Посты канала اندیشه دینی معاصر

«پرسشگری در اسلام ؛ صدای جوانان»

«قسمت اول»

آنچه خواهید دید:

🔺چرا پرسشگری از دین گاهی با برخوردهای غیر منتظره رو‌به‌رو می‌شود؟

🔻چگونه شبهات دینی به چالش کشیده می‌شوند؟

🔺آیا پاسخ‌های قطعی در مسائل دینی ممکن است یا خیر؟

🔻راهکار طرح سوالات دینی به شیوه‌های موثر


📍مشاهده ویدیو در یوتیوب / اینستاگرام / آپارات


📌ارمغانی از پژوهشکده اندیشه دینی معاصر و خانه اندیشوران

https://t.me/andishedinimoaser

ربنا‌

با صدای استاد سلیم موذن زاده اردبیلی

https://t.me/andishedinimoaser

⚡️مغفرت یعنی آنی که بایدْ نیستیم!
⚡️تشریح دعاهای قرآنی با ربنا

      ✍محمدکاظم حقانی فضل

🔸ماه رمضان که ماه میهمانی خداست و می‌خواهیم ظرفیتی را در خودمان ایجاد کنیم تا بهره بیشتری ببریم، طبیعتاً باید ظرف وجودی بزرگتری داشته باشیم ولی ظرف ما را گناهان ما پر کرده است. برای اینکه این ظرف را از گناهان خالی کنیم، ظرف‌مان را بشوییم و یک ظرف پالوده ببریم و نه ظرف آلوده، این ظرف را در مظهر حق ببریم و دستان خود را پیش خدا بلند کنیم؛ اول باید پاک شویم. بنابراین، مغفرت زمینه‌ی ورود است، نه اینکه اگر غفران نبود ما وارد رمضان نمی‌شویم؛ حتماً این طور است که رحمت پروردگار شامل حال همه خواهد شد اما آن که در یک مهیمانی ظرف بزرگتری آورده است و آن که کنار دریا رفته است، اگر ظرف یک لیتری برده باشد، یک لیتر آب نصیب او می‌شود اما اگر ظرف بیشتری ببرد گنجایش بیشتری خواهد داشت و فیض و رحمت بیشتری خواهد برد.

🔹در روایات آمده است که خداوند متعال در ماه‌های رجب و شعبان صد هزار و دویست هزار گناه‌کار را می‌بخشد، عددهای این چنینی که کنایه از کثرت است، چون خداوند میلیاردها بنده دارد، اما در ماه رمضان و در شب قدر، برابر همه‌ی رجب و شعبان و روزهای قبل او می‌بخشد، چرا؟ برای اینکه ظرف انسان‌ها آماده شود تا بتوانند فیض بی‌کرانی که در شب قدر وارد می‌شود را با خودشان همراه کنند.

🔸دائم از زبان انبیاء مغفرت را می‌شنویم، حضرت ابراهیم می‌فرماید: «رَبَّنَا اغْفِرْ لِی»، می‌دانیم که انبیاء گناه ندارند اما از زبان پیامبر(ص)، حضرت موسی(ع) و سایر انبیا برای خود و دیگران طلب مغفرت شده است. این غفران به ما یک هشدار می‌دهد، دائم می‌گوییم که خدایا بپوشان و نادیده بگیر، این یعنی اینکه ما هیچ وقت آنی که بایدْ نیستیم و همیشه کم و کسری داریم. توجه به اینکه من کاستی دارم و دائم به خداوند عرض می‌کنم که خدایا کاستی‌ها، کوتاهی‌ها، قصور و تقصیر من را بپوشان، شاید راز این‌که در دعاها این قدر مغفرت تکرار شده، همین نکته باشد.

خداوند همه مومنین و مستمعان را مشمول مغفرت رحمت بی‌کران خود قرار دهد.

https://t.me/andishedinimoaser

#اختصاصی

◽️اخلاق فردی در نهج البلاغه

    🎙احمدرضا یزدانی‌مقدم

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#نواندیشی_دینی_و_رویکردها

https://t.me/andishedinimoaser

💠چهار اصل جلیل معنوی در نهج‌البلاغه
✍#ناصر_مهدوی

📮چهار اصل جلیلی که به گمان من مهم‌ترین دغدغه‌های امام علی است عبارت‌اند از معرفی و تجربه خدایی غیرشخصی، زندگی‌بخش، جرم‌بخش و عیب‌پوش که درمانِ دردهای عمیق روحی انسان است. دوم حرمت نهادن به انسان بدون لحاظ عقیده و مرام و نژاد و جایگاه اجتماعی او، سوم تأکید بر مشروعیت خلافت بر مبنای عدالت و چهارم اخلاق در زندگی اخلاقی مهم‌ترین معیار دین‌داری.

📥با جست و جویی درباره خداوند روشن می‌شود خدایی را که امام به آن ایمان آورده خدایی نیست که به‌تنهایی در  فراز عرش نشسته باشد و بیگانه از آفریده‌های خود، همچون یک ارباب به انسان‌ها نظاره کند، بلکه خدایی است که از همه بیشتر به آدمی نزدیک است. بنده خود را با عزت و سرفراز دوست دارد هنگامی‌که سختی‌ها مهم‌ترین تکیه‌گاه بنده خویش است و عیب او را پوشانده و جرم وی را به بهانه‌ای می‌بخشد. سراسر وجود این خدا را مهربانی و عطوفت فرا گرفته است و چنان است که در بنده خود عطش و شوق هم‌نشینی با خویش را در دل او می‌اندازد.

📈امام علی(ع) انسان نادری است که به‌صورت ابزاری و در جهت اهداف خاصی به انسان چشم نمی‌دوزد و با غرض‌ها و معیارهای خود، آدمیان را دسته‌بندی نمی‌کند، معتقد است خداوند انسان را کریم و آزاد آفریده است. پیش از آنکه به رنگ و نژاد و مذهب و موقعیت اجتماعی آن‌ها را تقسیم کند. «ای مردم کسی از حضرت آدم غلام یا کنیز آفریده نشده است بلکه همه انسان‌ها آزاد آفریده شده‌اند. در نامه 31 نهج‌البلاغه که یکی از مهم‌ترین اسناد اخلاقی فرهنگ اسلامی است. امام خطاب به فرزند خویش می‌فرماید: «بنده هیچ‌کس نباش زیرا خداوند تو را آزاد آفریده است.»

📮حق نظارتی است که امام(ع) به همه انسان‌ها واگذار می‌کنند و به مأموران خود تأکید می‌کنند که برای در امان ماندن از فساد سیاسی به مردم اجازه نظارت در تصمیم‌گیری‌های خود را تجویز نمایند و چشم تیزبین مردم را کور نسازند که در این صورت قدرت، فساد آورده و بی‌عدالتی و ناامیدی جامعه را فرا خواهد گرفت.

📌  پیوند به متن کامل

https://t.me/majmaqomh
https://t.me/andishedinimoaser

نیایش و استجابت از نظر ونسان برومر و مولانا

رمضان‌نوشت

در سکوت دل‌انگیز سحرهای رمضان، نغمهٔ دعا نجوای عاشقانهٔ بنده با معبود است. دل که در آن ساعتِ راز و نیاز بیدار می‌شود، زبان به دعا می‌گشاید و گوهر نیایش را پیشکش درگاه بی‌نیاز می‌کند. رسول اکرم (ص) فرمود: «دعا سِلاح مؤمن، ستون دین و نور آسمان‌ها و زمین است»​

🔸این سخن نشان از جایگاه والای دعا دارد؛ گویی دعا شمشیری است در کف عاشق تا با آن حجاب‌های میان خود و محبوب را بدرَد. به راستی دعا آیا صرفاً خواستن حاجات است یا راز عمیق‌تری در آن نهفته است؟ اهل عرفان، دعا را زمزمهٔ محبّ با محبوب دیده‌اند؛ نجوا‌یی که بیش از آنکه گداییِ نیاز باشد، گواهیِ عشق است. چنان‌که مولانا در حکایتی لطیف از مثنوی می‌گوید:

آن یکی الله می‌گفتی شبی
تا که شیرین می‌شد از ذکرش لبی

گفت شیطان آخر ای بسیارگو
این همه الله را لبیک کو

می‌نیاید یک جواب از پیش تخت
چند الله می‌زنی با روی سخت

او شکسته‌دل شد و بنهاد سر
دید در خواب او خضر را در خضر

گفت هین از ذکر چون وا مانده‌ای
چون پشیمانی از آن کش خوانده‌ای

گفت لبیکم نمی‌آید جواب
زان همی‌ترسم که باشم رد باب

گفت آن الله تو لبیک ماست
و آن نیاز و درد و سوزت پیک ماست

یعنی هرگاه با سوز و گداز، نام او را می‌خوانیم، همان سوز دل، پیام پاسخ معشوق است و ذکر «یا الله»ی که بر لب داریم، در حقیقت لبیک حق به جان ماست.

اندیشمندان دین نیز از زاویه‌ای دیگر به معنا و کارکرد دعا نگریسته‌اند. ونسان برومر*، فیلسوف معاصر، در کتاب «هنگام نیایش چه می‌کنیم؟» (What Are We Doing When We Pray?) می‌نویسد که ایمان حقیقی چیزی جز یک رابطهٔ عاشقانه میان انسان و خداوند نیست​.
. او نیایش را تمرین دائمی ایمان و کلید فهم ایمان می‌داند​. به بیان برومر، همان‌گونه که عشق با ابراز محبت زنده می‌ماند، ایمان نیز با نیایش تجلی می‌یابد و پیوند میان عاشق و معشوق را ایجاد و عمیق می‌کند​.

🔹در این نگاه، دعا یک رابطهٔ بیناشخصی و گفت‌وگوی دو دوست است، نه صرفاً ادای الفاظی به سوی آسمان. برومر تأکید می‌کند که غایت ایمان و نیایش محبت به خداوند است و دعا زمانی معنادار است که برخاسته از ایمان و عشق باشد​. وقتی مؤمن در دعا دل به خدا می‌سپارد، در حقیقت عشق می‌ورزد و رشتهٔ الفتی نامرئی میان خود و محبوب گره می‌زند.

🔸فضای معنوی دعای سحر آکنده از عرفان و محبت است. این دعا به ما می‌آموزد که دعا کردن تنها خواهش نیاز نیست، بلکه پرورش روح در سایهٔ ذکر جمال محبوب است. هنگامی که روزه‌دار در دل شب این صفات را برمی‌شمارد، در حقیقت آئینهٔ قلب خود را به روی این انوار می‌گیرد تا به رنگ آنها درآید. هر ذکر، تلألو یک نور است که بر دل می‌تابد: نور جمال، نور جلال، نور رحمت و نور عظمت. کم‌کم قلب انسان از ظلمت گناه و غفلت تهی می‌شود و سپیدهٔ یقین در درونش طلوع می‌کند. در احادیث آمده است که دعا قضا و قدر را بازمی‌گرداند و رحمت را نازل می‌کند. امام علی(ع) می‌فرماید: «از اشک سحرگاهان مؤمن بر حذر باش»، که آن اشک آتش قهر را خاموش می‌کند و دشمن را نابود می‌سازد​. چنین است تأثیر نیایش سحرگاهی که قطره‌ای اشکِ شوق می‌تواند دریایی از رحمت به همراه آورد.

@QuranPazhoohi
https://t.me/andishedinimoaser

‍ #رمضان_الکریم
#اسماء_الحسنی

الله

🔹اولین مفهومی که از تمام جهات بر سایر مفاهیم تقدم دارد مفهوم «الله» است که در بین اسمای الهی، جامع‌ترین است. این مفهوم آغاز هستی و سرانجام آن است و به تعبیر ابن‌عربی، وجه الهی، اسمی است جميع اسما را. پس اسم «الله» تمام اسما را فرا می‌گیرد.

🔹در قرآن دو هزار و پانصد و شصت و سه بار نام "الله" آمده است. خواجه عبد الله انصاری گوید: الهی در الهیت یکتایی و در احدیت بی‌همتایی و در ذات و صفات از خلق جدایی و متصف به بهایی، متحد به کبریایی، مایه هر بینوا و پناه هر گدایی، همه را خدایی تا دوست که رایی.

🔹در دانش سیاست، هماره نوع نسبت با مفهوم محوری «الله»، بحثی اساسی و بنیادین بوده است؛ حال اگر حاکمان در مقام نفی خداوند بر آمده و در مقابل انبیا موضع گرفته‌اند، برآیند آن حکومت‌های جور و طاغوت است.

🔺نفی خدا سیاست‌های مادی را در پی خواهد داشت و حضور در سیاست و برنامه‌های سیاسی، جامعه و سیاستی الهی، معنوی و عادلانه را. خداوند ذات جامع تمام کمالات است. الله اسم ذات واجب الوجود، به اعتبار جامعیت صفات ذاتیه و نعوت کمالیه در حضرت علم و عین و در مرتبت افعال و آثار است.

🔻اما آنگاه که صاحب قدرت، خدا را فراموش کند، به ناحق ادعای خدایی می‌کند و سر از فرعونیت و استبداد در می‌آورد. حکومت فرعون، خروجی این رویکرد است. شخصیت آدمی وقتی الهی شد، نگرش او به جهان،انسان، سیاست و قدرت نیز متفاوت خواهد بود. و کرامت انسان را پاس خواهد داشت و خود و جامعه‌اش را رو به تکامل و تعالی رهنمون خواهد ساخت؛ همسان حکومت موسی(ع) و حکومت نبوی(ص).

🌐برشی از کتاب اندیشه دینی معاصر، رویکردها و چالش‌ها/ دفتر اول.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#نواندیشی_دینی_و_رویکردها

https://t.me/andishedinimoaser

اللهم انی اسالک من علمک بانفذه   

▪️اعتقاد به علم نافذ الهی و تاثیر تربیتی آن

     🎙محمد سروش محلاتی

https://t.me/andishedinimoaser

در کالبدشکافی دعای سحر (بهاء)
رمضان‌نوشت

دعای سحر ماه رمضان ساختاری منحصربه‌فرد دارد: در ۲۳ فراز پیاپی، ۲۳ صفت الهی را می‌خوانیم و خداوند را به حقِّ آن اسماء جلال و جمالش می‌خوانیم.  هر فراز با عبارت «اللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ...» آغاز می‌شود و یکی از کمالات بی‌پایان الهی را به زبان می‌آورد. این ۲۳ صفت الهی که در دعای سحر آمده، عبارت‌اند از​:
زیبایی (بهاء الهی)
جمال
جلال
عظمت
نور
رحمت
کلمات (سخنان خداوند)
کمال
اسماء (نام‌های مقدس الهی)
عزّت
مشیّت (اراده و خواست الهی)
قدرت
علم
قول (سخن و وعده‌ٔ راستین الهی)
خواسته‌ها (مرادها و مطالبات محبوب خداوند)
مراتب شرف (شرافت و بزرگواری)
سلطنت (حاکمیت پایدار)
فرمانروایی (مُلک و پادشاهی الهی)
مقام بلند (عُلوّ و رفعت شأن ربوبی)
احسان قدیم (بخشش و نعمت ازلی خداوند)
آیات (نشانه‌ها و آیات گرامی حق)
شأن (شوکت و شأن ربوبی)
جبروت (قدرت مطلق و عظمت قهّاریه)
در هر یک از این فرازها، خداوند را به برترین مرتبهٔ آن صفت قسم می‌دهیم و سپس اقرار می‌کنیم که «وَ کُلُّ [آن صفت] کَذا وَ کَذا…»؛ یعنی همهٔ مراتب زیبایی‌های تو زیباست، همهٔ مراتب عظمت تو عظیم است و الی آخر. این تکرار موزون، آهنگی ملکوتی به دعا بخشیده که دل را از فرش زمین برمی‌کند و به عرش ملکوت می‌برد. عدد ۲۳ در این دعا بی‌حکمت نیست. شب قدر را شب نزول قرآن گفته‌اند و پیامبر(ص) در مدت ۲۳ سال پیام وحی را بر قلوب تشنه نازل فرمود. بسیاری از بزرگان احتمال قوی لیلة‌القدر را شب بیست‌وسوم ماه رمضان دانسته‌اند. گویی این ۲۳ نجوای سحرگاهی، رمزی از همان ۲۳ سال نزول نور است؛ هر فراز پرده‌ای از اسماء حق را کنار می‌زند و سالی از سال‌های بعثت را تداعی می‌کند. تکرار عدد ۲۳ شاید یادآور این حقیقت باشد که تمامی قرآن چیزی جز اسماء و صفات الهی نیست و در دل هر آیه‌ای، نامی از نام‌های او نهفته است. پس چه شایسته که در سحرگاه قدر، ۲۳ بار نام‌های خدا را بخوانیم و پیوند خود را با حق در تمامی دوران رسالت تجدید کنیم.

@QuranPazhoohi
https://t.me/andishedinimoaser

⚡️به کارگیری #اسماء_الحسنى در حوزه سیاسی-اجتماعی
⚡️قرآن شریف چهار بار اسماء الحسنی را با "لام" اختصاص به ذات اقدس پروردگار نسبت داده و به مردم سفارش کرده است که خداوند تبارک و تعالی را با آن اسما بخوانند.

🔹اسماء حسنی الهی بسیار است، مهم به کار گرفتن آن اسما در حوزه سیاسی - اجتماعی است؛ چرا که اسمای الهی فقط مجموعه‌ای از مفاهیم عرشی نیست که اثری در زندگی ما نداشته باشد. هر چند در بیشتر تحلیل‌ها و تفسیرها، نگرش غیر سیاسی حاکم بوده است، اما چون به دقت بنگریم، میتوانیم حضور پررنگ بسیاری از این اسامی را در سیاست ببینیم.

هر یک از این اسامی جلوه‌ای از خداوند است که امکان ظهور در انسان را دارد

سمیعی و بصیر و حی و گویا
بقا داری نه از خود لیک از آنجا

🔸تمام اسماء و صفات الهی در انسان، ظهور می‌یابد و شنوا و بینا، زنده و گویا می‌شود؛ اما بقای او از حق است زیرا انسان به خودی خود فانی است. به بیان دیگر، «خداوند در انسان که از نظر مراتب موجودات آخر است، به صورت انسان پیدا و آشکار شده است و حقیقت انسانی محل تجلی اسماء و صفات الهی شده و انسان به اعتبار حقیقت وجودی، اوّل آمده و به اعتبار ظهور در آخر است و آخرین نقطه دایرة وجود آدمی، متصل به اولین نقطه شده است؛ یعنی نقطه آخر به نقطه اول وصل شده است. همچنین باطن انسان عین ظاهر او می‌شود؛ یعنی حق تعالی حقیقت روح آدمی می‌شود؛ زیرا وجود آدمی مظهر اسماء خداوند است.»

🌐برشی از کتاب اندیشه دینی معاصر، رویکردها و چالش‌ها؛ دفتر اول، به کوشش حسن پویا، صفحه ۳۵۲و۳۵۴.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#نواندیشی_دینی_و_رویکردها
#اسماء_الحسنی

https://t.me/andishedinimoaser