اندیشه دینی معاصر @andishedinimoaser Channel on Telegram

اندیشه دینی معاصر

@andishedinimoaser


پژوهشکده اندیشه دینی معاصر(آدم) به منظور ارتقای اندیشه‌ورزی در دین و بازسازی اندیشه دینی با نیازهای نو شونده، در میانه تحجر و دین‌گریزی، رویکرد نواندیشی دینی را برگزیده است.
ارتباط با ما:
@andishedini
[email protected]
https://t.me/andishedini

اندیشه دینی معاصر (Persian)

با خوش آمدید به کانال تلگرام 'اندیشه دینی معاصر' یا آدم! این کانال توسط پژوهشکده اندیشه دینی معاصر تاسیس شده است به منظور ارتقای اندیشه‌ورزی در دین و بازسازی اندیشه دینی با نیازهای نو شونده. در میانه تحجر و دین‌گریزی، این کانال رویکرد نواندیشی دینی را برگزیده است تا به افراد کمک کند تا به شکلی معاصر و هماهنگ با زمان خود به موضوعات دینی نگریسته و درک بهتری از آنها داشته باشند. اگر به ارتقای دانش و اندیشه خود در حوزه دین علاقه‌مندید و به دنبال پست‌ها و مطالب تحول‌بخش هستید، این کانال بهترین منبع اطلاعات برای شماست. شما می‌توانید با ما ارتباط برقرار کنید از طریق ایمیل یا از طریق پیام‌رسان تلگرام: @andishedini. همچنین می‌توانید به ما در آدرس https://t.me/andishedini در تلگرام ملحق شوید و از مطالب و محتواهای متنوع و کاربردی که ارائه می‌دهیم بهره مند شوید. برای دسترسی سریع‌تر و بروزتر به اطلاعات و آخرین اخبار کانال، ما را دنبال کنید و از مطالب متنوع و الهام بخش ما بهره مند شوید.

اندیشه دینی معاصر

28 Jan, 15:40


⚡️بینایی در تاریکی

پیش از آن‌که متخصصان علوم پزشکی و فوق ستاره‌های پرطرفدار در دنیای مجازی رهبران زندگی روانی ما شوند و الگوهای زندگی‌مان را روایت کنند، فیلسوفان یا حکیمان روایتگران اصلی روح و روان بودند. فیلسوفانی که داستان‌های‌شان را در این کتاب با شما به اشتراک می‌گذارم زمان قابل توجهی را صرف کاوش در غارهای خود و بازتعریف آنچه در آن غارها دیده‌اند کردند. هیچ یک از آنها اگر لباس سیاه بپوشید و آهنگی غمناک گوش دهید به شما اعتراضی نخواهند کرد_ نیازی هم به این کار ندارند. آنها اجازه می‌دهند تا با خیال راحت دربارهٔ زوال و مرگ فکر کنیم بی‌آن‌که ما را «بیمارِ مرگ‌اندیش» یا «غم‌دوست» خطاب کنند. زمانی که نیازمند سرپناهی هستیم تا از نور بگریزیم می‌توانیم به این شش فیلسوف هستی‌گرا که با تاریکی مأنوس بودند رجوع کنیم: آدر لرد، ماریا لوگونس، میگل دی اونامونو، سی. اس. لوییس، گلوریا انزالدوا و سورن کی‌یرکگور. وقتی خورشید شروع به سوزاندن می‌کند آنها می‌توانند برای‌مان سایه بسازند. سخنان آنها و رویکردی که در مورد خشم، اندوه، سوگ، افسردگی و اضطراب اتخاد کردند به من کمک می‌کند تا سرم را بالا نگه دارم. امیدوارم به شما نیز کمک کند.

🔹بینایی در تاریکی مجموعه‌ای از تأملات فلسفی خوشبینانه نیست که در روشنایی به صحبت از حالات تاریک بپردازد؛ از شما نمی‌خواهد که برای اندوه خود سپاسگزار باشید یا اضطراب خود را دوست بدارید، بلکه این کتاب یک نقد اجتماعی است که بر اساس اندیشه‌های شش فیلسوف در دفاع از آن حالات روحی نگاشته شده. در روشنایی حالات تاریک‌مان موجب می‌شوند درهم‌شکسته و پریشان به نظر برسیم؛ در تاریکی اما ما کاملاً انسان به نظر می‌رسیم؛ انسان طبیعی. هر حال روحی مجموعه چشم‌های جدیدی است که به کمک آنها می‌توانیم دنیایی را ببینیم که دیگران نمی‌توانند _یا نمی‌خواهند. هر فیلسوف در این کتاب واژگان و گفتمان جدیدی برای حالات تاریک‌مان عرضه می‌کند. و در حالی که هیچ کدام از آنها افسردگی شما را یک قدرت برتر نمی‌داند یا اصرار ندارد که از آن یک نتیجهٔ مثبت بگیرد، اما حاصل کارشان بهتر از این است که به شما که درگیر افسردگی هستید بگویند: «تو دوست داشتنی هستی علی‌رغم بیماری‌ات.» آنها می‌دانند که هر یک از ما ترکیب منحصربه‌فردی از تاریکی و روشنایی هستیم و این که هر ترکیب از سیاهی و سپیدی قابل احترام، باشکوه و کاملاً انسانی است. آنها می‌توانند به ما یاد دهند که چگونه در تاریکی ببینیم.

🔹جانشینان افلاطون به ما آموختند که حالات تاریک را با نور علم، روان‌شناسی و دین ارزیابی کنیم. من شما را دعوت می‌کنم که به میراث فکری خود شک کنید و این احتمال را در نظر بگیرید که برای یافتن وقار و شکوه در حالات روحیِ تاریک لازم است که از درون روشنایی بیرون بیایید و به غار تاریک برگردید. از این شعر نویسنده و فعال محیط زیست آمریکایی وندل برى، الهام می‌گیرم که گفت:

"رفتن به دل تاریکی با چراغی در دست، شناختن روشنایی‌ست.
برای شناخت تاریکی تاریک باید شد، نامرئی باید شد،
و آن‌گاه درمی‌یابی که تاریکی هم شکوفا می‌شود و آواز سر می‌دهد،
و پاهای تاریک و بال‌های تاریکش به حرکت و جوشش در می‌آیند."


اگر این گفتهٔ وندل بری درست باشد که حالات تاریک در تاریکی بسیار بهتر شناخته و درک می‌شوند، پس بیایید از نور افکندن بر آنها اجتناب کنیم.

🔹همهٔ ما حالات تاریک را تجربه کرده‌ایم‌. برخی از ما در همین لحظه در حال تجربهٔ یکی از آن حالات روحی هستیم و برخی دیگر در آستانهٔ ورود به یکی از آن حالات. با مقاومت در برابر انبوه عروسک‌گردانانی که کتابچه‌های پرفروش سپاس‌گزاری دائمی و تظاهر به شادی را دست‌فروشی می‌کنند، بگذارید در مدت مطالعهٔ این کتاب به غار برویم تا هر آنچه که میتوانیم در تاریکی بدانیم را ببینیم و بیاموزیم. بینایی در تاریکی راهی است برای دیدن به این معنا که راهی است برای دانستن. دانستن آن‌چه که تصور می‌کردیم می‌دانیم اما نمی‌دانستیم. از این‌پس چراغ‌ها را خاموش خواهیم کرد و از تظاهر به شاد بودن دست خواهیم کشید. این ایده که باید از تاریکی ترسید یا از آن فرار کرد را تعلیق خواهیم کرد و صدایی که می‌گوید یادگیری تنها در روشنایی روز اتفاق می‌افتد را ناشنیده می‌گیریم. در اینجا هیچ عروسک‌گردانی وجود ندارد_فقط فیلسوفانی حضور دارند که خشم، اندوه، سوگواری، افسردگی و اضطراب را به خوبی شناخته‌اند.»

🌐(بینایی در تاریکی، ماریانا الساندری، ترجمه مرتضی هاشمی، نشر دیوار، ص ۳۱_۳۵‌)

@sedigh_63
https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

28 Jan, 15:36


پيامبر صلى الله عليه و آله:
 إنّما بعثت لأتمّم مكارم الأخلاق‏
 
من تنها برانگيخته شده‌ام تا اخلاق بزرگوارانه را به كمال رسانم.


نهج الفصاحه ص۳۴۵، بحارالأنوار(ط-بیروت) ج۶۸

رفتار پیامبرانه
كانَ صلى الله عليه و آله ... لا يَحسَبُ اَحَدٌ مِن جُلَسائِهِ اَنَّ اَحَدا اَكرَمُ عَلَيهِ مِنهُ؛
 
پيامبر صلى الله عليه و آله چنان با هم نشينان رفتار مى‌نمودند كه هيچ يك از آنان گمان نمى‌كرد كسى نزد آن حضرت از وى گرامى‌تر باشد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

28 Jan, 05:23


⚡️غربالگری هنر اصلی پیامبر بود

♻️(بازگشت به سرچشمه در سایه‌سار اندیشه‌های دکتر داود فیرحی)

#اکبرـمحمدی
(عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

🔹در بستر تاریخ، هرگاه سخن از تحول و دگرگونی به میان آمده، نام پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد(ص)، به عنوان چراغی فروزان در دل تاریکی‌ها و جهل‌ها درخشیده است. مبعث آن بزرگوار، نه تنها آغازگر رسالت الهی و ابلاغ پیام آسمانی بود، بلکه به مثابه یک پیمان اجتماعی و اخلاقی در زمانی بود که جنگ و غارت تعیین‌کننده مناسبات سیاسی بود و مدارای سیاسی و فرهنگی کمتر جایی در میان مردم داشت. پیامبر(ص) با رسالت خود، این وضعیت را تغییر داد و انسان را به سوی تعالی و کمال در سایه صلح و آرامش و همزیستی تشویق کرد. چیزی که در سایه تغییر و تحولات دوره خلفای راشدین به فراموشی سپرده شد.

🔹باید اذعان کرد که برداشت کنونی ما از سیره سیاسی-اجتماعی پیامبر(ص) چندان با واقعیت او همخوانی ندارد. برداشت‌های رایج از اسلام عمدتاً مربوط به دوره خلفاست که به سلیقه خود تحریفات و تغییراتی در سیره آن حضرت ایجاد کردند. نکته‌ای که روسو نیز در کتاب قرارداد اجتماعی به آن اشاره می‌کند و می‌نویسد:«حضرت محمد، نظریات صحیح داشت و سازمان سیاسی خود را به خوبی تنظیم نمود. تا زمانی‌که شیوه حکومت او در میان خلفای وی باقی بود، حکومت دینی و دنیوی یعنی شرعی و عرفی یکی بود و مملکت هم به‌خوبی اداره می‌شد.(فصل هشتم-مذهب مدنی).

🔹کتاب«پیامبری و قرارداد» دکتر داود فیرحی، که در کمتر از شش ماه به چاپ دوم رسیده است، تلاش کرده تا پنجره‌ای بدون واسطه به زندگی سیاسی-اجتماعی پیامبر بگشاید و ابعاد جدیدی از این شخصیت بزرگ را در کانون توجه قرار دهد. این اثر با نگاهی عمیق و تحلیلی، به بررسی نقش پیامبر در شکل‌گیری هنجارها و ارزش‌های اجتماعی صدر اسلام می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه پیامبر اسلام براساس توافق و قرارداد، بنیان‌های یک جامعه متعالی را پی‌ریزی کرد. فیرحی در این کتاب با زبانی شیوا و دلنشین، خواننده را به سفری در تاریخ می‌برد تا دریابد که سیره سیاسی پیامبر(ص) فراتر از یک رهبری مذهبی، یک الگوی جامع برای ساختن جامعه‌ای انسانی و اخلاقی است.

🔹از نکات کلیدی این کتاب، مفهوم «قراردادگرایی» است که فیرحی آن را میراث پیامبر اسلام می‌داند. این مفهوم، به انسان مسلمان یادآوری می‌کند که همزیستی مسالمت‌آمیز با پیروان ادیان، مذاهب، مکاتب و عقاید مختلف نه تنها ممکن است، بلکه ضروری است. پیامبر با ایجاد توافقات اجتماعی و سیاسی در مدینه و فراتر از آن، نمونه‌ای از همزیستی مسالمت‌آمیز را ارائه داد که امروز نیز می‌تواند برای جوامع چندفرهنگی و چندمذهبی الگو باشد.

🔹پيامبر اسلام ظرف ده سال از هجرت، اكثريت قبايل و مناطق حجاز را به عضويت جامعه اسلامي درآورد و بیش از ١٣٢ قرارداد با قبايل و دول مختلف منعقد کرد، تا جایی که حتي مشركان نیز طرف برخی از قراردادهای پیامبر بودند. با این همه چگونه می‌توان این همه دلیل و شاهد و فعل پیامبر را نادیده گرفت و بر اقتدارگرا بودن دولت و حکمرانی آن حضرت اصرار ورزید!

🔹کتاب«پیامبری و قرارداد» به خوانندگانش یک دیدگاه دموکراتیک و متفاوت از زندگی سیاسی-اجتماعی پیامبر ارائه می‌دهد. در ادامه با استناد به این کتاب، نگاهی نو و بی‌واسطه به سیره سیاسی پیامبر اسلام می‌اندازیم

🔸پیامبر دو معجزه مهم بیشتر نداشت یکی قرآن بود و دیگری قرارداد مدینه. قراردادی که به تاسیس دولت منجر شد و قرآنی که به رواج مذهب انجامید دو معجزه مهم پیامبر هستند.(ص151)

🔸قراردادها و پیمان‌های موجود از پیامبر اسلام، چنان تعدد و تواتر دارند که دولت آن حضرت را می‌توان «دولت قراردادی» نامید.(ص20)

🔸پیامبر با قرارداد وارد مدینه می‌شود و با قرارداد شهر را می‌سازد؛ سپس با قرارداد، قوای خود را در بیرون از مدینه توسعه می‌دهد نه اینکه جنگی وجود نداشت بلکه جنگ نیز مبتنی بر قرارداد بود.(ص62)

🔸اگر یک سیستم سیاسی جدید با سنت‌های مثبت قدیمی درگیر بشود خیلی زود مشروعیت خود را از دست می‌دهد. پیامبر اسلام سنت‌های مثبت را حفظ کرد و به قبایل اجازه داد سنت خود، پرچم خود و اقتصاد خودشان را داشته باشند.(ص126)

🔸تا زمانی که مکه فتح نشده است سنت اشرافی مکی وارد نظام سیاسی اسلام نمی‌شود. در سنت مکه همواره سلسله مراتبی وجود دارد اما سنت مدنی، مردمی است. در عین حال هر دو مبتنی بر مشورت هستند اما یکی دموکراسی الگارشیک است و دیگری دموکراسی مردمی. این دو سنت مهم در تمدن اسلامی باقی می‌ماند و با گذشت زمان، سنت مکی بر سنت مدنی غلبه پیدا می‌کند چرا که بعد از پیامبر این مکه است که حافظ دولت اسلامی می‌شود.(ص75)

🔸 درست همانند یونان در جهان اسلام نیز  دو گرایش متفاوت وجود داشت. گرایشی که تصور اقتدارگرایانه داشت و گرایشی که مبتنی بر...

متن کامل یادداشت را در اینجا بخوانید

اندیشه دینی معاصر

27 Jan, 05:59


حدیث اخلاقی معنوی

سه خصلت محبت‌زا

🎙عبدالرحیم سلیمانی اردستانی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

27 Jan, 05:56


امام على عليه السلام:

لِيَجتَمِعَ فِى قَلبِكَ الأفتِقارُ اِلَى النّاسِ وَ الاِستِغناءُ عَنهُم فَيَكُونَ اِفتِقارُكَ اِلَيهِم فِى لِينِ كِلامِكَ وَ حُسنِ بِشرِكَ وَ يَكُونَ اِستِغناءُكَ عَنهُم فى نَزاهَةِ عِرضِكَ وَ بَقاءِ عِزِّكَ؛
 
بايد نياز به مردم و بى نيازى از آنان، در دلت گردآيند، تا نيازت به آنان، سبب نرمى در گفتار و خوش رويى‌ات شود و بى‌نيازى‌ات، سبب آبرودارى و عزّتت باشد.

كافى(ط-الاسلامیه)ج۲، ص۱۴۹

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

27 Jan, 05:55


⚡️کاربرد اخلاق در تاریخ‌نگاری

آن چه در مورد ارتباط اخلاق و تاریخ در ذهن برخی فیلسوفان و متفکران و شعرا وجود داشته این که تاریخ خطرناک‌ترین فرآورده‌ای است که کیمیای عقل انسانی فراهم آورده است. دلیل این امر را تأثیر تاریخ در رؤیاپروری ملت‌ها میدانند.

تاریخ، جراحت‌های کهنه را تیمار می‌کند و در آرامشی که دارند شکنجه میدهد. تاریخ ملت‌ها را تلخ، مغرور، تحمل ناپذیرو پرمدعا می‌کند. زرین‌کوب این اعتراض را در خط سیر کسانی میداند که تاریخ را مخالف اخلاق دانسته‌اند.

⚡️یکی از کاربردی‌ترین جنبه‌های علم تاریخ و سودمندی آن که مورخان به آن اشاره کرده‌اند، اعتبار اخلاقی وقایع تاریخ است. تاریخ پر است از حوادث تلخ و گزنده و یا شیرین و به یادماندنی که حاصل افعال آدمی است. انسان‌ها به دست خویش حوادثی را می‌آفرینند که نتیجه آن گاه غرور و افتخار برای خویشتن و یا برای ملت و کشورش خواهد بود و یا حاصل فعل او اضمحلال و خیانت و نابودی خود و دیگران است.

⚡️از آن جا که تاریخ ثبت و ضبط این حکایت‌های تلخ و شیرین است و کاربرد و کارکرد اخلاقی آن آموختن خوبی‌ها و پرهیز از بدی‌ها خواهد بود. این امر جزو اولین و مهم‌ترین کاربرد تاریخ در طول زندگی بشر بوده است و نشان داده که غرور و خودپسندی جز شکست و خیانت، جز رسوایی نتیجه‌ای به دنبال نداشته است. این درس‌های اخلاقی تاریخ با کارکردی جهانی است که تاریخ را ارزشمند می‌سازد

🌐برشی از نشریه حیات‌ معنوی شماره هفدهم ویژه اخلاق و تاریخ

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

24 Jan, 15:08


امیرالمؤمنین ع و حقوق مردم

🎙محمد سروش محلاتی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

24 Jan, 11:17


⚡️تحلیل یک قیام عمومی
⚡️جنبش‌های اجتماعی و عوامل دخیل در آن یکی از موضوعات مهم در دیدگاه مکاتب و متفکران علوم اجتماعی است اینکه مردم چرا اعتراض می‌کنند؟
⚡️چگونه اعتراض می‌کنند؟ و چگونه مشروعیت و اعتماد عمومی به ساختار و حکومت باز می‌گردد؟ این یکی از دغدغه‌های دانشوران است.



🔺امام علی(ع) در کالبدشکافی تغییرات اجتماعی و تحلیل شورش سال سی و پنج علیه حاکمیت دینی، دارای آراء و حتی می‌توان گفت دارای تئوری و نظریه است. در نظریۀ [انقلاب] او، اگر حاکمیت، تمامیت خواهی کند و نظام دچار انسداد شود و مردم نیز آن را برنتابنــد و بــر اسـاس خودآگاهی، این استبداد را یک تقدیر و حتمیت ندانند و بدانند که می‌توانند سرنوشت خویش را رقم بزنند، فروپاشی و سقوط اتفاق خواهد افتاد.

خطبه ۳۰، به منزله یک نظریه و تئوری از دیدگاه امام علی درباره جنبش‌ها و اعتراض‌های عمومی است.

... أنا جَامِعٌ لَكُمْ أَمَرَهُ اسْتَأْثَرَ فَأَسَاءَ الأَثَرَةَ وَ جَزِعْتُمْ فَأَسَاتُمُ الْجَزَعَ وَ لِلَّهِ حكم واقع فِي الْمُسْتَأثِرِ والجازع.

🔻من علت آن (اعتراض) را برای شما تبیین میکنم. او (حاکم) تمامیت خواه شد و در این استبداد، بسیار بدرفتاری کرد و شما (مردم) نیز ناآرامی کردید و با ناخرسندی اعتراض کردید؛ بنابراین (وقتی استبداد باشد و مردم تسلیم نشوند) حکم الهی درباره استبدادورزی حاکمیت و
برنتابیدن مردمان (یعنی انقلاب) تحقق خواهد یافت.

نهج البلاغه، خطبة ٣٠

🌐برشی از کتاب خردورزی و مردم‌گرایی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

22 Jan, 19:11


🎥 دکتر حقیقت با تاکید بر ضعف و تَشَتُت نظریه عدالت در اسلام، راه حل پیشنهادی خود ذیل نظریه «همرَوی»  را تشریح کرد: گرفتن پاسخ‌های فلسفه سیاسی و گرفتن پاسخ‌های فقه سیاسی از چیستی عدالت...

متن کامل این مصاحبه را در سایت انصاف نیوز بخوانید.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

22 Jan, 19:08


امام سجاد علیه السلام :

قُلتُ لِعَلىِّ بنِ الحُسَينِ علیه السلام اَخبِرنىِ بِجَميعِ شَرايِـعِ الّدينِ، قالَ علیه السلام : قَولُ الحَقِّ وَ الحُكمُ بِالعَدلِ وَ الوَفاءُ بِالعَهدِ؛

به امام سجّاد علیه السلام عرض كردم: مرا از تمام دستورهاى دين آگاه كنيد، امام علیه السلام فرمودند: حقگويى، قضاوت عادلانه و وفاى به عهد.

خصال ص۱۱۳

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

22 Jan, 19:05


◻️فرمان امیرالمؤمنین(ع) به مالک‌ اشتر درباره چگونگی رفتار با مردم

🔹 امیرالمؤمنین در فرمان خویش به مالک اشتر آنگاه که او را به زمامداری مصر منصوب می‌کند، درباره رفتار با مردم چنین توصیه می‌کند:

«وَ اشْعِرْ قَلْبَک الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیةِ وَ الَمحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ... فَاعْطِهِمْ مِنْ عَفْوِک وَ صَفْحِک مِثْلَ الَّذی تُحِبُّ انْ یعْطِیک اللهُ مِنْ عَفْوِهِ وَ صَفْحِهِ».
«احساس مهر و محبت به مردم را و ملاطفت با آنها را در دلت بیدار کن... از عفو و گذشت به آنان بهره‌ای بده همچنانکه دوست داری خداوند از عفو و گذشتش تو را بهره‌مند گرداند».

🔹قلب زمامدار بایستی کانون مهر و محبت باشد نسبت به ملت. قدرت و زور کافی نیست. با قدرت و زور می‌توان مردم را گوسفندوار راند ولی نمی‌توان نیروهای نهفته آنها را بیدار  کرد و به کار انداخت.

🔹نه تنها قدرت و زور کافی نیست، عدالت هم اگر خشک اجرا شود کافی نیست، بلکه زمامدار همچون پدری مهربان باید قلباً مردم را دوست بدارد و نسبت به آنان مهر بورزد و هم باید دارای شخصیتی جاذبه‌دار و ارادت‌آفرین باشد تا بتواند اراده آنان و همت آنان و نیروهای عظیم انسانی آنان را در پیشبرد هدف مقدس خود به خدمت بگیرد.

🌐کتاب جاذبه و دافعه علی علیه السلام از شهید مطهری. ص۶۳

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

20 Jan, 06:15


♦️دولت پاسخگو، در نگاه فقه و حقوق

      🎙محمد سروش محلاتی

انواع پاسخگویی

پاسخگویی در سنت اسلامی
چگونگی حذف پاسخگویی
محدودیت پاسخگویی در ج.ا.ا.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

20 Jan, 06:08


⚡️حکم عقل/اخلاق چارچوب حکم شرع است

       ابوالقاسم فنایی

از عوامل دین‌‌گریزی ترسیم چهره‌‌ای غیراخلاقی از خدا و شریعت از رهگذر صدور فتاوای خردستیز و ناسازگار با اخلاق و عقلانیت است.

🔹تلقی رایج در فرهنگ اسلامی قلمرو علم اخلاق و علم فقه را از هم تفکیک می کند، در این تلقی موضوع علم فقه «فعل مکلفین» و موضوع علم اخلاق«خٌلق مکلفین» معرفی می شود، اما به گمان من این تلقی نادرست است.

🔹سر نیاز ما به علم فقه و علم اخلاق و توجیهی که برای تاسیس این دو رشته علمی و شرح و بسط آنها داریم، این است که به نحو پیشینی نسبت به وجود وظایف شرعی و اخلاقی خود «علم اجمالی» داریم. شان علم فقه و علم اخلاق این است که این علم اجمالی را به علم تفصیلی به وجود تکلیف در بعضی از موارد و علم تفصیلی به عدم وجود تکلیف در سایر موارد تبدیل کنند.

🔹بر این باورم که میان حکم عقل و حکم شرع ملازمه برقرار نیست، بدین معنا که رابطه علیت و معلولیت یا ترتب و تبعیت میان این دو کلیت، عمومیت. آنچه کلیت و عمومیت دارد این است که «حکم عقل/اخلاق چارچوب حکم شرع است»

🌐پیوند به مطالعه متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

20 Jan, 03:46


امام صادق علیه السلام:

اِنَّ مِن اَعظَمِ النّاسِ حَسرَهً یَومَ القِیامَهِ، مَن وَصفَ عَدلاً ثُمَّ خالَفَهُ اِلَى غَیرِه؛

پشیمان ترین شخص در روز قیامت، کسى است که براى مردم از عدالت سخن بگوید، اما خودش به دیگران عدالت روا ندارد.

کافی(ط-الاسلامیه) ج۲، ص۳۰۰

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

20 Jan, 03:37


#معرفی_کتاب

🔸منتشر شد

📌کتاب "رویکردهای ایرانی به واقعه عاشورا" تألیف دکتر علی مهجور، عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر، به تازگی توسط انتشارات نیستان منتشر شده است. این اثر ارزشمند، با تحلیل پدیدارشناسانه از عاشورا در فرهنگ ایرانی به بررسی عمیق و جامع رویکردهای گوناگون ایرانی نسبت به واقعه عاشورا می‌پردازد و تلاش می‌کند تا ابعاد مختلف این حادثه تاریخی و فرهنگی را در بستر جامعه ایرانی تحلیل کند.

این کتاب نه تنها برای محققان و دانشجویان حوزه تاریخ و فرهنگ اسلامی جذاب است، بلکه برای هر علاقه‌مندی که به درک عمیق‌تری از این واقعه مهم و تأثیرگذار در تاریخ بشریت می‌اندیشد، منبعی غنی و الهام‌بخش خواهد بود.

انتشار این کتاب، گامی دیگر در راستای ترویج اندیشه‌های دینی و فرهنگی در جامعه به شمار می‌رود و پژوهشکده اندیشه دینی معاصر امیدوار است که بتواند چراغی فراروی پژوهشگران و علاقه‌مندان این حوزه قرار دهد.


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

18 Jan, 18:29


🔶امیرالمؤمنین(ع) در کشاکش آرمانخواهی و واقع بینی

🔸سیدضیاء مرتضوی

🔸قم - خانه اندیشوران جوان
🔸۲۶ دی ۱۴۰۳ - ۱۴ رجب ۱۴۴۶

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

17 Jan, 15:48


⚡️رعایت کرامت انسانی و حقوق شهروندی از ضروریات وفاق است.

    حجت‌الاسلام مهدی پورحسین(مدیرعامل پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)


🔹«وفاق ملی» شعار اصلی دولت چهاردهم است. در شرایط فعلی که کشور با تهدیدات بیرونی و برخی اختلافات درونی مواجه است لزوم توجه به وفاق ملی بیش از پیش احساس می‌شود. وفاق مانند شیرازه‌ای است که دفتر ملت را به هم پیوند می‌دهد و با از بین رفتن آن، جامعه از هم گسسته و گسیخته می‌شود.
 
اما آیا وفاق ملی از دریچه آموزه‌های دینی و فقهی هم قابل بررسی است؟ آیا در آیات و روایات هم به این رویکرد اشاره شده است؟ نسبت وفاق با نفاق و دورویی چیست؟

🔹سه سطح از وفاق در ادبیات دینی ما قابل شناسایی است؛ اخوت دینی بین مسلمانان و امت اسلامی اولین سطح است. ادبیات سطح نخست در آموزه‌های دینی ما بسیار غنی است و با واژه‌های مختلف وجود دارد اگرچه ممکن است با عبارت «وفاق» نباشد یا کم باشد اما با عبارت‌های دیگری، در یک جامعه باورمند به اسلام و اعتقادات اسلامی در قرآن، روایات و کلام بزرگان و صاحب‌نظران دینی قابل شناسایی است. این سطح را می‌توان در سطح واژگانی مثل اخوت و برادری مثل «إِنَّمَا ٱلمُؤمِنُونَ إِخوَة» که مقصود مسلمانان است یا با واژه‌ای مثل مدارا با دیگران مانند حدیث پیامبر(ص) که فرمودند «أمَرَني رَبّي بِمُداراةِ النّاسِ» یافت؛ اگرچه می‌توان «ناس» را فراتر از مؤمنین گرفت ولی عمدتاً تفسیر به جامعه ایمانی اسلامی می‌شود.

🌐پیوند به مطالعه متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

17 Jan, 15:48


رویکردی جدید به اقتصاد اسلامی
محمدرضا یوسفی

جلسه هشتم: اخلاق و اقتصاد

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

14 Jan, 07:28


▫️◽️به‌شرط آزادی و عدالت▫️◽️

     ✍️محمد صحتی سردرودی

وقتی گفته می‌شود کعبه آن خانه خدا و خلق، سینه‌چاک به پیشواز میلاد او شتافت؛ و یا زمانی که گفته می‌شود: «با عشقِ علی ابن ابی‌طالب(ع) هرگز گناهی زیان‌بار نیست چنان‌که با نفرت از او نیز هیچ کار نیکی سودی ندارد» جای شگفتی نیست زیرا که آن خبرِ درست و این حدیثِ صحیح نه غلوّ است نه مبالغه؛ اما و صد اما به دو شرط:
(1 . به‌شرط نفی و طردِ خدایان دروغین و ستمگستر تا یکتاپرستی تحقق یابد که توحید در مقام عینیّت و حقیقت می‌شود همان آزادگی و آزادی؛ (2 . به‌شرط انصاف و عدالت که هرگز هیچ عبادت و کار نیکی جز در مسیرِ دادخواهی و عدالتپرستی پشیزی ارزش ندارد چنان‌که با اقامۀ قسط و عدل و انصافمداری هیچ گناه و خطایی قابل‌تصور نیست و اگر هم باشد باوجود آزادی و عدالت چندان زیانی نخواهد داشت که درخور اعتنا گردد.
آری علی(ع) در قاموس اسلام و فرهنگ تشیع، هم نماد آزادگی و آزادی (نخستین مؤمن به دین حنیف و توحید ابراهیمی)؛ هم سنبلِ انصاف و دادورزی است. وگرنه آن قبله و این هابیل قابل را قبیله‌ای دیدن و در تورِ طایفه‌ای خاص محصور ساختن تحریف بس بزرگی است که هوادارانِ استبداد دینی - از معاویه تا حالیه - مدام به آن دامن می‌زنند تا وارونه‌اش سازند غافل از این‌که تاریخ در کمینشان نشسته تا مثل صدام و قذافی و بشار اسد رسوایشان سازد. بگذریم که شیخ مصلح الدین سعدی گفت: از هر چه می‌رود سخن دوست خوش‌تر است/ پیغام آشنا نفس روح‌پرور است.

گفتم که عشق حیدر، شوری فکنده در سر
گفتا که سر چه باشد؟! بفکن به‌پای حیدر

گفتم علی که بود و از زندگی چه می‌خواست؟
گفتا علی عدالت بوده ست و مهرگستر

گفتم که روح و جسمم هر دو فدای مولا
گفتا بگو که جان‌ها یکسر فدای یک سر

گفتم پیاله‌ای از خمّ غدیر پُر کن
گفتا پیاله‌ای نیست دل دِه به دست ساغر

گفتم که خصم گوید او کافر است و غالی
گفتا که گفته باشد من کافرم، چه‌بهتر!

گفتم زِ دفتر دل، ذکری به من بیاموز
گفتا که «یا علی» هست امّ الکتابِ دفتر...

گفتم که سیصد آیه در شأن اوست نازل
گفتا که کلّ قرآن، مدح علیست یکسر...

گفتم که مانده‌ام من در عالم تحیّر
گفتا که این تحیّر دل را کند منوّر

گفتم که آرزویی دارم همیشه در سر
گفتا که سفرۀ دل در پیش ما بگستر

گفتم که کاش دل را می‌برد عشق مولا
گفتا که اهل‌دل را تنها علیست دلبر...

گفتم که دوست دارم هر کلمه از سخن را
پُتکی کنم بکوبم بر ریشِ هر ستمگر

گفتا هنر همین و کلمه کرامتش هم
با حرف حق تحقق یابد نه با کر و فر...

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

14 Jan, 07:26


شرح "السلام علیک یا امین الله فی ارضه"

      🎙هادی سروش

📍عنوان"امین الله"عنوانِ اختصاصی علی(ع)
📍تفسیرِ امانت و امانت گذار و امانت پذیر
📍تفسیر آیه امانت قرآن و تطبیق با علی(ع)
📍پنج مرحله ازامانت پذیری امام علی بر اساس نهج البلاغه
📍دو سفارش مهم اخلاقی به شیعیان امیرالمومنین

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

12 Jan, 06:13


⚡️فعاليت‌های خيريۀ نهاد دين؛ همبستگی يا هويت‌گرايی

     آرمان ذاکری

🔹 پرسش ما در اين پژوهش اين است که واکنش نهاد دين به عنوان يکی از مهم‌ترين نهادهای جامعه با کارکرد همبستگی اجتماعی، به مسائل اجتماعی چيست؟

🔹 از آنجا که مسائل اجتماعی به منابع مالی گره خورده، بايد ديد سازوکار فعاليت اقتصادی در نهاد دين و به‌ويژه روحانيت چگونه عمل می‌کند.

🔹 منظور ما از نهاد، هم به معنای سازمانی آن، نظير بيمارستان و مؤسسه و آموزشگاه و مسجد است و هم به معنای رفتارهای تکرارشونده مانند شهريه دادن و تبليغ.

🔹 نهاد خيريه در نظام يکسان‌انگار تصوف در ايران، در ميانه‌های دورۀ صفويه از هم می‌پاشد، اما اين نهاد در نظام تمايزگذار فقها با وکالت و نقابت و صدر و مرجعيت ادامه می‌يابد و با هدف حفظ تشيع، در وهلۀ اول به رفتارهای خيريۀ اعتقادی و پس از آن به خيريۀ اجتماعی می‌پردازد.

🔹 موقوفات به‌شدت تحت تأثير فضای سياسی، نهادی ناپايدار است، اما خمس که تا ميانۀ دورۀ قاجار به دليل جمعيت اندک و کمبود گردش مالی چندان تأثيرگذار نبوده، اندک‌اندک جای خود را پيدا می‌کند و با حضور حاج شيخ عبدالکريم حائری در قم و تأسيس حوزۀ علميه وجه نهادی می‌يابد و وجوهات، به شکلی جهت‌يافته به سوی بيمارستان‌سازی و مدرسه‌سازی و عمران و آبادی هدايت می‌شود.

🔹 اين نهاد پس از دورۀ تأسيس، در زمان آيت‌الله بروجردی با رشد اقتصادی کشور و بهبود وضعيت مالی مقلدان، به دورۀ تثبيت می‌رسد و حتی به خارج از کشور راه پيدا می‌کند.

🔹 در دورۀ آيت‌الله خوئی با فشارهای حکومت بعث عراق، سرمايه‌ها به خارج از کشور می‌رود و وجوهات دلاری مقلدان صرف شکل‌گيری مؤسسات ثبت‌‌شدۀ دولتی در غرب می‌گردد و قدرت علمای نجف افزايش می‌يابد.

پس از انقلاب ايران، از يک سو، درآميختگی نهادهای خيريۀ دولتی کار تفکيک ميان نهادهای مرجعيتی و دولتی را دشوار می‌کند و از سوی ديگر، موج دوم بنيادگرايی اسلامی در منطقه، و نگرانی از گسترش تبليغات اهل سنت، بخشی از اين وجوهات را به‌خصوص در مناطق تلفيقی، به سوی فعاليت‌های هويت‌گرايانه سوق می‌دهد.

🔹 بايد توجه داشت که بنيادگرايی افراطی نه يک مسئلۀ اعتقادی که امری برخاسته از يک امر اجتماعی و بعضاً واکنشی به بحران‌های اقتصادی است و اگر کسی می‌خواهد جلو رشد افراطی آن را بگيرد، بايد با فعاليت اجتماعی به اين کار بپردازد و حل مسائل اقتصادی و ساخت مدرسه و درمانگاه و ايجاد اشتغال در مناطق تلفيقی از مهم‌ترين کارها در اين زمينه است.

🔹 در بين همۀ علما، مجموعۀ بزرگ و پيچيدۀ آيت‌الله سيستانی با يک فدراليسم ارتباطی به گونۀ ديگری عمل می‌کند؛ دو فتوای آيت‌الله سيستانی:

يکی جلوگيری از صرف وجوهات در ساخت مسجد و حوزه و ديگر اجازه دادن به نمايندگان برای صرف وجوهات در مراکز پرداخت به جای ارسال آن به مرکز راه را برای اجتماعی‌سازی فعاليت‌های خيريه باز کرده است. علمای بلاد رفتارهای هويت‌گرايانۀ کمتری نسبت به علمای مرکز دارند؛ زيرا از نزديک با مردم و نيازها و مسائل آنان درگير هستند.

@Hekmat_Harkat
https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

12 Jan, 06:06


⚡️همبستگی اجتماعی راهی برای رشد فرهنگ دینی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی

    سیدمحمدعلی ایازی

امروز یکی از مشکلات جامعه رشد روزافزون آسیب‌های اجتماعی و کاهش معنویت است. متاسفانه در این سال‌های اخیر بسیاری از ساختارهای سنتی از بین رفته و ساختارهای نگه‌دارنده جامعه هم جایگزین نشده است. بسیاری از مناسبات اجتماعی و پیوند خانوادگی و نظارت‌ها کاهش پیدا کرده است و نقش دین و معنویت تخریب شده و فضای یأس بر جامعه حکم‌فرما شده است. همچنین در سطح عموم از روش‌ها و ابزارهائی استفاده شده که به جای اثر مطلوب پیوند و همدلی، به تشتت و از هم‌گسیختگی و فردگرائی انزواطلبانه منجر شده است. همبستگی‌های شعائری و مراسم مذهبی هرچند بیش از شکل معمول تبلیغ و بها داده شده، اما کمک چندانی به کنترل اجتماعی نکرده است. در برابر ترویج مراسم دینی موجب ایجاد حساسیت و گریز شده است.

https://t.me/majmaqomh
https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

12 Jan, 06:02


‍ #معرفی_کتاب

⚡️حقوق شهروندی از نگاه آیت‌الله سیستانی؛ امتداد گفتمان آیت‌الله نایینی

کتاب «آیت‌الله سیستانی و حقوق شهروندی»، به قلم محمدهادی زاهد غروی، تازه‌ترین اثر پژوهشکده اندیشه دینی معاصر که توسط انتشارات سهل در صد صفحه منتشر شده، به بررسی اندیشه‌های آیت‌الله سیستانی درباره حقوق شهروندی پرداخته است؛ مفهومی بنیادین که بر حقوق برابر تمامی شهروندان، فارغ از تفاوت‌های دینی، قومی و زبانی تأکید دارد. در این کتاب، اصولی همچون کرامت انسانی، مشارکت مردمی و احترام به قانون به‌عنوان محورهای اصلی اندیشه آیت‌الله سیستانی مطرح شده‌اند. آیت‌الله سیستانی با پذیرش نقش دین در سیاست، بر حضور حداقلی روحانیت در امور اجرایی تأکید کرده و جایگاه نظارتی و ارشادی را برای آنان مناسب دانسته است

    بخشی از متن یادداشت معرفی کتاب:

🔹داستان مشروطه و نزاع فقهی فقهای موافق و مخالف هر چند در آن دوره بحث داغ محافل و حوزه‌های علمیه بود، اما پس از مدتی فروکش کرد و با آغاز سلطنت پهلوی می‌رفت که به فراموشی سپرده شود، اما با آغاز مخالفت‌های امام خمینی با محمدرضا پهلوی و تبعید ایشان به ترکیه و سپس به نجف و پرداختن ایشان به مسئله ولایت فقیه در ضمن بحث کتاب بیع شیخ انصاری و نگارش و تدوین آن به صورت کتابی با عنوان حکومت اسلامی (ولایت فقیه) و در نهایت پیروزی جمهوری اسلامی جان تازه‌ای یافت. و از آن زمان تاکنون کتاب‌ها، مقالات و نظریه‌های فراوانی در موافقت و مخالفت، ولایت فقیه، حکومت اسلامی، حاکمیت و حکمرانی ملی، انتخابات و ده‌ها مسئله دیگر ارائه شد.

🔹باری با پیروزی جمهور اسلامی و حاکمیت نظریه ولایت فقیه و غلبه گفتمان اسلامی سیاسی، می‌توان با اندکی تسامح، حکومت اسلامی ایران را امتداد گفتمان شیخ فضل‌الله نوری دانست که به حاکمیت قوانین شرعی تاکید داشت و نقش چندانی برای مردم در نظریه مشروعه خود قائل نبود. اما از سوی دیگر جریان موافق مشروطه و فقها و نظریه‌‌پردازانی که با آخوند خراسانی و نایینی بیشتر همدل بودند سعی می‌کردند قرائت دموکراتیکی از ولایت فقیه و حکومت اسلامی ارائه دهند و نقش مردم و حکمرانی ملی را پررنگ‌تر کنند، اما در عمل توفیق چندانی نیافتند و نتوانستند مبانی نظری خود را به کرسی عمل بنشانند.

🔹این تمام ماجرا نبود و گفتمان نایینی به کلی به محاق نرفت، زیرا در کشور همسایه و پس از سقوط صدام و بحران‌هایی که کشور عراق را درهم پیچیده بود، فقیهی آشنا و همدل با مبانی نظریه فقه سیاسی آخوند و نایینی که از قضا به واسطه استاد خود؛ آیت‌الله خویی شاگرد مدرسه نایینی نیز شمرده می‌شد، مرجعیت شیعیان و زعامت حوزه علمیه نجف را به عهده داشت و با اظهار نظرها و موضع‌گیری‌های خود که ریشه در مبانی دینی و فقهی داشت، توانست اندیشه‌های نایینی را تاحدودی به منصه ظهور برساند، و از این‌رو می‌توان بر این باور بود که گفتمان ایت‌الله سیستانی، امتداد گفتمان نایینی می‌باشد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Jan, 15:12


◻️بررسی سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی

نويسندگان :
ابراهیم فتحی و طیبه دهقان‌پور فراشاه


🔖مقاله حاضر به بررسی دو مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی و رابطه میان آن دو می پردازد.

🔖 مرور پژوهش های خارجی نشان داده که مفهوم سرمایه فرهنگی در هر دوره ای، با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه، توسط محققان بازنگری شده، درحالی که در پژوهش های داخلی، مفهوم سرمایه فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیم بندی بوردیویی به طور یکسان( بدون بازنگری) وبی توجه به معرفت فرهنگی مورداستفاده قرارگرفته است. درواقع، سرمایه یا رشد فرهنگی(در یک نگاه ترجمه ای) دارا بودن سرمایه انسانی الهی است؛ مسئله ای که در ادبیات بوردیو وجود نداشته، بلکه نگاه انتقادی بدان است. اما در تعالیم دینی، سرمایه فرهنگی دارایی و ظرفیت وجودی و کشش درونی به سوی رشد با دو شاخصه عام معرفت و شریعت(دین) مدنظر است.

🌐منبع: دین و سیاست فرهنگی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 185-211

@andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Jan, 15:01


#اختصاصی

پژوهشکده انديشه دينی معاصر:  اخلاق اجتماعی

✔️انسان اخلاقی؛انسان الهی

      🎙استاد محمدصادق کاملان

موضوع کلی «زیست اخلاقی» است، اما موضوع انتخابی، «انسان اخلاقی؛ انسان الهی» است؛ بدین معنا که انسان الهی، همان انسانی است که به اخلاق، تخلق یافته و به اصول اخلاقی، پایبند است.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

05 Jan, 07:59


▫️▫️پیش نشست همایش ملی وفاق با عنوان:

«الهیات وفاق»

◽️اساتید:

🔹دکتر مسلم محمدی (رئیس دانشکدگان و دانشیار دانشکده الهیات دانشکدگان فارابی)

🔹دکتر علی راد (دانشیار دانشکده الهیات دانشکدگان فارابی)

🔹دکتر مهراب صادق نیا (دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب)

🔹دبیر نشست: دکتر علی مهجور (استادیار پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

🔸زمان: دوشنبه(17دی 1403) - ساعت: 10:30

🔸مکان: قم، بلوار دانشگاه(جاده قدیم تهران)، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تالار امام هادی(ع) دانشکده الهیات

اندیشه دینی معاصر

04 Jan, 16:37


🔻حقوق شهروندی از نگاه آیت‌الله سیستانی؛ امتداد گفتمان آیت‌الله نایینی

✔️کتاب «آیت‌الله سیستانی و حقوق شهروندی»، به قلم محمدهادی زاهد غروی، تازه‌ترین اثر پژوهشکده اندیشه دینی معاصر که توسط انتشارات سهل در صد صفحه منتشر شده، به بررسی اندیشه‌های آیت‌الله سیستانی درباره حقوق شهروندی پرداخته است؛ مفهومی بنیادین که بر حقوق برابر تمامی شهروندان، فارغ از تفاوت‌های دینی، قومی و زبانی تأکید دارد. در این کتاب، اصولی همچون کرامت انسانی، مشارکت مردمی و احترام به قانون به‌عنوان محورهای اصلی اندیشه آیت‌الله سیستانی مطرح شده‌اند. آیت‌الله سیستانی با پذیرش نقش دین در سیاست، بر حضور حداقلی روحانیت در امور اجرایی تأکید کرده و جایگاه نظارتی و ارشادی را برای آنان مناسب دانسته است.

📎 پیوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین

https://www.dinonline.com/44317/

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

02 Jan, 09:20


⚡️چرا به اینجا رسیدیم؟

      رضا بابایی

🔹فرهنگ، سیاست، اقتصاد، دین، اخلاق، همدلی دولت‌ملت، اعتماد ملی و امید به آینده و میهن‌دوستی، در ایران وضع خوبی ندارد. اگر کسی معتقد است که چنین نیست، می‌تواند همچنان از اخبار صداوسیما لذت ببرد؛ ولی کسانی مانند من که کشور را در خطر می‌بینند، نخست باید بیندیشند که چرا و چگونه به اینجا رسیدیم و سپس در پی راهی برای ‌برون‌رفت از وضع کنونی باشند. به گمان من، وضعیت امروز ما نتیجۀ خام‌اندیشی در چند حوزۀ راهبردی است:
در حوزۀ سیاست، ما گمان کردیم که پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷، آغاز دورانی تازه است؛ در حالی که دوران جدید، با انسان‌های جدید آغاز نمی‌شود؛ بلکه ساده‌ترین معنای انقلاب، تغییر نگاه جامعه به مسئلۀ قدرت و مناسبات ساختاری آن با ملت(به عنوان منبع مشروعیت) است. تا چنین تحولی رخ ندهد، هر گونه تغییری در هر سطحی از مناصب و مقامات، ادامۀ وضع پیشین در قالبی دیگر است.

🔹خام‌اندیشی ما در حوزۀ فرهنگ، اولا بی‌خبری از ماهیت سرکش آن در برابر هر گونه دستور و فرمان بود؛ ثانیا میل غریزی فرهنگ را به پیوند با جهانِ بیرون از مرزهای ملی نادیده گرفتیم، و ثالثا فراموش کردیم که فرهنگ به طرزی باورنکردنی استعداد فریب‌خوردگی دارد.

🔹در حوزۀ دین نیز مرتکب خطاهایی ویرانگر شدیم. در اینجا به یکی از آنها اشاره می‌کنم: تأثیرگذاری اخلاقی و معنوی و سعادت‌بخش دین، تنها در صورتی است که در حاشیه بنشیند و از خطر روزمّرگی‌ و سیاست‌زدگی در امان باشد؛ وگرنه تبدیل به نهادی عرفی و کارافزا و مانع‌تراش می‌شود. دین، مانند هنر و فلسفه و بنگاه‌‌های روشنفکری، نباید حضور در برخی میدان‌ها مانند سیاست و اقتصاد را هوس کند؛ وگرنه در برابر گرگ سیاست و گربۀ اقتصاد، لقمه‌ای بیش نیست و به آسانی از گلوی رندان و قدرت‌پرستان و ثروت‌اندوزان پایین می‌رود. دین، اگر حاشیۀ امن قدسی را رها کند و در متن حوادث عرفی غرق شود، به ماهیت و رسالت ارشادی خود خیانت کرده است. کسانی که آمیزش دین را با همۀ پدیده‌های اجتماعی می‌پسندند، معمولا به حضور برخی احکام عمومی در متون دینی و سیرۀ پیشوایان استدلال می‌کنند؛ غافل از آنکه همۀ آنچه در متون آمده و همۀ آنچه از پیشوایان سر زده است، صبغۀ ابدی و شرعی ندارد؛ بلکه گاهی اقتضای زمانه و فرهنگ آن دوران بوده است. ما هیچ گونه حجت شرعی یا دلیل عقلی نداریم که وظیفۀ ما تکرار صوری و فرمالیتۀ تاریخ دین است.

🔹اما خطای بزرگ در حوزۀ اقتصاد، غفلت عمدی از توسعه و اهتمام بیمارگونه به خودکفایی است؛ حال آنکه حذف تعاملات اقتصادی با کشوری‌های دیگر به بهانۀ خودکفایی، غیر از آنکه گاهی صرفۀ اقتصادی ندارد، امنیت کشور را هم به خطر می‌اندازد؛ زیرا آنقدر که قدرت اقتصادی و حضور فعال در بازارهای جهانی، امنیت‌زا است، خودکفایی در گندم و برنج و هواپیما منشأ امنیت نیست. تجربۀ چین پیش روی ما است. اکنون توسعۀ اقتصادی این کشور و قبول سرمایه‌گذاری‌های خارجی، آن را به قدرتی سیاسی نیز تبدیل کرده است. غفلت عمدی از توسعه در ایران به قدری است که اگر از دوران پیش از انقلاب برای توسعه ریل‌گذاری نشده بود، اکنون ما کرۀ شمالی دوم بودیم.

🔹راه برون‌رفت، توسعۀ سیاسی و تغییر نگاه به امر کشورداری است؛ اما تا آن هنگام ما نیاز به دورانی داریم که در آن پس از نیم‌قرن تنش‌های داخلی و چالش‌های خارجی، اندکی آرامش را تجربه کنیم. وقت آن رسیده است که سران قوا و امامان جمعه و همۀ مسئولان کشوری و لشکری، دست‌کم در سخنرانی‌ها و در رسانه‌های عمومی، لحن و ادبیاتی دیگر برگزینند و از خشم و خصومت زبانی بکاهند. ما تا دورۀ آرامش نسبی و رفاه حداقلی را نگذرانیم، برای گام‌های بزرگ‌تر آماده نمی‌شویم. بنابراین تنش‌زدایی از هر راهی و در هر سطحی و با هر ابزاری، وظیفه‌ای عمومی و ملی است؛ حتی اگر نظم سیاسی کشور، روشی دیگر را بپسندد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

02 Jan, 09:16


امام علی(ع)

فَبَعَثَ فيهِمْ رُسُلَهُ وَ واتَرَ اَلَيْهِم اَنْبيائَهُ لِيَستَادُوهُمْ ليَستَادُوهُمْ ميثاقَ فِطْرَتِهِ وِ يُذَکِّرُوهُمْ مَنْسِىَّ نِعْمَتِهِ وَ يَحْتَجُّوا عَلَيْهِمْ بِالتَّبْليغِ وَ يُثيرُوا لَهُمْ دَفائِنَ العُقُولِ

«پس خداوند رسولان خود را در میان آنان برانگیخت و پیامبران خویش را پیاپی به سویشان فرستاد، تا پیمان فطرت را از ایشان باز ستانند، و نعمت‌های فراموش‌شده الهی را به یادشان آورند، و با تبلیغ، حجت را بر آنان تمام کنند، و گنجینه‌های عقل‌ها را برایشان برانگیزند.»


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

01 Jan, 15:00


#گزارش_صوتی
#رویداد

🔰جلسه رونمایی از کتاب:

         "تحول مفهوم دولت در ایران معاصر"

  نویسنده: #دکتر_دواد_بیات

◻️با حضور استاد: #دکتر_یوسف_خانمحمدی
(عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی)


@andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

01 Jan, 12:22


📚#برشی_از_کتاب


⚡️قاعده کرامت می تواند در مقام "اصل حاکم"، همه احکام مغایر با آن را ملغی کند

🟣صورت بندی قاعده کرامت
از آنچه تاکنون به دست آمد می‌توان قاعده کرامت را به شکل زیر صورت بندی کرد:

🏷۱_کرامت ضد دنائت و پستی، به معنای شرافت، پاکیزگی و پسندیدگی می آید و "کریم" اسم جامع برای انواع خیر، شرف و فضائل و نیز اسم جامع، برای تمامی آن چیزی است که مورد ستایش واقع میشود. از این رو میتوان آن را  به صورت کلی "دور بودن از هر پستی و فرومایگی و نائل آمدن به شرافت وبزرگواری"، تعریف کرد.

🏷۲_کرامت به دو گونه قابل تقسیم است: کرامت ذاتی و کرامت عرضی یا اکتسابی. هر چیزی که از درون و ذات خود، دارای منزلت و شرافت باشد، کریم ذاتی خوانده میشود و هر شرافت و منزلتی که به سبب داشتن صفت اختیاری به دست آید کرامت عرضی نامیده میشود لذا مقصود از کرامت ذاتی انسان آن است که انسان دارای ویژگیهایی است که در مقایسه با موجودات دیگر از لحاظ ساختمان وجودی امکانات و مزایای بیشتری دارد و از ویژگیهای زیر برخوردار است:

✔️الف)_از ضمیر و ذات شیء بر می خیزد.
✔️ب)_ از زمان آفرینش با آفریده همراه است و از آن جدانشدنی است.
✔️ج)_ غیر اختیاری و غیر اکتسابی است و استثناء پذیر نیست.

🏷۳_با فرض اثبات کرامت ذاتی انسان هر "استعداد طبیعی" مبنای يك  "حق طبیعی" است و لذا حقوق طبیعی انسان در حوزه کرامت نیز اثبات میشود.

🏷۴_چگونگی آفرینش انسان نفخه روح الهی در او خلیفه خدا بودن مسجود فرشتگان بودن تسخیر موجودات امانت داری الهی، علم ویژه الهی، عقل اراده و اختیار عواطف و احساسات و نیز قابلیت هدایت پذیری انسان؛ از مبانی دینی کرامت ذاتی انسان است و ادله عقلی، قرآنی و روایی فراوانی نیز مؤید این است که همه انسانها با هر قوم، نژاد، رنگ و اعتقادی، دارای کرامت ذاتی هستند.

🏷۵_با توجه به اثبات کرامت ذاتی انسان در دین، فقه که متکفل استنباط احکام و قوانین الهی برای زندگی فردی و اجتماعی مردمان، از منابع دینی است. باید کرامت ذاتی را به عنوان یک داشته طبیعی مبنای اصلی استنباط های خود قرار دهد.

🏷۶_استفاده از طبع اولی اشیاء به عنوان اصل اولیه در استنباط، یک امر رایج در میان فقیهان است که "اصل اولی اباحه" و جواز در همه امور، «اصل برائت» و اصل عدم ولایت احدی بر احد نمونه بارز آن است و «کرامت ذاتی» نیز می تواند یکی از آن باشد در این صورت فقیه در استنباط های فقهی خود اصل اولیه را کرامت ذاتی انسان قرار میدهد و آن را در اجتهاد خود به کار می گیرد مگر در صورتی که دلیل متقن ،شرعی حکمی را بر خلاف کرامت عرفی به اثبات برساند.

🏷۷_ذاتی و غیر قابل تغییر بودن کرامت برای انسان و نیز عقلی بودن آن نشان از آن دارد که این ویژگی برای انسان استثناء پذیر نیست و باید در همه احکام جاری باشد. این ویژگی قاعده کرامت را در مقام "اصل حاکم" در احکام می نشاند و همه احکام مغایر با آن را ملغی اعلام میکند.

🏷۸_صورت دیگر از به کارگیری کرامت انسان در فقه در مقام حل تعارض ادله و یا تزاحم در مقام عمل است. در این صورت "کرامت انسان" که یک اصل طبیعی در انسان است میتواند تعارض ادله یا تزاحم دو حق یا دو حکم واجب و یا حرام را به نفع کرامت انسانی حل کند و حکم شرعی موافق با کرامت انسان را بر موارد مغایر با کرامت انسان در مقام تعارض و تزاحم ترجیح دهد.

🏷۹_اصل کرامت میتواند به عنوان مقید عموم و اطلاق ادله در فقه هم عمل کند. بدین معنا که اگر عرف عقلا برخی از فروض و افراد مستفاد از عموم و اطلاق حکم را غیر کریمانه بدانند فقیه از آن موارد صرف نظر کرده، به مصادیق کرامت آمیز فتوا دهد.


🏷۱۰_حداقل کاربست کرامت در فقه آن است که فقیه «کرامت انسانی» را در حد یک گفتمان عام بپذیرد بدین معنا که که رویکرد کلی وی در ورود به فتوی دادن در حوزه مسائل فقهی کرامت انسان باشد، نه عدم کرامت که این امر هم در برداشت وی از ادله شرعی مؤثر است و هم در فتاوای فقهی.

🏷۱۱_ از آن جا که کرامت انسانی تا کنون مبنای استنباط فقهی نبوده، دو دسته احکام اثباتی و سلبی درباره کرامت در فقه به چشم می خورد، دسته ای از احکام بر اساس ادله متقن دینی و ارتکاز فقیهان مطابق با کرامت انسان و دسته ای دیگر بر اساس ظاهر عموم و اطلاق برخی ادله مغایر با کرامت انسان است که به نظر میرسد با مبنا قرار گرفتن کرامت انسان در استنباط بسیاری از احکام مغایر قابل تغییر و تبدیل باشد.

🔸کتاب درآمدی بر قاعده کرامت درفقه/  نویسنده: مهدی پورحسین

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

01 Jan, 08:23


ایمان و شکوه انسان

🎙ناصر مهدوی

🔸مشکلات موجود فقط ریشه در سیاست و حاکمیت ندارد بلکه ریشه در فرهنگ و اندیشه جامعه دارد.


🔸الهیاتی که بزرگی و اراده انسان ها را نابود می‌کند و ریشه در یک خدای خودکامه دارد و  آثار زیان بار آن در مدعیان این دین داری است که به خود اجازه هر ظلم و جنایتی در حق دیگران را می‌دهند.  

🔸بیرون بودن اخلاق از دین در اندیشه اراسموس، دین انگیزه اخلاقی می‌دهد و انسان‌ها خود اخلاق را می‌فهمند

🔸نقش دین اخلاق بسیار ویژه است و حضور  خداوند قدرتمند حکیم که به انسان قدرت فهم و تشخیص داده است را تصویر می‌کند.

🔸خدایی که بین من  و همسایه ایستاده، خدایی که انسان ها را از هم دور نمی‌کند.

🔸 به نام دین نمی‌توان خلاف عدالت و عقل رفتار کرد.

🔸خطبه ۹۰ نهج البلاغه م معرفی خداوند و ترسیم مولوی از عشق خداوند در سایه استفاده از نهج البلاغه

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

30 Dec, 09:13


#اطلاع‌رسانی
#رویداد

🔰جلسه رونمایی از کتاب:

         "تحول مفهوم دولت در ایران معاصر"

  نویسنده: #دکتر_دواد_بیات

◻️با حضور استاد: #دکتر_یوسف_خانمحمدی
(عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی)

🗓زمان :    چهارشنبه _  12 دی ۱۴۰۳

⏱️ ساعت:    10:30 صبح



◽️شرکت برای عموم آزاد است
(قم- خیابان معلم شرقی-خیابان شهیدان عابدی-کوچه ۴- پلاک ۱۶- پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

📍پخش زنده از صفحه اینستاگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر


📮https://instagram.com/andishedinimoaser

@andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

29 Dec, 08:49


🔺معرفی کتاب شریعت‌شهر اثر رضا تاران توسط محسن فیض‌بخش در شماره‌ی اخیر مجله‌ی «Shii Studies Review»

@bashgahandishe
@namehayehawzavi

اندیشه دینی معاصر

29 Dec, 08:47


♦️هادی سروش از فهم‌های ناصواب درباره علایم ظهور سخن می‌گوید.


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

28 Dec, 10:39


#اطلاع‌رسانی
#رویداد

🔰جلسه رونمایی از کتاب:

         "تحول مفهوم دولت در ایران معاصر"

  نویسنده: #دکتر_دواد_بیات

◻️با حضور استاد: #دکتر_یوسف_خانمحمدی
(عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی)

🗓زمان :    چهارشنبه _  12 دی ۱۴۰۳

⏱️ ساعت:    10:30 صبح



◽️شرکت برای عموم آزاد است
(قم- خیابان معلم شرقی-خیابان شهیدان عابدی-کوچه ۴- پلاک ۱۶- پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

📍پخش زنده از صفحه اینستاگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر


📮https://instagram.com/andishedinimoaser

@andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

27 Dec, 09:17


◻️قرآن و فیزیک کوانتوم

     مهراب صادق‌نیا

به تازه‌گی یکی از استادان حوزه و دانشگاه گفته‌اند که "فیزیک کوانتوم دقیقا منطبق بر آیات قرآن است." فرض می‌کنیم که ایشان فیزیک کوانتوم را می‌شناسند و نیز آیات قرآن را هم می‌فهمند و نتیجه‌ی درستی گرفته‌اند. خُب الان چه بکنیم؟ برای فیزیک کوانتوم کف بزنیم یا برای قرآن؟ اگر چندی بعد این فیزیک زیر سوال رفت چه بکنیم؟ آن‌وقت قرآن با فیزیک جدید سازگار نخواهد بود و با یک فیزیک زیر سوال‌رفته سازگار است. اساسا چه نیازی هست که زور بزنیم و قرآن را با فیزیک و شیمی و نجوم هم‌نوا بکنیم؟ چه تاثیری در دین‌داری مردم دارد؟
مروری بر تاریخ سکولاریزم نشان می‌دهد که هر چند در آغاز دوران مدرن، ساینتیست‌ها (اندیشمندان علوم تجربی) پیش‌ران‌های سکولاریزم بودند و روحانی‌ها مخالفان جدی آن؛ ولی کم کم روحانی‌ها با ادبیات علوم تجربی آشناتر و خویش‌تر شدند. رفته رفته، آن‌ها نه تنها مانعی برای سکولاریزم به حساب نمی‌آمدند، بلکه جای ساینتیست‌ها را گرفته و پیش‌برندگان سکولاریزم شدند. حکایت هاروی کاکس، گوگارتن، بولتمان، بون‌هافر، و دیگر الاهیات‌دان‌های مسیحی در این زمینه خواندنی است. در دنیای اسلام نیز ماجرا تا اندازه‌ای چنین است. از سِر سید احمدخان هندی بگیرید تا بازرگان و نوپاهایی که این طرف و آن طرف، شعار تفسیر علمی قرآن را سر می‌دهند. این‌ها ممکن است به سکولاریزم فحش بدهند و حتی رقیبان خود را با این لقب گرفتار خشونت نمادین کرده و از میدان به در کنند؛ ولی کارشان ترویج سکولاریزم است حتی اگر تسبیح‌ به‌دست باشند و در مراکز حوزوی تدریس کنند. کاری که این افراد به نام تفسیر علمی قرآن انجام می‌دهند، به زبان ساده، عبارت است از تبدیل تبیین‌های وحیانی به تبیین‌های تجربی. آن‌ها اگر در کارشان موفق شوند و پرت و پلا نگویند،  معرفت دینی را به معرفت تجربی تبدیل کرده‌اند. یعنی معرفت را سکولار کرده‌اند. من اگر مسیولیتی می‌داشتم و به جای کسانی بودم که وقتی اسم سکولاریزم می‌آید اوقاتشان تلخ می‌شود؛ حتما به جای دعوا با دانشگاهیان و ساینتیست‌ها، با کسانی دست به یقه می‌شدم که جسته و گریخته چیزی در باره‌ی علم شنیده‌اند و حالا دارند معرفت دینی را با معرفت‌های تجربی رنگ و لعاب می‌دهند. مارادونا را ول کنید، غضنفرها را بچسبید!

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

24 Dec, 17:13


حدیثی از امام موسی کاظم (ع)


«قُلْ الْحَقِّ وَ إِنْ كَانَ فِيهِ هَلَاكُكَ، فَإِنَّ فِيْهِ نَجَاتَكَ.»

«حق را بگو، حتی اگر نابودی‌ات در آن باشد، زیرا در آن نجات توست.»

این سخن امام کاظم (ع) از عمیق‌ترین توصیه‌ها درباره حق‌طلبی است. ایشان تاکید می‌کنند که انسان باید همواره به دنبال حقیقت باشد و آن را بیان کند، حتی اگر شرایط سختی در پیش داشته باشد. ایستادگی در برابر حق، نهایتا به نجات و آرامش حقیقی منجر می‌شود.
این احادیث شریف بر ارزش عقل، تفکر آزاد و حق‌طلبی تاکید دارند و راهنمایی برای دوری از تعصبات، تقلید کورکورانه و تسلیم در برابر جهل هستند. در روایات اهل بیت، آزادی فکر همواره در چارچوب حقیقت و عقلانیت تعریف شده است.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

24 Dec, 17:08


◻️ضرورت جنبشی باورمندانه از نهادهای دینی
  
   مرضیه حاجی هاشمی

🔵میدان مرکزی «دمشق» شاهد تظاهرات صدها نفر برای دموکراسی، حقوق زنان و یک دولت سکولار بود. آنها خواستار جدایی دین از دولت شدند و همچنین بر وحدت ملی سوریه تاکید کردند. آنها نگرانند که یک استبداد سکولار جای خود را به یک استبداد دینی بدهد که نه تنها حقوق و آزادی‌های سیاسی آنها به رسمیت شناخته نشود که حتی برخی از حقوق و آزادی‌های اجتماعی آنها اعم از حقوق زنان و آزادی پوشش و ... نیز از دست برود. تظاهر کنندگان فریاد می‌زدند: «ما دموکراسی می‌خواهیم نه یک نظام دینی».

⬅️ هیچ تفاوتی بین استبداد سکولار با استبداد دینی به لحاظ به رسمیت نشناختن انسان به عنوان موجودی آزاد و صاحب اختیار وجود ندارد؛ زیرا هر دو حق انتخاب انسان را محدود می‌بینند. آنها بنیادی‌ترین حق را که حق تعیین سرنوشت در حیات سیاسی- اجتماعی است، به رسمیت نمی‌شناسند و این آزادی اساسی را سلب می‌کنند؛ چرا که بنیان فکری هر دو بر ابتنای یک دوگانه «عبد - مولا» یا «فرمانروا - فرمانبر» استوار است؛ لذا در جوامعی که هنوز توسعه فکری- فرهنگی، رخ نداده است و ساختار اندیشه‌ای جامعه، دچار تحول نشده است، می‌توانند مدام بین این دو نوع استبداد، حرکتی رفت و برگشتی داشته باشند، از استبداد سکولار به استبداد دینی و بالعکس.

⬅️ جوامعی نیز که سیر تحولات اندیشه‌ای را طی کرده‌اند و به لحاظ فلسفی و انسان شناختی، حقوق و آزادی‌های انسان، بنیان فرهنگ سیاسی جامعه شده است، سکولاریسم همیشه در دل خویش با یک خطر روبروست، خطری که جدایی بزرگ (جدایی دین و سیاست) تنها با اتکا بر نهادهای پرقدرت سیاسی- اجتماعی و قوانین، توانسته از آن در امان بماند و اصول خود را نهادینه کند. این خطر همان «امیال مفرط دینی» و شکل سیاسی گرفتن آنهاست.

⬅️ «مارک لیلا» می‌نویسد، «در توصیف این امیال مفرط دینی و اینکه چگونه شکل سیاسی به خود می‌گیرند، عنوان‌های زیادی وجود دارد: موعودباوری، اندیشه آخرالزمانی، هزاره‌گرایی و آخرت شناسی سیاسی». این امیال مفرط، هنگامی که شکل سیاسی می‌گیرند، مدام باورمندان را به مقایسه نشانه‌های آخرالزمان با رویدادهای سیاسی- اجتماعی جاری وا می‌دارد و از درک واقعیت‌های موجود محروم می‌کند. «آنها یا خود را با اضطراب، آماده آخرالزمان می‌کنند یا می‌کوشند، این آخرالزمان را از طریق فعالیت‌ خود تسریع بخشند»؛ لذا اگر در قدرت باشند، چنان دچار تصمیمات و سیاست ورزی‌های دور از واقعیت و پیامدهای آن می‌شوند که شاهدان را به تحیر وا می‌دارند.

⬅️ در هر کدام از ادیان، افراد و گروه‌هایی که گرفتار چنین شورهایی با الهامی الهیاتی می شوند، «به قدرت‌های موجود اعتبار می‌دهند» و صاحبان قدرت روحانی و سیاسی را «به مثابه واپسین حاکمی که انسان‌ها به آنان نیاز خواهند داشت، تجلیل می‌کنند». انتظار دارند آنان «نظم شیطانی موجود را ویران کنند» یا حتی با استقبال از برخی جنایات، جنگ‌ها و خونریزی‌ها «آخرالزمان را رقم بزنند».

⬅️ در مورد آنچه شرح آن رفت، می‌توان اذعان داشت:
نخست اینکه هر جامعه‌ای که راه را بر تعقل و اندیشه ورزی سد کند و یک بار برای همیشه به انقلابی فکری دست نزند، حتی اگر بارها و بارها دست به انقلاب سیاسی بزند، نمی‌تواند، آینده مطلوب خویش را تضمین کند. شورهای سیاسی، بدون پشتوانه فکری و نظری و ابتنای نهادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر آن فقط با هدف ساقط کردن یک نظام سیاسی، منجر به سلسله رویدادها و برساخته‌هایی از آن رویدادهای ناخواسته می‌شود که به چرخه مداوم کنشگری‌های احساسی چه از سوی جامعه و چه از جانب صاحبان قدرت ختم می‌شود و به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.

⬅️ دوم اینکه حتی در سکولارترین و لائیک‌ترین جوامع نیز دین و نمادهای دینی، هنوز امری پویا و بخشی از فرهنگ و تمدن جوامع محسوب می شود، همانگونه که دیدیم، حتی در جامعه‌ای چون «فرانسه» که نماد استقرار یک دموکراسی لائیسیته است، رئیس جمهور برای بازگشایی مجدد کلیسای معروف «نوتردام» پس از حادثه آتش‌سوزی با حضور مهمانان سیاسی زیادی شرکت می‌کند. یک قدرت سیاسی در زمینه دین باید، بازتابی از خواست و کشش مردم باشد، نه درصدد دهن کجی به باورهای دینی جامعه برآید و نه به زور مردم را به باورهای دینی و دین ورزی اجبار کند؛ چون هر دو موجب پرورش ضد خود به گونه‌ای افراطی می‌شود.

و در نهایت اینکه در جوامعی که قدرت به دست افراد و گروه‌هایی با باور به الهامات الهیاتی و شورهای آخرالزمانی است، قدم اول متوقف کردن حرکت ویرانگر آنها، بلند شدن صداهای اعتراض جدی و جنبشی باورمندانه از خود نهادهای دینی و روحانیان است، وگرنه بالاترین ویرانی سهم همین نهادها خواهد شد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

24 Dec, 17:07


شیعه کیست؟

کسی که فروتنی و تقوای الهی داشته باشد ...

🎙عبدالرحیم سلیمانی اردستانی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

23 Dec, 16:40


⚡️ادله جواز تقلید از زن مجتهده

       خدیجه هاشمی استاد جامعه الزهرا

🔹در رابطه با تقلید از بانوان دو نظریه وجود دارد که نظریه مشهور بیان می‌کند که یکی از شرایط مرجع تقلید «رجل بودن» است. این گروه با استناد به دو دلیل این نظریه را مطرح می‌کنند. دلیل اول آیات قرآنی مبنی بر برتری مرد به زن است. دلیل دوم روایاتی مانند عمر بن حنظله و ابی خدیجه است که وقتی به امام معصوم (ع) رجوع کردند امام از عبارت رجل منکم و منکم (مردانی از شما) استفاده کردند به همین خاطر استناد می‌کنند که مرد بودن موضوعیت دارد. برخی از متأخرین و متفکرین جامع‌العلوم مانند شهید مطهری و آیت‌الله جوادی آملی این نظریه را نپذیرفته‌اند که نشان می‌دهد مخالفت با نظریه مشهور اختصاص به رهبر معظم انقلاب ندارد و نظریه اجماعی است.

🔹برای تحقق مرجع تقلید سه مرحله اجتهاد، صدور فتوا و امکان رجوع به آن برای تقلید باید سپری شود؛ مرحله اول اجتهاد است که در این امر شبهه‌ای وجود ندارد و همه پذیرفته‌اند که زنان می‌توانند به مرحله اجتهاد برسند. مرحله دوم صدور فتوا و استخراج حکم است که این امر نتیجه اجتهاد است و در این نیز اختلاف نظری وجود ندارد و همه پذیرفته‌اند که زنان می‌توانند فتوا بدهند. مرحله سوم این است که آیا حکمی که بانوان استخراج کردند اثر عملی دارد و کسانی می‌توانند از حکم او استفاده کنند و به او به عنوان یک مرجع علمی، دینی و شرعی مراجعه کنند و شارع رجوع ما را به او جایز می‌داند یا خیر؟ که در این مرحله اختلاف نظر وجود دارد.

🔹یکی از ادله جواز تقلید سیره عقلا است. بنای عقلاً بیان می‌کند که تقلید از باب رجوع جاهل به عالم است یعنی عقل حکم می‌کند برای حل یک مسئله مجهول باید به عالم رجوع کنیم و شرع نیز بر این امر صحه گذاشته است. ادله در این جا مطلق هستند و قابلیت تطبیق بر هر عالمی دارد به همین خاطر تفاوتی بین زن و مرد نیست.

🔹امام حسن عسکری (ع) درباره علما فرمودند: «وَاَمّا مَنْ کانَ مِنَ الفُقَهاءِ صَائِنا لِنَفْسِهِ حافِظاً لِدینِهِ مُخالِفاً لِهَواهُ مُطیعاً لِاَمرِ مَولاهُ فَلِلْعَوامِ اَنْ یُقَلِّدُوهُ؛ هر یک از فقها که بر نفس خود مسلّط باشند و دین خود را حفظ کنند و با هوای نفس خود مخالفت ورزد و امر خدا را اطاعت کند، بر همگان واجب است که از او تقلید نمایند». این روایات قابلیت تطبیق بر هر عالمی اعم از زن و مرد را دارد.

🔹آیه «فسـلوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون؛ اگر نمی‌دانید از اهل اطلاع سؤال کنید.» از این ادله می‌توان نظریه قائلین لزوم تقلید از مرد را رد کرد؛ زیرا اهل ذکر اطلاق دارد و شامل زن و مرد می‌شود و باید بررسی کرد که چه کسی این شرایطی را دارد.

🔹رهبر معظم انقلاب بر اساس این دیدگاه فرمودند وقتی زنی با تلاش به درجه علمی می‌رسد که اعلم‌تر از دیگر است هم به خاطر این که احاطه علمی دارد و برای او کشف حقیقت شده است و هم برای اینکه احاطه بر موضوع دارد و برای او به عنوان زن ملموس‌تر است امکان تطبیق قاعده علمی برای آن موضوع برای او دقیق‌تر انجام می‌گیرد به همین خاطر رهبر معظم انقلاب فرمودند در برخی از مسائل خانم‌ها می‌توانند مرجع تقلید شوند.

🔹این نظریه می‌تواند منشأ خیرات و برکات زیادی باشد از جمله اینکه بانوان اهتمام بیشتری به درس فقه داشته باشند، مرجعیت زنان در طول تاریخ سابقه دارد ازجمله اینکه وقتی گروهی برای سؤال نزد امام موسی کاظم (ع) آمدند و ایشان در خانه نبودند. حضرت معصومه (س) به جای ایشان پاسخ دادند و زمانی که امام موسی کاظم (ع) پاسخ سؤالات را دیدند فرمودند «فداها ابوها»

🔹همچنین روایاتی وجود دارد که امامان برخی از مراجعاتی که به آن‌ها برای سوال می‌شده است را به زنان عالمه (مانند مادر امام کاظم علیهم السلام) ارجاع می‌دادند. این روایات نشان می‌دهد که مانعی برای زنان در این زمینه وجود ندارد و می‌تواند به جایگاه علمی برسد که مرجع و منبع رجوع علمی و شرعی شود.

باید مراقبت کنیم برخی از این نظریه سو استفاده نکنند. این نظریه این گونه نیست که اجازه عامی داده شده باشد که هر کسی هر نظری را ابراز کرد مجتهده است و باید پیروی کرد. باید در این زمینه آسیب شناسی صورت بگیرد و متفکرین اعم از زن و مرد و مجامع علمی چارچوبی برای آن بیان کنند تا هر کسی درسی را در موضوعی تدریس می‌کند تصور نکند می‌تواند در آن اجتهاد کند/خبرگزاری حوزه/.

@namehayehawzavi
https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

23 Dec, 16:30


سیمای زن در اسلام نوگرایانه

     محمد قطبی

زن در نگاه اسلام سنتی شهروندی درجه دوم است. همچنین زن در نگاه فقه سنتی جزوی از اموال مرد محسوب می‌شود‌. این تصویر از زن در جهان مدرن قابل پذیرش نیست و احکام زن و خانواده نیاز به اجتهاد ساختاری در اصول و مبانی دارد.

به مناسبت میلاد فاطمه زهرا، این مجموعه نوشتار که برگرفته از فصل سوم کتاب شریعت در الهیات دوبُنی ۳ بوده و در آن به زن در نگاه اسلام نوگرایانه پرداخته شده است، ارائه می‌شود. در این نوشتارها تلاش شده است که سیمای زن در اسلام مورد بازخوانی انتقادی قرار گیرد و الگویی از زن مسلمان مدرن ارائه شود.

سیمای زن در تاریخ؛ در اسارت ارتجاع سنت و ابتذال تجدد

شریعت و برابری جنسیتی در اجتماع

زنان خاندان پیامبر و اسطوره زن پرده‌نشین در اسلام

احکام ازدواج در اسلام، گزینش‌گری و اصلاح‌گری اخلاقی عرف مردم عربستان باستان

احکام ازدواج، برابری جنسیتی در زندگی مشترک

رویکرد فمینیستی الهیات دوبُنی برای زن خودسالارِ خودآگاهِ متعهد


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

23 Dec, 16:26


آیا آینده دین متعلق به زنان است؟

⚡️برخی پژوهشگران قائل به وجود شکافی چشمگیر میان دینداری مردان و زنان هستند؛ به این صورت که زنان را معمولاً مذهبی‌تر از مردان می‌دانند. چنین شکافی می‌تواند عوامل مختلفی داشته باشد، از جمله اینکه:

1⃣زنان کمتر از مردان در عرصه عمومی حضور دارند و بالطبع کمتر از مردان در معرض واقعیات اجتماعی‌ای هستند که منجر به افول دینداری می‌شود.

2⃣نقش اجتماعی زنان آنان را بیش از مردان، در پیوند با دین قرار می‌دهد، مثلاً نقش‌آفرینی در عرصه‌هایی نظیر فرزندآوری، تربیت کودکان و مراقبت از سالمندان. افراد هر چه بیشتر در معرض مراقبت از سالمندان و حوادث ناگوار مربوط به آنان قرار بگیرند، بیشتر محتمل است که با مؤلفه‌های مذهبی احساس همدلی کنند. مثال دیگر این است که برخی مطالعات نشان می‌دهد زنان غیریهودی‌ای که با مردان یهودی ازدواج می‌کنند، گاهی مناسبت‌های یهودی مانند عید فصح (Passover) و شبات (Shabbat) را بیش از همسرانشان جدی می‌گیرند. طبق این مطالعات، در بسیاری اوقات زنان غیریهودی هستند که بعد از ازدواج با یک همسر یهودی، مسئولیت ساخت جوّ یهودی را در منزل به عهده می‌گیرند.

3⃣دلیل دیگری که می‌تواند توضیح‌دهنده تمایل بیشتر زنان به امور دینی باشد، در این حقیقت نهفته است که زنان معمولاً اجتماعی‌تر از مردان‌اند. لذا کلیساها و دیگر مکان‌های مقدس که مکانی برای گردهمایی هستند جذابیت زیادی برای زنان دارند.

📎پیوند به متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

23 Dec, 16:25


نقش اجتماعی فاطمه زهرا(س)
          در تاریخ اسلام

🎙محمد صحتی سرد رودی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Dec, 18:45


🔺روشنفکری دینی، اسلام سنتی و نظریه همروی🔻

       ✍️سیدصادق حقیقت

⚡️مناظره مبارکی که بین دکتر سروش و آیت الله علیدوست صورت گرفت، بهانه خوبی برای مقایسه نظریه همروی با آن دو گفتمان به دست داد. قبلاً نیز آیت الله فاضل لنکرانی نقدی به مبانی دکتر سروش به نگارش درآورده بود. هدف این متن مقایسه نظریه همروی با سه دیدگاه فوق است. در ابتدا، به چند پیش فرض اشاره می شود: اولاً گفتمان روشنفکری دینی (دکتر سروش) سکولار است و فقه سیاسی و اجتماعی را معتبر نمی داند. ثانیاً آیت الله علیدوست (با رویکرد مقاصدی) و آیت الله فاضل  لنکرانی (با نقد نظریه مقاصد الشریعه) به گفتمان اسلام سنتی تعلق دارند؛ مسئله ای که در این متن مد نظر نمی باشد. ثالثاً نظریه همروی زیرمجموعه گفتمان نواندیشی دینی (حوزوی) تعریف می شود. بر این اساس، می­توان به تفاوتهای نظریه همروی با آن دو گفتمان اشاره کرد...

🌐پيوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Dec, 14:48


🔹داود فیرحی در این‌ گفتار، به نسبتِ میان فقه و عرف می‌پردازد.

🔹وی عبادات و سیاسات را هر کدام دارای مرتبه‌ای از نزدیکی به عرف می‌داند و میان آن تفکیک قائل می‌شود.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Dec, 14:46


◻️مقصود از مرجعیت قرآن در علوم چیست؟

     محمدتقی سبحانی

🔹برخی گفته‌اند علم دینی دانشی است که در پرتو منابع دینی مانند فقه و اخلاق و ... تولید می‌شود یعنی حوزه و دانشگاه کنار هم می‌نشینند و یکسری اصولی را از قرآن استنباط می‌کنند و مسلما این دانش برخلاف دانش بشری سکولاری و اومانیستی است. به نظر بنده این تلقی حتی اگر درست باشد سطحی است زیرا اساسا وقتی می‌گوییم علم منظورمان حقیقت مطابق با واقع است یا خیر؟ امروزه ثابت شده است که دانش‌های کاربردی از جنس علوم معرفتی نیستند؛ ما در فقه دنبال گزاره‌هایی موافق اراده تشریعی خداوند هستیم و ادعای فلسفه و  کلام این است که می‌خواهد واقعیت بیرونی را در قالب گزاره درست ارائه دهد ولی امروز در دانش به معنای ساینس این مسئله وجود ندارد یعنی هیچ دانشمندی امروز مدعی نیست که آن چه را تولید کرده مطابق با واقعیت است بلکه آن را یک فهمی از واقعیت می‌داند؛ یک طوری واقعیت را نشان می‌دهد و مهمتر اینکه نظریه او در واقعیت اثر می‌گذارد.

🔹امروز تلقی گذشته از علم در دنیا وجود ندارد و حتی این مسئله در علوم تجربی و .... هم صادق است؛ اگر دانش را به این معنا بگیریم وقتی سخن از مرجعیت علمی قرآن به میان بیاید مرجعیت علمی قرآن در حوزه فقه با مرجعیت علمی قرآن در حوزه جامعه‌شناسی و روان‌‌شناسی و ... تفاوت دارد. ما از دو سطح دانش سخن می‌گوییم؛ بنابراین یکی از ویژگی‌های پروژه مرجعیت علمی قرآن این است که به جای تصور ساده‌انگارانه از علم، در منشور مرجعیت، تصوری گسترده و جامع از علم ارائه شده است.

🔹با دانشی سر و کار داریم که حیات بشر را اداره می‌کند ولی مدعی نشان‌دادن واقعیت عینی نیست، یعنی این دانش در حال تغییر و تحول دائمی است؛ الان مکاتب زیادی در اقتصاد، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی و ... داریم که نه فقط در حوزه تجویز بلکه در حوزه توصیف واقعیت هم با یکدیگر اختلاف دارند؛ یکی می‌گوید توصیف کامل از انسان اقتصادی این است و دیگری ‌توصیف دیگری از انسان اقتصادی ارائه می‌دهد. بین مارکسیست و  لیبرالیسم در توصیف انسان با هم اختلاف دارند لذا وقتی از مرجعیت علمی قرآن سخن می‌گوییم تعریف و توصیفی واقع‌گرایانه چند ضلعی و چندلایه از انسان ارائه می‌دهد.

🔹وقتی سخن از مرجعیت علمی است مراد ما از مرجعیت یعنی تاثیر مؤثر و روشمند بر علوم، در منشور، اثرگذاری معنادار و روشمند به عنوان شاخصه‌های مرجعیت علمی بیان شده است و اثرگذاری معنادار هم یعنی اثرگذاری که قابل رصد است یعنی یکبار می‌گوییم اگر کسی با معارف قرآن آشنا باشد و انس بگیرید حتما در روح و معرفت او هم اثر خواهد گذاشت لذا باید انسان قرآنی تربیت کنیم و وقتی تربیت شد به صورت طبیعی این انسان رفتار و عمل و علم او قرآنی خواهد شد.

🔹ما در این مسئله تردیدی نداریم ولی این اثرگذاری معنادار و روشمند نیست بلکه اقتضایی است یعنی انسان‌های قرآنی ممکن است در یک جامعه منزوی شوند و اثرگذاری نداشته باشند و ممکن است هم بر صدر بنشینند و اثرگذاری داشته باشند لذا تضمینی وجود ندارد؛ یعنی چه تضمینی وجود دارد که ما اگر ده‌ها استاد قرآنی تربیت کنیم قلم و تدریس آنان قرآنی خواهد بود؟

🔹ضوابط و معیارها و ارزش‌ها بر محیط‍‌های علمی و فرهنگی و ... چنان مسلط است که استاد نمازشب‌خوان و آشنا با قرآن نظریات سکولار تولید می‌کند و کافی است بگوید من یک نظریه قرآنی دارم فورا او را از دانشگاه بیرون خواهند کرد که این چه نظریه غیرعلمی است؛ نظامات دانشی گاهی یک اندیشه را محبوس می‌کنند پس مرجعیت علمی قرآن اثرگذاری معنادار و روشمند است و به طرق علمی کنونی قابل دفاع باشد و مدل و الگو ارائه دهد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Dec, 14:39


⚡️تاریخِ سقوط‌ها و فروپاشی‌ها و سرنوشت تلخ قدرت‌مداران نشان می‌دهد، چه بسیارند حاکمانی که کودن‌ترین دانش‌آموزان کلاس تاریخ‌اند. زیرا ناتوان از فهم قواعد جاری در تاریخ و تاسیس حکمرانی عقلانی، اخلاقی و کارآمدند.

علی زمانیان

سقوط حاکمان و جباران و زورگویان، انحطاط مردمان و ذلت اربابان قدرت، جملگی نشانه‌ای است بر این که "تاریخ"، مخاطب ندارد. "اسد"، "قذافی"، "صدام" و بسیاری دیگر از سلاطین جور و ستم و آنانی که بر مردمان خویش سرِ صلح و سازش نداشتند و می‌خواستند بر کرسی قدرت، تنها "روایت شهر" باشند و همه را نادیده بگیرند، از بام قدرت سقوط کردند و به زیر کشیده شدند.

اما چرا "تاریخ" از آموختن، عاجز است؟ آن‌گونه که خدا به "زمان"(تاریخ) قسم یاد کرده است که آدمی در خسران و زیان دایمی است؟

بی‌گمان پرسش از پایان تلخ حاکمان، پرسش سترگی است و محتاج کاوشی گسترده. همان‌گونه که "توین‌بی" در باب انحطاط و سقوط تمدن‌ها و یا ابن خلدون در توصیف چرخه‌ی تاریخ آورده است. انحطاط و سقوط حاکمان نیز از جمله‌ی مسئله‌های اساسی است که باید بدان اندیشید. ما نیازمند "نظریه‌ی زوال حاکمان" هستیم تا بتوانیم چرایی سقوط‌شان را ادراک کنیم. نیازمند فهم "ادبیات فروپاشی".

🌐پیوند به مطالعه متن کامل


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

09 Dec, 10:56


#اطلاع‌رسانی
#رویداد

🔰جلسه رونمایی از کتاب:

         "آزادی دینی از منظر فقه اسلامی"

  نویسنده: #دکتر_سید_حمید_موسویان
(عضو هیات علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

◻️با حضور استاد: #دکتر_روح_الله_شریعتی

🗓زمان :    چهارشنبه _  ۲۱ آذر ۱۴۰۳

ساعت:    ۱۲:۴۵ ظهر



◽️شرکت برای عموم آزاد است
(قم- خیابان معلم شرقی-خیابان شهیدان عابدی-کوچه ۴- پلاک ۱۶- پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

📍پخش زنده از صفحه اینستاگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر


📮https://instagram.com/andishedinimoaser

@andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

05 Dec, 07:09


◽️فاطمه زهرا(س) و امر اجتماعی
      گلچینی از مقالات

🔹یکی از مهم‌ترین هنرهایی که حضرت زهرا(س) داشت سمبل‌ سازی‌های سیاسی و هنر تولید نماد است.
نمونه‌ی آن هم زمانی است که حضرت فرمودند کسی حق ندارد بر جنازه من نماز بخواند. این یعنی یک تحریم سنگین‌. حکومت وقت را با یک چالش مشروعیت مواجه می‌کند بدون اینکه سلاح بردارد و بدون اینکه پرخاش کند؛ کاری کرد که تا امروز جهان اسلام با این مسئله مواجه است.
حضرت زهرا تنها وارث بنیانگذار تمدن اسلامی است و به عنوان تنها وارث موضع‌گیری می‌کند.

مسئله بعدی حول محور فدک است که تلاش می‌کند نشان دهد یک زن مسلمان چطور می‌تواند در مقابل حاکم روی حق خودش استدلال، پافشاری و ایستادگی کند با خلیفه اول و با برهان قاطع یعنی استدلالی علی‌المبنا درمورد داستان فدک دارد.

"سخنرانی دکتر فیرحی"

۱. فاطمه، زن و حکمرانی
   
گفتاری از داود فیرحی
    مشاهده در  فایل صوتی

۲. نظر مرحوم آیت‌الله منتظری درباره ظلم‌های حاکمیت وقت به حضرت زهرا(س)
    گفتاری از  علی اشرف فتحی
    مشاهده در  متن کوتاه

۳. پیام تاریخی_سیاسی فاطمه(س) عبور از ظاهرگرایی
    گفتاری از محمود شفیعی
    مشاهده در  متن کوتاه

۴. فاطمه(س) و تبیین حاکمیت استبدادی
    گفتاری از هادی سروش
    مشاهده در  متن کوتاه
   
۵. حضرت زهرا(س) درد اصلی جامعه و ام‌الامراض را استبداد می‌دانند.
    گفتاری از محمد سروش محلاتی
    مشاهده در  متن کوتاه

۶. دختر پیامبر، زنانگی و سیاست
    گفتاری از داود فیرحی
    مشاهده در  فایل صوتی

۷. خطر تکرار ظاهرگرایی دینی در جامعه امروز
    گفتاری از  سیدضیاء مرتضوی
    مشاهده در  متن کوتاه

۸. آیا حق گرفتنی است؟ آموزه‌ای از سیره فاطمی
    گفتاری از محمد سروش محلاتی
    مشاهده در  فایل صوتی

۹. فاطمه و اعتراض در فضای سرکوب
    گفتاری از محمد سروش محلاتی
    مشاهده در  فایل صوتی

۱۰. زهرا(س) الگوی اعتدال
    گفتاری از عبدالرحیم سلیمانی
    مشاهده در  متن کوتاه

📍برای دسترسی به هر موضوع بر روی گزینه سایت/متن کوتاه کلیک نمایید.

#فاطمه‌_زهرا_الگوی_مبارزه_با_بی‌عدالتی
#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#فاطمه_زهرا_و_امر_اجتماعی
#نواندیشی_دینی_و_رویکردها

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

05 Dec, 07:08


◽️درس هایی مهم از زندگی حضرت زهرا(س)
     محمدرضا یوسفی

🔹 حضرت زهرا فرزند آخرین پیامبر خدا بود. سال‌های اولی دوره مدینه در اثر فشار مشرکین به سختی گذشت اما در سال‌های پایانی و پس از فتح مکه، زندگی مسلمانان بهبود پیدا کرده بود. در همین دوره، روزی پیامبر به همراه یکی از یارانش به درب خانه دخترش زهرا می‌رود و میخواهد وارد شود زهرا می‌پرسد تنهایی رسول الله می‌فرماید خیر. حضرت گوید من چیزی بر سر ندارم حضرت نیز عبای خویش را می‌دهد تا زهرا سرش را بپوشاند. این وضع مادی در زمانی بود که زندگی عموم مردم بهتر شده بود.

🔹 باز تاریخ نقل می‌کند که او علاوه بر داشتن چند فرزند کوچک به انجام کارهای خانه نیز همت می‌گمارد. اهل خانه از او خواستند حال که وضع مسلمانان بهتر شده به نزد رسول خدا برو و از وی یک خادمه که کمک کار تو باشد بخواه. او اینکار را انجام نداد ولی اهل خانه باز از او خواستند تا به نزد رسول خدا برود او نیز چنین کرد هنگامی که به نزد رسول خدا رفت شرمش آمد چنین تقاضایی کند نیت خود را آشکار نکرد و به منزل آمد. چیزی نگذشت که رسول خدا به خانه زهرا آمد به وی گفت برای گفتن چیزی آمدی ولی نگفتی و برگشتی، حال می‌شنوم. حضرت زهرا نیز با شرم تقاضایش را مطرح کرد. پیامبر گفت دخترم چیزی یادت می‌دهم که ارزشش بیش از خادمه است و به وی تسبیحات معروف به تسبیحات حضرت زهرا را یاد داد. از پدر بخاطر لطفش تشکر کرد.

🔹 این دو روایت که تاریخ آنها را ثبت کرده است، نشان می‌دهد که زهرایی که از منظر استانداردهای امروزی ژن خوب محسوب می‌شد چگونه وضع معیشتی وی از متوسط جامعه پایین‌تر بود. و دوم اینکه پیامبر هم‌چنین فضایی برای فرزندش فراهم نمی‌کرد.

🔹 در جهان امروز که نه مثل رسول خدا و نه مانند حضرت زهرا با آن مقام والای معنوی وجود ندارد، پس سیستم را باید طوری طراحی کرد که نه فرزندان مقامات بتوانند از موقعیت خویش سوء استفاده کنند و نه مقامات بتوانند چنین فضایی را برای فرزندان و نزدیکانشان ایجاد کنند. 

#فاطمه‌_زهرا_الگوی_مبارزه_با_بی‌عدالتی
#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#نواندیشی_دینی_رویکردها
#رحلت_حضرت_زهرا(س)

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

05 Dec, 00:16


◼️فقه و منزلت حضرت زهرا سلام الله علیها

       🎙محمد سروش محلاتی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

03 Dec, 15:19


"لایحه حجاب"، آزمونی نفس‌گیر

    ✍️ علی زمانیان

الف)شرم نیابتی دین‌داران

  وقتی خطایی چشمگیر و غیراخلاقی از کسی و یا کسانی سر می‌زند، دو گروه، ممکن است دچار "شرم نیابتی" شوند. یعنی به جای رفتار خجالت‌آور خاطی، حسی از شرمندگی، شرمساری و سرافکندگی، وجودشان را دربرگیرد:

اولا، کسانی که با شخص خطاکار، بستگی خویشاوندی و یا تعلق و پیوند عاطفی دارند.

ثانیا، کسانی که از جهاتی، شبیه شخص خاطی هستند و همین تشابه سبب شرمساری آنان را فراهم می‌کند.

نحوه‌ی نامعقول و شرمسارانه‌ی نظام سیاسی در مواجهه‌ی با آن‌چه بی‌حجابی می‌نامندش، نه تنها مسئله‌ی حجاب را حل نکرده و نخواهد کرد، بلکه در روندی وارونه، آن‌را به بحرانی لاینحل تبدیل کرده است. از سویی سبب رشد فزاینده‌ی مقاومت‌ها و نارضایتی‌های اجتماعی شده و از سویی دیگر، بانوان محجبه را به نحو اخص و دینداران را به طور اعم، در موقعیتی بسیار دشوار قرار داده است. بانوانی که با انتخاب شخصی، حجاب شرعی‌شان را با پوشش چادر، رعایت می‌کنند اما از عمل حکومت در برخورد با مسئله‌ی حجاب،  شرمسارند. "شرم نیابتیِ" بانوان محجبه، و نیز به طور کلی دین‌داران، رنجی است که خطای حکومت، بر آنان تحمیل می‌کند. از این رو چیزی شبیه "لایحه‌ی حجاب" فقط زنان بدون حجاب را جریمه نمی‌کند، بلکه زنان با حجاب را با تنش شرمسارانه مواجه می‌سازد.

🔵همین شرم است که:

اولا، گسست و شکاف میان شبیه‌ترین شهروندان به ایدئولوژی نظام را با حاکمیت مستقر افزایش می‌دهد. به همین علت، شهروندان حامی، بتدریج حمایت‌های‌شان را از سیاست‌های نظام کم و کمتر می‌کنند. 

ثانیا، برخی بانوان محجبه، برای کاستن از شباهت خود با دستورات و اجبارهای حکومتی از حجاب خود می‌کاهند و یا دست کم چادر را با شیوه‌ی جدید کناری می‌نهند. آنان با این عمل، جریانی از "شباهت‌زدایی" را با شیب تند پی می‌گیرند.  "شباهت‌زدایی"، واکنشی است به رنج ناشی از "شرم نیابتی". "شباهت زدایی"، مکانیسمی زیرکانه برای کاهش چالش اجتماعی میان باورمندان و ناباورمندان به حجاب است.
شرم نیابتی، علاوه بر فرسایش روان‌شناختی، حوزه‌ی باور و اعتقادات را نیز دچار فرسایش و فرسودگی می‌کند.

ب) دلالت‌های معنایی "لایحه حجاب"

تصویب نابخردانه‌ی لایحه‌ی حجاب، و اجبارهای ناشیانه‌ی حکومت در این امور، واجد پنج‌ معنای بنیادین است.

دلالت‌ پنج‌گانه‌ی "لایجه حجاب" عبارت است از:

1⃣واکنش غضب‌آلود نظام در تصویب "لایحه‌ی حجاب"، با تصویب جریمه‌های سنگین و گسترده و مقابله‌ی قضایی محدود کننده‌ی حقوق شهروندی، نشان می‌دهد که دستگاه ایدئولوژیک نظام در خلق باور و پایبندی به "حجاب"، سترون شده است. ناتوانی در بازتولید باور به حجاب، باعث شده است که حاکمان به سمت سخت‌گیری بیشتر و اعمال جریمه و زندان کشیده شوند.  "لایحه‌ی حجاب" روپوشی است بر "عقیم‌شدگی ایدئولوژیک" و عجز در نیروهای باوراننده که از بازتولید باور به حجاب ناتوان است.

🌐پیوند به مطالعه متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

03 Dec, 15:12


◻️اخلاق باور
تعصب در باور یا باورپرستی

   🎙عبدالرحیم سلیمانی اردستانی

جلسات قبل:  اول    دوم    سوم    چهارم    پنجم

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

03 Dec, 15:10


اندیشه دینی معاصر pinned «  ◻️یادداشتی درباره کتاب «پیامبری و قرارداد»           اکبر محمدی(عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر) 🔹فیرحی در کتاب «پیامبری و قرارداد»، دستاورد دانش‌های جدید از جمله تاریخ، سندشناسی، تحلیل محتوا، هرمنوتیک و زبان‌شناسی را فرصت مغتنمی می‌شمارد(ص180)…»

اندیشه دینی معاصر

02 Dec, 19:53


◻️نامه سید مصطفی محقق داماد به مراجع تقلید

بسمه تعالی
محضر مقدس مراجع معزز تقلید شیعه متع الله المسلمین بطول بقائهم

سلام علیکم 
با کمال ادب و احترام مواردی را‌ به عرضتان می رساند:

1⃣امروز در کنار رسالت عظیمی که  در راستای حفظ ارزش‌ها و آرمان‌های مکتب تشیع و آموزه‌های اهل بیت عصمت و‌ طهارت(ع) به کف با کفایت آن بزرگواران سپرده شده بدون شک نظارت بر اجرای این دستور و آموزه مهم نبوی است که: یسروا ولا تعسروا و بشروا ولا تنفرو‌ا. بی تردید این رسالت بزرگ، در جهانی که کانون های قدرت و فساد در حال دامن زدن به اسلام هراسی و نشان دادن چهره ای خشن از آیین پیامبر رحمت(ص) هستند بسی حساس تر می شود.

2⃣مستحضرید که اخیراً قانونی در مجلس شورای اسلامی با  عنوان لایحه حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب به تصویب رسیده که حسب اطلاع، قوۀ مجریه آمادگی اجرای آن را ندارد و آن را غیرقابل اجرا و بر خلاف مصالح عامه می‌داند. تجربۀ عملی در پیگیری آنچه این قانون در پی آن است هم نشان داده است که رعایت شرایط امر به معروف و نهی از منکر از جمله عدم توهین به کسانی که امر و نهی می شوند و رعایت حرمت و کرامت آنها در عمل ممکن نبوده است و بسیار اتفاق افتاده است که نه تنها آبرو و حیثیت شخص مورد امر و نهی که خانواده آنها نیز مورد تعرض قرار گرفته است.

3⃣نکته مهمی که کاملا مرتبط با رسالت مرجعیت است اینکه به نظر این جانب با توجه به آشنایی با مفهوم و معنای قانون و‌‌ تجربۀ نسبتاً طولانی وانس با دانش حقوق، مواد زیادی از این قانون نه تنها غیرقابل اجرا‌ که از نظر ثمربخشی در امر مقدس عفاف و حجاب درست، نتیجه عکس خواهد داد و حتی موجب تنفر نسل جوان از آموزه‌های دینی و ترک ناخواستۀ وطن اسلامی توسط برخی از هموطنان عزیز می شود.

4⃣مکرراً از سوی مقامات عالی ‌کشور در ملاقات با مسئولان کشوری تذکر داده شده است که موضوع حجاب باید‌ از ‌طریق فرهنگی پیگیری شود، نه با چوب و فلک؛ ولی تصویب این قانون، خلاف منویات و تذکرات مرجعیت است.

5⃣اینک که این قانون‌ هنوز ابلاغ نشده و لازم الاجرا نگردیده به عنوان یک دانش آموخته حوزه علمیه قم  از شما بزرگواران استدعا دارم‌ در راستای رسالت فرهنگی نهاد مرجعیت برای حل این معضل اجتماعی که عدم توجه به آن ممکن است موجب خسارت به دین و آیین و نظام و کشور عزیزمان شود عنایت ویژه فرموده تا مساله از طرق پیش بینی شده در‌‌ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به نحو شایسته حل و فصل گردد.

سید مصطفی محقق داماد

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

02 Dec, 19:50


  ◻️یادداشتی درباره کتاب «پیامبری و قرارداد»

          اکبر محمدی(عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

🔹فیرحی در کتاب «پیامبری و قرارداد»، دستاورد دانش‌های جدید از جمله تاریخ، سندشناسی، تحلیل محتوا، هرمنوتیک و زبان‌شناسی را فرصت مغتنمی می‌شمارد(ص180) که در پرتو آن می‌توان خوانشی نو از تاریخ صدر اسلام ارائه داد و دیدگاه غالب در این زمینه را(خوانش اقتدارگرایانه از دولت پیامبر) به چالش کشید.

اُسوه‌گی پیامبر
🔹فیرحی طبق مشی علمی متاخر خویش، در این کتاب نیز از مفهوم استعاره کمک گرفته و تلاش کرده است »استعاره راه» را در توضیح سیره سیاسی پیامبر به خدمت بگیرد. در این استعاره، زندگی به راه رفتن تشبیه می‌شود که مبدا، مقصد و راه و روش مشخصی دارد(ص28) و انسان موحد، همواره به دنبال راهنما و الگویی مناسب برای پیمودن این مسیر است. معیار طی طریق مسلمانان، ائمه معصومین و خصوصا پیامبر گرامی اسلام می باشد(ص30) و از این رو پرداختن به سیره پیامبر اهمیت دارد. فیرحی به این نکته توجه می‌دهد که او در این اثر به دنبال نقل تاریخ زندگانی پیامبر نیست بلکه در پی کشف الگوهای پایدار زندگی آن حضرت است که می‌تواند الهام بخش سیاست ورزی مسلمانان در دنیای معاصر باشد. از این‌رو فیرحی، سیره را «الگوی پایدار عمل» می‌داند که بارها تکرار شده و نشانگر قاعده‌مندی خاصی در رفتار پیامبر است(ص27).
فیرحی با استناد به مرجعیت قرآن در میان مسلمانان به آیه 21 سوره احزاب ارجاع می‌دهد که پیامبر را اسوه و الگوی مسلمانان معرفی می‌کند. اسوه‌گی پیامبر از نظر فیرحی، دست نیافتنی نبوده و ناشی از عنصر عقلایی و جهان‌شمولِ نهفته در عملکرد آن حضرت است که امکان بهره برداری از آن را برای دیگران فراهم می‌کند. در نتیجه پیروی از آن حضرت را نباید صرفا یک شیفتگی شخصی ناموجه دانست(ص40).  

سیره سیاسی پیامبر: اقتدارگرا یا دموکراتیک
🔹فیرحی در این کتاب به تفکیک سیره اقتدارگرا و دموکراتیک می‌پردازد و خوانش اقتدارگرا از سیره سیاسی پیامبر را متخذ از سه نظریه مطرح در این زمینه یعنی نظریه رهبری(دیدگاه‌ کلاسیک)، نظریه امامت(دکتر شریعتی) و نظریه تفکیک امامت مذهبی از امامت سیاسی(مدرسی طباطبایی، عبدالکریم سروش، کدیور) معرفی می‌کند. در مقابل، به نظر فیرحی قرائت دموکراتیک از سیره سیاسی پیامبر را باید در ادبیات ابن‌خلدون و میرزای نائینی جستجو کرد. در نگاه دموکراتیک به دولت نبوی، اساس زندگی بر رضایت و توافق استوار است و هنر پیامبر به عنوان رهبر این گونه از سیاست‌ورزی دموکراتیک در این است که چگونه به خوبی توانسته است این قراردادها را پیش ببرد(ص53تا58). 

🌐مطالعه متن کامل در سایت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

02 Dec, 19:50


⚡️پروژه فکری استاد فیرحی «دولت‌پژوهی» بود. تمام آثار اعم از مکتوب و غیرمکتوب را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان ذیل این پروژه مهم‌ و مسئله‌خیز، مطالعه‌، تحلیل و ارزیابی کرد. 

◻️فیرحی؛ نواندیش مصلح
       یوسف خانمحمدی

🔹فیرحی در عمر کوتاه اما با برکت خود با خلق آثار ابتکاری فضای جدیدی را در اندیشۀ سیاسی اسلام گشود و بر مهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین مشکله و بحران جهان اسلام و ایران انگشت گذاشت. از دیدگاه فیرحی بحران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود در ایران و جهان اسلام به یک مسئله مهم برمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد و آن مسئله‌، «مسئله دولت اقتدارگرا»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ است.

1⃣فیرحی الگوی ارتقایافته: فیرحی فرزند حوزه و دانشگاه بود. وی تحصیلات حوزوی را از سال 1360 در مدرسه ولی عصر زنجان شروع کرد. از خوشبختی فیرحی، حوزه علمیه زنجان در آن دهه با دگرگونی ویژه‌ای مواجه شده بود. برخی از علمای تحصیل‌کرده حوزه علمیه نجف اشرف و حوزه علمیه قم از جمله آیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله محمدتقی خاتمی‌، آیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله شیخ ابراهیم محمدی اصلی‌، حجت‌الاسلام‌ سیدابوطاهر علوی‌، حجت‌الاسلام شیخ ابوالفضل مصطفوی‌، حجت‌الاسلام و شیخ توکل بیات و حجت‌الاسلام شیخ بیت‌الله بیات در صدد ساماندهی حوزه علمیه زنجان برآمدند و تصمیم گرفتند مدرسه‌ای با سبک جدید تأسیس کنند تا با گزینش و پرورش جوان‌های با استعداد، به اسلام و جامعه اسلامی خدمت کنند.

2⃣شاخصه دیگر اینکه دین برای آسایش و آرامش مردم نازل شده است. نواندیشان معاصر از جمله شیخ هادی نجم‌آبادی و سیداسدالله خرقانی بر این باور تأکید می‌کردند که دین را از کارآمدی آن در جامعه و میوه‌هایش در صحنه زندگی باید شناخت. احکام دینی نباید در عرصه اجتماعی ایجاد محدودیت کند. 

🌐مطالعه متن کامل در سایت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

02 Dec, 19:49


فقه و روشنفکری دینی؛ ضرورت پل‌سازی

🎙داود فیرحی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

30 Nov, 13:19


◾️▪️دعای منسوب به حضرت زهرا(س)▪️◾️


▪️خدایا! گنجینه های رحمتت را برای ما بگشای و به ما ای خدا  رحمتی ارزانی دار که از آن پس، ما را در دنیا و آخرت، عذاب نکنی، و از نعمت گسترده ات ما را رزق حلال و پاکیزه روزی کن، و ما را محتاج و نیازمند کسی جز خودت مگردان، و سپاسگزاری ما را از خودت، و نیازمندی و درویشی ما را به درگاهت زیاده کن، و با تو، بی نیازی و کفایت از غیر تو است.

بار خدایا! در دنیا، برای ما گشایش قرار ده. خدایا! به تو پناه می‌بریم از این که در هیچ حالی، روی خویش را از ما بگردانی؛ بلکه همواره توجّه تو را خواهانیم.

▪️بار خدایا! بر محمّد و آل محمّد، درود فرست و آنچه را تو خود دوست داری، به ما عطا کن و آن را نیروی ما برای آنچه تو دوست داری، قرار ده، ای رحم کننده ترین رحم کنندگان!

اللّهُمَّ افتَح لَنا خَزائِنَ رَحمَتِک، وهَب لَنَا اللّهُمَّ رَحمَةً لا تُعَذِّبُنا بَعدَها فِی الدُّنیا وَالآخِرَةِ، وَارزُقنا مِن فَضلِک الواسِعِ رِزقاً حَلالاً طَیباً، ولا تُحوِجنا ولا تُفقِرنا إلی أحَدٍ سِواک، وزِدنا لَک شُکراً، وإلَیک فَقراً وفاقَةً، وبِک عَمَّن سِواک غِنی وتَعَفُّفاً. اللّهُمَّ وَسِّع عَلَینا فِی الدُّنیا، اللّهُمَّ إنّا نَعوذُ بِک أن تَزوِی وَجهَک عَنّا فی حالٍ ونَحنُ نَرغَبُ إلَیک فیهِ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ، وأعطِنا ما تُحِبُّ وَاجعَلهُ لَنا قُوَّةً فیما تُحِبُّ، یا أرحَمَ الرّاحِمینَ.


🌐بحار الأنوار: ج ۹۰ ص ۳۳۸ ح ۴۸۵
     منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

30 Nov, 13:13


◻️نامیدن و هنجارمندی: درآمدی بر الاهیات قرآنی و عرفانی

✍️ابوالقاسم فنائی

شناختن نام دینی چیزها، یعنی نامی که از منظر الاهی بر چیزها نهاده می‌شود، جایگاه بلندی در الاهیات قرآنی و الاهیات عرفانی دارد و از اهمیت ویژه‌ای در سیر و سلوک معنوی و اخلاقی برخوردار است. این مقاله می‌کوشد نشان دهد که چرا چنین است؟؛ نامهای دینی با نامهای عرفی، که از منظرهای دیگر بر چیزها نهاده می‌شود، از حیث مدلول و محتوای توصیفی و هنجاری تفاوت معناداری دارند؛ و نامهای دینی هم معرفت‌بخش اند و هم انگیزه‌بخش؛ یعنی هم کارکرد نظری دارند و هم کارکرد عملی، و هم منبع معرفت دینیِ نظری اند و هم منبع معرفت دینیِ عملی.

ساختار مقاله چنین است: بخش تحلیلی از سرشت نامگذاری و انواع آن به‌دست می‌دهد. بخش سرشت معرفت دینی و معرفت عرفانی را شرح و بسط می‌دهد. بخش به تفاوت نامگذاری الاهی با نامگذاری انسانی می‌پردازد. بخش به بررسی سبک زندگی دینی و ربط و نسبت آن با منظر الاهی و نامهای دینی می‌پردازد. بخش نشان می‌دهد که سِرّ نیاز بشر به دین، وحی و نبوت چیست. در بخش از باب مطالعه‌یِ موردی برخی از نامهای خداوند در قرآن به همراه تفسیر عرفانی آنها و دلالت‌های هنجاری‌شان شرح داده می‌شوند. بخش نامهای رحمانی و نامهای شیطانی را مقایسه می‌کند؛ و بخش به نتیجه‌گیری اختصاص دارد.

دریافت از سایت دانشگاه مفید
دریافت از سایت صدانت

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

30 Nov, 13:10


◻️گفتگو به مثابه کنش(درباره مناظره سروش و علیدوست)

     رضا تاران(عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

⚡️گفتگو و مناظره عبدالکریم سروش و ابوالقاسم علیدوست بیش از آنکه نتیجه‌ای معرفتی را دنبال کند در مسیر احیای دو نهاد و جریان اندیشگی در ایران امروز بود؛ اسلام سیاسی فقاهتی و روشنفکری دینی. ادعای دوم: این دو جریان بیش از آنکه رقیب هم باشند هم‌خانواده هستند و کارکرد مثبت آن می‌تواند عقلانی‌سازی و تهذیب خشونت‌های اسلام سیاسی رادیکال و تضعیف یکی از موانع مذهبی در مسیر توسعه ایران باشد. ادعای سوم اینکه «دین اجتماعی» به‌گونه‌های مختلف گرایش بخش مهمی از جامعه و تئوری «دین به مثابه فرهنگ« می‌تواند توضیح‌دهنده چنین گرایشی باشد و نظریه‌پردازان آن طیفی از دین‌پژوهان جوان‌تر هستند. هر سه ادعای من فاقد داده‌های آماری است و به عنوان یک فرضیه می‌تواند مطرح شود.

ادعای اول:
1⃣اسلام سیاسی اعتدالی ابوالقاسم علیدوست که مبتنی بر استفاده عقل و عرف و در نظر گرفتن مقاصد در استنباط احکام شرعی است از همان ابتدا در حوزه علمیهِ دوره جمهوری اسلامی اقلیت محض بود و نتوانست بسط و گسترش یابد، درمقابل دو جریان اسلام سیاسی رادیکال و نواندیش طرفداران بیشتری در حوزه علمیه دارند. اگر علیدوست را در مناظره نماینده همه طیف‌های حوزوی بدانیم، تلاش حوزویان بهره‌برداری از این مناظره برای ترمیم جایگاه و منزلت از دست رفته خود بود. در دوره جمهوری اسلامی «گفتگو» روش اصلی مقابله آنها با رقبا نبوده است و با تکیه بر قدرت سیاسی غیر خود را حذف کرده‌اند. تحولات سال ۸۸، ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱ طیفی از روحانیون را به این آگاهی رسانده است که برای حفظ نهاد خود چاره‌ای ندارند جز آنکه از شیوه‌های نو از جمله «گفتگو» استفاده کنند؛ به زعم آنها چنین گفتگوهایی چهره آنها را ترمیم می‌کند.

2⃣اگر عبدالکریم سروش در دهه هفتاد کاهن اعظم معبد روشنفکری دینی بود و با بسط خردگرایی به نبرد ایدئولوژی و اسلام سیاسی ‌رفت، امروز رقیب و غیرِ او یعنی اسلام سیاسی تضعیف شده است و به تبع آن پروژه سروش نیز جایگاه سابق خود را ندارد. بی‌جهت نیست که مساله‌های طرح شده در این مناظره جذابیت چندانی حتی برای علاقمندانش نداشت. از سوی دیگر خردگرایی مورد نظر عبدالکریم سروش در نقد «دین عامیانه» چندان موفق نبوده است و در کنار معبد سروش، ده‌ها معبد تاسیس شده است و ایده «دین به مثابه فرهنگ» را ترویج می‌کنند و به‌جای آنکه با دین عامیانه درگیر شوند به‌دنبال مطالعه دین و در صدد به رسمیت شناختن آن هستند.

🌐پیوند به متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

27 Nov, 13:32


◻️رژیم‌های حقیقت و خوانش دینی از وضعیت زن

     نفیسه مرادی

🔹فوکو به عنوان یک اندیشمند پست مدرن، به «رژیم‌های حقیقت» در مقابل وجود «حقیقت واحد» اعتقاد دارد. او بیان می‌کند که در هر اپیستمه‌ای حقیقتی سر بر می‌آورد که لزوما در اپیستمه دیگر به عنوان حقیقت شناخته نمی‌شود و با حقیقتی دیگر جایگزین می‌شود. لذا بشر با حقیقت واحدی روبرو نیست، بلکه با «رژیم‌های حقیقت» مواجه است که بر اساس شرایط زمینه و زمانه خویش یکی از آن‌ها را به عنوان «حقیقت» می‌پذیرد.

🔹اما در مطالعات اسلامی اعتقاد بر این است که «حقیقت» واحدی وجود دارد، و تلاش مفسران و عالمان در راستای رسیدن بدان است. لذا در این مسیر، فهم‌های متفاوتی از تراث دینی شکل گرفته که منجر به شکل‌گیری گفتمان‌های حقیقت‌نمایی شده که حتی ممکن است، با یکدیگر در تضاد باشند یا یکدیگر را طرد کنند.

🔹خوانش دینی از وضعیت زنان در ابعاد گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی منجر به ظهور فهم‌های متعدد از تراث دینی و شکل‌گیری گفتمان‌های گوناگون شده است. به طوری که از گفتمان «ستر حداکثری» با تاکید بر خانه‌نشینی و پوشش صورت‌ و دست‌ها تا گفتمان «حضور اجتماعی حداکثری» مبتنی بر تصدی مناصب عمومی و عدم وجوب پوشش موی سر، در گفتمان درون‌ دینی را شامل می‌شود که تماما مستند به آیات و روایات هستند.

🔹اینکه کدام فهم از تراث دینی همان «حقیقت» مد نظر اسلام است، مشخص نیست. چرا که در عصر غیبت امام معصوم، راهی برای اثبات آن وجود ندارد. اما ظرفیت تراث دینی برای بروز فهم‌های متفاوت از آن، گفتمان دینی را با «رژیم‌های حقیقتی» روبه‌رو کرده، که بسته به زمینه و زمانه‌‌های مختلف و اینکه کدام فهم دینی بتواند مقبولیت سیاسی یابد و مورد توجه مناسبات قدرت قرار گیرد، همان به عنوان «حقیقت» به گفتمان رایج جامعه بدل می‌گردد.

🔹به عنوان نمونه مشروطیت و انقلاب اسلامی دو اپیستمه‌ای هستند که در اولی گفتمان «عدم شایستگی زنان» به پشتوانه آیت الله مدرس، مانع حضور زنان در انتخابات می‌شود. اما در اپیستمه دومی، گفتمان «زن انقلابی» با حمایت امام خمینی بستر ورود زنان به عرصه‌های مختلف اجتماعی را فراهم می‌نماید.

🔹در اپیستمه‌ مشروطیت «حقیقت» این است که زنان به دلیل نقصان عقلی و تحت قیمومیت مردان بودن، توانایی و شایستگی انتخاب کردن/شدن ندارند، اما در اپیستمه انقلاب «حقیقت» این می‌شود که زنان شایستگی، توانمندی و قدرت درک و تحليل مسائل را دارا هستند، که با حفظ حجاب مبتنی بر خوانشی انقلابی از آیات و روایات حجاب، می‌توانند در عرصه‌های مختلف اجتماعی - سیاسی حضور فعال داشته باشند.

🔹ظهور گفتمان «زن انقلابی» به عنوان فهمی صحیح از تراث دینی، «حقیقتی» است که در مقابل «حقیقت» اپیستمه مشروطیت قرار می‌گیرد و آن را رد می‌کند.

🔹حاصل سخن آن‌که برای اپیستمه‌های آتی، می‌توان انتظار ظهور فهم‌های دیگری از تراث دینی را داشت که به عنوان «حقیقت» به جامعه عرضه و از سوی مردم پذیرفته شود که طرد کننده «حقیقت» امروزی باشد و این فهم‌های متعدد در قالب حرکت «رژیم‌های حقیقت» در بستر تاریخ تا اپیستمه ظهور منجی و ارائه «حقیقت» واحد از سوی ایشان ادامه خواهد داشت.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

27 Nov, 06:40


⚡️باید تا ۲۰ سال آینده حداقل ۱۰۰ متفکر، فیلسوف، متکلم، فقیه و مفسر از میان بانوان داشته باشیم

✔️علیرضا اعرافی در آیین اختتامیه چهارمین همایش ملی کتاب سال بانوان🔻

🔹اگر تاریخ ۵۰۰ ساله غرب را بررسی کنیم در حوزه زن، مرد و خانواده یک سیری آغاز شد و به نتایجی انجامید که نشان می‌دهد سنگ های بنیادین و زیر بنایی آنچه امروز در سبک زندگی خانوادگی و زن و مرد وجود دارد از کجا آمده است. سنگ بنیادین آن فلسفه اصالت حس، انسان، سود، لذت و اصالت فرد است.

🔹در منظومه و جریان تمدن غرب، نقطه قوتی وجود دارد، اما شالوده و اساس آن ها این اصول هستند. این بنیان های فلسفی تبدیل به یک نظریات واسط شد. یعنی نظریه هایی که بن مایه های فلسفی از آن ها الهام می گیرد و در عرصه های مختلف زندگی باز میشود و تخصص و تشخص پیدا می کند.

🔹در امتداد این نظریه های بنیادین، نظریه های خاص تولید شد و تبدیل به دیدگاه های کلان فمنیستی شد. به دنبال این ادراکات جامعه و انسان ها از لذت، خانواده، تعامل و ارتباط این ادراک ها و ذائقه ها تغییر کرد و نقش های افراد طور دیگری ترسیم شد. سبک زندگی که امروز وجود دارد برآمده از این چند لایه نظری است که موجب سستی روابط، اختلافات درون خانواده، فردگرایی درون خانواده، کم فرزندی و کاهش جمعیت، بی رغبتی به ازدواج، افزایش سن ازدواج، افزایش طلاق و ترویج فساد و فحشا و در نتیجه انواع آسیب های روحی و شخصیتی و معنوی شده است. این یک زنجیره ای است که از حرف های فلسفی نخستین آغاز شد.

🔹ما مبانی بنیادی، فلسفی، فقهی و اخلاقی استوار و قاطع داریم اما زمانی که می خواهد فرهنگ ساز و سبک‌ساز شود بین آن قوانین پایه و سبک هایی که باید تولید شود به تئوری های واسط نیاز داریم که در این مسأله کمبود داریم. در حوزه زن و خانواده نیاز به نظریه پردازی‌های جدیدی دارد که ادراکات دختران، جوانان، دانشگاهیان و جامعه را تغییر بدهد. این جهاد علمی و معرفتی است که فقط پرداختن به بنیادهای فلسفی و فقهی نیست و در لایه‌های بعدی کار علمی و تولیدی مبتنی بر منهج اجتهادی و عقلی را نیاز دارد.

🔹برای پیمودن این مسیر نیاز به مجتهدان، فیلسوفان، مفسران و متخصصان بزرگی داریم که بانوان در این مسیر گام برداشته اند. در گفت‌وگوهایی که در شورای سیاستگذاری حوزه های خواهران مطرح کردم این که باید برنامه ریزی صورت بگیرد که تا ۱۰ الی ۲۰ سال آینده حداقل ۱۰۰ متفکر، فیلسوف، متکلم، فقیه و مفسر در تراز بالا از میان بانوان داشته باشیم.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

27 Nov, 06:33


🎙فایل صوتی

به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی، مراسم رونمایی از دو اثر ایشان، "کتاب پیامبری و قرارداد" و "کتاب عاشورا، فساد و اصلاح" رو نمایی شد. این مراسم به همت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر و با سخنرانی آقایان دکتر سید صادق حقیقت ، استاد محمد اسفندیاری و پژوهشگران این دو اثر آقایان اکبر محمدی و دکتر علی مهجور در 24 آبان 1403 در محل پژوهشکده برگزار شد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

21 Nov, 05:34


🔺برای اینکه دین بتواند وجهه تربیتی، معنوی و اخلاقی خویش را به دینداران بنماید:

1⃣دین را باید به عنوان راهنمایی در کنار جامعه دانست و باور به مداخله حداکثری آن در همه شئون زندگی انسان نداشت.

2⃣باید توجه کرد که ترساندن دینداران از عذاب و جهنم و نیز برانگیختن حرص نسبت به پاداش و بهشت هرچند کارکردهایی را دارد اما موانع بزرگی در راه تربیت و انسانیت است و حریت انسان را از او می‌ستاند و اجازه نمی‌دهد انسان راه تکامل را پیش بگیرد.  بندگی به شرط مزد و به داعی ترس و سود به تعبیر روایت مشهور بندگی بردگان و تاجران است و نه بندگی احرار و آزادگان انسان آزاده می خواهد با خویشتن‌شناسی خداشناسی و خداخویی را نصیب برد.

3⃣تمام اوامر و نواهی دین ارشادی است و جهتش بهبود وضعیت معنوی انسان است و خود انسان کارآمدی آن را بهتر از هر کسی در می یابد. دقیقاً مثل شخصی که نزد پزشک میرود و نسخه ای دریافت میکند و درستی و نادرستی نسخه را از طریق کارآمدی آن و بهبود و عدم بهبود خود تحقیق می‌کند.

4⃣همه اوامر و نواهی دین چون به قصد بهبود وضعیت شخص انسانی است و نه هدفی دیگر به اصطلاح "امر و نهی ارشادی" است و نه "امر و نهی مولوی".

5⃣آموزه‌ها و اوامر و نواهی دینی اگر قرار باشد به تربیت دیندار بیانجامد، باید هدف دیندار تربیت و تکامل معنوی باشد و نه انجام صرف پارهای اعمال و مناسک به نحو تقليدى. اگر کسی پنجاه سال نماز بگزارد و اندکی بر رحم و گرم وی افزوده نشود و از غش و غلش کاسته نگردد آیا چنین عبادتی در طریق تربیت بوده است؟ کسانی چون معاویه و عمر سعد و شمر و نیز اعمال دینی را به جا می‌آوردند اما چون عملشان جهت و هدف نداشت و تقلیدی صرف بود هیچ بهره‌ای برایشان در بر نداشت.

6⃣در اوامر و نواهی دینی باید به روح حاکم بر عمل توجه شود و نه صورت عمل، زیرا پرداختن به صورت موجب می‌شود که پای ظاهرگرایی و آنچه اصطلاحاً حیله شرعی شود باز شود.  هرگاه تنها به خود عمل توجه شود و هدفی از انجام اعمال در نظر گرفته نشود؛ گرفتار بحث‌های بیهوده درباره جزئیات عمل می شویم و در مواقع خطا از گریزگاه‌هایی صوری استفاده می‌کنیم. این در حالی است که مراد از تدین صرف انجام مجموعه‌ای از اعمال نبوده و اعمال روی در هدف یا اهدافی عالی داشته‌اند.

7⃣به جهت اینکه کارکرد اصلی دین تربیت است باید توجه داشت که روش‌های منتهی به تربیت افراد مختلف بسیار با هم فرق میکند و نمیتوان از روشی واحد برای همگان استفاده کرد. شیوه های تربیتی هرگز نمی تواند حالت یکنواختی داشته باشند حتی نسبت به یک فرد در حالات مختلف تا چه رسد به اشخاص مختلف در احوال مختلف و حتی نمیتواند یکنواخت باشد نسبت به فرد واحد در یک حال نسبت به زمان و ایام مختلف زندگی او و اگر حالت یکنواختی در امور تربیتی اعمال شد خاصیت خود را در مرود زمان از دست خواهد داد که اگر عبادت عادت شود بی‌اثر هم خواهد شد...

درسگفتارِ نقد مبانی فقه
مرحوم #سید_مرتضی_جزایری
سال ۱۳۷۳

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

21 Nov, 05:29


نقد و بررسی کتاب عصر سکولار اثر چارلز تیلور با موضوع:
«عصر سکولار، پایان دینداری؟!»

سخنرانان:
دکتر سید علیرضا بهشتی     00:00
دکتر حسین هوشمند           39:31  

انجمن اندیشه و قلم

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

19 Nov, 06:45


🎥 مستند نغمه‌ی داود ۲

    ▫️◽️تقدیم به قاموس قلم و قانون◽️▫️

🔹پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

19 Nov, 06:38


⚡️ثمرات بزرگداشت دکتر فیرحی: نکاتی از استاد محمد اسفندیاری

    نفیسه مرادی

🔹بزرگداشت چهارمین سال درگذشت دکتر داود فیرحی که به همت اندیشکده دینی معاصر برگزار شد، با رونمایی از دو کتاب "عاشورا؛ فساد و اصلاح" و "پیامبری و قرارداد" و سخنرانی‌هایی درباره آن‌ها همراه بود.

🔹یکی از سخنرانان استاد محمد اسفندیاری بودند که مزیت کتاب "عاشورا؛ فساد و اصلاح" بر سایر آثار عاشورایی را در این دانستند که مرحوم فیرحی هر دو نوع علل "بعیده" و "قریبه" را بررسی کرده‌اند.

🔹ایشان معتقد است که فهم واقعه عاشورا منحصر به شش ماه منتهی به آن نیست؛ بلکه باید شصت سال پیش از آن را کنکاش کرد.
در رخدادها چه بسا علل بعیده در وقوع موثرتر از علل قریبه باشند و این کاری است که دکتر فیرحی در سلسله سخنرانی‌های عاشورایی خود انجام داده و در این کتاب جمع‌آوری شده است.

از نظر استاد اسفندیاری نکته دیگر این است که دکتر فیرحی "اشتباهات فردی" قابل توجهی نداشته؛ اما به برخی "اشتباهات عمومی" مبتلاست.

🔹مقصود ایشان از "اشتباهات عمومی" آن دسته از اشتباهاتی است که جمع کثیری بدان دچار شده‌اند. به‌عنوان نمونه در چند جا دکتر فیرحی به خطبه امام حسین علیه‌السلام در منا اشاره می‌کند؛ این امر از سوی بسیاری افراد اتفاق افتاده است؛ در حالی که درباره خطبه منا چند نکته وجود دارد:

1⃣ خطبه سند ندارد (این موضوع فی نفسه اشکالی ندارد).

2⃣ خطبه منا فقط یک منبع دارد و آن هم تحف العقول است و همانطور که می‌دانید مولف آن غلو می‌کرده؛ اما این کتاب بسیار خوش‌خوان است ( این هم نادیده می‌گیریم).

3⃣ نکته مهم‌تر این است که اصلا برای امام امکان نداشته در منا یا در یک جمع عمومی در آن دوران چنین خطبه‌ای ایراد کند؛ چون در آن دوران، شیعیان را هر طور بوده از زیر سنگ هم شده بیرون می‌کشیدند و امام به شیعیان نامه می‌نوشتند و توصیه می‌کردند که پنهان شوید و اجازه ندهید کسی شما را به عنوان شیعه بشناسد. پس اصالت خطبه منا نیازمند بررسی و اثبات است.

🌐مطالعه متن کامل گزارش

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

19 Nov, 06:29


🎥 مستند نغمه‌ی داود ۱

    ▫️◽️تقدیم به قاموس قلم و قانون◽️▫️


🔹پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

19 Nov, 06:24


اندیشه دینی معاصر pinned an audio file

اندیشه دینی معاصر

17 Nov, 05:54


🎙فایل صوتی

◾️▪️بمناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی▪️◾️

رونمایی از آثار تازه منتشر شده با حضور:

▫️محمد اسفندیاری
▫️علی مهجور
▫️سیدصادق حقیقت
▫️اکبر محمدی

در تاریخ پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳ توسط پژوهشکده اندیشه دینی معاصر در قم برگزار گردید.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

17 Nov, 05:47


‍ ‍ ⚡️کتاب "عاشورا ، فساد و اصلاح"  به لحاظ اهمیت با چندین و چند کتاب برابری می کند

🔻در پایان این مراسم، استاد محمد اسفندیاری به بررسی کتاب "عاشورا، فساد و اصلاح" پرداخت. وی در ابتدا اشاره کرد که در سده اخیر، حدود پنج تا شش هزار کتاب به زبان‌های فارسی و عربی درباره امام حسین(ع) نوشته شده است، اما این کتاب به لحاظ اهمیت، با چندین اثر دیگر قابل مقایسه است. اسفندیاری افزود که این اثر با وجود مختصر بودن، بسیار مفید است و مصداق جمله "ما قل و دل" می‌باشد.

وی ادامه داد که اگر مرحوم دکتر فیرحی فرصت داشت تا ایده‌های مطرح شده در این کتاب را تکمیل کند، بی‌شک این اثر به یکی از مهم‌ترین آثار درباره امام حسین(ع) تبدیل می‌شد.

اسفندیاری سپس به ویژگی‌های کتاب پرداخت. به گفته وی، ویژگی نخست این اثر این است که برخلاف بسیاری از کتاب‌های مشابه، تکرار مکررات نیست. ویژگی دوم آن، جنبه تحلیلی کتاب است که به تحلیل قیام امام حسین(ع) پرداخته است. او توضیح داد که بیشتر آثار گذشته به توصیف قیام پرداخته‌اند، در حالی که تحلیل‌های این کتاب سنجیده و دقیق بوده و برخلاف تحلیل‌های معاصر، خوشایند خود را مد نظر قرار نداده است.

وی سومین ویژگی کتاب را استفاده از نظریه‌های جامعه‌شناسی و علوم سیاسی برای تحلیل قیام امام حسین(ع) دانست و گفت که فیرحی با وجود استفاده از مفاهیم مدرن در تحلیل تاریخ و سنت، به هم‌سانی بین آنها اعتقاد ندارد.

اسفندیاری همچنین اشاره کرد که فیرحی برای بررسی قیام امام حسین(ع)، زمانه حضرت و سال‌های قبل، به ویژه 60 سال هجرت را مورد بررسی قرار داده و علل بعیده را در کنار علل واقعه عاشورا واکاوی کرده است.
از نظر اسفندیاری، امتیاز دیگر این کتاب این است که با وجود نوآوری‌هایی که دارد، اشتباهات فردی و گلدرشتی در آن مشاهده نمی‌شود، هرچند برخی اشتباهات عمومی مانند ماجرای خطبه منا وجود دارد که نیاز به بررسی دارد.

وی در ادامه گفت که حرکت امام حسین(ع) یک قیام بوده و نه یک حرکت اصلاحی، برخلاف نظریات برخی تحلیل‌گران معاصر. او تأکید کرد که نمی‌توان قیام امام حسین(ع) را تنها با دو کلمه "امر به معروف" و "نهی از منکر" تفسیر کرد. همچنین به باور او، پرده آخر قیام امام حسین نه دوراهی بیعت و عدم بیعت با حاکم، بلکه دوراهی قتال و تسلیم بود و ایشان هرگز حاضر به تسلیم و خفت نشد.

اسفندیاری در پایان پس از بیان نکاتی درباره تهیه و تنظیم اثر، به نقل از "ارشاد القلوب دیلمی" سخن خود را خاتمه داد: "در حدیث آمده است که اگر کسی بمیرد و میراثش کتاب و نوشت‌افزار باشد، بهشت بر او واجب است؛ امیدوارم مرحوم فیرحی مصداق این حدیث باشد."

🌐پیوند به متن کامل گزارش

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

17 Nov, 05:47


⚡️فاجعه قربانی شدن امام حسین(ع)،  نتیجه‌ دگردیسی خلافت، بی‌نظمی، فقدان آزادی، فساد سیستمیک، پدیده تئوالیگارشی و سنتِ ساختگی است

🔻در بخش دوم مراسم دکتر علی مهجور  که مسئولیت تهیه و تنظیم کتاب "عاشورا، فساد و اصلاح" را به عهده داشت ، به ارائه مباحث خود  در راستای  توضیح محتوای کتاب و تأملات مرحوم فیرحی در باب عاشورا بپرداخت.

مهجور با اشاره به اینکه محتوای کتاب در سخنرانی‌های محرم و عاشورا تولید شده است، گفت: نگاه مؤمنانه و عاشقانه به واقعه عاشورا، سبب شده تا این اثر با نگاهی رهرو به راهبر نوشته شود. وی همچنین بر اهمیت علمی محتوای کتاب تأکید کرد و افزود محتوای این اثر  برآمده از تأملات آکادمیک دکترفیرحی درخصوص جامعه‌شناسی سیاسی، تاریخ تحلیلی، فلسفه سیاسی و فقه بوده و  این نکته  سبب شده است تا این کتاب فراتر از نگرش‌های رایج به واقعه‌ی عاشورا باشد.

مهجور ادامه داد: کتاب، حاصل بیش از یک دهه تأمل دکتر فیرحی درباب عاشورا است و تحول اندیشه ایشان را در خصوص سیاست، تاریخ و دین به خوبی نشان می‌دهد. مهجور همچنین به انکشاف مفاهیم کلیدی مانند سنت، انقلاب و فساد در این اثر اشاره کرد و گفت که این مفاهیم به‌طور عمیق‌تری در این اثر  بررسی شده‌اند.

او گفت فیرحی معتقد است :  فاجعه قربانی شدن امام حسین(ع)،  نتیجه‌ دگردیسی خلافت، بی‌نظمی، فقدان آزادی، فساد سیستمیک، پدیده تئوالیگارشی و سنتِ ساختگی است. مهجور تأکید کرد که آسیب‌شناسی برهه‌ی تاریخی سال‌های منتهی به واقعه‌ی عاشورای سال 61 هجری، دکتر فیرحی را به جستجوی تلاشی مداوم برای یافتن راه حل اصلاحی واداشته بود؛ راه حلی که فیرحی  در قالب مفاهیمی همچون احیای آزادگی، وظیفه‌شناسی نخبگان در کنش اجتماعی و سیاسی، بازگشت به گفتمان سنت، و وفاداری به قرارداد از آن سخن می‌گفت.

🌐پیوند به متن کامل گزارش

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

17 Nov, 05:46


⚡️گفتمان نواندیشی دینی که دکتر فیرحی در ذیل آن قرار می‌گیرد، به‌طور خاص در تقابل با گفتمان اقتدارگرا و رادیکالیسم اسلامی تعریف می شود

🔻دکتر سید صادق حقیقت(عضو هیات علمی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی) پیش از بررسی کتاب "پیامبری و قرارداد" به تحلیل جایگاه دکتر فیرحی، یکی از چهره‌های برجسته این حوزه، پرداخت. حقیقت با اشاره به عدم وجود جایگزینی برای دکتر فیرحی در سال‌های اخیر، بر اهمیت کارهای او در زمینه اندیشه و عمل سیاسی تأکید کرد و گفت که فیرحی به‌ویژه در ارتباط با نواندیشی دینی و اصلاح‌طلبی نقش بسزایی ایفا کرده است.
حقیقت توضیح داد که گفتمان نواندیشی دینی در برابر دیگر گفتمان‌های موجود در تشیع تعریف می‌شود. وی سه گفتمان اصلی را معرفی کرد:

◽️گفتمان سنتی (فقهای سنتی)
◽️گفتمان اسلام سیاسی(که در ایران حاکم است)
◽️گفتمان اسلام سیاسی رادیکال که به خشونت برای تحقق دولت اسلامی اعتقاد دارد و به نقش مردم توجهی ندارد.

به گفته حقیقت، گفتمان نواندیشی دینی که دکتر فیرحی در ذیل آن قرار می‌گیرد، به‌طور خاص در تقابل با گفتمان اقتدارگرا و رادیکالیسم اسلامی قرار دارد. او همچنین به تفاوت‌های فیرحی متاخر و فیرحی جوان اشاره کرد و گفت که فیرحی جوان بیشتر تحت تأثیر گفتمان اسلام سیاسی بوده است. حقیقت، استفاده دکتر فیرحی از روش‌های پست‌مدرن را کارکردی دانست و بیان کرد که وی به مبانی این روش‌ها اعتقادی نداشته است. سید صادق حقیقت در ادامه به تفاوت‌های اساسی گفتمان نواندیشی دینی با دیگر گفتمان‌ها پرداخت و سه مولفه کلیدی گفتمان نواندیشی دینی را:

1⃣قرائت رحمانی از اسلام در مقابل خشونت،
2⃣قرائت عقلانی از اسلام و
3⃣قرائت حقوق بشری و دموکراتیک از اسلام، دانست. وی تأکید کرد که این قرائت‌ها به معنای تحمیل مفاهیم غربی به اسلام نیست، بلکه نواندیشان دینی بر این باورند که رفتار و سیره پیامبر و ائمه، مردم‌سالارانه بوده است.

از نظر حقیقت، کتاب پیامبری و قرارداد، برجستگی زیادی دارد و به قراردادهای سیاسی پیامبر پرداخته است و تک تک  آنها را تحلیل و بررسی کرده است.

🌐پیوند به متن کامل گزارش

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

17 Nov, 05:45


‍ ‍ ‍ #اختصاصی

🔰به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی، مراسم رونمایی از دو اثر ایشان، "کتاب پیامبری و قرارداد" و "کتاب عاشورا، فساد و اصلاح" رو نمایی شد. این مراسم به همت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر و با سخنرانی آقایان دکتر سید صادق حقیقت ، استاد محمد اسفندیاری و پژوهشگران این دو اثر آقایان اکبر محمدی و دکتر علی مهجور در 24 آبان 1403 در محل پژوهشکده برگزار شد.

⚡️اگر پیامبر (ص) دو معجزه داشته باشد، یکی قرآن و دیگری قرارداد مدینه است

🔹اکبر محمدی(عضو هیات علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)، پژوهشگر "کتاب پیامبری و قرارداد" که کار تهیه و تنظیم این اثر به همت او انجام شده است در ابتدای مراسم به ارائه گزارشی از شکل‌گیری کتاب «پیامبری و قرارداد» پرداخت. محمدی با اشاره به تلاش‌های دکتر فیرحی در حوزه سیره سیاسی پیامبر اسلام، گزارشی از شکل‌گیری این کتاب 440 صفحه‌ای ارائه داد. وی توضیح داد که این کتاب حاصل سی جلسه درس‌گفتار "سیره سیاسی پیامبر" است که از سال‌های 1397 تا 1399 در دانشگاه تهران برگزار شده است.

🔹محمدی همچنین به این نکته اشاره کرد که رویکرد جدید قراردادگرایانه به دولت پیامبر، نخستین بار توسط دکتر فیرحی در مرکز اسلامی مفید تورنتو کانادا در پاییز 1396 مطرح شده است. وی اعلام کرد که چاپ نخست این کتاب به اتمام رسیده و هم‌اکنون در حال چاپ دوم است.

🔹این پژوهشگر به بررسی دو معجزه پیامبر اسلام پرداخت و گفت: "دکتر فیرحی معتقد است که اگر پیامبر(ص) دو معجزه داشته باشد، یکی قرآن و دیگری قرارداد مدینه است." وی به نقل از فیرحی با انتقاد از تحریف سیره سیاسی پیامبر، خاطرنشان کرد که تاریخ دولت و فکر اسلامی معمولاً از سقيفه به بعد مورد توجه قرار می‌گیرد و دولت پیامبر علیرغم اهمیت آن مورد غفلت سیستماتیک قرار گرفته است.

🔹محمدی گفت: دکتر فیرحی در آثار خود به بررسی دولت نبوی پرداخته و قرائت قراردادگرایانه از سیره سیاسی پیامبر، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فکری فیرحی است. او همچنین به این موضوع پرداخت که پیامبر ظرف ده سال از هجرت، اکثریت قبایل حجاز را به عضویت جامعه اسلامی درآورد و 132 قرارداد با قبایل بست.

🌐مطالعه متن کامل گزارش در سایت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

16 Nov, 22:37


📽گزارش تصویری

به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی، مراسم رونمایی از دو اثر ایشان، "کتاب پیامبری و قرارداد" و "کتاب عاشورا، فساد و اصلاح" رو نمایی شد. این مراسم به همت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر و با سخنرانی آقایان دکتر سید صادق حقیقت ، استاد محمد اسفندیاری و پژوهشگران این دو اثر آقایان اکبر محمدی و دکتر علی مهجور در 24 آبان 1403 در محل پژوهشکده برگزار شد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

14 Nov, 05:37


‍ برای شما نمادها و نمودهایی وجود دارد از عذاب الهی و کیفرهای کوبنده، روزگاران سخت و رخدادهای ناگواری که بر دیگر مردمان مستولی شده است. به بهانه ناآگاهی از بازخواست خداوند و سهل‌انگاری در کیفر او و ایمن دانستن خود از عذاب. مجازات خداوند را نسبت به خود (برای خلافکاری) دور ندانید. واقع آن است که خدای سبحان، پیشینیان را برای آن از رحمت خود دور ساخت که نسبت به بایدها و نبایدهایی که موجب سلامت و سعادت جامعه بود، بی‌تفاوت شده بودند؛ پس بی‌خردان، به دلیل خطاکاری خود، از رحمت خدا دور شدند و خردمندان به دلیل بازنداشتن دیگران از اشتباه. آگاه باشید که شما حرمت اسلام را شکستید و آیین آن را فرونهادید و موجب مرگ (بی‌اعتباری) قوانین آن شدید.

وَعِيدَهُ جَهْلاً بأخذِهِ وَ تَهَاوناً ببَطْشِهِ وَيَأْسا من باسه فَإِنَّ اللَّه سُبْحَانَهُ لَمْ يَلْعَن الْقَرْنَ الْمَاضِي بَيْنَ أَيْدِيكُمْ إِلَّا لِتَرْكِهِمُ الأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهَى عَنِ الْمُنْكَر فَلَعَنَ اللَّهُ السُّفَهَاءَ لِرُكُوبِ الْمَعَاصِي وَ الْحُلَمَاءَ لِتَرک التَّنَاهِي الا وَ قَدْ قَطَعْتُمْ قَيْدَ الإِسْلَامِ وَ عَطَلْتُمْ حُدُودَهُ وَ أَمَتُمْ أَحْكامَه.

نهج‌البلاغه، خطبة ١٩٢

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

14 Nov, 05:37


کرامت انسانی

🎙داود فیرحی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

14 Nov, 05:08


◻️سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی

      رضا تاران

🔹به نظر می‌رسد سه دهه فعالیت علمی داود فیرحی را می‌توان در پاسخ به سه پرسش اصلی خلاصه کرد؛ دولت اسلامی و نظریه‌ حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته است؟ فقه دموکراتیک بر پایه چه مفاهیمی استوار است؟ و در نهایت چگونه می‌توان الهیات جدید برای فقه سیاسی دموکراتیک بنا کرد؟ به نظر می‌رسد آثار فیرحی در سه دوره و در پاسخ به این سه پرسش بوده است؛ او در دوره اول تبارشناسی فقه اقتدارگرا و بررسی زمینه‌های شکل‌گیری آن در صدر اسلام و دوره میانه را دنبال می‌کند.  کار او در دوره دوم نقد فقه اقتدارگرا و تدارک فقه دموکراتیک است. در دوره سوم با طرح چالش‌های فقه سیاسی به بازخوانی مفروضات فقه و طرح الهیات سیاسی تجدد می‌رسد.

1⃣دوره اول: بررسی زمینه‌های شکل‌گیری اندیشه‌های سیاسی اقتدارگرا: فیرحی در کتاب «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام« این پرسش را مطرح کرد که دولت اسلامی و نظریه‌ی حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته و دچار چه دگرگونی‌‌هایی شده است؟ پاسخش این بود که در نصوص اسلامی هم جنبه‌های اقتدارگرا دارد و هم جنبه‌های دموکراتیک، و سنت موجود در دوره صدر اسلام و دوره میانه جنبه‌های اقتدارگرای نص را برجسته کرده است. در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» دو ایده اساسی دارد: دو سنت زندگی سیاسی زمان پیامبر مطرح بود: یکی سنت اقتدارگرایانه که در مکه وجود داشت و دیگری یک نوع الگوی زندگی شورایی است که در مدینه شکل می‌گیرد. دولت پیامبر دولتی دموکراتیک مبتنی بر نوعی از قرارداد و درک خاصی از شوراست اما خلافت که بعد از پیامبر شکل می‌گیرد، نتیجه هژمونی مهاجران و نگرشی اقتدارگرا دارد. در کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» توضیح می‌دهد که نظریه‌های نظام سیاسی در اسلام یک‌دست نیستند. یعنی نظریه‌های جدید درحال دموکراتیک شدن است. همچنین چگونه برخی از نظریه‌هایی که درعین‌حال دینی هستند، ایدئولوژیک می‌شوند.

2⃣دوره دوم: تفسیر دموکراتیک از فقه سیاسی: فیرحی در دوره دوم فکری خود که از اوایل دهه نود آغاز می‌شود تلاش می‌کند رویکردی ایجابی در پیش گیرد و نمونه‌هایی از فقه دموکراتیک را برجسته کند. او در کتاب «فقه و سیاست در ایران معاصر» توضیح می‌دهد که چگونه فقه شیعه درگیر دولت مدرن می‌شود و تحولی در دستگاه‌های فقهی پیدا می‌شود که هرچند فراگیر نمی‌شود، اما یک شروع نسبتاً مهمی است. در فقه مشروطه یک «امکانی» به نام نوگرایی ویژه‌ی شیعه مستتر است که با اهل سنت متفاوت است. در جلد دوم کتاب « فقه و سیاست در ایران معاصر» مدعی است که شکست مشروطه و شکل‌گیری دولت رانت در دوره‌ی پهلوی دوم فقه حکومت اسلامی گرایش اقتدارگرا را شکل داد و یا حتی اقتدارگرایی تاریخی و مکنون آن مجال ظهور یافت.در کتاب «آستانه تجدد» سؤال من این بود نایینی چگونه توانسته مفردات یک فقه دموکراتیک را فراهم کند. در کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» به دنبال آن است تا بر پایه «سبق و رمایه» در فقه چارچوبی شرعی برای رقابت‌های حزبی فراهم کند.

3⃣دوره سوم: بررسی چالش‌های فقه دموکراتیک و طرح الهیات سیاسی جدید: این دوره با نقدهای برخی از روشنفکران دینی از جمله محمد مجتهد شبستری بر حکمرانی فقهی آغاز می‌شود. شبستری در نقد اعتبار فقه سیاسی بر این باور بود «اگر فردی آن دلایل و حجت‌های کلامی را در عصر حاضر غیرقابل دفاع و ناصالح برای احتجاج بیابد نمی‌تواند دانش فقه را بیان‌کننده احکام الهی بداند». مساله فیرحی در این دوره گذر از فقه سیاسی نیست بلکه او به تکمیل و بازسازی الهیات و مفروضات فقه نظر دارد. فیرحی در دو کتاب «مفهوم قانون در ایران معاصر» و »دولت مدرن و بحران قانون» چالش‌های فقه در مواجهه با مفهوم «قانون» و «ملت» را نشان می‌دهد. از سال ۱۳۹۶ با تدریس روش‌شناسی اندیشه سیاسی کتاب «خدا و برابری» نوشته جرمی والدرون، استدلالهای الهیاتی رابرت فیلمر و جان لاک را به بررسی می‌گذارد و در تلاش است تا با الهام از الهیات جان لاک، نوآوری‌هایی را در الهیات شیعه از جمله مساله «برابری الهیاتی» فراهم آورد. کتاب «پیامبری و قرارداد» که بعد از درگذشت او منتشر شد نسخه تکمیل شده یکی از ایده‌های او در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» است و فیرحی بر پایه پیمان‌های پیامبر شکلی از دولت قراردادی در مدینه را مفهوم‌سازی می‌کند. به نظر می‌رسد دوره سوم اندیشه فیرحی با درگذشت او نیمه‌کاره ماند اما می‌توان سه دوره فکری او را در پیوست و تکمیل هم دانست.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

11 Nov, 11:13


◾️▪️بمناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی▪️◾️

رونمایی از آثار تازه منتشر شده با حضور:

▫️محمد اسفندیاری
▫️علی مهجور
▫️سیدصادق حقیقت
▫️اکبر محمدی

زمان: پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳

ساعت: ۱۸

مکان: قم، خیابان معلم شرقی، خیابان شهیدان عابدی، کوچه ۴، پلاک ۱۶

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

11 Nov, 03:59


◻️فمینیسم اسلامی و اتهام دنباله‌روی غرب

     سید حمید موسویان

🔹فمینیست‌های مسلمان با این اتهام در جوامع اسلامی مواجه هستند که آنچه توسط آنان مطرح می‌شود تکرار مباحث غربی‌هاست و تنها تفاوت کار آنها در اضافه کردن برخی آیات یا روایات برای توجیه مباحث خود است. در واقع این نوع نوشته‌ها به تجدیدنظرطلبی متهم می‌شوند و اشکالاتی مانند «ناآگاهی یا تجاهل نسبت به منابع اجتهاد» و «غفلت از مبانی اجتهاد» به آنها وارد می‌شود.

🔹در نهایت تلاش‌های جدید در جهت بحث از جایگاه زنان در اسلام به عنوان کارهایی بی‌توجه به مبانی و بن‌مایه‌های این نوع مباحث در غرب معرفی می‌شود که کاملا در تقابل با دین‌داری و بینش صحیح دینی است.

🔹اما آیا واقعا فمینیست‌های مسلمان عامل اندیشه‌های غرب برای نفوذ در جامعه مسلمان هستند یا مسلمانانی دغدغه‌مند نسبت به رشد و توسعه جامعه خود؟ برای تحلیل این موضوع لازم است دو زاویه از بحث کاویده شود: نگاه فمینیست‌ها به میراث اسلامی؛ رویکرد آنها در برابر غرب.

🌐پیوند به متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

11 Nov, 03:20


🔹هادی سروش، مصادیقی از رحمتِ پیامبر(ص) را برمی‌شمرد

مشاهده در یوتیوب

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

10 Nov, 07:31


داود فیرحی، پیامبرشناسی و باز تأسیسِ اساس

   بهنام مدی

⚡️به مناسبت چهارمین سال درگذشتِ استاد و نیز انتشار این درس‌گفتارها، در این نوشته تلاش می‌کنم تا در چند قسمت، سیمای کلی‌ای از «پیامبرشناسی فیرحی»، روشِ کار او و فهمِ او از زمان و زمینۀ حیات پیامبر و نیز روش کار پیامبر ارائه کنم.

⚡️فیرحی هر چند یک مسلمان شیعه بود و حتی لباس روحانیت بر تن و تعلقِ‌خاطر به این صنف داشت، در تاریخ‌نگاریِ خود از صدر اسلام تلاش می‌کرد تا یک تفسیر «غیرقدسی» و به تعبیر خودش «تحلیلی» ارائه کند.

⚡️همین امر به فیرحی کمک نمود تا از سیره یا رفتار پیامبر الگویی ایجاد کند تا معیار سیاست برای زمانه و زندگی عادی باشد. به تعبیری دیگر، فیرحی بی‌آنکه منکرِ اَبعاد ماورایی و قدسیِ رسالت پیامبر باشد، مرکز توجه خود را بر امور یا انگیزه‌هایی قرار داد که در سنجش رفتار سیاسی انسان‌های عادی نیز به کار آید. 

🌐پیوند به متن کامل

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

10 Nov, 06:08


◻️اخلاق کاربردی در قرآن

#قرآن‌‌شناسی_نواندیشان_دینی

هر آیینی سه رکن دارد: تجربه دینی شامل تجارب معنوی و عرفانی، معرفت دینی شامل اعتقادیات و باورهای دینی و کنش دینی که شامل اعمال و مناسک دینی می‌شود. به رکن سوم شریعت و اخلاق دینی گفته می‌شود.

شریعت نیز خود به دو دسته احکام فردی و احکام اجتماعی تقسیم می‌شوند. احکام فردی به سه دسته احکام مناسکی (مانند نماز و روزه)، احکام شبه‌مناسکی (نخوردن گوشت خوک) و احکام تربیتی-اخلاقی را در بر می‌گیرند. این احکام به اخلاق دینی موسومند و با اخلاق فرادینی متفاوتند.

فربهی مناسکی موجب آن می‌شود که احکام تربیتی-اخلاقی قرآن نادیده گرفته شود. همانطور که احکام مناسکی نماز و روزه واجب است، احکام اخلاقی نیز واجب است. در قرآن توصیه‌های اخلاقی کاربردی متعددی وجود دارد که می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره کرد:

1⃣نیکی به والدین:
   - آیه: "وَ قَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا" (اسراء: 23)
   - توصیه: احترام و محبت به والدین و خدمت به آن‌ها.

2⃣عدالت در قضاوت:
   - آیه: "إن الله يأمرکم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حکمتم بین الناس أن تحکموا بالعدل" (نساء: 58)
   - توصیه: رعایت عدالت در همه‌ی امور.

3⃣صداقت در گفتار:
   - آیه: "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا" (احزاب: 70)
   - توصیه: گفتار راست و پرهیز از دروغ.

4⃣عفو و گذشت:
   - آیه: "فَمَن عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ" (شوری: 40)
   - توصیه: بخشش دیگران و نادیده گرفتن خطاها.

5⃣خودداری از غیبت:
   - آیه: "وَ لا يَغْتَب بَعْضُكُمْ بَعْضًا" (حجرات: 12)
   - توصیه: اجتناب از غیبت و تهمت به دیگران.

6⃣احسان به همسایگان:
   - آیه: "وَ اعبدوا اللَّهَ و لا تشركوا به شيئًا و بالوالدين إحسانًا و بذي القربى و الجيران" (نساء: 36)
   - توصیه: نیکی به همسایگان و نزدیکان.

7⃣صبر در سختی‌ها:
   - آیه: "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَاةِ" (بقره: 153)
   - توصیه: صبر و استقامت در برابر مشکلات.

8⃣وفای به عهد:
   - آیه: "وَ أَوْفُوا بِالْعُقُودِ" (مائده: 1)
   - توصیه: پایبندی به قراردادها و وعده‌ها.

9⃣احسان به فقرا و نیازمندان:
   - آیه: "وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ" (بقره: 43)
   - توصیه: کمک به نیازمندان و پرداخت زکات.

🔟عدم تمسخر و عیب‌جویی:
   - آیه: لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ"(حجرات: 11)
   - توصیه: پرهیز از تمسخر و عیب‌جویی و القاب زشت نهادن بر یکدیگر.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

10 Nov, 06:07


📚شرح نهج البلاغه

     🎙محمد سروش محلاتی

📃نامه ۳۱ به حضرت مجتبی(ع)

🔹واعلم ان الذی بیده خزائن السموات و الارض قد اذن لک فی الدعاء

◽️دعاء و اجابت 
 -- شمول اجابت در همه ادعیه
-- تنوع و اختلاف در اجابت

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

07 Nov, 14:02


⚡️اسلام رحمانی جریانی نواندیشانه از دین و در برابر تفسیری خشونت‌ورزانه از اسلام است.

      محمدعلی ایازی

🔹اسلام رحمانی، بر پایه سراسر رحمت بودن چهره‌ی وحیانیِ اسلام است. خدایِ قرآن، سیمایی مهربان از پروردگار را به نمایش می‌گذارد و پیامبری را توصیف می‌کند که رحمت بر همه جهانیان است و با این ویژگی رسالت خود را آغاز کرده تا آموزگار، مربی و الگوی آنان در زندگی باشد. این قرائت از اسلام در بستری از تحولات سیاسی اسلام معاصر و بیشتر در واکنش به اسلام‌گرایان خشونت‌گرا شکل گرفت؛ آن تفسیری که با همه مظاهر دینی که کرامت و عدالت انسان را مخدوش می‌کرد، نقد جدی داشت. به نظر آنان این برداشت به محکمات قرآن و سیره پیامبر ناسازگاری داشت و عقلای جامعه دینی و غیردینی آن را منفی و خشونت‌بار می‌دانست.

🔹این جریان رحمانی، خوانشی از اسلام در دوره معاصر برگرفته از متون و احکام دینی برای انسان معاصر بر اساس مقتضیات زمان و مکان و دوگانه ثابت و متغیر است. اصول و کلیات دین و احکام عبادی و بسیاری از احکام معاملی در جای خود قرار دارد، تنها برخی از احکام و شعائر که در خارج از زمینه خود و مجزا از شرائط زمانی و مکانی عصر نزول درک شده‌اند و در نتیجه این سوء‌فهم از جوهره رحمانی خود فاصله گرفته‌اند، خوانش دیگری ارائه می‌شوند.

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

07 Nov, 14:01


دین و باطن هستی

دکتر محمد مجتهد شبستری

بعضی‌ها تعبیر کردند که چرا معارف دینی و متون اسلامی را در این سن و سال رها نمی‌کنید؟!

مساله رها کردن یا رها نکردن دین نیست،
من خودم درد دارم،
من خودم گرفتار همین مسائل هستم و ارتباطم با متون دینی از این زوایه است که می خواهم ببینم که از اینها برای مداوای این دردِ افتادن در زندگی روزمره و کِسِل شدن و بیهوده شدن چه چیزی بدست من می‌رسد؟
از اوپانیشادها چه گیر من می‌آید؟
از عهدین چه چیزی گیر من می‌آید؟
از قرآن چه چیزی گیر من می‌آید؟
از مثنوی مولانا چه چیزی گیر من می‌آید؟
از مکاشفات مایستر اکهارت چه چیزی گیر من می‌آید؟
این مسلمانی من هست،
می‌خواهید اسمش را مسلمانی بگذارید یا نگذارید.

چون معتقدم تمام حرف‌ها که در این زمینه‌ها گفته شده است از یک باطنی حرف زده‌اند، که من وقتی می‌گویم خدا، منظورم همان باطن جهان است.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

04 Nov, 06:00


◽️◻️بودن، شدن، رفتن◻️◽️

      سیدمحسن دوازده‌امامی

📍محبت و معرفت چیست و میان این دو مقوله چه نسبتی وجود دارد؟ محبت را دوست داشتن، بی‌تاب شدن، شوق داشتن، سرگشتگی و شدت اشتیاق محب به محبوب گفته‌اند.

📍محبت واقعی نوعی تصفیه و پاکسازی خویش است از خودخواهی و پر شدن از خصلت‌های ممدوح و محبوب. به بیان بلند مولانا «این محبت هم نتیجه دانش است» و نکته دیگر آنکه «کی گزافه بر چنین تختی نشست». محبت و معرفت در مقولهٔ باورمندی و عقیده‌ورزی نیز آثار متفاوتی دارد. عقیده و باورهایی که حبی و براساس محبت و عقیده‌ای که مبتنی بر معرفت و دانش است. در باورها و مرام‌های حبی و احساسی، جایی برای استدلال و پرسشگری نیست. معتقدات و مبانی، معمولاً عقلانی نیستند که بر برهان و استدلال استوار باشند.

ابن ابی‌الحدید که مخدوم و محبوب خود را علی می‌داند و بارها و بارها نهج‌البلاغه را مرور و با دقت مطالعه کرده است. در جلد یازدهم از شرح بیست جلدی خود بر نهج‌البلاغه گفته است: سوگند به او که همه امت‌ها به او سوگند می‌خورند، من این خطبه (۲۲۱) را در طول پنجاه سال از عمر خود، بیش از هزار بار خوانده‌ام و هر بار ولوله‌ای در جانم ایجاد شده است. راستی، مدعیان محبت مولا علی محبانی که معرفت و دانشی ندارند، چند مرتبه گفته‌ها و نوشته‌های مولا را خوانده‌اند؟

وَ لأَنْ يَكُونُوا عِبَراً أَحَقُّ مِنْ أَنْ يَكُونُوا مُفْتَخَراً وَ لأَنْ يَهْبِطُوا بهم جَنَابَ ذلة أَحْجَى مِنْ أَنْ يَقُومُوا بِهِمْ مَقَامَ عِزَّةَ لَقَدْ نَظَرُوا إِلَيْهِمْ بِأَبْصَارِ الْعَشْوَة وَضَرَبُوا مِنْهُمْ فِي غَمرَة جَهَالَة وَ لَوِ اسْتَنْطَقُوا عَنْهُمْ عَرَضَاتِ تِلْكَ الدِّيَارِ الْخَاوِيَةِ وَ الربوع الْخَالِيَة لَقَالَتْ ذُهَبُوا فِي الأَرْضِ ضُلالاً وَ ذَهَبْتُمْ فِي أعقابهم جهالا. أولئكم سَلَفَ غَايَتِكُمْ وَ فُرَاطُ مَنَاهِلِكُمْ الَّذِينَ كَانَتْ لَهُمْ مَقَاوِمُ الْعِزَّ وَ حَلَبَاتُ الْفَخْرِ مُلُوكاً و سوقاً سَلَكُوا فِي بُطُون البرزخ سَبِيلاً...

آن رفتگان اگر موجب اعتبار شوند (آموختن)، سزاوارتر از آن است که باعث افتخار باشند و اگر تواضع و فروتنی کنند، عقلانی‌تر از آن است که با آن خود را ارجمند سازند. در واقع آنان به رفتگان (مردگان) با چشمانی بی‌رمق (بی توجه) نگاه کردند و با بی‌خردی در وادی نادانی فرورفتند. اگر احوال آنان را از خانه‌های ویران و سرزمین‌های خالی می‌پرسیدند، پاسخ می‌یافتند آنها گم گشته خاک شدند و شما نیز ناآگاهانه به دنبال آنها راهی شدید. آنان پیش از شما، آن (مرگ) را که نهایت کار شما نیز هست، درک کردند و در رسیدن به این آبشخور بر شما پیشی گرفتند. این گذشتگان، منصب‌ها و رتبه‌هایی والا و اسباب‌های افتخار داشتند. از حاکمان (ملوک) بودند و از مردم (رعایا). آنها همه راهی برزخ شدند.

نهج البلاغه، خطبة
٢٢١

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

04 Nov, 05:28


🔹آرش نراقی در خصوص معقولیتِ باورهای دینی سخن می‌گوید.

مشاهده در یوتیوب

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

03 Nov, 05:46


آیت الله طالقانی

در دنیایی که حکومت و پرستش بت‌ها و کاهنان و مستبدانِ هواپرست و نظامات و قوانین آنها استعدادهای علمی و عملی مردم را محدود ساخته و درون‌ها را تیره و فطرت‌ها را منحرف کرده و شعور انسانی را خفته می‌دارد و برای نفوذ بیشتر و دوام قدرتشان راه‌های شر و فساد را از هر سو می‌گشاید،
در چنین دنیایی سران اجتماع و داعیان اصلاح از روی غفلت یا برای اغفال، رژیم می‌سازند،
قانون سازان برای مباشرین جرم و آلت‌های جنایت پیوسته قانون و بند و ماده وضع می‌کنند،
و زندان‌ها را برای تحدید جرائم توسعه می‌دهند،
و شمشیر و طناب و گلوله را برای سر و گردن و مغز مباشرین جرائم، نه مسببین اصلی، تیز و محکم و جانگدازتر می‌کنند
اخلاقیون پی در پی مکتب‌های اخلاقی جعل می‌کنند،
واعظان و ناصحان همواره گناهان را به گردن افراد می‌اندازند و به پند و نصیحت آنان می‌پردازند،
مرشدان دستور ریاضت‌های روحی می‌دهند،
این‌ها همه یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند سبب و علت اصلی جنایات و انحرافات را درک کنند و به راهنمایی و روش پیمبران بزرگ و مصلحین بصیر فطرت‌ها را برافروزند  عقول را به سوی حق گردانند و بت‌ها را از سر راه بردارند.

منبع: پرتویی از قرآن، ج۱ ص۱۹۷ و ۱۹۸

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

03 Nov, 05:38


عصیان یا بی عفتی؟

   مجتبی نجفی

حکومت تمام ساحت های خصوصی و عمومی شهروند را تسخیر کرده. شبح جنگ بر کشور سایه فکنده. تورم، تهدید و تحدید آرامش شهروند به خصوص زن را سلب کرده. این وسواس حکومت دینی علیه بدن زن است‌‌.

در نظر حکومت بدن زن باید در تسخیر باشد؛ چرا که تابوست، مثل بمبی بر آسایش نگاهبانان خودخوانده دین است. ماهیت حکومت دینی به سوی کنترل تمامیت خواهانه سوژه است. برای همین می‌گویند به اجبار شما را به بهشت می‌فرستیم. حتی برای شیوه مستراح رفتن هم برنامه دارد. دین و دنیا را توامان می‌خواهد آباد کند اما هر دو را از مومن می‌ستاند. مومن اصیل در حکومت دینی آسایش ندارد چرا که اگر تفسیر مومنانه از دین بر نفی بندهای بندگی بنا شده،حکومت دینی تنها و تنها، بندگی می‌خواهد. دشمنی اش با مفهوم شهروندی در همین نفی بندگی است. شهروند منتقد، هیچگاه بنده نمی‌شود برای همین  اساس حکومت دینی علیه شهروندمداری است.

بارها به صاحبان ایده گشت ارشاد هشدار داده شد در نبرد با زنان، بازنده اید. این نبرد از خانه ها به خیابان کشانده شد. دعوا با گشت ارشاد، صورت نهایی‌ تنش  مابین نسل‌های پساانقلابی با معتقدان به تنظیم کردن رفتار شهروند از خانه تا خیابان است. در هر دو دعوا، جمهوری اسلامی و پدرسالاران بازنده شدند.

زمانی شلوار جین و آستین کوتاه محرومیت از شغل و دانشگاه همراه داشت، نگهداری دستگاه ویدیو جرم و ماهواره دیدن گناه کبیره بود. همه را جمهوری اسلامی باخت. در میدان آزار زنان که بدتر هم باخت. در گذشته، بدحجابی را سیئه بزرگ می‌دانست حالا با التماس، تنبیه، کتک و تهدید به مقابله با بی حجابی برخاسته. اگر ادامه دهد عریان شدن به عنوان کنش اعتراضی نشر می یابد. حالا  یکی می‌خواهد نامش را توطئه علیه رفع فیلترینگ بنامد و یکی می‌خواهد آنرا توطئه اسراییلی، فرقی نمی کند، جامعه را از اعتراض نمی‌شود بازداشت، چرا که این شکل اعتراض چه قبول داشته باشیم چه خیر، نه بر انگاره های جنسی که اتفاقا بر گزاره ضدجنسیتی بنا شده. اعتراضی است علیه سیستم تمامیت خواه و مردسالاری که به خاطر ناتوانی در کنترل لذایذ جنسی و تعرض به بدن زن، می‌خواهد زن همیشه در محدودیت باشد تا خودش آسایش و آرامش داشته باشد. یک نگاه کاملا خودخواهانه تحت لوای دروغین حفظ عفت زنانه. از این نظر، حرکت خانم در عریان شدن در اعتراض به دخالت در نوع پوشش، عصیان رادیکال علیه نظم ظالمانه است.

جامعه را نمی‌شود به بند بست، با نگاه مکانیکی نمی‌شود از فوران خشم جلوگیری کرد. این درسی است که حکومت نمی‌تواند بگیرد چون متصلب شده، در برابر هر تغییری مقاوم.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

03 Nov, 05:32


دین‌گزینی انسان‌ها، با دلیل یا با علت؟

     🎙عبدالرحیم سلیمانی اردستانی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

01 Nov, 03:23


نگاهی به کتاب «دموكراسی يا حقيقت»نوشته علی میرسپاسی

     ✍️الهه اسد‌پور

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «دموكراسی يا حقيقت»، نوشته علی میرسپاسی و منتشر شده از سوی انتشارات طرح نو می‌پردازد.

📌 علی ميرسپاسی استاد جامعه شناسی و رئيس مركز مطالعات ايران‌شناسی دانشگاه نيويورك،  در کتاب «دموكراسی يا حقيقت» محوريت مطالعات خود را مدرينته و دموكراسی در ايران قرار داده است. او در این کتاب به روشنی به دنبال پاسخ و راه‌حلی برای گذار ايران به دموكراسی و رسيدن به «جامعه‌ای نيك» است.

📌 مباحث مطرح شده در كتاب «دموكراسی يا حقيقت» را می‌توان در سه كلمه‎ حياتی و اصلی خلاصه كرد و گام به گام به آن‌ها پرداخت. سه كلمه‌ای كه مثلثی راهنما و روشن برای روشنفكری ايران محسوب می‌گردد: تاريخ، فرهنگ و تسامح. او  پيش از هر چيزی هشداری عمل‌گرايانه در باب «شناخت فرهنگ» را مطرح می‌كند. به راستی چگونه می‌توان به شناخت درست و تا حدودی كامل از فرهنگ موطن خود رسيد؟

📌علی ميرسپاسی معتقد است برای شناخت بهتر فرهنگ خود، بايد از آن فاصله بگيريم. از دريچه چشم ديگران به آن نگاه كنيم و با نزديكی به فرهنگ غيرخودی، به شناخت فرهنگ دست‌ يابيم. در روند شناخت هر فرهنگی، بايد اين مهم را در نظر داشته باشيم كه اساس فرهنگ با ايستايی و غيرقابل تغيير بودن در تضاد است. او معتقد است همان‌لحظه‌ای كه برای فرهنگ خود، هويت و اصالتی غيرقابل تغيير و بدون تعامل در نظر گرفته‌ايم، اولين سنگ را جلوی تحقق دموكراسی انداخته‌ايم. از اين رو نيك است فرهنگ ايران را گاهی از دريچه‌ چشم ديگران ببينيم و بشناسيم و آن را پديده‌ای دائما در حال تغيير و تحول بدانيم، تا بتوانيم با برطرف كردن كاستی‌ها، مسير نيل به دموكراسی را هموار سازيم.

📌جامعه‌ ايرانی در راه دشوار رسيدن به آزادی و دموكراسی، مخاطرات و موانع فراوانی را پيش روی خود می‌بيند كه يكی از شاخص‌ترين و مهمترين آنها از ديد نگارنده‌ كتاب، اسلام سياسی است. ميرسپاسی معتقد است همان‌جایی كه دين در آغوش قدرت قرار می‌گيرد، به ابزاری برای صاحبان قدرت فراهم می‌شود. ابزاری كه اصل مهم دموكراسی را در تمامی ابعاد و سطوح از بين می‌برد چرا كه گفتمان دينی(علی الخصوص اديان تاثير پذيرفته از آئين ميترائيسم) بر اساس معيار خير و شر تنظيم گشته است و اولين اثر چنين گفتمانی، قطب بندی جامعه به «ما» و «ديگری» می‌باشد.

📌مايی كه نماد خير هستيم و در مركز جهان هستی و ديگری كه نماد شيطان است و چكيده‌ هرگونه دنائت و پستی. پيامد اين قطب بندی زيان‌بار، حذف اكثريت و تمركز قدرت در دستان اقليتی مسلط می‌باشد. به راستی راه حل چنين معضل دهشتناكی چيست؟

📌به عقیده علی ميرسپاسی، تفكيك دو حوزه‌ خصوصی و عمومی، مهمترين مرحله در رسيدن به جامعه‌ای نيك و دموكراتيك است. اساسا عرصه‌ عمومی فضايی آزاد و سالم است كه شهروندان به صورت برابر در آن به گفت‌وگو و تصميم گيری در خصوص سرنوشت سياسی جامعه‌شان می‌پردازند و تضمين كننده سلامت اين عرصه، نهاد‌های مدنی و دموكراتيك می‌باشند. نهادهایی كه صدای بی‌قدرتان را به گوش سنگين حاكميت می‌رسانند.

📌همين شهروندان آزاد و برابر، در حوزه‌ زيست خصوصی خود، می‌توانند به اموری مانند دين، الهيات و شعائر مذهبی بپردازند، چرا كه به طور كلی دين، اخلاق و احساسات اموری مربوط به حوزه‌ خصوصی هستند. در همان نقطه‌ای كه گروهی به دنبال تحميل (به زعم خود) حقيقتی مطلق به حوزه‌ عمومی جامعه هستند، دموكراسی و آزاد می‌ميرند و استبداد زاده می‌شود.

📌سخن از حقيقتی مطلق، پوشيده در هاله‌ای به نام دين و سنت، آغاز استبداد خواهد بود. بنابراين به عقيده‌ نگارنده كتاب دموكراسی يا حقيقت، تفكيك دو حوزه‌ عمومی و خصوصی حياتی‌تر از تفكيك قوا در يك نظام سياسی می‌باشد و شهروندان جامعه بايد آگاه باشند كه در حوزه‌ عمومی حقوق و وظايفی دارند. اين آگاهی خود به مثابه‌ برافروختن چراغی است كه راه دشوار آزادی را روشن مي‌سازد.

📌علی ميرسپاسی يكی از وظايف افراد به خصوص روشنفكران و متفكران ايرانی را اشاعه و گسترش تفكر انتقادی می‌داند. وظيفه‌ای كه در شعله‌های «پيچ حساس كنونی» فراموش شده است و از اين رو نبود تفكر انتقادی معضلی فراگير در جامعه‌ ايرانی گشته است. نويسنده معتقد است تا زمانی كه افراد در مقابل هر ايده و انديشه، حتی درست‌ترين آن‌ها، سكوت می‌كنند و پرسشگری و انتقاد را كنار می‌گذارند، زدودن سايه‌ سياه استبداد شدنی نخواهد بود.چرا‌ كه عدم وجود تفكر انتقادی می‌تواند موجب پذيرش و تسلط هر انديشه‌ای بر جامعه گردد و فضای ارزشمند گفت‌وگو ميان گفتمان‌ها را از بين ببرد.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

01 Nov, 03:19


درس‌گفتارهایی پیرامون کتاب "رویا، استعاره و زبان دین"

🎙امیر مازیار

✔️امیر مازیار طی ۸ جلسه در حلقه دیدگاه نو درسگفتاری با عنوان "نسبت تخیل و رویا با متون دینی در فلسفه اسلامی" با محوریت کتاب "رویا، استعاره و زبان دین" ارائه کرد.

فایل‌های صوتی این درس‌گفتار در اختیار دین‌آنلاین قرار گرفته تا به مرور برای مخاطبان بازنشر شود.


🔹جلسه دوم
در جلسه دوم درباره نظریه فارابی درباب وحی و راه‌حل او برای حل مشکل تکلم خداوند سخن گفته شد. از دیدگاه فارابی تجربه وحیانی تجربه‌ای رویایی بوده‌ است. قوه متخیّله نفس در  رویا، حقایق معقولِ برگرفته از ساحات برتر وجود را با عمل محاکات یا بازنمایی متخیل می‌کند و در نفس پیامبر، و نه خارج از آن، وحیِ ملفوظِ مسموع یا رویت ملک شکل می‌گیرد. در این فرایند  نفس پیامبر منفعل نیست و نقشی فعال در محاکات خیالین دارد.  امیر مازیار در این بحث به اختصار ارکان خداشناسانه، معرفت‌شناسانه و نفس‌شناسانه این دیدگاه را بر شمرد و به جایگاه این نظر در میان فیلسوفان اسلامی اشاره‌کرد.


🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

30 Oct, 03:40


چرا كشورها شكست مي خورند؟

     محمدرضا يوسفی

🔹اين سوال كه «چرا برخي از كشورها توسعه نيافته اند؟ برای بسياری از اندیشمندان، به ویژه برای اندیشمندان کشورهای درحال توسعه مطرح است. کتاب «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند» در مقام پاسخ به اين پرسش برآمده است. كتاب بحث را با یک مثال عینی شروع می کند. نوگالس آریزونا نام شهری در امریکا و نوگالس سورنا نیز نام شهری در مکزیک است. اين دو شهر به لحاظ موقعيت جغرافيايی، ريشه نژادی، نوع مذهب، آداب و رسوم فرهنگی اشتراك دارند اما يكي پيشرفته و ديگري از قافله توسعه عقب افتاده است. این دو با وجود اشتراک‌های یادشده، به دلیل تفاوت های نهادی دو كشور امريكا و مكزيك از دو سطح مختلف زندگی برخوردارند. 

🔹شبيه اين مورد را براي دو كشور كره شمالی و كره جنوبی نيز مي توان مثال زد. اين دو از سال 1950 به طور كامل از هم جدا شدند. اکنون سطح زندگی کره جنوبی مانند اسپانیا و پرتغال دو کشور سطح ميانی اروپایی شده است. ولی سطح زندگی در کره شمالی مثل یک کشور آفریقایی بوده، تفاوت خیلی زیادی با کره جنوبی دارد و این در حالی است که در سال 1950 این دو کشور تفاوتی با همدیگر نداشتند. امید زندگی در کره جنوبی 10 سال بیشتر از کره شمالی است. وضع بهداشت و سلامت در کره شمالی خیلی وخیم بوده، علاوه بر اینکه تلفن همراه در کره شمالی وجود ندارد، دسترسی به تلفن ثابت نیز بسیار محدود است. به جز مناطق خاص، برق تنها تا ساعاتی پس از غروب وجود دارد.

🔹بنابراین تفاوت نهادها موجب تفاوت درآمد سرانه دو کره شده است. درآمد سرانه کره جنوبی در سال ۲۰۲۳ ، تقریبا ۳۳ هزار و ششصد دلار و درآمد سرانه کره شمالی حدود هزار و سیصد دلار بوده است. یعنی سطح رفاه کره جنوبی تقریبا  ٢٦ برابر کره شمالی است. این امر به دلیل تفاوت نهادهای سیاسی و اقتصادی دو کشور است. هر کشوری که نهادهای سیاسی و اقتصادی آن مشابه کره شمالی باشد در تلۀ فقر و فساد گرفتار خواهد آمد و هر حكومتی که راه کره جنوبی را پیش گیرد می‌تواند سطح رفاه جامعه را افزایش دهد.

🌐مطالعه متن کامل اینجا


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

30 Oct, 03:25


🔹محمد تقی فاضل میبدی به این پرسش می‌پردازد که آیا دین مانع از توسعه است؟

مشاهده در یوتیوب

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

21 Oct, 14:29


◻️آیا خشونت از مذهب زاییده می شود یا سیاست؟

🔹مذاهب بسیاری وجود دارند، از جمله مذهب خود من (یهودیت)، که یک پایۀ قویِ وابسته به پدرسالاری دارند. یهودیت فعالانه پدرسالاری را تجلیل می‌کند، اما بسیاری از فمینیست‌ها روش‌هایی برای بازخوانی یا خوانش در برابر بافت پدرسالارانه یافته‌اند. آنها زنان را در کتاب مقدس پیدا کرده‌اند و به دنبال بازگویی داستان‌های کتاب مقدس از دیدگاه خودشان یا به روش‌هایی که نقش زنان را برجسته می‌کند هستند. این روش من نیست اما می‌فهمم و به آنها احترام می‌گزارم.

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

21 Oct, 14:10


🎙سخنرانی دکترمحمدمحمدی (گرگانی)

موضوع: بط(مرغابی)- قسمت اول

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

19 Oct, 13:23


✔️آیت‌الله سیستانی و نظریه اراده الامه🔻

🔸عبدالوهاب فراتی

🔹آیت‌الله سیستانی در کشاکش میان اندیشه ‌آیت‌الله خویی و امام خمینی راهی جز بازگشت به میرزای نائینی در تنبیه الامه و تنزیه المله ندارد. بازگشت به نائینی نیاز امروز عراق است که به درستی، وی، مبانی آن را- نه در هیأت سلطنت-، بلکه در نظمی دموکراتیک بازسازی کرده است. سیستانی همانند نائینی از قرارداد میان مردم و والی، حمایت می‌کند، اما نظریه او را با سه تغییر، آن هم در هیأت جمهوریت بازسازی می‌کند.

🔹اندیشه سیاسی سیستانی اندکی متفاوتر از مدرسه آیت‌الله خویی و نیز مدرسه امام خمینی است و به نوعی در میانه آن دو قرار دارد. با این همه، ایشان نیز همانند بسیاری از متفکرین حوزه نجف، متاثر از هنجارهایی است که طی یکی و دو قرن اخیر در این حوزه مرسوم بوده است. هنجارهایی که بیشتر توسط شیخ مرتضی انصاری و سپس شاگردش مرحوم آخوند خراسانی و نیز شاگرد وی یعنی میرزای نائینی بناء شده بود. در واقع آیت‌الله سیستانی تحت تاثیر این جریان توانسته است اندیشه نائینی را در دوره اخیر بازخوانی و براساس آن از دولتی مدنی در بغداد حمایت کند.

🌐نامه‌های حوزوی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

19 Oct, 13:22


درباره اسلام رحمانی

محمدعلی ایازی عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم.

🔹اسلام رحمانی جریانی نواندیشانه از دین و در برابر تفسیری خشونت‌ورزانه از اسلام است. اسلام رحمانی، بر پایه سراسر رحمت بودن چهره‌ی وحیانیِ اسلام است. خدایِ قرآن، سیمایی مهربان از پروردگار را به نمایش می‌گذارد و پیامبری را توصیف می‌کند که رحمت بر همه جهانیان است و با این ویژگی رسالت خود را آغاز کرده تا آموزگار، مربی و الگوی آنان در زندگی باشد. این قرائت از اسلام در بستری از تحولات سیاسی اسلام معاصر و بیشتر در واکنش به اسلام‌گرایان خشونت‌گرا شکل گرفت؛ آن تفسیری که با همه مظاهر دینی که کرامت و عدالت انسان را مخدوش می‌کرد، نقد جدی داشت. به نظر آنان این برداشت به محکمات قرآن و سیره پیامبر ناسازگاری داشت و عقلای جامعه دینی و غیردینی آن را منفی و خشونت‌بار می‌دانست.

🔹در حقیقت نام اسم رحمانی (چنانکه از خود کلمه مهربانی استفاده می‌شود)، تابلوئی از سنن الهی و برگرفته از سیره و مشی پیامبر از آغاز بعثت و بدو نزول قرآن است. برجسته کردن بُعد اصلی قرآن و معارف اصیل اسلام در باره انسان است. واکنشی به نگاه و رفتارهایی است که در جهان اسلام و غیر جهان اسلام دین را نشانه گرفته و لطافتِ این دین را مخدوش کرده و با این ادعا که ما کیفر و مجازات داریم، با دشمن سازش نمی‌کنیم، در مقام سختگیری، تندروی، قساوت، شقاوت، خشونت ناروا و انتقام بوده و کارهائی انجام داده که هر عاقل مسلمانی را متنفر و منزجر می‌کند تا چه رسد به دیگران.

🔹این جریان رحمانی، خوانشی از اسلام در دوره معاصر برگرفته از متون و احکام دینی برای انسان معاصر بر اساس مقتضیات زمان و مکان و دوگانه ثابت و متغیر است. اصول و کلیات دین و احکام عبادی و بسیاری از احکام معاملی در جای خود قرار دارد، تنها برخی از احکام و شعائر که در خارج از زمینه خود و مجزا از شرائط زمانی و مکانی عصر نزول درک شده‌اند و در نتیجه این سوء‌فهم از جوهره رحمانی خود فاصله گرفته‌اند، خوانش دیگری ارائه می‌شوند.

🔹رقیب و نظر مخالف آن، نه اسلام وحیانی، که اسلام اُموی،  اسلام داعشی، اسلام فاشیستی، اسلام طالبانی، و اسلام استبدادی است. طبعا اسلام رحمانی در تقابل با روش و منش چنین جریان‌ها است. چهره‌ اصلی قرآن در توصیف خداوند سراسر رحمت است. صفات رحمان، رحیم، رئوف، ودود و لطیف پنج اسم از اسمای حسنای خداوند در قرآن بیانگر شیوه شناسائی خدایِ قرآن به مردم است، در این توصیف: اولاً این دو کلمه با بسامدی بسیار (57 بار نام رحمان و رحیم 115 بار) تکرار شده است. ثانیاً سوره‌ای به همین نام (الرحمن) که شامل بیان نعمت‌های فراوان باشد را در میان سوره‌های مکی بر می‌شمارد و از پروردگار آفریدگاری بخشنده و مهربان مرتب و با تکرار یاد می‌کند.

🔹ثالثا: آغاز قرآن با سوره حمد با نام رحمان و رحیم در میان همه نام‌های دیگر خداوند و معنادار است. رابعاً در سوره مریم به جای نام خدا عنایت است که رحمانیت خدا در خطاب به مسیحیان بیان کند. خامساً: این دو نام در هر سوره با شروع آن در 114 بار باز تکرار می شود. (اگر در سوره‌ای استثنائاً نیامده، در جائی دیگر جبران شده است). در روش عملی خواندن سوره حمد در نماز ذکر این دو نام الزامی می‌شود، باز مفهوم و تابلوی دعوت رحمانیت خود را در قرائت قرآن و نمازهای یومیه برای نشان دادن جهت خداوندی بمنصه ظهور می‌رساند.

🔹البته صفات دیگری مانند عفو، صفح، غفران، حلم، و ده‌های صفت دیگر مشابه آن در قرآن برای خداوند خود گویای برجسته کردن صفت الهی و نمایان ساختن مهر و عطوفت خداوند است. بگذریم که در احادیث و ادعیه و آموزه‌های دینی فریقین آمده: «إِنَّ رَحْمَتِي سَبَقَتْ غَضَبِي». رحمت خداوند بر غضب او پیشی می‌گیرد.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

18 Oct, 15:03


حتما لازم است نصف عالم کشته شوند؟!
   یعنی جوری دیگر نمی‌شود؟

     مهراب صادق‌نیا

آل‌عمران، ۱۵۹:
پس به (بركت) رحمت الهى با آنان نرم‌خو (و پرمهر) شدى و اگر تندخو و سخت‌دل بودى قطعا از پيرامون تو پراكنده می‌شدند پس از آنان درگذر و براي‌شان آمرزش بخواه و در كار(ها) با آنان مشورت كن و چون تصميم گرفتى بر خدا توكل كن زيرا خداوند توكل‏كنندگان را دوست مى دارد.

آقای حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری در یک تلویزیونی گفتند که چهل و دو هزار نفر (تعداد شهدای مظلوم غزه) که سهل است! اگر نصف عالم هم کشته شوند، برای رسیدن به مقصد ایرادی ندارد. خیلی تلاش کردم چیزی ننویسم؛ ولی نشد. انبوهی از پرسش‌ها ذهن‌م را مشغول کرده است. مقصدی که برای رسیدن به آن "اگر نصف عالم هم کشته شوند ایراد ندارد" کجاست و چه مشخصه‌هایی دارد؟ این چه مقصدی است که برای رسیدن به آن باید نصف عالم بمیرند و نیم دیگرش داغ‌دار عزیزانشان باشند؟ فکر نمی‌کنید یک جای کار گیر دارد؟ فکر نمی‌کنید اندیشه‌ای که برای تبلیغ، ترویج، و استقرارش نیاز است نصف عالم بمیرد، یحتمل خودش ایراد داشته باشد؟ حالا فرض بگیریم آن مقصد مورد نظر شما "آرمان‌شهر آگوستین" یا "ملکوت الهی مسیح" و یا "مدینه‌ی فاضله‌ی فارابی"، و یا اساسا همان بهشت موعود ادیان ابراهیمی؛ چرا باید راه رسیدن به آن کشته شدن نصف عالم باشد؟! یعنی راه مناسب‌تری نیست؟ راهی که با آرامش بیش‌تری ما را به آن مقصد برساند؟ فکر نمی‌کنید که اگر به قرآن تمسک کنیم و پیامبرانه از دین خدا سخن بگوییم،  نیازی نباشد که نصف عالم کشته شوند تا حرف ما را قبول کنند؟

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

18 Oct, 14:48


پیامبر اکرم(ص)، رسالتی که داشت و رسالتی که نداشت! 

       🎙محمد سروش محلاتی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

18 Oct, 07:01


◻️دین خود ویرانگر افراطیون

       ✍️ مرضیه حاجی هاشمی 

🗒 گاهی در خبرها شنیده می‌شود که فلان عالم دینی و شخصیت حوزوی به دلیل بیان نظرات متفاوت یا انتقادی برخاسته از نگاه و اجتهادی متفاوت در دین، مورد هجمه رسانه ای افراطیون و یا حتی برخوردهای قهری بیشتری قرار گرفته است. این نشان می‌دهد که رواداری دینی و آزادی‌های سیاسی در حکومت‌های قدسی می‌تواند، در هم تنیده باشد؛ چرا که قدسیت، اجازه طرح نه تنها نظرات سیاسی مخالف را نمی‌دهد؛ بلکه به مدد ابزار قهری قدرت، مانع هرگونه رواداری مذهبی و طرح دریافت‌های متفاوت دینی نیز می‌شود.

⬅️ اینگونه تصور می‌شود که رواداری مذهبی و آزادی سیاسی، ارمغان پروژه روشنگری در اروپاست و مربوط به زمانی است که آموزه رواداری مدرن پس از جنگ‌های مذهبی به طور کامل تدوین شد. آنچه که پیشگام آن به ظاهر «جان لاک» بود و سه نامه متفاوت درباره رواداری نوشت و رواداری مذهبی و آزادی سیاسی را مرتبط با هم عنوان کرد.

⬅️ مرتبط دانستن این دو به هم، ریشه در یک واقعیت تاریخی دارد و آن هم باور به یگانه بودن مذهب بود که نه تنها ادیانی چون «اسلام و مسیحیت؛ بلکه تا میزان زیادی قدرت سیاسی را نیز متاثر می‌ساخت. قدرت سیاسی، مدعی می‌شد که از مشروعیت بیشتری برخوردار است. در این ادیان، تاریخ سیاسی و امر قدسی در هم تنیده می‌شدند».

⬅️ با این وجود تا قبل از جان لاک و طرح مسئله رواداری در قرن هفدهم میلادی می‌توان به نمونه‌های بارزی از فیلسوفان و اندیشمندان مسیحی و مسلمان مانند «ابن رشد» و «میشل دو مونتنی» اشاره کرد که نشان می‌دهد در این دو دین توحیدی که خصلت یگانه پنداری و حقیقت مطلق انگاشتن آنها علاوه بر نارواداری مذهبی، موجب قداست بخشیدن به حکومت و بسط ید آن در هر نوع استبداد رأی، خودکامگی و از میان برداشتن مخالفان به نام دین گردیده بود، چگونه می‌توان هم یک دیندار واقعی بود و هم عمیقاً به رواداری و آزادی عقیده، باور داشت.

⬅️ می‌دانیم که در تاریخ اسلام یک عصر زرین فرهنگی وجود داشت، دوره‌ای که در آن از سوی اندیشمندان اسلامی در این زمینه نظرات زیادی طرح می‌شد؛ «به ویژه ابن رشد در اسپانیای عربی در قرن دوازدهم به عنوان مدافع عدم وابستگی فلسفه و علم به مذهب شهرت یافت»؛ گرچه در این قرن در سرزمین‌های اسلامی آزادی فکری محدودتر شده بود؛ «ولی اسپانیای اسلامی قلمروی بود که مذاهب متفاوت در آن در مجموع تحمل می‌شدند. مسیحیان از آزادی نسبتاً زیادی برخوردار بودند و به ویژه فرهنگ یهودی غنی نیز شکوفا بود»، در حالی که پس از تسخیر دوباره اسپانیا توسط مسیحیان، یهودیان از اسپانیا اخراج شدند.

⬅️ فیلسوف فرانسوی میشل دو مونتنی نیز قبل از جان لاک در قرن شانزدهم با طرح آرمان شک سالم، «بدون اینکه از ایمان کاتولیکی‌اش دست بکشد، از حق انسان‌ها برای زندگی با اعتقادات دیگر دفاع کرد». این اعتقادات می‌تواند، باور به مذهب یا آیینی دیگر یا اعتقاد به قرائت دیگر از همان مذهب باشد، قرائتی که می‌تواند به هیچ وجه ماهیت سیاسی برای دین قائل نباشد.

⬅️ به نظر می‌رسد طرح نگاه‌هایی چون نگاه ابن رشد و میشل دو مونتنی از سوی باورمندان عمیق و اندیشمندان  دینی برای گشایش فضای فکری جامعه ضروری است؛ چرا که به قول «هراری» زمان آن رسیده که در همه ادیان، دینداران واقعی معتدل و عقلانی باید از دین دفاع کنند و بیش از این، عرصه جانبداری از دین را به دینداران افراطی وا نگذارند؛ چرا که دین خود ویرانگر افراطیون، تنها آفت دنیای مردمان نیست و بیش از همه باورهای معنا بخش زندگیشان را نابود می‌کند.

🌐منبع

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

18 Oct, 07:00


🔺سید صادق حقیقت:
از دیدگاه آیت الله مصباح، برای حفظ حکومت، کمیت ملاک نیست.

خوانش بخش‌هایی از کتاب «حکیمانه‌ترین حکومت» و «گفتمان مصباح»

نسخۀ کامل برنامۀ شیوه با موضوع «دین و دموکراسی» را از لینک‌‌‌‌‌های زیر تماشا کنید:

https://telewebion.com/episode/0xa5c0790

صوت برنامۀ «دین و دموکراسی»:
https://t.me/shiveh_tv4/556

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

18 Oct, 06:59


بحران اشغال و تداوم ستم گری: راه رهایی

      محمود شفیعی

1⃣بیش از یک سال و چند روز از جنبش رهایی‌بخش مردم غزه به رهبری حماس و جهاد اسلامی می‌گذرد. در این مدت، رژیم اشغالگر جنایت‌های بی‌حد و حصری در غزه، لبنان، یمن و جاهای دیگر مرتکب شده است. این جنایت‌های بی‌سابقه هر روز ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند و از جنونی کامل در ذات شیطانی صهیونیسم خبر می‌دهد. به اين مناسبت شايسته است، بار ديگر مساله اساسي امروز جهان اسلام از نو طرح گردد، ريشه‌هاي اصلي آن بر رسیده شود و تاملي در راه حل درست مساله صورت گيرد.

2⃣مساله اساسي امروز مسلمانان و همه انسان‌های اهل توحید: صورت آرمانی ترسیم شده در قرآن مجید بدون اراده انسان‌های خداپرست، که خدا گرایی را نه در عالم اعتقاد کم‌مایه یا بی‌مایه که در همه ابعاد زندگی به منصه ظهور برسانند، عملی نمی‌گردد.

3⃣ریشه‌های ناکامی: اکنون سوال بزرگ این است که چگونه با این همه مبارزات پیگیرانه از سوی مسلمانان هنوز هم سرزمین‌های اسلامی زیر چکمه‌های ستم­گران بی‌رحم و شقاوت پیشه، غصب شده و آنان از اولین حقوق مسلم، یعنی حق تعیین سرنوشت، که بعد از تاسیس سازمان ملل و صدور اعلامیه حقوق بشر برای همه ملت‌ها به رسمیت شناخته شده است، همچنان محروم مانده‌اند؟اصلی‌ترین عامل این ناکامی بزرگ به وضعیت مسلمانان در مناسبات داخلی و خارجی خودشان بر می‌گردد. به لحاظ داخلی، با کمال تاسف بسیاری از دولت‌های شکل گرفته در سرزمین‌های متعلق به جهان اسلام، چه به نام اسلام و چه بدون آن، دولت‌هایی هستند که در راستای رضایت جامعه و مردم گام بر نمی‌دارند و مصلحت قدرت سیاسی را در ورای رضایت مردم جستجو می‌کنند.

اصلی‌ترین عامل پایداری این دولت‌ها نه مشروعیت مدنی جوشیده از اراده عمومی مردم که برخاسته از اراده قاهرانه و سرکوب‌گرانه دولت‌ها است.

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

13 Oct, 09:30


‍ #اختصاصی
#مقاله_هفته

🔰بررسی سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی

نويسندگان:
ابراهیم فتحی و طیبه دهقان‌پور فراشاه


🔖مقاله حاضر به بررسی دو مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی و رابطه میان آن دو می پردازد. ازاین رو چیستی مفاهیم مذکور، با هدف درک ارتباط معانی دو اصطلاح سرمایه فرهنگی و رشد در پژوهش حاضر مدنظر می باشد.لذا در یک مطالعه اسنادی پس از مرور و تفکیک رویکردهای مختلف مفهومی در بسط نظری سرمایه فرهنگی و دسته بندی و تشریح آن ها، اصطلاح سرمایه فرهنگی و ابعاد آن در آثار بوردیو تبیین، و سپس به تبیین مفهوم رشد و تحلیل آن مبتنی بر سیاق مفهوم، و مفهوم متضاد از نگاه آموزه های دینی، و درنهایت درک رابطه معنایی آن ها پرداخته می شود.

🔖 مرور پژوهش های خارجی نشان داده که مفهوم سرمایه فرهنگی در هر دوره ای، با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه، توسط محققان بازنگری شده، درحالی که در پژوهش های داخلی، مفهوم سرمایه فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیم بندی بوردیویی به طور یکسان( بدون بازنگری) وبی توجه به معرفت فرهنگی مورداستفاده قرارگرفته است. درواقع، سرمایه یا رشد فرهنگی(در یک نگاه ترجمه ای) دارا بودن سرمایه انسانی الهی است؛ مسئله ای که در ادبیات بوردیو وجود نداشته، بلکه نگاه انتقادی بدان است. اما در تعالیم دینی، سرمایه فرهنگی دارایی و ظرفیت وجودی و کشش درونی به سوی رشد با دو شاخصه عام معرفت و شریعت(دین) مدنظر است.

منبع: دین و سیاست فرهنگی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 185-211

@andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

13 Oct, 09:27


عوامل دین‌گریزی در جامعه اسلامی

     📽محمدحسن موحدی‌ساوجی

◽️فهم نادرست از دین عامل دین‌گریزی است.

◽️عامل دیگر دروغ بستن به دین از طرف مبلغان و مداحانی است که کارشناس دین نیستند.

📍اینستاگرام:
https://instagram.com/andishedinimoaser

📍آپارات:
https://www.aparat.com/andishedinimoaser‌


https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

12 Oct, 08:17


◻️خود بزرگ بینی‌های تاریخی

    سیدمحسن دوازده‌امامی

🔹خود بزرگ‌بینی خودخواهی و شخصیت پرستی (egoism) یک آفت بزرگ برای انسان و جامعه بشری است. منشی معیوب و روشی مطرود است. تاریخ پر است از گزارش‌های گوناگون، از تکبر حاکمان و تبختر رهبران. آنان که بر مرکب منیت، مستانه تاختند و انسانیت و تمامی فضایل را باختند. بر دالان تاریخ گوش بگذاریم و بشنویم. یکه‌تازی، منیت و اهتزاز. خودبینی، بیداد می‌کند حتی تا مرز خدا خواندن خود و رب‌الارباب دانستن نفس؛ بدان سان که 'انا ربُّکم الاعلی'.

🔹پرستیدن خدا و مدعی موحد بودن اگر با خود دیدن و خودخواستن باشد، سرانجامی جز سرنگونی و سقوط نخواهد داشت. به اندرز رندانه حافظ، یک نکته‌ات بگویم، خود را مبین که رستی. خطبه قاصعه (۱۹۲) در نهج شریف، یک بررسی و یک روانکاوی از بیماری خودخواهی و تکبر است. امام علی(ع) در مقام آسیب‌شناسی این بیماری، اعوجاج و انحراف ابلیس را به دلیل بروز بیماری تکبر می‌داند که ابلیس خلقت خود را برترین (انـا خـيـر منـه) دانست و خود را بالاترین دید. آنگاه امام، با استنادات و ارجاعات تاریخی بسیار، در این خطبه به نقش خودخواهی، به خصوص خودخواهی رهبران در بحران‌سازی و در نهایت فروپاشی دولت‌ها و ملت‌ها پرداخته است. به تعبیر امام، فراعنه، عمالقه اکاسره، قیاصره، خود را ارباب خواندند و با برتری‌جویی بـه بـرده ساختن دیگران پرداختند. خصلت و عادتی منحوس که سوک‌مندانه از گذشته تا هنوز، با عنوان‌های فریبنده بر بشریت سایه افکنده است.

... فاعْتَبِرُوا بِمَا أَصَابَ الأُمَمَ الْمُسْتَكْبِرِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنْ بَأْسِ الله وَ صَولاتِه و وَقَائِعِهِ وَ مَثْلَاتِهِ وَاتَّعِظُوا بِمَثَاوِى خُدُودِهِمْ وَ مَصَارِعِ جُنُوبهم واسْتَعِيذُوا بالله مِنْ لَوَاقِح الْكِبْرِ كَمَا تَسْتَعِيدُونَهُ مِنْ طَوَارِق الدهر.

از سرگذشت ملت‌های پیشین پند بیاموزید. آنان که دچار خود خواهی(تکبر) شده بودند. تأمل کنید بر رخدادها و سنت‌هایی چون خشم و کیفر الهی که بر آنان جاری شد و دودمان آنان بر باد رفت. از مرگ آنها و جایگاهی که چهره و پیکره آنها در آن افتاده است، عبرت‌آموزی کنید. از خودبرتربینی به خدای پناه ببرید. همان‌سان که در بلاها به او پناه می‌برید.

نهج البلاغه، خطبة ١٩٢

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

11 Oct, 15:44


◽️غزه خونین از چشم جامعه مدنی
(یادداشتی قدیمی برای امروز)

عمادالدین باقی

این مقاله ۱۷سال پیش(۱۳۸۷) نوشته شد ولی منتشر نشد. وقتی أن را در بایگانی یافتم از این جهت برایم جالب بود که اولا نشان می داد مسئله غزه برای ما مسئله یکسال اخیر و پس از واقعه ۷ اکتبر -که به نخستین سالگرد اًن نزدیک می شویم – نیست و ریشه های طولانی ۷ اکتبر را نشان می داد هرچند روش اتخاذ شده حماس قابل دفاع نیست. دوم اینکه اگر ان شرایط جامعه مدنی که در یادداشت آمده وجود داشت، امروز جو جامعه و افکار عمومی قوی تر عمل می کرد. سوم اینکه انچه مشکل و دغدغه ان روز بود(یعنی غیبت جامعه مدنی به دلیل ممنوعیت ها و سخت گیری های حکومتی نسبت به آن) امروز هم هست به گونه ای که می توان مقاله زیر را با حذف تاریخ نگارشش، به عنوان یادداشت امروز منتشر کرد. هر دو تیتر اصلی و فرعی هم متعلق به همان است.

غزه و لبنان خونین از برون و درون
به آنچه در باریکه غزه می گذرد می توان از زوایای گوناگون نگریست و ملاحظات فراوانی داشت. در این مختصر به دو ملاحظه بین المللی و داخلی(ایران) می پردازیم.
۱- اسراییل با اراده قدرت های جهانی پس از جنگ بین الملل به منطقه تحمیل شد وهمواره با بحران مقبولیت و مشروعیت روبرو بود. گرچه برخی گمان می کنند صلح خاورمیانه یعنی سازشکاری؛ و جنگ یعنی تلاش برای تهدید علیه این رژیم؛ اما واقعیت این است که رژیم اسراییل رژیمی جنگ طلب بوده و همواره درپی ایجاد بحران و جنگ است زیرا برای نشان دادن تهدید دائمی علیه خود و کسب حمایت بین المللی همیشه نیاز به آن دارد و با همین روش خود را گرانیگاه و معیاری برای امنیت جهانی نشان داده و بر نفوذ خود می افزاید. اسراییل ظالمی است که با مظلوم نمایی حتی برخی دولت های مسلمان خاورمیانه را در برابر الزامات بین المللی منفعل کرده است.
۲- هنگام بروز فاجعه انسانی در غزه درطول یک سال اخیر واکنش های خودجوش در جامعه ایران با تاخیر یا کم وزنی بروز کرده است. در مرداد۱۳۸۵ و هنگام جنگ ۳۳ روزه فقط صدای دستگاههای دولتی و میتینگ های رسمی شنیده می شد و قضاوت عمومی متفاوت از تبلیغات رسمی بود تا اینکه در حسینیه ارشاد همایش مستقل و غیر دولتی باشکوهی با همت برخی از فعالان حقوق بشری جمعیت نوپای زیتون (کانون صلحجویان ایران) و پیگیری ها و دیدارهای نگارنده، برگزار شد که به دیگران نشان دهد دغدغه حمایت از قربانیان تهاجم اسراییل را نباید قربانی نارضایتی های سیاسی کرد. دکتر ابراهیم یزدی از سخنرانان همایش بود.
۳- آنانکه به هر بهانه‌ای در صدد کوبیدن جامعه مدنی هستند باید توجه داشته باشند که یکی از آثار رنجوری جامعه مدنی در چنین شرایطی ظاهر می‌شود. اجتماعاتی که به نوعی دولتی و یا هدایت شده تلقی می شوند و همچنین فقدان واکنش های خودجوش مردمی، برای کشور تبعات امنیتی زیان بار دارد . اگر مجال دهند نهادهای مدنی مستقل و ملی رشد کنند در چنین شرایطی با اعتمادی که در جامعه به آنها وجود دارد و اساسا خودشان نمودی از جامعه هستند، قدرت بسیج کنندگی برای دفاع از حقوق مردم فلسطین و در موقعیت های دیگر برای دفاع از کشور و منافع ملی را بیش از دولت خواهند داشت اما برخی از دولتمردان از ترس اینکه مبادا  این قدرت، در زمانی هم جلوی زیاده خواهی‌های آنان و بی‌اعتنایی به قوانین رسمی را بگیرد ترجیح می‌دهند از خیر جامعه مدنی بگذرند.
در اسفند سال پیش(۱۳۸۶) که اعتراض جهانی به محاصره غزه و محرومیت غذایی و دارویی مردم آن برانگیخته شده بود و در ایران چندان خبری نبود، جمعیت زیتون که نهادی نوپا و دارای پروانه فعالیت است فراخوانی را برای تجمع اعتراضی در برابر سازمان ملل در حمایت از زنان و کودکان بی دفاع غزه  منتشر کرد. گرچه مصادف شدن آن با ۲۸ اسفند و تعطیلات نوروزی و در سفر بودن و یا حال و هوای سفر داشتن بسیاری از مردم از دلایل بی رونقی این تجمع بود اما  اگر رسانه های رسمی که ادعای دلسوزی برای مردم غزه را دارند حتی در یک نوبت خبر این فراخوان را پوشش می دادند جمعیت بیشتری حضور می یافت. دراین تجمع بالغ بر بیست نفر شرکت نداشتند که نگارنده که در مرخصی درمانی از زندان بود با دخترش و خانم (شادروان) #هاله_سحابی و خانم ها مرتاضی لنگرودی، فاطمه کمالی و تعدادی از «مادران صلح» بودند و فرد شناخته شده دیگری دیده نمی شد وفقط چند پلاکارد در اعتراض به ستم صهیونیست ها علیه مردم غزه با امضای جمعیت زیتون و مادران صلح در دست بعضی از حاضران بود. رسانه های پر نفوذ دولتی می ترسند اعلامیه های اعتراضی احزاب و نهادهای غیر دولتی را پوشش دهند که مبادا به مشهورتر شدن آنها کمک کنند که شاید در جای دیگری به زیان شان باشد. اگر جامعه مدنی قدرتمندی وجود داشت امروز شاهد واکنش درخوری علیه جنایات اسراییل در غزه بودیم.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

11 Oct, 13:03


🔹دین‌گزینی انسان‌ها، با دلیل یا با علت؟

🎙عبدالرحیم سلیمانی اردستانی

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

11 Oct, 12:56


#تعصب_ديني، ممدوح يا مذموم؟

تعريف تعصب و كاربرد آن در #قرآن 

تَعَصُّب یا حَمیَّت از رذائل اخلاقی به معنای طرف‌داری غیرمنطقی به شخص، گروه یا چیزی است. 
#تعصب را به دو گونه پسندیده و ناپسند تقسیم کرده‌اند. معمولا این واژه را بر گونه افراط‌آمیز و #نکوهیده آن اطلاق می‌کنند و بر گونه پسندیده آن نام‌های دیگری از جمله #غیرت گذاشته می‌شود.

#تعصب_مذموم يعني خروج از مسير حق و عدل و انصاف بدليل علقه ما به امري

🔹تعصب به صورت صریح در قرآن یک بار در قالب واژه «حمیت» بکار رفته و به تعصب جاهلی مشرکان در مقابل مسلمانان اشاره دارد و چند بار در قالب واژه «عُصْبَه» به معنای جمعیتی که درباره یکدیگر تعصب داشته باشند، استفاده شده است.
#تعصب به صورت غیر صریح در دیگر آیات قرآن به تعصب بر عقائد پدران و گذشتگان در مقابل پیامبران در ضمن داستان‌ها و نقل قول‌هایی زیادی ازکافران و اقوام گذشته پرداخته است.

🔹تعصب به معنی «وابستگی غیر منطقی به چیزی» تا آنجا که انسان حق را فدای آن کند 
و لجاجت به معنی اصرار بر چیزی است به گونه‌ای که منطق و عقل را زیر پا بگذارد، ثمره این دو شجره خبیثه نیز « #تقلید_کورکورانه» است که سد راه پیشرفت و تکامل انسانهاست.

🔹تعصّب از مادّه «عَصَبَ» در اصل به معنای رشته هایی است که مفاصل استخوان ها و عضلات را به هم پیوند می دهد.سپس این مادّه به معنای هر نوع #وابستگی شدید فکری و عملی آمده است که غالبا بار منفی دارد؛ هر چند وابستگی مثبت نیز در مفهوم آن هست. اما معمولا این لفظ در مفهوم افراطی و مذموم آن به کار می‌رود. 

قرآن کریم #تعصّب_دینی و مذهبی را در بین ادیان الهی نفی کرده و در آیاتی بر وجود تعصب مذهبی در بین یهود و نصاری و بعض مسلمین صحه می گذارد:
بر اساس آیاتی از قرآن مسلمانان و اهل کتاب، هر کدام بر دیگری تفاخر می کردند. اهل کتاب می گفتند: «پیامبر ما پیش از پیامبر شما بوده و کتاب ما از کتاب شما سابقه دارتر است.» مسلمانان هم می گفتند: «پیامبر ما خاتم پیامبران و کتابش آخرین و کامل ترین کتب آسمانی است. بنابراین، بر شما امتیاز داریم.»یهود می گفتند: «ما ملت برگزیده ایم و آتش دوزخ جز روزهای معدودی به ما نخواهد رسید.» و مسلمانان می گفتند: «ما بهترین امت ها هستیم؛ زیرا خداوند درباره ما گفته است: «کنتم خیر امة؛ ما بهترین امت هستید.» 

در بطلان ادعاهای مزبور، آیه ذیل نازل گردید:
•«لیس بأمانیکم و لا أمانی أهل الکتاب من یعمل سوءا یجز به و لا یجد له من دون الله ولیا و لا نصیرا: (فضیلت و برتری) به آرزوهای شما و آرزوهای اهل کتاب نیست؛ هر کس بد کند کیفر داده می شود و کسی را جز خدا ولی و یاور خود نخواهد یافت.»

منبع: کانال قرآن‌پویان 

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

08 Oct, 16:51


◻️لبنان و جنگ

     فاطمه نجفی

‏این روزها زیاد دیدم که وقایع لبنان به صورت منفصل از تاریخ خاص دولت-ملت بودنش به یک گروه نسبت داده می‌شه. فکر کردم شاید بد نباشه یاداوری کنیم که عقبه گاهشناسی و بستر این وقایع این نبوده که یک کشور پایدار در صلح یک دفعه دچار جنگ شده باشه. بلکه کشور لبنان از زمان تولدش در ۱۰۰ سال پیش درگیرهای داخلی بوده و گروه‌های مختلف هویت جمعی‌شون را قبل از ملیت براساس گروه اتنیک یا مذهبی شون تعریف کردند و بر این أساس با اهرم‌های خارجی ائتلاف می‌کردند. به طور خلاصه کشور نه به صورت تاریخی بلکه به صورت تصیمیم سیاسی ساخته شده و ویژگی‌های جمعیتی‌ش تحت تاثیر مهاجرت های جدی از فلسطین قرار داشته.

‏لبنان امروزی - حتی تولد امل و حزب الله، ناشی از یک دینامیک ۱۵۰ ساله وقایع بین المللی و داخلی هست. چند زمینه اساسی در مورد لبنان همیشه باید مد نظر قرار بگیره. که باعث شد:

‏سه تا زمینه تاریخی بین المللی هم دینامیک وقایع داخلی لبنان را شکل دادند (جدول اول را ببینید-انگلیسی. )

‏۱. میراث عثمانی و فرانسه
‏۲. دوران جنگ سرد
‏۳. جنگ‌های اعراب و اسرايیل

‏اولین مساله که در مورد لبنان اینه از ۱۸۳۹ (Gülhane Hatt-ı Şerif) تا جنگ جهانی دولت عثمانی یک اقدامات نهادی -بااعمال خشونت – انجام داد که تراکم، روابط و وجوه مختلف جمعیت‌های عرب،ارمنی، مسیحی، یونانی و کرد را در کل امپراطوری عثمانی تحت تاثیر قرار داد. یکی از نتایج جمعیتی این تغییرات نهادی تمرکز جمعیت مسیحی مارونی در جنوب سوریه و لبنان امروزی بود.

‏- وقتی در زمان فروپاشی عثمانی در پی جنگ جهانی اول سوریه و لبنان امروزی تحت قیمومیت فرانسه در اومدن (۱۹۲۰ تا ۱۹۴۳) با حمایت دولت فرانسه قدرت سیاسی در انحصار جمعیت مسیحی مارونی قرارگرفت که بنا به آخرین سرشماری در سال ۱۹۳۲!!! اکثریت حمعیت لبنان را تشکیل می دادند. این باعث شد که ساختار سیاسی و همین‌طور قدرت اقتصادی در هنگام استقلال لبنان در سال ۱۹۴۳ به سمت قدرت داشتن مسیحی‌های مارونی سوگیری داشته باشه.

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

08 Oct, 16:49


◽️دين و دولت در دوران امير المؤمنين (ع)

🎙حسن انصاری


در اين جلسه تحليل تازه‌ای ارائه شده از مناسبات دين و قدرت سياسی در عصر مابعد سقيفه و ديدگاه اميرالمؤمنين نسبت به اين موضوع.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

08 Oct, 15:56


نسبت ما با قرآن (5)

  ◽️ایران و قرآن

علی مهجور

🔹اخیراً کم و بیش در فضای مجازی می‌بینیم که اسلام را به عنوان یک دین عربی و قرآن را کتاب این دین معرفی می‌کنند و گاه می‌گویند که ما به عنوان یک ایرانی چه رابطه‌ای با قرآن می‌توانیم داشته باشیم؟! متن عربی قرآن و تأکید روحانیان بر قرائت متن عربی قرآن نیز به این معرکه دامن می‌زند و برخی از نارضایتی‌های سیاسی نیز چاشنی این بی‌مهری می‌شود تا هرچه در مدیریت اجتماعی سیاسی، نادرست و ناموفق بوده به پای قرآن نوشته شود. جدای از مسائل اجتماعی و سیاسی، آیا اسلام یک دین غیرایرانی و قرآن کتابی بی ارتباط به ما ایرانیان است؟

🔹واقعیت این است که ترویج و پرورش محتوای قرآن، کاملاً بر عهده‌ی ایرانیان بوده است. اساساً اسلام کنونی چه در شاخه‌ی سنی و چه در شاخه‌ی شیعی به طور کامل حاصل تلاش‌های علمی ایرانیان است. اسلامِ صد در صد غیرایرانی، امروز به لحاظ علمی در قالب وهابیت عرضه شده و به لحاظ اجتماعی و سیاسی در قالب‌های طالبان و داعش.

🔹از آنجا که در این نوشتار کوتاه نمی‌خواهم درباب اسلام بنویسم؛ بهتر است بر قرآن متمرکز شویم. تمامی مفسران بزرگ قرآن ایرانی بوده‌اند. علی ابن ابراهیم قمی، محمد بن جریر طبری، محمد بن مسعود عیاشی سمرقندی، ابوالفتوح رازی، فضل بن حسن طبرسی، جارالله زمخشری گرگانی، فخرالدین رازی و ده‌ها تن از مفسران قرآن که امروز ما فهم قرآن را مدیون نگارش و تتبعات آنها هستیم، همه ایرانی بوده‌اند. همچنین شکل‌گیری جامعه‌ی دینی ایران پس از اسلام، محصول نحوه‌ای از تعامل ایرانیان با قرآن بوده است. مردم ایران در طول دوران خلافت اموی و عباسی با استناد به آیات قرآن و تأکید بر محتوای اخلاقی قرآن در  نواحی مختلف این سرزمین، در برابر خلفا مقاومت می‌کردند و اجازه‌ی از بین رفتن فرهنگ ایرانی را نمی‌دادند.

🔹قرآن از قرن هفتم به بعد نیز که خلافت عباسی توسط مغولان از بین رفت، به عنوان مرجع فرهیختگان ایرانی برای پی‌ریزی مبانی پادشاهی عادلانه قرار گرفت. سیاست‌نامه‌ها و اندرزنامه‌هایی که اهل اندیشه برای پادشاهان نوشته‌اند به خوبی نشان می‌دهد که قرآن در کنار حکمت‌های ایران باستان چگونه آمیزه‌ای از اندیشه‌ی سیاسی عادلانه را به حاکمان انتقال می‌دهد. همچنین فرهنگ ایرانی به عنوان چهل‌تکه‌ای مرکب از خرده‌فرهنگ‌های متعدد، زندگی روادارانه را با تمسک به قرآن شکل داده است.

🔹اقوام ایرانی با تنوع دینی و فرهنگی و زبانی در گستره جغرافیایی ایران قرن‌هاست که در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. این کنار هم بودن، بدون درگیری و جنگ و ستیزه‌جویی نبوده است. در هر دوره‌ای به هرحال، جدال‌هایی وجود داشته است؛ اما برآیند کلی آن، همزیستی بوده که تاکنون به طول انجامیده است. این همزیستی در زیر سایه‌ی اخلاق که بخش مهمی از آن مرهون تعالیم قرآن است، امکان‌پذیر شده است. گزاره‌های اخلاقی قرآن که همواره با فهمی دقیق، پیروان خود را به صلح و پرهیز از خونریزی و تعصب و پایبندی به تفکر دعوت کرده است، موجب چنین همزیستی‌ای شده است.

🔹پیام قرآن پیامی فراملی و فرازبانی است؛ چرا که پیام حقیقت است. حقیقت رنگ ملیت و قومیت و زبان خاصی را نمی‌گیرد. به هر حال، هر کتابی که سخن از حقیقت بگوید به زبانی از زبان‌های روی کره‌ی خاک نوشته شده و توسط یک فرد که متولد جای خاصی از زمین است، ترویج شده است. قرآن نیز به زبان عربی، نازل و توسط رسول اکرم(ص) ترویج شده است. اما محتوای قرآن برای مخاطب عاقل و حقیقت‌جو، پیام حق یعنی ترویج اخلاق، نوع‌دوستی، عدالت‌طلبی، خردمندی و مهرورزی است.

https://t.me/andishedinimoaser

اندیشه دینی معاصر

06 Oct, 14:06


چیستی صهیونیسم؛ از دین و دولت یهود

    مجید سلیمانی

✔️اسرائیل فرزند صهیونیسم است، اما نه آن صهیونیسمی که امروزه تنها نامی از آن باقی‌مانده است. آن ایده اولیه قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم، در واقع اندیشه‌ای غیردینی بود. اندیشه‌ای که حتی در مخالفت با تفکر غالب دینی یهود قرار داشت، که پراکندگی قوم را مشیّت و خواست خداوند می‌دانست. آن باور راسخ و رایج در کتاب مقدس که ضعف و عذاب قوم، ناشی از روی‌گردانی آن‌ها از خدا و خدا از آنان است، تا زمانی که با تقوای قوم، خداوند بر سر لطف آید و مسیحایی دیگر از بین فرزندان داوود نزد آنان فرستد. همین امروز هم، سریال‌های یهودی را ببینید، «صهیونیست» در میان ارتدکس‌ها همچون ناسزا به کار می‌رود و معادل کافر است.

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.me/andishedinimoaser

2,865

subscribers

280

photos

103

videos