Oʻzbekistonlik

​​Yapon qizga uylanaman.

Assalomu alaykum, samimiy o‘qirmanlar. Internet olami ham negativlarga to‘lib ketgan bir zamonda, bir kayfiyatni ko‘taraylik. Xalqimizning sevimli shoiri Muhammad Yusufning “Uzun ko‘ylak Turkman qizga uylanaman” she'rlariga parodiya qilishga harakat qildim. Xatolariga rozi bo‘lasiz. Faqat va faqat kayfiyat uchun. Ma'no-mazmun qidirishlar, pitna-pasod tarqatishlar bo‘lmaydi degan umiddaman. Ichi qoralar rasmni montaj deyishsa ne ajab?

Aylanaman, sharqni kezib aylanaman,
O‘zimga bir yor topolmay qiynalaman,
O‘z yurtimning suluvlari til uqmasa,
Kimonoli Yapon qizga uylanaman.

Ko‘zim tushsa yuzlari lov-lov yonadi,
“Konnichiva” deya kulib tovlanadi,
Erkalanib va nozlanib sollanadi,
Kimonoli Yapon qizga uylanaman.

U erining qalbiga hech bermas ozor,
Beshikni ham orqasiga osib yuror,
Oyog‘ida “Oshin” kiygan shippagi bor,
Kimonoli Yapon qizga uylanaman.

U ajralib turar go‘zallar ichida,
Fuji tog‘i ko‘rinadi kulguchida,
Yapon choyin uzatadi qo‘l uchida,
Kimonoli Yapon qizga uylanaman!

Bir xil libos kiymish ko‘rdim nechalari,
Menga “Sushi” pishiradi kechalari,
Yashnab ketar yursa, Toshkent ko‘chalari,
Kimonoli Yapon qizga uylanaman.

Balki, bu she'r sizni biroz kuldiradi,
Uyga borsam, xotin meni o‘ldiradi,
Sevgi uchun o‘lsang arzir, jon bu nadir,
Kimonoli Yapon qizga uylanaman!

Bahodir Nipponiy

@uzbekistonlikuz

Sahroi Kabirdagi Marathon Des Sables 120kmlik ultramarafonidan ayrim rasmlar.

Bu hayotimdagi unutilmas sarguzashtlardan biri boʻldi. Nega shuncha masofa, yana joy qurib qolgandek Sahroi Kabirda, qumda yugurish kerak degan savol boʻlishi tabiiy.

Yagona javob yoʻq. Javoblardan biri komfort zonadan tashqaridagi sarguzashtlar orqali inson rivojlanadi. Sarguzasht muhim, tajribalar muhim, undan olinadigan hissiyotlar muhim.

Bek Olimjon, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Men bilgan muaffaqiyatli odamlarda ummiy bir odat bor. Ularning hammalari note-taking (eslatma yozib olish) qilishadi.

Kunlik yumushlar, kelajakka maqsadlar, bazida kelib qoladigan “aaa-ha” momentlar, ularni qiynayotgan ichki oʻylar va nimaiki miyani band ushlab tursa ular yozib qoʻyishadi. Bu oddiy telegramdagi saqlangan xabarlar, Notion, yoki maxsus ilovada boʻlishi mumkin.

Bundan asosiy maqsad oʻylarni tartiblash. Bir ishni diqqat bilan qilayotganingizda ikkinchi oʻy jarayoni yoki ish jarayoni fikringizga kelganda uni chekkaga vaqtingcha surib qoʻyish birinchi ishni oxirigacha tugatishga yordam beradi. Bu oʻz yoʻlida bizning miyamiz uchun qiyin va qimmatga tushadigan context switching’ni kamaytiradi.

Yana, note-taking sizga yaxshi gʻoyalarni vaqtincha “chotkiy” boʻlib koʻringan gʻoyalardan ajratib olishga yordam beradi. Men hamma gʻoyalarimni yozib boraman, 2-3 kun davomida qaytib “reassess” qilaman. Xuddi boshqa odamni fikrlariga baho berayotgandek. Koʻp holatda bu gʻoyalar foydasiz va oʻrinsiz boʻlib chiqadi. Ba’zida ular yaxshi gʻoya boʻlib chiqadi. Menga oʻsha vaqt sinovidan oʻtganlari muhim.

Sizning fikringiz qanday? Siz ham note-taking qilasizmi?

Vohid Karimov

@uzbekistonlikuz

60 million yillik tarixga ega Antelope Canyonida bir kun.

Har yili 4-5 million odam tashrif buyuradigan joylardan biri Antelope Canyoni Arizona shtatida joylashgan. Mashinada 6 soatlik yoʻldan keyin bu manzarani koʻrish odamga boshqacha hissiyot beradi. Adrenalin olish uchun zoʻr joy. Rasmda juda katta koʻrinmasligi mumkin, lekin haybati uncha muncha odamni lol qoldiradi deb oʻylayman. Yoʻlingiz tushsa, albatta, kirib oʻting.

Rasmdagi joyni nimaga oʻxshatdingiz?

Behruz Ernazarov

@uzbekistonlikuz

Har kuni kechqurun kunimni sarhisob qilaman. Nima qildim oʻzi bugun? Shunchaki vaqt oʻtishiga yashadimmi?

Shunda hech nima qilolmagan taqdirimda ham 2 bolamga qaraganim va namoz vaqtida oʻqiganim meni xursand qiloladi. Kun boʻyi shunchaki yashab oʻtgan boʻlsam ham lekin men shu 2 ishni qildim-ku deb oʻzimdan qoniqa olaman.

Hatto bolangizni koʻtarib ham namoz oʻqish mumkin ekan, bilasizmi? Safia tugʻilgandan keyin majbur boʻlib bildim. “Bolam yigʻlab qoladi”, “xushu boʻlmayapti” degan bahonalarni yigʻishtirib asosiysi nima qilib boʻlsa ham davomiylikni saqlash kerak ekan.

Hozir kimgadir shu gaplarim kerak deb oʻyladim.

Marvarid Oʻktamjonova

@uzbekistonlikuz

Bir sportchimiz olimpiadada gʻolib boʻlib efirga chiqqanda shunchaki oʻz ona tilisi boʻlgan rus tilida gapirishni tanlaganda “Nimaga oʻzbekcha gapirmaydi! Oʻzbek-ku axir. Oʻzbekiston sportchisi-ku” deb ta'na qildik.

Boshqa bir sportchi esa dunyoning eng top klublaridan biriga oʻtib oʻzbekcha gapirganda esa “Ingliz tilini oʻrgan. Unga oʻxshab qiynalib yurma” degan mazmunda reklamalar chiqarib tashladik.

Ajoyib xalqmiz...

Musayev Qudratxoʻja

@uzbekistonlikuz

Koreyadagi birinchi ishim. 2017-yillar.

Koreyada kelgan kezlarim, “stolba”da yozilgan e’longa koʻzim tushgan edi. Oshxonaga ishchi kerak degan. Tavakkal qilib qoʻngʻiroq qilib borganman. U yerda mendan tashqari Saida opa ham ishlardi. Ular menga oʻrgatishgan. Shunday qilib 1 yilgacha ishladim. Rasmdagi kishilar oʻsha 7 yil avval ham birga ishlagan xola va amakilar.

Koʻpi xitoylik koreys, Rossiyada ham uzoq ishlashgan. Shu sabab, men ular bilan tez chiqishib, Koreyaga moslashishim oson kechgan. Oradan yillar oʻtdi, bugun vaqt topib yoʻqlab keldim. Chap tarafdan oʻrtadagi onaxon eri bilan menga farzand boʻl deb xunob qilib yuborgani kechagidek yodimda. Hammasi juda mehribon va mard kishi boʻlganiga koʻproq kelib turishga vaʼda berdim.

Esdalikka semichka, ruskiy shokolad va sharbatlardan olib bordim. Nega pul ishlatasan deb tergab ham qoʻyishdi. Oʻz bolasidek munosabatda boʻlgani uchun ham ketayotganimda “mayda chuydalar” bilan kuzatib yuborishdi. Odamni xijolat qilib..

Elyor Nurdinov

@uzbekistonlikuz

​​Oʻzbek otaxon Yaponiyada!

Assalomu alaykum, aslzoda o‘qirmanlar. O‘tgan hafta do‘stlarimiz bilan Tokiodagi “Halal sakura” degan O‘zbek oshxonasiga bordik. O‘zbekcha ovqatlar, o‘zbekona suhbatlar qilib turganimizda, bir otaxon: Men ham davralaringizga qo‘shilsam maylimi?” dedilar. Hamma o‘z otasini sog‘ingan, o‘zbekona istarali odamlarni sog‘ingan, bajonidil birga o‘tirib suhbatlashdik. Otaxondan ajoyib maslahatlar va duolar oldik.

Xullas, siz rasmda ko‘rib turgan inson — salkam 70 yoshdagi O‘zbekistonlik oddiy otaxon. Dadalari qishloqdagi yagona maktabning asoschisi, O‘qituvchi, raykom o‘rinbosari bo‘lgan ekanlar. Xullas, o‘zimizning aslzodalardan! Juda ham samimiy, juda ham bilimli inson ekanlar. Adabiyotga bo‘lgan muhabbatlari ham bo‘lakcha ekan. She'rlar ham mashq qilib turarkanlar. Navoiydan tortib, zamonaviy oʻzbek adabiyotigacha gaplashdik. Nafaqat adabiyot, balki, qolgan sohalarda ham fikrlash doiralari keng ekan. Meni eng hayron qoldirgani, zamonaviy texnologiyalar, telefon, kompyuter, internet hammasini biz yoshlardan ko‘ra yaxshi tushunarkanlar.

Xo‘sh, Yaponiyada nima qilib yuribdilar, desangiz, farzandlarini ko‘rgani kelibdilar. Yaponiyada ko‘pchilik taniydigan aka-uka Hasanovlar bor. Kattasi Firdavs Khasanov — ana shu 3 qavatli O‘zbek restoranining asoschisi, filologiya fanlari nomzodi, yaqin kelajakda doktor bo‘lishlariga ham tilakdoshman. Bilimli, olim, biznesmen. Yaponiyadagi vatandoshlar uchun doim jon kuydirib yuradilar. O‘zbek yoshlarini yig‘ib, maslahatlar berib yuradilar, uchrashuvlar o‘tkazib yuradilar. Qoyil qolmay iloj yo‘q.

Endi, buyag‘ini eshiting. Kichigi Jurabek Khasanov Yaponiyada universitetni tamomlab, NEC degan Amerikani titratgan kompaniyada ishlab, kamiga Yaponiyadagi oʻzbek yoshlar uyushmasiga raislik qilgan. Men hayron qolardim. Ham ish, ham o‘qish, ham O‘zbekistonni tanitish uchun buncha energiyani qayerdan olisharkan deb? Haqiqiy vatanparvar. Hozirda, olgan bilim va tajribalarini vatanimizda ulashish uchun, vatanga qaytib, O‘zbekistonda Yaponiyaning JICA tashkilotida faoliyat olib boryaptilar.

Bu ikkala aka-ukaning bu darajada bilimli, muvaffaqiyatliligini siri nimada desam, ana shu o‘zimizning otaxonda ekan. Bor kuch va energiyasini, mablag‘ini bolalarining o‘qishiga sarflagan otaxon. Bugun bir o‘g‘illari Tokioda biznesmen, bir o‘g‘illari vatanda yaxshigina lavozimda. Otaxon esa qilgan mehnatlarining samarasini ko‘rib yuribdilar. “Kampirim, olamdan o‘tib ancha siqilib qoldim” dedilar. Ilohim, onaxonning joylari jannatdan bo‘lgan bo‘lsin! O‘zingizning umringiz uzoq bo‘lsin! Men uchun haqiqiy qahramonlar — ana shunday ota-onalar. Qiyinchiliklarga qaramay, farzandlarining o‘qishiga sarmoya qilgan, qilayotgan barcha ota-onalar qahramonlardir.

Ilohim, barchalaringizni farzandlaringiz ana shunday muvaffaqiyatli, omadlilardan bo‘lib, ardog‘ida, faxrida yurish nasib etsin, omin!

Bahodir Iskandarov!

@uzbekistonlikuz

Yarim orzu qilib boʻlmaydi.

Akamning talabalik yillari yangi talaba boʻlganning ertasi kuni 40 kunlab paxta kutib turadigan vaqtlarga toʻgʻri kelgan. Ana shunday kunlar birida akamning oʻqituvchisi bilan boʻlgan suhbatini aytib bergani esimda turadi. Akamning “Paxtada rosa qiynalyapmiz” degan gapiga oʻqituvchisi “Yaqindagina shu kunlarni orzu qilib yurardingiz-ku” deb javob bergan ekan...

Rostdan ham biz odatda biror narsani orzu/tasavvur qilishda uning faqat yaxshi taraflari haqida oʻylaymiz. Oʻqishga kirishdan oldin kutubxonalarda darslar qilishni, doʻstlar bilan loyihalar qilishni, chim ustida kitob oʻqishni. Chet elga borishda safarlar qilishni, rasmlarga tushishni, yangi ajoyib odamlar bilan tanishishni. Oila qurishda birga maroqli vaqt oʻtkazishni, suhbatlar qurishni, bir-biringizga yordam berishni. Farzand haqida orzuda uning kulgularini, yangi narsalar oʻrganishini kuzatishni, chiroyli kiyimlarda yurishini. Yangi ishga kirgandan keyin yaxshi pul topishni, kuchli jamoa bilan birga ishlashni, ishdan tashqari qoʻshimcha loyihalar qilishni.

Albatta, bu inson tabiatiga xos tabiiy jarayon. Lekin orzu qilishda faqatgina yaxshi taraflarni oʻylab orzu qilish xuddi yarimta orzu qilishga oʻxshaydi. Akam menga aytib bergan yuqoridagi suhbat qaysidir ma'noda menga keyinchalik orzularimga erishganimdan keyingi qiyinchiliklardan depressiyaga tushmasdan oʻtishimga yordam bergan. Toshkentga birinchi marta kelib koʻchada qolib ketay deganimda, yotoqxona ololmay sarson boʻlib yurganimda, “Semestrni qanday yoparkanman?” deb oʻylab yurgan vaqtlarimda oʻzimga-oʻzim tez-tez “Yaqindagina shu kunlarni orzu qilib yurarding-ku” deb takrorlardim.

Hattoki hozir ham ishdagi, loyihalardagi yoki shaxsiy hayotdagi mana shunday qiyinchiliklar bilan deyarli har kuni kurashishga toʻgʻri keladi. Faqat hozir bu qiyinchiliklarni ham shunchaki orzularim bir qismi deb qarayman. Orzularimiz esa mana shular bilan toʻliq boʻlishini tushunaman. Shu sababli keyingi safar uzoq vaqt orzu qilib erishgan narsangizning nimasidir sizga yoqmasdan, u sabab qiynalib, siqilib va oʻzingizni qayerga qoʻyishni bilmay qolsangiz, siz ham oʻzingizga bir qator takrorlab oling

Yaqindagina shu kunlarni orzu qilib yurardingiz-ku.

Irlandiyadagi University College Cork magistr talabasi Musayev Qudratxoʻja

@uzbekistonlikuz

​​Temur tigʻi yetmagan joyni bilim bilan olsin oʻzbeklar!

Assalomu alaykum, palagi toza o‘qirmanlar. O‘zimizning millatni bilimsizlikda, qoloqlikda ayblaydigan embrionmiyalarni ba'zida eshitib qolamiz-a? Shundaylarning fikrlarini o‘qib qolsam kulgim keladi. Hay baraka topgurlar, bizning millatda potensiali yuqori odamlar ko‘p, yoshlar ko‘p. Hattoki, Yaponiya iqtisodining yuragi bo‘lgan sohalarda, Yaponiyani Yaponiya qilib turgan kompaniyalarida o‘zimizning qora ko‘zlar ustun bo‘lib ishlab kelishmoqda. Keling, bugun Yaponiyadagi jadidlarimiz rukni ostida ana shunday vatandoshlarimizdan biri haqida hikoya qilaman!

Siz rasmda ko‘rib turgan yigit, Eldor Samanov, Mening Yaponiyadagi eng yaqin, oilaviy bordi-keldi qiladigan do‘stim. Eldordagi samimiylik, bilimdonlik va vatanparvarlik yuksak darajada. Vatanparvarligini qayerdan bilamiz desangiz, farzandlariga Temurbek va Turonbek deb ism tanlaganini o‘zi kifoya qiladi. Yana bir isboti, talabalik yillarida tarjimonlik qilar edi. Bir kuni kechga tomon: “Do‘stim, bir vatandoshimiz qamalib qolibdi. Men politsiyada tarjimon bo‘ldim. Biznikilarni bunaqa holatga tushishayotganidan juda xafa bo‘ldim!” deb yig‘lamsirab telefon qilgan edi. Qolaversa, O‘zbekistondagi birinchi Yapon universitetini ochilishida ham ancha hissa qo‘shgan! Kamiga, Yaponiyaning ilg‘or loyihalarini O‘zbekistonga olib kirishni rejalashtirib yuribdi. Ular ham amalga oshsa, o‘zim sizlarni boxabar etadurmen.

Keling, sizlarga do‘stimni yaqinroq tanishtiray: Eldorbek Samarqandning Jomboyidan. Toshkent davlat yuridik universitetini tamomlab, MEXT dasturida grant yutib Yaponiyaning Hitotsubashi universitetiga magistraturaga kelgan. U universitet bitiruvchilari Yaponiyadagi eng katta korporatsiyalarga kirish reytingida 1-2 o‘rinlarda turadi.

Xullas, do‘stimiz o‘sha universitetni tamomlab, butun dunyoga mashhur TOYOTA guruhi tarkibidagi xalqaro savdo va investitsiya bilan shug‘ullanuvchi Toyota Tsusho Korporatsiyasiga ishga kirgan edi. Bu kompaniyaga yaponlar ham kirishni orzu qiladi. O‘sha kompaniyada ishlayman desa, “Qizim o‘shaniki” deb qolishadi. Dastlab Markaziy Amerika davlatlari, hozirda esa Markaziy Osiyo va Janubiy Koreya davlatlariga ma'sul bo‘lib ishlab kelmoqda. Tasavvur qilyapsizmi? Siz-u biz kinolarda, kitoblarda ko‘rgan o‘sha kompaniyada, o‘sha Yaponiyada o‘zimizning qorako‘z. Xullas, do‘stim haqida gapirsam, gap tugamas ekan. Eldor o‘qish, bilim va tajriba olish hamda ish bo‘yicha juda ham ko‘p yutuqlarga erisha olgan.

Shunaqa gaplar, azizlar. Har doimgi gap: bolalaringizning qo‘shimcha darslaridan, bilim olishidan pulingizni ayamang. Uyiga, to‘yiga pul yig‘may o‘qiting! Nasib etsa, to‘yxonasi bilan sotib oladigan darajaga chiqadi. Aziz yoshlar, har-xil bo‘lmag‘ur gaplar, bo‘lmag‘ur ishonchsizliklar bilan o‘zingizni kuchsizlantirmay, astoydil o‘qing. Mana bugungi qahramonimiz ham chet tillarini 19 yoshida o‘rganishni boshlagan, oddiy maktablarda o‘qib, oddiylikdan bilim bilan shu darajaga chiqdi. Siz ham uddalaysiz.

Ilohim, barchalaringizning farzandlaringiz bugungi qahramonimizdek bilimli, muvaffaqiyatli, jamiyatga va ikki dunyongizga foydasi tegadigan, ota-onasini faxrlantiradiganlardan bo‘lsin, omin!

Bahodir Iskandarov

@uzbekistonlikuz

Yosh o‘tgani sari uyqum yomonlashyapti. Mana, qirqniyam urdim…

Atigi 5-6 yil avval ham betonday, toshday, ayiqday uxlardim. Hech qanaqa shovqin, to‘polon, baqir-chaqir uyg‘otolmasdi. 10—12 soatlab uxlardim dam olish kunlari. So‘nggi ikki yilda uyqum sezilarli yomonlashdi. Avvalo, tiq etgan tovushga uyg‘onib ketaman, kechasi tinchlikda ham bir necha marta uyg‘onaman, tongda uyqum pishmasidan uyg‘onib ketaman.

So‘nggi uch yildan beri uyqumni Olmasoat bilan monitoring qilib kelaman. Masalan, kechagi uyqum grafigiga koʻra, to‘qqiz soatdan ortiq uxlaganimga qaramasdan kuni bilan mudrab yurdim. Chunki tunda olti marta uyg‘onibman, tiniqib uxlamabman. Buning sabablaridan biri qorin ochmasdan uxlash bo‘ldi. Kecha Umida chuchvara qilgan ekan, bir kosasini urib olgandim.

So‘nggi bir necha oyda o‘zim uchun quyidagi qoidalarni joriy qildim:

— Eng uzog‘i kechki soat 7gacha ovqat yeb bo‘lish. Undan keyin hech narsa yemaslik (mayda-chuyda, chips, pista va hokazolardan tiyilish qiyin bo‘ldi);
— Kechki ovqatni to‘yib yemaslik, me'yorni bilish;
— Kechki soat 7dan keyin hech narsa, hatto suv ham ichmaslik. Chanqaganda og‘izni ho‘llab olish mumkin;
— Iloji boricha bir paytda yotish. So‘nggi paytlarda kechki 10lar atrofida yotyapman.
— Xona haroratini 20 daraja atrofida saqlash. Eshikni ochib yotish (toza havo aylanishi uchun).

Mana shu qoidalar uyquni sal yaxshiladi, ammo avvalgi holatga qaytara olgani yo‘q. Endi bularga muntazam sport bilan, kuniga kamida 30 minut shug‘ullanishni qo‘shishim kerak.

Ushbu postni qirqdan oshgan do‘stlaringizga yuborib qo‘ying.

Farhod Fayzullaev, Kanada

@uzbekistonlikuz

PIN-kod nima uchun 4 ta raqamdan iborat?

Pinkodni ishlab chiqqan odam dastlab uni 6 ta raqamli qilgan ekan. Ammo keyinchalik uning ayoli sabab bu 4 taga o‘zgargan. Nega bunday bo‘lgani haqida esa videoda batafsil ma’lumot berilibdi.

Aholining moliyaviy savodxonligini oshirish maqsadida yaratilgan informatsion loyiha – Pinkod.uz shu kabi qiziqarli va foydali ma’lumotlarni berib bormoqda. Kuzatib borish tavsiya etiladi.

👉 @pinkoduz

Boshqa bir olamlarda boshqa bir Asalkhonlar yashaydi. Kurashadigan, erkin, xohlagan ishini qiladigan, xohlaganini kiyadigan va ularning oilasi insonlar nima deyishiga tupurgan boshqa Asalkhonlar.

Hayotini oʻzi xohlagan ishlarga sarflagan va har doim atrofdan yordam olgan. Sharmanda boʻlishidan, xato qilishidan, uyatga qoʻyishidan qoʻrqmagan boshqa bir Asalkhonlar.

Bu olamdagi Asalkhon esa barcha stereotiplarni yelkasiga qoʻyib, faqat yashab qolish uchun harakat qiladi. Uning na bir erki va na birini tanlash huquqi bor. Uning mustahkam bir mentaliteti va hech sindirolmagan stereotiplarga toʻla bir hayoti bor…

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Universitetlarimizdagi diplom ilova shaklini oʻzgartirish kerak. Har safar eng qiynaydigan hujjatlardan biri shu. Joy qarzga olingandek bitta A4 qogʻozga bir dunyo ma'lumotni 2-3 xil tilda yozib tashlangan. Ochgan odam nimadirni tushunaman deguncha sochi oqarib ketadi.

Jahon standartidagi hujjatda baholar semestrlarga boʻlingan holda, tartibli va oʻqishga oson tarzda berilishi kerak va diplomsiz ham asl hujjat sifatida qaralashi shart. Hujjatning hozirgi holati bilan umuman chetga topshirishni tavsiya qilmayman. Eng kamida chiroyli qilib tarjima qildirib olish kerak. 2-3 kun vaqt va ozroq mablagʻ ketadi.

“Ingliz tilida ham ma'lumot borku” deb topshirib yuboravermang. Hatto shu ilovani deb hujjatlar qabul boʻlmagan holatlarni ko'rdim. Oʻzingizning emas sizning hujjatlaringizni koʻrib chiqadigan odam ishini osonlashtirish haqida oʻylang!

Irlandiyadagi University College Cork magistr talabasi Musayev Qudratxoʻja

@uzbekistonlikuz

2023-yilda Turkiyadan delegatsiya kelgan payti Samsung yoki Iphone sovgʻa qilishimiz mumkinligini bildirgan edik. Kompaniya hisobidan. Ammo ular rad etishgan edi.

Keyin, men nima sababdan olmadingiz? deganimda ular: Turkiyada telefonga solinadigan boj soligʻi juda qimmat. Deyarli xuddi oʻsha telefon summasi 2 barobarga aylanar edi degandi. Men boʻlsam, bu kabi qonunni qaysi “aqlli” chiqargan ekan deb hayron qolgan edim.

Yaqin kunlarda amin boʻlyapmanki, bu kabi aqllilar oʻzimizda ham bor ekan. Havo uchun soliq solinishi qoldi xolos.

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Teskari madaniy shokka tushgan doʻstimga xat

Chetda oʻqib keyin Oʻzbekistonga qaytgan, qadrdonim. Siz hozir katta ehtimol bilan teskari madaniy shokni boshingizdan oʻtkazyapsiz. Oʻzingiz tugʻilib oʻsgan yurt, odamlar endi sizga begonadek. Yana oʻsha olislarga qaytgingiz kelib yuribdi.

Sizni tushunaman. Umuman boshqa muhitda uzoq vaqt yashab, keyin yana oldingi muhitga qaytish rostdan ham qiyin. Ayniqsa, hamma narsa sizga qarshidek, hamma sizni muhokama qilayotgandek, odamlarning sizdan koʻra muhimroq ishi yoʻqdek boʻlib turgan muhitga. Lekin bu tarzda davom etsangiz, oʻzingizni yeb bitirishdan uyogʻiga oʻtmaysiz. Shuning uchun men sizga bu vaziyatdan yengil chiqish uchun kichik sirni aytmoqchiman: Siz ham atrofingizdagilarni muhokama qilish oʻrniga, vaziyatdan rohat oling!

Atrofdagi yuzlab odamlar birdaniga oʻzgarib sizni tushunishlarini kutish bu holatda qilish mumkin boʻlgan eng ahmoqona ish. Bundan tashqari bu yerda hisobga olish kerak bir muhim jihat bor. Dunyoqarashini kengaytirish, boshqalarni tushuna olish va ularning qarash va fikrlarini qabul qila olish chetga borib kelgan odamning, ya'ni sizning vazifangiz. Ularniki emas!

Oʻzi aslida shuning uchun ham chetga chiqqandingiz-ku, esingizdami? Oʻz xatlaringizda turli madaniyatlarni koʻrmoqchi, ular bilan fikr almashmoqchi va ularni tushunishni xohlashingiz haqida va'dalar bergandingiz. Men esa sizga shunchaki turli madaniyatlar faqatgina sizga yoqadigan va sizning qarashlaringiz bilan mos keladigan chetdagi madaniyatlardan iborat emasligi, tushunish eng avvalo oʻzingizning yon-atrofingizdan boshlanishi kerakligini eslatib yubormoqchiman.

Shunday ekan atrofingizdagilarga oʻz qarashlaringizni singdirishga urinishni toʻxtatib, ularni tushunishga, nima uchun shunday vaziyat kelib chiqqanini oʻrganishga va eng asosiysi har qanday vaziyatdan rohat olishga harakat qiling. Atrofingizdagilarni chinakamiga tushunishni oʻrgangan paytingizdagina ular ham sizni qabul qilishni boshlashlari mumkin.

Hurmat bilan,
doʻstingiz Qudratxoʻja Musayev

@uzbekistonlikuz

80 ga kirgan bir bemor nolib qoldi. Vaqt juda tez oʻtyapti deydi. Bugun 21 yilga qamalgan qotil bilan suhbatlashdim. Qamoqdagi hayoti haqida biroz soʻradim. Qiziq javob berdi. Vaqt juda tez oʻtadi deydi. Sizda ham vaqt tez oʻtayotgandek hissi bor boʻlishi mumkin. Kecha oʻtgan hafta yoki oy juda tez oʻtib ketgandek. Kimdir bizdan shu vaqtimizni qanday oʻtganini soʻrasa aniq javobimiz yoʻq. Bularning sababi hayotimizning har kuni bir xil, ya’ni monoton hayot. Ertaman turish, ishga yoki oʻqishga borish, bir xil odamlar, bir xil dardlar, bir xil suhbat va gʻiybatlar.

Yangi tajribalarga erishishga harakat qiladigan, yangi gʻoyalar haqida oʻylab yashaydiganlar kam atrofimizda. Bolalikda vaqt juda sekin oʻtgandek boʻladi. Sababi hamma narsa yangi. Bola har kuni hayotida yangi narsalarga duch keladi va xotiralar quradi. Katta boʻlganimizda esa vaqt juda tez oʻtadi. Sababi kunimizda yangilik yoʻq. Bir xillikdan iborat. Bir xillik vaqt tez oʻtishi asosiy sababi. Oʻtgan yili Azamat bilan 3 kunga velosayohatga chiqqan edik. Norvegiyadagi Dovre togʻi atrofini aylandik. Azamat uchun birinchi marta boʻlgan tajriba edi u. 3-kun yakunida “Aka xuddi bir oy vaqt oʻtgandek his qilyapman” degan edi. Haligacha eslaymiz. Zoʻr xotiralar qolgan.

Vaqtni tez oʻtmasligini ta’minlash uchun nima qilish kerak? Hayotni sekin oʻtishi va yangi tajribalar koʻp boʻlishiga harakat qilish kerak. Odam boy yashashi uchun puldor boʻlishi shart emas.

Boy xotiralar orqali ham inson boylikka erishadi. Nima qilish kerak?
- monoton kunlar zerikarli hayot garovi. Undan imkon qadar voz kechish kerak
- turli xil yangi tajribalarni qilib koʻrish kerak
- sayohat qilish kerak
- yangi tajriba va sayohatlarni imkon qadar hujjatlashtirib borish kerak, jurnalga yozib borish, video yoki rasm shaklida tasvirga olish kerak
- oʻtmishni eslash, ikki marta yashash imkonini beradi
- nostalgiya stresga qarshi yaxshi davo
- nostalgiya = yaxshi xotiralar - ogʻriqli damlar
- xotiralarni hikoyalarga aylantirish kerak. Hayotimiz bir hikoya. U mazmunli boʻlishi muhim.

Bularni amalga oshirish eng yaxshi, arzon va sogʻlom yoʻli bu sekin sayohat qilish. Tabiatga sayohat qilish eng arzon usullardan biri. Velosayohat ham yaxshi variant. Qiziq jihati shuki bu guruhdagi 90% odamda ana shularni qilish imkoniyati albatta bor, ammo qiluvchilar 10% boʻlsa ham katta gap. Nega unday? Sababi komfortdan chiqqimiz kelmaydi. Hammamiz yaxshi tabiat doʻppi otsa yetadigan masofada yashaymiz. Norvegiyada mingtacha oʻzbek bor. Tabiat aylangani chiqadigani esa barmoq bilan sanoqli. Vatanda ham shunday. Juda borsa 2 soatlik yoʻl yurib juda zoʻr tabiatli joylarga borsa boʻladi. Puli ham qimmat emas aslida. Mayli vaqt yoʻqdir, pul yoʻqdir. Koʻcha borku, dala borku. Hech boʻlmasa koʻchaga chiqib yugurish mumkinku.

Biz odatda nima qilamiz, biz choyxona variantini tanlaymiz. Biz nima qilamiz, uy quramiz, mashinani zoʻrini olishga harakat qilamiz. Bular uchun esa umrimizni sotamiz. Umrni sotsak ham insofni sotmay qolsak biz eng katta natijaga erishgan his qilamiz oʻzimizni. Aslida ikkisini ham sotmaslik kerak. Yugurish kerak desang, “eee qoʻysangchi, reels koʻryappan” degan javob beradi miya. Dangasalik bu hayot dushmani. Yashashdan maqsad komfort emas. Komfort insonni ojiz, nimjon qiladi, qiyinchiliklarga tayyor boʻlmasligini kafolatlaydi. Qanchalik koʻp komfortda oʻtirsak har qanday mayda qiyinchilik ham chidab boʻlmasdek tuyuladi.

Yumshoq kursidan turish qiyinroq.

Bek Olimjon, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Mehmonlar

Bugun tongda Tailanddan delegatsiya kelgan edi. Men mas’ul boʻlmagan davlat boʻlsa ham, birga ishlaydigan xodimaning ishi oson boʻlsin deb maksimal yordam qildim. Men endi ishga kirgan kezlarim xuddi bogʻcha bolasiga oʻrgatgandek ish oʻrgatgani uchun doimo bir nima qilib bergim keladi.

Atrofdagi chiqishuvchan insonlar sabab, ishda koʻproq qolgisi keladi insonni. Kechki ovqatdan soʻng koreyslar odatdagidek mast holatda uyga ketish taraddudida edi. Men boʻlsam, yoʻl yoʻlakay Jessieni olib borib qoʻyaman deb aytgandim. Nafaqat Jessie, CEO va yana bir xodimni uyiga tashlab qoʻydim.

Koʻpchilik bilan ishlashning, albatta, plus va minus jihatlari boʻladi. Muhimi chiqishuvchanlik, moslashuvchanlik emas.

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Vatan nima degan savolga javob topgandekman.

Bizga doim Vatan bu O‘zbekiston, kindik qoni to‘kilgan joy, deb uqtirib kelishgan. O‘zbekistonga shu safar kelib tushundimki, bunday emas ekan.

Vatan — bu mamlakat, shahar, bir buyum yoki bir bino emas, balki insonlar ekan. Vatan — bu ota-ona, aka-uka, opa-singil, qarindosh-urug‘, do‘stu birodar ekan.

Shu kunlarda qarindoshlar va do‘stlarim bilan uchrashib shunday xulosaga keldim.

Farhod Fayzullaev, Kanada

@uzbekistonlikuz

Assalomu alaykum, hurmatli ko‘rarmanlar. O‘tgan hafta juma kuni, katta o‘g‘lim siz bilan ishga ketaman deb rosa xarxasha qildi. Birga olib ketdim va o‘sha yerdagi holatni sizlarga ham ulashmoq istadi bu kangul.

Yaponiyadagi ishchi xodimlarga qilingan sharoit fantastik darajada. Ko‘p bolali bo‘lgan odamlarga irim qilib, ichki kiyimini so‘rashadi-ku. Shunga o‘xshab men ham irim qilib, shu kompaniya boshlig‘ining kiyimini olib borib o‘zimiznikilarga kiygizsammikan? Nima deysiz?

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Vaqti-vaqti bilan olgan suratlarimga qarab, yaqin o‘tmishni eslab turaman. Yuqoridagi suratlar roppa rosa to‘rt yil oldingi eng uzun, eng sovuq va depressiv davrni yodga soldi. 2020-yil oxiridagi noto‘g‘ri qarorlar sabab, 2021-yil boshida salkam ikki oy lokdaunda qolgandik. Eslab ko‘rsam, eng tushkun davrlarimdan biri edi. 2020-yil lokdaunlari ancha yaxshi o‘tgandi. Uyda o‘tirib, nashriyotdan qo‘lyozmam qaytib kelishini kutib, kitob o‘qib o‘tkazgandim.

Ammo 21-yil boshqacha boshlandi. Har kun bir xil sovuq va qo‘rg‘oshinrang osmon tagida, zerikish aro o‘tardi. Biroz yozilish maqsadida har kuni bir o‘zim yo bolalarim bilan shaharning bo‘m-bo‘sh ko‘chalarini aylanib kelardik. Suratlar o‘sha yanvar kunlarining birida olingan.

O‘ylab qarasam, koronavirus butun dunyoni ag‘dar-to‘ntar qilibgina qolmay, undan keyingi hayotimizni tubdan o‘zgartirib yubordi. Buni hamisha tushunib yetmasak-da, hali ko‘p yil uning oqibatlariga qarshi kurashib o‘tamiz.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Universitet sovgʻa berdi.

Xitoy yangi yili yaqinlashib kelyapti. Shu munosabat bilan bizni tabriklab sovgʻa berdi. Xitoyliklar haqida bir ma'lumotni aytib oʻtay, ular pomidorni ham meva deb hisoblaydi. Pomidorni tortlarning ham ustiga qoʻyib qoʻyaveradi qulupnayni qoʻygandek qilib. Yana bir turkiyalik qardoshimiz ham biz bilan bir fakultetda oʻqir ekan. U ilmiy tadqiqotchi, yani doktor. Shu bilan sut har xil mevalar olib xonaga qaytdik. Endi bizni 40 kunlik taʼtil kutyapti. Shu vaqt davomida diplom ishini yozish kerak.

Sahobiddin Dehqonov

@uzbekistonlikuz

Agar 4 yil oldingi oʻzimga maslahat berish kerak boʻlganda quyidagilarni aytardim:

Xato qilishdan qoʻrqma va koʻproq insonlar bilan muloqotda boʻl. Atrofingga senga yaxshi ta’sir qiluvchi insonlarni yig’. Va ularga bogʻlanib qolma. Koʻproq ingliz tilida kitob oʻqi (iloji boricha juda koʻp!). Har doim ma’lumotlarni tekshir. Oldingga nima va kim chiqsa ham unga shunchaki ishonma, albatta fact-check’ qil! Hayoting ostin-ustun boʻlib ketgan taqdirda ham rizqingdan shubha qilma. Senga kerak odamlar vaqtida hayotingga kiradi va hayotingda vazifalari tugagan soniyada ketishadi.

Kelib-ketish qoʻrqinchli emas. Insonlarni qoʻyib yubor va har doim ular senga bergan yaxshiliklari, yomonliklari uchun minnatdor boʻl. Har narsaning sababi borligiga ishon va boshingga kelganlardan dars ol. Yoki sen dars olasan yoki ssenariy takrorlanaveradi. Nima boʻlsa ham oʻzingga har doim rahmat ayt! Chunki bu lanati dunyoda yashab qolish oson emas. Sen esa buni uddalayapsan va baxtli boʻlishga harakat qilyapsan. Albatta, yaxshi kunlar kelishini kutma, eng yaxshi vaqt hozir va shu yerda. Oʻrningdan tur va harakat qil. Va unutma sen hech qachon yolgʻiz emassan!

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Yaponiyadagi qurilishlarning bobosi!

Assalomu alaykum, samimiy o‘qirmanlar. Bugun sizlarga Yaponiya haqida ajoyib hikoya aytib beraman. Haligi sichqonlarning to‘yi haqidagisi boru.

Xullas, siz rasmda ko‘rib turgan turgan joy “MORI BUILDING” degan kompaniya qurgan bino. Eng tepasida esa ana shu binoning emblemasi “M”! Oldindan aytib qo‘yay, “Bizdagi falon binoning nusxasi ekan-ku. Kompaniya nomlaridan tortib, emblemasigacha bir xil ekan. Falonchi Fustonchiev Yaponiyada o‘qib kelgan. Demak, 100 da 100 o‘g‘irlagan ekan” degan pitnali izohlar bo‘lmasin. G‘oyalar, g‘oyalardan tug‘iladi!

Bu “MORI BUILDING” degan kompaniya Yaponiyadagi eng baland binolarni qurgan va qurib kelyapti. Kompaniyaga 1959 yilda Taikichiro Mori degan tog‘am asos solganlar. Mori tog‘am oldin paynetchi bo‘lib, yoki ishi yurishmay shartta qurilish ishlarini boshlab yubormagan. Universitetda professor bo‘lgan. Ana shunday professor odam “MORI BUILDING” kompaniyasiga asos solgan.

Bu kompaniya nafaqat Yaponiyadagi osmono‘par binolarni balki, Xitoy va Indoneziyadagi binolarni ham qurgan. Taikichiro Mori 1992-yilda dunyoning eng boy odami ham bo‘lgan!

Bu “Mori building”ni yaxshi jihatlari haqida aytib bersam, kompaniya tomonidan qurilgan binolar sifatliligi va zilzilabardoshligi bilan ham ajralib turadi. 2011 yilgi katta ballik zilzilada ham qurgan binolari qilt etmagan. Hattoki, Suzuki ona servantga taxlab qo‘ygan madonna choynak-piyolalari ham yiqilmagan ekan.

Yana bir muhim tomoni, bu kompaniya kvadrati qirq yuz-i ellik milliondan deb, bizdagilarga o‘xshab, faqat boylarni o‘ylab biznes qilishmaydi. Boylar bilan bir qatorda kambag‘allarga ham ancha-buncha yengilliklar qilishgan ekan. Juda ko‘p xayriya ishlarida ham qatnashishgan ekan.

Ilohim, bizda ham shunday boylar ko‘paysin. Shunday boy kompaniyalar ko‘paysin. Sifatga ham, adolatga ham, qonunga ham, vijdonga ham amal qiladigan boylarimiz mo‘l-ko‘l bo‘lsin! Bizdagi maymunbiznes bo‘lib ketgan uylarning sifatiga ishonmayman deganlar 👍 ni bosing! O‘lay agar, ishonmayman deganlar 🔥ni bosing.

Mavzuni mohiyatini tushunmagan ko‘mir qalblar esa o‘zingizni bosing.

Bahodir Iskandarov

@uzbekistonlikuz

Chet elda moliya sohasida tahsil olayotgan talaba sifatida qayta oʻqishni xohlagan kitoblarim.

Agar oʻz sohangizda yiliga 10 ta kitob oʻqisangiz, bu sizni raqobatchilaringizning katta qismidan oldinga olib chiqishi mumkin. Yil davomida oʻqigan kitoblaringiz sizga yangi bilimlar va koʻnikmalar olib keladi, bu esa sizni koʻpchilikdan 80-90% yuqori darajaga olib chiqishi mumkin. Ayniqsa, moliya kabi tez oʻzgaruvchi sohalarda bu katta afzallikdir.

Aynan shuning uchun ham, moliya sohasida bilimlarimni mustahkamlash va rivojlantirish maqsadida qayta oʻqishni xohlagan kitoblarim hamda bu yil oʻqishni rejalashtirgan kitoblarimning (ingliz tilidagi) roʻyxatini tuzishga qaror qildim.

1. “The Intelligent Investor” by Benjamin Graham. Bu kitobga unchalik katta e’tibor bermasdan oxirigacha oʻqimaganim uchun hozirgacha oʻzimdan xafa boʻlaman. Hozir kitob haqida turli saytlardan, insonlardan eshitgan xulosalarim tufayli bu yil qayta chuqur oʻrganishni xohlagan kitobim aynan shu.

2. “Principles of Corporate Finance” by Richard A. Brealey, Stewart C. Myers, and Franklin Allen. Hozir corporate finance’ga va risk menejmentiga qiziqishim ortgani uchun bu kitob roʻyxatda ikkinchi oʻrinda turadi.

3. “Financial Markets and Institutions” by Frederic S. Mishkin and Stanley Eakins. Bu kitob Financial markets fanini olganimdan keyin oldindan chiqdi.

4. “Modern Portfolio Theory and Investment Analysis” by Edwin J. Elton and Martin J. Gruber. Portfolio nazariyasi va investitsiya uchun manimcha yaxshi kitob. Hali oʻqimaganman va biror narsa deyolmayman. Yaxshi bir doʻstim tavsiya qildi.

5. “Financial Statement Analysis” by Martin S. Fridson and Fernando Alvarez. Financial modeling’dan keyin analizlarga qiziqishim ortgan yana bir kitob bor undan oldin buni oʻqishim kerak.

6. “Asset Pricing: Revised Edition” by John H. Cochrane. Bu kitob darsligim. Uchinchi semestrda oldimdan chiqdi. Imtihon allaqachon topshirdim va oʻtdim. Endi qiziqishim oshdi kitobga va oʻqib koʻraman qayta.

7. “The Psychology of Money” by Morgan Housel. Bu yana bir qayta oʻqib chiqishni xohlagan kitobim. Ba’zi joylarini endi tushunyapman chunki.

8. “Liar’s Poker” by Michael Lewis. Bu kitob esa disertga.

Bu kitoblar ancha qalin va keng ko’lamli kitoblar. Sabr va qiziqish kerak. Boshida zerikarli va tushunarsiz tuyilishi mumkin. Men tarjima qilaman yoki YouTube’dan shu mavzuda video ko’raman yoki ChatGPT’dan soddaroq ma’nosini so’rayman. Sekin qadam bosish, hech narsa qilmay bir joyda turishdan yaxshiroq ekanini unutmang.

Sizga va oʻzimga omad

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Podshohning ikki vaziri boʻlgan ekan. Ikkinchi vazirga podshoh 1000 tanga oylik berar ekan, birinchi vazirga esa 10 barobar koʻp, 10 000 tanga oylik toʻlar ekan. “Ulugʻ podshohim, ikkalamiz ham bir xil ish qilsak-da men birinchi vazirdan 10 marta kam oylik olaman. Bu nohaqlik”, deb bir kuni ikkinchi vazir podshohga arz qilibdi. Podshoh izoh bermabdi.

Oradan bir necha kun oʻtgach, podshoh ikkinchi vazirni chaqirib unga topshiriq beribdi: “Kecha shaharga savdogarlar kelibdi, bil-chi nima ish bilan kelishibdi”. Vazir xoʻp deb borib qaytibdi va podshohga savdogarlar sopol buyumlar olib kelganini aytibdi. Podshoh vazirdan yana soʻrabdi: Buyumlarni necha puldan sotishyapti ekan? Vazir xoʻp hozir bilib kelaman deb ketibdi va javobni podshohga yetkazibdi.

Podshoh yana soʻrabdi: Shaharda necha kun qolishar ekan? Vazir yana xoʻp deb borib ma'lumotni topib kelibdi. Shunda podshoh birinchi vazirni chaqiribdi va unga ham xuddi oʻsha topshiriqni beribdi: “Kecha shaharga savdogarlar kelibdi, bil-chi nima ish bilan kelishibdi”. Vazir xoʻp deb ketibdi.

Qaytgach birinchi vazir podshohga quyidagi ma'lumotni beribdi: “20 tacha savdogarlar qoʻshni shahardan kelishibdi. Sopol buyumlar sotish niyatda kelishibdi. Buyumlarning donasini 2 tangadan sotishyapti ekan. Bizni shaharda 4 hafta boʻlishar ekan” Ikkinchi vazirni buni eshitib nega kam oylik olishini tushunib yetibdi.

Xulosa: Podshohning birinchi vaziri boʻling.

Vohid Karimov, Germaniya

@uzbekistonlikuz

Shuni bilishingizni xohlayman: siz o‘zingiz istagan joyda bo‘lmasangiz ham, bu muammo emas. Hayotdagi barcha yaxshi narsalar vaqt talab qiladi va har kimning o‘z vaqti bor. Shuning uchun kelajak haqida tashvishlanishni to‘xtating. Sabrli bo‘ling. Sizning vaqtingiz, albatta, keladi.

Sahobiddin Dehqonov

@uzbekistonlikuz

Yapon malikasi saroyni tark etdi!

Assalomu alaykum, aslzoda ko‘rarmanlar. Siz videoda ko‘rib turganingiz, Yapon imperatorlar oilasining qizi Malika MAKO, qirollik oilasini tark etayotganligi aks etgan.

Gap shundaki, malika Mako aslzoda imperatorlar sulolasidan bo‘lmagan oddiy odam bilan turmush qurdi. Qirollik oilasining ichki qonunlariga ko‘ra, qirollik oilasidan chetlatildi. 2021-yilda MALIKA degan statusidan ham mahrum bo‘ldi!

Video oxirida esa, qirollik oilasidan ketgandan keyingi oddiy hayoti aks etgan! Nima ham deymiz, oddiylikka intilgan malikaga baxt tilab qolamiz! Bizning qishloqdagi Mardon fermerning qizlari, Malikalarning hayotini orzu qilayotgan bir paytda, Yapon Malikasining oddiy hayotga intilishi hayratlanarli.

Bahodir Nipponiy

@uzbekistonlikuz

Britaniyaliklar ob-havo haqida nolimasa turolmaydi; buni ko‘pchilik biladi. Bular orasida yuraverib, meni ham shunga o‘rganib qolgan deb o‘ylash mumkin. Ammo hazilni bir chetga surib qo‘yib gapirsak, bu iqlimdan nolimaslik umuman imkonsiz.

Misol uchun, bundan bir necha soat oldin olingan mana bu skrinshotga qarang. Bugun (shanba) kun rosa sovuq, kecha ham shunday edi. Yanvarda 0˚C atrofidagi harorat uncha sovuq emas dersiz, ammo bu yerda hamisha muzdakkina shamol ham bo‘ladi, shu sabab 0 aslida minus 5 dek his qilinadi. Ustiga ustak, muzdek yomg‘ircha ham tomchilab qoladi.

Endi erta va indinning haroratiga qarang: bu kunlarda harorat nima uchundir 12˚ga chiqadi, seshanba-chorshanbaga borib esa yana negadir 2˚ga tushadi. Ya'ni, 2 kun davomida bahorga bir borib kelamiz, so‘ng yana qishga qaytamiz.

Ya'ni, iqlimdan noliganda sovuqdan emas, aslida o‘zgaruvchanlikdan noliymiz. Bir kunda to‘rt fasl havosi bo‘ladigan joy bu, bir haftada qish-u bahor almashsa nima bo‘pti?

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Bu yerda menga yoqadigan yana bir narsa.

Kecha bir dasturga ariza topshirmoqchi boʻldim. Til oʻrganish uchun ustoz topish va sizga mos odamlarni suhbat uchun tanlab beradi. Ta’lim olish uchun hatto sizning shaxsiyatingizga ahamiyat berishadi. Qanday odamlar bilan kelisholmaysiz va sizga aynan kimni tavsiya qilishsa taʼsiri kuchliroq boʻladi.

Men maktabda ona tili oʻqituvchim menga yoqmagani uchun uni almashtirmoqchi boʻlib 6 oy kurashganman. Rosa koʻp direktor xonasiga olib kirishgan, lekin oʻzgartirolmaganman. Nega? “Oʻzbekchiligimiz, insoniyligimiz qayerda qoldi? Nima qilibdi tushuntirolmasa, uyam ustoz, darsingga kir”.

Mayli, meni shaxsiyatim shunaqa chiqdi va menga mos til oʻrganayotgan insonlarni tanlab berdi.

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Oxirgi bir oyda Toshkentda yashayotgan koʻp oʻrtoqlar va tanishlar bilan suhbatlashdim. Hammalari juda yaxshi daromad qilishsa-da, ularga Toshkentda yashash juda qimmatga tushyapti. Oʻzim ham buni ancha sezdim. Raqamlarni aytib oʻtirmayman, Toshkentda yashasangiz juda yaxshi bilasiz.

Arenda, kunlik mahsulotlar, elektr, gaz, benzin, restoranda ovqatlanish, taxi, va hokazo — pul suvdek oqib ketyapti. Yaqinda bir doʻstim Sankt Petersburg'da 3 oy yashab keldi. Aytishicha, ikki shahar orasidagi xarajatlar farqi deyarli yoʻq. Toshkentdagi oʻrtacha oyliklar qayerda-yu, Sankt Petersburg oʻrtacha oyliklari qayerda?!

Endi, men suhbatlashgan odamlar oʻrtachadan yuqori daromad qilishadi (taxminan top 10%). Oʻrtacha yoki oʻrtachadan past daromad qilayotganlar nima qilishyapti? Siz-chi? Sizni daromadingiz xarajatlaringizni qoplagani yetyaptimi?

Vohid Karimov, Germaniya

@uzbekistonlikuz

Bu yil boshida meni juda xursand qilgan manzaralardan biri jamiyatimizda sportga boʻlgan munosabat muxlislikdan havaskorlikka oʻtayotganligi. Biz zoʻr muxlismiz. Futbol, boks, UFC va hokazo. Yugurish haqida gapirsang atrofdagilar “nima ma'no shunda?” deb hayron boʻlishar edi.

Hozir esa yugurish ommalashmoqda. Bu ajoyib. Ayniqsa oʻzbek jamiyati uchun juda muhim sport turi. Eng foydali va eng arzon sport turi. Kecha ijtimoiy tarmoqlarda rasmlarga koʻzim tushdi. Doʻstlarimiz va'da rasmini qoʻyishgan. “Men 2025 yilda XXXX km yuguraman!” degan. Kimdir 2000km, kimdir 2025km yugurmoqchi. Qanday ajoyib!

1-yanvar kunligini inobatga olganda bu tushunsa boʻladigan, har yili qaytalanadigan fenomen aslida. Ammo, ichimizda qat'iyati kuchlilar koʻp. Qilishim kerak deb oxirigacha borishga harakat qilishlari mumkin. Bu post shu insonlar uchun. Sport bilan shugʻullanishda ilmiy dalillarga asoslangan yondashuv zarur. Har qaysi sportda, ayniqsa yugurish sportida e'tibor berish kerak boʻlgan 3 ta eng muhim omil bor.

1. davomiylik (continuity)
2. bosqichma-bosqichlilik (gradualness)
3. modulyatsiya (modulation)

Davomiylik tushunarli. Ikkinchi omilga e'tibor berishimiz zarur. Bosqichli yondashuv. Bu degani yugurish umumiy soatini yoki masofasini sekinlik bilan oshirib borish kerak.

Modulyatsiya esa mashgʻulot hajmi va ogʻirligini oʻzgartirib turish. Misol 8 hafta davomida haftasiga 50km yugurish boʻlsa, keyingi 4 hafta davomida haftasiga 20km reja qilish mumkin. Shunda mashgʻulotlar rejasi xuddi toʻlqin (modulyatsiya) koʻrinishiga ega boʻladi.

Bu postdan olish kerak boʻlgan umumiy xulosa — status oʻyinlarini oʻynamagan holda sekinlik, bosqichma-bosqich holda, davomiylik bilan mashgʻulot soatlarini oshirib borish. Yiliga necha soat yugurishni reja qilish mumkin? Adabiyotlarda boshlangʻich darajadagi yuguruvchi uchun yillik soatlar hajmi 300 soat atrofida deyiladi. Shikast olmagan holda, oʻta sekin yugurish tavsiya etiladi.

Qanchalik sekin? Xotirjam gaplashib keta oladigan darajada. Hansirab qolyaptimi, demak tez yuguryapsiz. Bundan sekin yugurib boʻlmaydi deysizmi? Unda yurishdan boshlash kerak. Oʻzingizni ehtiyot qiling azizlar!

Bek Olimjon, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Bangladeshdan Koreyaga qaytdim.

Xuddi yozdan qishga 1 kunda oʻtib qolgandek tuyildi. 2025-yilni birinchi haftasini ish safari bilan boshladim. Umid qilamanki, natijasi kutganimdek boʻladi. Toʻgʻrisi, oxirgi 1 hafta juda shovqinli oʻtdi. Bangladeshda tinch joyning oʻzi yoʻq. Odamlar koʻnikib boʻlgan shekilli, hayot “qaynayapti”. Menga esa, sokin Koreya yoqar ekan. Doʻstim bilan biroz kezgandan soʻng, qishlogʻim Daejeonga qaytdim.

Bangladeshliklar haqida oʻrganganlarim:

1. Namoz payti hamma ishni toʻxtatib, ibodatga otlanishadi.
2. Shahar odamlarga toʻla, juda shovqin.
3. Yoʻl harakati qoidalariga hech kim rioya qilmaydi. Svetoforni faqat markaziy koʻchadagi chorrahada uchratdim xolos.
4. Tirbandliklar sabab, koʻpchilik kelishilgan vaqtdan kech keladi.
5. Insonlari samimiy, chet elliklarni ochiq yuz bilan kutib olishadi.
6. Agar Bangladeshga tashrif buyursangiz, keragidan ortiq Taka (Bangladesh pul birligi)ni olmang. Sababi, Bangladeshni tark etayotganingizda dollarga almashtirib berishdan bosh tortishadi. Men ham, urishib tortishib, zoʻrgʻa Singapur Dollariga almashtirib keldim.
7. Ishchi kuchi arzonligidan, lift tugmasini bosib beruvchi xodimlar ham alohida bor ekan. Agar siz oyiga 1000$ topsangiz, bemalol haydovchi, uy tozalovchi yollasangiz boʻlar ekan. Ularning oyligi 150$.
8. Milliy ovqatlari unchalik yoqmadi. Sifati koʻngildagidek emas. Sizga taklif qilingan hamma ovqatni ta’tib koʻrishga shoshilmang. Sababi ba’zisidan tosh, bazisidan esa tish chiqishi mumkin.
9. Aytishganicha, Dhaka havosi juda ifloslangan ekan. Maska olib yuring.
10. Boy va kambagʻal oʻrtasidagi tafovut oʻta yuqorilab ketgan.

Hozirgacha olgan taassurotlarimni yozib qoldirdim.

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Uyimiz devorlarida turmush oʻrtogʻim chizgan (gullar) rasm ham, polvon oʻgʻlim chizgan (abstract art) rasm ham bor ekan. Bitta men hech nima chizmabman. Nimadir chizib osib qoʻyishim kerak.

Amazonda dasturiy ta'minot muhandisi Jahongir Rahmonov

@uzbekistonlikuz

Bugun tumanli boʻldi havo. Oldin sovuqni unchalik yoqtirmasdim. Hozir bizda 8 daraja va sovuq shunaqa yoqyapti. Imtihonlar kelyapti, lekin umuman zarracha resursim yoʻq. Ba’zida toʻxtab nafasni rostlab olish kerak.

Hayot juda tez oʻtadi. Har kun kim bilandir bilib, bilmay poyga oʻynaymiz. Ba’zida toʻxtash uyatli va yomon narsa kabi koʻrsatiladi. Ammo toʻxtashga haqqing bor. Qanchalik kurashga tashna boʻlma, bir lahza toʻxtab ichingdagi boʻshliqni yashashga haqlisan.

Bu yangi yil hayotimda eng koʻp yigʻlab boshlangan yil boʻldi. Soat 12 boʻlganida men liftda qamalib qolgandim. Liftdan chiqqanimda esa yaqin insonlarimdan birini yoʻqotganimni aytishdi. Yonimda oʻrtoqlarim bor edi. Ammo barcha rasmlarga yigʻlab tushganman. Boshlangʻich 5 kun hech narsa qilmadim. Shunchaki yotibman. Menimcha, bularning barini yashash uchun oʻzimga vaqt berishga, toʻxtab nafas olishga haqliman.

Nima boʻlgan taqdirda ham “Hammasi yaxshi boʻladi!” Va albatta bari oʻtadi.

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

​​Yapon bogʻchalari — ona madrasadir!

Assalomu alaykum, palagi toza o‘qirmanlar. “Ona madrasadir, ota dangasadir” degan maqolni eshitganmisiz? Hazil, bunaqa maqol yo‘q. Ba'zida “Bombaj” bo‘lgan marinovka, kompotdek miyam ham “Bombaj” bo‘lib turadi. Yaponiyalik bir sotsiologning fikrlarini o‘qigan edim. Bolalar tarbiyaning juda katta qismini onalaridan va bog‘chadan olishar ekan. Demak, onalarimiz va bog‘chalarimizga jiddiy e'tibor berishimiz kerak! Agar ham ona ilmli, ham bog‘chadagi tizim zo‘r bo‘lsa, kamiga ota ham tuturuqli bo‘lsa uvali-juvali bo‘lib ketarkanmiz.

Shu desangiz, Yaponiya bog‘chalari ana shu “Ona madrasadir” degan joyiga ham to‘g‘ri kelarkan. Chunki, bog‘chadagi tizim shu darajada chiroyli yo‘lga qo‘yilganki, bir qo‘llab bo‘lsa ham qarsak chalib yuborasiz. Bolalarga hamma narsani o‘rgatishadi! Siz rasmda ko‘rib turganingiz o‘g‘limiz. Bog‘chadan o‘zlari yasagan o‘yinchoqlarini har kuni bir qop-bir qop qilib olib keladi. Rasmga yaxshilab qarasangiz, qog‘ozlar, qutilar, bog‘chada ishlatiladigan narsalarning qoldiqlari. Men bog‘cha opalariga hazillashib: “Bolalaring yasagan narsa deb, hamma musorni o‘zimizga berib yuborayabsizlarmi?” deb so‘rab ham ko‘rdim. Maskaning, sovunning, yeguliklarning qutilari. Bu hodisadan 3 ta narsani o‘rgansak bo‘ladi. Birinchisi oddiylik. Ikkinchisi bolalarga bilim berish! Uchinchisi axlatga tashlanadigan narsalardan ham unumli foydalanish!

Yapon bog‘chalarida bolalarni yaratuvchanlikka o‘rgatishadi. Mana shu oddiy qutilardan yasagan narsalarini o‘g‘limdan so‘rab ko‘rsam, “Teleskop, robot, uchadigan qanaqadir mashina” dedi. Tasavvur qilyapsizmi? 4 yashar bolaga nimalarni o‘rgatishyapti. Qoyilotun qoyilun! Balki shuning uchun ham Yapon bolalari katta bo‘lgandan keyin “Metanda navbatda turishmas”, 21-asr uchun uyatli, kulguli, sharmandali bo‘lgan chiroqsiz, gazsiz sovuq uylarda o‘tirmas. Tag‘in bilmadim!

E, velib ketsin. Kayfiyatni tushirmaymiz, do‘stlar. Bizdagi bog‘chalardagi kamchiliklarni sanab asabimizni ham buzmaymiz. Bizda bog‘chadagi, maktabdagi tizim qoniqtirmayaptimi, unda o‘zimiz harakatni qilaylik. Onalar madrasa bo‘lib, otalar oliygoh bo‘lib tarbiyaga jiddiy qaraylik. Hech bo‘lmaganda o‘zimizning atrofimizdagi bolalarning ilm olishiga, kreativ bo‘lishiga bor kuchimiz bilan harakat qilaylik. InshaAlloh, ana shu biz tarbiyalagan bolalar ma'lum vaqtdan keyin siyosatga kirib kelishadi. Ana o‘shanda baxtimiz barqaror bo‘lib ketajak!

Yana ozgina kutib turing yaxshilar. O‘zim qaytib hammasini “legiropkasini” olaman. Bo‘ldi, post tugadi. Endi bir yaxshi qo‘shiq eshitib uxlayman:
Olisdagi mahmadona, ey qari olchoq,
Menga qanday yashamoqni oʻrgatmagin sen.

Hurmat bilan, bo‘lajak Maktabgacha Ta'lim Vaziri Bahodir Nipponiy

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Har bir avlod oʻzini texnologiyasi bilan katta boʻlar ekan. Ularga koʻnikgandan keyin odam 40-50 yoshlarda negadir yangi texnologiyani oʻrganishi ancha qiyin boʻlar ekan. Biz yoshlarga oddiy (masalan, Telegramdan rasm joʻnatish) boʻlgan narsa bizning ota-onamiz uchun imkonsizdek koʻrinadi. “Men bunga tushunmayman, oʻzing qilib ber”.

Mening fikrimda, ota-onamizni hayotini osonlashtirish va hozirda boʻlayotgan texnologik taraqqiyot bizlarni ulardan uzoqlashtirmasligi uchun, biz ularga asosiy narsalarni oʻrgatishimiz kerak. Xuddi bizni yurishga oʻrgatganlari sari, bizlar ularni sabr qilib telegramda rasm joʻnatishga oʻrgatishimiz kerak.

Kim biladi, balki vaqti kelib bizning farzandlar ham bizga multiverse'da rasm joʻnatishni oʻrgatishar. Oʻsha vaqt kelganda magʻrurlik qilmasdan oʻrganishga harakat qilishimiz kerak. Bilingki, ular bizdan texnologiya borada ancha aqlli boʻlishadi.

Vohid Karimov, Germaniya

@uzbekistonlikuz

Bayramlar tugadi.

Kechadan boshlab bizda ish boshlandi; ishimizni bilgan odam bizda ish deyarli tugamasligini biladi. Ish bilan damning chegarasi noaniq. Buning afzalligi shundaki, kunim normalashtirilmagan, ya'ni kun tartibimni o‘zim tuzaman. Ammo minusi ham bor. Ehtiyot bo‘lmasangiz, ish hayotni butunlay egallab oladi-yu, bayramlarda ham odam o‘zini majburlab ishdan chalg‘itishga to‘g‘ri keladi, ishlamaslikni o‘ziga eslatishga to‘g‘ri keladi.

Bayram paytida ishlaysizmi, yo‘qmi, o‘zingizning vaqtingiz va o‘zingizning ishingiz, ammo bitta narsa, tinimsiz imeyllar, to‘xtaydi. Har kuni bularni o‘qib, qaysilariga javob berish, qaysilariga esa bir ko‘z yugurtirib, diqqatsiz qoldirishni hal qilish majburiyati bo‘lmaydi (bayramda ham imeyl yozadigan azamatlar ham topiladi, albatta).

Kecha ishga borishga majbur bo‘lmasak-da, imeyllar oqimi yana boshlandi. Ishga chiqqan bitta biz emas, albatta, bolalarimiz ham ertalab zo‘rg‘a ko‘zlarini ochib, maktabga ravona bo‘lishdi. Yilda bir ikki martagina bo‘ladigan, vaqtni unutish imkonini beradigan bayram rasman nihoyasiga yetdi.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Kanada pasportigacha yetib olishning eng qulay usuli qaysi?

Mazkur qisqa bir yarim daqiqalik rolikda bu haqda toʻxtalishga harakat qildim. Kuchli davlat fuqaroligi, koʻplab davlatlarga vizasiz bora olish imoniyati, nisbatan qisqaroq muddatda bu pasportni olish mumkinligi, oʻz fuqaroligingizni ham saqlab qolishga ruxsat borligi qachondir yaqin kelajakda Kanada pasportini olib qoʻyishga sizni qiziqtirib qoʻyishi tabiiy.

Mazkur davlatga kelib olish kerak birinchi navbatda, asta-sekin hammasi boʻlaveradi parallel ravishda. Hujjat ishlari ham, moslashib olish ham. Hech bir narsa qisqa fursatda juda tez amalga oshib qolmaydi. Uzoq masofaga sayohat ham ilk qadamlarni qoʻyishdan boshlanadi.

Xullas barchasi videoda yoritilgan...

Alimardon Butayev, Kanada

@uzbekistonlikuz

Uchoqdagi qoʻl yuki haqida

Oʻzbekistonlik vatandoshlar bilan uchoq orqali uchsak, qoʻl yukini maksimal olishga harakat qilishadi. Juda koʻp biznesmenlar birovlarning oʻrniga ham qoʻyib olishi odatiy hol.

Pokistonliklar ham shunday edi. Bugun koʻrishimcha, bangladeshliklar ham shunday ekan. Ammo Koreya yoki boshqa rivojlangan davlatlarda ushbu holatni kuzatish juda qiyin. Ataylab e’tibor berib kelgan xulosam.

Men odatda uchoqqa oxirida, hammadan keyin oʻtirishga odatlanganman. Ammo kelgan paytim koʻp hollarda qoʻl yukim qo’yilishi kerak boʻlgan joy allaqachon band qilingan boʻladi. Sizlar ham e’tiborga olib qoʻyishingiz uchun yozib qoldirdim.

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Taksida ketyapman.

Taksist: Aka, qayerda ishlaysiz?
Men: Programmist boʻlib ishlayman.
Taksist: Haa yaxshi.
30 minut oʻtgach...
Taksist: Aka, programmist ekansiz shu telefonimda ekranida bir narsa paydo boʻlib qoldi. Olib tashlab berolasizmi?
Men: Aaa... Hmm... Aka, unaqa programmist emasman.

Gapning qisqasi, Redmi 7 telefonda Quick Ball degan popup action tugmasi boʻlarkan. Oʻshani sozlamalardan oʻchirib qoʻydim. Keyin telefonning har xil joyida chiqayotgan reklamalarni ham oʻchirdim.

Taksist meni 150 ming soʻmga Popga olib ketyaptilar. Soatlik stavka'mni hisobga olsa, aka menga 50 dollar berishlari kerak. Akaga shuni qanday aytishni bilmay turibman.

Vohid Karimov, Germaniya

@uzbekistonlikuz

2012-yilda WIUTda oʻqishni boshlaganman. Taxminan 12 yilcha oldin. Viloyatdan kelib, yotoqxonada turar edik. Menimcha, hozirgi studentlarning hayoti ancha boshqacha. Texnologiyalarda boʻlgan oʻzgarishlar sababli, biz qilgan ba’zi ishlarni qilishga majbur emas ular. Bu juda yaxshi.

Masalan, menda oyiga 1.5GB internet boʻlar edi xolos. USB orqali ulanar edim. 5 minut ishlatganimdan soʻng, qoʻrqib, oʻchirib, qancha qolganini tekshirar edim. WiFi faqat eng pastki etajdagi kompyuter xonasida bor edi. Omadingiz kelib ulana olsangiz ham, shilliq-qurtdan sekinroq qimillar edi.

Uydagilardan pul olish ham oson emas edi. Hozir click-mlicklar chiqib ketgan. Oldinlari dadam uydan chiqib, taksilar turadigan joyga borib, birortasi bilan kelishib joʻnatib yuborar edilar. 400 ming soʻm edi birinchi kursda. Ha, bir oyga shuncha. Cheksiz minnatdorman. Keyin 6-7 soat haligi taksistni kutib oʻtirar edim. Olib kelib berganda xursand boʻlib nishonlar edim. Makaron yeb. Zoʻr vaqtlar.

Amazonda dasturiy ta'minot muhandisi Jahongir Rahmonov

@uzbekistonlikuz

Kimlardur, ba’zi birlar bilan koʻrishishni orzu qiladi. Ammo kimlardur oʻsha ba’zi birlarni asli kimligini bilgani uchun ham ushrashishdan bosh tortadi.

Aslida, koʻp haqiqatlarni bilish ham har doim foydali deb boʻlmaydi. Sababi doʻstlar va yaqinlarni aldanayotganini va buni tushunishni xohlamaslikni koʻrish noqulay. Inson koʻrgani va eshitganiga emas, ishonishni xohlaganiga ergashadi.

Ba’zida nahotki shuni tushunmasa? Idrok qila olmasa deb hayron qolasan kishi. Tushuntirishga urinsang, xuddiki uni “koʻra olmayotgan” odamga aylanasan qolasan. Oʻsha payt, qoʻl siltagan holatda bilganingni qil deging keladi.

Bir yaqin aka aytgan gap bilan postni yakunlayman. “Inson zoti haqiqatni boshi devorga urilganida tushunib yetadi. Ungacha bo’lgan urinishlar behuda”. Haqiqatlarni hamma ham bilavermaydi, bilganlar esa aytavermaydi. Shunaqa!

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Kanada boʻylab qish kirib kelgan. Qishki manzaralar bilan tanishtiraman.

4 ta fasl borligi, yoz juda isib-qaynab ketmasligi, lekin plyajga boradigan darajada iliq boʻlishi, qishda yetarli miqdorda oppoq qor yogʻishi va bolalikdagi kabi qorboʻron oʻynash, chana uchish kabi zavqli mashgʻulotlar qila olishing, bahorda yashillik tezda tugab qolmasligi, chunki daraxtlar, suv va namlik yetarli darajada ekanligi, kuz ham xazonlari bilan oʻzgacha manzara kasb etishi tufayli ham aynan Kanadani tanlagan boʻlsam kerak yashash uchun.

Kanada sovuq deydiganlarga yana takrorlayman, siz oʻylagan darajada sovuq emas. Mana men eng shimoliy hudud Yukonda yashayotganimga bir yarim yildan oshdi. Hozircha eng sovuq gradus minus 31 boʻldi, lekin sezilgani yoʻq hatto. Chunki sovuqqa qarshi barcha choralar koʻrib qoʻyiladi oldindan. Qolaversa Kanadani okeanga yaqin hududlarida qish deyarli uncha boʻlmaydi. Vankuver, Viktoriya (British Columbia provinsiyasi), Halifax (Nova Scotia provinsiyasi) kabi joylarda havo harorati kamdan kam hollarda noldan pastga tushadi. Tez-tez shunga oʻxshash Kanada hayoti manzaralarini sizlar bilan baham koʻrishga harakat qilaman.

Alimardon Butayev, Kanada

@uzbekistonlikuz

Qizlar uchun Gonkong yaxshimi, deb bir-ikki savol kelgandi.

Shaxsan mening fikrim, AQSh va Britaniyadan ancha xavfsiz. Demak, “juda yaxshi”. Koʻpchilik mahrami bilan oʻqishga chiqolmasligini hisobga olsak.

Kimdir choʻntagida qurol yo pichoq koʻtarib yuribdi degan xavotir boʻlmaydi, yuqoridagi ikki davlatdagi kabi. Lekin men har ehtimolga qarshi buyumlarimga ehtiyot boʻlib yuraman, vahimachi qiz boʻlganim uchun.

Oʻquv binomizning yana bir zoʻr tarafi chekish mumkin emas. Jarima US$600 gacha boʻlgani uchun chekuvchilar ham chekishdan uzoq. Xavfsizligini bitta kichkina isbotcha bilan keltirsam ham boʻladi. Biznes binoda 3 marta tunab qolgandim.

Aynan oʻsha paytda kichik dars qilish xonalari qulflanmaydigan qilingandi, 24/7 ochiq. Binoga ham kirish ochiq. Ya'ni bemalol bironta begona oʻquv binosiga kirishi mumkin.

Oʻz uyida ba'zan darvoza qulf boʻlsa ham qoʻrqadigan qiz, hech qanaqa qulflarsiz hammaga ochiq boʻlgan joyda uch kun uxladi. Va, albattaki, oʻsha har tunda kamida 1 marta qoʻriqchilar kirib xonani tekshirib turishdi.

Xavfsiz degani qoʻriqlashmaydi deganimas lekin. Nafaqat jamiyat madaniyati balki qoʻriqlash sabab ham xavfsiz. Agar yotoqxonadagi katta muzlatgichda u-bu ovqatingiz oʻgʻirlansa, shunga ham juda jiddiy qarashadi. Mayda oʻgʻrilik ham oʻgʻrilik!

Karimova Zilola

@uzbekistonlikuz

Yaponlarning uzoq yashash sirini topdim!

Assalomu alaykum, iligi to‘q o‘qirmanlar. Yaponiyadan o‘rganayotgan yaxshi-yomon tomonlarni sizlarga ham ulashishda davom eturmiz. Shu desangiz, o‘tgan hafta tibbiy ko‘rikdan o‘tishga bordim. Doktordan “To‘g‘risini ayting, yaponlarning uzoq yashashini siri nimada? Faqat ob-havosi, dengizi, geni degan umumiy gaplarni aytmang. Ana sizlar bilan bir xil ob havoda yashaydigan dengizning narigi tarafidagi koreyslar-u, xitoylar sizlardek uzoq umr ko‘rishmaydi” deb so‘radim. Doktor o‘ylanib qoldi va javob berdi: “Men tajribamdan, kuzatuvlarimdan kelib chiqib aytsam, yaponlardagi OFURO madaniyati uzoq umr ko‘rinishning asosiy omili bo‘lsa kerak” dedi. OFURO degani Vanna qabul qilish degani.

Haqiqatda, yaponlarda vanna qabul qilish madaniyat darajasida. Har kuni xuddi ovqat yeyishdek muhim narsa hisoblanadi. Shuning uchun “sossiq” yaponni deyarli uchratmaysiz. Bu odat yaponlarda bolaligidan shakllanadi. Har kuni kechqurun vanna qabul qilib keyin yotishadi. Vannaning suvi badan kuyar-kuymas darajadagi issiqlikda bo‘ladi. Doktorning aytishicha, issiq suvda vanna qabul qilishga odatlangan odam, ko‘pgina kasalliklardan forig‘ bo‘lajak. Qon aylanishi yaxshilanajak ekan. Tanadagi charchoqlarni olajak ekan. Eng qizig‘i semizlikka qarshi eng yaxshi vositalardan biri ham issiq suvda vanna qilish ekan.

Shunaqa gaplar. Yaxshilar ajoyib usulni sizlar uchun ulashdim. Mening vazifam o‘rganganlarimni o‘rgatish. Amal qilasizmi yo‘qmi, buyag‘i sizning ishingiz. Faqat bitta narsa bunga amal qilish uchun sharoitni ham hisobga olish kerak. Bahodir Nipponiyning postida o‘qib qoldim. Dadajonisi, bir vannaga kirib chiqing deb, dadajonisi ham issiq vannaga kirib chiqib uxlab, kechasi gaz o‘chib qolgan, pechkaga ko‘mir tiqish xayolda yo‘q. Uy Antarktidadek sovib ketgan, qizigan badan bilan muzlagan uyda uxlagan erchangiz, ertalab akarachkadek qotib qolib, voy erim voy erim deb meni qarg‘ashlar bo‘lmasin.

Tuppa-tuzuk yurgandilar. Hech o‘ladigan cho‘ti yo‘q edi. Anavi jipiriqning gapiga ishonib, vannaga kiring debman-da, deb ro‘molni bir chetini tishlab yig‘lashlar ham bo‘lmasin. Hazildan tashqari, tozalik, cho‘milish, hammom degan odatlar bizning qadimiy odatlarimiz bo‘lgan. Tozalikka eng ko‘p chaqirilganlardanmiz. Shu aslimizga qaytsak bo‘ldi va yoniga boshqa millatlardan ham o‘rganib, o‘zimizning qadriyatlarga moslab o‘zlashtirsak nur ustiga a'lo nur bo‘ladi. Barchalaringizga uzoq umr tilayman! Aytgancha, vannaga kirishdan oldin, YOQTIRMANI bosishni ham unutmang!

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Avtobus va Metroga chiqayotganda shu karta orqali toʻlov qilinadi. 2 soat ichida tekin. Hech kim sizni toʻlaganingizni tekshirmaydi, lekin bilib qolsa $400-500 CAD atrofida jarimasi bor. $3 cad pulni deb katta summaga tushib qolishingiz hech gap emas.

Hayot ham xuddi shunday. Kichik xatolar bilan katta salbiy oʻzgarishlar boʻlib ketishi mumkin. E’tiborli boʻlish esa vazifamiz.

University of Manitoba talabasi Gʻafurjon Turgʻunboyev

@uzbekistonlikuz

Bolaligimda buvim menga “Jurnalist boʻlasan”, desalar, jahlim chiqardi. Chunki men uchun jurnalistlar televizorda “ana u oʻldi, mana bu boʻldi” deb robotcha gapiradigan odamlar edi, xolos.

Juda uzoq vaqt davomida koʻzimga jurnalistlik juda zerikarli va keraksiz kasb boʻlib koʻrindi. Ayniqsa, chetga ketib jurnalistika oʻqiydiganlarga hayron qolardim. Lekin mana endi tushunyapman. Media, jurnalistlar juda muhim. Vazifalaridan biri hukumat va fuqarolar oʻrtasida koʻprik qurishdir.

Aniqroq qilib aytganda: chiqarilgan qarorlar jamiyatga toʻgʻri kelmasligini, qanday yaxshilash mumkinligini hukumatga koʻrsatish, yuqoridagining aksi, chiqarilgan qarorlar qanchalik toʻgʻriligini fuqarolarga koʻrsatish.

Karimova Zilola

@uzbekistonlikuz

ADOLAT, ADOLAT, ADOLAT!

Assalomu alaykum, hurmatli ko‘rarmanlar! Ilohiy buyruqlarga labbay degan har qanday millat, bu dunyoda natijasini ko‘raveradi. Yapon hukumatining nogironligi bor shaxslarga yaratgan sharoiti, ajoyib tizimi va ularni qadrlagani evazigadir barcha muvaffaqiyatlari! Nogironligi bor shaxslarga shu darajada zo‘r tizim yaratilganki, sog‘lom odamlar bilan har qaysi jabhada bir xil harakat qila olishadi!

Ko‘rib turganingiz videoda Yaponiyada kashf etilgan, ko‘zi ojizlar uchun qilingan “Sariq yo‘lakcha”da bemalol harakatlanib ketmoqda. Ilohim, bizga ham to‘g‘ri tizimga tushib olib, asliyatimizga qaytish nasib qilsin!

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Tokioda ertalab va kechqurun bir soatcha vaqtni poyezdda o‘tkazardim. Ertalab erta borishga majbur bo‘lmasamda, juda kech ham qolib ketolmasdim; poyezdlar 9 dan keyin yengillashardi. Ammo kechqurun kech qolib ketmasdan kelmoqchi bo‘lsangiz, o‘tirish imkoni bo‘lmasdi hisob.

Ish bilan Yaponiyaga borganimda, ishim asosan Tokioda bo‘lgani uchun, ertalab va kechqurun poyezd yo metroda yuraman. Shunda, bu shaharni qanchalik yaxshi ko‘rsamda, har kuni bunday qatnovga chidamagan bo‘lardim, deb o‘ylayman. Hozirda ishga piyoda boraman, 40 daqiqachalik yo‘l. Havo juda yomon bo‘lsa, mashinada 10 daqiqada yetib boraman. Tokiodagidek, kunimning ikki soati yo‘lda o‘tib ketmaydi.

Shunga qaramay, har kuni poyezdda yurishning o‘z gashti bor. Men uchun eng qiziq jihati odamlarni kuzatish imkoniyati. Bir kunda millionlab odam yuradigan poyezdlarda, bekatlarda, xilma-xil insonni ko‘rish, kuzatish, kiyinishi va o‘zini tutishiga qarab, hayotini tasavvur qilib ko‘rish mumkin. Poyezdda yurishning yana bir afzalligi yo‘l-yo‘lakay ko‘p narsani o‘qish yoki o‘ylab olish mumkin.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Kuzatuvim

Inson oʻzgalarning xatti-harakatlari va soʻzlari avvalo va aslida oʻsha oʻzga insonlarning ichki kurashlari, his-tuygʻulari va ruhiy holati bilan bogʻliq ekanini anglaganida, haqiqiy bagʻrikenglikni kashf etadi. Buni anglash inson qalbiga halovat va xotirjamlik beradi, chunki u boshqalarning nojoʻya harakatlarini shaxsiy adovat yoki shaxsiy bir masala deb qabul qilmay, balki oʻzgalarning oʻzlari bilan olib borayotgan kurashlarining aks-sadosi sifatida tushunishni boshlaydi. Bu narsa erkinlik beradi.

Shu bilan birga, inson tabiiy ravishda vaziyatlarga bogʻlanib qolmaslikni, hissiy mustaqillikka erishishni va ortiqcha tashvishlardan voz kechishni oʻrganadi. Bu unga nafaqat ichki xotirjamlikni, balki oʻzgalarni chuqurroq tushunish qobiliyati va samimiy hamdardlik tuygʻusini his etishni taʼminlab beradi. Bu ruhiy jarayonda inson nafaqat oʻzini balki birovlarni hayoti ham murakkabligini, har bir insonning oʻziga xos hikoyasi va sinovlari borligini anglab, ularni qabul qiladi. Muhimi, mulohaza va munosabatlarda yanada dono, mehribon va rahmdil boʻlishni osonlashtiradi.

Qisqasi — oʻzgalarning xatti-harakatlari va soʻzlari (hatto sizga qaratilgan boʻlsa ham) koʻpincha “siz” haqingizda emas, “ular” haqida. Buni tushunish qiyindir, lekin foydali.

Behzod Hoshimov

@uzbekistonlikuz

Norvegiyada men yashaydigan mahallada turk doʻkoni bor. Meva-sabzavotlarni oʻsha joydan olaman. Egasi bilan salom-alik bor. Hozir gaplashib qoldim. “Biror oʻzbek tanishing boʻlsa ayt, menga ishchi kerak doʻkonga”.

“Bir Bahodir degan oʻzbek yigit bor edi, Alloh rozi boʻlsin, biz bilan 5 yil ishladi, halol, toza, insofli bola edi. 2-3 ta tilni oʻrgandi. Zehni oʻtkir bola edi. Uyiga qaytib ketdi, uylandi, ota-onam oldiga qaytaman dedi”.

“Oʻzbeklar mehnatkash, yaxshi ishlaydi, toza, e’tiqodli boʻladi. Tanishlaring boʻlsa, aytgin iltimos” deydi. “Xoʻp aytaman taniganlarga, ammo bu atrofda yashovchi oʻzbeklar ofis ishida ishlaydi” dedim.

Mana shunday hodisalar insonni xursand qiladi.

Bek Olimjon, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Chet elda oʻqish qiyinmi?

Koʻpchilik menga shu savolni bergani uchun post shaklida toʻliq javob berishga qaror qildim. Bu avvalambor oʻqiyotgan davlatingiz, darajangiz, universitetingiz va asosiysi individual holatingizga qarab farq qilsada, umumiy javobim — ha. Chet davlatda oʻqish davomida ham akademik ham kundalik turmushda bir qancha qiyin kunlarni va muammolarni boshingizdan oʻtkazasiz.

Til. Baland IELTS balingiz sizni xotirjam qilishi mumkin, shunday boʻlsa ham til bogʻliq tushunmovchiliklarga duch kelishingiz mumkin. Sababi siz sertifikat olish uchun oʻrgangan ingliz tilingiz va real akademik hayotda ishlatilinadigan ingliz tilini oʻrtasida katta farq bor. Bungacha boʻlgan asosiy ta’limni ingliz tilidan boshqa tilda olgan boʻlsangiz, uzun matn va leksiyalarni tushunish biroz qiyinroq boʻladi boshida.

Shu sababli ham mavzularni toʻliq tushunish uchun mahalliy talabadan koʻra kamida ikki marta koʻproq vaqt sarflashingiz kerak. Davomiy tilni qoʻllash va oʻz ustingizda ishlash vaqt oʻtishi bilan darajangizni anchagina oshiradi.

Ta’lim tizimi. Bizdagidan farqli oʻlaroq ta’lim tizimida bir qancha sezilarli farqlar mavjud. Ayniqsa bizdagi kabi asosan yodlash ustiga qurilgan ta’lim tizimidan chiqqan talaba uchun bu yaqqol bilinadi. Negaki chet el top universitetlarida ikkiga ikkini koʻpaytirsa toʻrt boʻlishini emas, nega ikkiga ikkini koʻpaytirsa toʻrt boʻlishini oʻrgatishadi.

Sizdan ma’lumotni shunchaki yodlash oʻrniga uning magʻzini chaqish va amaliyotda qoʻllay olishni bilish talab qilinadi. Nima emas, nega, qanday qilib kabi savollari asosiyga aylanadi. Ya’ni tanqidiy fikrlash va ma’lumotni analiz qilish muhimroq.

Eng asosiysi mustaqil ta'lim. Leksiyalar oʻtilsa-da, koʻp ma’lumotni oʻzingiz mustaqil izlashingizga toʻgʻri keladi. Seminarlarda esa oʻqituvchi leksiyalarda berilgan narsadan koʻra koʻprogʻini sizdan kutadi. Mustaqil oʻrganish top universitet ta’liming asosiy ustunlaridan biri.

Post qiziq boʻlgan boʻlsa, reaksiyacha qoldirib keting, tez orada 2-qismini ham chiqaraman.

University of York (UK) bakalavr talabasi Azizbek Xudayberdiyev

@uzbekistonlikuz

Rojdestvo bayramidan oldingi haftada Britaniyaning supermarketlari asosiy sabzavotlarni juda arzonlashtirish an'anasi bor. Bir kilogramm sabzi, yo inglizlar Rojdestvo dasturxonida yeydigan Bryussel karami va shunga o‘xshash sabzavotlar 10 pens (1600 so‘mcha) narxida sotishadi. Surat bunday supermarketlarning bittasidangina olingan, boshqa ba'zi joylarda sabzavotlar tanlovi kengroq bo‘lib, kartoshka, brokkoli kabi narsalarni ham olish mumkin.

Juda arzon tuyulmasligi mumkin, ammo Britaniya sharoiti uchun suvtekin desa bo‘ladi. Bayram dasturxoni uchun odamlarga yengillik bo‘lsin, deyishadida, baraka topgurlar. To‘g‘ri, bu sabzavotlar boshqa paytlar ham juda qimmat turmaydi. Masalan, bir kilogramm sabzi odatda 60 pens (9600 so‘m), bir kilogramm kartoshka ham o‘sha atrofda, balki undan sal qimmatroq. Saxovatpesha supermarketlar nafaqat arzon sabzavotlarni, balki go‘sht, baliq, sut, tuxum kabi mahsulotlarni ham bir necha tiyinga sotishganida yaxshi bo‘lardi.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Oʻzbekiston chet elga talaba yuborish boʻyicha dunyoda 3-oʻrinda ekan. Xitoy va Hindistondan keyingi oʻrinda. (1) Agar bu koʻrsatkich har bir davlat aholisiga nisbatan qaralsa Oʻzbekiston 1-oʻrinda boʻladi.

Men 2010-yilda Shvetsiyaga o’qishga kelganimda ota-onam juda koʻpchilik qiladigan xatoni qilishmagan. Mendan uyga pul yuborishimni hech ham so’rashmagan. Shu sabab menda uyga pul yuborish bosimi bo’lmagan. Natijada vaqtimni o’qishga qarata olganman.

Bu juda muhim. Bolasini chetga oʻqishga yuborayotganlardan iltimos qilib so’rar edim: “Bolangiz oʻqigani ketgan boʻlsa undan pul yuborishini emas, mutaxassis boʻlishini talab eting”. Agar pul joʻnat desangiz hozir 1-2 yil mayda ishlarda ishlab 10-15 ming dollar topadi, oʻqishni tugatib tuzuk ish topa olmay yo qaytib ketishga majbur boʻladi yoki illegal boʻlib yashirinib yuradigan boʻladi.

Rivojlangan davlatlarda mutaxassisga ehtiyoj kundan-kunga oshib bormoqda. Mutaxassis boʻlsin, pul uni ketidan quvadi. Shunda sizga oʻsha mashina ham bo’ladi, uy ham bo’ladi, to’y ham bo’ladi. Shularga qoʻshilib oʻz atrofidagilirini oyoqqa turishiga yordam beradi. Jamiyatga yordam beradi.

Haqqingizga duo olib keluvchi boʻladi. Faqat sizdan farzandga bo’lgan ishonch, ruhiy “podderjka” va ozgina sabr kerak xolos.

Bek Olimjon, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Universitetimda tizim boshqacha, 1 yilda 4 marta sessiya imtihoni boʻladi. Bu degani har oy bizda yoki oraliq imtihon boʻladi yoki final imtihon boʻladi. Mazza. Bir semestrda 2 ta modul bor, har bir modulda 3-4 ta fan oʻqiymiz. Hozir 2-modul oraliq imtihonlari tugadi. Yangi yildan keyin bizni sessiya kutyapti. Xitoyda yangi yil yanvar oyi oʻrtalarida boʻladi. Ungacha bizga ham ta’til yoʻq. Davom etamiz.

Gulbahor Inoyatova

@uzbekistonlikuz

Aslida hozir bo’m-bo’shman. Hech narsani his qilmayapman. Masalan, bugun darsga keldim va ertaga eng muhim ikkita imtihonim bor. Bularning hammasidan keyin yashashda davom etyapman. O’lim haq! Barchamiz bir kun bu dunyoni tark etamiz. Uzog’i uch kun ortimizdan yig’lashadi yoki “yaxshi odam edi rahmatli” deyishadi bo’ldi.

Yashaganimizda xavotir olgan hamma narsamiz qoladi. Bitta oq matoga o’rashadi va so’ngi manzilga kuzatishadi. Bilmaymiz u yog’iga bizni nima kutadi. Oxirida orqaga qaraganimda yashaganimdan mamnun bir umrim bo’lishini xohladim juda. Boshqa narsa qiziqtirmay qoldi. Yaxshilik qila olishim uchun ham kuchli bo’lishim lozim. Chunki endi mening galim.

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Kuzatuv

Stereotip juda qiziq narsa. Oʻzbekistondagi ba'zi tanishlarim hazil aralash “amerikaliklar rostdan ham bilimsiz boʻladimi? Geografiyadan hech nima bilishmaydimi?” deb soʻrab qolishadi. Bu yerliklar bilan suhbatda chetda oʻqiydigan oʻzbekistonliklar haqida aytsam “qizlar ham oʻqiydimi yoki faqat yigitlarmi?” deb soʻrashadi...

Mediani kuchi biz oʻylaganimizdan ancha katta.

Arizona State University talabasi Diyorbek Egamov

@uzbekistonlikuz

Munosib boʻlish vaqti

Tajribamdan shuni sezganmanki, grantlar har doim ham eng zoʻr nomzodlarga emas, balki uni yutishga eng tayyor boʻlgan nomzodlarga nasib etadi. Kuchli nomzodlar esa ba'zida oʻziga juda ishonib yuborishi yakunda salbiy natijaga olib kelishi mumkin.

Birinchi yil grantlarda gʻolib boʻla olmaganim deb oʻsha paytda bu narsaga ich-ichimdan tayyor emasligim deb bilaman. Kibrga berilish va oʻzimga ortiqcha baho berib yuborish xavfi kuchli edi u vaqtda. Shu sababdan ham birinchi yil oʻz ustimda hali ishlashim kerakligi boʻyicha yaxshi saboq boʻlgan.

Va hammasi uchun, Allohga shukur deyman. U shubhasiz “reja qilguvchilar eng yaxshisi”.

Marufjon Nematjonov

@uzbekistonlikuz

Oʻqing va dunyo kezing.

Litseyni bitirganimga 20 yil toʻlibdi. 20 yil oldin 25-may oqshomini qanday nishonlaganimiz kechagidek esimda. U davrlar dunyodagi eng ulkan orzumiz Toshkentda oʻzimiz xohlagan oliy oʻquv yurtiga oʻqishga kirish edi. Undan uyogʻini koʻra olmagan edik. Maktabni bitirib, haqiqiy hayot ostonasiga endi qadam qoʻyayotgan yoshlarga eski bir postimni ulashmoqchiman. Shoyad, kimlargadir ibrat boʻlsa...

Ukalar, singiljonlar! Oʻqinglar, dunyo kezinglar. Sizlarni bundan nima toʻsib turibdi? Pulingiz kammi? Repetitorga, til markaziga qatnashga mablagʻ yetishmayaptimi? Busiz ham eplasa boʻladi-ku. Miyangiz soppa-sogʻmi? Toʻrt muchangiz salomatmi? Daftar-qalamingiz, yeyishga non-choyingiz, boshingizda boshpanangiz bormi? Oʻqish uchun yana nima kerak? Kitob boʻlsa kifoya-ku. Men 90-yillarda, Oʻzbekistonda iqtisodiy qiyinchilikning eng ogʻir pallalarida, qishloqda ulgʻayganman. Hashar yoʻli bilan qurilgan 9 yillik maktabda oʻqiganman. Keyinroq tuman markazidagi litseyga oʻqishga oʻtganman.

Qaysidir yili maktabga olib borish uchun hatto daftarim boʻlmagan. Oilamizda moddiy qiyinchilik juda qattiq boʻlgan shekilli, dadamga daftar olib bering, deb soʻramaganman ham. Chunki ortiqcha pul boʻlganda, albatta, olib bergan boʻlardi. Oʻtgan yildan qolgan daftarlarning yozilmagan oppoq varaqlarini ajratib olib, ularni bir-biriga ustma-ust qoʻyib, daftar yasaganman. Muqovasi daftarga oʻxshasin deb ustini yashil yoki qizil qalam bilan boʻyab chiqqanman. Ruchka bilan muqovaning oʻrtasiga 4-5 qator chiziq tortganman, dars nomini va ism-familiyamni yozish uchun. Varaqlarni bir-biriga igna-ip bilan tikib ulaganman. Bir yilni shu daftarlar bilan oʻtkazganman.

Qish uchun paltom boʻlmagan. Bir yosh katta akam bilan bitta paltoni kiyardik. Men tushdan keyin 2-smenada oʻqiganim uchun akamning maktabdan qaytishini kutardim. U kelishi bilan paltoni kiyib, oʻqishga ketardim. Xitoyning arzon dermantin etiklari boʻlardi. 1-2 hafta kiysangiz yorilib ketardi. Yirtilgan etik kiyishga rosa uyalardim. Akam ustiga boshqa charm qoplab, yoriqlari koʻrinmaydigan qilib qoʻlda tikib bergan edi.

Maktabimizning kichkina kutubxonasi boʻlardi. Men oʻqib chiqmagan badiiy kitobi qolmagan. Uyimda 20-30 tacha oʻzimning kitoblarim boʻlardi. Koʻpi dadamniki. Ularning har birini kamida 2-3 martadan oʻqib chiqqanman. Nega? Chunki oʻqishga boshqa kitob topa olmaganman. Rubob boʻyicha musiqa maktabiga qatnardim. Bir kuni maktabga borsam, zalning oʻrtasida uyum-uyum kitoblar, minglab badiiy kitoblar yotibdi...

Bular qayerdan keldi? Bilsam, qishlogʻimiz kolxozining katta kutubxonasi bor ekan; shu kutubxona yopilibdi, ya'ni binosini olib boshqa qaysidir tashkilotga berishibdi. Kitoblarni qoʻygani joy topilmagani uchun musiqa maktabining zaliga olib kelib tashlashibdi... Qishlogʻimizda shunday kutubxona bor ekan... Buni menga hech kim aytmagan, bunday kutubxona borligini bilmaganman... Shunaqa alam qilgan... Afsus, endi bu kutubxona ham yoʻq edi... Zalda uyilib yotgan kitoblarni keyin nima qilishgan, bilmayman, qayergadir olib ketishgan. Ulardan olib rosa oʻqigim kelgan, ammo olishga, birovdan soʻrashga uyalganman. Eslasam, haligacha ichim tirnaladi...

Bugun hamma narsam bor. Vashingtonda dunyoning eng ulkan Kongress kutubxonasi joylashgan. Shaharda koʻplab davlat kutubxonalari bor. Hammasidan foydalanish tekin. Borishga erinsam, “Kindle” readerimga internet orqali bir soniyada yuklab olaman. Ammo... Bugun avvalgidek kitobxonligim yoʻq. Bugun dangasaman. Ilgarigidek kitobga tashnalik, soatlab kitob oʻqish yoʻq. Nega? Nazarimda, odamda hashamat kuchaygan sari, qulaylik ortgan sari dangasaligi ham ortib boradi.

Bugun dunyoning istalgan burchagi bir qadam. Aqlli, ilmli, qaysidir sohaning bilimdoni boʻlgan odamlarga bugun hech qayerda chegara yoʻq. Xohlang AQShda, xohlang Avstraliya yoki Yaponiyada oʻqing, ishlang. Mutaxassis boʻlsangiz bas. Hamma narsaga erishsa boʻladi. Oʻzbekistonda tugʻilganingiz, oʻzbekligingiz yoki qishloqda, dehqonning bolasi ekaningiz bunga aslo toʻsiq boʻla olmaydi. Hammasi oʻzingizga bogʻliq!

Bekzod Mamadiyev

@uzbekistonlikuz

Kutilganidan koʻp bera olasanmi?

1. Restoranda 4 ta ofitsiant bor. Ish kamligi uchun xoʻjayin ikkitasini boʻshatmoqchi. Uchtasi qattiq mehnat qiladi. Toʻrtinchisi ham qattiq mehnat qiladi, yana u muammoli mijozlarni yupatadi, restoranda stollar joylashuvini yaxshilab turadi, doimiy mijozlar kelmay qoʻysa xabar olib turadi.

2. Tabiiyki, qilayotgan ishlarini unga hech kim aytmagan. Bajarishining sababi: Unga farqi yoʻq emas.

3. Savol: Xoʻjayin kimni aniq boʻshatmaydi?

4. Aytilgan ishlarni bajarishni oʻzi zoʻr xodim boʻlish uchun yetmaydi. Hamma vaziyatlarni oldindan aytishning iloji yoʻq. Ish mobaynida senga farqi yoʻq boʻlmasa, vazifang boʻlmagan ishlarni qilasan baribir.

5. Yozilgan qoidalar boʻyicha boʻysunib ishlash yetarli emas. Tirikchilik uchun balki. Lekin oʻsib borish uchun emas. Buning uchun mustaqillik kerak. Mustaqil fikrlash. Vazifalar topish va yechimlarini izlab koʻrish.

6. Kelajak koʻrsatmalarni soʻzsiz bajarishnigina eplaganlarga muhtoj emas. Bu ishni algoritmlar, botlar va robotlar ham qila oladi. Koʻrsatma boʻlsa bas.

7. Kelajak fikrlay oladigan, mustaqil vazifa topa oladigan va muhimi ish beruvchisi haqida oʻyladiganlarga muhtoj.

Marufjon Nematjonov

@uzbekistonlikuz

Yaponlar haqida hech kim aytmaydigan gaplar!

Assalomu alaykum, choyxo‘r o‘qirmanlar. Bugun sizlarga Yapon choylari haqida aytib beraman. Yaponiya haqida hech kim yoritmaydigan, hech qayerda yo‘q ma'lumotlarni topib kelayotgan menga gulduros qarsaklar. Qani balkooonnn. Ovozila eshitilmayapti. Shu desangiz, oʻtgan hafta Tokiodagi Halal sakura degan oʻzbek oshxonasiga bordim. Yaponlarning har xil choylaridan bezor bo‘lib, o‘zimizning ko‘k choydan mazza qilib ichdim va choy mavzusining navbat keldi deb ijodni boshladim.

Xullas, Yaponiyada choyni “Cha” deyishadi. Xohlagan so‘zingizning oxiriga “Cha” qo‘shsangiz choy bo‘lib ketaveradi. Masalan “Ko‘kcha” desangiz, ko‘k choy. “Qoracha” desangiz, qora choy. “Xotincha”dagi “Cha” choy emas lekin. Shunisiga ehtiyot bo‘lasizlar. “Tentakcha”dagi “Cha”ni ishlatsangiz, bo‘laversa kerak.

Yaponlarda choyning turlari shunchalar ko‘pki, hayron qolasiz. Eng mashhurlaridan aytsam, “Mugicha” ( Bug‘doy choy) “Ocha” ( Ko‘k choy) “Koucha” ( Qora choy) “Matcha” ( Kukunli, yashil choy) “Uroncha” (Qora ajdar choy) “Sencha” va bir qancha “Cha”lar. Bularning ichida menga eng yoqqani “Hojicha”. (Dudlangan choy) Bu choy hojilarning choyi deyman-da, ichaveraman.

Choyning turlari nihoyatda ko‘p. Xohlagan narsasidan choy tayyorlab ketishaveradi. Bug‘doy, barg, daraxtning shoxi, guruch, qo‘yingki, sabzi-kartoshkadan ham choy tayyorlashadi. Yaponlarda choy shu darajada madaniyatga aylanganki, hattoki choy marosimlarigacha o‘tkazishadi. Hattoki olimlar choyga bu darajada mehr qo‘ygan Yaponlarning bu marosimini “Choyizm” deb fanga ham kiritishgan.

Har qanday do‘konga kirmang, mingdan ortiq turdagi baklashkada choy sotiladi. Eng qizig‘i, yaponlarning har qanday tadbirida bizdagi kola va fanta emasda, baklashkadagi choy va apelsin sharbati ichiladi. Bizga o‘xshab zararli bijilloq suvlar ichishmaydi.

Shunaqa gaplar. Bir kuni bir yapon maqtanib: “Sizlarda bunaqa zo‘r choylar bo‘lmasa kerak-a?” deydi. Men esa: “Sen bizdagi zonadagilar chefir qilib ichadigan Toshkent choydan ichib ko‘rsang, meni buvim ichadigan 95 choydan ichib ko‘rsang, bizni mahalladagi 105 ga kirgan Mahpirat xolani, ichiga ozgina ko‘knoridan solib damlangan choydan bir ichib ko‘rsang, qaytib yapon choylarini ichmaysan” deb qo‘ydim. Shundan beri choy haqida gapirmadi menga.

Shunaqa gaplar, azizlar. Agar ta'lim vaziri bo‘lib ketsam, yapon tili va madaniyatida o‘qiyotgan talabalarga Bahodir Nipponiyning postlarini o‘qimagan bo‘lsa, diplom bermaslikni yo‘lga qo‘ydiraman. Ko‘ryabsizmi, shuning uchun ham ta'lim vaziri emasman-da. Yotirmani bosing va mana shu kanalchamga mehmonga keling!
“Ko‘knori qo‘shib choy baraman galsangiz, yuragimdan joy baraman galsangiz”

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Yaqinda AQShning Aydaho shtatida sud hukmi bilan oʻlimga hukm qilingan serial qotilni oʻldirish uchun bir soat davomida sakkiz marta urinishdi, lekin eplay olishmadi. Sababi tibbiyot xodimlari zaharli ukolni joʻnatish uchun mahkumning vena tomirlarini topa olmagan.

Uchta jamoa ketma-ket qotilning oyogʻiga, qoʻliga, soniga, bilagiga jami sakkiz marta igna tiqqan, lekin kerakli tomir topilganiga ishonch hosil qilishmagani uchun, dori joʻnatilmagan.

Oliy jazo yana noma'lum muddatga qoldirildi. 73 yashar bu odam yarim asrdan beri qamoqda. Uchta shtatda kamida 5 ta qotillik boʻyicha aybdor deb topilgan va dastlab oʻlimga, keyin esa umrbod qamoq jazosiga hukm qilingan.

1981-yilda qamoqdagi xonadoshini oʻldirib qoʻyishi ortidan bir umrlik qamoq jazosi yana oʻlim hukmiga almashtirilgan. Bu odam 43 yildan beri oʻlim jazosi ijro qilinishini kutib yashayapti.

AQShda yashayotgan hamyurtimiz Bekzod Mamadiyev

@uzbekistonlikuz

Bu Koreya, Xitoy va Yaponiya professorlari doirasidagi iqtisodiy konferensiyadan soʻng, italyan restoraniga tashrifdan olingan rasm.

Oʻqiyman, oʻrganaman desangiz, hattoki qorningizni toʻygʻazib, konferensiya paytida yegulik va ichimliklargacha olib kelib qoʻyishadi.

Oʻzimni bir juda qadrli talabadek his qilib yubordim. Har bir kishiga oʻrtacha 80$ dan hisob keldi va indamaygina universitet toʻlab yubordi.

Marufjon Nematjonov

@uzbekistonlikuz

Dasturxonchilar boʻlardi, mahallada toʻylar boʻlsa. Toʻy egasining kichikroq oshxonasimi yoki garaji boʻladimi, katta xonni teskari qilib toʻsib olib ichkariga hech kimni kirgizmasdi. Sizga yanayam aniq xotira kelsin. Oʻrtoqlar, mahallangizda toʻy boʻlganda bir burchakda katta qutini zarli yaltiroq varaqqa oʻrab, ichiga siniq nonlarni solib qoʻyishganini eslolasizmi? Shu qutining oldida turib rosa shangʻillab gapiradigan xotin bilan boʻkiradigan kishi haqida gapiryapman.

Toʻgʻrisi, oʻzim ham hayronman nimaga bunaqa yomon tasvirlayapman dasturxonchini. Balki unutilmas voqealar sababdir. Balki hammaning ichida sharmanda qilib “Heyy! Hah juvonmarglar, bor naryag’da oʻyna peshanamda qaynashmasdan!” deb shangʻillagani sababdir. Balki bir butun nonni olganimda bilagimdan mahkam ushlab olib qavarib ketgan barmoqlarini qattiq-qattiq botirib momataloq qilgani sababdir.

Yana kim biladi, lekin yosh bola fikr xayolim bilan aniq bilardim: Dasturxonchi degani oʻta ziqna qarichlab non yeydigan va grammlab suv ichadigan odam edi. Hattoki uyidayam bolalariga shunaqa qiladi bu odam deb oʻylardim. Hozir tushunib yetganman u bechorayam toʻy egasi qisib qimtib olgan masalliqlarni kelgan odamlarga, mehmonlarga yetkazishi kerak boʻlgan. Uning ustiga oʻzbek toʻy qilyapti ekan desa Mullaqayrag’ochdan ham Qoraqiltiriqdan ham odam yogʻilib kelaveradi...

Nima deb oʻylaysiz shunaqa yetti yot begonalarni ham yedirib ichirib boqib zarurmikin? Kerakmi shunaqa chiqim?

University of Roehampton talabasi Zikrillo Xayitboyev

@uzbekistonlikuz

“Xo‘jayin bir nimani qil desa xo‘p deb turgin. San yangisan” shunaqa maslahat berishgan menga Toshkentda ishlab yurganimda. Norvegiyadagi yangi ishimda 20 yillik tajribasi bor odam “Men yozgan kodlarini yaxshilab ko‘rib chiq va yaxshiroq yo‘lini bilsang ayt. Tajribasi bor, xato qilmaydi deb o‘ylama” dedi. Katta farq, lekin bu o‘zimizda yomon, chetda yaxshi degani emas.

Qaysidir millatlar yuqori kontekstda (high-context) gapirishni yaxshi ko‘radi. Misol uchun, o‘zimizda mehmonga borsangiz, ming qornim to‘q desangiz ham sizga majburlab ovqat berishadi. Bu holatda sizni yo‘ldan kelganingiz va katta ehtimol bilan qorningiz ochligini, odob yuzasidan qornim to‘q deyishingizni mezbon biladi. G‘arb davlatlari nisbatan past kontekstda (low-context) gapiradi. Misol uchun, shu holat Yevropada bo‘lsa, qornim to‘q degan javob ovqat berilmasligiga yetadi. Mezbon odamni so‘zlarini boricha qabul qiladi va “gap tagida gap” izlamaydi.

Xalqaro kompaniyalarda har xil millatlar birga ishlaydi. Bunaqa muhitda birinchi marta ishlayotgan odam qiynalishi mumkin. O‘zbeklar yuqori kontekstda muloqot qilishini hisobga olsak, ba’zi gaplar bizga tegib ketishi yoki bizning gaplar boshqalarga to‘g‘ri yetib bormasligi mumkin. Bunga misollar ko‘p, ruslar qoʻl ostidagilarga qo‘polroq muomalada bo‘lishi, gollandlar hammaning oldida sizni tanqid qilishi, amerikaliklar nima ish qilishingizni yuzma-yuz gaplashib bo‘lganingizdan keyin e-mailda yozib yuborishingizni so‘rashi mumkin (go‘yoki gaplaringiz yozuvda bo‘lmasa ishonmaydi). Ularning maqsadi sizni kamsitish yoki sizga ishonmasligi ko‘rsatish uchun emas , balki shunchaki ularda muloqot madaniyati shunaqa.

“The Culture Map” kitobida shunaqa holatlar juda yaxshi tasvirlangan. Misol uchun, amerikaliklarning juda past kontekstda (gapni boricha tushunish) gapirishiga sabab Amerikaning tub aholisi har xil millatli va tarixdan qarasak, ular bir-biri bilan muloqot qilishi uchun aniqlik bo‘lishi muhim bo‘lgan. Faraz qiling, amerikalik o‘zbekka telefon qilib kelyapsanmi desa o‘zbek yo‘lga chiqyapman deydi. Boshqa o‘zbek odam bo‘lsa bilardi, u odam hali uyida ekanligini. Amerikalik bo‘lsa, ha yo‘lda ekan deb tushunadi.

Boshqa millatlar bilan ishlaganda gaplarimizda ochiqlik, aniqlik va xushmuomalalik juda muhim. Bu tushunmovchiliklarni kamaytiradi. Biror nimani bilmasligingiz yoki qila olmasligingizni aytish sizning obro‘yingizni tushirmaydi. Odamlarning xilma-xil ekanligini tushunish va ularga mos muomala qilish ishga kirishdagi intervyularda va ishda muvaffaqiyat qozonishda juda muhim.

Azamat Sobirov, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Koreys oliy ta’lim dargohlaridagi odatiy an’ana. Ya’ni professor talabalarni yigʻib, birga ovqatlanishga borishi va hisobni ham oʻzi toʻlashi. Bilasizmi, mana shunday holatlar haqiqatan professor bilan oradagi masofani yaqinlashtirishi, oʻqishdan tashqaridagi qilinadigan ishlar va kelajak uchun yaxshi tushunchalar olish uchun ma’lum darajada rol oʻynaydi. Mana shundan keyin men ham professor bilan bemalol gaplashib ketadigan boʻldim.

Marufjon Nematjonov

@uzbekistonlikuz

Ba'zan mayda qadamlar hayotimizni tubdan oʻzgartirib boradi.

Inson ulgʻaygan sari uning afsusi va oʻtgan umriga nisbatan achinishi deyarli bir zayilda oshib boradi. Bunga asosiy sabab esa uning vaqtida qoʻyishi kerak boʻlgan qadamlarini kechiktirgani ba'zan umuman voz kechgani boʻlishi ham mumkin.

Ibodatini qariganda boshlagan chol-u kampirning, yilni oxirigacha darsga e'tibor bermay butun bir modul'ni bir boshidan oʻqib chiqishi kerak boʻlgan oʻquvchining, ishga koʻmilib ketgan insonlarning til oʻrganmaganlikka boʻlgan afsusi, bular barchasi bir xil. Vaqtida qilinmagan ishning yuki ayrim holatlarda arifmetik, skill'lar bobida esa geometrik progressiyada oshib, qiyinlashib borishi mumkin.

Bizning nazmimizda kunlik qilinadigan ishlarning mashaqqati ogʻir ammo vazni yengil tuyiladi. Keling aslida qanday? 10-yoshlik yigit kuniga 1 soat vaqtini Qur'on yodlashga sarflasa, 2 yilda qori boʻladi. 12 yoshlik yigit kuniga 1 soat vaqt sarflasa, ingliz tili oʻrganishga sarflasa, 15 yoshida A1 dan C2 ga oʻzgarsa boʻladi. 15 yoshlik yigit kuniga 2 soat vaqtini yaxshi koʻrgan va ustida ishlay oladigan qanaqadir sohaga bersa, 20 yoshida master boʻladi.

Men oʻsha yantoq paydo boʻlgandan beri, esimni taniganimdan beri kitob oʻqiyman, darsimni qilaman, nega menda buni hammasi yoʻq deysizmi? Doʻstim, men bilan sizda bir sohada qattiq qunt yoʻqligi sabab, vaqtimizni katta qismini qanaqadir talablarni bajarish bilan, kecha bejab qoʻygan ishimizni yopish bilan biz bularni barchasiga erisholmadik.

Endi hammasi kechmi ? Mavzuni boshiga qaytadigan boʻlsak, ana endi sizda katta achinish hissi bor. Endi umringizni qolgan qismini achinishga sarflashga shoshilmang. Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, inson bolasining oʻrganishga moyillik bor davri 9-25 yoshlari hisoblanadi. Sizda oʻsha mayda qadamlarni hozir ham boshlab olish imkoniyati mavjud. Zeroki, har bir soniyangizdan soʻraladigan bu dunyoda ortiqcha hissiy va keraksiz mashaqqatlardan oʻzingizga dam bering. Shunchaki aqlli oʻquvchi boʻlib oʻrganishni davom eting.

Sarlavhada mayda qadamlar hayotingizni oʻzgartirib yuboradi deyilmadi, ular bir maromda oʻzgartirib boradi. Imom Buxoriy omadli kartani tortgani uchun 600000 hadis yodlamagan. Mayda qadamlardan koʻp narsa kutmang, ammo ular katta narsalarni doimo kafolatlaydi.

Inson dunyoga kelgan vaqtda qadam tashlashga, yangi narsalarni oʻrganishga ishtiyoqi baland boʻladi. Qancha yiqilsa ham qayta emaklab, chirmashib yurib ketadi. Bu dunyoning oddiy ishlari sizni farz-u muhim ilmlarni oʻrganishdan chalgʻitmasligi kerak. Qayta-qayta turib oʻrganishni davom eting. Mayda qadamlar hikoyada maydaligicha qolaveradi, ammo intihoda vaznlari ogʻir keladi...

University of Birmingham talabasi Olimjon Uktamov

@uzbekistonlikuz

Esimda bor. Chet eldagi talabalar biror ovqatining rasmini joylasa, izohlarda “halolmi” degan savol berishsa, menga gʻalati tuyilardi.

Sababi shunchaki yaxshi gumonda boʻlardim. Chetda yashayapti degani borib harom narsalar yeyaveradi deganimas-ku, “kallasi ishlasa” kerak, bunaqa savol berish menimcha notoʻgʻri derdim.

Lekin yoʻq. Chindan ham ba'zilar chetga chiqib halolmas narsalar yeyishi mumkin ekan. Siz ham ulardan boʻlib qolmang. Ogoh boʻling!

Karimova Zilola

@uzbekistonlikuz

Siz oʻzbeklar judayam aqllisizlar, faqat buni oʻzlaringiz bilmaysizlar...

Ilmiy rahbarim bilan bugun shu haqida gaplashdik. Professorim Koreyada men koʻrgan eng qattiqqoʻl kishi boʻlsa kerak. Senga ochiq aytaman, xafa boʻlmaysan, dedi u kishi: “Siz oʻzbeklar aslida juda ham aqlli xalqsizlar. Sizlardagi salohiyat menda boʻlsa edi, deyman. Lekin afsuslanadigan tomoni nimaligini bilasizmi?

Sizlar bola-chaqa, pul-uy deb asl vazifalaringni unutasizlar. Agar sizlar rostakamiga oʻqisalaringiz bilasizmi nima boʻlardi, Koreyadan oʻzib ketgan boʻlardilaring. Men uchratgan ba'zi oʻzbeklar meni ilmi bilan lol qoldirgan. Oʻshandan beri shunday kishilarni uchratmadim. Chinakamiga oʻqisalaring oʻsha uy ham, pul ham ortigʻi bilan topilardi. Lekin sizlar oʻsha narsalarni ilm orqali emas, qora mehnat orqali olishga urunayotganlaring meni oʻylantiradi”.

Professorga indamadim, lekin sekundlar ichida koʻz oldimda gavdalandi. TILSHUNOSLIKning bilimlarini oshxonada servis koʻrsatish yoki zavodlarda upakovka qilishga sovurayotgan talaba, tekpeda ishlab beli chiqib ketay deb azoblanayotgan BIZNES BOSHQARUVIdagi talaba, haftada bir martalik oʻqishni izlab, qolgan kunlari TURIZM fakultetining darslarini “chanob”ga tikayotgan talabalar xayolimga keldi. Ular orasida men ham borman.

Bir taniqli kishi aytgan edi: “O‘zbekistonda qanchadan qancha Ilon Masklar, Jek Malar bozorda arava tortib yuribdi”. Hozir ularning ba'zilari Koreyada ishini davom ettirayapti. Bu hammaga tegishli emas, chin dildan o‘qib, yetuk mutaxasis bo‘layotganlarga havasdamiz. Biz xatoni qilib bo‘ldik, uy-joy hashamatni mutaxassisligimiz ustiga chiqib tepkilab, qora mehnatimizni sotib moddiyatga erishdik, bilimiz evaziga olishni afzal bilmadik. Koreyaga endi kelganlar, kelmoqchi boʻlganlar, biz qilgan xatoni qilmang. Bizga ko‘o‘o‘p Valijon Turaqulovlar kerak. Bu kishi ham Koreyada o‘qib ketgan, ko‘pchilik tanisa kerak.

Professorning menga aytgan gaplari sizga ham tegishli: Aslida qanchalik bilimli, salohiyatli ekanligingizni bilganingizda edi, qora mehnatni emas ilmni tanlagan boʻlar edingiz!

Malohat Gafforova

@uzbekistonlikuz

Tokio metrosi Londonda

Yozishlaricha, Tokio metrosini boshqaradigan kompaniya Londonning eng yangi temir yo‘li Elizabet yo‘nalishini yuritishda qatnasharkan. Bu yo‘nalish Londonning eng yangi liniyasi bo‘lib, shaharni g‘arbdan sharqqa kesib o‘tadi va atrofdagi joylar bilan bog‘laydi. Yuqoridagi suratlarni o‘zim olganman.

Elizabet yo‘nalishi marhum qirolicha nomini olgan, londonliklar uni erkalab Lizzy Line deydi va 2022 yilda qirolicha vafotidan biroz oldin ishga tushgan. Ochilganidan beri Hitrou aeroportiga borish osonlashdi. Markazdan aeroportgacha oldin oddiy metroda 1 soat ketardi, endi yarim soat ketadi.

Shu orada britaniyaliklar Tokio metrosi deganda Tokiodagi hamma poyezdlarni tushunarkan. Vaholanki, Tokioga 80dan ortiq yerosti va yerusti yo‘nalishi xizmat ko‘rsatadi. Yerusti yo‘nalishlar soni (60 dan ko‘p) “metro” yo‘llaridan (13 ta) bir necha baravar ko‘p.

Fikrimcha, Elizabet liniyasi uncha yomon yurmaydi, ko‘p kechikmaydi ham. Tokioliklar Britaniyadagi boshqa poyezdlarni yuritganda yaxshiroq bo‘lardi.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Uyquning me'yoridan kam boʻlishi insonning miya faoliyatiga qanchalik salbiy ta'sir koʻrsatishini hamma yaxshi bilsa kerak. Eng kamida buni oʻzimizda tajriba qilib koʻrganmiz. Juda kam uxlash yoki uyquning sifatsizi, albatta, negativ ta'sir oʻtqizmay qolmaydi. Ha, uyqu nafaqat me'yorida, balki sifatli ham boʻlishi kerak. Biz odatda uyquga nimadir koʻrib, ijtimoiy tarmoqlardan foydalanayotgan paytimiz miyamizning charchagani sabab uyquga ketamiz. Bu esa miyamizga ortiqcha bosim beradi. Me'yordan koʻp uxlash ham insonni kun boʻyi toliqib, holsizlanib yurishga majbur qiladi.

Uyqu bilan ayniqsa oʻzimda koʻp muammo boʻlgani sabab ham bu mavzu menga juda ham qiziq. Kam uxlash bizni samarali qilmaydi. Sababi, yaxshi uxlagan inson 1 soatda yakunlagan ishni yaxshi uxlamagan odam kamida 2 soatda bajaradi. Yoki ayrim detallar ham koʻzdan chetda qoladi. Bizdagi uyquning barqarorligi buzilsa, inson miyasi ogʻrishni boshlaydi, ma'lumotlarni sekin qabul qiladi va fokus qilolmaydi.

Islombek Zokirov

@uzbekistonlikuz

Yaponiyadagi devlar!

Assalomu alaykum, aslzoda o‘qirmanlar. Bir necha yillardan beri Yaponiya haqida ko‘p narsani hikoya qilibman-u, SUMO haqida hech aytmagan ekanman. Bugun tasodifan uchratib qolganim devdek sumochi bugungi mavzuga turtki bo‘ldi. Turtki ham kamaz turtgandek turtki.

Bugun tushlik qilgani bir uyg‘ur oshxonasiga kirdim. Qornim ochib ketib, lag‘monni shiddat bilan yeyman deb tursam, bir ketvorgan Yapon jononi yonimga kelib: “Yoningizdagi joy bo‘shmi?” dedi. “Ha, bo‘sh” dedim-u miyamda: “Eh, cherezchur kelishgan yigit bo‘lish ham qiyin-da, oshxonada ham qizlar tinch qo‘ymaydi” kabi xayollar charx urdi. Shu payt anavi qiz “Kiravering joy topdim” deb kimgadir telefon qilsa bo‘ladimi. Eshikdan bir dev kirib kelsa deng. Eshikka sig‘mayapti. Kamida 130 kg bo‘lsa kerak. Odamzodni tugashi bilan devni boshlanishi. Ishqilib bizni stolga o‘tirmasin-da deb o‘ylab ulgurmasimdan yonimizga kelib o‘tirdi. Bu gavda bilan lag‘monga qo‘shib, anavi qiz va meni ham yeb qo‘yishi hech gapmas. Ko‘rinishidan ma'lumki, sumochi.

Salom-alik qilmoqchi bo‘lib yaponcha gapirmoqchi bo‘lsam, yaponchani uncha bilmas ekan. Qayerliksiz deb so‘rasam, o‘zimizdan ekan. Qozog‘istonlik bovurimiz. Qarindoshimni ko‘rgandek xursand bo‘lib ketdim. Uyoq buyoqdan gaplashdik. Qozog‘istondan kelib, yaponlarni sumosida professional qatnashyapti ekan. Turishi dev bo‘lsa ham qalbi oq kabutardek ekan.

Keling, bahonada sumo haqida aytib beray. Sumo 2000 yillik tarixga ega Yapon milliy sporti. Sumoni kelib chiqishi yaponlarning qadimiy diniy rituallari bilan bog‘liq. 1600 yillarda juda rivojlangan. Yaponiyada Hozir ham Sumo, Beysbol, Judodan keyin uchinchi o‘rinda turadigan sport. Futbol 4-5 chi o‘rinlarda tursa kerak. Sumochi bo‘lish ham qiyin ekan. Ular ko‘p hollarda mustaqilligini yo‘qotishadi. Hattoki, mashina haydashga ham ruxsat berishmas emish. Sumochilar maxsus lagerlarlarga ko‘chib borishadi va parvarish qilinadi, boqiladi, mashq qilishadi.

Yaponiyada o‘ta mashhur va boy sumochilar ko‘p. Ular qatorida hozirda ko‘p o‘yinlarda gegemonlik qilayotganlar MONGOLLAR va QOZOQLAR. Demak, baquvvatlik masalalarida biz turkiy xalqlarda nimadir bor. Bizga mos keladigan sport turi bo‘lsa kerak. Sumochilarga Yaponiyaning manaman degan kompaniyalari homiylik qilishadi. Natijada, sumochilar siz bilan men kalkulyatorda ham hisoblay olmaydigan darajada ko‘p pul topishadi. Bu gapim bilan nima demoqchiman, 90 kgdan oshgan turmush o‘rtog‘ingiz, tanishingizga sekin mana bu postni jo‘natib, “Yetar endi. Semizligingizdan ham pul topaylik. Uching Yaponiyaga” deb uchirib yuboring. Yoki kimgadir semirib ketibsan deb dilini og‘ritgingiz kelmayapti-yu, ammo aytgingiz kelyapti. Yaxshi yo‘li “Sumochi bo‘lib ketingey” deb qo‘ying, tamom.

Shunaqa gaplar. Barchalaringizga yaxshi kayfiyat tilayman. Yoqtirmani ham sumochilardek bosing.

Hurmat bilan, Bahodir Nipponiy

@uzbekistonlikuz

Nimaga oʻylanib qolding?

Shunchaki hayotim koʻz oldimdan oʻtdi. Haliyam shu joyda ekanligimga ishongim kelmaydi. Maktabimda ikkita uchta qiz oʻqidik. Hammasi erga tegdi, sinfdoshlar. Kollejdan adashmasam ikkita qiz edik universitetga kirgan. Oilamdan esa ilk men chet elga oʻqishga keldim. Bilmadim qanday, ammo hayot menga oʻzim oʻylaganimdan ham koʻra koʻproq imkoniyatni berdi. Tasavvur qilolmaydiganim qadar imkoniyatni. Bu maydondan asrlar davomida millionlab, balki milliardlab odamlar oʻtdi. Endi esa men, insonlarni tomosha qilib, sevimli cappuccino’mni ichib oʻtiribman. Ba’zida qoʻlimda bor narsalar shu qadar koʻpligi koʻzimga koʻrinmaydi.

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Universitetni AQSHda oʻqishdan qanday foyda koʻrdim?

Amerikada oʻqishdan maqsad shunchaki diplom olish emas, u ta'limni ishlata bilish ham katta rol oʻynaydi va bunda sizga universitetning oʻzi ham katta yordam beradi. Tasavvur qiling, oʻqiysiz-u lekin ish topa olmasangiz alam qiladi. Lekin AQSHda sizning muvaffaqiyatingiz uchun universitet qoʻlidan kelgan hamma imkoniyatni beradi.

Mening soham Business Administration va Marketing boʻlganligi uchun, yozda malaka oshirish uchun amaliyot oʻtagim keldi va Research Foundation'ning CareerLaunch loyihasining Marketing boʻlimiga ishga topshirdim. Hujjat topshirish, intervyuga qabul qilinish 2 oycha vaqt oldi. Vanihoyat Mayda meni ishga qabul qilishdi. Kompaniya rahbari meni Marketingda tajribam borligini koʻrib, shu stajirovka mobaynida boshqa yettita amaliyotchilarni boshqarishni taklif qildi. Shu bilan yozni oʻzimning sohamda ishlab oʻtkazdim.

Sentyabr oyida esa dunyodagi eng nufuzli Concordia Annual Summit'ga 100% grant bilan qabul qilindim. Bu 3 kunlik summitga qatnashish $2500 turadi. Summit mobaynida, bir necha davlatlar prezidentlari, bosh vazirlari, AQSH senatorlari va dunyo boʻyicha katta biznes rahbarlari va top liderlar bilan koʻrishishga erishdim.

Noyabr oyida esa NAFSAning vakili sifatida United Nations New York headquarterida yangi oʻringa ega boʻldim. 5-6 sinfligimda Birlashgan Millatlar deyishsa tushunmasdim, hozir esa shu yerda ishlayman. Albatta, bu 2023-yilda erishgan eng katta muvaffaqiyatlarimdan. Agar Amerikada oʻqimaganimda bunday imkoniyatlarga erishish juda sekin yoki ilojsiz boʻlardi.

Borough of Manhattan Community College talabasi Saidamir Egamberdiyev

@uzbekistonlikuz

Hamma narsani qaytarsa boʻladi — pulni, imkoniyatlarni. Ammo xotiralar biz bilan doim qoladigan yagona narsa. Ularni qadrlang!

NSP dasturi gʻolibi Ibrohimxon Akmalxonov

@uzbekistonlikuz

Yong‘oq fasli, issiq choy fasli

Kuz oxirlashi bilan do‘konlarda to‘r xaltalarga solingan yong‘oqlar sotuvga chiqadi. Yong‘oq kech kuzda bozorga chiqishi rost, ammo bu yerda nimagadir aynan bayramoldi mahsulotlarga qo‘shib sotiladi. Yangi Yil mahsulotlari kamida 2 oy oldin sotila boshlaydi.

Suratdagi yong‘oqlar 350 grammli xaltalarda, narxi £3, ya'ni 50 ming so‘m. Kiloga chaqqanda 140 ming atrofida bo‘larkan, po‘chog‘i bilan. Istanbuldan olib kelganim dev yong‘oqlardan farqli, bularning ichida deyarli puchi bo‘lmaydi. Po‘chog‘i yupqagina, mag‘ziga zarar bermasdan chaqish oson. Chaqilgani hamisha sotuvda bo‘ladi, ammo o‘zingiz chaqib yeganingizga yetmaydi. Chaqilgan yong‘oqda g‘alati hid bo‘ladi.

Shu sabab, bu xaltalardan uyga olib kelib, chaqib qo‘yaman. Ertalab choy bilan, yaxshi non bilan yeb turib, “Qani endi bizdagidek mayiz, pista-bodom turlari ham bo‘lsa, bular faqat Yangi Yil arafasida emas, bozorlarimizdagidek yil-o‘n ikki oy bo‘lsa”, deb qo‘yaman o‘zimga-o‘zim.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Ingliz tilidagi biron yoqimli badiiy asarni oʻqimoqchi boʻlsangiz, “The Boy at the Back of the Class”ni maslahat beraman. Tili unchalik qiyinmas. Adashmasam bu ona tilisi ingliz tili boʻlgan bolalarga boshlangʻich sinflarda oʻqishga beriladi. Kitob uzoq yoʻlda oilasidan ayrilishga majbur boʻlgan Suriyalik arslon koʻzli bolacha va uning britan doʻstlari haqida.

Oʻqish davomida hayotni yangi koʻz bilan koʻrishni boshlaysiz, goʻyo shu paytgacha hamma narsani oq-qora ranglarda koʻrayotgandingiz-u, endi esa yozuvchi sizni minglab turfa ranglar bilan tanishtirdi. Musulmon sifatida islomni va sharqqa xos ba'zi odatlarni qayta kashf ham etasiz. Kitobni oʻqishni boshlashingiz bilan, iliqlik, yaxshi kayfiyat va mehr-muruvvat sizni qurshab oladi. Kitobni oldindan toʻliq aytgim yoʻq-ku, lekin shuni aytib oʻtmoqchiman: voqealar Londonda roʻy beradi.

Karimova Zilola

@uzbekistonlikuz

16 yosh atroflarim edi. Oʻsha paytlari ingliz tili oʻrgatib yurardim. Ikkita oʻquv markazda 100 dan ortiq oʻquvchiga ingliz tilini oʻrgatardim. Asosiy daromadim ham shundan edi. Otam yoʻqligiga qaramay, onam hammamizni juda toʻq qilib oʻstirganlar. Butun oilamizda onam boshqacha fikrlardi, erkinlik, qobiqdan tashqarida yashash, hayotga yorqin orzu va umidlar bilan qarashga oʻrgatganlar.

Oilamda birinchi boʻlib chet elda oʻqishga qiziqish bilan ingliz tili oʻrgangan inson men boʻlganman. Bunga har qanday sharoitni onam qilib berganlar. 2021-yili birinchi marta Amerika elchixonasining yozgi oromgohiga qabul qilingandim. Hammasi ham ana shundan boshlandi. Hayotimning yangi sahifalari yozilishni boshladi... 2022-yil mart oyida maktab oʻquvchilari uchun moʻljallangan eng nufuzli dastur, FLEX dasturiga qabul qilindim. Minglab oʻquvchilar orasidan 40 ta tanlab olinganlardan biri boʻlish menga oʻzgacha motivatsiya bergan.

Yutganimda birinchi boʻlib AQSHda ega boʻladigan imkoniyatlarim emas, oilamning men uchun bagʻishlagan umri, mehnati, oʻzimning tinimsiz oʻqigan tunlarim va soatlar sanamay ishlaganlarimni samara berganligi koʻz oldimga kelgan. Hammada imkoniyat har xil, kimdadir moliyaviy resurslar juda kam, kimdadir esa yetarlicha bor va bunaqa holatda toʻgʻri ish tuta bilish eng muhimidir. Har bir ingliz tili, SAT yoki qaysidir tilni oʻrganayotgan oʻquvchining orzusi ham shunday. Ularga berilgan ishonchni oqlash va maqsadga erishish boʻlsa kerak.

Sizda qanday maqsad, aniq maqsadingizni yozib qoldiring.

Borough of Manhattan Community College talabasi Saidamir Egamberdiyev

@uzbekistonlikuz

Nima uchun talabalar Italiyada o’qishnii afzal ko’rishadi?

Talabalar Italiyada o‘qishni bir qancha sabablar tufayli afzal ko‘rishadi. Quyida bu omillarni tahlil qilib chiqamiz:

Yuqori sifatli ta’lim tizimi. Italiyada dunyoga mashhur universitetlar, masalan, Bologna Universiteti, Sapienza Universiteti va Milano Politexnika Universiteti joylashgan.
• Bu universitetlar o‘zining yuqori sifatli ta’lim dasturlari, xalqaro akreditatsiyalari va tadqiqot faoliyatlari bilan mashhur.

Arzon yoki bepul ta’lim. Ko‘plab davlat universitetlari talabalar uchun o‘qish to‘lovlarini nisbatan arzon qiladi. Yevropa Ittifoqi va boshqa davlatlardan kelgan talabalar uchun stipendiyalar, grantlar, va iqtisodiy yordam dasturlari mavjud.

Xalqaro dasturlar va ingliz tilida ta’lim. Ko‘plab universitetlar ingliz tilida bakalavriat va magistratura dasturlarini taklif qiladi, bu esa til to‘sig‘ini kamaytiradi. Erasmus+ kabi xalqaro dasturlar orqali boshqa Yevropa mamlakatlari bilan o‘zaro almashinuv imkoniyatlari mavjud.

Madaniyat va tarixiy meros. Italiya o‘zining boy madaniyati, san’ati va tarixiy yodgorliklari bilan mashhur. Talabalar Rim, Florensiya, Venetsiya kabi shaharlarning madaniy merosidan ilhom olishadi.

Taniqli sanoat va kar’era imkoniyatlari. Italiya moda, dizayn, muhandislik, va gastronomiya sohalarida dunyo bo‘ylab etakchi hisoblanadi. Ko‘plab talabalar o‘qish davomida yoki undan so‘ng Italiya sanoatida amaliyot va ish topish imkoniyatiga ega bo‘lishadi.

Iqlim va hayot sifati. Italiya iqlimi iliq va qulay, bu esa talabalar uchun yoqimli yashash sharoitlarini yaratadi. Yashash narxi boshqa Yevropa mamlakatlariga nisbatan maqbul bo‘lib, talabalar uchun qulay turmush kechirish imkonini beradi.

Tarmoqlanish va global imkoniyatlar. Italiya universitetlari xalqaro talabalar bilan aloqa o‘rnatishga katta e’tibor beradi, bu esa global tarmoq yaratish imkonini beradi. Bitiruvchilar dunyo bo‘ylab yuqori obro‘ga ega bo‘lgan diplom bilan ish qidirishlari mumkin.

Xulosa: Italiyada ta’lim olish nafaqat yuqori sifatli bilim olish imkoniyatini beradi, balki dunyoga mashhur madaniyat, iqlim va iqtisodiy jihatdan qulay sharoitlarni ham taqdim etadi. Shu sababli ko‘plab talabalar aynan Italiyani o‘z ta’lim maskani sifatida tanlaydi.

University of Messina talabasi Oʻtkirbek Hoshimov

@uzbekistonlikuz

Kimlargadir havas qilamiz, ulardan oʻrnak olamiz, ularni oʻzimizga ustoz deb bilamiz. Agar 5 yildan keyin ularga oʻxshamoqchi boʻlsak, ular aytayotgan gaplariga emas, ularning ustozlari aytayotgan gaplarga, yanada muhimrogʻi qilayotgan ishlariga e'tibor berishimiz kerak. Ya'ni “nabira shogird” boʻlishga harakat qilish kerak.

Bek Olimjon, Germaniya

@uzbekistonlikuz

Yarim kechasi oʻn ikki, lekin mazza qildim.

Bu qishloqda odamlar bir biriga e’tibor bermas ekan. Bizning qishloqda qoʻshnilar devordan moʻralab turadi nima boʻlyaptikan deb.

Xullas, Nyu-York koʻchalaridan biri Herald Square’dan oʻtib ketayotib koʻzim tushib qoldi. Oʻrtaga tushvolib baqirib mazza qilib qoʻshiq aytishayotgan ekan. Yoʻldan oʻtayotganlarga mikrofon tutqazib ularni ham qoʻshishayotgan paytda menam kirib ketib qoldim.

Borough of Manhattan Community College talabasi Saidamir Egamberdiyev

@uzbekistonlikuz

​​Eslaysanmi qanday qiz eding?

Eslaysanmi, qanday orzular qilarding? Yulduzlardan zavqlanar, baxtli eding. Eslaysanmi, har gʻalaba qozonganingdagi oʻsha tabassumni? Hech oʻzingni aybdor his qilmasding. Qanday sevarding insonlarni? Maqsading bor edi. Uchishni, oʻzingni kashf qilishni sevarding. Kitob olganingda qanday sevinarding. Har narsaga ulgurarding aslida. Oʻqirding, lekin buni oʻzing sevganingdan qilarding. Ertalab rohatlanadigan oʻsha qahvani eslaysanmi? Baqirarding, raqs tusharding, yangi nimalardir oʻrganishga tashna eding.

Nima oʻzgardi? Qachon tonggi qahva shunchaki qahvaga, atrofingdagi insonlar begonaga, kitoblar oddiy qogʻozga, hikoyalar ma'nosiz soʻzlarga aylandi. Qachon oʻzingni hech qayerga sigʻmayotganidan tipirchilayotgan qushga aylantirding. Qachon paydo boʻldi bularning bari? Qachon oʻzingni baxtli qilish uchun joningni hamma narsaga uradigan va oxirida “aybdor” biriga aylanding? Qachon bir onda koʻzidan yosh oqadigan, oʻz-oʻzidan yigʻlaydigan qizga aylanding?

Qachon yoningdagi odamlar “senda hammasi yaxshi, oʻzing tragediya yasaysan” deydigan bir yerga kelding? Qachondan “yaxshiman” deganingda koʻzing yoshga toʻlishni va “yaxshi emasman” deyish uyatga aylandi? Qachon oʻzingni bu qadar ayblashni, berkitishni boshlading? Qachondan hayot tushunarsiz voqealiklarga aylandi? Aynan qaysi payt oʻzingdan boshqa hammani tushunishni boshlading?

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

O‘zbek tilida shevalar haqida gap ketganida, hasharot va boshqa mavjudotlar nomlaridagi farqlar ko‘p eslanadi. Hamma biladigan misol, albatta, pashsha/chivin. Internet oralab nomlardagi farqlar nafaqat o‘zbek tiliga xos ekanini ko‘rdim va bu haqda sizga aytib bergim keldi.

Surʼatdagi mavjudot (hasharot demoqchi edim, aslida hasharot emas ekan) o‘zbek tilida “eshakqurt” deyiladi. Men ham bolalikdan shunday atab kelganman. Balki boshqa viloyatlarda boshqacha nomlari bordir, bilsangiz yozib keting!

Ammo Britaniya orolida buning bir nechta nomi mavjud ekanini suratdagi post izohlaridan ko‘rish mumkin. Adabiy inglizchada woodlouse deyilsa, Shotlandiyada slater, Bornmutda chucky pig, Redingda cheese log, Uelsda granny grey deb atalarkan. Nimagadir pishloq bilan bog‘liq nomlar ko‘p ekan; cheese log dan tashqari, cheesy bug (pishloqqo‘ng‘iz) deb ham atalarkan.

Shuncha nomni o‘qib, bor yo‘g‘i 100 kilometr uzoqlikdagi tumanlarda shuncha farqli nomlar borligiga hayron qoldim.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Chet elda ta’lim olish: orzumi yoki sinov?

Bugungi kunda chet elda o‘qishni orzu qilmaydigan yoshlarni topish qiyin. Bu go‘yo hayotdagi hamma muammolarni hal qiluvchi kalitdek ko‘rinadi. “Chet elga chiqaman, hamma narsa yaxshilanadi,” degan fikr o‘zimizga motivatsiya berish uchun yaxshi, lekin bu yo‘lda kutilayotgan haqiqatlarni ham unutmaslik kerak. Chetda o‘qish – bu nafaqat imkoniyat, balki sinov hamdir.

Oltin imkoniyatlar eshigi chet elda o‘qish sizni butunlay yangi dunyo bilan tanishtiradi. Bu yerda siz faqat bilim emas, balki hayotiy tajriba to‘playsiz. Yangi do‘stlar, yangi madaniyatlar, yangi fikrlar. Mustaqillikni o‘rganasiz. O‘zingizning qobiliyatingiz va orzularingizni yana bir bor qayta kashf qilasiz. Dunyoqarashingiz kengayadi, tilingiz charxlanadi va o‘z ustingizda ishlash odati hayotingizning bir qismiga aylanadi.

Ammo qorong‘u tomonlar ham bor. Har bir orzu narx talab qiladi. Chet elda yashash hayotning chiroyli tomoni bilan bir qatorda uning murakkabligini ham ko‘rsatadi. Yolg‘izlikni his qilish, madaniyatlar toʻqnashuvi zarbasiga duch kelish bu deyarli har bir talabaga tanish tuyg‘ular. Bosim ham kattaroq: siz o‘z yutuqlaringiz uchun ham, xatolaringiz uchun ham to‘liq javobgarsiz. Aksariyat holatda, sizni qo‘llaydigan yaqinlaringiz yoningizda bo‘lmaydi.

Shuningdek, chet elda ta’lim olishni moliyaviy jihatdan boshqarish ham alohida murakkablik tug‘diradi. Endi uyingizda roʻzgʻorlik shunchaki paydo boʻlib qolmaydi. Ovqatingiz dasturxonga kelib sizni chaqirmaydi. Nafaqat o‘qish uchun, balki yashash uchun ham xarajatlarni nazorat qilish talab etiladi. O‘z vataningizdagi oddiy qulayliklarni sog‘inish, o‘zingizni “ikki dunyo o‘rtasida” his qilish kabi hissiyotlar esa vaqt o‘tib paydo bo‘ladi.

Xulosa: Orzu va sinov o‘rtasida muvozanat. Chet elda o‘qish hayotingizda ajoyib imkoniyatlarni ochishi mumkin. Ammo bu faqatgina xashamatli universitetlar, yangi do‘stlar va kutilmagan imkoniyatlar degani emas. Bu sinovlar, qiyinchiliklar va o‘zingizni qayta-qayta topish jarayonidir. Hayotda har qanday katta qadam ikki tomonlama bo‘ladi. Eng muhim savol shuki: siz bu yo‘lga tayyormisiz?

University of Arizona talabasi Hidoyat Roʻzmetov

@uzbekistonlikuz

Norvegiyada (Oslo) noyabr va dekabr oylari depressiya (hazil qilib) oylari deyiladi. Sababi ertalab ishga ketishda ham shunaqa qorong’u va qaytishda ham shunaqa.

Quyosh 8:15 da chiqib 15:45 da botadi va yana kun qisqarib ketaveradi. Noyabr va dekabr boshida qor boʻlmaganligi uchun koʻchada hech narsa qilib boʻlmaydi.

Azamat Sobirov, Norvegiya

@uzbekistonlikuz

Ko‘pchilik yangi yil, yangi oy yoki dushanba kunini yangi odat boshlash, o‘zgarish kiritish uchun eng yaxshi vaqt deb hisoblaydi. Bunday fikrlash qanchalik motivatsion tuyulmasin, kuchli istak va aniq maqsad eng muhim rolni oʻynaydi.

Yangi odatlarni boshlash, eski odatlardan voz kechish yoki hayotini tubdan o‘zgartirish uchun asosiy kuch bu insonning iroda va intilishidir. Agar biror maqsad qo‘yilsa va uni hayotimizga tatbiq etishga kuchli istak boʻlsa, boshlash uchun hatto tong otishini ham kutish shart emas.

Masalan, sport bilan shug‘ullanishni xohlagan odam faqatgina yangi yil rejalarini tuzishni kutmasdan, shu kunning o‘zidayoq birinchi mashqni boshlay oladi. Yoki kitob o‘qishni odat qilishni istagan kishi faqatgina yangi haftani yoki oyni kutmasdan, bugunoq bir sahifa o‘qishni boshlashi mumkin. Eng muhimi va qiyini bu boshlash. Keyinchalik bu odatiy turmush tarzingizga aylanadi, xoh yaxshi odat boʻlsin xoh yomon.

Sana shunchaki raqam, lekin qadam – bu haqiqiy boshlanish. O‘zgarish uchun birinchi qadamni bugun tashlang, ertangi kunga qoldirmang!

University of Birmingham talabasi Ruziboyev Shoxrux

@uzbekistonlikuz

Kaptarlarga ovqat bermang!

Bolalikdan televizorda Yevropa shaharlari haqida lavhalarda maydonlarni to‘ldirib turadigan kaptarlar menga qiziq tuyulardi. Yaxshi shaharlarni kaptarlarsiz tasavvur qilishim qiyin edi.

Keyinchalik bu qushlarga munosabat salbiy ekanini o‘rgandim. Boshqa joylarni bilmadim, ammo Angliyada kaptarlarga kasallik tarqatadigan parazitlar, “qanotli kalamushlar” sifatida qarashadi. Men yashaydigan shahar maydonida “Kaptarlarga ovqat bermang!” degan belgilar ko‘p, ataylab ovqat berganlarga jarima bor.

Men biolog emasman; kaptarlar balki rostan zarar yetkazar. Ularga ovqat bermaslik qanchalik samarali yoki to‘g‘riligini bilmayman. Maqsad ovqat bermaslik orqali ko‘payish oldini olish bo‘lsa, tug‘ilib bo‘lgan kaptarlarga nima bo‘ladi?

Menga kaptarlar shafqatsiz ko‘cha sharoitida yashash uchun kurashayotgan insonlarni eslatadi. Bir nimalar yeyotganimda oyog‘im tagida o‘ralashib, tushgan ushoqlarni teradi, bir-biri bilan shu bo‘laklar uchun urush qiladi.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Oʻzbekiston maktablariga SEL (social emotional learning) ni olib kirish kerak. Oʻquvchilar stressni qanday yengishni, qarorlarni toʻgʻri chiqarishni, odamlar bilan sogʻlom munosabatda boʻlishni, hissiyotlarini nomlay olishni oʻrganishlari shart. Masalan, mening boshlangʻich ustozim bizga shunaqa narsalarni o'rgatgan. Ustozimga katta rahmat.

Stressga tushsak yoki kimdir yigʻlasa, borib quchoqlardi, uni eshitardi, butun sinfni oʻsha bolani qoʻllab-quvvatlashni soʻrardi. Oʻzbekiston maktablarini bir necha yillardan beri kuzatib, Amerikada oʻqib yurgan sarim shuni tushunib yetyapmanki, 3 ta maktabdagi (boshlangʻich, oʻrta, yuqori) ustozlarimning koʻpi ''shokolad'' oʻqituvchilar boʻlgan ekan. Odam nima qilgan boʻlishi kerak Xudo bunaqa zoʻr ustozlar berishi uchun?

University of Minnesota, Twin cities talabasi Meliboyev Behruzjon

@uzbekistonlikuz

Katta qoʻrquvni yengib avval Slovakiyaga ketgandim, keyin Xitoyga keldim. Darrov 90 kun oʻtib ketibdi. Kunlar juda tez oʻtib ketyapti, sezmay qolyapman.

Nimalar oʻrgandim?
- atrofdagi insonlarga e’tiborli bo’lish,
- oʻqish kerak, lekin har doim ish va hayot balansi muhimligi,
- kunlik odatlarni qadam baqadam shakllantirish,
- guruchni chopstick'da yeyish,
- lahzalarni yanada qadrlash,
- bor imkoniyatlardan oʻzimga sharoit yaratish.

Xitoyni esa Yevropa bilan solishtira olmayman, chunki yevropadagi oʻqish mas’uliyati Xitoydagichalik emas edi. Asosan sayohat qilganman. Xitoyda esa kunlar faqat oʻquv binosi ichida oʻtadi, ba’zida 2-3 haftalab oʻquv binosidan chiqolmayman. Shuning uchun ikki xil tajribani solishtirish toʻgʻri emas deb bilaman.

Gulbahor Inoyatova

@uzbekistonlikuz

Uyqu biz koʻp ahamiyatsiz qoldiradigan, ammo inson salomatligi uchun juda ham muhim boʻlgan jarayon hisoblanadi. Uyquning stabil boʻlishi, kunlik hayot tarzimizning tartibli boʻlishi bilan chambarchas bogʻliq.

Bu hafta menimcha, Koreyaga kelganimdan beri toʻyib va tartib bilan uxlagan birinchi haftam boʻlsa kerak. Odatda boshqa davlatda yashasangiz, siz faqatgina yashayotgan davlatingiz emas balki oʻz yurtingizning vaqti bilan ham yashashingizga toʻgʻri keladi. Ayniqsa oila, doʻstlar va boshqa masalalar sabab siz ikkala vaqtni ham hisobini olishingiz kerak boʻladi. Aksincha, bu esa sizda uyquning izdan chiqishi va kun boʻyi charchoq his qilib yurishingizga sabab boʻladi. Bundan tashqari ishdagi smenalar ham inson uyqusiga oʻz ta'sirini oʻtqizmay qolmaydi.

Kechki payt ishlaydiganlar buni yaxshi tushunsa kerak. Inson tanasi tabiiy ravishda kechqurun uxlashga sozlangan. Tun payti inson miyasi qorongʻi tushgani sabab melatonin ishlab chiqaradi. Bu esa uyquni chaqiradi.

Islombek Zokirov

@uzbekistonlikuz

Seul: muvaffaqiyat shahri yoki yolg‘izlik shahri?

Yaqinda Seul dunyodagi eng yaxshi shaharlar orasida yashash qiymati bo‘yicha birinchi o‘rinni egallab dunyoning yana 42 ta yirik megapolisini ortda qoldirdi.

Is gazining past darajasi, qulay kommunal xizmatlar, barqaror ijara narxlari va jinoyatchilikning eng past ko‘rsatkichlaridan biri uni yashash uchun jozibador qiladi.

Janubiy Koreya shuningdek, yuqori darajadagi tibbiy xizmatlari, ilg‘or texnologiyalari va qulay transport tizimi bilan mashhur.

Biroq, bu ijobiy tomonlarning ortida ba’zi muammolar yashiringan: yuqori darajadagi stress, ijtimoiy bosim va yolg‘izlik, past tug‘ilish darajasi.

Do‘stlar, qanday o‘ylaysiz, bunday ajoyib afzalliklarga qaramay, nima uchun aholi bunday qiyinchiliklarga duch keladi?

Fikrlaringizni izohlarda qoldiring.

Xurramova E'zoza

@uzbekistonlikuz

13 va 11 yoshli ikki qizim oʻzlari yozgan kitoblarni chop etdi. Illyustratsiyalarini ham katta qizim Iymona oʻzi qilgan. Kitoblar fantastik janrdagi qissalardan iborat.

Xarid qilishga qiziqqanlar boʻlsa, pochta orqali joʻnatishga tayyormiz, dedi mualliflar.

AQShda yashayotgan hamyurtimiz Bekzod Mamadiyev

@uzbekistonlikuz

Hayotingda nima boʻlishidan qat’iy nazar sen qoʻlingdan kelganini qilding. Qadrli oʻzim, qanday holat yuz bermasin sen bilan faxrlanaman. Hozir qayerda ekaning, qayerdan kelganing bilan faxrlanaman!

Ba’zi narsalar sening qoʻlingda emas. Yaratganning qoʻliga topshir va yashashda davom et. Kuchli boʻlishing kerak, degan gaplarga ishonma. Sen baxtli boʻlishing kerak! Oʻzing sevadigan va senga zavq bagʻishlaydigan ishlar bilan shugʻillan. Yaxshiliklarga qarat nigohingni! Hech kim bilan oʻzingni solishtirma. Sen hech kim uchun “farishta” boʻlishga majbur emassan.

Xato qilish va undan oʻrganishdan qoʻrqma! Nima boʻlgan taqdirda ham boshingni tik tut va olgʻa qadam bos! Unutma bari oʻtadi!

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Koreyada, umuman xorijda oʻqish ilm qilish bu — oʻzini sinovlar koʻp maydonga otish degani.

Hammasi oson va maqsadlarimga tez erishaman deb oʻylama. Hali yana koʻproq harakat qilishing kerak.

Janubiy Koreadagi Sejong universiteti talabasi Sarvinoz Nizamovna

@uzbekistonlikuz

Rasmdagi qalamdonning oʻziga yarasha tarixi bor. Koreyslarda negadir ragʻbatlantirish koʻproqdek tuyuladi.

Bu qalamdonni olganimga ham 10 yilcha boʻlib qolibdi. Toshkentdagi Sejong Instituti qoshidagi koreys tili maktabiga oʻqishga kirgan kezlarim sovgʻa qilib berishgan edi. Yana xuddi shunga oʻxshashini 1 yildan soʻng koreys tili musobaqasida berishgan. Yaxshi xotira va oʻzimga ishonchimni eslatib turadi desam yanglishmayman.

Agar yoʻqotib qoʻymasam, yana 10 yil indamay ishlatsam kerak. Sizda ham aynan shunday kichik, ammo bir dunyo kayfiyat bagʻishlab turadigan narsangiz bormi?

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Koʻrdingizmi, yoʻqmi, oʻrtoqlar, “qullikka tayyorlash” kursi ochilibdi Oʻzbekistonda. Turmushga chiqadigan qizlarga yangi uyda qanday qilib hammaning xizmatini qilishni oʻrgatisharkan.

Yoʻq, men tushunmayman-da! Butun dunyo bir narsalar yaratib, ilm-fan oʻrganib, din rivojiga hissa qoʻshib yotibdi. Qizlar, ayniqsa qizlar dunyoning moliyaviy markazlarida CEO, sudya, immigratsiya xizmati xodimi yana ham muhimrogʻi qoriya boʻlib yotishibdi. Oʻzbekistonda qanday qilib qaynonaning koʻnglini olishi kerak, qanday qilib qullik qilish kerak degan narsalarni kurs qilib oʻqiyapti.

Ey oʻrtoqlar, arab tilini oʻrgansa boʻlmaydimi? Dinini oʻrgansa boʻlmaydimi? Mayli, qoʻying ingliz tilini, chet el bir nimalarni. U qizlarni ham boylab bermagan-ku! Oxiratini oʻrgansa boʻlmaydimi? Nima qiladi xotinlikka, kelinlikka, qullikka tayyorlov kursida. Yor-yordan qutulgandik. Endi bunisi, ehh bu mentalitet...

University of Roehampton talabasi Zikrillo Xayitboyev

@uzbekistonlikuz

Visaga topshirish jarayonida qanday muammolarga duch kelganman?

Natijalar chiqqanidan soʻng, koreys vizasiga qanday ma'lumotlar kerakligini qidira boshlaganman. Birinchi menga aytilgan narsa bu KDB bankka $20.000 qoʻyib bir oylik bank shot qilish edi. Birinchi navbatda uyda yigʻilgan pullarni olib men onam bilan Toshkentga yoʻl olganmiz va bankka borib naqd $20.000 dollar qoʻymaganmiz. Oʻsha payti yangi qonun chiqqan ekan Seoul shahri uchun $16.000 bank shot qilish degan. Lekin men bu qonunni bankka pulni toʻliq qoʻyganimdan keyin koʻrganman. Bankshot qilish viza uchun hujjatlarni va stessli damlarning boshlanishi boʻlgan. Barcha hujjatlarni oʻzim birma bir yigʻishni boshlaganman.

Koreya vizaning Amerika vizadan katta farqi, hujjatlaringizni toʻgʻridan toʻgʻri immigratsiyaga oʻzingiz kiritolmaysiz. Uni faqatgina immigratsiya tomonidan tasdiqlangan konsaltinglar orqali topshirsa boʻladi. Shuning uchun man bitta viza konsalting tanlab, oʻsha joyga borib qanday hujjatlar kerakligi toʻgʻrisida ma'lumotlarni olganman. Ammo menda muammo ham chiqqan, bu adamning hujjatdagi oyligi kamligi va anamda umuman yillik daromadi yoʻqligi edi. Bu holat meni juda tushkinlikka tushirgan. Nima qilishni bilmay sal qolsa men ham soxta hujjatlarni taxlamoqchiyam boʻlganman, lekin ayni joyida toʻxtab oʻsha konsaltingdan yana qaydan boshqa yoʻllari borligini soʻraganman. Ular yaqin qarindoshingni qoʻshdirishing mumkin, lekin baribir biz 100% kafolat bermaymiz deyishgan.

Shunda tavakkal qilib darrov xolamga telefon qilib, onamning oʻrniga uning yillik daromadini qoʻshdirib yuborganman. Hujjatlarimni toʻliq taxlab boʻldim degan kunim, yana bitta asab buzadigan holat boʻlganman, mendan nigoh tuzilmaganligi toʻgʻrisida hujjatni soʻrashgan. Men hayron qolganman va qayta soʻraganman, aniq mendan kerakli hujjatmi shu deb. Ular ha shuni olib kelishingiz kerak deyishgan, lekin u payti men hali 18 ga toʻlmagan edim. Ular qayta-qayta soʻragani uchun oʻsha hujjat uchun ariza topshirganman. Keyin agentlikdan telefon qilishgan va men yaxshigina gap eshitganman, senga kim ayt buni qil deb sen hali 18 ga toʻlmagansanku deyishgan. Ayni charchab stressda yurgan paytlarim boʻlganiga, yomon jahlim chiqib ketgan. Konsaltingga telefon qilib qayta soʻrasak voy uzr hali 18 ga toʻlmaganingizni bilmabmiz deyishgan, bunisi battar jahlimni chiqargan.

Sogang university talabasi Sa’dullayeva Madina

@uzbekistonlikuz

​​Bugungi kunda jami nechta oʻzbekistonlik Kanada hududida doimiy yashaydi?

Qiziq bir statistikaga duch keldim. 7 mingdan oshiq oʻzbekistonliklar doimiy yashovchi sifatida yashaydi deb koʻrsatilgan ekan oʻsha paytdagi rasmiy ma'lumotda. Umumiy roʻyxatga faqat Oʻzbekistonda tugʻilganlar kiritilgan. Kanada hududida tugʻilgan ota-onasi oʻzbekistonlik boʻlgan bolalar va keyingi 3 yil (2021-2024) da kirib kelganlar anchagina koʻp boʻlishi mumkin.

Bundan tashqari student, ishchi yoki turist viza statusi bilan yashayotganlar soni kiritilmagan. Ularni ham qoʻshib hisoblaydigan bo'lsa 15-20 mingga chiqishi ham hech gap emas. Vaqti kelib vaqtincha viza turlari, ya'ni student, turist, ishchi viza bilan kelganlar, xuddi ulardan oldin kelganlar bu ishni qilgani kabi doimiy yashovchi statusini qoʻlga kiritishadi bosqichma-bosqich.

Toʻgʻri, qoʻshni davlat Amerika qoʻshma shtatlarida yashaydigan 100 mingdan ortiq oʻzbekistonliklar soniga qaraganda ancha kamtarroq miqdor. Chunki Kanada uchun “Green card” lotoreyasi mavjud emas yiliga 5 minglab yurtdoshimiz keladigan. Kanadaga kirish avvaldan qiyin boʻlib kelgan edi yurtdoshlarimiz uchun. Shukur, oxirgi 2-3 yil ichida ayniqsa pandemiyadan keyin darvozalar ancha ochildi.

Yana bir qiziq tarafi saytda qaysi provinsiyada qancha oʻzbek yashashi ham mavjud. Eskirgan boʻlishi mumkin bugungi kun holatiga. Lekin baribir qiziq. Kanada hukumati shunday statistik ma'lumotlarni doimiy ravishda har 3 yilda yangilab boradi. Kelasi yil eng soʻnggi yangilangan ma'lumotlarni e'lon qilishadi yana.

Alimardon Butayev, Kanada

@uzbekistonlikuz

Sogʻlikni asranglar.

1-2 haftadan beri boshim koʻp ogʻrib turgandi. Ibuprofin ichib ogʻriq qoldira yotgandim. Bir kuni 8 ta ichibman jami. 2 hafta oldin koʻrik qildirgandim, shifokor hammasi joyida degandi.

Bugun ertalab, oʻzimni his qilmay qoldim. Umrimda oʻzimga birinchi marta tez yordam chaqirdim... Oʻzbekistonda kasal boʻlsam, ayam qarab turardi.

Borough of Manhattan Community College talabasi Saidamir Egamberdiyev

@uzbekistonlikuz

Men 5 yil oldin agar odamlarga: 22 yoshimgacha onamga Turkiyaga sayohat sovg‘a qilaman, Amerikaga xohlagan paytim ketoladigan darajada bo‘laman, o‘z ona shahrimda eng katta til o‘quv markazlaridan birini ochaman, singillarim xohishlarini bemalol menga ayta oladi va ularni xohlagan vaqtim xursand qila olaman, meni katta auditoriya kuzatadi, desam meni aniq jinni bu qiz deb o‘ylardi odamlar. Miyig‘ida kulib qoyardi yoki nima deyapti o‘zicha deb, lekin bu real.

Oxirida bir chimdim motivatsiya: Har qanday yaxshi maqsadda qilingan chiroyli orzular amalga oshadi, statistikalar dunyodagi 92% odamlar boshlagan ishlarini tugatmasligini aytadi. 8% odamni biz omadlilar deb ataymiz, aslida ular oxirigacha kurasha olganlardir. Ertalab turishingizga, ko‘proq kitob o‘qishingizga, boshlagan ishingizni tugatib qo‘yishingizga, IELTS'ni 8 qilishingizga, chet elda grant yutishingizga, ota-onangizni ham sizni deb kechgan orzularini qayta tiklashingizga nima to‘sqinlik qilyapti, birodarlar?

Surayyo G‘ayratovna

@uzbekistonlikuz

Hayot juda tez oʻtib ketyapti. Kechagina 2016-yil edi. Keyin Trump prezident boʻldi va keyingi saylovda yutqazdi. Orada dunyoda karantin, urushlar sodir boʻldi. Kecha Trump yana saylovlarda gʻolib boʻldi, lekin Barselona hali YeCHL'ni yutgani yoʻq.

Arizona State University talabasi Diyorbek Egamov

@uzbekistonlikuz

Vaqt oʻtishi tezlashdimi?

Oxirgi vaqtlarda e’tibor bersam, vaqt juda tez oʻtib ketayotgandek. Eng qizigʻi bu bitta menda kuzatilayotgan holat emas. Kim bilan suhbatlashsam ham, ozgina vaqtdan keyin vaqt tez oʻtib ketayotgani haqida gapirishni boshlaydi. Hech narsaga ulgurmayotganini aytib oʻtadi. Rostdan vaqt tez oʻtib ketyaptimi oʻzi?

2 kun oldin bir doʻstim bilan instagramda jonli efir qilishimiz kerak edi. Doʻstimning ishi chiqib qolgani tufayli 1 soat kechroq boshlaydigan boʻldik. U xabarni men boshlashimizga 1 soat qolganda eshitdim va endi 2 soat kutishim kerak edi. Ana oʻsha vaqtda nima qilmay vaqt shunaqangi sekin oʻtdiki, xuddi 2 soat emas, 2 kun kutgandek boʻldim.

Men tabiatan ishlarimni rejalashtirmaydigan odamman. Majburiy ishlardan boshqa hamma narsani oʻzim xohlagan vaqtda qilaveraman. Keyin qilishim kerak ishlar yoki vazifalarni oxirgi muddatgacha taqab bajaraman. Shuning uchun ba’zida ulgurmay qolaman. Natijada “vaqt rosa tez oʻtib ketdi” deb hamma aybni vaqtga toʻnkab qoʻyaman.

Odamlar ham shunday. “Universitetda oʻqish davrimam tez oʻtib ketdi; kunim juda tez oʻtib ketdi; bu yil juda tez ptib ketdi”, deyishadi. Eng qoʻrqinchli va achinarlisi kimningdir umri tez oʻtib ketishi boʻlsa kerak, menimcha. Ana endi savol yuzaga keladi: Vaqt tez oʻtib ketmasligi uchun nima qilish kerak?

Agar universitetda oʻqish davomida foydali ishlarni koʻp qilsangiz, ya’ni til oʻrganish, mutaxassisligingizni chuqurroq oʻrganish, shaxsiy rivojlanish ustida ishlash, ota-onangizni xursand qilib tura olish vaqtni sekinlashtirmasa ham mamnuniyat hissini baxsh eta oladi. Bir kun yoki bir yil davomida qanchalik vazifalarga ulgura olayotganingiz, vaqtingiz qanday oʻtayotganini belgilab beradi.

Umr borasida ham vaziyat bir xil, qanchalik koʻp eslash uchun xotiralaringiz boʻlsa, shunchalik umringiz mazmunliroq oʻtganday tuyulsa kerak. Turgan gapki, bularni his qilgan odam, vaqt tez oʻtib ketayotganidan nolimaydi. Xulosa sifatida hayotimizni rejalashtirishimiz va shunchaki bekor vaqt oʻtkazishdan qochib, iloji boricha koʻproq va foydaliroq narsalar ustida bosh qotirishimiz kerak.

Mirkomil Mamarajabov

@uzbekistonlikuz

Nozik yoki nozik tabiat?

Oʻzbekistonda tugʻilganimga ba'zida shukur qilib qoʻyaman. Chunki bizda koʻp mahsulotlarni dalada yetishtirib qoʻshimcha kimyoviy moddalarsiz iste’mol qilamiz. Buning natijasida immun tizimimiz charxlanib, doim ishlab turadi.

Amerikada esa har 5 nafar boladan bittasi 12 yoshgacha yeryongʻoq allergiyasi bilan yashaydi. Odamlar baliq yeya olmaydi, sut mahsulotlarini icha olmaydi, hayvon yogʻini yeya olmaydi, chang allergiyasi, hid allergiyasi, mushuk allergiyasi, qandli diabet va yana bir qancha kasalliklar bilan kurashib oʻtadi. Kasallik raqamlari shu qadar koʻpki odamlar jiddiy olmay qoʻyishgan. Restoranlar, ovqatlanish joylarida har doim menyudagi allergiya qoʻzgʻovchi masalliqlar jadvali osilib turadi.

Bularning sababi esa judayam oddiy. Evolyutsiya. Bir avlodga sut ichish yoqmaydi, shu sababli sut molekulalarini hazm qiluvchi ferment moddalar normal odamlarga qaraganda kamroq nisbatda boʻladi. Farzandi boʻlganda esa otadan sut hazm qiluvchi fermentlar kamroq oʻtgani uchun farzand ham sutni yoqtirmaydi, ichsa oʻzini noqulay his qiladi. Bora-bora beshinchi avlodga esa umuman sut fermentlari oʻtmaydi. Sut iste’mol qila olmaydigan, allergiya qoʻzgaydigan avlod yuzaga keladi.

Albatta, bu onaga ham bogʻliq boʻlgani uchun kutilganidan uzoqroq vaqtda davom etadi. Lekin umumiy olganda birgina sutni yoqtirmaslik ertaga sutni yoqtira olmaslikka olib keladi. Shuning uchun ota-onangiz maslahatiga quloq tuting, oʻrtoqlar! Ertalab sut ichgin deyishdimi, ichish kerak. Hazil, lekin foydali maslahat.

Missuri Universiteti talabasi Do‘schanov Baxtiyor

@uzbekistonlikuz

Doim oʻzimga ogʻirlik qiladigan yuklarni olib, keyin siqilib yuraman. Hozir ham xuddi shunaqa. Bir toʻda dars olib, endi qiynalib yuribman. Lekin bir tomondan, vaqt ilm bilan ketgani yaxshiroq. Baribir boshqa narsagayam ketib qolardi. Shunaqa paytlar hamma narsani tashlab, sayohat istab qoladi koʻngil. Masalan, shunaqa dengiz boʻyida oʻtirishni.

Janubiy Koreadagi Sejong universiteti talabasi Sarvinoz Nizamovna

@uzbekistonlikuz

Grantlarga topshirishda sizdan nimalar soʻralishini bilasizmi? 2-qism

Turli xil grantlar, dasturlar va universitetlarga topshirayotganda sizdan talab qilinishi mumkin boʻlgan narsalar haqida gaplashamiz. Ulardan biri bu — tavsiyanoma. Tavsiyanoma aksar holatlarda universitetlar va ba'zi grant dasturlari tomonidan talab qilinadi. Odatda kamida 2 ta tavsiyanoma soʻraladi. Aytgancha, bilmaganlar uchun tavsiyanoma sizni yaxshi biladigan oʻqituvchingiz yoki maktabdan tashqari mashgʻulotingizdagi mentor tomonidan siz haqingizdagi uning “fikrlari” tushirilgan hujjat. Tavsiyanoma soʻralishining asl mohiyati bu sizni boshqa odam koʻzi bilan ham koʻrish. Dastur sizni rezyumengiz, baholaringiz, sertifikatlaringiz va insholaringiz orqali eshitdi va endi boshqa sizni yaxshi biladigan odam koʻzi bilan koʻrmoqchi.

Darsdan tashqari mashgʻulotlar. Universitetlar va grant dasturlari akademik test natijalari va baholar ortida nima nima bilan shugʻullanganingizga qiziqishadi va sizdan maktabdan tashqari qanday mashgʻulotlar bilan shugʻullanganingiz haqida soʻrashadi. Extracurricular activities har narsa boʻlishi mumkin. Bu siz top universitetga qabul qilinish uchun NASA'da amaliyot qilgan boʻlishingiz kerak yokida BMT bosh kotibidan tavsiyanoma olishingiz kerak degani emas, lekin bular zarar qilmagan boʻlardi. Hammasi siz shugʻillangan mashgʻulotlaringizni siz uchun qanday muhim ekanligi va sizga qanday ta'sir koʻrsatganini koʻrsatib bera olishingizda.

Oddiygina “parking station”da volontyorlik qilib dunyodagi top biznes maktablaridan biriga qabul qilinganlarni bilaman (albatta, unda bundan tashqari boshqa kuchli tomonlar ham boʻlgan). Xulosa, darsdan tashqari mashgʻulot nima ekanidan koʻra, uni qanday yetkazib bera olish muhimroq! Darsdan tashqari mashgʻulot iloji boʻlsa sohangizga yaqinroq boʻlgani ma'qul. Axir 4 yil davomida ekologiyaga oid mashgʻulotlar bilan shugʻullangangan oʻquvchi biznes yokida iqtisodiyot sohasiga topshirishi biroz gʻalatiroq tuyulgan boʻlardi. Shunday emasmi?!

Agar shu kabi ma'lumotlar qiziq boʻlsa, izohlarda yozib qoldiring.

Husan Qarshiboyev, Koreya

@uzbekistonlikuz

O‘g‘il bola ulg‘ayishi mumkin, lekin hech qachon katta bo‘lmaydi. Har bir erkak ichida 10 yashar bolakay yashashda davom etadi. To‘g‘ri, yillar o‘tishi bilan bo‘yi o‘sadi, bilim oladi, kasb egasi bo‘ladi, uylanadi, ota bo‘ladi. Ammo o‘yinchoqlarga qiziqishi qonmaydi — yillar o‘tishi bilan o‘yinchoqlar qimmatlashadi, xolos.

Siz bu fikrga qo‘shilasizmi? Men qo‘shilaman. O‘tgan kun ruchkalarim haqida yoza boshlayman, degandim. Ruchkalarim ham aslida o‘yinchoqlarim. Bugun yana bir yangi o‘yinchog‘im bilan maqtangim keldi: Shveysariya harbiy pichog‘i.

Nimaligini hamma yaxshi bilsa kerak. Bularga anchadan beri qiziqib yurardim, turi ko‘pligi uchun, qaysi birini tanlashni bilmas edim. Axiyri 15 instrumentli Huntsman modeliga to‘xtaldim. An'anaviy qizilini emas, oqini olganimga sabab oqi anchagina arzonroq ekan.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Koʻpchilik Oʻzbekistonni yerga urib, uni oʻzi yashayotgan chet el mamlakati bilan solishtiradi. Har bir xalqning, davlatning oʻziga yarasha yaxshi va yomon taraflari boʻladi.

Masalan, koreyslar ham “tartibli”, “intizomli” xalq sifatida tanilgani bilan ularda ham ba'zi narsalar bor va bu narsalarni Oʻzbekiston bilan taqqoslaganda bizning xalqimiz ming marta yaxshiroq. Masalan, turli xil jamoat joylarida “kattalarga joy berish” degan narsani hech bu yerda guvohi boʻlmadim.

“Kim birinchi kelsa, joy oʻshaniki” qonuni ishlaydi. Bilmadim nega, lekin ommaviy madaniyat shunday shakllangan. Bu faqatgina aytmoqchi boʻlganlarimdan bittasi xolos. Nega Oʻzbekiston men uchun doim yaxshiroq ekaniga boshqa oʻnlab misollar keltirishim mumkin.

Husan Qarshiboyev, Koreya

@uzbekistonlikuz

​​Erning xiyonatini bittada aniqlaydigan moslama!

Assalomu alaykum, ong va tanasini chimildiqqa kirita olgan o‘qirmanlar. Ong va tanani chimildiqqa kirishi nima degani desangiz, tafakkur qila olish degani. Qachonki, ong va tana qovushib, bir-biridan rohatlana olsa, fikrlash qobiliyati dunyoga keladi. Keling, bugun shu ongingizni satira degan nuqtalarini qitig‘lab, kayfiyatingizni kuldirib beraman.

Shu desangiz, kecha bir akamiz qo‘ng‘iroq qilib qoldilar: “Uka, siz bir psixolog yigitsiz. Maslahatingiz kerak” deb. Nima muammo, aka dedim. Xullas, tushida alahsirab, “Muslima, Muslima” deb narigi kelinoyimizni chaqirib yuboribdi-da. Uni bu yoqdagi original kelinoyimiz eshitib qolibdi-ku. Uchinchi jahon urushi boshlanib ketgan. Akamiz, ertalab hech narsa demasdan uydan chiqib ketibdilar. Endi kechga uyga borib, ona qirolichani ko‘nglini olishim kerak. Bahonani dodasidan topishim kerak dedilar.

“Eh, go‘dakkina akamey, boshingizga og‘ir dard tushibdi-ku. Emas oson xotinga bildirmay yurmoq,
Bahodirning panjasiga panja urmoq” deb rosa jig‘iga tegdim. Keyin bahonani ham dodaxo‘jasini topib berdim. “Aka, xullas, gap bundoq. Men Muslima deb qaysidir ayolning ismini aytmadim. Ayrim aynigan ayollarga, bu yo‘lingdan qayt! Ey, Muslima, Muslima deb “xitob qildim” deb qo‘ying hammasi yaxshi bo‘lib ketadi desam kuladi, aka paqir.

Hazil-hazil bilan-u, siz rasmda ko‘rib turgan ana shu moslamani Yapon olimlari yaqinda ixtiro qilishdi. Bu moslama, kechasi ko‘rgan tushingizni yozib olib, ipidan-ignasigacha qayta ko‘rsangiz bo‘lar ekan. Tushingizni telefoningizda kino ko‘rgandek ko‘rib o‘tirasiz. Yapon olimlariga shapaloqlar. Endi, hurmatli ayollar. Bu moslamadan bitta olasiz. Erim yurarmikan, menga xiyonat qilarmikan, ikkinchisi bormikan deb siqilib yurmaysiz-da, shu moslamani kiydirib qo‘yasiz, tamom. Ertalab eringizning bor sir-asrori ochiladi. Chunki inson kun bo‘yi qilgan xatti-harakatlarini tushida ko‘radi. Ana sizga ajoyib maslahat!

Xohlasangiz, Yaponiyadan jo‘natib yuborishim mumkin. 51-51 raqamiga “Ahmoq ayol erining ketidan poylab yuradi” degan promokodni yuborsangiz, tekinga jo‘natib beraman. Mening yozganlarimni birinchi marta o‘qib turib, hazilni tushunmay, kalla qo‘yishlar bo‘lmasin. Barchalaringizga yaxshi kayfiyat, uzoq umr tilayman. Qo‘shganingiz bilan qo‘sha qarib, baxtli-taxtli, uvali-juvali bo‘lib yuringizlar!

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Bir narsani kuzatdim.

Amerikaga ketgan tanishlarim, amerikaliklarga oʻxshab ketmaydi.
Germaniyaga ketgan tanishlarim, nemislarga oʻxshab ketmaydi. Lekin Koreyaga ketgan tanishlarim, gʻirt koreys boʻlib qoladi-ya negadir. Sochlar oʻzgacha, kiyinish oʻzgacha.

Amazonda dasturiy ta'minot muhandisi Jahongir Rahmonov

@uzbekistonlikuz

Avstriya men uchun hozircha Top Yevropa Ittifoqi davlati boʻlib qolmoqda. Vena (Avstriya poytaxti) bilan oramiz 1 soatlik yoʻl, lekin Slovakiya bilan Avstriya bir biridan farqlari juda koʻp.

Shaxsan menga Venadagi transport va ixchamlik yoqdi. Aniqrogʻi hamma narsa bir biriga yaqin qurilgan. Adashib qolish katta ehtimol bilan qiyin. Transport jihatdan ham hammasi oʻylangan.

Avstriyada velosipedga boʻlgan munosabatni koʻrib hayron qoldim. Bizda ham velosipedni yoqtiruvchilar koʻp, ammo u yerda mashinalarning ustiga maxsus velik oʻrnatish uchun narsalar qoʻyilgan. 3 yoshlik bolada ham velosiped bor. Bundan tashqari, biz yakshanba borganimiz uchun parklarida toʻla aholi edi. Menga ularning oddiy, xotirjam yashash tarzi yoqdi.

Qisqasi, 23 km yurganimga arzidi.

NSP dasturi g‘olibi Komila Anvarjonova

@uzbekistonlikuz

Bolaligimdan beri katta korporatsiyalarda ishlashni orzu qilardim. Har kuni uchrashuvlarda qatnashish, emaillar yozish, ofisda notanishlar bilan kichik suhbat qilishni oʻsmirligimda vizualizatsiya qilardim.

Har kuni ertalab turib bir kuni kuchli va tezkor komandada sprint planning qilib vazifalarni kamaytirishga hissa qoʻshishimni onamga magʻrurlik bilan aytardim. Yillik OKR’lar tushlarimga kirib chiqardi. Orzular amalga oshadi deganlari shu boʻlsa kerak.

Jiddiy olmaysizlar, Myunxenda shu kunlarda ob-havo juda ma’yus, kayfiyatga ta’sir qilyapti. Xoʻp, mayli men ketdim, kunlik uchrashuv boshlanyapti.

Vohid Karimov, Germaniya

@uzbekistonlikuz

Bir necha oy avval o‘zbekistonlik tanish oila Kalgariga ko‘chib keldi. Aksiga olib ko‘p vaqt o‘tmay mashinasini ozgina urib olibdi. Sal qirilibdi. Ayb boshqa mashinada ekan, unda emas. Ko‘chada guvohlardan biri hatto o‘zining “vizitka”sini berib ketibdi, agar muammo chiqsa telefon qil, guvohman deya.

Ishqilib, aybdor mashina o‘z aybini tan olmay, sug‘urta kompaniyasiga e'tiroz bildiribdi va registratorda olingan videosini ilova qilibdi. Buni ko‘rgan sug‘urta agenti uni aybdor ekanini ta'kidlabdi. Bu holatdan so‘ng tanishim bir oz xafa bo‘ldi. “Bu yerda hamma “chestniy” deb o‘ylarkanman, lekin mana bunaqa odamlar ham bor ekan” deb.

Ijarada turgan uyim egasi meni sudga bergani esimga tushib ketdi. O‘shanda uyda yuzaga kelgan muammoni menga to‘nkab, 3000 dollar talab qilgandi. Mening holatimda ham, tanishim holatida ham tizim adolat tarafida bo‘ldi. Men bir tiyin ham to‘lamaganman, tanishim ham haq bo‘lib chiqdi.

Qissadan hissa shuki, odamlar balki bir xildir, ammo adolatli jamiyatlarda odatda tizim adolatli qaror chiqaradi.

Farhod Fayzullaev, Kanada

@uzbekistonlikuz

Grantlarga topshirishda kerak boʻladigan hujjatlar haqida gaplashamiz.

Grant dasturlariga topshirishda qaysi dasturga topshirayotganingizga qarab odatda bir nechta hujjatlar soʻraladi. Ulardan bittasi bu — CV. Chatgpt tomonidan “Curriculum Vitae – bu shaxsning bilimlari, ko‘nikmalari, tajribasi va malakalari to‘g‘risidagi batafsil ma'lumotni o‘z ichiga olgan hujjat” deya ta'riflangan bu hujjat sizni grantga topshirishingizgacha boʻlgan tajribalaringiz haqida gapiradi.

Transkript. Qisqa qilib aytganda, transkript bu sizni maktab yokida universitetdagi baholaringiz. Universitetlar va grant dasturlari sizdan baholaringiz haqida soʻrashlarining asl sababi haqida koʻpchilik studentlar bilishmaydi. Baholaringizni talab qilishdan asosiy maqsad, bu sizni akademik tomondan kuchli yokida stressga chidamli ekaningizni bilib olish. Agar baholaringiz yaxshi boʻlsa, bu ularda “Hmm, maktabda/universitetda yaxshi oʻqigan ekan, demak, Jumagul universitetimizga kelsa ham yaxshi oʻqib keta olarkan” degan taassurot qoldiradi.

IELTS/SAT. Demak, IELTS, SAT va shunga oʻxshash imtihonlardan olgan natijalaringiz ham sizdan soʻralishi mumkin boʻlgan hujjatlar qatorida. Ingliz tilini bilish darajasini koʻrsatadigan sertifikatlar dasturda qatnasha olishingiz uchun kerak. Ya'ni, ular bilishi kerak, siz ingliz tilida olib boriladigan dasturda qatnasha olasizmi. Endi shu paytgacha grantlarga/universitetlarga topshirishdagi tajribalarimdan oʻrganganimni aytaman: “Oʻylashimcha, standartlashtirilgan test natijalari, sizni qanchalik stressga chidamli va qanchalik intizomli ekaningizni koʻrsatadi. Ulardan olingan yuqori natijalar bu sizni biror bir imtihondan oldin oʻzingizni majburlab dars qila olishingizni, akademik jadvalingiz qiyinlashgan paytda ham bosimga chiday olishingizni isbotlaydi.

2-qism chiqishini xohlasangiz, reaksiya qoldiringlar.

Husan Qarshiboyev

@uzbekistonlikuz

Agar hayotingiz rasvo deb oʻylasangiz, shunchaki ertalab soat 8 da kimdir dars oʻtishini va yana kimdir shu darsga borishi majburiyligini eslang. Shunda hammasi yaxshi boʻlib ketadi.

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Kembrij universiteti kutubxonasi

Bugun “tadqiqot kunim” — ya'ni, bu semestrda dars o‘tmaydigan yagona kunim. Bu kunni Kembrij universiteti kutubxonasida o‘tkazyapman.

Kembrijda 100 dan ortiq kutubxona bor, ammo ularning barining otasi universitet kutubxonasidir. Dunyodagi eng boy kutubxonalardan bo‘lib, Britaniyaning 6 “kopirayt kutubxonalaridan” biridir. Chop qilinadigan har nashrdan bir nusxa bu yerga topshiriladi. Kutubxonada 8 milliondan ko‘p kitob bo‘lib, har hafta 1000 tacha yangi kitob qabul qiladi.

Kutubxonada inglizchadan boshqa tildagi kitoblar ham ko‘p. Doktorlik dissertasiyamni yozish davomida 100 mingdan ortiq kitobga ega yapon tili bo‘limida ishlardim. Javonlar orasida yuraverib, o‘zbek tilidagi kitoblarni ham ko‘rib turaman.

Kembrij bitiruvchilariga kutubxonaga umrbod a'zolik huquqi beriladi. Kembrij yaqin bo‘lgani uchun, bu huquqdan foydalanib, kutubxonaga tez-tez kelib turaman. Kutubxona a'zolari 20 tagacha kitobni 8 hafta muddatga olishlari mumkin. Shu sabab har kelganimda, to‘rvamni kitobga to‘ldirib qaytaman.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

​​Yaponiyaning qora tomonlari!

Assalomu alaykum, hurmatli o‘qirmanlar. Bugun Yaponiya haqidagi tasavvurlaringizga bir-ikki tarsaki tushiraman.

Shu desangiz, oxirgi paytlar boshqa millatlarni ko‘klarga ko‘tarib, o‘zimizni yerga uradiganlar paydo bo‘libdi. Shunaqa toifalar hamma gapga ishonib ketaverishadi-vey. Keling, Yaponlar haqida sizga yoqadigan qilib bitta fakt aytaman. Hamma joyda gapirib yurasiz. Xullas, Yaponlar shu daraja madaniyatliki, hattoki, “Tovuq bilan Xo‘rozning nikohi yo‘q. Demak, tovuqning tuxumini yeyish gunoh bo‘ladi” deb, tovuqlar va xo‘rozlarni zaksdan o‘tkazishib, keyin tuxum yeyishadi. Ana madaniyat, mana madaniyat!

Keyin bizning ijtimoiy tarmoqlarda yaponlar haqida uchraydigan yana bir yolg‘on ma'lumot bor: “Yaponiyada o‘qituvchilarni ko‘rib qolishsa metrolarda, avtobuslarda joy berishar ekan. Ana, madaniyat, mana madaniyat!” Shularga bir gap aytay: Bekorlarning beshtasini aytibsiz. Yaponlar o‘lgan bobosi tirilib kelsa ham joy bermaydi.

Qariyalarga-ku umuman joy berishmaydi ko‘pchiligi. Bezrayib, telefondan ko‘z uzmay yoki o‘zini uxlaganga solib ketishaveradi. Bu tomonlama biz oʻzbeklardagi tarbiya a'lo darajada. Yaponiyaning o‘zida, nechtadan nechta qariyalar, ayollarga deyarli har kuni joy beraman o‘zim. Bir nechta oʻzbek tanishlarim ham shunday qilishini aytishadi. Joy bersangiz, iltifotni ko‘rib, juda xursand bo‘lib qolishadi.

Qariyalarga, nogironlarga, homilador va bolasi borlarga alohida joy qilib qo‘yishgan. Ammo o‘sha yerga ham bez bo‘lib o‘tirib olishadi. Juda ko‘p yapondan “Nega shunday qilasizlar? Joy bermaysizlarmi? deb so‘raganman. Biz ham ishdan charchab chiqamiz, o‘zing uchun o‘l yetim” qabilida javob berishadi.

Yaponlarning metro, poezdlari biz bolalikda o‘ynagan, “Musiqiy stul” o‘yini bilan bir xil. Esladingizmi? Anjon polkasini musiqasi ketadi. Musiqa tugashiga ulgurgan o‘tirib oladi. Yaponlarning metrolarida har kuni shu ahvol. Metroning eshigi ochilishiga orqasini to‘g‘irlab bo‘sh joyga o‘zini urishadi. Qariyalar, kuchsizlar o‘yinda yutqazishadi!

Gap isboti bilan deganlaridek, rasmda, qo‘limda chaqaloq, yonimda yana bitta o‘g‘lim, maxsus bolasi borlar, qariyalar, nogironlar uchun mo‘ljallangan joyga yaqin joyda tik turib ketyapman. U joyda esa na qariya, na bolasi bor, na nogironligi bor, na qalbi bor, na vijdoni bor madaniyatli yaponlar o‘tirib olib, ko‘zlarini telefondan uzmay ketyabdilar. Menku mayli, zabardast yigitman. Orqamdagi eri-xotin qariyalarga qarang. Bechoralar poyezd qimirlaganda yiqilib tushay, yiqilib tushay deb zoʻrgʻa ketishyapti. Bir inson qariyalarga joy bergisi kelmadi.

Xulosayi kalom, har qanday rivojlangan davlatning yaxshi tomonlarini, albatta, o‘rganishimiz kerak. Ammo yomon tomonlaridan xulosa chiqarishimiz kerak. Yaponlarni yapon qilib turgan jihat qonunlar va tizim. Bizda ham qonunlar ishlab, bir tizimga tushib olsak, ancha-buncha millatga namuna bo‘ladigan dinimiz, madaniyatimiz, urf-odatimiz, qadriyatlarimiz bor. O‘zingizni yerga urishni bas qiling!

Boshqa millatni ko‘klarga ko‘tarib, o‘zimiznikilarni yerga uradiganlardan, tuxum yeyishda nikohini surishtiradigan darajada kaltafahmlardan bo‘lib qolmaylik deganlar yoqtirmani bosing.

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Nega menga Nyu-York yoqadi?

Nyu-York har qanday shahardan oʻzining xaotik (tartibsiz) ligi bilan ajralib turadi. Hamma narsa sodir boʻladi. Sizga nima kerak boʻlsa, hammasi shu yerda bor! Oʻqish? Ish? Moda? Musiqa? Karyera? Oʻsish? Xilma-xillik? Hammasi!

Bu akaxonimiz har doim Herald Square'da qoʻshiq aytadi. Bu safar, Adele’ning men yoqtirgan qoʻshiqlaridan biri “All I Ask”ni aytayotganida yonidan oʻtib ketayotgandim. Mening ovozimga e’tibor bermanglar, shunchaki mazza qilyapman.

Borough of Manhattan Community College talabasi Saidamir Egamberdiyev

@uzbekistonlikuz

Qulogʻimni qonatyapti…

Koreyscha ingliz tili bu — konglish. Agar siz kompaniyamiz boʻlim boshligʻi ingliz tilisini tushunsangiz, demak siz “lyuboy” shevadagi inglizchani tushuna olasiz.

U kishi inglizchani “saqich chaynayotgandek” yeb yuboradi. Kamiga oʻziga ishongan holda gapiradi. Grammatikani ishlatish yoʻq, soʻzlarning oʻzini tanlab qandaydir tovushlar bilan ulab ketadi.

Hozir ham bir professor darsidaman. Bir gap bilan boshlagan edi, biroz oʻylanib qoldim, nima dedi hozir deb. Keyin koreyscha oʻylab qarasam, javobini topdim. “It’s other case”ni professor “ij oje keji” deb tallafuz qila boshladi. Qoʻlimdagi kofeni uloqtirsam-da...

Elyor Nurdinov, Koreya

@uzbekistonlikuz

Men uchun toʻy-hasham, bayram, musiqa va raqslardan koʻra shunchaki quyosh botishini tomosha qilish mazza.

Oxirgi marta toʻyga borganimga ham 10 yil boʻlib qoldi. Vaziyat taqozosi bilan hatto oilam, yaqin doʻstim va qarindoshlarim toʻylariga ham bormadim.

Bizning toʻylar, afsuski, isrofgarchilik, maqtanish, hashamat va shovqin ustida qurilgan. Aynan men yoqtirmaydigan narsalar.

Azimjon Pulatov

@uzbekistonlikuz

Minnesotaning yoqqan tomoni shu boʻldiki, tadqiqot qilish uchun sizda katta baza mavjud boʻlarkan. Universitet boʻylab 10 ta kutubxona bor. Har biri studentlarga ochiq. Oʻzingizning sohangizni tushunadigan kutubxonachilarni ham topsangiz boʻladi.

Yana bir qiziq tomoni siz qidirayotgan kitob kutubxonalarda mavjud boʻlmasa, boshqa davlatdan boʻlsa ham olib kelinarkan. Mana shu narsalar sizning qaysidir mavzuda tadqiqot qilishingizga katta yoʻl ochib beradi. Agar resurslardan foydalanmoqchi boʻlsangiz, boshqa oliygoh talabalari ham foydalansa boʻlarkan.

University of Minnesota, Twin cities talabasi Meliboyev Behruzjon

@uzbekistonlikuz

Bundan bir necha oy oldin, Koreyada bolalar xavfsizligi hududida, o‘zbek ukamiz haydovchilik guvohnomasiz va belgilangan tezlikdan yuqori harakatlanib ketayotib, yo‘l chetidan o‘tayotgan yosh bolani urib yubordi.Ish Juma kuni SEUL MARKAZIY SUDIDA koʻrib chiqilib, ukamizga hukm o‘qildi. Sud unga 6 oy qamoq jazosi va 2 yil sinov muddati jazosi belgiladi. Shuningdek, jabrlangan bolaga 30 million von miqdorida kompensatsiya to‘lash majburiyati yuklandi.

Sudning qaroriga ko‘ra, ukamiz quyidagi qonun bandlari asosida aybdor deb topildi:.Koreya yo‘l harakati to‘g‘risidagi qonun 152-modda, 1-band: Haydovchilik guvohnomasiz avtomobil boshqarganligi uchun. Transport hodisalarini maxsus ko‘rib chiqish to‘g‘risidagi qonun: Bola jarohat olgani sababli og‘ir jazo talab qilingan. 12 ta og‘ir huquqbuzarlik: Bu holatda haydovchilik guvohnomasiz avtomobil boshqarish 12 ta og‘ir huquqbuzarlikdan biri sifatida hisoblanadi.

Shunga qaramay, sud qarori e’lon qilingach, koreys ota-onalar norozilik bildirdi va og‘irroq jazo talab qilib, apellyatsiya shikoyatini kiritishlarini aytishdi. Jabrlangan bolaning sog‘lig‘i og‘irroq ahvolda ekan. Men sudga tarjimon sifatida emas, men gaplashib bergan ukamizni advokati bilan bordim. Shu bilan birga erkin tinglovchi sifatida qatnashdim. Koreys oila umuman kelishuvga rozi bo‘lishmadi va qonuniy ravishda og‘irroq jazo berishni talab qilib turishdi.

22 yoshda bo‘lgan, Koreyaga kelganiga hali 1 yil to‘lmagan ukamiz hozirda panjara ortida. Albatta, uning qilgan ishini hech qachon oqlay olmayman. Men Koreyada yashayotgan o‘zbek yurtdoshlarimizni har doim ogohlantirib kelaman: “Haydovchilik guvohnomasiz mashina haydamanglar, ertaga bu sizlarga qimmatga tushadi”, deb. Birinchi tergov boshlangandan buyon, ukamizning onasi bilan aloqada bo‘lib turdim. Advokat va kompensatsiya puli uchun ular uy-joylarini sotishlariga to‘g‘ri keldi. Onasi har kuni yig‘lab: “Farzandimni iltimos saqlab qoling”, deb murojaat qiladi. O‘rtada Jahongir sarson. Ammo nima bo‘lgan taqdirda ham, ukamiz katta qonunbuzarlik sodir etib, kimningdir sevimli farzandini og‘ir ahvolga solganini hech qachon oqlamayman.

Mening vazifam advokat bilan maslahatlashib, unga nisbatan qo‘llanayotgan jazoni yengillashtirishga yordam berish bo‘ldi, chunki men birinchi kunidayoq politsiya tergovida qatnashgan edim. Xulosa oʻrnida shuni ayta olamanki: Koreyada haydovchilik guvohnomasiz mashina haydash katta muammolarga olib kelishini yana bir bor eslatib o‘taman. Hurmatli yurtdoshlar, haydovchilik guvohnomasiz mashina boshqarishning oqibatlari juda og‘ir bo‘lishi mumkin.Sizlarni qonun-qoidalariga qat’iy rioya qilishga chaqiramiz.

Ushbu postni Koreyadagi barcha guruhlarga ogohlantirish uchun tarqatib qo'ying

Jahongir Gʻaniyev, Koreya

@uzbekistonlikuz

​​Yaponiyaning oila inqirozi!

Assalomu alaykum, men uchun qadrli o‘qirmanlar! Sizlardan shu paytgacha yoqtirmadan boshqa narsa so‘ramabman. Bundan keyin ham so‘rash niyatim yo‘q. O‘zlaringizdan bilib bir narsalarni bosib qo‘ying, axir. Bugun davrani yondiradiganidan aytib beraman. Horg‘in, xafa kayfiyatingizni menga berib turing, 3 daqiqada zo‘r qilib qaytib beraman. Qani, ketdik bo‘lmasa... Shu desangiz, dushanba kuni biz bilan ishlaydigan ikkita sevishgan, asal oyidan qaytib, ta'tillarini tugatib ishga qaytib keldi. Eri-xotin ham biz bilan ishlaydi. Ularni to‘yiga asosiy sababchi o‘zimman. Qiz bilan yurib-yurib, “Ha, zo‘r qiz, uylan o‘rtoq” deb bolaga tiqishtirmaganman. To‘g‘ri maslahatlar berib, ikkala yoshni uvali-juvali qildim.

U shalpanquloq, Sujo degan yapon yigit bilan Yaponiyaga kelganimdan beri tanishman. U bolani “Uylan, uylan” deb quloq miyasini yeb bitirganman. Uylan desam, “Mendokusai” (Bosh og‘riq)ni nima qilaman. Bir o‘zim mazza qilib yashab yuraveraman deydi. Bola zoti umuman kerakmas derdi. 80% Yapon yoshlari shu fikrda. Oila qurish, mas'uliyatni bo‘yniga olishdan qo‘rqishadi. Xullas, u bolaga “Sening ham ota-onang, bizga bola kerakmas, biz oila qurmaymiz” deb senga o‘xshab fikrlaganda, sen hozir bu dunyoda bo‘lmasding.

Yaponiyaning aholisi 100 yildan keyin yo‘q bo‘lib ketadi. Oila qurish mazza, xotinchang bilan vachach desam, “Xotincha bilan vachach bo‘lish uchun uylanish shartmi?” deydi. Rostanamda, uylanmasa ham uylanganlarni ishini qilib yursa, uylangisi kelarmidi. Yaponlarning oila qurmasligi, aholi sonining kamayib ketishining asosiy sabablaridan biri ana o‘sha “vachach”ning ochiq-oydinligi, dehqonchilik bo‘lib yotgani bo‘lsa kerak! Shuning uchun bizdagi sharm hayoni saqlab, unaqa vachachlarni bemalol, dehqonchilik qilib yubormaslik kerak. Yigit ham qiz ham toʻy kuni koʻrsin koʻradiganini!

Xullas, boyagi yigitni javrab-javrab, oila qurishga ko‘ndirdim. Uylandi, asal oylarni tugatib, eri xotin ishxonaga keldi. Hamma hamkasblar oila qurishning yaxshi tomonlarini, taassurotlarini so‘rayapti. Boyagi qiz shu paytgacha yuravergan ekanman. Erga tegish yaxshi narsa ekan, baxt-taxtlar haqida gapirib, qolganlarga ham erga teginglar mazmunida maslahatlar berdi. Shularni eshitib, bir latifa yodimga keldi. Ikkita dugona bo‘lgan ekan. Ikkalasi ham erkaklardan nafratlanar ekan. Erkaklarning paypog‘i hidlanadi, kechasi xurrak otadi, boshida yaxshi gapirib, keyin azob beradi. Falon-falon, fuston-fuston degan xulosachalarni yig‘ib, ikkalasi bu dunyodan rohibalardek pok o‘tishga kelishib olishibdi. Ikkalasi bitta uyga ko‘chib o‘tishib, yonlariga bitta erga tegmagan mushukchani ham qo‘shib olishibdi. Tarki dunyo!

Bir yil o‘tibdi, ikki yil o‘tibdi. O‘n yil o‘tibdi! Qizlardan bittasi ahdini buzib, sekin erga tegib ketib qolibdi-da. Bitta qiz bitta mushuk uyda yolg‘iz qolib ketishibdi. Qiz bir ahvol, mushuk bir ahvol emish. Uchrashuvga chiqqisi kelgan mushukni ovozini bilasiz-a? Odamga o‘xshab gapirib miyovlaydi. Myoveayayaay deb serenada aytib yuboradi. Oradan bir oy o‘tib, boyagi ahdini buzib, erga tegib ketgan qiz, narigi qizga telefon qilibdi. “Ha, erga tegish qanday ekan?” desa, “Endi, dugona, o‘z hayotingni o‘zing hal qil. Ammo mushukni qo‘yvor. Mushuk bu dunyoning lazzatlarini his qilishi kerak” degan ekan.

Xulosayi kalom, “Oila qurma, ajrash, erkin yasha” deb, bizning oila institutimizga zimdan zarba bermoqchi bo‘layotgan rohibalarga parvo qilmang! Oilasiz farzandsiz hayot hayot emas. Ishonmasangiz, mushukdan so‘rab ko‘ring.

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Google’da doimo bayram.

Google koʻp millatli kompaniya. Har bir millat bayramlarini kalendarga kiritsangiz, har kuni nimadir bor.

Hayitni nishonlagandik, endi Diwali, sal turib Halloween, keyin yangi yil. Martda Navroʻz ham nishonlanadi.

Azimjon Pulatov

@uzbekistonlikuz

Angliyaning pardasi yopilmaydigan derazalari

Kembrijda aspirantligimning birinchi yilida velosipedim buzilib qolib, bir oycha universitetga piyoda borib kelganman. O‘shanda ahamiyat bergan narsalarimdan biri — ingliz uylarida aksariyat derazalarga parda tortmaydi. Ya'ni, parda ilingan bo‘ladi, lekin kamdan-kam to‘liq yopilganini ko‘rasiz. Qizig‘i, velosipedda yurganimda bunga uncha ahamiyat bermaganman, sababi velosipedda boshqa, uylari kam yo‘ldan ketardim.

Bu hol ayniqsa qorong‘u tushgandan keyin yaqqol bilinadi. Ko‘chada ketayotganingizda yorug‘ derazalarda davom etayotgan inson hayotlari bir necha soniyaga namoyon bo‘ladi. Bu manzaralarda kimdir divanda o‘tirib, mushugi bilan birga televizor ko‘rib o‘tirgan, kim esa kompyuterini tizzasiga qo‘yib, bir narsalar yozayotgan bo‘ladi. U paytlar telefonlar hozirgidek ommabop emasdi; hozir derazalarda telefoniga mixlangan insonlarni ko‘rasiz.

Kunduzi o‘tsangiz, ba'zi uylarda derazadan tushib turgan quyosh nurlari yorug‘ida gazeta o‘qiyotgan qariyalarni ko‘rasiz. Ikki qavatli avtobusda yursangiz, uylarning ikkinchi qavati derazalari ko‘rinadi. O‘ylab ko‘rsam, pardalarni yopmaslikka sabab ham yana iqlim — oldin ham ko‘p yozganimdek, bu davlatda quyosh shunchalik kam ko‘rinishi beradiki, uning har bir soniyasi g‘animat. Menimcha, quyoshga tashna mahalliy aholi shu sabab kun davomida pardalarni tortmaydi.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Bugun oʻrtogʻim bilan Estoniyada bir oilani uchratib qoldik. Hozir bu post bilan oʻzbek stereotiplarini sindirishim mumkin.

Tatyana 37 yoshda, turmush oʻrtogʻi mening dadam bilan bir xil yoshda. 3 ta oliy ma’lumotli odam (marketing, moliya yana birini unutdim). Biz rus tilida gaplashib oʻtirganimizni koʻrib Erik (farzandi) yonimizga keldi. Madinaga qarab kulib “Madina koʻp narsa soʻrayapmanmi? Shunaqa shirin oilam boʻlsa” dedim. Ularni 25-30 yosh atrofida oʻyladim. Judayam yosh koʻrinishadi. Estoniyadagi uylarini davlat iqtisodiyoti yaxshi boʻlmagani uchun sotib, Milandan uy sotib olishayotgan ekan. Siyosat, iqtisod va Oʻzbekiston haqida gaplashdik. Hozir ishlari marketing boʻlgani uchun Oʻzbekistonda samarqandliklar bilan shartnomasi haqida gapirishdi.

Bu yerdagi insonlar hayotini shunchaki sokin shoshmasdan yashayotganiga qoyil qolaman. 40 yoshdan keyin bola koʻrishni oʻylab koʻrib kamida 90 yoshgacha yashash. Shu yerda bu safar Oʻzbekistonga borganimda tezroq erga tegishim kerakligini, kech qolganimni aytgan odamlarga bir daqiqa sukut saqlaymiz. Dunyo bepayon va hali hammasiga xohlaganingdan ham ziyodasi bilan erishasan. Eng asosiysi hozir bilan yashab qolish. Hech narsa joningni azoblashingga, umringni yeb, oʻzingni qiynashingga arzimaydi. Hayot moʻjizalarga toʻla shkolod fabrikasi. Yashash esa shunchaki oson. Erik menga faqat yonib turgan koʻzlari bilan qarab oʻtirdi. Shirin bolajon. Sogʻlom, sevgiga toʻla muhitda ulgʻayotgan.

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

— Kuz senga nimani eslatadi?
— Oʻlimni, insonni rom etgan tabiat barcha barglarini yerga hadya qiladi, inson ham.

University of Manitoba talabasi Gʻafurjon Turgʻunboyev

@uzbekistonlikuz

Universitet paytlari oʻzimga juda talabchan bola boʻlganman. Hech qachon oʻzimdan qoniqmas edim. Har doim oldimga yanada kattaroq maqsadlar qoʻyar edim va bajarish uchun bor kuchimni sarflar edim. Kerak boʻlsa, hamma narsani qurbon qilar edim. Bekorchilik qilib qoʻysam oʻzimni koyirdim.

Balki hozirgacha erishgan “yutuqlarim” shuni orqasidandir, lekin vaqt oʻtishi bilan, 1-2 ta burnout'dan keyin bunday fikrlash har doim ham eng zoʻri emasligini tushunib yetdim. Men tez emas, uzoqqa borishni xohlardim.

Agar siz ham menga oʻxshagan student boʻlsangiz, siz toʻgʻri yoʻldasiz. Hech ikkilanmang. Lekin charchoqli kundan keyin mazza qilib oyoqni choʻzib 1-2 soat kino koʻrib dam olishga 100% haqqingiz bor. Damni oling va ertasiga gazni oxirigacha bosing.

Vohid Karimov, Germaniya

@uzbekistonlikuz

Teskari tortishish (yoki tortishish) qonuni

Magistratura tanlayotgan paytim judayam iqtisodiyot yoʻnalishini tanlagim kelgan. Qarasam statistika fani boʻlgan. Statistikani yomon koʻrganim uchun moliyani tanlaganman. Oʻsha payti dasturimda statistika boʻlmagan va qutildim, deb oʻylaganman. Chunki bu fan judayam qoʻrqinchli tuyilardi.

Bu yildan bizning dasturimizga Statistics for business decision making (Biznes qarorlarini qabul qilish statistikasi) fani qoʻyishibdi. Bu fan ancha qiziqarli va statistikani toʻla qamrab olmagani uchun qiyinmas tuyildi. Aslida oʻzim miyamga “qiyin” programmasini urib, shu fandan qochib, oxirida tutildim. Chigirtka bir sakradi, ikki sakradi, uchinchisida baribir qoʻlga tushdi.

Nima, demoqchiman... Peshonangda boridan qancha qochsang ham foydasi yoʻq. Taqdir juda sabrli, shunchaki vaqtga tashlab qoʻyib, nima qilishingni tomosha qiladi va oxir oqibat nasibingdan bir zarra kam ham, koʻp ham olmaysan!

Asalkhon Otakhonova

@uzbekistonlikuz

Qush uyasida koʻrganini qiladi. Rostdan ham shunaqami?

Yangi tugʻilgan chaqaloqni 24 soatdan keyin qoʻlingizga olsangiz va uni yuzingizga yaqin tutib oʻzingizga qaratib, har xil yuz ifodalari, ayniqsa til chiqarish, xoʻmrayish, jilmayishlar qilsangiz, u ham bularni takrorlaydi. Tugʻilganiga hali endigina 1 kun boʻlgan bola sizning harakatlaringizni koʻchira boshlaydi. Nega?

Miyamizda neyronlar koʻpayish jarayonida koʻzgu neyronlar (mirror neurons) ham rivojlanadi. Dunyoni koʻrgan onimizdan boshlab atrofimizdagi odamlardan koʻchira boshlaymiz. Yuz ifodalarni esa oʻzimiz bilmagan holda oʻrganamiz. 24 soatlik chaqaloq hali oʻzining yuzi borligini ham bilmaydi, lekin neyronlari xuddi koʻzgudek ishlab, uning yuzini harakatga keltiradi. Har bir motor harakatlarimiz, yurishni oʻrganishimiz, emaklashimiz, ayniqsa tilimiz chiqishi atrofdagi koʻchirmalarning natijasidir.

Inson dunyoga har tomonlama tayyor boʻlib tugʻiladi. Yashab qolish uchun chaqaloq oʻzidagi hamma narsani ishlatadi. Hatto uning yoqimtoyligi ham uning “survival skill”i. Keyin atrofdan ma'lumotlar qabul qila boshlagach, ularning miyasi koʻchirib boshlaydi. Eng qizigʻi, koʻzgu neuronlar qaysi tilda gapirishimizni ham koʻchiradi. Ota-onamiz qaysi tilda soʻzlashishsa, xuddi oʻsha tilda gapirishni boshlaymiz.

Endi oʻylab koʻring, uyimizdagi odatlar, qoidalar, kattalar tomonidan qilinadigan hamma ishlarni bolalar oʻzlari anglamagan holda koʻchirishadi, namuna olishadi. Ularning hammasini koʻrib ulgʻayganimiz sari jarayonlar murakkablashib boradi. Avval yuz ifodalari, tana harakatlari, til, keyinchalik emotsional holatimiz ham oilamizdagi koʻchirmalardan andaza olgan holicha shakllanadi.

University of Minnesota talabasi Firuzabonu Haydarova

@uzbekistonlikuz

Matematika imtihoniga kech qolib bordim, kamida yonimda bittasi rosa menga yordam bermoqchi boʻlib javoblarini aytishga urinyapti. Men esa umuman misollarni bajarolmayapman, qancha harakat qilmayin boʻlmayapti.

Oxiri vaqt tugadi, professor yonimdagi odam va meni chaqirib cheating'da ayblab tushintiryapti. Meni xayolim javoblarini yozolmagan boʻm-boʻsh qogʻozimda, birdan budilnigim chaldi. Bunaqa xursand uygʻonmaganman.

Colorado State University talabasi Ubaydullayeva Gulhayo

@uzbekistonlikuz

Oʻzbekistonda aholining yashash sharoitlari ancha yaxshilana boshladi. Oldin aravada yurgan qishloq hududidagi dehqonlar ham hozir mehnatining orqasidan qishda, issiq yozda salqin saqlovchi avtomobil xarid qilyapti. Uzoqni yaqin qilayotgan ulovlardan nafaqat kundalik transport manbai, balki daromad manbai sifatida ham foydalanmoqdamiz.

Afsuski, yoʻl harakati qoidalari toʻliq oʻrnatilganiga qaramay avtohalokatlar soni kundan kunga koʻpayib bormoqda. Buning sabablaridan biri ishtiyoqmand aholi foydalanishi uchun maxsus oʻralgan poyga yoʻlaklari yoʻqligi. Kundalik turmush uchun qurilgan davlat yoʻllarida belgilangan tezlikka amal qilmasdan “schumacher”lik qilishi holatlari kuzatilyapti.

Yana bir sababi haligacha jarima ball tizimi toʻliq joriy qilinmaganida. Ijtimoiy tarmoqdagi blogerlar radarlardan kelgan jarimalar bilan maqtanishni odatiy holga aylantirishmoqda. Kim koʻproq qoida buzganini soʻrab soʻrovnomalar ham qilishadi yana. Agar jarima ballari qat'iy amal qilinganida edi uzogʻi ikki marta tezlikka radarga tushgandan keyin sud tizimi qaytadan guvohnoma uchun oʻqishni talab qilishlari, uchinchi marotaba tushganda umrbod haydash huquqidan ayirishlari kerak.

Men bu yerga kelganimdan beri biror marta na xavfsizlik kamariga na tezlik na qizilga tushmadim. Avvalambor, ming shukur, shuncha jarima pullari oʻzimga qoladi. Qolaversa, uydagilarim ham bexavotir yurishadi. Eng qizigʻi saviyasi soʻroq ostidagi ayrim avtoblogerlarning oʻzlari ham chet elga sayohatga chiqqanda “bu yerda axlat tashlanmas ekan, bu yerda kamarsiz haydashmas ekan, bu yerda tez yurishmas ekan” deb videoga olishadi. Vaholanki, chetda ham har qadamda militsiya turmaydi. Odamlar oʻz vijdoniga qarab haydaydi, hayoti uchun qaygʻuradi.

Xulosa qilib aytganda, yoʻl harakati xavfsizligi madaniyati ustida ishlash kerak. Shu bosqichga olib chiqish kerakki, odamlar jarimadan qoʻrqibmas, qonunni hurmat qilgani uchun buzmasligi kerak.

Missuri Universiteti talabasi Do‘schanov Baxtiyor

@uzbekistonlikuz

Universitetda oʻqiydigan, makaron yeb noliydigan jigarlar diqqatiga: Makaron deb nolib, oʻzlaringizni yerga urmang.

Keyingi safar, “kechgi ovqatga nima yeysan?” deyishsa, makaron emas:
- pasta bolognese
- rigatoni
- lasagne
- fettuccine
deb javob beringlar.

Chiroyliroq eshitiladi, lekin hammasi makarondan tayyorlanadi. Misol uchun, bugun man chicken fettuccine yedim.

Borough of Manhattan Community College talabasi Saidamir Egamberdiyev

@uzbekistonlikuz

Farzand tarbiyasiga befarq boʻlmagan barcha oʻqisin!

Assalomu alaykum, palagi toza o‘qirmanlar. Yaponiyadagi jadidlar ruknimizning 3-sonini davom ettiramiz. Maqtanyapti demang-u, vapshim maqtanyapti deng. Oldingi ikkita son, juda muvaffaqiyatli chiqdi. Taniqli diniy ulamolar, jurnalistlar, olimlar, deputatlar, hattoki senatorimizdan ham iliq munosabatlar oldim. Qolaversa, Yozuvchilar uyushmasidagi ustozlarimizdan kitob yozish haqida maslahatlar oldim va motivatsiyani zo‘ri bilan, Yaponiyadagi 100 nafar vatandoshimiz haqida kitob yozishga qaror qilib yuboribman. Tentakka tentaksan desa, arpa bo‘yi o‘sadi deyishadi-ku.

Kutib oling. Bu galgi vatandoshlarimiz eng zo‘rlaridan.

1. Umirdinov Alisher. Bu akamiz Yaponiya sanoatining yuragi bo‘lmish Nagoyadagi, eng nufuzli universitetda Professor, olim. Qanday aql-u zakovat a? Qoyilotun, qoyilun. Shu paytgacha 10 dan oshiq kitoblar yozib, tarjima qilib, yurtimizning ilm sohasiga katta hissa qo‘shyaptilar. Akamizning ilmiy ishlari, dunyo ilm olamiga nimalar bergani haqida Yaponiyadagi olimlarimiz ruknida ham alohida yoritaman nasib etsa.

2. Soxib Madaminov. Bu akamiz, Messi va Ronaldoga o‘xshab, o‘zga sayyoralik. Zamondan 10 qadam oldinda yuradilar. Menga o‘xshaganlar IT deganda kuchuk deb o‘ylab, axborot texnologiyalari deganda, mahallamizdagi kompyuterni yaxshi tushunadigan koreys yigit deb o‘ylab yurganimizda, bu akamiz, Yaponiyaning IT gegemonlaridan biri bo‘lgan FUJI SOFT degan kompaniyasida, robot sohasining piri bo‘lganlar. Buning ustiga, akadagi kreativlik yuksak darajada. Shunaqa maqolalar yozadi. Akani bir o‘qisangiz, meni boshqa o‘qimay qo‘yasiz. Hozirda o‘zlari mustaqil, IT kompaniyalarini boshlaganlar! Bizdagi shu sohani rivojlantirmoqchi bo‘lganlar, mana akani tajriba-yu, bilimlaridan foydalanib qoling!

3. Jasurbek Karimov akamiz, Yaponiyaning bir katta kompaniyasida, yaxshigina lavozimda ishlaydilar. Shaxsiy hayot, ishdan vaqt ajratib vatandoshlarni qo‘llab yuradilar. Yaponiyada vizadan muammosi borlar, qiynalgan talabalar, qiynalgan vatandoshlarni ko‘piga yordam berganlar. Elchixonada tadbir bo‘lganda, elchimizga: “Oq ko‘ylak kiyganlar, o‘zini eplab ketganlar o‘z yo‘liga, biz pastki qatlamga yordam berishimiz kerak. Ularni ham tepa qatlamga chiqarishimiz kerak” degan gaplarini mana shu gunohkor quloqlarim bilan eshitganman. Bu har kimning ham qo‘lidan kelmaydi. Haqiqiy, Yaponiyadagi qiynalgan yurtdoshlarimizni deputati. Ulkan qalbli inson!

4. Sean Shohruh. Bu akamiz Yaponiyadagi obroʻli universitetni bitirib, obroʻli kompaniyada ancha yillardan beri faoliyat olib boradilar. Vatandoshlar va vatanimiz ravnaqi uchun ham hissa qo‘shish maqsadida, Yaponiyadagi o‘z kasbining ustalari (UPJ) dasturini ishlab chiqqanlar. Bu dasturda Yaponiyada muvaffaqiyatga erishgan vatandoshlarni yig‘ib, talabalarga, yosh vatandoshlarimizga maslahat va tavsiyalar berib borishadi. Shaxsiy hayotingdan ortib, millat uchun nimadir qilish uchun odamda shu akamizdek yuksak tarbiya bo‘lishi kerak!

Yoshlar, o‘rnak oling. Yuqoridagi akalaringiz ham, osmondan tushishmagan. Xuddi sizdek chekka-chekka hududlardan chiqishgan. Sizdek tunlarni bedor ilm olish bilan o‘tkazishgan. Bugun, mehnatning rohatini ko‘rishmoqda. Siz ham uddalaysiz, bo‘shashmang! Kattalar, bolangizni repititoriga 100-200 ming soʻmni qizg‘anmang. To‘yiga, uyiga pul yig‘mang. Bugun o‘qiting, ertaga to‘yini ham uyini ham o‘zi qiladi. Kerak bo‘lsa, to‘yxonasi bilan sotib oladigan darajaga chiqadi. Xuddi yuqoridagi akalaridek!

Hamma, bugun yoqtirmani bosing, ertaga bir gap bo‘lar.

Bahodir Iskandarov, Yaponiya

@uzbekistonlikuz

Musofirlikdan…

Tallinnda aholiga va yashash huquqi borlarga hamda yosh bolaliklarga umumiy transport bepul, ya’ni - avtobus, tramvay, trolleybus va poyezd. Deyarli tekshirilmaydi, ammo kamdan-kam tekshirib qolishi mumkin. Shunaqa kartani roʻyxatdan oʻtkazib toʻlab qoʻyish kerak. Odamlar shungayam erinadi.

Goʻzalxon Xamidova, Estoniya

@uzbekistonlikuz

Shu kunlardagi fikrlarim haqida yozmoqchiman.

Eng koʻp his qilayotganim bu ota-onam. Inson bu dunyoda ularchalik besabab sevgi beroladigan, u doʻst boʻlsa ham, turmush oʻrtoq boʻlsa ham boshqa kimnidir uchratadi deb oʻylamayman. Sizni hech bir sababsiz, ichingizdagi barcha kirliklar va yaxshiliklar, tushadigan har qanday yomon vaziyatlaringiz, qilgan barcha notoʻgʻri va toʻgʻri qarorlaringiz, fe'lingizdagi har qanday injiqlik va mehr bilan har doim quchogʻini sizga ochadigan insonlar bu ota-ona. His qilayapmanki, hech qachon nima qilgan taqdirimizda ham qilgan fidoyilik va yaxshiliklarining badalini toʻlolmaymiz, hatto bir kechasining.

Jamiyatimizdagi ba'zi oilalarda, deylik ota-onalar bilan boʻlayotgan har qanday muammo va kamchiliklardan qat'iy nazar, masalan moliyaviy ta'minlash, ruhiy qoʻllab-quvvatlash, hech ham unutmaylikki, ular bizga kam berdimi, koʻp berdimi bilmayman eng bilganim ular oʻzida bor hammasini bergan va shu yetarli toʻxtashimizga. Hozir qanchalik baxtli ekanimni oʻzimga eslatishim uchun Alloh menga hech bir sababsiz ota-onamni birga qilib berganligini his qilishning oʻzi yetadi. Ikkalalaringiz ham Allohni panohida boʻlingizlar.

University of Minnesota talabasi Abdumurodova Moʻtabar

@uzbekistonlikuz

​​Kitoblar hozirgi avlod uchun uzunlik qiladimi?

Atlantik jurnalida muallif AQShning nufuzli universitetlariga kirgan yoshlar kitob o‘qiy olmasligi haqida yozibdi. Ya'ni, gap Kolambiya yoki Prinston kabi mashhur universitetlar talabalari haqida. Talaba bo‘lgandayam, kitob o‘qish muhim bo‘lgan, masalan adabiyot yo tarix yo‘nalishlarida o‘qiyotgan talabalar haqida.

Shaxsan men uchun bu holat qanchalik ayanchli bo‘lmasin, ammo hayratlanarli emas. Yoshlar uzun matn o‘qiy olmasligini anchadan beri kuzatib kelaman. Qalin kitob u yoqda tursin, 30-40 betlik maqolani o‘qib tugata olishmaydi. Vaholanki, ko‘p universitetlarda haftada o‘rtacha bir kitob uzunligidagi materialni o‘zlashtirish talab qilinadi.

Nima uchun kitob o‘qish oshilmas dovonga aylandi? Buning sababi ko‘p, ammo bolalarning diqqatini bo‘ladigan narsalar ko‘payib ketgani asosiy sabab, menimcha. O‘smirlar ko‘radigan kontent haqida o‘ylab ko‘ring — ko‘pchiligi bir daqiqaga ham yetmaydi. Bunday sharoitda uzoq va sabr bilan o‘qish, chuqur mulohaza qilish anqoning urug‘idek noyob malakalarga aylanishi tayin.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz

Angliyada o‘qiyotgan O‘zbekistonlik talabaning ta'lim tizimimiz haqidagi fikrlari:

Londonda tili burro tadbir uyishtirib “faol” bo‘lganlar bir tiyin ekan. Men hindlar va xitoy, koreys va yapon talabalarini ko‘rib maktabdagi olgan bilimlariga tan beryapman. Xullas, men shunchaki bo‘m-bo‘sh miya bilan magistraturaga kelib qolibman. Masalan, guruhdagi hamma matematikani chachvoradi. Siz o‘ylagan darajada emas, yaxshi biladi degani ham emas. Bular “chachvoradi”. Shunaqangi tenglamalarni ular maktablaridan o‘rganib kelishganki, men ularga haliyam yeta olmayapman.

Kompyuterni, ofis dasturlarini, har xil programmalar va dasturlashni o‘zimcha yaxshi bilaman desam. Butun guruh, ha ishoning, har biri mendan yaxshi biladi. Dunyoqarash jihatidan ham biz Markaziy Osiyo talabalari oqsoq ekanmiz. Ular shunaqangi dunyo tanigan brendlarni egalaridan tortib, ular nima ishlab chiqaradi-yu, qaysi mahsuloti yaxshi ekanini bilishadi. Men bo‘lsa haliyam kofe turlarini farqiga bormayman.

Siz o‘zingizni O‘zbekistonda turib “Kelajak bizniki, shu turishimda O‘zbekistonni dunyoga tanitaman” demang. Men shunaqa deb xato qilganimni bildim. Biz rostdan yurtimizni yuqoriga olib chiqmoqchi bo‘lsak, rostdan o‘qishimiz kerak. Londonga kelib bildim. Biz orqada ekanmiz, ko‘p sohada. Davlat siyosati yoki iqtisodiy nuqtai nazardan emas, oddiy maktabdagi asosiy fanlar ko‘nikmalaridan ularni amaliyotga tatbigʻigacha...

Bizning yana eng katta aybimiz bu nomzodlarga katta rag‘batlar berishimiz. Misol uchun: Bizning Navoiy, Beruniy va Zulfiyani olayotgan bolalar kelib Nyu York, London, Tokio yoki shunga o‘xshagan shaharlardagi biznes markazlardan yuqori lavozim tugul qabulxonaga ham ishga kira olmaydi. Nega? Chunki u yerda bizdagi “faol talaba”dan oldin hind yoki xitoylik ishga topshirib bo‘lgan. Undan ustun bo‘lish uchun “Kompaniyam faxrim” degan video yasab kelsangiz o‘tmaydi.

Bu yerda, ya'ni Londonda, yaxshi ofis ishiga kirishingiz osmono‘par binoda ishlashingiz uchun rostakam yuzma yuz intervyu bo‘ladi. Ular sizdan yutuqlaringizni umuman so‘ramaydi. Ular sizdan ilm so‘raydi. Ularga sizning 2 ta maqola orqali har kimga beriladigan Qozog‘istonning xususiy ko‘krak nishonlari bir tiyin. Ular ilm so‘raydi.

Xulosa: bu fikrlar hech kimga qaratilmagan lekin, ko‘zimizni ochishimiz kerak. Dunyo miqyosida bizning talabalar ancha ortda. Sizdan iltimos “Men eng faol, eng zo‘r talabaman” demang. Angliyada siz tengi odamlar ancha buncha sizning va bizning kelajakdagi ish joylarimizni egallab, qo‘limizdan olib bo‘lishmoqda...

O‘qing birodar...

O‘rinov Axmadjon

@uzbekistonlikuz

Ayollar uchun kun qanday oʻtishi va tugashi

Shunda ham uyda oʻtirib hech nima qilmaydi, kechgacha nima qilasan oʻzi, uyda ish bormidi deyish adolatsizlik. Hali bu rasmda bolalar, oʻz ustida ishlash, boshqa oila a’zolari va turmush oʻrtoq xizmati tasvirlanmagan.

Oʻzingizni ehtiyot qiling. Kuningiz barokatli oʻtsin! Har bir ishimizda xolis Alloh uchun deb qilsak, u ibodat darajasiga yetadi.

Goʻzalxon Xamidova, Estoniya

@uzbekistonlikuz

Oʻrtoqlar, anchadan beri yozolmayapman, lekin hozir yozmasam…

Ulkan dunyoning kichkina bir neytronlardan tarkib topganini Ona boʻlmasdan anglab boʻlmasa kerak. Yashashdan maqsadi boʻlmaganlar, oʻzlari uchun yashashga bir sabab axtarishadi. Onam uchun oʻsha sabab menman. Ona har qanday holida ona. Yuzlariga erta ajin tushgan va sochlariga allaqachon oq oralagan. Darddan, gʻamdan koʻz oldimizda mungʻayibgina qarib borayotgan onam.

Eslayman, oʻrtoqlar. Yoshligimda koʻchada oʻynab uyga kelmasdim kechki paytlar ham. Kelgim kelmasdi. Shunda onam kelib oʻynayotgan joyimdan olib ketardi uyga. Qani endi, qani endi boshimdagi dunyo oʻyinlaridan ham qoʻlimdan tutib olib ketsa. Oʻsha oʻyinlardan shartta ajratib olib ketgandek, hayot oʻyinlaridan ayirib olib keta olsa.

Har kuni Allohdan soʻraydi, boshida farzandlariga saodat soʻraydi. Tinchlik xotirjamlik soʻraydi. Dunyoda shunchalik hech qanday shartsiz sevoladigan boshqa bir inson bormi, oʻrtoqlar. Tizzasiga boshimni qoʻyib soatlab uxlasam. Issiqqina qilib qatiqlar solib pishirgan doʻlmalik mastavalarini shimirib-shimirib ichsam. Toʻyib-toʻyib quchsam. Oʻrtoqlar, onaga faqatgina qon tarafdan bogʻliq emassiz. Bu yerda onaga xos boʻlgan bir xislat bor. Buni farzand koʻrmaguncha his qilolmaysiz.

University of Roehampton talabasi Zikrillo Xayitboyev

@uzbekistonlikuz

Oʻquv yili boshlandi.

Xa, bu yili bitirmayman. Kimlarnidir aldaganman bitiraman deb, lekin unday emas. Oʻtgan yili yaxshi oʻqimaganim sababli akademik yil (aka gap year) olishga majbur boʻldim. Amerikaga ketaman deb harakat qildim, u ham oʻxshamadi. Xullas, bir yilni shunchaki yoʻqotdim.

Ba’zida oʻylab qolaman “Nimaga aynan bu Universitetni tanlaganman, oʻqish qiyinligini bilardim-ku. Osonroq oʻqishga kirib oʻqisam boʻlmasmidi” deb. Ammo bu yechim boʻla olmaydi. Qanchalik qiyin boʻlmasin, oʻqib bitiraman. Keyin bir gap boʻlar. Nolimoqchi emasman aslida, shunchaki yangi oʻquv yili boshlanganini aytib qoʻydim xolos. Birinchi kun ancha barakali oʻtdi.

Menga omad tilanglar buyogʻiga.

University of Lodz talabasi Abror Abdumajidov

@uzbekistonlikuz

Oʻzbekistonga qaytib kelganimga bugun 4 oy boʻldi. Kelganimdan soʻng kutgan narsalarimning koʻpi hali ham reja, ba’zilari esa shunchaki oʻtmishga aylandi. Nolimayman, shu 4 oy ichida men kutmagan voqealar va insonlar bilan tanishdim.

Oʻtgan yili xuddi shu kunlari Amerikadagi oilam bilan Hallowen uchun tayyorgarlik qilish bilan band edim. U yerdagi muhitdan soʻng bu yer unchalik qiyin tuyilmadi, lekin insonlar boshqacha! Kulib qaraydigan koʻzlar yoʻq bu yerlarda.

Rukhshona Soliyeva, FLEX 24

@uzbekistonlikuz

Onam boshqacha tayyorlar edi…

Taxminan 3 sinfligimdan ovqatlar tayyorlashni boshlaganman. Ilk pishirgan ovqatim mastava boʻlgan. Yillar davomida har xil ovqatlar pishirib koʻrganman. 7-sinfda ilk marta osh pishirganman, qatlamalar tayyorlardim. Uzoq yillardan beri tayyorlaganim, tajriba orqali ancha shirin ovqat tayyorlaydigan boʻlib ketganman, biiznillah. Ammo orada turmush oʻrtogʻim, ayam boshqacha pishirar edi-da, degan gaplarini eshitaman. Yoki u orada ovqat qilsa, ta’mlar borasida didimiz har xilligini sezaman.

Hozir oʻgʻlimga umuman shakar va shakar qoʻshilgan mahsulotlar bermaslikka harakat qilaman. Sogʻlom ovqatlar va ta’mlarga oʻrgatishga urinyapman. Sabzini juda yaxshi koʻradi, chunki sabzi shirin boʻladi. Ammo buni shakar yegan odam sezmaydi. Atrofdan hali katta boʻlsa, birdaniga shirinliklar va gazli ichimliklar ichib tashlaydi, bolani qiynayapsan deguvchilar topiladi. Shunda esa men bola qanday ta’mlarni bolalikdan oʻrgansa, unga oʻsha ta’mlar qadrli, unga onasi bilan oʻtkazgan shirin damlarni eslatadi deyman!

Katta boʻlib nosogʻlom narsalar taklif qilishsa, onam menga mazali sabzavotlar va mevalar berardi, bu bolaligim ta’mi deyishiga ishonaman, inshaAllah! Agar siz farzandingiz uchun urinayotgan, unga sogʻlom turmush tarziga oʻrgatishga urinayotgan boʻlsangiz, aslo chekinmang! Hech kimning gaplariga e’tibor bermang!

Goʻzalxon Xamidova, Estoniya

@uzbekistonlikuz

Haqiqat

Boshqalar: Senga mazza, chet eldasan. Puling bor, hayoting zoʻr, muammolaring yoʻq, xohlagan narsangni olasan va sayohat qilasan.

Men: Sogʻliq-chi? Oiladan uzoqda yurish? Stresslar-chi? Sogʻinch? Qiyinchiliklar? Tinimsiz ishlar? Uyqusiz tunlar?

Musofirni faqat musofir tushunadi.

Saburjon Atanazarov

@uzbekistonlikuz

Teskari oʻylash

Yaqinda bir insonni “Shu ish boʻlmaganida, hozir menda hammasi yaxshi boʻlardi, baxtli boʻlardim” degan gapini eshitib qoldim. Bu gap menga boshqacha tuyildi.

Juda koʻpchiligimiz shundaymiz. Oʻtmishda boʻlgan biron yoqimsiz holat sababli hozirgi kunda ham uni oʻylab, ayblab yuramiz. Keling, “Teskari” oʻylab koʻramiz.

Masalan, biz har kuni qanchadan qancha shunday koʻngilsizliklar bizga kelmayotganini bilmaymiz. Ya’ni har kuni qandaydir muammoga duch kelishimiz mumkin aslida.

Aytmoqchi boʻlgan narsam: Birovlarda bor, lekin bizda yoʻq boʻlgan moddiy narsalar haqida oʻylayvermasdan, har soniyada boshimizga tushishi mumkin boʻlgan, lekin tushmayotgan koʻngilsizliklar haqida ham oʻylab turishimiz kerak.

University of Lodz talabasi Abror Abdumajidov

@uzbekistonlikuz

Okeanda quyosh botadigan vaqt hamma olov yoqib marshmallow (zefir) pishirib oʻtiradi. Jonli ashula boʻladi, toʻp oʻynashadi. Men:

— Nega amerikaliklar sal yigʻilishib qolsa, marshmallow pishiraveradi? Nimasi yaxshi shuni? Madaniyatida bormi shu?
— Bular bizga oʻxshab olovda kartoshka pishirishni bilmaydi-da, Mari.
— Hmm, aqlli javob.

Marvarid Oʻktamjonova, Amerika

@uzbekistonlikuz

Kuz elchisi

Kuz kelganini har yili qayerdan bilaman, aytaymi? Mana shu rasmdagi qizil mevalar yerga tusha boshlaganidan. Qizig‘i, men buning nomini ham bilmayman. Ilk bor bu qizil mevalarga Yaponiyada ahamiyat berganman. Biz yashagan yotoqxona atroflarida ana shu daraxt ko‘p ekilganidan, yo‘laklar to‘kilgan mevalardan qip-qizil bo‘lib ketardi.

O‘ylab ko‘rsam, ko‘p daraxt-u o‘simliklar bilan aynan Yaponiyada tanishgan ekanman. Yaponlarning mavsumlarga diqqat qilishi, mavsumga xos oziq-ovqat yoki marosim tayyorlabgina qolmay, mavsumiy o‘simliklarga ham egaligiga hayron qolganman. Men o‘qigan kampusda har bir daraxtga uning nomi yozilgan taxtacha berkitilgan edi.

Ana shu taxtachalardan yuqoridagi o‘simlikning ham yaponcha nomini o‘rgangandim, ammo hozir esimdan chiqib ketgan. Nomi nima bo‘lsa ham, bu men uchun oltin kuz elsichidir. O‘quvchilar orasida buning nomini biladiganlar bo‘lsa, aytvoringlar.

Sherzod Mo‘minov

@uzbekistonlikuz