فرهنگ، تاریخ و تمدّن تورک

شادی مردم کوزووو پس از اعلام رسمی شدن زبان تورکی در این کشور

مردم کوزووو پس از اعلام رسمی شدن زبان تورکی در این کشور با لباس سنتی و تیپ دورۀ عثمانی جشن گرفتند.

شایان ذکر است که زبان تورکی در کشورهای مختلف اروپا، از جمله در مولداوی، مجارستان، صربستان، رومانی، قبرس، روسیه و ... نیز زبان رسمی و دولتی است.

زبان تورکی همچنین در کشورهای چین، افغانستان، عراق و سوریه نیز زبان رسمی است.

دلیل رسمی بودن زبان تورکی در این کشورها وجود شهروندان تورک در این کشورهاست.

در ایران که حدود نصف شهروندان کشور تورک می‌باشند، زبان تورکی نه تنها رسمیت ندارد بلکه عملاً ممنوع است.

#زبان_تورکی
#لزوم_رسمیت_زبان_تورکی

@TurkUygarligi

اُتو کردن لباس در میان تورک‌های قدیم


به گفتۀ «محمود کاشغارلی» در کتاب «دیوان لغات‌التورکِ» تورک‌ها حداقل ۱۰۰۰ سال قبل لباس‌های خود را اتو می‌کردند. شکل قدیمی کلمۀ اتو که در این کتاب به صورت «وسیله‌ای آهنی به شکل ماله که پس از گرم شدن بر روی لباس‌ها کشیده شده و چین و چروک آنها را صاف می‌کند» تعریف شده، «اوتوگ Ütüg» می‌باشد. همچنین در دیوان لغات‌التورک فعل «اوتیدی Ütidi» (اتو کرد) هم ذکر شده است.

فعل اتو کردن امروزه نیز در زبان تورکی به شکل «اۆتۆله‌مک Ütülemek» و ریشۀ آن «اۆتمک Ütmek» موجود بوده و به کار می‌روند.

لازم به ذکر است که تورک‌ها از ایام قدیم در موضوع لباس و پوشش دارای یک فرهنگ مترقی در میان ملل جهان بوده و در این خصوص زبانزد خاص و عام بوده‌اند.

به‌طور مثال «چیچک خاتون» (مرگ، ۷۵۰ م.) دختر امپراتور خزر که همسر کُنستانتینوس پنجم امپراتور بیزانس بود، با لباس‌های زیبای تورکی خود بسیار مورد توجه قرار گرفت و به تقلید از پوشش این پرنسس تورک، در سرزمین بیزانس یک جریان مُد لباس پدیدار گشت.

همچنین می‌دانیم که اروپاییان پوشیدن شلوار و چکمه را نیز از تورکان اقتباس نموده‌اند.

@TurkUygarligi

رسمیت زبان تورکی در استان صلاح‌الدین عراق

پس از استان کرکوک، در استان صلاح‌الدین عراق با بیش از یک میلیون جمعیت نیز زبان تورکی به موقعیت زبان رسمی ارتقاء یافت. استاندار صلاح‌الدین طی اطلاعیه‌ای رسمیت زبان تورکی در این استان را به اطلاع عموم رسانید.

قبلاً نیز در استان کرکوک که از مهم‌ترین مناطق سکونت تورک‌های عراق است، زبان تورکی رسمی شده بود.

#لزوم_رسمیت_زبان_تورکی_در_ایران

🌐 @TurkUygarligi

مراسم افتتاحیه «آکتائو: پایتخت فرهنگی جهان تورک» ماه آوریل برگزار می‌شود


آکتائو قزاقستان به عنوان «پایتخت فرهنگی جهان تورک» برای سال ۲۰۲۵ انتخاب شده و مراسم افتتاحیه آن در تاریخ ۵ آوریل ۲۰۲۵ با حضور بیش از ۵۰۰ هنرمند برگزار خواهد شد.

سازمان بین‌المللی فرهنگ تورک در تاریخ ۵ آوریل ۲۰۲۵، مراسم افتتاحیه «پایتخت فرهنگی جهان تورک» را در شهر آکتائو قزاقستان برگزار خواهد کرد. این شهر به عنوان پایتخت فرهنگی جهان تورک برای سال ۲۰۲۵ انتخاب شده و مراسم قرار است بیش از ۵۰۰ هنرمند از مناطق مختلف جهان تورک را گرد هم آورد. جلسه هماهنگی آماده‌سازی‌های مرتبط با این رویداد برگزار شد.

جلسه هماهنگی آماده‌سازی‌های مرتبط با مراسم افتتاحیه پایتخت فرهنگی جهان تورک و همچنین رویدادهای مختلفی که در طول سال برگزار خواهند شد، در شهر آکتائو با حضور سلطان رایف، دبیرکل سازمان بین‌المللی فرهنگ تورک (تورک‌سوی)، نوردولت کیلیبای، استاندار مانگیستاو (مین قشلاق) و دیگر مقامات کشوری قزاقستان برگزار شد.

این رویداد فرهنگی قرار است در ۵ آوریل ۲۰۲۵ به میزبانی آکتائو (آک‌داغ) قزاقستان برگزار شود.

🌐 @TurkUygarligi

دانشمند تورک لطفی علی‌عسکرزاده (لطفی زاده) و منطق فازی


۱. پیشینه لطفی زاده:

- نام کامل: لطفی علی‌عسکرزاده، معروف به لطفی زاده.

- تبار و ملیت: او در سال ۱۹۲۱ در باکو به دنیا آمد. پدرش یک تورک اهل اردبیل و مادرش روس بود. او بعداً به ایران و سپس به ایالات متحده مهاجرت کرد.
وی همواره خود را یک تورک می‌دانست و در یک مصاحبه خصوصیات بارز خودش منجمله سرسخت بودن و داشتن عزم راسخ در مجادلات را ناشی از تورک بودنش بیان کرده است: «این ویژگی نترسیدن از مجادله و مقابله تا حد زیادی در سنت تورکی ریشه دارد. این بخش از شخصیت من است و به عنوان بخشی از منطق فازی که توسعه داده‌ام نقش مهمی داشته است.»

- حرفه: او استاد دانشگاه کالیفرنیا، برکلی بود و در دهه ۱۹۶۰ منطق فازی را پایه‌گذاری کرد. لطفی زاده در سال ۲۰۱۷ درگذشت.


۲. منطق فازی:

- مفهوم: لطفی زاده در سال ۱۹۶۵ در مقاله‌ای با عنوان "مجموعه‌های فازی" منطق فازی را معرفی کرد. این نظریه به چالش کشیدن منطق کلاسیک باینری (درست/غلط، ۰/۱) با معرفی *درجات حقیقت* (مقادیر بین ۰ و ۱) است.

- ایده اصلی: منطق فازی اجازه می‌دهد که عضویت در مجموعه‌ها به صورت جزئی باشد، که این امکان را فراهم می‌کند تا با عبارات مبهم یا نادقیق (مانند "گرم"، "بلند") استدلال شود.

- تفاوت با احتمال: منطق فازی به *عدم قطعیت امکان‌پذیر* (اینکه یک گزاره چقدر درست است) می‌پردازد، نه به احتمال وقوع یک رویداد.


۳. کاربردها:

- سیستم‌های کنترل: در قطارهای زیرزمینی ژاپن (مانند قطار سندای) برای کنترل نرم شتاب و ترمز، و همچنین در سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شود.

- الکترونیک مصرفی: ماشین‌های لباس‌شویی، کولرهای گازی و دوربین‌ها از منطق فازی برای تنظیم عملیات خود بر اساس ورودی‌های مبهم (مانند اندازه بار، نور محیط) استفاده می‌کنند.

- هوش مصنوعی و پزشکی: در سیستم‌های خبره و ابزارهای تشخیصی برای بهبود تصمیم‌گیری به کار می‌رود.


۴. پذیرش اولیه و میراث:

- شک و تردید: در ابتدا، برخی از محققان غربی به این نظریه انتقاد کردند و آن را زائد یا هم‌پوشان با نظریه احتمال می‌دانستند.

- پذیرش جهانی: این نظریه در ژاپن و سپس در سراسر جهان برای حل مسائل مهندسی مورد استقبال قرار گرفت.

- جوایز: لطفی زاده در اواخر عمرش به دلیل تحول در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی و تئوری کنترل مورد تقدیر قرار گرفت.


۵. اهمیت منطق فازی:

- منطق فازی پلی بین استدلال انسانی (پیچیده و زبانی) و سیستم‌های محاسباتی ایجاد کرد و به ماشین‌ها این امکان را داد تا با پیچیدگی‌های دنیای واقعی کنار بیایند.

- این نظریه راه را برای پیشرفت در یادگیری ماشین، رباتیک و فناوری‌های تطبیقی هموار کرد.


جمع‌بندی: لطفی زاده، دانشمند تورک با ارائه نظریه منطق فازی، تحولی بزرگ در مهندسی و هوش مصنوعی ایجاد کرد و نشان داد که هوش اغلب در پذیرش ابهام‌ها نهفته است، نه در مقابله با آنها. این ریاضی‌دان و دانشمند برجسته تورک، مردی است که نظریه منطق فازی را به جهان معرفی کرد و انقلاب بزرگی در دنیای فناوری و هوش مصنوعی به پا کرد. از دوربین‌ها و ماشین‌های لباسشویی گرفته تا ربات‌های هوشمند، تاثیرات نظریه او همچنان در صنایع مختلف و دنیای هوش مصنوعی و کامپیوتر ادامه دارد.

@TurkUygarligi

قاضی برهان‌الدین



قاضی برهان‌الدین (۱۳۹۸ - ۱۳۴۵) دولتمرد، عالم، ادیب و شاعر بزرگ تورک می‌باشد. نام اصلی وی برهان‌الدین احمد است و خانواده‌اش منسوب به قبیله «سالور» از تورکان اوغوز می‌باشد که در قرن ۱۳ از تورکیستان به آناتولی کوچ کرده، ابتدا در «کاستامونو» و سپس در «کایسری» ساکن شدند.

تحصیلات ابتدایی خود را از ۴ سالگی در نزد پدرش شروع کرده ضمن یادگیری زبانهای عربی و فارسی مدتی بعد در مدرسه مشغول آموختن علومی مانند لغت، صرف، نحو، معانی، بیان، عروض، حساب، منطق و حکمت شد.

در سال ۱۳۵۸ در ۱۴ سالگی با پدرش به مصر رفته و در آنجا شروع به تحصیل در دروسی مانند فقه، اصول فقه، فرایض، حدیث، تفسیر، هیئت و طب نمود. در سال ۱۳۶۲ به شام رفته و ۱۸ ماه از کلاسهای درس مولانا قطب‌الدین رازی استفاده کرد. پس از رفتن به حج (که در برگشت پدرش وفات نمود) به مدت یک سال در حلب به تحصیلات خود ادامه داد.

برهان‌الدین در سال ۱۳۶۴ به کایسری برگشت. با انقراض دولت سلجوقی در آناتولی دولتهای محلی (بگ'لیکلر) تأسیس شده بودند که کایسری هم جزو دولت محلی کوچکی بنام ائرتنا (Eretna) بود که در «سیواس» و شهرهای اطراف بنا نهاده شده بود و حاکم آن هم غیاث‌الدین محمد بگ بود.

برهان‌الدین مدتی بعنوان قاضی القضات در کایسری انجام وظیفه نموده و ثابت نمود که دولتمردی عالم، عادل، باهوش، شجاع و مردم‌دار است. بعدها نیز در پستهایی مانند مشاور بگ، وزیر و نایب بگ در دولت ائرتنا اشتغال داشته و نهایتاً دست به تأسیس دولت قاضی برهان‌الدین به مرکزیت سیواس زده و ۱۸ سال حکومت نمود.

قاضی برهان‌الدین در کنار این زندگی پر تلاطم، با ادبیات و شعر هم مشغول بوده و به سه زبان عربی و فارسی و تورکی شعر سروده است. دیوان اشعار تورکی وی شامل ۱۵۰۰ غزل، ۲۰ رباعی و ۱۱۹ تویوغ است. وی از پیشگامان سرودن شعر تورکی در وزن عروض می‌باشد. در کنار غزلهای عاشقانه، اشعاری با مضمون دینی و تصوف هم دارد. برهان‌الدین در اشعارش از زبان محاوره مردمی هم استفاده می‌کرد که به اشعارش ویژگی خاصی می‌بخشد. همچنین به آرایه‌های ادبی بخصوص جناس علاقه ویژه‌ای داشت.

برهان‌الدین بعنوان یک شاعر متصوف که اشعار زیبای تصوفی فراوانی دارد، هرگز زندگی دنیوی را اهمال نکرده و از ذوق و صفای دنیای مادی غافل نبود. غزلهایش مملو از عشق بشری و مادی است، حیات پر جنب و جوش وی نیز مملو از ماجراجویی، مبارزه و جنگ بود که بازتاب این وجه شخصیتی و حالات روحی وی را نیز در اشعارش می‌بینیم. همچنین در اشعارش در رابطه با طبیعت به تصویرپردازی‌های بسیار زیبایی برخورد می‌کنیم.

یک تویوغ از قاضی برهان‌الدین:

حاققا شوکور قوچلارین دئورانی‌دیر
جومله عالم بو دم‌ین حئیرانی‌دیر
گون باتاندان گون دوغان یئره دگین
عشق اری‌نین بیر نفس سئیرانی‌دیر


یک غزل از قاضی برهان‌الدین:

گؤزونه گووه‌­ن­نی گؤر، اؤزونه اؤزه‌­ننی گؤر 
سؤزونه سئوین­نه باخ، قددینه قیوانانی گؤر

نئجه جادو ایسه گؤزو، نئجه تاتلو ایسه توزو  
نئجه شیرین ایسه سؤزو، سن آنا اینانانی گؤر

کؤنولوم چَلَب ائویدیر، یؤنو اول یولا قاویدیر 
ایکی دونیا بیر جویدیر، بو قانینا قانانی گؤر

بنی جانیمین سپندی، ساچی عقلیمین کمندی
جانینا سالیب بو بندی، اول اودونا یانانی گؤر

بو نه ساچ معطّر اولموش، بو نه یوز منوّر اولموش
 نه یاناق گول-ی تَر اولموش، جانینی یا جانانی گؤر


#پادشاهان_شاعر_تورک

@TurkUygarligi

پادشاه-دانشمندِ تورک: اولوغ‌بیگ (اولو بیگ) /اُلُغ‌بیگ (۱۳۹۴–۱۴۴۹ میلادی) 

اولوغ‌بیگ، با نام اصلی میرزا محمد تراغای بن شاهرخ، از پادشاهان تیموری و دانشمند برجسته در حوزه‌های نجوم، ریاضیات و فرهنگ بود. او به عنوان یکی از نوادر تاریخ، ترکیبی نادر از حکمرانی و دانشمندی را تمثیل می‌کند. در زیر به مهمترین جنبه‌های زندگی و دستاوردهای او اشاره می‌شود:


زندگی و پیشینه 

- تولد و خانواده: اولوغ‌بیگ در ۲۲ مارس ۱۳۹۴ میلادی در سلطانیه (استان زنجان کنونی ایران) زاده شد. او نوهٔ امیرتیمور بزرگ و فرزند شاهرخ و گوهرشاد بیگم بود. مادرش از شاهزادگان تورک و حامی هنر و معماری، از جمله سازنده مسجد گوهرشاد در مشهد بود.

- حکومت: در ۱۶ سالگی به فرمانروایی سمرقند منصوب شد و پس از مرگ پدرش در ۱۴۴۷ میلادی، به‌طور رسمی به سلطنت تیموریان رسید. دوران حکومتش کوتاه (۱۴۴۷–۱۴۴۹) و مملو از چالشهای سیاسی بود.

- کتابخانه و تألیفات: اولوغ‌بیگ به جمع‌آوری کتاب‌ها و منابع علمی اهمیت می‌داد و کتابخانه‌ای بزرگ در سمرقند تأسیس کرد. او همچنین آثار علمی و ادبی متعددی نوشت که برخی از آن‌ها به نجوم مربوط می‌شود.

- حمایت از هنر و ادبیات: او از شاعران و هنرمندان حمایت می‌کرد و در دربار او، فرهنگ و هنر رونق یافت.

او تنها دو سال حکومت رسمی داشت و بیشتر وقت خود را به پژوهشهای علمی اختصاص میداد تا سیاست.


دستاوردهای علمی و فرهنگی

۱. رصدخانه سمرقند: 
   - بین سالهای ۱۴۲۴ تا ۱۴۲۹ میلادی، رصدخانه‌ای عظیم در سمرقند ساخت که به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مراکز نجومی جهان اسلام شناخته می‌شد. این رصدخانه مجهز به ابزارهایی مانند «سکستانت فخری» با شعاع ۳۶ متر بود که دقت اندازه‌گیری زوایای ستارگان را تا چند ثانیه قوس افزایش می‌داد.

   - در این رصدخانه، فهرست ستاره‌ای شامل ۱۰۱۸ ستاره تهیه شد که دقتی فراتر از کارهای بطلمیوس داشت و اولین فهرست مستقیم پس از هیپارخوس یونانی بود.

۲. زیج سلطانی: 
   - اولوغ‌بیگ با همکاری دانشمندانی مانند غیاث‌الدین جمشید کاشانی و علی قوشچی، «زیج سلطانی» را تدوین کرد. این اثر شامل محاسبات دقیق نجومی، جداول مثلثاتی و تقویمی بود که تا قرنها معیار دانشمندان جهان اسلام و اروپا قرار گرفت.

   - محاسبه طول سال نجومی او (۳۶۵ روز، ۶ ساعت، ۱۰ دقیقه و ۸ ثانیه) تنها ۵۸ ثانیه با مقدار امروزی اختلاف داشت.

۳. مدارس و مراکز آموزشی: 
   - مدرسه اولوغ‌بیگ در میدان ریگستان سمرقند (۱۴۱۷–۱۴۲۰) را تأسیس کرد که به کانون آموزش ریاضیات، نجوم و هنر تبدیل شد. این مدرسه میزبان دانشمندانی از سراسر جهان اسلام بود.

۴. ریاضیات: 
   - جداول سینوس و تانژانت او با دقت ۸ رقم اعشاری، از پیشرفته‌ترین محاسبات قرون وسطی محسوب می‌شدند.


میراث و تأثیرات

- نجوم: کارهای او پایه‌های نجوم رصدی را تقویت کرد و آثارش در اروپا (از قرن ۱۷) ترجمه شد. دهانه «اولوغ‌بیگ» در ماه به پاس خدماتش به نام وی نامگذاری شد.

- فرهنگ: سمرقند در دوران او به مرکز فرهنگی و علمی آسیای مرکزی تبدیل شد. حمایتش از هنرمندان و معماران، میراث تیموری را غنی‌تر کرد.

- انتقادات امروزی: با وجود نقش برجسته‌اش، اولوغ‌بیگ در ایران امروز کمتر شناخته شده است. نبود نمادهایی مانند تندیس یا مراکز آموزشی به نام او، موضوع بحثهای انتقادی است.


نتیجه‌گیری

اولوغ‌بیگ نماد نادر یک حاکم-دانشمند بود که با تأسیس نهادهای علمی و تولید آثار ماندگار، جایگاهی بی‌همتا در تاریخ علوم اسلامی یافت. میراث او نه تنها در آثار مکتوب، بلکه در الهام‌بخشی به نسلهای بعدی دانشمندان جهان اسلام و فراتر از آن زنده است.

@TurkUygarligi

اسب‌های قره‌باغ که نمایانگر ظرافت و قدرت تاریخ تورک هستند، با موهای طلایی رنگشان به عنوان نمادهایی خیره‌کننده شناخته می‌شوند.

حرکات سریع، مقاومت بالا با غذای کم و سرعت بالا، اسب‌های قره‌باغ را به عنصری تبدیل کرده بود که در میدان‌های نبرد نمی‌شد از آن چشم‌پوشی کرد.

اسب‌های قره‌باغ به‌ویژه در قرن ۱۸ میلادی، به‌دلیل مراقبت و پرورش باکیفیت در کاخ خان‌ها، از نظر کیفیت به اوج خود رسیدند.

در سال ۱۸۶۷، اسب‌های خورشیدبانو ناتوان (دختر خان)، با کسب مدال طلا در پاریس به شهرتی جهانی دست یافتند.

بدین ترتیب دولت‌های اروپایی، ویژگی‌های منحصربه‌فرد اسب‌های قره‌باغ را کشف کردند و این نژاد به‌دلیل عملکرد بی‌نظیرش، مورد استقبال فراوان قرار گرفت.

همچنین این اسب‌ها به‌دلیل تعامل ژنتیکی با اسب‌های تورکمن آخال‌تکه، ویژگی‌های بی‌نظیری به‌دست آوردند.

اسب قره‌باغ نماد باشگاه فوتبال قره‌باغ است که نماینده آذربایجان در فوتبال جهان است که با افتخار در لوگوی این باشگاه جای گرفته است.

پرورش اسب قره‌باغ در دوران اتحاد جماهیر شوروی سخت‌ترین دوره خود را سپری کرد، لیکن مردم منطقه با تلاش موفق به حفظ این نژاد شدند.

اسب‌های قره‌باغ به‌عنوان سمبل شجاعت در جنگ‌ها و نماد زیبایی در دوران صلح، چون نگینی بر تارک تاریخ تورک می‌درخشند.

@TurkUygarligi

اسب‌های قره‌باغ: نقطه تلاقی قدرت و اصالت
@TurkUygarligi

کنگش، توی، قورولتای: بازتاب روح دمکراتیک تورک‌ها در تاریخ


مقدمه

در تاریخ تمدن‌های مختلف، نهادها و سازوکارهای اجتماعی نقش اساسی در شکل‌گیری و مدیریت جوامع ایفا کرده‌اند. یکی از این نهادها در تاریخ تورک‌، مفاهیم کنگش (کنش)، توی و قورولتای است که هر یک به نوعی نمایانگر اراده جمعی و تصمیم‌گیری مشورتی در میان تورک‌ها بوده‌اند. این مفاهیم نه تنها نشان‌دهنده ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع تورک هستند، بلکه به نوعی بازتاب‌دهنده فرهنگ و هویت این اقوام نیز می‌باشند. در این نوشتار کوتاه به بررسی این مفاهیم و کارکردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.

کنگش، توی، قورولتای

کنگش، توی و قورولتای هر یک به نوعی نهادهای اجتماعی و سیاسی در جوامع تورک به شمار می‌روند. کنگش به معنای مجمع یا شورای بزرگ است که اعضای آن از اقوام مختلف انتخاب می‌شوند و به بحث و تبادل نظر در مورد مسائل مهم اجتماعی و سیاسی می‌پردازند. توی نیز به معنای گردهمایی یا تجمع است که معمولاً در مواقع خاص و برای تصمیم‌گیری‌های فوری برگزار می‌شود. قورولتای، به عنوان یکی از نهادهای کلیدی در تاریخ تورک، مجمعی است که در آن سران قبایل و نمایندگان جامعه گرد هم می‌آیند تا درباره مسائل حیاتی مانند جنگ، صلح و اداره جامعه تصمیم‌گیری کنند. این سه مفهوم به طور کلی نشان‌دهنده نوعی از مشارکت جمعی و اراده مشترک در میان تورک‌ها هستند که در دوره‌های مختلف تاریخی و تحت حکومت‌های گوناگون مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

کارکردهای قورولتای

قورولتای، در سنت دولتی تورک‌ها، یک شورای مشورتی مهم بود. در این گردهمایی‌های بزرگ که تحت رهبری خاقان برگزار می‌شد، مسائل سیاسی، نظامی، اقتصادی و حقوقی و همچنین جنگ، صلح، انتخاب رهبر جدید یا دیگر موضوعات مهم مورد بحث قرار می‌گرفت.

قورولتای به عنوان نمادی از دموکراسی ابتدایی و مشارکت جمعی در جوامع سنتی این اقوام تلقی می‌شود و نقش مهمی در شکل‌گیری هویت و فرهنگ آن‌ها داشته است.

قورولتای دارای کارکردهای متنوعی است که هر یک به نوعی بر روند تصمیم‌گیری و مدیریت جامعه تأثیرگذار بوده‌اند:

۱. تصمیم‌گیری سیاسی: قورولتای به عنوان نهادی برای اتخاذ تصمیمات سیاسی مهم عمل می‌کرد. سران قبایل در این مجمع گرد هم می‌آمدند تا درباره جنگ، صلح و دیگر مسائل سیاسی بحث کنند.

۲. مشاوره و راهنمایی: اعضای قورولتای به عنوان مشاوران یکدیگر عمل می‌کردند و نظرات خود را در مورد مسائل مختلف ارائه می‌دادند. این مشاوره‌ها می‌توانستند به تصمیمات بهتر و کارآمدتر منجر شوند.

۳. تقویت هویت فرهنگی: قورولتای به عنوان نمادی از اتحاد و همبستگی تورک‌ها عمل می‌کرد و باعث تقویت هویت فرهنگی و ملی آن‌ها می‌شد.

۴. حل اختلافات: یکی از کارکردهای مهم قورولتای، حل اختلافات بین قبایل و گروه‌های مختلف بود. این مجمع می‌توانست فضایی برای گفتگو و مصالحه فراهم کند.

۵. تدوین قوانین: قورولتای نقش مهمی در تدوین و تصویب قوانین داشت که بر اساس آن‌ها جامعه اداره می‌شد.

نتیجه‌گیری

در نهایت، کنگش، توی و قورولتای به عنوان نهادهای کلیدی در تاریخ تورک، نشان‌دهنده اهمیت مشارکت جمعی و تصمیم‌گیری اجتماعی هستند. این مفاهیم نه تنها به ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع تورک کمک کرده‌اند بلکه به تقویت هویت فرهنگی و ملی آن‌ها نیز پرداخته‌اند. با بررسی کارکردهای قورولتای، می‌توان دریافت که این نهاد چگونه توانسته است در طول تاریخ به عنوان ابزاری برای مدیریت دمکراتیک جامعه و حفظ انسجام اجتماعی عمل کند.

@TurkUygarligi

امیر تیمور رهبری واقعی و یک فرمانده بزرگ تورک بود؛ ارتش را شرف، آبرو و غرور خود می‌دانست. اگر از بینی یکی از سربازانش خون می‌آمد، می‌توانست شهری که باعث آن شده را با خاک یکسان کند.

هارولد آلبرت لمب، زندگینامه امیرتیمور

@TurkUygarligi

کارت تبلیغاتی دوران جنگ استقلال (قورتولوش ساواشی) که روی آن به تورکی کلمه بوزقورد (گرگ خاکستری) نوشته شده است.
در تصویر زنی که مشعل در دست راست خود دارد و آشینا (گرک ماده در میتولوژی تورک‌ها) که نجات دهنده ملت تورک است را تمثیل می‌کند. در دست چپش نیز درخت زندگی که نماد تولد دوباره است را گرفته است. در کنارش هم سمبل تورک‌ها یعنی بوزقورد دیده می‌شود.


@TurkUygarligi

سینان؛ معمار ۳۶۵ اثر بی‌نظیر جهان


▪️ جلوه و شکوه آثار به جا مانده از سینان، معمار شناخته شده‌ی دوران امپراطوری عثمانی، که ۳۶۵ اثر ماندگار از خود به جای گذاشت و با در نظرگرفتن امکانات آن دوره یک نابغه‌ی بی‌نظیر محسوب می‌شود، امروزه نیز توجه میلیون‌ها گردشگر از اقصیٰ نقاط جهان را به خود جلب می‌کند.

▪️ از جمله شاهکارهای وی می‌توان از مسجد سلیمانیه در استانبول و مسجد سلیمیه در شهر ادیرنه (که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و سالانه ۴ میلیون نفر بازدید کننده دارد) نام برد.

▪️ از معمار سینان آثار فراوانی از جمله کاخ، مسجد، مدرسه، زیارتگاه، عمارت‌خانه (محل کمک به مستمندان در عثمانی)، دارالشفاء، کانال انتقال آب، پل، کاروانسرا و حمام در جغرافیای عثمانی باقیمانده است.

▪️ گفتنی است معمار سینان سال ۱۴۹۰ در روستای آغیرناس کایسری دیده به جهان گشود، در زمان سلطان سلیم به استانبول آمد، در دوره‌ی سلطان سلیمان قانونی در یئنی‌چئری مشغول به کار شد و در ۹ آوریل ۱۵۸۸؛ در سن ۹۸ سالگی چشم از جهان فروبست.


#معماری_تورک

@TurkUygarligi

فارسی زبان عقیم؟!


در زبان فارسی فقط فعل‌های ساده یا بسیط هستند که می‌توانند زایایی داشته باشند، یعنی می‌توان از آنها مشتق (کلمات جدید) به دست آورد؛ تعداد این فعل‌ها در زبان فارسی به طور شگفت‌آوری کم است (حدود ۲۰۰ - ۱۱۵ فعل ساده)؛ از این  شمار اندک نیز عده‌ای در حال از بین رفتن و متروک شدن هستند؛ در زبان فارسی دیگر به طور عادی فعل ساده جدید  ساخته نمی‌شود، بلکه گرایش به ساختن فعل‌های مرکب است؛ فعل های مرکب و نیز فعل‌های تبدیلی [مصدر جعلی] هیچ  کدام زایایی ندارند، یعنی نمی‌توان از آنها مشتقات فعل ساده را به دست آورد.

زبان فارسی در وضع فعلی برای برآوردن نیازهای روزمره مردم با مشکلی مواجه نیست، ولی این زبان برای واژه سازی علمی زایایی لازم را ندارد و نمی‌تواند یک زبان علمی باشد، مگر اینکه برای رفع کاستی‌های آن چاره‌ای اندیشیده شود.


دکتر محمد رضا باطنی، مجله آدینه شماره ۳۳، مقاله «فارسی زبانی عقیم»، فروردین ۱۳۶۸، صفحه ۶۷ - ۶۶

@TurkUygarligi

تأسیس دانشگاه بین‌المللی کشورهای تورک در اؤزبکستان

▪️ شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان، فرمان تأسیس دانشگاه بین‌المللی کشورهای تورک در تاشکند، پایتخت این کشور را امضا کرد.

▪️ در این دانشگاه رشته‌های علوم اجتماعی و مهندسی، از جمله، اقتصاد، مهندسی عمران، فناوری اطلاعات، بهداشت و درمان، کشاورزی، و مهندسی مواد غذایی مطابق با استانداردهای بین‌المللی تدریس خواهد شد.

▪️ این دانشگاه در سال تحصیلی ۲۰۲۶-۲۰۲۵ فعالیت خود را آغاز خواهند کرد.

▪️ برنامۀ آموزشی این دانشگاه بر اساس نظام و متون آموزشی مؤسسات آموزش عالی تورکیه، که در بین ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند، خواهد بود.


#فرهنگ_تورک
#دولتمردان_تورک

@TurkUygarligi

«نبود خلاقیت» یا «نازایایی» در واژگان زبان فارسی


در زبان فارسی شمار فعل‌های ساده‌ای که زایایی دارند و از گذشته به ما رسیده‌اند بسیار اندک است و از این شمار اندک نیز بسیاری در حال از بین رفتن و متروک شدن هستند، و جای خود را به فعل‌های مرکب می‌دهند. ولی فعل‌های مرکب عقیم هستند و نمی‌توان از آنها مشتق به دست آورد.

از «مصدرهای جعلی» فارسی، چه آنها که از اسم‌های فارسی ساخته شده‌اند و چه آنها که از واژه‌های عربی ساخته شده‌اند، مشتق به دست نمی‌آید. به بیان دیگر، مصدرهای جعلی زایایی ندارند.

نتیجه: زبان فارسی، در وضع فعلی برای برآوردن نیازهای روزمرهً مردم با مشکلی مواجه نیست، ولی برای واژه سازی علمی از زایایی لازم برخوردار نیست و نمی‌تواند یک زبان علمی باشد، مگر اینکه برای کاستی های آن چاره‌ای اندیشیده شود.

دکتر محمد رضا باطنی، مجله آدینه شماره ۳۳، مقاله «فارسی زبانی عقیم»، فروردین ۱۳۶۸، صفحه ۶۷ - ۶۶

@TurkUygarligi

موسیقی و ترکان به روایت باستانی پاریزی:

"اصولا دوران شکوه موسیقی در تاریخ ایران مربوط به ترکان و ترکمانان بوده است که اغلب پادشاهان خود اهل موسیقی و طرب بوده اند.

سلطان طغرل سلجوقی در مراسم ازدواجش با دختر خلیفه عباسی در حیات کاخ با سربازان به خواندن ترانه های ترکی پرداخت و به رقص درآمد و رقصی ترکانه کرد.

قاجارها که ترکمان بودند و خود را وارث سلجوقیان میدانستند عموما اهل موسیقی بودند. مثلا آقا محمدخان سرسلسله قاجار دوتار و ناصرالدین شاه ارگ مینواخت."

منبع: کتاب "گرگ پالان دیده" نوشته باستانی پاریزی_ مقاله خواب خوش در سایه دیوار سایه. صص 237_236

@Turkkitabxanasi

در قرن بیستم تورک‌های بومی قفقاز جنوبی در چند موج، به طور سیستماتیک معروض به ‌پاک‌سازی قومی توسط گروه‌های مسلح و دولت ارمنی شده‌اند. (در دوره‌ی تزاری: قتل عام، اخراج جمعی و...؛ در دوره‌ی شوروی: عمدتا اخراج جمعی). آخرین موج پاک‌سازی قومی تورک‌ها توسط قوای مسلح ارمنی در اواخر دهه‌ی ١٩٨٠ به‌ وقوع پیوست. در این مرحله ‌پس از اشغال ٢٠ درصد اراضی از آزربایجان توسط قوای ارمنی، بیشتر از ٢٠٠ هزار نفر در معرض پاک‌سازی قومی قرار گرفتند، هزاران نفر کشته ‌و ٧٠٠ هزار تورک دیگر آواره‌ شدند. تر-پتروسیان به‌ عنوان رهبر ارمنستان در خونین‌ترین مرحله‌ی آن درگیری‌ها، از طراحان و ترتیب دهنده‌گان اصلی این «پاک‌سازی قومی» جمعیت بومی تورک از ارمنستان، از قاراباغ و از دیگر نواحی اشغالی آزربایجان توسط قوای مسلح ارمنی بود و همان‌طور که ‌در سخنرانی‌اش هم تاکید می‌کند به‌ آن افتخار می‌کرد.


سخنرانی تر پتروسیان ٢٣ سپتامبر ١٩٩٣، خطاب به ‌فرماندهان و اعضاء «یرکراپا»

«بزرگ‌ترین خوش‌بختی ما این است که توانستیم کار شبه‌نظامیان خود را سازمان‌دهی کنیم. دسته‌های مسلحی که تشکیل دادیم، ستون فقرات ارتش ما شدند. به این ترتیب ما حتی قبل از استقلال ارمنستان و آزربایجان تجربیات عظیمی به دست آوردیم ... وقتی که‌ من «حرکت» می‌گویم، منظورم سه‌ جناح سیاسی، نظامی و شبه‌نظامی آن که ‌شما هستید است... در سایه‌ی این حرکت، یک معضل و مشکل که‌ ملت ارمنی به‌ مدت ٦٠٠ سال نتوانسته‌ بود آن را حل کند، حل شد: ارمنستان و قاراباغ از دیگر ملت‌ها [تورک] تماما پاک‌سازی و تصفیه‌ و تمیز شد. تکرار می‌کنم: این یک مشکل و معضل ٦٠٠ ساله‌ بود. اهمیت و تاثیرات حل این مشکل را ملت ارمنی ٦٠٠ سال بعد از این هم کماکان حس خواهد کرد.

تصورش را به‌کنید، اگر ١٧٠ هزار نفر از ملتی دیگر [تورک] که قبل از سال ١٩٨٨ در ارمنستان زندگی می‌کردند، هنوز هم در اینجا بودند، امروز دولت ما [ارمنستان] وجود نداشت. هم‌چنین ما نمی‌توانستیم از مناطق شرقی و شمالی خودمان محافظت و از ناحیه‌ی سوان دفاع کنیم. علاوه ‌بر این‌ها، ما با سه‌ مشکل جدید مواجه‌ می‌شدیم. فراموش نکنید که ‌تورک‌ها در سه‌ منطقه‌ی واردنیس، ماسیس و آماسیا در اکثریت بودند. آن‌ها [تورک‌ها] در زنگه‌زور هم قسمت قابل توجهی از اهالی را  تشکیل می‌دادند. و این مشکل حل شد.

اما راه حل این مشکل مانند هدیه‌ای از آسمان به دامان ما نیافتاد. این مشکل توسط حرکت ما، حرکت سراسری ارامنه و مبارزات آزادی‌بخش مردم ما، همراه با شاخه‌ی نظامی آن «دسته‌های دفاع از خود – یرکراپا» حل شد. در قاراباغ هم همین طور. الآن تمام اراضی قاراباغ، و حتی مناطقی زیادتر و فراتر از آن در دست ارمنی‌ها است... دیروز عصر و امروز صبح قوای آرتساخ وارد آغدام شدند»

منبع: وبلاگ سؤزوموز

@TurkUygarligi

بخشی از بیانات السلطان مظفرالدین شاه قاجار به تاریخ ۲۳ شهریور ۱۲۸۵ در کاخ فرح‌آباد:

«... من مصمم شدم مجلس شورای ملی را تشکیل و تنظیم نمایم تا بدینوسیله بنیان اتحاد و اتفاق دولت و ملت بطوریکه دلخواه من است مستحکم شود و امیدوارم انشاءالله تعالی به این آرزو نائل شوم و طوری اساس اتحاد مابین دولت و ملت استوار شود که در سختی و نرمی کار و سردی و گرمی روزگار واقعاً هر دو شریک و سهیم باشند و سعادت و خوشبختی دیگری را سعادت و نیک بختی خود دانند.»


سؤال: چرا مشروطه‌خواهانی که بهانه‌شان برای ایجاد اغتشاش، ناامنی و ترور، و سرانجام ساقط نمودن دولت مشروع قاجار، به‌اصطلاح استبداد و دیکتاتوری پادشاهان قاجار بود، در مقابل استبداد و دیکتاتوری محض مهرۀ دست‌نشاندۀ انگلیس یعنی رضا پالانی سکوت کرده، هیچ اعتراضی ننمودند؟ حال این‌که پادشاهان قاجار در مقایسه با استبداد رضا پالانی بسیار دمکرات بودند!

@TurkUygarligi

«دانشنامۀ جهان تورک» (Türk Dünyası Ansiklopedisi) پروژه‌ای جامع است که با هدف مستندسازی و انتقال میراث تاریخی، فرهنگی و تمدنی ملت تورک به نسل‌های آینده و تقویت نگاه مشترک به تاریخ، فرهنگ و هویت تورک در قرن ۲۱ طراحی شده است.

این دانشنامه به همت مرکز تحقیقات آتاتورک و با مشارکت متخصصان برجسته، در نه دسته شامل «دولت‌های تورک»، «سیاستمداران»، «تاریخ و فرهنگ»، «جوامع تورک»، «زبان و ادبیات»، «جغرافیا و مکان»، «علم و هنر»، «زنان پیشرو در جهان تورک» و «اندیشمندان و روشنفکران» تدوین شده است.

دانشنامۀ جهان تورک در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۴ به صورت رسمی منتشر شده و از طریق سایت زیر در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است:

https://turkdunyasiansiklopedisi.gov.tr

#فرهنگ_و_تمدن_تورک

@TurkUygarligi

‏نقوش و نمادهای پرچم سازمان دولت‌های تورک چه مفهومی دارند؟


پرچم سازمان دولت‌های تورک نمادهای متفاوتی از تاریخ و فرهنگ غنی تورک را در خود جای داده است. طراحی این پرچم با استفاده از رنگ‌ها و اشکال معنی‌دار بیانگر اتحاد، فرهنگ و تاریخ مشترک کشورهای تورک است.

رنگ فیروزه‌ای. این رنگ که پس‌زمینۀ پرچم را تشکیل می‌دهد نمایانگر آسمان صاف و نماد صلح و رفاه است.

ستارۀ هشت‌پر. نمادی باستانی از هویت تورک‌ها و سمبل ساختار دولت‌های تورک است.

خورشید. نماد انرژی جهان تورک است. چهل پرتو که از آن می‌تابد نماد روشنایی و همبستگی بین دولت‌های تورک و نمایش‌دهندۀ آرمان‌های مشترک آن‌ها برای آینده‌ای بهتر است.

هلال و ستاره. نمایانگر حکمرانی تورک‌ها و اراده به دستیابی به اهداف مشترک است. این نماد با ریشه‌های تاریخی عمیق ساختار پویای سازمان دولت‌های تورک را نشان می‌دهد و بر احترام به تاریخ و میراث مشترک تأکید دارد.

#سازمان_دولت‌های_تورک
#فرهنگ_و_تمدن_تورک

@TurkUygarligi

مژده به علاقمندان به فرهنگ و زبان تورکی

نمایش کوراوغلو

تاریخ: ۲۸ تا ۳۰ دی
زمان: ساعت ۱۸:۰۰
مکان: ارومیه، چهارراه آپادانا، مجتمع فرهنگی هنری ارومیه
مدت: ۵۵ دقیقه

نویسنده و کارگردان: عسکر (ایلقار) عابدی

بازیگران: عسکر ساعد، مژگان آهنین پنجه، مهنا عابدی، بهروز نوزاد، سئودا محمدی

گروه موسیقی
قوپوز: عسکر ساعد
قارمون: علی اسماعیل زاده

رزرو بلیط:
https://www.tiwall.com/p/koroghlu

@TurkUygarligi

دمکرات‌ترین پادشاه کل تاریخ ایران، احمدشاه قاجار


در طول تاریخ ایران، احمدشاه قاجار اولین و تنها پادشاهی است که از یک شخص عادی (فرخی یزدی، روزنامه‌نگار) به دلیل افتراها و توهین‌های بی‌اساس شکایت می‌کند، که در عین دادرسی از شکایت خود منصرف می‌شود. لیکن بعد از ۱۷ سال همین روزنامه‌نگار توسط رضا پالانی (اصطبل‌بانی که با کودتای انگلیسی شاه شده بود) در زندان با آمپول هوا کشته می‌شود!

                   🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

پاسخ منفی آخرین پادشاه مشروطه‌خواه ایران اعلیحضرت فقید شاهنشاهی السلطان احمد شاه قاجار است به خواست‌های پدر [السلطان محمدعلی شاه قاجار] پیرامون لزوم دخالت در امور کشوری و نیز در پیش گرفتن رویه ملایم در روابط با انگلیسی‌ها:

«قانون اساسى به‌منزلۀ كنترات‌نامه‌ايست بين دو نفر؛ و اين كنترات‌نامه را من تنظيم نكرده‌ام و شما آن را امضاء كرده، كه اجرا نمائيد!

من فعلا در مقابل امر انجام‌شده‌اى واقع شده‌ام؛ نمى‌توانم از اين كنترات و موادی كه در آن ذكر شده، كوچك‌ترين تخطّى را بنمايم. بدين معنى كه قانون اساسى مملكت كنترات‌نامه‌ايست بين ملت و شاه.

من وقتى به سلطنت رسيدم در مقابل امر انجام‌شده‌اى واقع شده‌ام، نمى‌توانم آن را قبول نكرده، زير آن بزنم. اگر اين قانون در زمان من تصويب شده بود، من آن را با اين كيفيت امضا نمى‌كردم، و حقوقى براى خود قائل مى‌شدم. حالا هم اگر در قانون اساسى تجديد نظر شد و به من ملّت ايران اختياراتى داد، البته مداخله خواهم كرد. و الاّ به هيچ‌وجه حاضر نيستم كه بر خلاف قانون اساسى كوچك‌ترين اقدام و كمترين تخطى را بنمايم.

و اما در مورد طرز رفتار و سلوك من با انگليسها و سایر همسايگان، هرچه را مصالح مملكت اقتضاء نمايد عمل خواهم كرد، ولو اينكه به بر كنارى من از سلطنت يا به انقراض سلسلۀ قاجاريه تمام شود.»

✍️ حسین مکی
📚 زندگانى سياسى سلطان احمد شاه قاجار، کتابفروشی علمی، طهران، ۱۳۲۳

@TurkUygarligi

مدرسهٔ نجوم جاجابای

اولین مدرسهٔ تخصصی نجوم، مدرسهٔ جاجابای، در زمان حکومت سلجوقیان توسط حاکم تورک قیرشهیر، نورالدین جبرئیل بن جاجابای (۱۳۰۱-۱۲۴۰) در تورکیهٔ امروزی ساخته شد.

#دولتمردان_تورک

@TurkUygarligi

مجتبی مینوی نویسنده، مورخ و ادیب ایرانی در کتاب تاریخ و فرهنگ اعتراف می‌کند که نشان شیر و خورشید متعلق به فرهنگ تورک بوده و پیشنهاد می‌کند که این نشان از پرچم ایران (دوره پهلوی) حذف گردد.

@TurkUygarligi

در حفاری‌های سال ۲۰۲۱ آثار جدید مربوط به دولت گؤک‌‎تورک غربی در قزاقستان کشف شد. در میان اشیا کشف شده، یک سگک کمربند ساخته شده از طلا که چهره یک خان گؤک‌‎تورک را به تصویر می‌کشد نیز پیدا شد.

@TurkUygarligi

آیاز آتا (شاختا بابا) و نارتوقان / ناردوقان / ناردوغان بایرامی


۲١ دسامبر روز «عید ناردوغان» است که سابقه هزاران ساله در میان تورک‌ها دارد. لفظ ناردوغان در حال حاضر در تورکیستان برای انقلاب زمستانی (قیش گون‌دؤنومو) بکار می‌رود. انقلاب زمستانی در ستاره‌شناسی لحظه‌ای است که خورشید از دید ناظر زمینی در بیش‌ترین فاصله زاویه‌ای با صفحه استوا در آنسوی نیم‌کره شمالی-جنوبی ناظر قرار دارد. «نار» در زبان تورکی باستان (و مغولی) به معنی خورشید می‌باشد. این عید در میان تورک‌های منطقه ایدیل اورال (تاتار ائلی، باشقیر ائلی، چوواش ائلی و...)، سیبری و تورکستان با نامهایی چون کویاش توغا (گونش دوغان)، ناردوقان، ماردوقان، نارتاوان، نارتوکان، ناردوان و در بین تورک‌های خاورمیانه و قفقاز با نام چیلله و... معروف است.

تورکها در این عید اقدام به تزیین درخت کاج کرده و به آن «درخت حیات» می‌گفتند. این مراسم صدها سال بعد از طرف اروپاییها اخذ و تا زمان حاضر نیز با عنوان نوئل (تولد عیسی) و با تزیین درخت کاج جشن گرفته می‌شود. بابا نوئل هم که سمبل این مراسم است، از فرهنگ تورک اخذ گردیده است. زیرا صدها سال قبل از ظهور حضرت عیسی، آیاز آتا در میان تورکها وجود داشت.

در میتولوژی تورک آیاز آتا در زمستان سرد ظاهر شده، به گرسنگان و بی‌کسان کمک کرده و آنها را شاد می‌نمود. همچنین بنا به اعتقاد تورکان باستان درست در مرکز زمین یک درخت کاج وجود داشت که به آن درخت حیات می‌گفتند. آثار این اعتقاد هنوز هم در نقوش متعلق به فرش، کلیم و... به چشم می‌خورد.

@TurkUygarligi
.

آیاز آتا (شاختا بابا) و نارتوقان / ناردوقان / ناردوغان بایرامی

@TurkUygarligi

ژان پُل رو تورکولوگ فرانسوی:

با اطمینان می‌توان گفت که امیر تیمور در سطح بالایی «شعور ملی تورک» برای خاندان خود و جانشینانش به یادگار گذاشت. حتی بابور شاه نوه نسل پنجم او در هند، به تورکی صحبت می‌کرد، این زبان را بسیار دوست داشت، به تورکی شعر می‌سرود و در راه ارتقاء تورکی فعالیت می‌کرد. بابور شاه با شعور ملی تورک حرکت می‌کرد.

@TurkUygarligi

ملاحظاتی در باب منسوبیت قومی مولانا جلال‌الدین رومی (بخش سوم)

آتیلا اورمو


البته برخی این شعر را متعلق به ابوسعید ابوالخیر دانسته‌اند که جالب است بدانیم او هم از منطقه تورکمنستان امروزی و یک عارف تورک می‌باشد. چنانچه ابوسعید ابوالخیر در یک رباعی خود به لهجه تورکی شرقی چنین می‌گوید:

یلدا کئچه‌سی شمع-ی شبیستان ائتگن،
بیر لحظه‌ده عالمنی گولیستان ائتگن
بیر موشکیل ایشیم دوشوپدور آسان ائتکین،
ای بارچالارینگ موشکیلین آسان ائتگن!

۶. مولانا بر مذهب سنی حنفی بود. چنانچه می‌دانیم حدود ۹۰ درصد تورکها حنفی بوده و بغیر از تورکها عده معدودی از مسلمانان جهان به مذهب حنفی معتقد هستند. همچنین می‌دانیم قبل از تغییر مذهب مردم ایران به شیعه، بجز تورکها که حنفی بودند، سایر مردم مخصوصاً ایرانی زبانها سنی شافعی بودند. بدین سان می‌توان نتیجه گرفت که مولانا به احتمال زیاد ربطی به جغرافیای ایران و فارسهای امروزی ندارد. زیرا زبان فارسی امروزی (در حققیقت زبان دری ویا تاجیکی) در زمان مولانا در ایران رواج نداشته و در یک پروسه چند صد ساله به تدریج در ایران رواج پیدا کرده و بعداً نام زبان فارسی را بخود گرفته است. یعنی مولانا که متولد شهر بلخ در شمال افغانستان (تورکیستان جنوبی) بوده و به زبان دری ویا تاجیکی شعر گفته، نمی‌تواند ایرانی ویا فارس باشد.

نتیجه: شاعران بسیاری که فارس زبان نبودند منجمله شاعران تورک مانند فضولی، نسیمی، شهریار و... به غیر از زبان مادری خود به زبان فارسی و عربی نیز شعر گفته‌اند. یعنی در طول تاریخ تورکها که دارای اندیشه‌های بدور از نژادپرستی بوده و همواره با اخلاق نیکو یاد شده‌اند، به زبانهایی غیر از زبان مادری خود نیز خدمت کرده و آثار ادبی گرانبهایی را آفریده‌اند. برعکس در طول تاریخ ادبیات نمی‌تواند نمونه‌ای یافت که یک شاعر فارس (غیر تورک) به زبان تورکی شعر گفته باشد. همچنانکه بعد از اسلام بیشتر دانشمندان اعم از تورک و تاجیک و... کتابهای علمی خود را به زبان عربی نوشته‌اند، ولی هیچ دانشمند عربی کتابی به زبان فارسی و یا تورکی تحریر ننموده است. یعنی همانگونه که نوشتن کتاب به زبان عربی نمی‌تواند دلیلی برای عرب بودن ابوریحان بیرونی ویا ابوعلی سینا ویا فارابی باشد، شعر گفتن مولانا به زبان فارسی (امروزی) نیز نمی‌تواند دلیلی بر فارس زبان بودن مولانا باشد. برعکس دلایل زیادی در بالا آوردیم (بند یک دلیل اصلی و مابقی بندها دلیل فرعی و کمکی) که نشان میدهد به احتمال قریب به یقین مولانا تورک بوده است.

@TurkUygarligi

سنین آدین نه (نه‌مه)؟
سنین آدین کیم؟

مشاهده جمله بالا در لهجه‌های مختلف زبان تورکی نشان می‌دهد که علیرغم اینکه تورک‌ها طی هزاران سال در گستره جغرافیایی وسیعی پراکنده شده‌اند، لیکن بدلیل قدمت و ریشه‌دار بودن زبان تورکی، جملات فوق برای ملت سیصد میلیونی تورک از شمالی‌ترین نقطه سیبری تا سواحل اقیانوس هند و از چین تا قلب اروپا قابل فهم است و تنها اختلاف کوچکی مشاهده می‌شود.

@TurkUygarligi

۵ دسامبر؛ روز جهانی قهوه تورک

قهوه سنتی تورک در ۵ دسامبر ۲۰۱۳ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد «یونسکو» ثبت شد.

5 Aralık, Dünya Türk Kahvesi Günü

@TurkUygarligi

اوجاق در فرهنگ تورک



مقدمه

فرهنگ و باورهای مردمان همواره با جهان مادی و معنوی آن‌ها در هم‌تنیده‌اند. در این میان، مفهوم «اوجاق» در فرهنگ تورک با میراثی غنی از سنت‌ها و اعتقادات، جایگاه ویژه‌ای دارد. اوجاق‌ها نه‌تنها نماد آتش و گرما، بلکه مراکزی برای تجلی نیروهای معنوی و شفای بیماری‌ها بوده‌اند. این نوشته به بررسی جایگاه اوجاق در فرهنگ تورک، نقش آن در درمان و کارکرد آن به‌عنوان درمانگاه‌های باستانی می‌پردازد.

آتش و اوجاق در فرهنگ تورک

در فرهنگ باستانی تورک، آتش نمادی مقدس، شفا‌بخش و پاک‌کننده است. در اساطیر و آیین‌های این فرهنگ، آتش قدرتی الهی دارد که می‌تواند بیماری‌ها و انرژی‌های منفی را دفع کند. این باورها، آتش را به عنصری نمادین و واقعی برای بهبود جسم و روان تبدیل کرده است.

اوجاق که در زبان تورکی به معنای مکانی برای روشن کردن آتش است، نقشی فراتر از یک وسیلۀ روزمره داشته و به‌عنوان محلی برای تعاملات اجتماعی، انجام آیین‌های معنوی و درمانی شناخته می‌شد. مردمان تورک باور داشتند که انرژی آتش در اوجاق می‌تواند بیماری‌ها را پاک و فرد بیمار را به تعادل جسمی و روحی بازگرداند.

مدل‌های علم طب و جایگاه اوجاق در آن‌ها

علم طب در طول تاریخ سه مدل یا گفتمان اصلی داشته است: طب باستانی، طب سنتی و طب مدرن. طب باستانی مبتنی بر باورهای ماورایی، وردها و آیین‌های جادویی بود. طب سنتی، بر اساس مزاج‌ها و استفاده از گیاهان دارویی و روش‌های طبیعی شکل گرفت، و طب مدرن با تکیه بر علم و فناوری، درمان‌های پیشرفته‌ای ارائه داد.

اگرچه طب مدرن در عصر حاضر گفتمان غالب است و طب سنتی نیز هنوز مورد توجه قرار دارد، اما باور به طب باستانی همچنان در مناطقی با پیشینه‌های فرهنگی غنی، از جمله جوامع تورک، زنده است. در این جوامع، اوجاق‌ها به‌عنوان نمادهای فرهنگی و معنوی، محلی برای شفابخشی و بازیابی تعادل فردی هستند. این باورها نشان‌دهندۀ ارتباط عمیق میان عناصر فرهنگی و نیازهای درمانی در طول تاریخ است.

طب باستانی بیماری را ناشی از عدم تعادل میان نیروهای معنوی می‌دانست و درمان آن را از طریق وردها، دعاها و مراسم ویژه جستجو می‌کرد. اوجاق در این گفتمان جایگاه ویژه‌ای داشت. آتش اوجاق به‌عنوان نیرویی شفا‌بخش و پاک‌کننده شناخته می‌شد و مراسمی که در این مکان برگزار می‌شدند، اغلب با نیت تطهیر روح و جسم انجام می‌گرفتند.

اوجاق‌ها: درمانگاه‌های باستانی در جوامع تورک

بنابراین، اوجاق‌ها در جوامع باستانی تورک نقشی فراتر از یک عنصر سادۀ زندگی روزمره داشته و به‌عنوان درمانگاه عمل می‌کردند. در این مراکز، آتش به‌عنوان نیرویی مرکزی برای درمان جسمی و روانی بیماران استفاده می‌شد. آیین‌های معنوی، دعا و گاه استفاده از گیاهان دارویی در کنار آتش، بخشی از فرآیند درمان در اوجاق‌ها بود.

این مکان‌ها علاوه بر کارکردهای درمانی، مراکزی برای انتقال باورهای فرهنگی و معنوی نیز بودند. در دوران پیش از گسترش طب مدرن، اوجاق‌ها در خانه‌ها یا فضاهای عمومی محلی برای درمان بیماری‌ها بودند و افراد با ایمان به نیروی معنوی آتش، برای شفایافتن به این مکان‌ها روی می‌آوردند.

جمع‌بندی

اوجاق‌ها در فرهنگ تورک نقشی فراتر از یک مکان ساده برای روشن کردن آتش داشته و به‌عنوان مراکزی برای شفابخشی و تجلی نیروهای معنوی شناخته می‌شدند. این نقش گسترده، آن‌ها را به نمادهای فرهنگی و درمانی مهمی در جوامع باستانی تبدیل کرده بود.

حضور اوجاق‌ها در نقاط مختلف ایران، که گاهی «آتشکده» نیز نامیده می‌شوند، و اعتقاد مردم به نیروی معنوی و شفابخش آن‌ها نشانگر ریشه‌دار بودن فرهنگ تورک در این سرزمین است. اوجاق‌ها، علاوه بر کارکردهای عملی، تجسمی از پیوند میان باورهای معنوی و نیازهای انسانی هستند. این میراث ارزشمند همچنان در برخی مناطق ایران زنده و پویاست و بازتابی از تأثیر عمیق فرهنگ تورک در تاریخ و جامعۀ ایران محسوب می‌شود.


#فرهنگ_تورک

@TurkUygarligi

اومای در باورهای باستانی تورک


مقدمه

باورهای باستانی تورک، تنگریسم، نقشی اساسی در شکل‌دهی به هویت دینی و فرهنگی مردمان تورک داشته است. در این نظام اعتقادی، ارتباط متقابل انسان، طبیعت و نیروهای الهی به‌شکلی هماهنگ و متوازن تبیین شده است. در میان شخصیت‌های الهیِ این نظام، «اومای» به‌دلیل پیوند عمیق با زندگی، باروری و حمایت از کودکان جایگاهی ویژه دارد. این نوشته به تحلیل مفهوم اومای در باورهای باستانی تورک و بررسی ابعاد مختلف شخصیت او می‌پردازد.

باورهای باستانی تورک

نظام اعتقادی تنگریسم که در میان تورک‌های باستان رواج داشت، نوعی یکتاپرستی طبیعت‌محور بود که در آن خدای آسمان، تنگری (تانری)، به‌عنوان قدرت مطلق و نیروی برتر جهان پرستیده می‌شد. این دین بر اهمیت حفظ هماهنگی میان انسان و طبیعت تأکید داشت و جهان را به‌عنوان چرخه‌ای یکپارچه از زندگی و نیروهای الهی می‌دید.

در تنگریسم، قام‌ها و شامان‌ها به‌عنوان واسطۀ میان انسان و جهان فراطبیعی نقش مهمی ایفا می‌کردند. آنها از طریق اجرای آئین‌های خاص، با ارواح ارتباط برقرار می‌کردند و وظایفی چون درمان‌گری، پیش‌گویی و حفاظت از جامعه را بر عهده داشتند. تنگریسم نه‌تنها بر اعتقادات دینی، بلکه بر ساختار فرهنگی و اجتماعی تورک‌ها نیز تأثیرگذار بود.

الهه‌ها در باور باستانی تورک‌ها

در کنار خدای یکتا، الهه‌ها نیز در نظام اعتقادی تنگریسم جایگاه ویژه‌ای داشتند. آنها، در فرهنگ باستانی تورک، نماد طبیعت و قدرت‌های کیهانی، و همچنین حامل ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی بودند؛ الهه‌ها نقش‌هایی در نظم و پویایی جهان ایفا می‌کردند. یکی از برجسته‌ترین این الهه‌ها، «اومای» است که نماد مادرانگی، زایش و محافظت از خانواده به‌شمار می‌رود.

اومای در باور باستانی تورک‌ها

«اومای» الهه‌ای زنانه است که در فرهنگ تورک‌های باستان به‌عنوان نماد نیروی زندگی‌بخش، روح حمایت‌گر و مادرانه شناخته می‌شود. او به‌ویژه در ارتباط با زایش، باروری و حمایت از کودکان نقشی محوری در زندگی مردم ایفا می‌کرد. در مراسم زایمان، مردم از او برای سلامت مادر و فرزند کمک می‌خواستند. اومای همچنین به‌عنوان حامی نوزادان در برابر نیروهای شیطانی شناخته می‌شد. ویژگی‌های معنوی و نمادین اومای شامل پرندگان، آتش و نور بود که ارتباط نزدیک او با طبیعت و نیروهای حیات‌بخش را نشان می‌دهد.

واژۀ «اومای» در زبان تورکی به مفاهیمی همچون حمایت، گرما و نیروی زاینده اشاره دارد که بازتابی از نقش معنوی او به‌عنوان پشتیبان زندگی و نماد مادرانگی است. در اشعار و متون کهن، اومای به‌عنوان روح نگهبان و مادر معنوی توصیف شده و حضور او نماد خوش‌یمنی و برکت بود. او در باور عمومی به‌عنوان ضامن سلامت و پایداری خانواده مورد احترام قرار می‌گرفت.

اومای در فرهنگ فارسی

مفهوم تورکی «اومای» ممکن است با مفهوم «همای سعادت» در فرهنگ فارسی نیز مرتبط باشد. این دو واژه شباهت آوایی قابل‌توجهی دارند که می‌تواند نشانۀ ارتباط زبانی و مفهومی باشد. همچنین، هر دو نماد به خوش‌یمنی، برکت و حمایت مرتبط‌اند. بعلاوه، همسایگی و هم‌زیستی طولانی‌مدت تورک‌ها و فارس‌ها در گستره‌ای از ماوراءالنهر تا بین‌النهرین، بی‌شک، زمینه‌ساز تبادل فرهنگی گسترده و اشتراکات فرهنگی گوناگونی میان این دو ملت بوده است. از طرف دیگر، اومای در فرهنگ تورکی مفهومی در بستر یک نظام اعتقادی گسترده است، درحالی‌که هما در فرهنگ فارسی نمادی منفرد و مستقل است که در فرهنگ سایر اقوام ایندوئیک نیز دیده نمی‌شود. بنابراین، احتمال دارد که مفهوم اومای تورکی وارد اسطوره‌ها و نمادهای فارسی شده و در قالب پرندۀ هما بازتعریف شده باشد.

نتیجه

الهۀ اومای در باورهای باستانی تورک نماد نیروهای حیات‌بخش، مادرانگی و حفاظت است. او به‌عنوان مظهر باروری و حمایت، نقشی حیاتی در حفظ توازن میان انسان و طبیعت ایفا می‌کرد. اومای نه‌تنها ارزش‌های دینی و فرهنگی تورک‌ها را نمایان می‌کند، بلکه به‌عنوان الگویی از قدرت زنانه و پیوند با طبیعت در فرهنگ تورک تأثیرگذار بوده است. چنین نمادهایی نه‌تنها در گذشته بلکه در پیوستگی تاریخی و فرهنگی امروز نیز تأثیرگذار هستند. همچنین، شباهت‌ها و تفاوت‌های اومای با نماد همای سعادت در فرهنگ فارسی، بیانگر ارتباط میان ملت‌های منطقه، تبادل فرهنگی بین آنها و پیوستگی فرهنگی منطقه است.


#فرهنگ_تورک
#اساطیر_تورک
#تنگریچیلیک
#اومای

@TurkUygarligi

نسخه خطی قرن هفدهم درباره امیر تیمور در تاجیکستان کشف شد

بر اساس بیانیه مرکز معنویت و آموزش ازبکستان، قدیم‌‌ترین نسخه خطی درباره زندگی و فعالیت‌های امیر تیمور به زبان تورکی (لهجه شرقی) در تاجیکستان کشف شده است.

بدرالدین مقصوداف، از اعضای انجمن حفاظت، تحقیق و ترویج میراث فرهنگی ازبکستان در این باره اظهار داشت: می‌توان گفت این کتاب قدیمی‌ترین نسخه خطی درباره امیر تیمور است.

وی اذعان داشت: در پایان این نسخه تاریخ رجب ۱۰۲۷ هجری ثبت شده که برابر با ژوئن-ژوئیه ۱۶١٨ است.

فردوس عبدالخالق‌اوف، رئیس انجمن حفاظت، تحقیق و ترویج میراث فرهنگی ازبکستان نیز گفت: هنوز مشخص نشده این اثر متعلق به چه کسی و در کجا نوشته شده است، این نسخه خطی در خوقند نوشته شده و احتمالا متعلق به شرف‌الدین علی یزدی مورخ قرن پانزدهم یا عبدالله هاتفی باشد.

@TurkUygarligi

مقابر آخینجی‌ها و آلپ‌ارن‌ها: میراث تورک در کشورهای بالکان



بالکان: پلی میان شرق و غرب

منطقۀ بالکان به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، همواره عرصه‌ای برای تعاملات فرهنگی و تمدنی میان شرق و غرب بوده است. این منطقه که به‌عنوان گذرگاهی میان آناطولی و اروپا شناخته می‌شود، در دوران امپراتوری عثمانی، شاهد تأثیرات عمیق فرهنگ تورکی بود. تسلط عثمانی‌ها بر این منطقه در قرون ۱۴ تا ۱۹، موجب ایجاد زیرساخت‌هایی مذهبی، فرهنگی و اجتماعی شد که تا به‌امروز آثار آن قابل مشاهده است.

آخینجی‌ها و آلپ‌ارن‌ها: پیشگامان نظامی و فرهنگی

آخینجی‌ها به‌عنوان جنگجویان پیشروی تورک، نقش مهمی در فتح و امنیت مرزها ایفا می‌کردند. این نیروها، علاوه بر مهارت‌های نظامی، حاملان فرهنگ تورک نیز بودند. آلپ‌ارن‌ها نیز به‌عنوان جنگجویان متصوفه، نقش ترکیبی از مُبلّغ مذهبی و رهبر نظامی را ایفا می‌کردند. این افراد با تکیه بر عرفان و آموزه‌های اسلامی، به گسترش تصوف و علوی‌گری در منطقۀ بالکان پرداختند و تأثیر عمیقی بر فرهنگ محلی گذاشتند.

مقابر تاریخی: گواهی بر میراث تورکی

در کشورهای بالکان، مقبره‌های متعددی از شخصیت‌های تاریخی آخینجی‌ها و آلپ‌ارن‌ها وجود دارد که به‌عنوان نمادهای فرهنگ تورکی شناخته می‌شوند. از جمله این آثار، مقبرۀ ساری‌سالتوق در باباداغی رومانی و مقبره آق‌یازیلی سولطان بابا در وارنای بلغارستان است. ساری‌سالتوق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آلپ‌ارن‌ها در قرن ۱۳، نقشی اساسی در گسترش عرفان و فرهنگ تورکی در بالکان داشت. آق‌یازیلی سولطان بابا نیز از مبلغان برجستۀ علوی‌گری بود که تأثیرات او در تاریخ منطقه قابل توجه است.

اهمیت تاریخی و فرهنگی مقابر بالکان

این مقبره‌ها نه‌تنها به‌عنوان اماکن مذهبی، بلکه به‌عنوان شواهد تاریخی ارزشمندی از تعاملات فرهنگی تورک‌ها در بالکان اهمیت دارند. آن‌ها بازتاب‌دهندۀ روابط میان تورک‌ها و ملت‌های دیگر بالکان هستند و نشان می‌دهند باورهای فرهنگی و دینی تورک چگونه با سنت‌های محلی درهم‌آمیخته‌اند.

لزوم حفاظت و معرفی درست مقابر به جامعۀ جهانی

حفظ این آثار تاریخی و معرفی درست آن‌ها به جامعۀ جهانی، وظیفه‌ای ضروری برای حفظ میراث فرهنگی مشترک است. این مقابر، تنها بخشی از تاریخ تورک نیستند؛ بلکه نمادهایی از تنوع فرهنگی و همزیستی تمدن‌ها در بالکان هستند. احترام به این آثار و ارائۀ روایت‌های تاریخی صحیح، می‌تواند به تقویت ارتباطات میان ملت‌ها و درک بهتر گذشته کمک کند. این آثار گواهی بر تنوع فرهنگی و همزیستی تمدن‌ها در نظم تورکی بالکان هستند که توانسته‌اند به‌رغم چالش‌های مختلف، به حیات خود ادامه دهند.


#فرهنگ_تورک

@TurkUygarligi

بیش از ٢٠٠٠ سال است که تورک‌های ساکن سیبری از عینک‌های برفی برای محافظت از چشمان‌شان در برابر طوفان‌های برفی و نور منعکس‌شده از سطوح برفی استفاده می‌کنند.

@TurkUygarligi

اقدام ناصرالدین‌شاه قاجار برای تأسیس بانک و موانع استعماری



ناصرالدین‌شاه قاجار، در اوایل سلطنت خود، با مطالعۀ پیشرفت‌های اقتصادی و تجاری کشورهای اروپایی، به اهمیت مؤسسات مالی مدرن و بانکداری نوین به‌عنوان ابزاری برای رشد صنعت و تجارت و توسعۀ اقتصادی غرب پی برد. وی، با هدف ساماندهی اقتصاد سنتی ایران و کاهش وابستگی به صرّافان محلی و قدرت‌های خارجی، به فکر ایجاد سیستمی مشابه در ایران افتاد. برای عملی کردن این هدف، ناصرالدین‌شاه، در سال ۱۸۶۳، که وزرای مختار ایران در اروپا، میرزا محمودخان ناصرالملک و حسنعلی‌خان، مشغول مذاکره دربارۀ ساخت راه‌آهن بودند، از آن‌ها خواست تا امکان تأسیس بانکی بومی و مستقل را نیز بررسی کنند.

در همین راستا، ژان ساوالان، نمایندۀ گروهی از سرمایه‌داران بزرگ فرانسوی، پیشنهادی برای تأسیس بانکی با سرمایۀ دو میلیون لیرۀ انگلیسی ارائه داد و خود برای پیگیری امر به تهران آمد. بر اساس قرارنامۀ تنظیمی، این بانک قرار بود کاملاً تحت نظارت دولت قاجار عمل کند و از هرگونه نفوذ مستقیم قدرت‌های خارجی مصون باشد. اما، علی‌رغم موافقت ناصرالدین‌شاه، طرح وی برای تأسیس بانک ایرانی به‌دلیل موانع متعدد ناکام ماند.

از جمله موانع اولیه‌ای که به ذهن می‌رسد می‌توان به کمبود زیرساخت‌های حقوقی و اداری لازم، محافظه‌کاری اطرافیان شاه و شرایط حساس سیاسی و اقتصادی آن زمان اشاره کرد. قدرت‌های استعماری مانند بریتانیا و روسیه نیز، که از نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در ایران دفاع می‌کردند، فشارهای غیرمستقیمی برای ناکام گذاشتن این طرح وارد کردند. اما، دلیل بسیار مهم‌تر دیگری نیز وجود داشت: مخالفت شبکۀ قدرتمند بانکداران اروپایی، به‌ویژه بریتانیایی‌ها. در نتیجه، ناصرالدین‌شاه، با وجود تمایل به مدرن‌سازی، از پیش‌بردن این پروژه صرف‌نظر کرد.

هرچند این تصمیم ممکن است به‌عنوان نمادی از ضعف قاجار تلقی شود، اما باید در نظر داشت که در آن دوره، شبکۀ مذکور نفوذ گسترده‌ای در سراسر جهان داشتند. در موارد مشابه، مانند چین، مقاومت در برابر نفوذ مالی و اقتصادی این شبکه به جنگ‌های تریاک و اشغال چین توسط انگلیس منجر شد. اگر قاجارها نیز، مثل دولت چین، از دادن امتیازاتی چون چاپ پول خودداری می‌کردند، احتمال داشت ایران هم با پیامدهای مشابهی روبرو شود. در واقع، ساختار ضعیف اقتصادی و نظامی ایران و فشارهای استعماری، فضای مانور چندانی برای استقلال مالی باقی نگذاشته بود.

ناکامی ناصرالدین‌شاه در تأسیس بانک مستقل ایرانی زمینه‌ساز نفوذ بیشتر قدرت‌های استعماری در کشور شد. حدود ۲۵ سال پس از آن، ابتدا بانک شاهنشاهی انگلیس در سال ۱۸۸۹ و سپس بانک استقراضی روسیه در سال ۱۸۹۰ در ایران تأسیس شدند. علاوه بر این، انحصار چاپ اسکناس ایران نیز به بانک شاهنشاهی واگذار شد و عملاً کنترل نظام مالی ایران را به دست انگلیسی‌ها سپرد. این بانک‌ها، نه‌تنها نقش مؤثری در توسعۀ اقتصادی ایران ایفا نکردند، بلکه عمدتاً در راستای منافع تجاری و سیاسی قدرت‌های استعماری عمل کردند.

@ilter

سه شخصیت بزرگ تورک در یک ترانه:
حسین جاوید، فیکرت امیروف، رشید بهبودوف


«ترانه عرب نابینا» (کور عرب'ین ماهنی‌سی) در اصل قطعه‌ای است از نمایشنامه درام «شیخ صنعان» اثر موسیقیدان بزرگ «فیکرت امیروف» که خوانندگان بسیاری آنرا اجرا کرده‌اند. شاعر این اثر زیبا «حسین جاوید» نمایشنامه نویس، متفکر، نویسنده و شاعر بزرگ تورک اهل نخجوان است. این ترانه ماندگار را با صدای بی‌نظیر «رشید بهبودوف» تقدیم می‌کنیم:

نه عشق اولایدی، نه عاشق، نه نازلی آفت اولایدی!
نه خلق اولایدی، نه خالیق، نه اشک-ی حسرت اولایدی!
نه درد اولایدی، نه درمان، نه سور اولایدی، نه ماتم!
نه آشیانه-ی وصلت، نه بار-ی فیرقت اولایدی

گؤنولده نور-ی محبت، گؤزومده پرده‌-ی ظولمت!
نه نور اولایدی، نه ظولمت، نه بؤیله خیلقت اولایدی!
توکندی طاقت و صبریم، عدالت، آه!عدالت!
نه اؤنجه اؤیله سعادت، نه بؤیله ذلت اولایدی!
 
@TurkUygarligi

تفکر نقّادانه

تفکر نقادانه (Critical Thinking) به معنای توانایی تحلیل و ارزیابی اطلاعات، استدلال‌ها و نظرات به‌طور منطقی و مستدل است. این نوع تفکر به فرد کمک می‌کند تا از پیش‌داوری‌ها و تعصبات خود رها شود و تصمیمات بهتری بگیرد. در زیر به برخی از ویژگی‌ها و مراحل تفکر نقادانه اشاره می‌شود:

ویژگی‌های تفکر نقادانه:

۱. تحلیل‌گری: توانایی شکستن مسائل به اجزای کوچک‌تر و بررسی هر جزء به‌طور جداگانه.

۲. سنجش: ارزیابی ادعاها، استدلال‌ها و شواهد برای تعیین صحت و اعتبار آن‌ها.

۳. استدلال منطقی: استفاده از منطق و استدلال برای رسیدن به نتیجه‌گیری‌های معقول.

۴. خودآگاهی: شناخت پیش‌داوری‌ها و تعصبات شخصی و تلاش برای کنار گذاشتن آن‌ها.

۵. انعطاف‌پذیری: آمادگی برای تغییر نظر بر اساس شواهد جدید یا استدلال‌های قوی‌تر.

مراحل تفکر نقادانه:

۱. شناسایی مسئله: تعیین موضوع یا مسأله‌ای که نیاز به بررسی دارد.

۲. جمع‌آوری اطلاعات: گردآوری داده‌ها، شواهد و نظرات مختلف مرتبط با موضوع.

۳. تحلیل اطلاعات: بررسی و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده برای شناسایی الگوها و ارتباطات.

۴. ارزیابی استدلال‌ها: سنجش اعتبار و منطقی بودن استدلال‌ها و نظرات مختلف.

۵. نتیجه‌گیری: بر اساس تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها، نتیجه‌گیری منطقی و مستند انجام دادن.

۶. بازنگری: بررسی دوباره نتیجه‌گیری‌ها در صورت ارائه شواهد یا نظرات جدید.

اهمیت تفکر نقادانه:

• تصمیم‌گیری بهتر: کمک به افراد در اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر.

• حل مسائل: فراهم کردن ابزارهایی برای حل مسائل پیچیده.

• توسعه مهارت‌های تحلیلی: تقویت توانایی‌های تحلیلی و منطقی فرد.

• پیشگیری از پیش‌داوری: کاهش تأثیر تعصبات و پیش‌داوری‌ها بر روی قضاوت‌ها.

به طور کلی، تفکر نقادانه یک مهارت ضروری در زندگی روزمره، تحصیلات و حرفه است که به افراد کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به مسائل نگاه کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

@TurkUygarligi

فلسفه تاریخ

فلسفه تاریخ (Philosophy of History) به بررسی و تحلیل مفاهیم، اصول و نظریه‌هایی می‌پردازد که به درک و تفسیر تاریخ و فرآیندهای تاریخی کمک می‌کنند. این رشته از فلسفه به دنبال پاسخ به سوالات بنیادینی است که درباره ماهیت تاریخ، معنای آن و چگونگی شکل‌گیری و تحول جوامع انسانی مطرح می‌شود.

جنبه‌های کلیدی فلسفه تاریخ:

۱. ماهیت تاریخ: یکی از پرسش‌های اصلی در فلسفه تاریخ این است که آیا تاریخ یک روند تصادفی و بی‌هدف است یا اینکه هدف و معنا دارد؟ آیا تاریخ تحت تأثیر عوامل خاصی مانند فرهنگ، اقتصاد یا سیاست قرار دارد؟

۲. تاریخ‌نگاری: فلسفه تاریخ به بررسی روش‌ها و رویکردهای مختلف در تاریخ‌نگاری می‌پردازد. این شامل تحلیل نحوه تدوین تاریخ، انتخاب رویدادها و تفسیر آن‌ها توسط مورخان است.

۳. تاریخ و اخلاق: رابطه بین تاریخ و اخلاق نیز موضوعی مهم در فلسفه تاریخ است. آیا تاریخ می‌تواند درس‌هایی اخلاقی به ما بیاموزد؟ چگونه می‌توان از تجربیات تاریخی برای بهبود وضعیت کنونی استفاده کرد؟

۴. تاریخ و هویت: فلسفه تاریخ به بررسی چگونگی شکل‌گیری هویت ملی، فرهنگی و اجتماعی از طریق تاریخ می‌پردازد. تاریخ چگونه بر احساس تعلق و هویت افراد تأثیر می‌گذارد؟

۵. تاریخ و آینده: برخی از فیلسوفان تاریخ به بررسی ارتباط بین گذشته، حال و آینده می‌پردازند. آیا می‌توان از تاریخ برای پیش‌بینی آینده استفاده کرد؟ چگونه رویدادهای تاریخی می‌توانند بر روندهای آینده تأثیر بگذارند؟

فیلسوفان مهم در فلسفه تاریخ:

• هگل: او تاریخ را به عنوان یک فرآیند منطقی و هدفمند می‌دید که در آن روح مطلق (Absolute Spirit) به خودآگاهی می‌رسد.

• مارکس: کارل مارکس بر اهمیت عوامل اقتصادی و اجتماعی در شکل‌دهی به تاریخ تأکید داشت و تاریخ را به عنوان یک مبارزه طبقاتی توصیف کرد.

• توین بی: آرتور توین بی به بررسی چرخه‌های تمدن‌ها و چگونگی رشد و افول آن‌ها پرداخت.

نتیجه‌گیری:

فلسفه تاریخ به ما کمک می‌کند تا نه تنها رویدادهای تاریخی را بهتر درک کنیم، بلکه به تحلیل عمیق‌تری از شرایط انسانی، ارزش‌ها و چالش‌های اجتماعی بپردازیم. این رشته از فلسفه به ما امکان می‌دهد تا از گذشته درس بگیریم و با بینش بیشتری به آینده نگاه کنیم.

@TurkUygarligi

پروژه‌های اتحاد تورک‌های کمونیست در شوروی سابق



مقدمه

پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ و شکل‌گیری نظام شوروی، فضای سیاسی و اجتماعی جدیدی برای ملت‌های مختلف ایجاد شد. در این میان، رهبران کمونیست تورک تلاش کردند از این فرصت استفاده کنند تا ایده‌های اتحاد و همگرایی اقوام تورک را در چارچوب اصول سوسیالیسم مطرح کنند. این تلاش‌ها، که در قالب سه پروژۀ «فدراسیون تورکیستان»، «جمهوری شوروی تورک» و «جمهوری سوسیالیستی فدرال توران» ارائه شدند، در تلاش بودند تا با استفاده از ساختار شوروی، هویت و منافع ملت تورک را تقویت کنند. نوشتۀ حاضر به بررسی این پروژه‌ها و دلایل شکست آن‌ها می‌پردازد.

فدراسیون تورکیستان

در سال ۱۹۱۹، زکی ولیدی طوغان و احمد بای‌دورسون پروژۀ فدراسیون تورکیستان را مطرح کردند. این پروژه با هدف ایجاد یک جمهوری فدرال در مناطق تورک طراحی شده بود. بر اساس این طرح، مناطق باشقیرستان و قزاقستان با مرکزیت شهر اورنبورگ به هم پیوسته و در نهایت با جمهوری خودمختار تورکیستان شوروی ادغام می‌شدند. هدف اصلی این طرح، تقویت همبستگی سیاسی و اقتصادی اقوام تورک برای توسعۀ منطقه و پیشبرد اهداف سوسیالیستی بود.

این پروژه اما با واکنش منفی کرملین روبه‌رو شد. رهبران شوروی، این طرح را تهدیدی برای یکپارچگی امپراتوری شوروی دانستند و آن را به اتهام نزدیکی به ایدئولوژی‌های پان‌تورکیسم و پان‌اسلامیسم رد کردند. به‌دلیل مخالفت شدید شوروی، این پروژه هرگز به مرحلۀ اجرا نرسید و مناطق باشقیرستان و قزاقستان به همان ساختار سیاسی پیشین باقی ماندند.

جمهوری شوروی تورک

در سال ۱۹۲۰، تورار ریزکولوف و اکمل اکراموف پروژه‌ای تحت عنوان «جمهوری شوروی تورک» پیشنهاد کردند. این طرح که در کنگرۀ حزب کمونیست تورکیستان و دفتر مسلمانان مطرح شد، قصد داشت مناطق قزاقستان، اؤزبکستان و تورکمنستان را تحت یک جمهوری مستقل قرار دهد. این جمهوری قرار بود با مدیریت محلی اداره شود و از وابستگی به دولت مرکزی شوروی رها باشد. همچنین، طراحان پیشنهاد دادند که حزب کمونیست تورکیستان به «حزب کمونیست تورک» تغییر نام دهد و نیروهای ارتش سرخ از منطقه خارج شوند.

با وجود تصویب این طرح در کنگره‌های منطقه‌ای، کرملین به‌ویژه لنین با آن مخالفت کردند. آنان معتقد بودند که این طرح می‌تواند بستری برای تقویت ملی‌گرایی تورکی فراهم کند و تهدیدی برای یکپارچگی شوروی باشد. در نتیجه، این پروژه نیز کنار گذاشته شد و ریزکولوف از سمت خود استعفا کرد.

جمهوری سوسیالیستی فدرال توران

در سال‌های ۱۹۲۲-۱۹۲۱، سلطان گالیف طرحی با نام «جمهوری سوسیالیستی فدرال توران» ارائه کرد. این طرح با هدف ایجاد یک دولت فدرال قدرتمند شامل مناطق تورک شوروی، افغانستان، ایران و شرق تورکیستان طراحی شده بود. گالیف معتقد بود چنین دولتی می‌تواند نقش یک حائل استراتژیک را در برابر تهدیدهای خارجی مانند چین و هند ایفا کند و توسعۀ اقتصادی و اجتماعی این مناطق را تسریع بخشد.

هرچند این طرح از نظر ایدئولوژیک جذابیت‌هایی داشت، رهبران شوروی به‌شدت با آن مخالف بودند. آن‌ها معتقد بودند که ایجاد چنین دولتی می‌تواند کنترل مسکو بر مناطق تورک را تضعیف کند و نظم شوروی را به خطر بیندازد. گالیف به اتهام فعالیت‌های ضدحزبی از حزب اخراج شد و طرح او هرگز اجرایی نشد.

نتیجه‌گیری

پروژه‌های اتحاد تورک‌ها در دوران شوروی بازتابی از آرزوهای سیاسی و هویتی رهبران تورک بودند. با وجود تلاش‌هایی که برای هماهنگی این پروژه‌ها با اصول سوسیالیسم صورت گرفت، مخالفت رهبران شوروی، به‌ویژه ترس از تقویت ملی‌گرایی تورکی و از بین رفتن یکپارچگی شوروی، مانع از موفقیت آن‌ها شد. این تلاش‌ها امروز به‌عنوان نمادی از مقاومت در برابر سیاست‌های یکسان‌سازی شوروی و حفظ هویت فرهنگی و سیاسی ملت تورک اهمیت تاریخی دارند.

منابع

احد اندیجان، تورکیه و تورکیستان از عثمانی تا امروز.
منابع تاریخی مربوط به انقلاب شوروی و جنبش‌های ملی‌گرایانه تورک.


برگوتای ایلتریش

@ilter

امپراتوری تورک بابور از سال ۱۵۲۶ الی ۱۸۵۸ بر مناطق وسیعی از جنوب آسیا (هندوستان، پاکستان و افغانستان) حاکمیت داشت.

در پرچم این دولت نیز مانند پرچم دول تورک همچون صفوی، افشار، قاجار و... نشان«شیر و خورشید» وجود داشت.

در دوران پادشاهان بابور که از نوادگان امیر تیمور امپراتور بزرگ تورک بودند، بناهای معماری بی‌نظیری در هندوستان ساخته شد، کتب و آثار بی‌بدیلی به زبان تورکی به رشته تحریر درآمد.

@TurkUygarligi

شرف‌الدین صابونجی‌اوغلو نویسنده سه کتاب تورکی در علم پزشکی و جراحی
 

شرف الدّین صابونجی‌اوغلو (۱۴۶۸- ۱۳۸۵) پزشک و جراح تورک دوران عثمانی قرن پانزدهم است. وی در سال ۱۳۸۵ در آماسیا که در آن زمان مرکز تجارت، فرهنگ، و هنر بود متولد شد. پدر بزرگش حاجی‌الیاس‌چلبی صابونجی‌اوغلو و پدرش علی‌چلبی نیز پزشک بود.
 
سه اثر بزرگ نوشته شرف‌الدین نام او را جاودانه کرده و تا به امروز باقی مانده است. کتاب اول به درخواست سلطان بایزید دوم که در آن زمان والی آماسیا بود، نوشته شده و شامل ترجمه تورکی بخش «فارماکولوژی» دانشنامه پزشکی زین‌الدین جرجانی است. شرف‌الدین دو باب دیگر را به ٣١ باب موجود در کتاب اضافه کرد. این کتاب شامل دستورالعمل‌هایی برای تهیه داروهای با درجات مختلف پیچیدگی است.
 
صابونجی‌اوغلو چهارده سال در بیمارستان آماسیا به عنوان طبیب و استاد، خدمت کرد و در سال ۱۴۶۵ در هشتاد سالگی کتاب دوم خود به نام جراحیه الخانیه را نوشت که متشکل از سه فصل و ۱۹۱ موضوع و ۴۱۲ صفحه بود که سه نسخه دست‌نویس اصلی آن دو نسخه در استانبول و یک نسخه در پاریس است.
 
کتاب سوم که هنگام نوشتن آن به سال ۱۴۶۸ صابونجی‌اوغلو ۸۵ ساله بود، مجرب نامه است. این کتاب اثری است که بر اساس آزمایش‌ها، مشاهدات و تجربیات شخصی تهیه شده است و به زبان تورکی نوشته شده است. مجرب نامه به طور کلی در مورد عملهای جراحی که تجربه شده‌اند و به ویژه در مورد داروهایی که آزمایش شده و جواب داده‌اند، اطلاعاتی ارائه می‌دهد. داروهای این اثر که در ۱۷ فصل نوشته شده است، برای درمان تمام بیماری‌های آن روز (تقریباً مربوط به همه زیرشاخه های علم پزشکی امروز) جداگانه نوشته شده است.
 
از آنجایی که جراحان باسواد آن دوره فقط می‌توانستند متون تورکی را بخوانند، صابونجی‌اوغلو کتابهایش را به زبان تورکی می‌نوشت تا از این کتاب بهره ببرند و بیماران را شفا دهند.

@TurkUygarligi

شرف‌الدین صابونجی‌اوغلو نویسنده سه کتاب تورکی در علم پزشکی و جراحی

@TurkUygarligi

غلامحسین زرگری نژاد، مولف کتاب «برآمدن قاجار؛ تاریخ ایران از پایان صفویه تا قتل آقامحمدخان قاجار» در مراسم انتشار کتاب برآمدن قاجار، در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان که پنجشنبه ۲۳ آذرماه همزمان با هفته پژوهش برگزار شد، گفت:

این کتاب را به عنوان عذرخواهی از خان قاجار نوشتم. معتقد بودم که آقامحمدخان آدم خونریزی است و این را در کتاب درسی بیان کردم؛ از تمام کسانی که آن کتاب را خواندند، خواهش می‌کنم عذر مرا بپذیرند.

زرگری‌نژاد بیان کرد: احمدخان درانی[=از سرداران نادرشاه افشار و اولین پادشاه افغانستان] دو یاقوت کوه نور و دریای نور را داشت، این دو یاقوت همیشه همراه نادر بود. کوه نور بعد از کشته شدن نادر از طریق شاه شجاع، جانشین احمدخان درانی به دست ملکه انگلیس رسید. دریای نور را هم لطفعلی‌خان می‌خواست به سرهارفورد جونز[=اولین وزیر مختار بریتانیا در ایران]  بفروشد که آقامحمدخان سررسید و معامله انجام نشد. یکی از دلایل دشمنی انگلیسی‌ها با قاجاریه همین نکته است. یکی از دلایل تعریف انگلیسی‌ها از زندیه این است که زندیه به جنوب خلیج‌فارس کاری نداشتند. شیخ نشین‌هایی که در جنوب خلیج‌فارس پدید آمدند، محصول زندیه است.

زرگری نژاد در ادامه گفت: هنر زندیه جاده‌سازی، گرمابه و… بود. توجهی به کل مملکت نداشتند و فقط به منطقه فارس بسنده می‌کردند. در دوره زندیه خلیج‌فارس را از دست دادیم.

@TurkUygarligi

همه ساله در روز ١٠ نوامبر ساعت 9:05 یعنی لحظه وفات آتاتورک، در سراسر تورکیه زندگی به مدت یک دقیقه متوقف می‌شود.

Atatürk 1881 - 193∞

Bedenler öler, Düşünceler ölmez

@TurkUygarligi

وزارت امور خارجه تورکیه: «چهارمین سالگرد آزادسازی سرزمین کهن جمهوری آذربایجان، قره‌باغ را از صمیم قلب تبریک می‌گوییم و از شهدا و جانبازان قهرمانی که در این راه جانفشانی کردند، با احترام یاد می‌کنیم.»

@TurkUygarligi

اهدای سکهٔ ویژهٔ سالگرد وفات اسماعیل غاسپیرالی به روسای‌جمهور کشورهای عضو سازمان کشورهای تورک


سکهٔ ویژهٔ گرامیداشت یکصدودهمین سالگرد وفات اسماعیل غاسپیرالی، یکی از بزرگ‌ترین اندیشمندان جهان تورک، توسط ضرابخانهٔ جمهوری تورکیه ضرب شده که مزین به پرچم سازمان کشورهای تورک، و اعضای آن و شعار «اتحاد در زبان، اندیشه و عمل» غاسپیرالی می‌باشد.

@TurkUygarligi

Türk Devletleri Teşkilatı’nın Yeni Bayrağı

پرچم جدید سازمان کشورهای تورک

@TurkUygarligi

در روزهای اخیر «زمان گذشته غیرشهودی» موجود در زبان تورکی در شبکه اجتماعی توییتر مورد توجه کاربران، بویژه زبان‌شناسان قرار دارد
 

این نوع از فعل که با نام «زمان گذشته غیرشهودی» یا «زمان گذشته میش‌دار» نیز شناخته می‌شود، با افزودن پسوند «میش» (با رعایت قانون هماهنگی اصوات) به انتهای ریشه فعلی در زبان تورکی ساخته می‌شود و برای بیان حالتی که در آن فرد مورد نظر شخصاً شاهد نبوده، بکار می‌رود. می‌توان از آن در مورد رویدادهایی که شخصاً شاهد آن نبوده‌ایم، استفاده کرد.

صرف این نوع فعل اخیراً در رسانه‌های اجتماعی به ویژه با اشتراک گذاری کاربران غیر تورک در سطح جهانی وایرال شده است.

به گفته نیکلاس کونتواس، کتابدار موضوعی نظامی گنجوی و متصدی نسخه های خطی قفقاز، آسیای مرکزی و تورکی در کتابخانه‌های بودلیان در دانشگاه آکسفورد، پسوند «میش» در این نوع فعل را می‌توان تقریباً به انگلیسی به چیزی شبیه (I heard that) «من شنیدم» ترجمه کرد. کونتواس جمله "احمد یاپمیش" را به عنوان مثال مطرح نموده و اظهار می‌کند که می‌توان آن را در انگلیسی به صورت "(شنیدم) احمد این کار را انجام داده است" بیان کرد.

مثلاً وقتی می‌گوییم: «یاشار گله‌جکمیش» بدین معنی است: «طبق شنیده‌ها قرار بود یاشار بیاید، ولی مطمئن نیستم که آمده یا نه»

به نظر کونتواس یک شاهد می‌تواند بگوید: «من این اطلاعات را از دست اول دریافت کردم، این اطلاعات را دست دوم به دست آوردم، این اطلاعات را با شنیده‌ها دریافت کردم». شاهدان گاهی می‌توانند صدق گزاره‌ها را به زبان‌های مختلف بیان کنند، مثلاً «شنیده‌ام، اما در آن تردید دارم»

در واقع، استفاده از این نوع فعل محدود به بیان اطلاعاتی که بر اساس شنیده‌ها باشد، نیست: در میان کاربردهای دیگر، می توان از آن برای هر اطلاعاتی که به طور غیرمستقیم کسب شده و یا اطلاعاتی که به صحت آن مشکوک هستیم، نیز استفاده کرد. همچنین می‌تواند برای نشان دادن اینکه یک کار خاتمه یافته یا کاری که قبلاً انجام شده، استفاده گردد.

کونتواس می‌گوید: «اینکه بگوییم «میش» فقط برای بیان اطلاعاتی که بر اساس شنیده‌ها باشد، استفاده می‌شود، ساده‌انگاری بیش از حد خواهد بود؛ زیرا کاربردش بسیار بیشتر از این است. بطور مثال اگر می‌خواهید نشان دهید که قطعاً به گزاره‌ای که بیان می‌کنید، باور ندارید، می‌توانید «میش»ها را دو برابر کنید و درجه شک و شبهه را افزایش دهید.» (مانند: گلمیش ایمیش)

تا آنجایی که ما می‌دانیم این قابلیت و قدرت بیان در هیچ یک از زبانهای اصلی جهان مانند انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، عربی و... وجود ندارد.

@TurkUygarligi

سالگرد آزادسازی قره‌باغ با کنسرت "سلام تورک'ون بایراغینا" جشن گرفته خواهد شد


کنسرت بزرگ «سلام تورک'ون بایراغینا» به مناسبت چهارمین سالگرد پیروزی ارتش آذربایجان در جنگ دوم قره‌باغ در هشتم نوامبر جاری در مرکز همایش‌های «ATO Congresium» شهر آنکارا پایتخت تورکیه برگزار خواهد شد.

در این کنسرت بزرگ ۱۲۰ اجرا کننده از ارکستر سمفونی ریاست جمهوری، ارکستر اپرای دولتی و ارکستر کودک سازمان رادیو و تلویزیون تورکیه و شماری از هنرمندان و نوازندگان سرشناس از دیگر کشورهای تورک حضور خواهند یافت.

این کنسرت با مشارکت سازمان بین‌المللی فرهنگ تورک (TÜRKSOY)، سفارت آذربایجان در آنکارا و انستیتو احمد جواد ترتیب داده خواهد شد.

مصطفی مهمانداراف رهبری اکستر و النارا کریم‌اوا رهبری خوانندگان را برعهده خواهند داشت و هنرمندان سرشناسی چون آذر زینال‌اف از آذربایجان، اولپان اوباکیراوا از قزاقستان، کریم‌وئردی توراپوف از قرقیزستان، امید اسرائیل‌اف از اؤزبکستان، گؤرکم ازگی ییلدیریم از تورکیه و بغنگ میشی‌اف از تورکمنستان نیز در این کنسرت به عنوان سولیست بر روی صحنه خواهند رفت.

@TurkUygarligi

سخنی کوتاه در باب معنی نام «قاجار»
 
 
در صفحه ۱۷ کتاب تاریخ معاصر پایه یازدهم (دوره دوم متوسطه) در بخش مربوط به «حکومت قاجار از آقامحمدخان تا محمدشاه» واژه قاجار را برگرفته از ریشه فعلی «قاچ» به معنی فرار کردن با پسوند «ار» که نشانه اسم فاعلی است بصورت «کسی که فرار می‌کند، کسی که در کوهستان! می‌دود، مرد دونده و مردی که تند می‌دود» معنی نموده است.
 
در این نوشته کوتاه قصد داریم این ریشه‌شناسی غیرعلمی و عامیانه را که بدون توجه تاریخ تورک نگاهی ساده‌انگارانه به موضوع دارد، نقد نموده و در پایان دیدگاه خود را در رابطه با معنی نام قاجار بیان نماییم:
 
۱. تقطیع نام قاجار بصورت «قاچ + ار» صحیح نیست زیرا این نام «قاچار» نبوده بلکه «قاجار» می‌باشد.
 
۲. بررسی اسامی سلسله‌ها، خاندان‌ها، ایل‌ها، طایفه‌ها و... در تاریخ  تورک نشان می‌دهد که این اسامی هرگز معانی ساده و پیش‌پاافتاده نداشته و هر کدام بار معنایی والایی داشته که نشانگر خصوصیات جوامع تورک مذکور هستند. مثلاً اسامی «بایات» و «آفشار» از قبایل ۲۴ گانه اوغوز که در ایران، قفقاز، عراق، افغانستان، تورکیه، سوریه، بالکان و... ساکن بوده و نقش مهمی در تاریخ تورک داشته‌اند معانی زیر را دارند:
 
بایات: ثروتمند، دارای دولت، قدرتمند، بزرگ، دارای نعمت زیاد، قدیم (از صفات خداوند)
 
آفشار: چابک، مدبر، ماهر، شکارچی زبردست
 
۳. حتی تورک‌ها در ازمنه قدیم اسامی فرزندانشان را بر اساس شخصیت و خصوصیات مثبتی که از خود نشان می‌داد، انتخاب می‌کردند. مثلاً در کتاب دده قورقوت می‌خوانیم که پسر «دیرسه خان» در حین یکی از جشن‌هایی که «باییندیرخان» برای ایل (ائل، مردم) خود برگزار کرده بود، با گاو نری که بطرفش حمله کرده بود مبارزه کرده، نهایتاً گاو نر (بوغا) را بر زمین زده و سرش را می‌برد. باییندیر خان از دده قورقوت می‌خواهد که برای پسر دیرسه خان نامی بگذارد، دده قورقوت هم نام «بوغاچ» به معنی «قهرمان مبارز، قدرتمند و قوی بسان بوغا» را انتخاب کرده و می‌گوید: «آدینی من وئردیم، یاشینی الله وئرسین» (اسمش را من دادم، طول عمرش را خداوند بدهد)
یعنی تورک‌ها که برای فرزندان خود نامهای بامُسمّا انتخاب می‌کردند، بعید است که برای ایل و طایفه خود از اسامی پیش‌پاافتاده با بار معنایی ضعیف استفاده نمایند.
 
۴. ایل قاجار از قبیله (بوی) «بایات» هستند که منسوب به «گون خان» از فرزندان «اوغوز خان» می‌باشد. همان‌گونه که گفتیم بایات‌ها در جغرافیای گسترده‌ای زندگی می‌کنند، قاجارها نیز منسوب به شاخه‌ای از بایات‌‌ها به نام «شام بایاتی» بودند که در شمال سوریه و منطقه حلب زندگی می‌کردند و بعداً به آنادولو کوچیدند و هم اکنون در آدانا، آدی یامان، قارامان، یوزقات، سیواس، و نوشهیر ساکن هستند. ایل قاجار سپس به گنجه و از آنجا به شمال شرق ایران مهاجرت کردند. قاجارها در تشکیل دولت صفوی نقش داشتند و بعدها نیز خود به رهبری آقامحمد شاه بزرگ دولت قاجاریه را تأسیس کرده و رویای روس‌ها را برای تأسیس دولتی غیر تورک در فلات ایران برهم زدند... لیکن ۱۳۰ سال بعد انگلیسی‌ها موفق شدند با توطئه و دسایس مختلف حکومت قاجار را ساقط و دولت غیر مشروع پهلوی را در راستای منافع استعماری خود بر روی کار آوردند.
 
۵. بنا به نظر تورکولوگ و مورخ دکتر بابک جوانشیر در زبان تورکی فعل «قاجیماق» به معنی «سرفرود نیاوردن، سرفراز و مغرور بودن» وجود دارد. اصطلاحی نیز وجود دارد از ریشه این فعل بشکل «قاجی-قاجی یئریمک» که به فردی که سینه خود را به جلو داده، سرش را بالا گرفته و مغرورانه راه می‌رود اطلاق می‌شود. (در بعضی گویشهای تورکی بصورت قازی-قازی یئریمک هم استفاده می‌شود)

همچنین اصطلاحی دیگری که به احتمال زیاد با این فعل در ارتباط باشد «قاجیلاقلانماق» می‌باشد که در گویشهای محلی بصورت «قازیلاخلانماق» و «قوزالاخلانماق» بکار می‌رود و حالتی را توصیف می‌کند که شخصی با ایجاد رعب و ترس در طرف مقابل و با حالتی مغرورانه می‌خواهد برتری خود را به طرف مقابل بقبولاند و وی را مرعوب نماید.
 
۶. با این توصیفات به نظر ما معنی نام قاجار بدین صورت قابل ایضاح می‌باشد:
 
قاجار = قاج + ار = قاجی (مغرور و سرفراز) + ار (جوانمرد و قهرمان)
 
قاجار: قهرمان مغرور و سرفراز که در مقابل دشمنان سرفرود نمی‌آورد

@TurkUygarligi

ریشه‌شناسی عامیانه و غیرعلمی نام قاجار در کتب درسی
 
در صفحه ۱۷ کتاب تاریخ معاصر پایه یازدهم (دوره دوم متوسطه) در بخش مربوط به «حکومت قاجار از آقامحمدخان تا محمدشاه» واژه قاجار را برگرفته از ریشه فعلی «قاچ» به معنی فرار کردن با پسوند «ار» که نشانه اسم فاعلی است بصورت «کسی که فرار می‌کند، کسی که در کوهستان! می‌دود، مرد دونده و مردی که تند می‌دود» معنی نموده است.

در پست بعدی ضمن نقد این دیدگاه غلط، معنی صحیح نام قاجار را ارائه خواهیم داد.

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

@TurkUygarligi

Türküz, Türkler yoldaşımız
Hesaba gelmez yaşımız
Nerde olsa savaşımız
Türküz, Türkü çağırırız
AŞIK VEYSEL

آشیق ویسل شاطیراوغلو در ۲۵ اکتبر ١٨٩٤ در شهر شارکیشلا در استان سیواس تورکیه امروزی به دنیا آمد. آشیق ویسل از تیره شاطیرلی ایل تورک آفشار می‌باشد.

وی در سن هفت سالگی به دلیل بیماری آبله قدرت بینانی‌اش را از دست داد. آشیق ویسل به کمک پدرش با ساز، شعر و راه و روش آشیقی آشنا شد و بعدها به یکی از مشهورترین آشیق‌های تورکیه و جهان تورک بدل شد.

«آشیق ویسل» در ۲١ مارس سال ۱۹۷۳ میلادی در زادگاهش شارکیشلا درگذشت. یونسکو به مناسبت پنجاهمین سالگرد رحلت «آشیق ویسل»، سال ۲۰۲۳ را  «سال آشیق ویسل» نامگذاری کرد.

سنت آشیقی در عقاید ملی و مذهبی تورکان باستان ریشه دارد. «آشیق»ها از نمادهای مشترک طوایف مختلف تورک محسوب می‌شوند که در سراسر جهان تورک از هزاران سال پیش تاکنون حضور داشته و آشیق‌ها در حفظ و ترویج فرهنگ، هنر و آداب و رسوم تورک‌ها نقش بارزی ایفا کرده‌اند.

«آشیق»ها در نقاط مختلف جهان با عناوینی مانند «آشیق»، «اوزان» و «باخشی» شناخته می‌شوند.

@TurkUygarligi

تورکجه دوشون
تورکجه دانیش
تورکجه یاز


ادعایی رایج وجود دارد مبنی بر این‌که «زبان علم، انگلیسی است.» این موضوع، واقعیت ندارد. تمام زبان‌ها کمابیش قابلیت استفاده در موضوعات علمی را دارند، باید هم استفاده شود...

تورکی یک زبان بسیار غنی است و توان تولید کلمات جدید برای تمام مفاهیم و اصطلاحات علمی را دارد. ما اگر سخنان بی‌اساسی مانند، «زبان علم انگلیسی است»، «زبان پزشکی لاتین است»، «زبان دین عربی است»، «زبان ادبیات فارسی است»، «زبان دریانوردی ایتالیایی است»، «زبان هنر فرانسوی است» را باور کنیم، دیگر ساحتی برای بکار بردن زبان تورکی باقی نمانده و تورکی تبدیل به زبانی ضعیف خواهد شد که فقط در مراودات و مکالمات روزمره کاربرد دارد.

حفظ و توسعهٔ زبان تورکی منوط به استفاده از آن در کلیهٔ حوزه‌ها، من‌جمله علم، دین، اقتصاد، فرهنگ، هنر، سینما، تئاتر، ادبیات، سیاست، حقوق، توریسم، خبر، ورزش، تفریحات، اینترنت، بازار کار، بازی‌های کامپیوتری، رادیو و تلویزیون، فعالیت‌های اجتماعی، مدرسه، دانشگاه و ... است.

اگر زبان نوشتاری (استاندارد) تورکی را به‌صورت علمی یاد گرفته و به کودکان‌مان یاد دهیم، هم قدمی در راستای حفظ میراث فرهنگی و تمدنی خود برداشته‌ایم، هم کودکان‌مان می‌توانند با استفاده از امکانات سطح بالای یکی از قدرتمندترین و زیباترین زبان‌های دنیا ضمن ادراک بهتر جهان هستی (به‌وسیلهٔ زبان مادری)، با دنیای ۳۵۰ میلیونی تورک ارتباط برقرار کرده و با استفاده از میلیون‌ها جلد کتاب علمی، مقاله، اثر ادبی، فرهنگی و... موجود به زبان تورکی، آیندهٔ بهتری برای خود بسازند.

@TurkUygarligi

تدریس زبان تورکی در مدرسه‌ی شاهی خاقان اعظم ناصرالدین‌شاه قاجار


«حکومت خود مکتبی در پایتخت سلطنت به‌ نام مدرسه‌ی شاهی تاسیس فرموده‌ که ‌مدیر و غالب مامورین آن از اوروپائیان‌اند. در آنجا تخمیناً به‌ صد یا بیشتر شاگرد، علوم ریاضی و حکمت و کیمیا و السنه‌ی فارسی، تورکی، فرانسوی و تاریخ و طب و فنون عسکری تدریس می‌شود. محل انتشار روزنامه‌های ایران و اطلاع نیز یکی از دوائر این مکتب است».

منبع: کتاب «جوغرافیای ایران، اوضاع طبیعیه ‌و سیاسیه ‌و احوال تجاریه ‌و زراعیه‌ی ایران را مشتمل است»، ص ٥٤. اثر محمد حسین، از معلمین دبستان ایرانیان. در ٨٢ صفحه. بر حسب فرمان مستطاب اجل اکرم افخم آقای [میرزا اسدالله ‌خان] ناظم الدوله ‌سفیر کبیر دولت علیه‌ی ایران مقیم دربار عثمانی منطبع گردید. استانبول، سنه‌١٣١٢ (١٨٩٤)

#رسمیت_زبان_تورکی_در_ایران

@TurkUygarligi

تصویر بالا دری متعلق به دوران تیموری در شهر سمرقند ازبکستان را به نمایش می‌گذارد که


۱. نمونه‌ای عالی از تلفیق هنر اسلامی با سنت‌های شامانیستی تورک‌ است که در دوران تیموری به اوج خود رسید.

۲. طرح دایره‌ای و خطوط شعاعی در مرکز آن شباهت زیادی به پرچم قیرغیزستان دارد که خورشید را با ۴۰ شعاع نشان می‌دهد.

۳. این شباهت به دلیل ریشه‌های مشترک نمادهای کهن تورک‌ است.

۴. طرح آن، هم نماد قدرت و پیوند اقوام مختلف تورک است و هم به مفاهیم کیهانی و معنوی در فرهنگ شامانیستی اشاره دارد.

۵. طرح‌های شعاعی‌ آن نشان‌دهندۀ پیوند عمیق فرهنگ شامانیستی تورک با هنر اسلامی است که به‌شکلی هنرمندانه تجلی یافته است.


#هنر_تورک
#فرهنگ_تورک

@TurkUygarligi

دکتر مارتین اسپرنگلینگ استاد دانشگاه شیکاگو:

کتیبه تونیوکوک یک شاهکار است. من در هیچ جایی، به اثری در این سطح، به این ظرافت هنری، با چنین بیانی واضح و زیبا مواجه نشده‌ام.


🔹 كتیبه تونیوكوک، نخستین كتیبه‌ از کتیبه‌های اورخون است كه در سال ۷۳۱ نوشته شده و در فاصله‌ی ۳۵۰ کیلومتری شرق کتیبه‌های بیلگه خاقان و کول تیگین واقع شده است. این کتیبه توسط تونیوکوک فرمانده کل قوا و وزیر فرزانه‌ی بیلگه خاقان ساخته شده است. نویسنده‌ی متن نیز تونیوکوک است.

🔹 كتیبه‌های اورخون، كتیبه‌های گؤک‌تورک یا كتیبه‌های كؤک‌تورک آثاری است كه توسط گؤک‌تورک‌ها با اولین الفبای شناخته شده‌ی تورک‌ها یعنی الفبای اورخون نوشته شده است. این کتیبه‌ها اطلاعاتی در مورد ساختار دستوری تورکی در روند تاریخی و تغییر این ساختار و همچنین اطلاعات مهمی در مورد عناصر فرهنگ تورک و نگرش تورک‌ها به دولت و اداره‌ی آن و نیز زندگی اجتماعی تورک‌ها و روابط آنها با همسایگان و هم‌نژادان خود ارائه می‌دهند.

@TurkUygarligi

اخیراً ویدئویی در فضای مجازی بازنشر شده که در قسمتی از آن، بهرام امیر احمدیان استادیار دانشگاه تهران، اینگونه سخن می‌گوید:
مشکل من این است که در آذربایجان از آنهایی که می‌پرسی کی هستی؟ جواب می‌دهند: من تورکم. اتفاقاً تورک در ادبیات ما یک بار منفی دارد، بار ضد ارزشی دارد. باید بگوید من آذربایجانی هستم، من تبریزی هستم، آذری هستم....

                          🔹🔹🔹🔹🔹

۱. هیچ کس حق ندارد در خصوص نام و هویت ملت بزرگ تورک نسخه پیچی کند. ما بهتر از هرکسی به نام و هویت ملی، تاریخی، طبیعی و حقوقی خود واقف هستیم و بالاخص اجازه نمی‌دهیم فاشیستهای ایرانشهری در این مورد که خط قرمز ماست، یاوه‌گویی نمایند.

۲. در ادبیات دری (تاجیکی یا فارسی) ‌زبان در معنای مجازی، کلمه «تورک» بیشتر در معنای مثبت و مترادف با زیباروی، معشوق، عالم، عادل، روشن ضمیر، آزاد، بی باک، خدا، پیامبر عشق، صاحب، ارباب، فداکار، جانباز، عقل، معنا، روشنایی، زیبایی، بزرگ مرد و دانا بوده و هیچ بار معنایی منفی ندارد.

۳. در برخی آثار مانند شاهنامه فردوسی، شاعر که با زبانی حماسی (و نه لزوماً منطقی) صحنه‌های نبرد سپاه خودی با اوردوی تورک‌ها را بازگو می‌نماید، طبیعتاً بعضی صفات ناپسند را به سپاه دشمن منتسب می‌کند. این صفات صرفاً نظر و برداشت شخصی شاعر در بیان حماسی جنگهای اسطوره‌ای (نه واقعی) است.

حال اینکه اکثر قریب به اتفاق شعرای ادبیات فارسی زبان مانند حافظ، سعدی و غیره کلمه «تورک» را در معنای مثبت که فوقاً بدان اشاره شد، بکار می‌ برند. زیرا آنها حضور واقعی تورک‌ها را در سراسر منطقه به چشم خود دیده‌اند و زیبایی تورک‌های سفیدرو (در مقابل غیر تورکهای سیه‌چرده) و رفتار نیک آنها باعث شده کلمه «تورک» بعنوان یک صفت در معنی «زیبارو» و «معشوق» و غیره وارد ادبیات دری (تاجیکی یا فارسی) ‌زبان گردد، همچنین شاعران دری‌گوی که عدالت، دادگستری، شجاعت، بزرگ‌منشی، فداکاری، دانش‌پروری و آزادمردی تورکها و دولتمردان تورک را مشاهده کرده‌اند، اشعار بیشماری در مدح و ثنای پادشاهان و حاکمان تورک سروده و از عدل، داد و خصایص و فضایل دولتمردان تورک سخن‌ها بسیار گفته‌اند.

لیکن ذهن مسموم نژادپرستانی مانند امیراحمدیان دوست دارند به جای واقعیات تاریخی و همچنین اشعار شعرای عارف و حکیمی مانند حافظ و سعدی، به سراغ اشعار جهتدار و تهی از حکمت و داستانهای فاقد عمق معنایی مانند شاهنامه بروند. زیرا بیماری نژادپرستی و عقده‌های فاشیستی آنها اینگونه فروکش می‌کند. وگرنه کدام عقل سلیمی قبول می‌کند که یک استاد دانشگاه بی‌مهابا و بدون احساس اندکی شرم، به دهها میلیون هموطن! خود توهین نماید!

@TurkUygarligi

🔹 در بیش از ۶۰ کشور جهان مجسمه، بنای یادبود، پارک، خیابان و... به نام آتاتورک وجود دارد، مانند آمریکا، ژاپن، ایتالیا، هلند، جمهوری چک، لهستان، بلژیک، مجارستان، استرالیا، نیوزلند، رومانی، هندوستان، مکزیک، آذربایجان، قزاقستان و...

🔹 تعداد کتاب‌هایی که آتاتورک مطالعه کرده ۳۹۹۷ می‌باشد. این‌ها کتاب‌هایی هستند که آتاتورک ضمن مطالعه در حاشیه صفحات نظرات و دیدگاه‌های خود را نوشته و چه بسا تعداد کتاب‌هایی که خوانده بیش از این باشد. در حالی‌که آتاتورک بعنوان افسر ارتش عثمانی بیشتر عمر خود را در جبهه‌های جنگ با قدرتهای استعماری جهان صرف کرده و پس از تأسیس جمهوری تورکیه نیز بعنوان رئیس جمهور تا آخر عمرش مشغول ساختن زیرساخت‌های حقوقی و دمکراتیک کشوری مدرن و ارتقاء ملت تورک به سطح تمدن معاصر با انقلابهای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... خود بود و با این همه مشغله بازهم نزدیک به ۴۰۰۰ کتاب مطالعه کرده‌است.

این کتاب‌ها در موضوعات نظامی، تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، حقوق، اقتصاد، سیاست، زبانشناسی، ادبیات، دین، فلسفه، فرهنگ لغات و... بوده است.
آتاتورک ۹ کتاب نیز نوشته است.

#دولتمردان_فرزانه_تورک


@TurkUygarligi

مخدوم‌قلی فراغی'دن تورکچه گؤزل بیر شعر:


دوراسينگ‌ گلر

گوزل‌ باردير، گوزل‌لردن‌ زياده‌
آنينگ‌ خذمتينده‌ دوراسينگ‌ گلر
ادب‌لي‌، اركان‌لي‌، ملايم‌زاده‌
تا اولينچانگ‌ بيله‌ يوراسينگ‌ گلر

گوزل‌ باردير، اوزين‌ بويلي‌، آلقيمي
قارانگقي‌ گيجه‌ده‌ دوشر يالقيمي‌
سوزله‌گن‌ سوزلري‌ مثلي‌ بال‌ كيمي
يانگاغيندان‌ بوسه‌ آلاسينگ‌ گلر

گوزل‌ باردير، گونده‌-گونده‌ گورمه‌لي
شول‌ گوزلينگ‌ سياه‌ زلفينگ‌ اورمه‌لي‌
دوكوپ‌، خزينه‌نينگ‌ زرين‌ برمه‌لي
آنينگ‌ سوداسيندا بولاسينگ‌ گلر

بعضي‌ گوزل‌ سيركا باسدير ساچيني
آرتماز، يووماز، تاباغيني‌، داشيني‌
سيلاماز آتاسين‌، انه‌، ياشيني‌
آنينگ‌ خذمتيندان‌ قاچاسينگ‌ گلر

گوزل‌ باردير، آق‌ كاغذ دك‌ بيله‌گي
جان‌ ايچينده‌ بيله‌ بولار يوره‌گي‌
شيله‌ گوزل‌ مرد ييگيدينگ‌ گره‌گي
نه‌ حاجت‌ ايسته‌سه‌، بره‌سينگ‌ گلر

مخدومقلي‌، سين‌ گرك‌ دير گوزه‌له
هرنه‌ قسمت‌ بولسا، تارتار ازله‌
دنيا مالين‌ خرج‌ ات‌ ياغشي‌ گوزه‌له
يامانينگ‌ يانيندان‌ قاچاسينگ‌ گلر

@TurkUygarligi

مخدوم‌قلی فراغی (۱۷۹۷- ۱۷۳۳) از بزرگترین شاعران و شخصیت‌های ایل تورکمن از تورکان اوغوز (شرقی) به‌شمار می‌آید. وی در اشعار خود بیشتر به مسایل اجتماعی و سیاسی و اتحاد تورکان اوغوز شرقی (ایل تورکمن) و تقبیح جنگ‌های آن دوران می‌پرداخت.

مخدوم‌قلی هم‌چنین مسائل اجتماعی هم‌چون چندهمسری، سوادآموزی و نقش زنان در جامعه، فقر و اختلاف طبقاتی و... را مورد توجه قرار می‌دهد.

پدر مخدوم‌قلی، دولت محمد یکی از علمای بزرگ و مورد احترام زمان خود بود که با تخلص «آزادی» آثار پر ارجی را خلق نموده است.

@TurkUygarligi

آغاز «همایش مختوم‌قلی فراغی» در تورکمنیستان


«همایش بین‌المللی زمان و رابطه تمدن - دنیای مدرن و پایه توسعه» به مناسبت سیصدمین سالگرد تولد شاعر بزرگ تورک مختوم‌قلی فراغی در عشق‌آباد، پایتخت تورکمنیستان آغاز شد.

سردار بردی‌محمداف، رئیس‌جمهور تورکمنیستان در سالن ورودی اتاق تجارت و صنایع تورکمنیستان، از رؤسای جمهور و رؤسای مجالس کشورهای شرکت‌کننده استقبال کرد و با یکدگیر عکس یادگاری گرفتند.

پس از استقبال، رؤسای هیئت‌های کشورها برای شرکت در جلسات رسمی به مرکز کنفرانس رفتند.

این همایش با حضور نمایندگان کشورهای تورکیه، تاجیکستان، روسیه، ایران، اؤزبکیستان، پاکستان، مغولیستان، قازاقیستان، قیرقیزیستان، ارمنستان و همچنین جمهوری خودمختار تاتاریستان، یونسکو، تورک‌سوی و سازمان کشورهای تورک و برخی دیگر از نهادهای بین‌المللی برگزار می‌شود.

@TurkUygarligi

عبدالله موحد اردبیلی (زادهٔ ۲۹ اسفند ۱۳١٨) کشتی‌گیر بازنشسته کشتی آزاد و دارنده ۵ مدال طلای جهان و یک مدال طلای المپیک است.

اوج فعالیت ورزشی این کشتی‌گیر تورک در سال ۱۹۶۸ و در المپیک مکزیکو سیتی بود که یک مدال طلا کسب کرد. اما به دلیل آسیب شانه از تکرار این موفقیت در المپیک ۱۹۷۲ بازماند. همچنین معروف است که وی به خاطر نبوسیدن دست محمدرضا شاه پهلوی از کشتی برای همیشه کنارگیری کرد. او کمی بعد به آمریکا رفت اما حاضر نشد به مربی‌گری برای ورزشکاران آن کشور بپردازد.

پدر عبدالله موحد، مجتبی فضلی‌زاده معلم منضبط و سخت‌گیر اردبیلی‌تبار بود که به بابلسر رهسپار شد و در اوایل سال ۱۳۰۰ با خانمی از اهالی بندر انزلی ازدواج نمود. نخستین فرزند آن‌ها ابوالفضل نام داشت. پس از ابوالفضل آن‌ها صاحب ۶ پسر و یک دختر شدند. وقتی مقرر گشت همهٔ مردم ایران صاحب شناسنامه شوند، مجتبی فضلی‌زاده نام خود را به «موحد اردبیلی» تغییر داد.

عبدالله به عنوان یکی از فرزندان این خانواده در سال ۱۳۱۸ در بابلسر متولد گردید. او وقتی چهار ساله بود پدرش را از دست داد. عبدالله موحد اردبیلی ورزش را در رشته‌های شنا، قایقرانی و والیبال آغاز کرد و سپس به کشتی روی آورد. در هفده سالگی به تهران آمد و در باشگاه تهران‌جوان و سپس باشگاه دارایی کشتی را پی‌گرفت.

#قهرمانان_ورزشی_تورک

@TurkUygarligi

نامه‌ی تورکی (به لهجه شرقی / جغتایی) فتحعلی‌شاه قاجار به سلطان محمود دوم در اتحاد دولتین قاجار و عثمانلی و هماهنگ کردن سیاست‌های خارجی‌شان

#رسمیت_زبان_تورکی_در_ایران

@TurkUygarligi

امیرتیمور جنگجوی بزرگی بود که برخلاف نظام سلسله مراتب دولتی شکل گرفته در قرون وسطی که بر اساس دین و اعتقادات بود، با برجسته نمودن هویت تورکی بر جهان آنروز حاکم شد.

هارولد آلبرت لمب، زندگینامه امیرتیمور

                     🔹🔹🔴🔴🔹🔹

سوم اکتبر روز همکاری کشورهای تورک مبارک باد

همه‌ساله سوم اکتبر به عنوان روز همکاری کشورهای تورک گرامی داشته می‌شود. سازمان بین‌المللی فرهنگ تورک در سال ۱۹۹۳ تشکیل و در ٣ اکتبر سال ٢٠٠٩ با امضای توافقنامۀ نخجوان وارد مرحلهٔ نوینی شد. توافقنامهٔ نخجوان یک اتفاق مهم در تاریخ سازمان بود. همچنین در ١٢ نوامبر ٢٠٢١ کشورهای عضو شورای همکاری کشورهای تورک طی هشتمین اجلاس خود در استانبول نام آن را به سازمان کشورهای تورک تغییر و ارتقاء دادند.

کشورهای عضو، سوم اکتبر را به عنوان روز همکاری کشورهای تورک نام‌گذاری کرده‌اند.

@TurkUygarligi

.
محمد حسن میرزا قاجار (تولد ١٨٩٩ تبریز - فوت ١٩۴٢ لندن) برادر و وليعهد احمدشاه قاجار و آخرین ولیعهد قاجاریه است. محمد حسن میرزا قاجار تبریزی به دلایل زیر یک شخصیت ملی تورک بشمار می‌رود:

- مخالفت با تاسیس غیر قانونی رژیم پهلوی - مقاومت بر علیه سلطنت رضاشاه تا آخر عمر خود

- حمایت از نیروها و تشکیلات ملی تورک «اتحاد اسلام»، «اتحاد تورک»

- استقبال گرم از اوردوی متحد تورک بومی - عثمانلی نجات دهنده تبریز در سال ١٩١٨

- صدور دعوت نامه به همراه علی احسان پاشا خطاب به سران عشایر برای پیوستن آنها با پیاده و سوار به جهاد اکبر اعلان شده توسط خلیفه عثمانلی و در صف اوردوی اسلام عثمانلی بر علیه نیروهای اشغال‌گر روسیه و انگلیس.

- تلاش برای انتزاع نخجوان از روسیه تزاری و الحاق آن به دولت قاجار

- مخالفت و مقاومت به همراه ملک سلطان خانم دختر شاهزاده امامقلی میرزا و همسر مجدالسلطنه با تسلط ارمنستان، روسیه و انگلستان بر دریاچه اورمیه

- مخالفت با مجازات ارمنیان بومی که در فاجعه تورک قيرقيني (جيلولوق) شرکت نداشتند.

- مخالفت با سیاستهای ضد تورک و داشناک گرایانه عبدالله بهرامی از رهبران ضد تورک پان ایرانیست و تروریست فرقه دموکرات

- تبعید شدن به همراه دیگر رهبران ملی تورک و تورک‌گرا حاجی بیگ میرزا آقا بلوری تبریزی میرزا علی آقا هئیت میرزا باقر طلیعه ...) بخاطر کمک به خانواده‌های قربانیان کشتار تورک‌ها توسط داشناکهای ارمنی در نخجوان

@TurkUygarligi

من سنی اونوتابیلمه‌دیم
من سنی اونوتامادیم

مشاهده جمله بالا در لهجه‌های مختلف زبان تورکی نشان می‌دهد که علیرغم اینکه تورک‌ها طی هزاران سال در گستره جغرافیایی وسیعی پراکنده شده‌اند، لیکن بدلیل قدمت و ریشه‌دار بودن زبان تورکی، جملات فوق برای ملت سیصد میلیونی تورک از شمالی‌ترین نقطه سیبری تا سواحل اقیانوس هند و از چین تا قلب اروپا قابل فهم است و تنها اختلاف کوچکی مشاهده می‌شود.

@TurkUygarligi