🌹تالــشــســتــان🌹 @taaleshestan Channel on Telegram

🌹تالــشــســتــان🌹

@taaleshestan


🔼اولین و بزرگترین کانال اختصاصی تالش زبانان ایران و جهان🔼



سوالات و پیشنهادات بخش آشپزی

@yas4344

🔼اولین و بزرگترین کانال اختصاصی تالش زبانان ایران و جهان🔼 (Persian)

باور کنید یا نه، اینجا همون جاییه که همیشه به دنبالش بودید! کانال اختصاصی تالش زبانان ایران و جهان، تالــشــســتــان، جایی که شما می‌توانید اخبار، مطالب جذاب، و اطلاعات مفید درباره تالش و زبانان آن را پیدا کنید. اینجا اولین و بزرگترین کانال اختصاصی تالش است که توسط افرادی با تخصص و علاقه به این زبان و فرهنگ اداره می‌شود. اگر به دنبال یادگیری زبان تالش یا تبادل تجربیات با دیگر زبان‌آموزان هستید، این کانال برای شماست! اینجا فضایی است که می‌توانید سوالات خود را مطرح کنید، پیشنهادات خود را به اشتراک بگذارید و حتی در بخش آشپزی از تجربیات و دانسته‌های خود به اشتراک بگذارید. بپیوندید به @taaleshestan و از تجربه جذاب و آموزنده این کانال لذت ببرید!

🌹تالــشــســتــان🌹

21 Nov, 15:05


صبح امده  بر خیز که هنگام  دعا شد

شاکر  ز  خداوند   و  دیدار  خدا  شد

بگشا  کمی پنچره راانچه نسیم است

لطفی ز کرم  روز  دگر  شامل ما  شد

لبخند  بزن  گر چه لبت  خنده  نباشد

لبخند ز سر لطف کرم  بر  تو  روا شد

خالق  بود  یار  و  نگهدار  تو  هر  دم

برخیز که امید تو از عرض و سما شد

بشنو ز ;دوگاهه; مشو نومیده ره عمر

نومید  کسی  باد که  نومبد  خدا  شد

محمدیان دوگاهه.

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

20 Nov, 20:18


هر روز یک مطلب در مورد تالشان
امروز
تالش های غرب گیلان

قسمت پنجم

دو نام سیاهمزگی و احمد نیلاش در تاریخ سالوک با دو جاینام نیلاش و سیاهمرد در شاندرمن ارتباطات تنگاتنگی را به ذهن نگارنده متبادر
می سازد .
زیرا هم اکنون نیلاش (نیلش) نام روستای قدیمی در شاندرمن و تیره ای ریشه دار در ایل شاندرمن ،و نلش نام منطقه ای در سیاهمزگی شفت محسوب می شود و در باره روستای سیاهمرد این که ،معمرین معتقدند گذشتگان آنها از سیاهمزگی شفت ،سیاهرود ویا سند فومن به محل فعلی مهاجرت کرده اند .
ذکر این نکته ضروری است که میر ظهیرالدین مرعشی در تاریخ گیلان و دیلمستان در سال های ۸۳۳,۸۳۴ قمری از دونفر به نام سیامردجلال و سیامرد جلال لیلی نام می برد که اولی را به قتل رساندند و دومی به عنوان سپهسالار سمام ( سمام دهستانی در بخش رانکوه شهرستان املش منصوب شده بود. .
نام روستای سیاهمرد شاندرمن که توسط اهالی آنجا سامرد و سیامرد تلفظ میشود ،با سامرد جلال مورد اشاره در نوشته ظهیرالدین مرعشی احتمال دارد مرتبط باشد . البته در مرآت  البدان نیز در بخش تواریخ متعلق به چالوس از شخصی به نام سالم ملقب به سیاهمرد نام برده می شود که از طرف عبدالله بن حازم در چالوس حکمرانی می کرد .
مهدوی لاهیجانی در رجال دو هزار ساله گیلان از شخصی به نام سیامردبن پل جعفر دیلمانی در سال ۳۹۹ قمری نام می برد که در عصر بهاءالدوله دیلمی در کرمان و در حدود آنجا حکمرانی می کرده و پسری به نام ابو داود داشته است .
در بخشی از تاریخ سالوک معلم به قرآن حضرت علی اشاره شده است که به احتمال قوی قرآن معروف روستای کچا باشد ،بدینصورت که :
القصه در بحر کثیر روایت شده است که چون سلطان سالوک معلم به رحمت حق تعالی پیوست یک جلد کلام الله ملک علامه که حضرت امیر المومنین علی بن ابی طالب در دست مبارک خود نوشته بود به همراه سلطان سالوک معلم بود و نشان سرپنجه حضرت شاه مردان شیر یزدان علی بن ابی طالب بود و ان کلام الله را سلطان سالوک معلم از خود جدا نمی کرد و وصیت نموده بود بعد از فوت من خویشان من شیخ محیط الدین و شیخ خیرالدین و ابراهیم برادر من این کلام الله را از خود جدا نکنند و بعضی املاک زرخرید خود را وقف اولاد خود نمود هرکس مانع املاک وی بشود به لعنت خدا ونفرین رسول خدا گرفتار شود القصه چنان روایت کرده اند که یکی شیخ به
کوه پایه سراوان کهدم وطن ساخته بود و منزل ایشان کیجای کهدم (کچای رشت ) می باشد .آن کلام الله که قبل از این مذکور شد در کیجای سراوان من توابع کهدم به خانواده آن مشایخ است ،و در بحر کثیر است که آن کلام ملک تا زمان حضرت امام مهدی صاحب عصر و زمان امانتا به خانواده‌ آن مشایخ است در آنجا سپرده اند .
در ادبیات از زیادی از نظم این تاریخ به مناطق گیلان و تالش به ویژه مناطق تالش شفت ازجمله ملک تالش ،ماسوله ،تیمورکول (تیمورکوه ،کوهی در فومن ) احمد گوراب ،بداو ،چوبر ،چماچا ،لپاوند (لپندون،لپوندان ) کولوان ،کوره فومن،لاسک  ،طالقان ،افیر ،صد بنده ،گسکر ،خسرو آباد و..... اشاره شده است .
در جای نام صد بنده ذکر این نکته ضروری است که سادات اشکوری از گورستانی به همین نام در جنوب شرقی روستای حیدره لات در فومن نام می برد . سخایی نام آنها را به زبان اهالی منطقه حیدره لات «سربنده » نوشته است
غلامی کفته رودی از پژوهشگران گیلانی از جایی به نام ماسوله صحرا در دهستان پیر بازارنام
می برد. که اقامتگاه تابستانی مهاجران ماسوله ای بوده است
پایان قسمت پنجم
منبع کتاب تالشان در گذر زمان فصل سوم جغرافیای تاریخی و سیاسی ص۱۳۶,۱۳۷
نوشته مهندس سید مومن منفرد چماچار
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

20 Nov, 17:44


تقدیم به اهل فرهنگ و ادب👇👇👇



جامه صبر

خیاط حیله گر زمانه با تو اَم،
قیچی کهنهِ کندت بهانه است،
مرا به فردای دیگری حواله مکن.
دیگر نمی رود به قامتم لباس صبر
بی خود بر این حریر رنگی دوز و کلک مریز
طرحِ قامتِ خم شده نگاه مرا
به فردای بی افق.
نجوا مکن به گوش من اهنگ صبر را
دیگر برای شنیدن وعده هایت کَرَم


#عاشوری_شیرمحمد
۱۴۰۳/۸/۳۰

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

20 Nov, 05:13


هر روز یک مطلب در مورد تالشان
امروز تالش های غرب گیلان

قسمت چهارم
در اسناد سال ۱۳۳۴ قمری از ده قضیه تالش در فومن نام برده شده که روستای پیشتیر فومن یکی از آنها بوده است .
در این سند محمد باقر ,فرزند میرزا هادی ساکن پیشتیر دو جریب از ده قصبه تالش فومن ملکی از همان قریه را به مدت پنج سال اجاره کرده است .
این سند نشان می دهد قصبه تالش خیلی وسیع بوده که دو هکتار از  آن اجاره داده شده .قصبات تالش به احتمال قوی باید جز تالشستان فومن باشد که عبدالفتاح فومنی در دوره صفویه از آن نام برده است .
ستوده به نقل از صریح الملک در موقوفات مزارشیخ صفی الدین از مناطقی در گسکر نام می برد :
روستای صالح سرا،ازولایت گسکر،وقف امیره
حاجی بن امیره سالوک ،در ربیع الاول ۸۱۰ قمری
عماد آباد از گسکر ،وقف در سال ۷۴۷ قمری
روستای جونان از اعمال مواضع دربندان از تحوم لونه سر از گسکر ،وقف ذچدر سال ۷۳۱ قمری ،
اراضی اورمانی و کرومر از گسکر ،وقف در سال ۷۵۳ق ،بازارگاه  و موتل و پیرسرا از گسکر ،
قریه قلاعی ،وقف امیر حسام بن امیر ملک بن امیر حسام ساکن قلاغلو قلعه ،مشهور به قلعه حسام وقف در سال ۷۹۸ قمری
ژوبر که در دوره فتحعلی شاه قاجار به ایران آمده از مناطقی چون گسکر ،ماسوله ،لنکران،استارا ،فومن،انزلی،لاهیجان،لنگرود و رشت و.....ناممی برد و می نویسد:
در قضیه گسکر ۳۰۰ تا۴۰۰ خانوار زندگی می کنند که همه از تیره تالش ها هستند .تالش ها وقراچورها در مازندران و قراباغ ،ولایتی که در ملتقای،دو رود ارس و کور جای دارد مسکن دارند .
فریدون نوزاد ،نویسنده تاریخ سالوک معلم را شخصی به نام ابوالقاسم معرفی می کند که به دو گونه نثر و نظم نوشته شده است .در این تاریخ از جماعت توالش شفت گیلان و فومن و ایمن آباد و گسکر و لواحق و توابع لکه کوه پایه گیلان
،سوار زرین کفش ( زرین کفا نام منطقه ای در کشور شاهرود خلخال ،نرزدیک ییلاقات شاندرمن)
سیاه کوه (در جنوب شفت قرار دارد و بر قله اش بقعه امامزاده اسحاق و خواهرش خیرالنسا به خواب ابدی رفته اند ) جماعت سفید مزگی و سیاهمزگی ،چیشه جان کهدم (جیشجان در تاریخ گیلان و دیلمستان ظهیرالدین مرعشی )
ملک مژده لاسکی ،ملک الماس سفید مزگی ،کوره شفت ،کرکره پیشت،(کورکوره پشته یا لشکرگاه از ییلاقات شفت ) لشکر گاه شفت ،ملک عباس بن مژده لاسکی ،ملک دولت بن الماس سفید مزگی ،ماسوله ،کهنه گوراب ،خسرو آباد ،خیرسنگ (کوهی در شفت ) رزآش( مدفن سالک معلم ) تالش فومن ،نالش لات فومن ،احمد نیلاش ،مزارصدبنده در لات قله روخون (حیدره لات فومن ) و.... نام میبرد تاریخ کتابت تاریخ سالوک معلم که مصحح آن را تصحیح کرده ۱۲۲۱ قمری است

پایان قسمت پنجم
منبع کتاب تالشان در گذر زمان فصل سوم جغرافیای تاریخی و سیاسی ص ۱۳۴؛۱۳۵

نوشته مهندس سید مومن منفرد چماچار
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

19 Nov, 17:21


چرا ویرانه میخواهی دلم را
زخود بیگانه میخواهی دلم را

منم عاشق ترین مجنون کویت..
چرا دیوانه میخواهی دلم را

شب وروزم زهجرت،شام تاراست
چرا افسانه میخواهی دلم را

جهانم بی تو معنائی ندارد
چرا مستانه میخواهی دلم را

نخواهم عالمی رابی تو هرگز
چراپروانه میخواهی دلم را

تورا  خواهم که چون خورشید رخشان
چرا ویرانه میخواهی دلم را

# غلامرضانوروزی لاسکی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

18 Nov, 18:50


هر روز یک مطلب در مورد تالشان
امروز
تالش های غرب گیلان
قسمت سوم
روستای سییا ورزان از قبل وابسته به تالش بوده و نام روستا نیز  به تالشی سییا ویزان به معنی گردوی سیاه است.
روستای رود پشت درسال ۱۳۶۷ خورشیدی از تالش مجزا و به بندر انزلی ملحق شده است ،اعلاجد طایفه قربان ساکن در علی آباد کپورچال از نوکنده تالش به علی آباد وارد شده است .
و خانواده های یعقوبی ،قربانعلی پور،کرجی بان ،یعقوب زاده ،آقایی،حاجی زاد ،جاجی پور و نعمت پور را شامل می شوند،.
از دودمان های قدیمی روستای بشم می توان به کربلایی قدر خانوادههای نوروزی،قدیری،وظهیری، و میرزا رضا ,خانواده های گل مقدم و محمدی اشاره کرد.که میای آن ها از لنکران تالش به این روستا مهاجرت کرده اند .
نیازی خاندان خاندان قهرمان و غفاری ها ساکن در روستای کلویر از تالش به این روستا آمده اند .
اهالی روستای نویر انزلی ابتدا ساکن لنکران تالش بودند و پس از معاهده ترکمنچای و واگذاری لنکران به روسیه ،تابعیت روسیه را قبول نکردند و به این روستا نقل مکان کردند .
تعدادی از اهالی سالیانه لنکران را که به صید ماهی واقف بودند به ایران کوچ دادند و هنوز اعقابشان در سوسر غازیان،حسن کیاده و طالب آباد که در گذشته شالور نامیده می شد ،مب توان یافت .
ذکر این نکته نیز ضروری است که در فرهنگ جغرافیایی ایران در ۷۰ سال پیش دو روستای کچلک و رود پشت از نظر تقسیمات کشوری جز شهرستان تالش و زبانشان تالشی ،گیلکی نوشته شده بود .
این دوروستا هم اکنون جز شهرستان بند انزلی هستند .
از دیگر مکان ها با نام تالش در گیلان می توان به تالش دول در ییلاقات شفت و رودبار ،تالش کول در سرحدات شفت و رودبار ،تالش محله روستای کرمان انزلی ،تالشی در راه ییلاقی النزه شاندرمن،تالشه خاله بخشی از رودخانه مرغک شاندرمن اشاره نمود .
از مهاجرین تالش به انزلی امید خان تالش است که خاندانش با نام خانوادگی دهزاد در انزلی سکونت دارند .
کاروانسرای تالش خانه نیز از کاروانسراهای قدیمی انزلی است ملگونوف زبان اهالی انزلی را گیلکی ،تالشی و فارسی می نویسد .
تا سال ۱۳۴۲ قمری آبکنار که در حال فعلی جز شهرستان بند انزلی است جز حکومت تالش بوده است .طبق گزارش نشریه عصر جدید ،در سال ۱۳۳۴ قمری حکومت می خواست آبکنار را جز حکومت انزلی محسوب کند اما رعایای آبکنار در تلگراف خانه شفارود تالش دولاب تحصن کردند و خواستند که مانند گذشته جز حکومت تالش و آسوده خاطر باشند .
حتی طبق نوشته های رابینو آبکنار با توربه بر ،خمیران ،کرگان،شیله سر و صافخاله،جز تالش دولاب بوده است .
پایان قسمت سوم
منبع کتاب تالشان در گذر زمان
فصل جغرافیای تاریخی و سیاسی ص۱۳۲-۱۳۳-۱۳۴
نوشته مهندس سید مومن منفرد چماچار
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

17 Nov, 20:53


هر روز یک مطلب در مورد تالشان
امروز تالش های غرب گیلان
قسمت دوم
بازن از محله‌های تالش در دشت از جمله تالش محله‌ای در مجاورت چکوور در مسیر مرداب انزلی نام می برد و می نویسد کلش تالشان در در جنوب غربی رشت در نزدیکی عنبران محله قرار دارد که منظور از آن احتمالاً دهکده تالش نشین کلش می‌باشد .
رابینو از دهکده به نام خرم تالشان در ناحیه موازی که اطراف رشت است  آگاهی  می‌دهد و می‌نویسد :
دولت صفویه تالش‌ها را مالکین زمین‌های مانند ارکوان ،اوجا رود، اولوب، لنکران ،دره گور، زاوند آستارا و کرگان رود که  امروزه در آن مناطق سکونت دارند دانسته‌اند و روسای این طایفه جز نگهداری ارتش چریکی که بتواند از منافع شاه در دریای کاسپین دفاع کنند ندارند .تالش‌های فعلی ایران در ۵ ناحیه کرگانرود، اسالم، تالش دولاب، شاندرمن، ماسال و نواحی کوهستانی گیلان سکونت دارند .
آنهایی  که در کوه‌ها به سر می‌برند مطیع نایب الحکومه بلوکی هستند که در آنجا اقامت دارند وابسته روسای تالش‌ها نیستند .
ساکنان دهکده گشت روخون فومن تا لش‌ها هستند و به ۵ دهکده 
گشت روخون ،گسکره ،زودل ،گلوندرود پایین ،گلوند رود بالا نیز خمسه تالش یا پنج دهستان تالش می گویند .
ساکنان منطقه کوهستانی فومن که سابقاً تالشستان فومن نامیده می‌شد تالش‌ها هستند اهالی تنیان از  دهکده‌های کسما ،تالش هستند و دارای احشام زیاد می باشند.
اهالی  تولم را که بعد از طاعون سال ۱۲۴۶ قمری خالی از سکنه شد مهاجرین تالش ،لاهیجان و مازندران تشکیل می‌دهند.
در پای ارتفاعات شفت  تالش‌ها زندگی می‌کنند و بر حسب فصول سال با گوسفندان و چهارپایان خود به کوهستان می‌روند دهکده‌های دروخون  و لاسک مسکن تالش‌ها می‌باشد.
نویسنده جامع بندر انزلی به مهاجرت وسکونت تالش ها به ویژه اهالی لنکران در روستاهای
تربه بر،شیل سر،سییاوزان،رودپیشت،،کچلک،علی آباد کپورچال ،بشم،بشمن،کلویر،کولیور،نویر،شاهور،
شالور(طالب آباد) سوسر,و حسن کیاده درشهرستان بندر انزلی اشاره می کند .به طوری که خانواده های خلیلی معروف به بابا طایفه یکی از شش طایفه اولیه روستای تر به تر هستند که از لنکران تالش به آنجا مهاجرت کرده اند

پایان قسمت دوم
منبع کتاب تالش ها در گذر زمان  فصل سوم جغرافیای تاریخی و سیاسی ص ۱۳۱-۱۳۲ نوشته مهندس سید مومن منفرد چماچار
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

17 Nov, 15:13


من بی تو نفس کشیدنم دشوار است
بی روی تو هر ثانیه اش بسیار است

هرگز نتوانم که شوم دور از تو
هر لحظه دل از خویشتنم ، بیزار است

هر چند که زندگی سراسر رنج است
هر روز و شبش در پی هم تکرار است

این آمدن و رفتن ما هست عجیب
پایان همه امور ، با دادار است

با آمدگان و رفتگان، می چرخد،،
این چرخ و فلک نیز بسی پرکار است

ما را نبود دیده ره دور و دراز
این گردش چرخ را بسی اسرار است

# غلامرضانوروزی لاسکی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

17 Nov, 05:48


هر روز یک مطلب در مورد تالشان
امروز
مناطق تالش نشین
قسمت اول
تالش های غرب گیلان
عبدالفتاح فومنی از مناطق مختلفی با نام تالش در گیلان پیه پس نام برده است .
تالش آستارا ،تالش تتفرود،تالش شفت وفومن ،توالش گسکر.
او از مناطق تالش نشین دیگری نیز نام برده است ،:
چوبر ،چماچا ،تنیان ،ماسوله،ماسال،ماکلوان ،
شگال گوراب (اشگله گورا) ،گشت ،گشته روخون،رودبارماسوله،لنکرکنان(لنکران)ماسولهروخونو...
گسکر از شهرهای قدیمی گیلان است ،کاشانی در قرن ۸ قمری آنجا را تالش می داند .اولئاریوس سیاح آلمانی در دوره صفویه سیاهرود انزلی ،شال،روئه سر و میان سر از نواحی گسکر را معرفی می کند .
کلنل ترزل در سال ۱۳۲۴ می نویسد : قصبه گسکر دارای ۴۰۰ خانوار تالش است ،دذ اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجار از وسعت گسکر کاسته شد و حاکم مقر خود را در زیکسار بنا کرد دهکده های که در جلگه بودند به نام گیل گسکر و نواحی کوهستانی آن را که محل سکونت تالش ها بود به نام تالش گسکر خوانده شدند .
خودزکو کنسول روس در رشت ،درسلطنت محمد شاه قاجار می نویسد :
فتحعلی شاه پس از آنکه سرزمین مستقل گسکر را تحت تسلط  خود در آورد ،ان را به عنوان ولایتی ضمیمه گیلان ساخت و آن را به پنج بلوک تقسیم کرد :
بلوک گیل دولاب ،تالش دولاب به مرکزیت پونل وحکومت علی قلی خان تالش دولابی ،،بلوک انزلی با چهار فریضه(کولیور،بشم،سنگاچینوکپورچال) به مرکزیت انزلی و حکومت احمدبای،بلوک شاندرمن به مرکزیت بیتم و حکومت رضاخان شاندرمنی ،ماسال به مرکزیت رودکنارو حکومت مهدی خان ماسالی و گیل گسکر به مرکزیت زیکسار وحکومت آقا صالح ،سه بلوک شاندرمن ،تالش دولاب و ماسال را معمولا با نام کوهپایه های گسکر می شناسند .
ملگونوف در سال ۱۸۶۰ میلادی دهات متعلقه گیل گسکر شامل اسپینه،امندان ،خمیران ،بهمبر ،طاهرگوراب ،بیشه ده و مینا بر را منسوب به تالش می داند .
ژان باتیست تاورنیه،جهانگرد دوره صفویه در قسمت ایالت هفتم ایران که شامل گیلان و مازندران بود در قسمت شهرها و قصبات از شاندرمن در جانب دریا نام می برد
اکنون نیز در مناطق گیلک نشین روستاهایی با نام تالش در غرب گیلان دیده می شود ،

تالش محله بهمبر دهستان ضیابر در صومعه سرا ،تالش محله دهستان ملاسرای شفت ،تالشان دهستان لاکانی رشت ،تالش محله دهستان خشکبیجار رشت ،کلش تالشان دهستان پسیخان رشت .
پایان قسمت اول
منبع کتاب تالش ها در گذر زمان فصل سوم جغرافیای تاریخی و سیاسی ص ۱۳۰-۱۳۱
نوشته مهندس سید مومن منفرد چماچار
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

16 Nov, 19:11


عجب دنیای رنگی داره،پاییز

به خودرنگ قشنگی ،داره پاییز

بنازم خلقت خاص خداوند،،،

که زیبا آب ورنگی،داره پاییز

#غلامرضا نوروزی لاسکی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

16 Nov, 16:14


جشنواره مراسم پخت اربا دوشاب یا شیره خرمالوی جنگلی، امروز در روستای داری باغ فومن

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

16 Nov, 15:34


خوشم با برگ پاییز و خزانش
خدا سالم بدار از این و آنش

قدم بر چشم و جانش می گذارند
دلش زخمی شده از مردمانش

اگر باران ببارد روی گلبرگ
نبینم خش خش و سوز و فغانش

بهار با طراوت سبز گردد
بماند بی گزند هم جسم و جانش

شکوفه گل دهد با خاک زیبا
دلم در انتظار آن زمانش


✍️#شکوفه یکتا 🌸
۲۶ آبان ۱۴۰۳

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

16 Nov, 06:53


هنگام  گل وسبزه  تو هم  فکر  خزان باش
چون  می رسد از راه ،برایش  نگران  باش

در فگر همان  لحظه ،که شادی  رود  از دست
این لحطه  بدان قدر و چوبیدی  نگران باش

از رنج و غم و غصه میازار  تن  خویش
بر سبزه نشین  شاد و  چو  بادی گذران باش

از  درد و غم  دهر ، میازار  دل خویش...
هم حافظ اخلاق خودو قفل زبان باش

جز خاطره ی  شاد  تو را قوت  جان  نیست
چون  پاک  و زلالی  تو، چنان رود    روان باش


# اقای غلامرضا نوروزی لاسکی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

15 Nov, 20:29


هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز
نظری گذرا بر باورها آیین‌ها و سنت‌های تدفین مردگان در فرهنگ تالشان

قسمت دهم

آیا فرد بیمار به سر خاک متوفی نرفته سوره فاتحه نثار روان وی ننموده است؟ آیا نذری بر عهده شخص متوفی بوده است که پیش از ادای آن فوت کرده و الان تمنای خیرات نمودن توسط شخص بیمار را دارد؟ آیا شخص بیمار بایستی برای پدر و مادر یا نیاکان مرده خویش خیرا تی ‌کرده که نکرده است؟ آیا مرده از بیمار خواسته‌ای دارد آیا اتفاق شومی در پی افتادن برای شخص بیمار است که با دادن نذر و نیاز رطرف می‌شود و مرده در صدد آگاه نمودن بیمار است ؟ آیا شخص بیمار اهل گناه و خطا است و باید توبه نماید؟
.در حالی که زن دوک گردان مشغول پرسیدن  پرسیدن سوالات از روح مرده است در لحظه‌ای دوک از حرکت باز می‌ایستد و دوک گردان به شکل ناخودآگاه و در عالم بیخودی به موردی خاص اشاره خواهد نمود .
برخی دوک گردان‌ها مدعی‌اند که در آن حال خاص این روح مرده است که برای لحظه‌ای در بدن دوک گردان که یک مدیوم است حلول نموده و جواب موضوع را از زبان وی بیان می‌کند و شخص دوک گردان نقشی در چه بودن جواب ندارد .
برای نمونه خواهد گفت که بیمار باید از گناه کبیره ای که در انجام آن اصرار دارد توبه نماید یا اینکه :
بیمار باید برای شادی روح مرده سفره نذری بگستراند و در حین نذری دادن مدام نام شخص مرده را ببرند و بر روح او صلوات و فاتحه نثار نمایند .
از خاطرات و خوبی‌های مرده در جمع سخن گویند تا مرده راضی شده و دست از آزار و اذیت فرد بیمار بردارد،،« شخص مرده‌گیر دوک را از نخ آویزان می‌کند  آنگاه با خواندن سوره‌های فاتحه و اخلاص و ذکر صلوات و نام‌های مرده های شخص بیمار, دوک را بین زغال برنج و نمک که در اطراف سینی چیده شده می‌چرخاند .
سبب فراهم آوردن نمک زغال و برنج در سینی هم این است که  بفهمند شخص بیمار برای جلب رضایت خاطر روح ناآرام مرده چه نذری دهد تا مرده وی را رها نماید.
تعیین نذر بدین صورت است که هرگاه نوک دوک به سمت یکی از اجناس قرار گیرد ،باید همان جنس ادا گردد ،مثلاً اگر نان یا برنج باشد باید نان یا برنج خیرات بدهد و اگر به طرف زغال بایستد باید بر سر گور شخص مرده شمعی بیفروزد و اگر به سمت نمک قرار گیرد فرد بیمار باید از انجام کارهای بد و بی احترامی نسبت به روح نیای خود ابراز ندامت و بخشش نماید و برای آرامش و رضایت روح مرده قرآن بخواند و فاتحه بدهد.

این آیین به ظاهر ساده و ابتدایی که در منطقه قومی تالش رواج دارد در ارتباط مستقیم با باورها،عقاید و حتی دین های کهن بومیان در ادوار گذشته است، که امروزه با برخی تغییرات شکلی ولی با همان ساختار محتوایی به حیات خویش ادامه می دهد ،البته نباید از نظر دور داشت که اوراد و اذکاری که هم اینک در حین اجرای این آیین کهن رایج است مانند : سوره فاتحه ،اخلاص ،صلوات و..... بی شک در سده های اخیر از فرهنگ اسلامی وارد این مراسم گردیده و در واقع دوک گردانی امروز ،شکل تحریف شده یا آیینی سنتی با قدمتی دیرین است .

نتیجه
تالشان یکی از اقوام کهن ایرانی هستند که در دوران پیش از اسلام پیرو ادیان ابتدایی بومی و میترایی (مهر پرستی) و شاید بعدها زرتشتی بوده اند .در کاوش های که در نقاط مختلف منطقه قومی تالش در ایران و جمهوری آذربایجان صورت گرفته است ،قبوری حاوی ابزار مختلف تزیینی ،نظامی ،معیشتی و گاهی ظروف حاوی آب و غذا با شیوه های گوناگون تدفین تالشان بدست آمده است که این تدفین اموات با خوراک، نشانگر اعتقاد تالشان به جهان پسین در حدود ۳۵۰۰ سال پیش می‌باشد، تدفین مردگان در جهت طلوع و غروب خورشید ثابت می کند که در هزاره های اول و دوم پیش از میلاد ،تالشان آیین میترایی داشته اند، هم اکنون نیز با وجود گذشت صدها سال از اسلام آوردن تالشان ،برخی  از باورها ،آیین ها و آداب و رسوم مرتبط با تدفین در منطقه قومی تالش ،مانند آیین های مرده یابی با سرنا (زورنا) و مرده گیری با دوک - رواج دارند که در ادیان ابتدایی پیش از اسلام ریشه دارند .

آیین مرده گیری تالشان که  دوک گردانی هم نامیده می شود گرچه شباهت های  با مراسم زارزدایی رایج در مناطق جنوبی ایران و کارهای شمن های آسیانه میانه دارد ولی به این صورت خاص در جای دیگری از ایران گزارش نشده است و اختصاص به قوم تالش دارد .

پایان

منبع ماهنامه تالش شماره ۱۷۷ صفحه ۱۵,۱۶

نویسنده مطلب آقای آرمین حیدریان نویسنده و پژوهشگر حوزه ایران شناسی .

انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

15 Nov, 07:58


هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز
نظری گذرا بر  باورها آیین‌ها و سنت‌های تدفین مردگان در فرهنگ تالشان
قسمت نهم
امروزه برای فرد متوفی مراسمی در روزهای سوم هفتم چهلم و سالگرد برگزار می‌گردد ولی در گذشته این چنین نبوده است برگزاری مراسم ختم قرآن به خصوص قرائت سوره‌های فاتحه و یاسین و پذیرایی در مسجد و دادن نذری به مردم توسط خانواده متوفی رواج عام و گسترده‌ای دارد.
برگزاری مراسم خاص در ایام سوم هفتم چهلم و سالگرد درگذشت متوفی و تقدس اعداد ۳، ۷ ،۴۰ و ۳۶۵ در فرهنگ کهن  تالشان برمی‌گردد .
نخستین سال  بعد سال نو بعد از فوت عضو از اعضای خانواده در زبان  تالشی« سییو عید» به معنای عید سیاه  نامیده می‌شود.
در این روز بستگان برای عرض تسلیت در سال نو به خانواده عزادار مراجعه می‌کنند و خانواده عزادار نیز با پوشیدن لباس سیاه و با احسان چای حلوا و خرما از نزدیکان خویش در مسجد یا منزل پذیرایی نموده و ثواب آن را به  روان درگذشته هدیه می‌کنند.
در میان برخی از تالشان رسم بوده است که بر روی مزار چوپان‌ها سنگ قبری به شکل قوچ گذاشته شود ،این کار ارتباط مستقیمی با تقدس و احترام بسیار قوچ و پیشه دامداری و شبانی تالشی دارد و هنوز هم آثار آن سنگ قبرها علیرغم نابودی گسترده در سالهای اخیر ،در برخی از روستاهای تالش نشین ایران و جمهوری آذربایجان مشهود است .
از دیگر نکات جالب در میان تالشان که به آیین های تدفین و مردگان ارتباط دارد آیین مرده یابی است ،اگر شخصی در رودخانه یا دریا گم  یا غرق شود ولی جنازه وی پیدا نشده باشد ،در جامعه تالشان از مرده یابی استفاده می گردد.
شیوه کار بدین نحو است که شخصی که سرنا نواز است در مسیر گم شدن فرد گمشده در حاشیه رودخانه یا دریا ... جلوتر از بقیه سرنا زنان حرکت می کند پشت سر او به ترتیب نقاره چی با نواختن نقاره و سپس خانواده فرد گمشده و بستگان وی قرار می گیرند ،هر کجا صدای سرنا قطع شد آن اطراف را می گردند و معمولا جسد فرد غرق شده یا گم شده را پیدا می.کنند

آیین مرده گیری یا دوک گردانی تالشان

یکی از مراسمی که در منطقه قومی تالش پیوستگی با مردگان و آیین ها ی پسا تدفین دارد ،ایین کهن مرده گیری است که دوک گردانی و به تالشی «دوک اگردن» هم نامیده می شود ،این مراسم به وسیله زنی که در میان بومیان تالش به دوک اگردن شهرت داشته و به علوم غریبه آشنایی دارد صورت می گیرد این سنت کهن بیشتر جنبه نمایشی و نمادین داشته و آدمی را به یاد مراسم  زارزدایی در جنوب ایران و آیین شمنیرم در مغولستان می اندازد که نیازمند گردهمایی گروهی تکرار, اذکار ویژه  اجرای برخی حرکات خاص
می باشد .
ابزار لازم جهت اجرای این رسم عبارت است از یک عدد سینی مسی بزرگ( مجمعه) نمک، ذغال،یک مشت برنج ،دوک که ابزاری چوبی برای ریسیدن پشم گوسفند و تبدیل پشم ریسیده شده به نخ می باشد .
هنگامی که کسی به سردرد شدید مبتلا گردیده و با هیچ دارو و درمانی مداوا نشود در اصطلاح بومی می گویند که مرده ،شخص را گرفته است ،برای درمان شخصی که مرده او را گرفته است به زن دوک گردان مراجعه می کنند و او همان روز یا روز دیگری  را برای انجام مراسم دوک گردانی تعیین می کند .
اجرای مرده گیری باید در سحر گاه روزهای شنبه و یا چهارشنبه صورت گیرد در روز معین شده شخص گرفتار یا  بستگان وی ابزار آیین مرده گیری را مهیا نموده و مجددا به زن دوک گردان مراجعه می کنند ،دوک گردان نخ پشمی را به دست گرفته و آن را از دوک عبور می‌دهد و شروع به چرخاندن دوک و نخ می‌نماید در همان حین که دوک را می‌چرخاند.
نام یک یک نیاکان مرده شخص بیمار را می‌پرسد و وی نام آنها را بر زبان می‌آورد هرگاه که دوک از حرکت باز ایستاد با ذکر نام یکی از مرده‌ها مرده‌هایی که از نیاکان شخص بیمار است همزمان خواهد بود .
در این حال نام و هویت مرده‌ای که بیمار را آزارده است مشخص می‌شود ،زن دوک گردان کار چرخاندن دوک را از سر می‌گیرد ولی این بار به جای پرسیدن نام نیاکان مرده فرد بیمار ،به پرسیدن سوالاتی از روح شخص مرده می‌پردازد تا بفهمد که چرا مرده این فرد (شخص دچار شده به سردرد شدید) را آزار می‌دهد.
سوالات بسته به تشخیص و حس و حال معنوی زن دوک گردان متفاوت است ولی سوالاتی که بیشتر مورد پرسش قرار می‌گیرند به این شرح  می‌باشند..

پایان قسمت نهم
منبع ماهنامه تالش شماره ۱۷۷ صفحه ۱۴,۱۵
نویسنده مطلب آقای آرمین حیدریان نویسنده و پژوهشگر حوزه مطالعات ایران شناسی
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

14 Nov, 19:39


🔘 داستان کوتاه

در روزگاران قديم دو دوست بودند که کارشان خشتمالي بود . از صبح تا شب براي ديگران خشت درست مي کردند و اجرت بخور و نميري مي گرفتند. آنها هر روز مقدار زيادي خاک را با آب مخلوط مي کردند تا گل درست کنند ، بعد به کمک قالبي چوبي ، از گل آماده شده خشت مي زدند .يک روز ظهر که هر دو خيلي خسته و گرسنه بودند ، يکي از آنها گفت : " هرچه کار مي کنيم ، باز هم به جايي نمي رسيم . حتي آن قدر پول نداريم که غذايي بخريم و بخوريم . پولمان فقط به خريدن نان مي رسد . بهتر است تو بروي کمي نان بخري و بياوري و من هم کمي بيشتر کار کنم تا چند تا خشت بيشتر بزنم . " دوستش با پولي که داشتند ، رفت تا نان بخرد . به بازار که رسيد ، ديد يکجا کباب مي فروشند و يکجا آش، دلش از ديدن غذاهاي گوناگون ضعف رفت . اما چه مي توانست بکند ، پولش بسيار کم بود . به سختي توانست جلوي خودش را بگيرد و به طرف کباب و آش و غذاهاي متنوع ديگر نرود .وقتي كه به سوي نانوايي مي رفت ، از جلوي يک ميوه فروشي گذشت . ميوه فروش چه خربزه هايي داشت! مدتها بودکه خربزه نخورده بود . ديگر حتي قدرت آن را نداشت که قدم از قدم بردارد . با خود گفت : کاش کمي بيشتر پول داشتيم و امروز ناهار نان و خربزه مي خورديم . حيف که نداريم . تصميم گرفت از خربزه چشم پوشي كند و به طرف نانوايي برود. اما نتوانست. اين بار با خود گفت: اصلا ً چه طور است به جاي نان، خربزه بخرم. خربزه هم بد نيست، آدم را سير مي کند. با اين فکر ، هرچه پول داشت، به ميوه فروش داد و خربزه اي خريد و به محل کار ، برگشت.در راه در اين فكر بود كه آيا دوستش از او تشکر خواهد کرد؟ فکر مي کرد کار مهمي کرده که توانسته به جاي نان، خربزه بخرد. وقتي به دوستش رسيد ، او هنوز مشغول کار بود . عرق از سر و صورتش مي ريخت و از حالش معلوم بود که خيلي گرسنه است . او درحالي که خربزه را پشت خودش پنهان کرده بود ، به دوستش گفت : " اگر گفتي چي خريده ام؟ "دوستش گفت : " نان را بياور بخوريم که خيلي گرسنه ام . مگر با پولي که داشتيم ، چيزي جز نان هم مي توانستي بخري؟ زود باش . تا من دستهايم را بشويم، سفره را باز کن."مرد وقتي اين حرفها را شنيد ، کمي نگران شد و با خود گفت: " نکند خربزه سيرمان نکند. " دوستش که برگشت ، ديد که او زانوي غم بغل گرفته و به جاي نان ، خربزه اي درکنار اوست.در همان نگاه اول همه چيز را فهميد . جلوي عصبانيت خودش را گرفت و گفت:" پس خربزه دلت را برد؟ حتما ً انتظار داري با خوردن خربزه بتوانيم تا شب گل لگد کنيم و خشت بزنيم ، نه جان من ، نان قوت ديگري دارد . خربزه هر چقدر هم شيرين باشد ، فقط آب است. "آن روز دو دوست خشتمال به جاي ناهار ، خربزه خوردند و تا عصر با قار و قور شکم و گرسنگي به کارشان ادامه دادند .از آن پس ، هر وقت بخواهند از اهميت چيزي و درمقابل ،بي اهميت بودن چيز ديگري حرف بزنند ، مي گويند : " فکر نان کن که خربزه آب است . "

─┅─═इई 🍁🍂🍁ईइ═─┅─

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

14 Nov, 06:20


هنگام گل وسبزه تو هم فکر خزان باش
چون می رسد از راه ،برایش نگران باش

در فگر همان لحظه ،که شادی رود از دست
این لحطه بدان قدر و چوبیدی نگران باش

از رنج و غم و غصه میازار تن خویش
بر سبزه نشین شاد و چو بادی گذران باش

از درد و غم دهر ، میازار دل خویش...
هم حافظ اخلاق خودو قفل زبان باش

جز خاطره ی شاد تو را قوت جان نیست
چون پاک و زلالی تو، چنان رود روان باش


# غلامرضانوروزی لاسکی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

13 Nov, 21:13


هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز

نظری گذرا در باورها آیین‌ها و سنت‌های تدفین مردگان در فرهنگ تالشان

قسمت هشتم

در روستای  تله خان آستارا بومیان معتقد بودند که شب سوم روح فرد متوفی همچنان در این عالم است و برای سر زدن به خانواده و وسایل خویش مجدداً به خانه باز خواهد گشت و برای اینکه به کسی آسیبی نزند  وسایل  او را در اتاقی در منزل می‌نهادند و به مدت سه شبانه روز در حالی که فضای اتاق  چراغ روشن نگه داشته می‌شد، در آن اتاق را قفل می‌نمودند و اجازه نمی‌دادند کسی وارد آن اتاق شود.

تا پایان روز سوم دست به کاری نمی‌زدند همسایگان به پذیرایی از مهمانان و بستگان خانواده صاحب عزا مشغول شده و این کار را قرض خویش به همسایه می‌دانستند که باید ادا می‌نمودند.
تالشان شیعه مذهب آستارا رسم داشتند که وقتی فردی وفات می‌یافت بدن او را بر تابوت چوبی نردبان مانندی که معمولاً در حیاط هر یک از مساجد محل موجود بود می‌گذاشتند  و به سمت مکان تدفین حمل می‌نمودند .
مردم و بستگان فرد مرحوم یا مرحومه هنگام حمل جسد متوفی مدام با صدای بلند صلوات می‌فرستادند و ذکر تهلیلیه،( لا اله الا الله )و شهادتین (محمد رسول الله و نیز شعار علی ولی الله می‌گفتند)
این از کار هنوز هم رایج است‌.
هر کس سعی می‌کرد تا برای چند لحظه هم که شده زیر تابوت را با دستش بگیرد و در حمل آن کمک کند اگر شخصی در مسیر جماعت تشیع کنندگان قرار داشت حتی اگر در آن سوی خیابان بود راه خود را کج می‌کرد و حداقل هفت گام با جماعت تشیع کنندگان به سوی گورستان همراه می‌شد ،چه بسیار افرادی که تا رساندن تابوت حاوی جسد فرد متوفی به قبرستان همراه تشیع کنندگان می‌شدند و باور داشتند که هر کس در تشییع جنازه مسلمان شرکت نماید خداوند در گناهان او تخفیف می‌دهد و باعث رضای خداوند است این رسم نیز همچنان در بین مردم اجرا می‌شود.

وقتی جنازه را به مکان دفن می‌آوردند برای آخرین بار حجاب از چهره مرده بر
می گرفتند تا خانواده شخص مرحوم پیش از به خاک سپردن جسد با او وداع نمایند،
گمان می‌شود این رسم که هم اینک نیز اجرا می‌شود بازمانده از دین پیشین برخی از تالشان یعنی زرتشتی گری باشد ،
چرا که در میان زرتشتیان سنت است که در بیرون دخمه حجاب از روی صورت مرده برداشته می‌شود تا برای آخرین بار خانواده او را ببینند پس از قرار دادن جسد در گور دور دو چوب چهل  سانتی‌متری از جنس بید پنبه می‌پیچند  در زیر بغل مرده  می‌گذاشتند، سپس مرده را به حصیری که در منطقه آستارا به وسیله تالشان دوخته شده و به زبان تالشی به( قو تئمن) شهرت دارد می‌پیچیدند و دفن می‌کردند در سال‌های اخیر بسیاری از خانواده‌ها تدفین با حصیر تالشی را به فراموشی سپرده میت را به کفن می‌پیچند و دفن می‌کنند.

اندک خانواده‌ای هستند بعد از کفن پیچ کردن میت از حصیر تالشی استفاده می‌کنند آنها هم فقط حصیر مخصوص را روی بدن کفن شده میت پهن می‌نمایند سپس چهارچوبی از سنگ مرمر در چهار سمت جسد مرده در قبر کار  می گذارند و سه قطعه سنگ مرمر بریده شده را به عنوان درپوش  قراداده تا  خاک بر جسد مرده فشار و آسیب وارد نکند  و بر روی آن سنگ خاک می‌پاشند .

جنازه را اگر مرد شیعه باشد در عمق دو متری و اگر زن شیعه باشد در عمق دو و نیم متری زمین دفن می‌نمایند .
تالشان اهل سنت محل قرار گرفتن جسد مردگان خود را پس از رسیدن به عمق ۲ متری کمی به حالت مایل به فرورفتگی در دیواره قبر دفن می‌کنند .
در دربند آستارا آبادی باباعلی ،طلا ،جواهر و دندان‌های مصنوعی مرده را نیز در گور می‌گذاشتند .

روستاییان عنبران قدری  خاک نرم برمی‌داشتند سوره فاتحه می‌خواندند و خاک را داخل کفن زیر گردن مرده قرار می‌دادند.

پایان قسمت هشتم
منبع
ماهنامه تالش شماره ۱۷۷ صفحه ۱۳ و ۱۴

نویسنده مطلب آقای آرمین حیدریان نویسنده و پژوهشگر حوزه ایرانشناسی
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

13 Nov, 11:09


هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز
نظری گذرا بر باورها آیین‌ها و سنت‌های تدفین مردگان در فرهنگ تالشان

قسمت هفتم
شیوه‌های رایج تدفین مردگان در سال‌های اخیر

تا چند دهه پیش گذشته  بین تالشان رسم بود که وقتی شخصی بیماری سختی می‌گرفت و یا به هر دلیلی مرگ خود را نزدیک می‌دید بستگان نزدیک خود را دعوت می‌کرد هر سفارشی که داشت با آنها می‌نمود، از ایشان حلالیت می‌طلبید و پس از وصیت نمودن اموال خود را میان فرزندان خود تقسیم می‌کرد.

وصیت ممکن بود شفایی و یا کتبی باشد در وصیت شفایی وی به صورت بلند خواسته‌های خود را بیان می‌نمود تا همه بشنوند و پس از فوت وی  بدان‌ها عمل کنند ولی در وصیت کتبی شخص در حال احتضار، یکی از اعضای خانواده را انتخاب می‌کرد و تمامی وصیت‌ها را به او می‌گفت ،تا او بنویسد و بعد از مرگش برای بستگان بخواند این فرد ممکن بود فرزند بزرگ و یا یک شخص مورد اعتماد وی باشد.

اگر پیش از مرگ فرد محتضر مجال و توانایی داشت به حمام می‌رفت، موهای زاید بدن خود را اصلاح می‌کرد و غسل طهارت  می‌نمود، اگر توانایی نداشت، محارم او به خصوص یکی از فرزندان به وی کمک کرده و وی را به حمام می‌برد.

در میان تالشان آستارا رسم است که در لحظات قبل از مرگ دست روی چشم فرد در حال احتضار می‌گذارند و چانه او را به بالا می‌گیرند تا چشم او به دنیا بسته باشد.
بیشتر گورستان‌های کهن منطقه تالش در دامنه و بالای کوه‌ها و ییلاقات واقع گردیده است که می‌تواند دو دلیل عمده داشته باشد.

یکی اینکه شاید در گذشته  می‌اندیشیده‌اند که در ارتفاعات دمای هوا سردتر است در نتیجه جسد دیرتر خواهد پوسید.
دوم اینکه ییلاق و کوهستان همیشه برای تالشان جایگاهی مقدس و الهی بوده است وقتی فردی فوت می‌کرد یک نفر از اهالی به مسجد محله و یا اگر در روستای دور افتاده بودند بر بلندای کوهی می‌رفت و با صدای بلند خبر فوت شخص
در گذشته را اعلام می‌کرد تا همگان بدانند و برای یاری خانواده وی بشتابند.
یاری معمولا شامل چای ،میوه، ابزار وسایل پذیرایی از مهمانان و بستگان متوفی و نیز پختن غذا برای خانواده عزادار می‌گردید .

تالشان معتقد بودند وقتی خانواده‌ای عزادار است نباید مشکل دیگری مانند پخت غذا آنها را مشغول خود کند.
در میان تالشان کوهستانی که گالش نامیده می‌شوند ،رسم بوده است که در همان لحظه فوت مرده را دفن نمی‌کردند بلکه او را یک شب در اتاق خالی که در گوشه گورستان قرار داشت گذاشته ، آلت تیز و برنده‌ای به دست وی می‌نهادند که شیاطین نتوانند به جسد او آسیبی وارد نمایند این رسم عمومیت  نداشته است .

در برخی از روستاهای عشایر نشین تالش بر پای مرده حنا می‌بستند در روستای هودول و برخی دیگر از روستاهای تالش در دست راست مرده سنگ کوچکی قرار می‌دادند به این مفهوم که مرده چشم به راه عزیزان خود است تا به سراغش بروند .
اگر در مکان وفات متوفی روحانی وجود داشت همان شب اول ملای  روستا را دعوت می‌کردند تا برای آرامش روح مرده و انس گرفتن روان او با عالم دیگر قرآن و نماز بخواند خود نیز از آنجایی که دامدار بودند گوسفندی قربانی می‌کردند و به پذیرایی از مهمانان دست می‌زدند.

پایان قسمت هفتم

منبع ماهنامه تالش شماره ۱۷۷ صفحه ۱۳ و ۱۴ نویسنده مطلب آقای آرمین حیدریان نویسنده و پژوهشگر حوزه ایران شناسی

انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan

🌹تالــشــســتــان🌹

12 Nov, 10:41


هر روز یک مطلب در مورد تالشان

امروز
نظری گذرا بر باورها، آیینها و سنت‌های تدفین مردگان در فرهنگ تالشان

قسمت ششم

۶- در مورد تدفین در شمال کشور از جمله دفین‌های منطقه قومی تالش می‌توان به دفن کردن زره ,گذاشتن غذای مقدس برای متوفی ،استفاده از سنگ‌های مخصوص مانند سنگ زرد در مارلیک آب مقدس (گور شماره ۴ مارلیک) و استفاده از گل اخرا  یا خاک سرخ رنگ اشاره کرد.
گل اخرای قرمز از از مهم‌ترین موادی است که استفاده از نوع قهوه‌ای و قرمز آن و رنگ‌های معدنی سفید و کرم به صورت همزمان در گورهای منطقه تالش دیده می‌شود که علاوه بر سبب‌های بهداشتی  گویا جنبه‌های آیینی و جادویی در مراسم تدفین نیز داشته است .

۷ - از یگر ویژگی‌های تدفین در منطقه قومی تالش در دوران باستان اختصاص دادن گورستانی به اسب‌ها در منطقه کوهستانی تول تالش است.

تدفین اسب در گورستان مریان تالش از گور شماره ۱۰ نیز گزارش شده است.
این یافته‌ها بیان کننده این مسئله می‌باشد که این حیوان برای انسان‌های آن دوره بسیار اهمیت داشته و آنقدر مورد احترام بوده است که پس از مرگ نیز آن را در گورستان دفن می گردیدند .
پیش از این هم تدفین اسب  به صورت یکجا  با شخص متوفی در تالش نیز دیده شده بود که برخی این نشانه این شیوه از تدفین را نشات  گرفته از سکایی‌ها می‌دانند روی این گورها معمولاً با کنده‌های درخت پوشانده شده و سپس با خاک ریزی  آن را به صورت یک تپه در میآوردند.

۸ -وجود درختان خاص در گورستان‌ها منسوب به تالشان  است ،بررسی دقیق و علمی این موضوع نیاز به کارشناسان  گیاه باستان شناس  دارد ولی با نگاهی دقیق به محوطه این گورستان‌ها، کاشت ردیف خاصی از درختان و گیاهان بومی  در آنها مشهود است که از جمله می‌توان به کاشت درختان شمشاد به شکل مدور در گورستان شیخ محمود خیوی آستارای ایران به  صورت بارز نام برد .
در هر دو گورستان وسکه و میانرود نیز قسمت‌های وسیعی زیر پوشش درختان جنگلی بلوط و توسکا قرار دارد، همچنین در پارگام تالش نیز سطح این گورستان پوشیده از درختان شمشاد و بلوط است.

۹ - در گورهایی که شخص متوفی نظامی  و اهل جنگ بوده ابزار و سلاح‌هایی جنگی مانند نیزه، شمشیر ،پیکان و سپر وی را دفن نموده‌اند.

از ویژگی‌های ساخت ابزارهای جنگی تالشان شمشیرهای دسته کوتاه با دسته های هلالی شکل بود که در قسمت انتهایی دسته تیغه شمشیر قرار می‌گرفت.

۱۰-  در مناطق مختلف تالش به ویژه شهرستان آستارای ایران ،قبرستان‌های کهنی وجود دارند که بدون مشخصه‌های زمانی معین و گاه با سنگ قبرهای منقش به اشکال کوزه ،شمشیر، نخ و سوزن گلاب و آینه تسبیح و  سپر و غیره منسوب به تالشان هستند .
با این حال از استقرار و نحوه فرسودگی آنها  همچنین  شکل سنگ قبرها  مهم بودن برخی از آنها را ثابت می‌کند .
از همه مهمتر نام این تربت‌ها و بقعات بدون نوشته که سال‌های متمادی محل زیارت و مراجعه عموم بوده و در منابع و کتب تاریخی نام آنها قید شده است .
قدمت و تاریخی بودن آنها بدون شک روشن  آشکار می‌گردد ولی نمی‌توان بدون انجام کاوش‌های باستان‌ شناختی تاریخ خاص و زمان دقیقی برای آنها قید نمود.

پایان قسمت ششم
منبع ماهنامه تالش شماره ۱۷۷ ص ۱۲و۱۳
نویسنده مطلب آقای آرمین حیدریان نویسنده و پژوهشگر حوزه ایران شناسی
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی

🌺کانال تالشستان🌺اولین کانال تلگرامی تالشان،از آبان 1394 با شما
@taaleshestan