Са г1алг1ай мотт

«ОАРШТХО» ЦӀИ

Хьалха вай къаман цӀера бух бийцабар вай, из “гӀала” яхача дешара хьаяьнна йолга белгалдеш. ХӀанз “оарстхо” е нийсагӀа “оарштхо” яхачун бар тохкаргба вай.
Оарштхой вай къаман болаш, вай мехка бахаш, вай мотт бувцаш, цхьан йоккхача шахьара нах ба.

Оарштхой тайпаш:
• цӀечой
• галай
• мержой
• белхарой
• булгӀачой
• гӀоандалой
• мужахой
• гӀулой
• хьайхарой
• гаьгий

Цар укх мехка массехк юрт Ӏойиллай, масала Галашке, Мужече, Оалкам, ДаьттагӀа, Эбарг-Юрт, Экажакъонгий-Юрт… Царна юкъе я цхьа лоадам болаш юрт — Аьрште.

Из юрт духьара Ӏойиллай пхи-ялх бӀаьшу хьалха лоамара Ӏобессача шин веший тӀехьено — Белхарах белхарошеи БулгӀачах булгӀачошеи. Ха дӀа мел йода юрт йоккхагӀа хулаш, гонахьа даьхáча тайпашца барте ухаш, из юрт цу ерригача шахьара керттера юрт, юкъ хьахиннай.

Вайна ма харра, меттига цӀерагахьа “аь” (еа) яха дифтонг хилча, цу меттига бахархой цӀерагахьа “оа” хул.

Масала:
• Каьзи — коазой
• Хаьни — хоаной
• Лаьлах — лоалахой
• Аьрзи — оарзхой
• ТӀаьрш — тӀоаршхой
• Лаьжг — лоажгхой

Иштта Аьрште баьхараш (белхарой, булгӀачой) “оарштхой” хиннаб. Аьрште йоацаш кхы а дукха моттигаш хиннай цу тайпан наьха (ДаьттагӀа, Эга-ЧӀож, Хьай, Берашке, СомайоагӀаче…). Цу Форта хийисте даьхáча тайпаша из оарштхой яха цӀи шоашта а тӀаийцар цхьа ха яьлча, хӀана аьлча цу Аьрште гуллора уж берригаш, тахан Наьсарен шахьаре мел бахачарех “наьсархой” оалаш мо. Ишта, Мужахера мужахой, Мержера мержой, ЦӀеча-Ахкера цӀечой, ГӀандал-Босера гӀоандалой, Галай-ЧӀожара галай — берригаш оарштхой лоархӀаш хилар, цар шоаша а, лоалахоша а.

ХӀаьта, тахан оарстхой хӀана оал вай?
Метта Ӏилмангахьа оазаш тайп-тайпарча оагӀаташка (категорешка) дӀаувттаю.
• Т, р, д, тӀ, с, з, н, ц, дз, цӀ яхараш “альвеолярни” оазаш я, уж дӀаоалача хана метта бухьиг цхьан метте латт.
• Ш, ж, ч, дж — “пост-альвеолярни” я.

Оарстхо оалаш дукха аттагӀа да оарШтхо оалачул, цундухьа из дош аттаденнад.

Дала барт чӀоагӀболба вай!

Ер шéкара бӀалг ба, цудухьа оал укх сурта тӀа латтачох дуккхане шéкар "ба". ХӀаьта шéкар да áла деза.

НийсагӀдар ишта да:
Сахар кусковой — бӀалг бола шекар (цаӀ хилча, шéкара бӀалг оал)
Сахарная пудра — шéкара дом
Сахарный песок — шéкар. Укхох шекара гӀум ала эшаш санна хетац сона, бакъдар аьлча. Лоацца шекар оал цох. Нагахь из бӀалгах цахилар белгалдаккха дезаш дале, писок аьча шекар áла.

#ГӀалгӀайДош

Хаттар:
Ассалаьму ӏалейкум варохьматуллоахӏи вабарокатухӏ. Са хаттар дар. Момент яхача деша таржам мишта хургда ?

Жоп:
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
Укхаза хьажа:
https://t.me/Sa_ghalghay_mott/1711

#ХаттарЖоп

«ЭЗДЕЛ»

Ер дош вай къаман юкъе йоккха моттиг йолаш да. “ГӀалгӀай Эздел” яхар, гуржий “Картвелоба”, лаьзгий “Лезгивал”, черсий “Адыгэ Хабзэ” санна, вай Ӏадатий гуллам ба. ХӀаьта цу деша бух дукхачарна е хац, е харцбар хов.

Эздел яха дош тюркий метташкара хьадоагӀаш да. Цхьаболчар яхаш санна “эза дел” тӀара дац.

Тюркий метташта “özden” яха дош да, маьрша, сий долаш” маӀан долаш. Из дош шин дешаех латт - “öz” (ший-), “den” (-гара). Цига кхетадеш дола маӀан “озден” волаш саг шийгара хӀама деш, дош оалаш, шел лакхагӀа саг воацаш хилар да, аьла санна.
Из дош дукхача метташта юкъесецад, царна юкъе эрсий метта а. Эрсашха из дош “уздень” да. Къоаршой-малкхарой къаман эздел “Озден Адет” яхаш да (“Эздий Ӏадат”).

ГӀалгӀай бух хӀана бац цунга?
1. Хандешаех хьадаьнна белгалдешаш дӀаьха -а́ чакхенца хул:
• дувца — дийца́
• лархӀа — лаьрхӀа́
• оза — эза́
2. “Дел” яхар амара кеп я, хӀаьта цу кепе цӀердешаш хилац вай меттала.
3. “Де” яхача хандешах хьадаьнна цӀердешаш “дар” кепе хул:
• ловза де — ловзадар
• доала де — доаладар
• лувча де — лувчадар
Цундухьа из дош “оза де” тӀара даларе, цун кеп “эза́дар” хургьяр, “эздел” доацаш.

Из дош вай меттала мишта хувцаденнад:
1. Тюркий "ö" оаз вай меттала яц, цох е -э, е -о хьахул.
2. Кхыча меттаех тӀаийдаьча дешай -а́н/-е́н чакхе Ӏойож:
• шайтӀа́н (Ӏарб. شيطان) — шайтӀа
• султӀа́н (Ӏарб. سلطان) — солтӀа
• къумгӀа́н (турк. qumğan) — гӀумагӀа
• озден (турк. özden) — эзди(й)
3. "Эздий” белгалдош да, цун цӀердеша кеп -л тӀатеха хьахул:
• дика — дикал
• хоза — хозал
• эзди — эздел

Эздел вайна юкъера дӀа ма далийталаш!

Хаттар:
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
"Причем тут вообще я?"
Мишта оал гӀалгӀай ӀаьдалагӀа?

Жоп:
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
Сога фу де ях ӏа?
Со юкъе фу де кхухь ӏа?
Са фу бехк ба?

#ХаттарЖоп #ГӀалгӀайДош

Хаттар:
Салам Ӏалайкум.
"ВоагӀаргвий-те из?"
"ВоагӀаргвий-теш из?"
Малагӏа башхало я акхарна юкъе?

Жоп:
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
Сона хьаховш цхьаккха яц.

#ХаттарЖоп #ГӀалгӀайДош

А вот моей жене повезло — я не ревнивый!
❌ — Ираз долаш я-кх из са сесаг — миччахьа дӀайохийт аз из!
✅ — Ма ираз дайна саг я-кх са фусам-нана — хаче эйла я со — дӀахийца лелийт аз из!

©Нах йоаца нах

ЧӀоагӀа дукха гулденнад бота чу хаттараш, кӀезиг-кӀезига чукхувса хьожаргва со уж укхаза.

Яздеш:
Уйла
Гуйре
Ӏуйре
Уй

ДӀаоалаш:
✅Ийл
✅Гийре
✅Ӏийре
✅Ий

Дукха даха, вӀалла ваштӀехьадале, яздеча тайпара ма ала шоай из.
Из ишта яздар, сога хаьттача, эшам ба. Эзар шу хьалха ишта "у" долаш из оалаш хинна хилча а тӀехьа ях аз.
Адамий мотт бувца.

Ӏояздаьдар яхаш дикагӀа хилац шоана из ишта.

#ГӀалгӀайДош

Сона а хов, шоана а хов наха Эккажакъонгий-Юрт, Пхьилекъонгий-Юрт ца оалилга.

Адамо оалача тайпара из дӀааьлча, дика хетар сона. "ЦӀЕНА" из деце а.

Яздеш:
✅Эк(к)ажакъонгий-Юрт
✅Пхьилекъонгий-Юрт

ДӀаоалаш:
✅ Экшеньг-Юрт
✅ Пхьилаьньг-Юрт

#ГӀалгӀайДош

Дурмашенг яхар арахьа кхы Ӏа яха леладеш хиннадац, со-м цар а ишта оал мотташ хиннавар сай хана.

"Дур дӀабохийта машенг" йий-хьогӀ из яхаш-м а хиннав со, бакъдар аьлча, вож "дурная машинка" хинна хила езаш я.

Цхьаццайола оатхалаш (2 дакъа)

тóка — электрический, электро-
цӀер-* — бензиновый, бензо-, топливный, дизельный
фé-* — пневматический, пневмо-, воздушный
гáза* — газовый, газо-
хин, хи- — водный, водяной, водно-
иштта эшаш хилча, "-цара" тӀатоха а мегаргда: токацара, фецара, газацара.
гӀишлош яра, гӀишлонхой* — строительный

хéрх (ба) — пила
• хéрхилг — пилка
• зӀамига хéрх — ножовка
• аьшкá хéрх* — ножовка по металлу
• тóка хéрх* — электропила
• цӀерхéрх* — бензопила
• кхеста херх* — циркулярная пила
дурмашéнг (я) — болгарка

доккха урс (да) — резак
айра (да) — наждак, наждачная бумага
ков (ба) (ковнаш да)— напильник
эг (я), аьлх (я) — оселок, брусок точильный, точило
гӀайракх (я) — точильный камень

фаттан/фоттан (я) — рубанок
йӀаьха фаттан (я) — фуганок

оагар(г)* (я) — отбойник (áга — отбивать (камень)
вáба (я) — лом
аьст (да) — тесло (инструмент для скобления дерева)
дӀáм (да) — зубило
ост (да) — долото, стамеска
загал (ба) — клин, кол, долото (дахчан)
гáм (ба) — скребок
ткъоарашт (я) — терка штукатурная

цӀáрацӀура (да) — подъёмный кран, домкрат, рычаг
пéска (да) — мастерок

шаьрду машéнг* (я) — шлифовальная машина
къоагаду машéнг* (я) — полировальная машина

мéтр (я) — рулетка, метр
(гáрахьé/нийсал) юстарг* (я) — уровень строительный
тáкадулларг (я) — линейка

мутáйк (я), таьлг (я) — валик
кӀудж (ба) (кӀовжамаш да) — кисточка
шóтка/щетка (я) — щетка

мерз (ба) — леска
тӀӀирг (я) — шнур, шнурок, веревка
• басарца белгало юлла тӀӀирг* — шнур разметочный с краской (лоацца: басар доалла тӀӀирг)
сáрмаст (да) — бечевá
муш (ба) (мушарч да) — веревка
• биткъа муш — веревочка
• сома муш — канат, трос
охка (да) — веревка (из кожи)
корс (я) — бечевка, веревка (из конских волос)
барч (я) — учкур (галех ехкача тӀӀиргах оал барч, масала)

Лаба йола кий, фураьшк, кепкилг

Со зӀамига волча хана лаба йола кий (кепка) лелайора аз аьхки.

Сона хетачох, цхьа итт шу даьнна хинна хила мегар са цу хана (зӀамагӀа а, кӀеззига воккхагӀа а хинна хила мег со). Цкъа аьхки сай лабинг ювхаш со араваьлча, цхьа-ши шу воккхагӀа сол хургволча лоалахарча кӀаьнка кепкилгах ца вашаш аьнна дагадоагӀа сона: «Са ворххӀе даь хана денз са тайпан цхьанне лела а яьяц из, е лела а ергьяц. Аз хӀаьта а!».

Из сен тӀа гӀолла аьннадар а хац, хӀаьта Ӏаткъа чӀоагӀа Ӏеткъадар сона из, кхы цӀаькхазлагӀа из ювхаш араваьланзар со. АллахӀа сагӀа а долда цун, эздийча бусалба наьха кий-м яц из.

Цул тӀехьагӀа-м дукха хезадар сона кепкилгаш лелае йиш ца хиларах, хӀаьта кӀаьнка баь хьехам дег чу бижа баьннабар.

#ГӀалгӀайБелгало

Из ишта яз сен ду тӀехьагӀа дувца мег аз, АллахӀа лой.

Язду ≠ оал

Язду:
✅Ӏуйре дика хийла
✅Ди дика хилда
✅Сайре дика хийла
✅Бийса даькъала хийла

Оал:
✅Ӏийре дик хэйл
✅Ди дик хылд
✅Сейре дик хэйл
✅Бийс даькъал хэйл

Нийса да из, гӀалат дац! МоллагӀча Ӏилманхочо а ишта аргда шуга.

Цхьаццайола кéчалаши дӀачӀоагӀъяйта хӀамаши (1 дакъа)

кéчал (я) — 1. инструмент 2. строительный материал
оатхал (я) — инструмент
дӀачӀоагӀъяйта хӀама* (я) — изделие крепежа

юкъаргӀа (я) — 1. болт 2. штырь 3. шкворень
чӀорак (да) — шайба
фент (я) — 1. гайка 2. винт
хьастам (ба) — гвоздь
шурýп (ба) — шуруп

сéтал (я) — отвертка
• тóка сéтал* — шуруповерт
• вéда сéтал* — отвертка минус
• жӀарга сéтал* — крестовая (фигурная, плюс) отвертка
• дӀачухьовзаде/хьовзаде — вкрутить, ввинтить

дӀоагӀа (да) — ключ
• фента дӀоагӀа* — гаечный ключ
• гáза дӀоагӀа* — газовый ключ
• дӀа-юха óза дӀоагӀа* — раздвижной ключ

бурув (да) (бурош да) — 1. бур, бурав 2. сверло 3. дрель
• бурув тóха — бурить
• бурув хьовзаде — сверлить
• бурув тóхар(г) (я)* — перфоратор

гон (я) — молоток
водж (я) — 1. молот деревянный, (киянка, колотушка) 2. дубинка 3. трамбовка
• хьамчá водж* — резиновая киянка (молоток)
жӀов (я) (жӀовнаш) — молот
вáрбаст (я) — кувалда

моарзагӀа (ба) — плоскогубцы, клещи, щипцы
божмоарзагӀа (ба) — тиски
хьастамаш увзорг* (я)— гвоздодер

ТЕРКО Е: седкъилга (*) хьаракаца белгалдаьха дешаш сайгара дешаш да: е леладеш хеза‌ а дац сона уж, е яздаь дайна а дац сона уж.

Юхе мел диса дешаш леладеш а, дӀаяздаь а долаш да.

Дукхален таьрахь белгалдаьккхадеце, "-ш" (-аш) тӀатоха мара дезац яхилга да.

Укхох гӀалгӀай меттала даттараш (да) оал.
Кавказерча наха (гӀазкахаша а) эрсий меттала соус оал укхох.
Эрсаша жаркое оал.

#ГӀалгӀайДош

За всю свою жизнь, отродясь
❌ сай дерригача вахара чу
✅ се дийна волаш
...ишта хоза хӀама йиайий-хьогӀ аз-м
✅ айса укх Лаьтта ха йоаккхаш (волаш) / йоаккхача юкъа
...хьо мара ма вайнавац сона ишттал эхь доацаш
✅ сай/се нанас ваьча денз
...дайнадац сона укх тайпара сурт
✅ се хьакхеллача денз
...ишта во чай ма меннадац аз

#ГӀалгӀайДош

"МА ЧӀОАГӀА БА-КХ БОККХАГӀБАРАШ. ЦАРЕХ ХӀАМА МА АЛА!" яхаш деш йоазув дац ер. БоккхагӀчар а, къонагӀчар а тоаде дезаш дукха хӀамаш да. ХӀаьта царна къамаьл лерттӀа хьаде хац яхаш бехкаш мукъа ма даха царех. Цар-м кхы цӀенагӀа мотт ма бувца балара, дин духьала къамаьл де уж сайцачахьеи, динах уж чӀоагӀбелчахьеи. Воккхавар а, зӀамига вар а.

МоллагӀа воккхагӀвар хьаийцача, ше-ший моттиг хул цун гӀалгӀай мотт шийна дика ховш.

• ЦаӀ хургва хьона ворххӀе дай ханара денз чарахье ухаш, герза а, оакхарий а цӀераш шаьра ховш, хӀаьта "воатагар" крокодил йолга ца ховш.
• Вож хургья бӀаь тайпарча даарий цӀи ховш, хӀаьта "ло" яхар хӀамаш тегаш бола лекало болга ца ховш.
• КхоалагӀчо дег тӀара дар дувцаргда хьо хьай нанас ваьча хана денз хьона хеза доацача дешашца, хӀаьта къанз уксус долга хов хургдац цунна.

Хулаш хӀамаш да уж. Деррига дешаш хайна варгвац саг. Шийна маьрша вахаш вола саг хӀаьта а. Укх Лаьтта ха йоаккхаш шийна хезар мара хац царна. ХӀаранечунгара цунна ховр хьаэц деза цудухьа, кхыдар кхычунгара а эцаш.

Хаттар
Ассаламу Ӏалейкум. ГӀалгӀай мотт бизза Ӏома мишта бе йиш я? Цхьа бахьан мара хац-кх вайна воай мотт. КӀоаргга мишта Ӏомабе беза из боккхагӀчарна а ха беззача тайпара из мотт ховш ца хилча.

Жоп
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
ТӀеххьарча дешаех лаьца: боккхагӀчарна наха бувцаш бола мотт бовз. Адамий мотт.

Масала, къонавар хьаькъал долаш ма вий — дошлорга чу а хьежа, Ӏодийшад цо: "Дагалоацам — цель", аьнна.

"С какой целью он туда поехал?" ала воал из хӀанз.
Фу аргда цо?
"МалагӀча дагалоацамца вахав из цига?" — аргда.
Е шийна хьаькъал тоъэ, аргда цо:
"МалагӀа дагалоацам болаш вахав из цига?"

Ер мо йолча метте воккхачо аргдар:
Фу уйла йолаш вахав из цига?
Фу дагадеха вахав из цига?
Фу бахьан долаш вахав из цига?
Зе долаш вахавий из цига?
ХӀама долаш вахавий из цига?
Е вешта аргдар, ше луш долча хаттара ДАГАЛОАЦАМГА хьежжа)))

Къоначо а воккхачо а гӀалгӀай меттала аьлар: къоначо эрсий ӀаьдалагӀеи воккхачо гӀалгӀай ӀаьдалагӀеи.

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
Школе дешаш дола йоазон, дешара кинашкаш шийга электронни долчо тасса сона бота чу. Еррига классаш эш, къаьстта йоазув. Хьалха да-м дар сога уж, мичай хац уж файлаш.

http://t.me/Sa_g1alg1ay_mott_bot

Бел санна геттара «дIа» а ма хила,
цел санна геттара «хьа» а ма хила —
херх санна «дIа» а «хьа» а хила.
Не будь как лопата слишком «от себя», и не будь как тяпка слишком «на себя» — будь как пила: и «от себя», и «на себя».

© ГӀалгӀай кица

#ГӀалгӀайБелгало #Сакъердам

ДӀаи хьаи

Хьа — хьогахьа хьатӀадоагӀар
ДӀа — хьогахьара дӀадодар


ДӀахозий хьона?
❌ — ДӀахоз
✅ — ХЬАхоз

❌ Хьахозий цунна?
❌ — Хьахоз цунна
✅ ДӀАхозий цунна?
✅ — ДӀАхоз цунна

❌ Аз хьайна хьатӀадайтача суртага хьажал
✅ Аз хьайна ДӀАтӀадайтача суртага хьажал
✅ Сайна ХЬАтӀаденача суртага хьежар со
✅ Йишийна ДӀАтӀаденача суртага хьежар со.
✅ Шийна ХЬАтӀаденача суртага хьежар йиша

❌ Хьадувца дезий са?
✅ ДӀАдувца дезий са?
✅ — ХӀаа, ХЬАдувца сога.

✅ ДӀАвала укхазаРА
✅ ХЬАвала укхазаХЬА

✅ Нане берагара ловзорг ДӀАяккхар
✅ Аз берагара ловзорг ХЬАяккхар

✅ — ДӀАэцал ер
✅ — ХЬАэц аз хӀанз

Цхьаькха а да.

Кагийча нахаца царех "кӀаьнкаш" а хеташ шо йистхулаш хилча, царех кагий нах хург а бац. Кхыча къамашка гу вайна из сурт... пацанаш хул царех.

КӀаьнк кхувш воагӀача хана денз къонах хургволаш кхеве веза. Нане кӀориг мо ца кхевеш.

#ГӀалгӀайБелгало

«Вотеши», «даьцеши», маца доккхий хинна довргдолаш да шо?

Кагийча нахаи мехкараштеи доагӏаш дола къамаьл да ер. Къаденнача дийнахьа наьха нахага "даьци" , "воти" яхаш ма лела. Шун вотеши даьцеши шоай цӏагӏа ба, ераш къонахийи кхалнахи ба. Беро из наьха сагага аьлча, хӏама дац, хӏаьта шоана дагӏац ишта къамаьл дар.

Хийла ткъаь пхе шерара зӏамсаг хул шийл итт шу йоккхагӀйолча кхалсагага "даьци" яхаш латташ. ЦаӀ хов сона — нийса дац из.

Шоай цӏераш яха.

воти ❌ —> къонах ✅
даьци ❌ —> кхалсаг ✅
дáди / дадá ❌—> воккха саг ✅
нáни / нанá ❌ —> йоккха саг ✅

кӏаьнк —> зӏамсаг ✅
Кӏезигагӏа дале, 14-15 шу даьнначахой зӏамсаг ва из, кхы хьалхагӏа цох из хиннавеце.

йиӏиг ✅ —> йоӏ❓
Йоӏага "йиӏиг" аьле йистхул вай. Укхаза баккха бехк бац.

#ГӀалгӀайБелгало

Фу ха яьннай?

21:05 — иттлагӀчоа пхи минот яьннай / ийс даьнна пхи минот яьннай
21:29 — иттлагӀчоа ткъаь ийс минот яьннай /...
21:30 — иттлагӀчоа ах даьннад
21:31 — ткъаь ийс минот йоацаш итт даьннад /... /...
21:55 — пхи минот йоацаш итт даьннад / итт дáла пхи минот йисáй / пхи минот яьлча, итт доал

15:08 ?
— диълагӀчоа бархӏ минот яьннай

Кхойтта минот йоацаш сахьат даьннад?
— 12:47 / 00:47

#ГӀалгӀайБелгало

Ислами, имани, ихьсани

Яхьья ибн ЯӀмарагара дувц, цо аьлар, аьнна:

«Духхьашха¹ дéгӀáчох² Басрате къамаьл де ваьннар МаӀмад аль-ДжухӀани хиннав. Сои Хьумайд ибн Ӏабдуррохьмáн аль Хьимъяри‌и хьажол (е Ӏумрат) де дахáча хана оах аьннадар: "АллахӀа Элчан, ﷺ, асхьабех цхьа саг вайнавала‌ра-кх вайна вай хоаттаргдолаш цигарча‌р де‌гӀа‌чох деш долча къамаьлех лаьца". ТӀаккха маьждигера аравоаллаш хинна ӀабдуллоахӀ ибн Ӏумар ибн аль-ХоттӀоаб кхийтта‌ аьттув баьлар тха. Ази са новкъостои цунна го бир: цаӀ аьттехьи вож аьрдехьи волаш. Сай новкъосто къамаьл де се викал³ вича санна а хийтта, аз аьлар: «Абу Ӏабдуррохьман, тхогахь нах баьннаб Къуръан дешаш а болаш, Ӏилманна тӀехьабаьрза⁴ а болаш а, тӀаккха кӀезига царех дийцар цо, де‌гӀа‌ хилар дац а яхаш, гӀулакхаш ши-ша‌ хьахулаш да а я‌хаш. ТӀаккха цо аьлар: "Хьайх уж кхете, царга хоам дӀабелахь со царех цӀена волга а, уж сох цӀена болга а. ӀабдуллахӀ ибн Ӏумар дув буаш волчох дув ма буъ аз, царех цхьаннега Ухьуд-лоам миссел дошув а долаш, цо из [АллахӀ духьа] дӀадахийтача, АллахӀа из къоабал ма дергдац цунгара цо дегӀа хиларца им диллалца. Цул тӀехьагӀа аьлар цо:

Са дас, Ӏумар ибн аль-ХоттӀоаба, дийцадар сога:
«Цхьан дийнахьа тхо АллахӀа Элчанца, ﷺ, долча хана цхьа къонах вера тхогахьа лоа мо кӀай дувхар дувхаш, кӀор мо Ӏаьржа мос йолаш, е наькъá воагӀаш хилара хьагуш лар⁵ а йоацаш е тхох цхьаннена вовзаш а воацаш. Пайхамар, ﷺ, волча Ӏохайра из ший голаш цун голашта дӀатӀа а оттаеш, ший кулгаш ший ворошта⁶ ӀотӀа а дийхка, тӀаккха аьлар цо:
— ХӀай Мухьаммад, Исламах дувц сона.
ТӀаккха АллахӀа Элчано, ﷺ, аьлар: — Ислам да Ӏа АллахӀ воацар кхы даьла цахилар а, Мухьаммад АллахӀа элча хилар а тешал дари, ламаз дари, загат дӀадалари, Ромадоан бетта марха кхабари, наькъа низ кхоаче, хьажол дари.
— Бакъ лув хьо — аьлар вокхо
[Ӏумара] аьлар: «ТӀаккха цецдайлар тхо цунах: ше хетта а хетт укхо, ше бакъ лув хьо а йоах укхо».
ТӀаккха [къонахчо] аьлар:
— ТӀаккха дувцал Ӏа сона иманах.
— Ӏа им диллар да АллахӀацеи, цун малайкашцеи, цун китабашцеи⁷, цун элчашцеи, Аьхартденцеи, дéгӀá хиларцеи: дикачунца а, вочунца а — аьлар.
— Бакъ лув хьо, — аьлар вокхо — ТӀаккха ихьсанах дувцал Ӏа сога.
— Ӏа АллáхӀá Ӏибадат дар да хьайна из гуча санна: хьона из ца гой а, цунна хьо гу — аьлар
— ТӀаккха дувцал Ӏа сога Къематденах — аьлар
— Цох хаттар хьакхаьчар из хаттар дӀаденначул дукхагӀа ховш вац ше — аьлар.
— ТӀаккха ювцал Ӏа сога цун белгалонаш — аьлар.
— Нанас шийна тӀалаттар Ӏояр а, хьона бӀаргагор а: когаш берзан, дегӀ берзан, доалахьа хӀама доаца жаӀуй⁸ шоайла яхьаш⁹ лувцаш хургба шоай гӀишлоний¹⁰ лакхалгахь — аьлар.
Цул тӀехьагӀа из дӀа а ваха, цхьа юкъ яьнначул тӀехьагӀа хаьттар сога [Элчано, ﷺ]: «ХӀай Ӏумар, хаттар луш хиннар мала вар хой хьона?» аьнна. «АллахӀáи цун Элчаннеи дикагӀа хов-кх» — аьлар аз. Цо аьлар: «Боккъал, Джабраил дар из шуга шун ди хьéха де‌на хинна».

📚 Хьадис хьадоаладаьр Муслим ва

---------------------------------------------------------
Ӏарбий йоазуви, белгалдаккхараши, Ӏодешари хетарашка да

#Хьадис

Хаттар:
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
«АллахӀ раьза хилва массарна». Нийса дий ер?
Жоп:
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
✅ АллахӀ раьза хилва...
❌ ...массарна
❌ ...массарашта
❌ ...массанаьрна (массанаьна)
✅ ...массанена
✅ ...массабарашта

Ишта лоархӀ вай.

#ХаттарЖоп

Доацар хьатӀа а аьле, дар дӀатӀаоалийт
Когда наговаривают — приходится выговаривать.

© ГӀалгӀай кица

#ГӀалгӀайБелгало #Сакъердам

Кхалха яхар «кхычахьа дӀаваха», аьнна, маӀан долаш да, хьаяхачох. Цу тӀара доагӀаш хила деза из.