The account of the user that owns this channel has been inactive for the last 11 months. If it remains inactive in the next 18 days, that account will self-destruct and this channel will no longer have an owner.
پەندی پێشینیان
@pandakanipiramerd
هەوڵێکە بۆ کۆ کردنەوەی ئەو پەندانەی دە ناو دیوانی شاعیران دان؛ تەقەللایەکە بۆ نووسینەوە پەندەکانی پیرەمێردی نەمر و مەلا غەفووری دەبباغی.
ئەدمین👈
@Kamalrahman
@Taher
http://@taherghasemy7.gmail.com
لینکی کاناڵ👇
پەندی پێشینیان
08 Jul, 20:30
The account of the user that owns this channel has been inactive for the last 11 months. If it remains inactive in the next 29 days, that account will self-destruct and this channel will no longer have an owner.
پەندی پێشینیان
06 Aug, 06:31
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
جه‌وهه‌ر له به‌ختی ڕه‌شدا دیاره
شه‌وقی مانگه‌شه‌و له شه‌وی تاره
ڕشته‌ی زیره‌کی که خوا پێی داوین
بووه به په‌تێک پێی پێ له داوین
(قونبوله‌ی زه‌ڕه) له‌ولا ئه‌ته‌قێ
چاوگه‌ی (ئاوه‌ڕه‌ش) لێره ئه‌ته‌قێ
هه‌وری (بڕووخێ) که ئه‌گرمێنێ
(لافاو) هه‌ر ماڵی خۆمان ئه‌ڕمێنێ
قوڕیان گرته‌وه بۆ نه‌وجوانان
وا خۆیان بوونه (به‌رزه‌کی بانان)
هه‌ر ده‌ڵێم ناوی کوردیه‌تی نابه‌م
چی بکه‌م تینومه بێ ئاو ده‌ر نابه‌م؟
(به‌فر) وه‌ک سه‌رم باری به سه‌رما
کوێستانیم باکم نییه له سه‌رما
هێند (په‌ڵ) یان پیادام بووم به مناره!
که‌س له من به‌رزتر نییه له‌م شاره
بوومه چرایێک له سه‌ر مناره
من ئه‌سووتێم و ڕێی خه‌ڵک دیاره
خشتێ بڕووخێ لێم بوو به دیوار
هه‌ر هاوار ئه‌که‌م لێم نابیه‌ن هاوار
ئه‌گینه هه‌ر من هاوارکه‌ریان بووم
به (ژیان) و (ژین) من ڕابه‌ریان بووم
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۹٥٤، ۱۰/شوبات/۱۹٤۹، لاپه‌ڕه ٥٦۳.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قونبولەی زەڕە: بۆمبی ئەتۆمی.
سە‌رچاوە؛ سەرچاوکە؛ سە‌رچاوگە؛ چاوگە: چاڤکانی، چاوگ، ژێدە‌ر، شوێنی سه‌رهه‌ڵدانی شتێک.
بەرزەکی‌بانان: لاوی چاوچڵێس، لاوی تۆڵاز و دڵتەڕ.
جه‌وهه‌ر له به‌ختی ڕه‌شدا دیاره
شه‌وقی مانگه‌شه‌و له شه‌وی تاره
ڕشته‌ی زیره‌کی که خوا پێی داوین
بووه به په‌تێک پێی پێ له داوین
(قونبوله‌ی زه‌ڕه) له‌ولا ئه‌ته‌قێ
چاوگه‌ی (ئاوه‌ڕه‌ش) لێره ئه‌ته‌قێ
هه‌وری (بڕووخێ) که ئه‌گرمێنێ
(لافاو) هه‌ر ماڵی خۆمان ئه‌ڕمێنێ
قوڕیان گرته‌وه بۆ نه‌وجوانان
وا خۆیان بوونه (به‌رزه‌کی بانان)
هه‌ر ده‌ڵێم ناوی کوردیه‌تی نابه‌م
چی بکه‌م تینومه بێ ئاو ده‌ر نابه‌م؟
(به‌فر) وه‌ک سه‌رم باری به سه‌رما
کوێستانیم باکم نییه له سه‌رما
هێند (په‌ڵ) یان پیادام بووم به مناره!
که‌س له من به‌رزتر نییه له‌م شاره
بوومه چرایێک له سه‌ر مناره
من ئه‌سووتێم و ڕێی خه‌ڵک دیاره
خشتێ بڕووخێ لێم بوو به دیوار
هه‌ر هاوار ئه‌که‌م لێم نابیه‌ن هاوار
ئه‌گینه هه‌ر من هاوارکه‌ریان بووم
به (ژیان) و (ژین) من ڕابه‌ریان بووم
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۹٥٤، ۱۰/شوبات/۱۹٤۹، لاپه‌ڕه ٥٦۳.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قونبولەی زەڕە: بۆمبی ئەتۆمی.
سە‌رچاوە؛ سەرچاوکە؛ سە‌رچاوگە؛ چاوگە: چاڤکانی، چاوگ، ژێدە‌ر، شوێنی سه‌رهه‌ڵدانی شتێک.
بەرزەکی‌بانان: لاوی چاوچڵێس، لاوی تۆڵاز و دڵتەڕ.
پەندی پێشینیان
05 Aug, 08:08
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
گوناهـ و تۆڵه، زۆر که‌س تیا کۆڵه
خۆ هێجگار تۆڵه‌ی باوک بۆ ڕۆڵه
باوک له ئه‌ولاد ئینکاری نییه
ئازاری هه‌یه و بێزاری نییه
ئه‌مه‌یه که خووی فرزه‌ند ئه‌گۆڕێ
هه‌ر به زیندوویی ئه‌یخاته گۆڕێ
که به منداڵی ته‌ربیه‌ت نه‌دا
ئه‌و ئه‌ڕوا به شوێن کرده‌وه‌ی به‌دا
ئه‌وسا قانوونی جه‌زای حکوومه‌ت
مه‌حکوومی ئه‌کا، به پێی عقووبه‌ت
ئه‌بێ گوناهی باوکی لێ بگری
خۆی خووی وا لێ کرد با هه‌ر بۆی بگری
من باوکم دیوه که چاوی لێ بوو
کوڕه‌که‌ی له شوێن ئۆتۆمۆبیل چوو
ئه‌و به فه‌خره‌وه ئه‌یگوت: کوێ ئه‌چی
چۆن له چنگ ئه‌حه‌ی کوڕم ده‌رده‌چی؟
خۆ ئه‌گه‌ر که‌وته ژێر ئۆتۆمۆبیل
ئه‌چیته شکات به داد و ده‌خیل
ناڵێ کوڕه‌که‌م ڕای کرد شوێنی که‌وت
خۆی هه‌ڵاوه‌ستی ده‌ستی به‌ربوو، که‌وت
ئاخ خۆزگه چاری ئه‌مه ئه‌کرا
باوکی ئه‌وانه جه‌زا ئه‌درا
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۱۹٥۳، ۰۳/شوبات/۱۹٤۹، لاپه‌ڕه ٥٦۲.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ئینکار: حاشا، هاشا، نكۆڵی.
۲. جەزا: گۆڕ، سزای کاری خراپه.
۳. عقووبەت: ئە‌شکە‌نجە، سەچاک، ته‌ممێ.
٤. لێگرتن: لە دڵەوە زویربوون لە یەکێک.
٥. دەخیل: وشەی پاڕانەوە.
👇
@pandakanipiramerd
گوناهـ و تۆڵه، زۆر که‌س تیا کۆڵه
خۆ هێجگار تۆڵه‌ی باوک بۆ ڕۆڵه
باوک له ئه‌ولاد ئینکاری نییه
ئازاری هه‌یه و بێزاری نییه
ئه‌مه‌یه که خووی فرزه‌ند ئه‌گۆڕێ
هه‌ر به زیندوویی ئه‌یخاته گۆڕێ
که به منداڵی ته‌ربیه‌ت نه‌دا
ئه‌و ئه‌ڕوا به شوێن کرده‌وه‌ی به‌دا
ئه‌وسا قانوونی جه‌زای حکوومه‌ت
مه‌حکوومی ئه‌کا، به پێی عقووبه‌ت
ئه‌بێ گوناهی باوکی لێ بگری
خۆی خووی وا لێ کرد با هه‌ر بۆی بگری
من باوکم دیوه که چاوی لێ بوو
کوڕه‌که‌ی له شوێن ئۆتۆمۆبیل چوو
ئه‌و به فه‌خره‌وه ئه‌یگوت: کوێ ئه‌چی
چۆن له چنگ ئه‌حه‌ی کوڕم ده‌رده‌چی؟
خۆ ئه‌گه‌ر که‌وته ژێر ئۆتۆمۆبیل
ئه‌چیته شکات به داد و ده‌خیل
ناڵێ کوڕه‌که‌م ڕای کرد شوێنی که‌وت
خۆی هه‌ڵاوه‌ستی ده‌ستی به‌ربوو، که‌وت
ئاخ خۆزگه چاری ئه‌مه ئه‌کرا
باوکی ئه‌وانه جه‌زا ئه‌درا
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۱۹٥۳، ۰۳/شوبات/۱۹٤۹، لاپه‌ڕه ٥٦۲.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ئینکار: حاشا، هاشا، نكۆڵی.
۲. جەزا: گۆڕ، سزای کاری خراپه.
۳. عقووبەت: ئە‌شکە‌نجە، سەچاک، ته‌ممێ.
٤. لێگرتن: لە دڵەوە زویربوون لە یەکێک.
٥. دەخیل: وشەی پاڕانەوە.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
04 Aug, 06:13
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
هه‌ر له‌و ڕۆژه‌وه جیهان دانراوه
ئه‌هل و نائه‌هلی تیا فه‌رق کراوه
ئه‌شکاڵی به‌شه‌ر که‌س له که‌س ناکا
تاکو یه‌کسان بێ به‌د له‌گه‌ڵ چاکا
هه‌روا هاتووه وایش ئه‌چێته سه‌ر
تازه ئێسترمان بۆ نابێته به‌ر
ئایینی ئیسلام ته‌ساویی دانا
به‌ڵام فه‌زڵیشی بۆ دانا دانا
من به ڕه‌نجی شان پاره‌م ده‌ست که‌وێ
ته‌مه‌ڵ له‌لاوه چی له من ئه‌وێ؟
به‌ڵێ حه‌قی که‌س به که‌س نابڕێ
ناحه‌قی ناوی به خراپ ئه‌برێ
یاریده‌ی که‌وتوو سه‌ده‌قه و زه‌کات
به ئه‌مری خودا و پێغه‌مبه‌ر داهات
نه‌ک ئه‌مه‌ی بڵێی به (بۆلشه‌ویکی)
هه‌رچی په‌یدا بوو بێته شه‌ریکی
تازه ... له گیان وه‌ڕستن
به ئێمه ئه‌ڵێن کۆنه په‌رستن
خۆزگه ئه‌مزانی تازه چییان کرد؟
ئه‌مه‌نده به‌نده‌ی خوایان له ناو برد
دیموکراتییه (زه‌ره)ی داهێنا
ڕه‌گی هه‌ژاری له بن ده‌رهێنا٥
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۹٥۱، ۲۷ی کانوونی دووه‌می ۱۹٤۹ز، لاپه‌ڕه ٥٦۱.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. نائەهل: نالایق، نالێهاتوو، نە‌شیاو.
۲. ئەشکاڵ: وێنه‌كان، شكڵه‌كان.
۳. ته‌ساوی: مساوات، چۆن یه‌کی.
٤. فەزڵ: گەورەیی، سەرتری.
«أَيُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ رَبَّكُمْ وَاحِدٌ وَ إِنَّ أَبَاكُمْ وَاحِدٌ كُلُّكُمْ لِآدَمَ وَ آدَمُ مِنْ تُرَابٍ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اَللّهِ أَتْقاكُمْ وَ لَيْسَ لِعَرَبِيٍّ عَلَى عَجَمِيٍّ فَضْلٌ إِلاَّ بِالتَّقْوَى.»: ئەی ئادەمیزادینە، خوداتان یەک خودایە. یەک باوکتان هەیە. هەمووتان لە ئادەم کەوتنە خوار و ئادەمیش لە گڵ دروستکراوە. ڕێزدارترین کەس لە ئێوە لای خودا ئەوەتانە کە تەقوای زیاتر بێ. هیچ بابەیەکی عەرەب لە ناعەرەبێک ڕێزدارتر نییە مەگەر بە تەقوا و خواپەرەستی. [ژیانی پێغەمبەر، ئەبولحەسەنی نەدەوی، وەرگێڕانی: مەحموود ئەحمەد محەممەد، چاپی دووەم ۲۰۰٦ز، لاپەڕە ٦۰۹.]
٥. مه‌به‌ستی پیره‌مێرد لەوه‌یه که ئه‌و به‌ره‌یه‌ی داوای دیموکراتی ده‌کرد وه‌ک ئه‌مریکا و ئینگلیز، بۆمبای ئه‌تۆمیان داهێنا که به جارێ ملیۆنه‌ها خه‌ڵکیان له ژاپۆن پێ له‌ناو برد.
هه‌ر له‌و ڕۆژه‌وه جیهان دانراوه
ئه‌هل و نائه‌هلی تیا فه‌رق کراوه
ئه‌شکاڵی به‌شه‌ر که‌س له که‌س ناکا
تاکو یه‌کسان بێ به‌د له‌گه‌ڵ چاکا
هه‌روا هاتووه وایش ئه‌چێته سه‌ر
تازه ئێسترمان بۆ نابێته به‌ر
ئایینی ئیسلام ته‌ساویی دانا
به‌ڵام فه‌زڵیشی بۆ دانا دانا
من به ڕه‌نجی شان پاره‌م ده‌ست که‌وێ
ته‌مه‌ڵ له‌لاوه چی له من ئه‌وێ؟
به‌ڵێ حه‌قی که‌س به که‌س نابڕێ
ناحه‌قی ناوی به خراپ ئه‌برێ
یاریده‌ی که‌وتوو سه‌ده‌قه و زه‌کات
به ئه‌مری خودا و پێغه‌مبه‌ر داهات
نه‌ک ئه‌مه‌ی بڵێی به (بۆلشه‌ویکی)
هه‌رچی په‌یدا بوو بێته شه‌ریکی
تازه ... له گیان وه‌ڕستن
به ئێمه ئه‌ڵێن کۆنه په‌رستن
خۆزگه ئه‌مزانی تازه چییان کرد؟
ئه‌مه‌نده به‌نده‌ی خوایان له ناو برد
دیموکراتییه (زه‌ره)ی داهێنا
ڕه‌گی هه‌ژاری له بن ده‌رهێنا٥
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۹٥۱، ۲۷ی کانوونی دووه‌می ۱۹٤۹ز، لاپه‌ڕه ٥٦۱.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. نائەهل: نالایق، نالێهاتوو، نە‌شیاو.
۲. ئەشکاڵ: وێنه‌كان، شكڵه‌كان.
۳. ته‌ساوی: مساوات، چۆن یه‌کی.
٤. فەزڵ: گەورەیی، سەرتری.
«أَيُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ رَبَّكُمْ وَاحِدٌ وَ إِنَّ أَبَاكُمْ وَاحِدٌ كُلُّكُمْ لِآدَمَ وَ آدَمُ مِنْ تُرَابٍ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اَللّهِ أَتْقاكُمْ وَ لَيْسَ لِعَرَبِيٍّ عَلَى عَجَمِيٍّ فَضْلٌ إِلاَّ بِالتَّقْوَى.»: ئەی ئادەمیزادینە، خوداتان یەک خودایە. یەک باوکتان هەیە. هەمووتان لە ئادەم کەوتنە خوار و ئادەمیش لە گڵ دروستکراوە. ڕێزدارترین کەس لە ئێوە لای خودا ئەوەتانە کە تەقوای زیاتر بێ. هیچ بابەیەکی عەرەب لە ناعەرەبێک ڕێزدارتر نییە مەگەر بە تەقوا و خواپەرەستی. [ژیانی پێغەمبەر، ئەبولحەسەنی نەدەوی، وەرگێڕانی: مەحموود ئەحمەد محەممەد، چاپی دووەم ۲۰۰٦ز، لاپەڕە ٦۰۹.]
٥. مه‌به‌ستی پیره‌مێرد لەوه‌یه که ئه‌و به‌ره‌یه‌ی داوای دیموکراتی ده‌کرد وه‌ک ئه‌مریکا و ئینگلیز، بۆمبای ئه‌تۆمیان داهێنا که به جارێ ملیۆنه‌ها خه‌ڵکیان له ژاپۆن پێ له‌ناو برد.
پەندی پێشینیان
03 Aug, 13:11
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
بەخۆوه نه‌دیوه که گه‌ییه پاڵتۆ
خۆی بۆ هاوشانی ئه‌کوتێته پاڵ تۆ
که‌وڵی سمۆریان دایه که‌ره‌وان
که‌ری پێش خۆی خست، کردیه سه‌ر کۆپان
(گه‌دا) سه‌رکاریی ئه‌گه‌ر پێ ببڕێ
پیاو ماقووڵ ئه‌شێ وه‌ک کار سه‌ر ببڕێ
هه‌ر له سه‌ره‌تای جیهان تا ئه‌مڕۆ
نادان به که‌یفه و دانا به ڕۆ ڕۆ
هێشتا تێ ناگه‌ن که خواستی خوایه
به خۆی بنازێ و دوایی له دوایه
ئه‌بینی ئه‌وه‌ی که خاترجه‌مه
له هیچ تێ ناگا بۆیه بێ غه‌مه
چرایه که‌وا خوا هه‌ڵی گیرساند
ئه‌وی فووی لێ کرد ڕیشی خۆی سووتاند
هه‌ندێ ناسراون به خه‌ڵک ئه‌وه‌ڕن
نانێ له به‌شه‌ر به شه‌ڕ ئه‌پچڕن
گۆڕی ئه‌وانه به (سه‌مه‌ندۆک)ه
ده‌میشیان بگری پڕ زگیان نۆکه
به بای نۆک ئه‌تڕن ئه‌ده‌ن له پۆوه
پیسایی تووله ئه‌که‌ن به بۆوه
نان ئه‌فڕێنن له (مه‌رده‌لۆخه)
له‌و‌لاوه ژنیان ئه‌ده‌ن به (دۆخه)
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۹٥۱، ۲۰ی کانوونی دووه‌می ۱۹٤۹ز، لاپه‌ڕه ٥٦۰.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پاڵتۆ: سەربەرگێکی ئەستووری زستانییە.
۲. کۆپان: کورتان، شتێکە ناواخنەکەی پووشە لەسەر پشتی کەر و ئێستر قایم دەکرێ و باری لەسەر دەبەسترێ.
۳. کار: ساوای بزنە تا دوو سێ مانگانە.
٤. سەمەندۆک: پەتێکە سەرێکی دەخرێتە ملی سەگ یا تانجی و سەرەکەی تری دەبەسترێ بە دارێکەوە بۆ ئەوەی ئەو کەسەی کە سەری دارەکە دەگرێ سەگەکە نەیگەزێ. (سەمەندۆک کردن) پەتکردنی سەگ بە سەمەندۆک.
٥. پۆ: لق و پۆپ. ئەو شتەیە کە لەسەر ڕایەڵ دەتەنرێ.
٦. مردەلۆخە: مەردوومی بێکارەی سستی سیسەمارە
۷. دۆخە: دانی ئاژاڵی دۆشەنی بە یەکێک بۆ بەخێو کردنی، سەری بە ئەندازەیەک ڕۆن.
بەخۆوه نه‌دیوه که گه‌ییه پاڵتۆ
خۆی بۆ هاوشانی ئه‌کوتێته پاڵ تۆ
که‌وڵی سمۆریان دایه که‌ره‌وان
که‌ری پێش خۆی خست، کردیه سه‌ر کۆپان
(گه‌دا) سه‌رکاریی ئه‌گه‌ر پێ ببڕێ
پیاو ماقووڵ ئه‌شێ وه‌ک کار سه‌ر ببڕێ
هه‌ر له سه‌ره‌تای جیهان تا ئه‌مڕۆ
نادان به که‌یفه و دانا به ڕۆ ڕۆ
هێشتا تێ ناگه‌ن که خواستی خوایه
به خۆی بنازێ و دوایی له دوایه
ئه‌بینی ئه‌وه‌ی که خاترجه‌مه
له هیچ تێ ناگا بۆیه بێ غه‌مه
چرایه که‌وا خوا هه‌ڵی گیرساند
ئه‌وی فووی لێ کرد ڕیشی خۆی سووتاند
هه‌ندێ ناسراون به خه‌ڵک ئه‌وه‌ڕن
نانێ له به‌شه‌ر به شه‌ڕ ئه‌پچڕن
گۆڕی ئه‌وانه به (سه‌مه‌ندۆک)ه
ده‌میشیان بگری پڕ زگیان نۆکه
به بای نۆک ئه‌تڕن ئه‌ده‌ن له پۆوه
پیسایی تووله ئه‌که‌ن به بۆوه
نان ئه‌فڕێنن له (مه‌رده‌لۆخه)
له‌و‌لاوه ژنیان ئه‌ده‌ن به (دۆخه)
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ڕۆژنامه‌ی ژین، ژماره ۹٥۱، ۲۰ی کانوونی دووه‌می ۱۹٤۹ز، لاپه‌ڕه ٥٦۰.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پاڵتۆ: سەربەرگێکی ئەستووری زستانییە.
۲. کۆپان: کورتان، شتێکە ناواخنەکەی پووشە لەسەر پشتی کەر و ئێستر قایم دەکرێ و باری لەسەر دەبەسترێ.
۳. کار: ساوای بزنە تا دوو سێ مانگانە.
٤. سەمەندۆک: پەتێکە سەرێکی دەخرێتە ملی سەگ یا تانجی و سەرەکەی تری دەبەسترێ بە دارێکەوە بۆ ئەوەی ئەو کەسەی کە سەری دارەکە دەگرێ سەگەکە نەیگەزێ. (سەمەندۆک کردن) پەتکردنی سەگ بە سەمەندۆک.
٥. پۆ: لق و پۆپ. ئەو شتەیە کە لەسەر ڕایەڵ دەتەنرێ.
٦. مردەلۆخە: مەردوومی بێکارەی سستی سیسەمارە
۷. دۆخە: دانی ئاژاڵی دۆشەنی بە یەکێک بۆ بەخێو کردنی، سەری بە ئەندازەیەک ڕۆن.
پەندی پێشینیان
02 Aug, 07:58
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
ساڵانی پێشوو بەختمان یار بوو
حەکیمەکەمان نەخوێندەوار بوو
نەمان بیستبوو ئەم هەموو دەردە
نە ئەچووە زگمان دەرمان بە فەردە
ترس و واهیمە نەبوو لە ناوا
عیللەتمان بە ناو ئەدا بە ئاوا
بە نوشتەی شێخێک، یا لەرز بڕینێ
نەدەما دەرد و ژانی برینێ
هێلانەقوڵتە لەگەڵ شیری کەر
دەردەباریکەی لا ئەبرد لەسەر
ئەوسا شرینقە شەو هەر بۆ ژن بوو!
ئێستا نێرینە لەشی کون کون بوو!!
دیپلۆمەی درۆ لە ناوی بردین
هەزار نەخۆشیی بۆ پەیدا کردین
خۆ هێجگار دەردی ئیجتیماعیمان
دووبەرەکیی وای هێنایە مەیدان
نایێڵێ ساتێ سەرمان ڕەحەت بێ
بەشمان بۆ سەردار، سەر دار و پەت بێ
هەرچی هەڵئەسێ ئەڵێ: من حیزبم
برا لێم لادە، نامەوێ حیز بم
ئەحزاب جوێ بۆ جوێ کەوتنە شەڕەجوێن
ئیسلامییەت و عەسەبیەت جوێن
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٥۰، لاپەڕە ٥٥۹، چاپی ساڵحی ٥۹۱.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. حەکیم: بژیشک، پزیشک، دکتۆر.
۲. فەردە: تایەک لە بارێک.
۳. عیللەت: دەرد، نه‌خۆشی.
٤. لەرزبڕین: نوشتە نووسین بۆ یەکێک کە تووشی لەرز بووبێ.
٥. قوڵتە: مەلێکی کەوەلەی خاڵ و میلدارە لە (دارکونکەرە) پچووکترە بە شوێنی سەختەوە ھێلانە دەکا وەک ھێلانەی پەرەسێلکە.
٦. دەردەباریکە: دەردی سیل، وەرەم، بنێسی، ئازارسی.
۷. شرینقە: شتێکی تایبەتییە دەرمانی شلی تێ دەکرێ و بە دەرزی لە جەستە دەدرێ.
٨. سەردار: گەورەی کۆمەڵێک.
۹. عەسەبیەت: دە‌مارگیری، دەمارگرژی.
۱۰. تێڕوانینی ئیسلام بۆ نەخۆشی:
"تَدَاوَوْا ، فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يَضَعْ دَاءً إِلَّا وَضَعَ لَهُ دَوَاءً غَيْرَ دَاءٍ وَاحِدٍ الْهَرَمُ" مسند أحمد، الرقم٫ ۱۷۰۷۸. بۆ نەخۆشەکانتان چارە بکەن چونکە خودا دەردی بێ دەرمانی دانەناوە، جگە لە دەردی پیری.
"تَدَاوَوْا ، فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يُنْزِلْ دَاءً إِلَّا أَنْزَلَ لَهُ شِفَاءً" مسند أحمد، الزقم٫ ۱۸۰۸۳. نەخۆشەکانتان چارە بکەن، تا شیفاکەشی لەگەڵدا نەنارد بێت، خوا دەردێکی نەناردووە.
فقەالسنە، سید سابق، وەرگێڕانی: حەمەئەمین ئەحمەد بەرزنجی، بەرگی دووەم، لاپەڕە ٦.
۱۱. دەمارگرژی: «وَمَنْ قَاتَلَ تَحْتَ رَایَهٍ عِمِّیَّهٍ یَغْضَبُ لِعَصَبَهٍ، أَوْ یَدْعُو إِلَى عَصَبَهٍ، أَوْ یَنْصُرُ عَصَبَهً، فَقُتِلَ، فَقِتْلَهٌ جَاهِلِیَّهٌ»:[ مسلم: الرقم٫ ۱۸۴۸] «هەر کەس لە ژێر ئاڵایەک بەشەر بێ کە بێ ئامانجە؛ بە جۆرێ لە دەمارگرژییان توڕە بێ یا خەڵکی بەرەو دەمارگرژی بانگ بکا، یان یاریدەر بێ بۆ دەمارگرژی و بمرێ، مردنەکەی وەک مردنی سەردەمی نەزانی دەبێ [بە موسوڵمانی نامرێ].
👇
@pandakanipiramerd
ساڵانی پێشوو بەختمان یار بوو
حەکیمەکەمان نەخوێندەوار بوو
نەمان بیستبوو ئەم هەموو دەردە
نە ئەچووە زگمان دەرمان بە فەردە
ترس و واهیمە نەبوو لە ناوا
عیللەتمان بە ناو ئەدا بە ئاوا
بە نوشتەی شێخێک، یا لەرز بڕینێ
نەدەما دەرد و ژانی برینێ
هێلانەقوڵتە لەگەڵ شیری کەر
دەردەباریکەی لا ئەبرد لەسەر
ئەوسا شرینقە شەو هەر بۆ ژن بوو!
ئێستا نێرینە لەشی کون کون بوو!!
دیپلۆمەی درۆ لە ناوی بردین
هەزار نەخۆشیی بۆ پەیدا کردین
خۆ هێجگار دەردی ئیجتیماعیمان
دووبەرەکیی وای هێنایە مەیدان
نایێڵێ ساتێ سەرمان ڕەحەت بێ
بەشمان بۆ سەردار، سەر دار و پەت بێ
هەرچی هەڵئەسێ ئەڵێ: من حیزبم
برا لێم لادە، نامەوێ حیز بم
ئەحزاب جوێ بۆ جوێ کەوتنە شەڕەجوێن
ئیسلامییەت و عەسەبیەت جوێن
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٥۰، لاپەڕە ٥٥۹، چاپی ساڵحی ٥۹۱.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. حەکیم: بژیشک، پزیشک، دکتۆر.
۲. فەردە: تایەک لە بارێک.
۳. عیللەت: دەرد، نه‌خۆشی.
٤. لەرزبڕین: نوشتە نووسین بۆ یەکێک کە تووشی لەرز بووبێ.
٥. قوڵتە: مەلێکی کەوەلەی خاڵ و میلدارە لە (دارکونکەرە) پچووکترە بە شوێنی سەختەوە ھێلانە دەکا وەک ھێلانەی پەرەسێلکە.
٦. دەردەباریکە: دەردی سیل، وەرەم، بنێسی، ئازارسی.
۷. شرینقە: شتێکی تایبەتییە دەرمانی شلی تێ دەکرێ و بە دەرزی لە جەستە دەدرێ.
٨. سەردار: گەورەی کۆمەڵێک.
۹. عەسەبیەت: دە‌مارگیری، دەمارگرژی.
۱۰. تێڕوانینی ئیسلام بۆ نەخۆشی:
"تَدَاوَوْا ، فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يَضَعْ دَاءً إِلَّا وَضَعَ لَهُ دَوَاءً غَيْرَ دَاءٍ وَاحِدٍ الْهَرَمُ" مسند أحمد، الرقم٫ ۱۷۰۷۸. بۆ نەخۆشەکانتان چارە بکەن چونکە خودا دەردی بێ دەرمانی دانەناوە، جگە لە دەردی پیری.
"تَدَاوَوْا ، فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يُنْزِلْ دَاءً إِلَّا أَنْزَلَ لَهُ شِفَاءً" مسند أحمد، الزقم٫ ۱۸۰۸۳. نەخۆشەکانتان چارە بکەن، تا شیفاکەشی لەگەڵدا نەنارد بێت، خوا دەردێکی نەناردووە.
فقەالسنە، سید سابق، وەرگێڕانی: حەمەئەمین ئەحمەد بەرزنجی، بەرگی دووەم، لاپەڕە ٦.
۱۱. دەمارگرژی: «وَمَنْ قَاتَلَ تَحْتَ رَایَهٍ عِمِّیَّهٍ یَغْضَبُ لِعَصَبَهٍ، أَوْ یَدْعُو إِلَى عَصَبَهٍ، أَوْ یَنْصُرُ عَصَبَهً، فَقُتِلَ، فَقِتْلَهٌ جَاهِلِیَّهٌ»:[ مسلم: الرقم٫ ۱۸۴۸] «هەر کەس لە ژێر ئاڵایەک بەشەر بێ کە بێ ئامانجە؛ بە جۆرێ لە دەمارگرژییان توڕە بێ یا خەڵکی بەرەو دەمارگرژی بانگ بکا، یان یاریدەر بێ بۆ دەمارگرژی و بمرێ، مردنەکەی وەک مردنی سەردەمی نەزانی دەبێ [بە موسوڵمانی نامرێ].
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
01 Aug, 18:30
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
ئەڵێن سەردەمێ شیعر باو بووە
شاعیر یا بەناو یا بەدناو بووە
هەندێ پادشا شیعری ویستووە
ڕەجای شاعیری زۆر جار بیستووە
ئەڵێن ڕوودەکی لە لای سامانی
لە ئەندازەدا نەبوو سامانی
بە قەسیدەیێک ئەمیری سوار کرد
بە لەشکروە بۆ (بوخارا)ی برد
زۆر شاعیری تر لە برسا مردوون
یا لە زیندانا دوساخیان کردوون
خۆ هێجگار ئێستا شیعر بەڵایە
سەرقەڵەمانەی تف و تێڵایە
جایزەی جاران بووە بە جزیە
دەروونی شاعیر هەر چزەچزیە
نە گوزەرانە نە کار و کەسپە
جەرگ و هەناوی پڕیە لە کسپە
(اثیرالدین)ی ئەومانی ئەڵێ:
کە شاعیرت دی ڕاکە لێی هەڵێ
(ظهیری)یش ئەڵێ: لە دەست شیعر داد
هونەر لە عێراق زۆر عەیبە فریاد
ئەمانە دادیان لە دەست دنیایە
شیعری بە شعوور ئیلهامی خوایە
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۹، لاپەڕە ٥٥۸، چاپی ساڵحی ٥۹۰.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ڕەجا: هیواداری، هێڤیداری، به‌هیوایی، هێڤی، به‌ئاواتی، ته‌واداری.
۲. ڕوودەکی: ئەبوو عەبدوڵڵا جەعفەری کوڕی مەحەممەد، بە نازناوی ڕوودەکی، بە مامۆستای شاعیران و باوکی شیعری کلاسیکی فارسی ناسراوە. شاعیری سامانییەکان بووە. (لەدایک بووی ۴ی بەفرانباری ۲۳۷ ک. هـ، ڕوودەک – کۆچی‌دوایی ۳۱۹، پنجکنت)
۳. سامانییەکان: بنەماڵەیەکی سوننی ئێرانی بوون کە لە نێوان ساڵانی ٨١٩ - ٩٩٩ی زایینی لە بەشێک لە خاکی ئێستای ئێران، ئەفغانستان، پاکستان، تاجیکستان و تورکمانستان دەسەڵاتدار بوون.
٤. سامان: دارایی و دەست ڕۆیشتن.
٥. دوساخ: گراو، بەندی، گیریاو، زیندانی.
٦. سەرقەڵەمانە: وەڵیفەتێکە دەدرێ بەو کەسەی نوشتە دەنووسێ.
ـ وەڵیفەت: پاداشێکە دەدرێ بە ودمدار لە پاش چاکبوونەوەی نەخۆش.
۷. تێڵا: داردەستی ئەستوور، چۆماغ، پەیاغ.
٨. جزیە: ساوه‌ری، سه‌رانه، گه‌زیت، ئه‌و ماڵ و سامانه‌ی که خه‌ڵکی ناموسڵمانی وڵاتانی ئیسلامی ساڵانه دەبوو بیاندایه به ده‌سه‌ڵاتدارانی ئیسلامی.
۹. چزە: دەنگی برژانی گۆشت. چزەچز: چزەی زۆر.
۱۰. کسپە: ڕاچەنینی دڵ.
۱۱. ئەسیرەددین ئەومانی: لە کۆتایی ساڵەکانی سەدەی شەشەم و سەرەتاکانی سەدەی حەوتە‌دا ژیاوە، لە دێی ئەومانی کە لە سەرڕێی هەمەدان بۆ کوردستان بووە، لە دایک بووە. دیوانێکی لەپاش بەجێ ماوە کە نزیک پێنج هەزار بەیتە. بە خوێندنەوەی شیعرەکانی ئەوە دەردەکەوێ کە لە زۆربەی زانستەکانی سەردەمی خۆیدا شارەزایی تەواوی هەبووە.
۱۲. زەهیری فاریابی: لە شاعیرانی گەورەی ئێرانە بە تایبەت لە هۆنینەوەی قەسیدەدا. لە سەدەی شەشەمی کۆچی ـ هەتاویدا ژیاوە. لە فاریاب لە دایک بووە و ساڵی [٥۹۸ کـ. هـ] لە تەوڕێز کۆچی دوایی کردووە.
۱۳. فریاد: ئەی هاوار، ئەی داد و بێداد.
۱٤. داد: وتەی دەربڕینی داخ و خەفەت.
۱٥. شعوور: هزر و ئاوه‌ز، کۆمه‌ڵه توانایی‌یه‌کی زه‌ینی که مرۆڤ به یارمه‌تی ئه‌وان هه‌ست به بابه‌ته‌کان ده‌کا و سه‌ریان لێ‌ده‌ردێنێ؛ ئاوەز، ئەقڵ، فەرهەنگ، هۆش.
۱٦. ئیلهام: بیرکاو، په‌یام، سرووش، بیرێک كه له نادیاره‌وه به دڵ ده‌گا، بیرێک که کوتوپڕ به زه‌ین ده‌گا.
👇
@pandakanipiramerd
ئەڵێن سەردەمێ شیعر باو بووە
شاعیر یا بەناو یا بەدناو بووە
هەندێ پادشا شیعری ویستووە
ڕەجای شاعیری زۆر جار بیستووە
ئەڵێن ڕوودەکی لە لای سامانی
لە ئەندازەدا نەبوو سامانی
بە قەسیدەیێک ئەمیری سوار کرد
بە لەشکروە بۆ (بوخارا)ی برد
زۆر شاعیری تر لە برسا مردوون
یا لە زیندانا دوساخیان کردوون
خۆ هێجگار ئێستا شیعر بەڵایە
سەرقەڵەمانەی تف و تێڵایە
جایزەی جاران بووە بە جزیە
دەروونی شاعیر هەر چزەچزیە
نە گوزەرانە نە کار و کەسپە
جەرگ و هەناوی پڕیە لە کسپە
(اثیرالدین)ی ئەومانی ئەڵێ:
کە شاعیرت دی ڕاکە لێی هەڵێ
(ظهیری)یش ئەڵێ: لە دەست شیعر داد
هونەر لە عێراق زۆر عەیبە فریاد
ئەمانە دادیان لە دەست دنیایە
شیعری بە شعوور ئیلهامی خوایە
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۹، لاپەڕە ٥٥۸، چاپی ساڵحی ٥۹۰.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ڕەجا: هیواداری، هێڤیداری، به‌هیوایی، هێڤی، به‌ئاواتی، ته‌واداری.
۲. ڕوودەکی: ئەبوو عەبدوڵڵا جەعفەری کوڕی مەحەممەد، بە نازناوی ڕوودەکی، بە مامۆستای شاعیران و باوکی شیعری کلاسیکی فارسی ناسراوە. شاعیری سامانییەکان بووە. (لەدایک بووی ۴ی بەفرانباری ۲۳۷ ک. هـ، ڕوودەک – کۆچی‌دوایی ۳۱۹، پنجکنت)
۳. سامانییەکان: بنەماڵەیەکی سوننی ئێرانی بوون کە لە نێوان ساڵانی ٨١٩ - ٩٩٩ی زایینی لە بەشێک لە خاکی ئێستای ئێران، ئەفغانستان، پاکستان، تاجیکستان و تورکمانستان دەسەڵاتدار بوون.
٤. سامان: دارایی و دەست ڕۆیشتن.
٥. دوساخ: گراو، بەندی، گیریاو، زیندانی.
٦. سەرقەڵەمانە: وەڵیفەتێکە دەدرێ بەو کەسەی نوشتە دەنووسێ.
ـ وەڵیفەت: پاداشێکە دەدرێ بە ودمدار لە پاش چاکبوونەوەی نەخۆش.
۷. تێڵا: داردەستی ئەستوور، چۆماغ، پەیاغ.
٨. جزیە: ساوه‌ری، سه‌رانه، گه‌زیت، ئه‌و ماڵ و سامانه‌ی که خه‌ڵکی ناموسڵمانی وڵاتانی ئیسلامی ساڵانه دەبوو بیاندایه به ده‌سه‌ڵاتدارانی ئیسلامی.
۹. چزە: دەنگی برژانی گۆشت. چزەچز: چزەی زۆر.
۱۰. کسپە: ڕاچەنینی دڵ.
۱۱. ئەسیرەددین ئەومانی: لە کۆتایی ساڵەکانی سەدەی شەشەم و سەرەتاکانی سەدەی حەوتە‌دا ژیاوە، لە دێی ئەومانی کە لە سەرڕێی هەمەدان بۆ کوردستان بووە، لە دایک بووە. دیوانێکی لەپاش بەجێ ماوە کە نزیک پێنج هەزار بەیتە. بە خوێندنەوەی شیعرەکانی ئەوە دەردەکەوێ کە لە زۆربەی زانستەکانی سەردەمی خۆیدا شارەزایی تەواوی هەبووە.
۱۲. زەهیری فاریابی: لە شاعیرانی گەورەی ئێرانە بە تایبەت لە هۆنینەوەی قەسیدەدا. لە سەدەی شەشەمی کۆچی ـ هەتاویدا ژیاوە. لە فاریاب لە دایک بووە و ساڵی [٥۹۸ کـ. هـ] لە تەوڕێز کۆچی دوایی کردووە.
۱۳. فریاد: ئەی هاوار، ئەی داد و بێداد.
۱٤. داد: وتەی دەربڕینی داخ و خەفەت.
۱٥. شعوور: هزر و ئاوه‌ز، کۆمه‌ڵه توانایی‌یه‌کی زه‌ینی که مرۆڤ به یارمه‌تی ئه‌وان هه‌ست به بابه‌ته‌کان ده‌کا و سه‌ریان لێ‌ده‌ردێنێ؛ ئاوەز، ئەقڵ، فەرهەنگ، هۆش.
۱٦. ئیلهام: بیرکاو، په‌یام، سرووش، بیرێک كه له نادیاره‌وه به دڵ ده‌گا، بیرێک که کوتوپڕ به زه‌ین ده‌گا.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
31 Jul, 06:18
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
تا پێکوڕەی خۆت لەلا وەستا بێ
بێگانەت نەوێ، با لات وەستا بێ
ئەگەر لە ماڵا نانت بۆ بکڕێ
لە بازار مەکڕە کەڵکت ناگرێ
ئەگەر لە شاری خۆت دۆستت نەگری
بێگانەت تووش دێ ئەتکاتە گری
خوا لەگەڵ هەرچی کردتی بە هاوماڵ
وا بکە هەر دوو لا پێی ببن خۆشحاڵ
تۆ لێم ئەپرسی جامیعەت کامە؟
ماڵ ڕاوەستا بێ، "جامع" حەرامە
ئەوی کە لەسەر تەجروبە بڕوا
هەر چییەک بڵێت پێی بکە بڕوا
پیرەمێردێک زوو پێی وتبووم بەستە
پەل مەهاوێژە، بۆ خۆت بنج بەستە
مەڕوانە وەعدەی هیچ قەوم و خوێشێ
هەموو کەس بە لای خۆیا دەکێشێ
"بسمارک" زانیویە سیاسەت چییە؟
هەل هەڵکەوت مام و برایی نییە
بۆ ئیسلام وەفای وەعدە ئایینە
ڕابوورد ئەو عەهدەی عەهدی پێشینە
دیموقراتییە و لافی وەتەنی
بەم دوو تەفرەیە شەیتان پێکەنی
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۸، لاپەڕە ٥٥۷، چاپی ساڵحی ٥٥۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پێکوڕە: بریتییە لە دەست و پێوندی یەکێک.
۲. گری: گریان.
۳. جامیعە: زانستگا، زانكۆ. كۆمه‌ڵگا، کۆمه‌ڵگه.
٤. جامع: مزگه‌وتی سه‌ره‌کی و گه‌وره‌ی هه‌ر شارێک.
٥. پەل: قۆڵ و باسکی گیاندار. لک.
٦. بنج: ڕیشەی دار و درەخت. لق و پۆپی گوڵ و گیا.
۷. بسمارک: ئۆتۆ ڤۆن بیسمارک (١ی نیسانی ١٨١٥ -٣٠ی تەمموزی ١٨٩٨) شازادەی بیسمارک، دوکی لیونبێرگ و سیاسەتمەداری ئەڵمانی بوو کە ویلایەتە ئەڵمانیەکانی بەرەو ئیمپراتۆرێتی بەھێزی ئەڵمانی یەکخست و ھەروەھا یەکەمین ڕاوێژکاریی ئیمپراتۆرێتی ئەڵمانی لە ساڵانی ١٨٧١ تا ١٨٩٠ بوو.
٨. وەعدە: وادە، بە‌ڵێن قە‌ول، گفت، سۆز.
"ئەی گەلی خاوەن‌باوەڕان! هەر بەڵێنێکی کە دەیدەن، پێکی بێنن." [مائده٫ ۱] "پەیمانیشتان بەرنەسەرێ؛ پەیمان، پرسینەوەی هەیە." [ئیسراء٫ ۳٤، قورئانی پیرۆز، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار] "آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ، إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ": نیشانەی کەسی دووڕوو سێ شتن: کاتێ قسە دەکات درۆ دەکات، وە کاتێ پەیمانێک دەدات دەیشکێنێت، وە کاتێ بە ئەمینیان زانی خەیانەت دەکات. [صحیح مسلم/ الرقم ۹۲]
۹. دیموقراتی: دێمۆكڕاتیک، له‌سه‌ر بناغه‌ی دێمۆكراسی، سه‌ر به حكوومه‌تی خه‌ڵكی.
۱۰. لاف: گە‌ف، هە‌لات، بافیش، هاشە، هۆشەکاری، فڕ، فیشاڵ، قسه‌ی بێ بنه‌ما.
۱۱. تەفرە: فریو.
👇
@pandakanipiramerd
تا پێکوڕەی خۆت لەلا وەستا بێ
بێگانەت نەوێ، با لات وەستا بێ
ئەگەر لە ماڵا نانت بۆ بکڕێ
لە بازار مەکڕە کەڵکت ناگرێ
ئەگەر لە شاری خۆت دۆستت نەگری
بێگانەت تووش دێ ئەتکاتە گری
خوا لەگەڵ هەرچی کردتی بە هاوماڵ
وا بکە هەر دوو لا پێی ببن خۆشحاڵ
تۆ لێم ئەپرسی جامیعەت کامە؟
ماڵ ڕاوەستا بێ، "جامع" حەرامە
ئەوی کە لەسەر تەجروبە بڕوا
هەر چییەک بڵێت پێی بکە بڕوا
پیرەمێردێک زوو پێی وتبووم بەستە
پەل مەهاوێژە، بۆ خۆت بنج بەستە
مەڕوانە وەعدەی هیچ قەوم و خوێشێ
هەموو کەس بە لای خۆیا دەکێشێ
"بسمارک" زانیویە سیاسەت چییە؟
هەل هەڵکەوت مام و برایی نییە
بۆ ئیسلام وەفای وەعدە ئایینە
ڕابوورد ئەو عەهدەی عەهدی پێشینە
دیموقراتییە و لافی وەتەنی
بەم دوو تەفرەیە شەیتان پێکەنی
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۸، لاپەڕە ٥٥۷، چاپی ساڵحی ٥٥۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پێکوڕە: بریتییە لە دەست و پێوندی یەکێک.
۲. گری: گریان.
۳. جامیعە: زانستگا، زانكۆ. كۆمه‌ڵگا، کۆمه‌ڵگه.
٤. جامع: مزگه‌وتی سه‌ره‌کی و گه‌وره‌ی هه‌ر شارێک.
٥. پەل: قۆڵ و باسکی گیاندار. لک.
٦. بنج: ڕیشەی دار و درەخت. لق و پۆپی گوڵ و گیا.
۷. بسمارک: ئۆتۆ ڤۆن بیسمارک (١ی نیسانی ١٨١٥ -٣٠ی تەمموزی ١٨٩٨) شازادەی بیسمارک، دوکی لیونبێرگ و سیاسەتمەداری ئەڵمانی بوو کە ویلایەتە ئەڵمانیەکانی بەرەو ئیمپراتۆرێتی بەھێزی ئەڵمانی یەکخست و ھەروەھا یەکەمین ڕاوێژکاریی ئیمپراتۆرێتی ئەڵمانی لە ساڵانی ١٨٧١ تا ١٨٩٠ بوو.
٨. وەعدە: وادە، بە‌ڵێن قە‌ول، گفت، سۆز.
"ئەی گەلی خاوەن‌باوەڕان! هەر بەڵێنێکی کە دەیدەن، پێکی بێنن." [مائده٫ ۱] "پەیمانیشتان بەرنەسەرێ؛ پەیمان، پرسینەوەی هەیە." [ئیسراء٫ ۳٤، قورئانی پیرۆز، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار] "آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ، إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ": نیشانەی کەسی دووڕوو سێ شتن: کاتێ قسە دەکات درۆ دەکات، وە کاتێ پەیمانێک دەدات دەیشکێنێت، وە کاتێ بە ئەمینیان زانی خەیانەت دەکات. [صحیح مسلم/ الرقم ۹۲]
۹. دیموقراتی: دێمۆكڕاتیک، له‌سه‌ر بناغه‌ی دێمۆكراسی، سه‌ر به حكوومه‌تی خه‌ڵكی.
۱۰. لاف: گە‌ف، هە‌لات، بافیش، هاشە، هۆشەکاری، فڕ، فیشاڵ، قسه‌ی بێ بنه‌ما.
۱۱. تەفرە: فریو.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
30 Jul, 11:42
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
بەخۆوەنەدیو چەشت بوو لە پڵاو
دەست بە سەر ئەسڕی و چەور ئەبێ کلاو
گەدا کە چڵم بە قۆڵ ئەسڕێ
سەرکەوت کلکی گا بە مەندیل ئەگرێ
لە "تووتچێتێ"یەوە بووی بە حەمامچی
لە کاری خۆتا بە غەڵەت ناچی
عیزەت پاشایێک بە عەجەم مەشهوور
ببوو بە والی لە وڵاتێکی دوور
هەرچی بۆ ئیشێک ئەچوو بۆ دیوان
ڕجای لێ ئەکرد، ئەیگوت بە چاوان
کابرا ئەڕۆیی و ئەو بە زەریفی
ئەیگوت: قاندیردک ... هەریفی
(صَدْرَاعْظَم) بانگی ئەکاتە لای خۆی
ئەڵێ وەزیری خارجیەی تۆی
بە خۆشی خۆشی ئەچێتە شوێن خۆی
چاوەڕێ ئەبێ فەرمان ئەچێ بۆی
نووسرابوو قالدیر ملتی بویلە
جزا من جنسی العلما شویلە
با سیاسەتیش درۆی پێ بوێ
درۆزن شایش بێ، دوایی ئەکەوێ
کەواتە پیاوی ڕاست و کارشوناس
ئەتوانێ لە قەید بمانکا خەلاس
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۷، لاپەڕە ٥٥٦، چاپی ساڵحی ٥٥۸.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. چەشتن: تاقیکردنەوەی تامی شت بە زبان.
۲. پڵاو: برنجی کوڵاوی پاڵێوراوی ڕۆنی داخ بە سەردا کراو.
۳. سەرکەوت: وەسەرکەوتوو.
٤. توونچی: کەسێکە لە تووندا ئاگر بکا.
ـ توون: شوێنی ئاگر کردنی حەمام.
٥. بە زەریفی: بە شۆخی.
لە دەوری تورکا تەفرە زۆر باو بوو
پیاوێ بوو "عەجەم عیززەتی" ناو بوو
بۆ درۆزنی و بە زۆری چەنە
بوو بوو بە پاشا و والی ئەدڕنە
هەرچی ئەچوە لای بەڵێنی ئەدا
ڕاستیشی نەبوو یەکێ لە سەدا
کە ئەو ئەڕۆیی وای ئەگوت لە دوای
"هەریفی شوبلە قاندیردک قولای"
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۸٦۰، لاپەڕە ٤۷۰، چاپی ساڵحی، لاپەڕە ٥۰۲.
٦. صدراعظم: له هێندێ وڵاتان ناوێكه بۆ به‌رزترین پۆستی ڕه‌سمی دوای سه‌رۆک كۆمار.
۷. وەزیری خارجیە: وەزیری خاریجە، وەزیری دەروە.
دەبێ ئاوا بێ:
ئەڵێ وەزیری خاریجییە تۆی
٨. کارشوناس: کارناس، کەسێکە لە باسێکی زانستیدا بکۆڵێتەوە (باحیس).
۹. قەید: ئاسنێکی تەنکی پانی درێژە، فەردەی کوتاڵی پێ قایم دەکرێ. گرتووخانه، به‌ندیخانه. نه‌ریت و باو و ڕێسای كۆمه‌ڵایه‌تی، کۆت، به‌ن، به‌ند، زنجیر.
۱۰. خەلاس: ڕه‌ها، ئازاد، ڕزگار، قوتار.
👇
@pandakanipiramerd
بەخۆوەنەدیو چەشت بوو لە پڵاو
دەست بە سەر ئەسڕی و چەور ئەبێ کلاو
گەدا کە چڵم بە قۆڵ ئەسڕێ
سەرکەوت کلکی گا بە مەندیل ئەگرێ
لە "تووتچێتێ"یەوە بووی بە حەمامچی
لە کاری خۆتا بە غەڵەت ناچی
عیزەت پاشایێک بە عەجەم مەشهوور
ببوو بە والی لە وڵاتێکی دوور
هەرچی بۆ ئیشێک ئەچوو بۆ دیوان
ڕجای لێ ئەکرد، ئەیگوت بە چاوان
کابرا ئەڕۆیی و ئەو بە زەریفی
ئەیگوت: قاندیردک ... هەریفی
(صَدْرَاعْظَم) بانگی ئەکاتە لای خۆی
ئەڵێ وەزیری خارجیەی تۆی
بە خۆشی خۆشی ئەچێتە شوێن خۆی
چاوەڕێ ئەبێ فەرمان ئەچێ بۆی
نووسرابوو قالدیر ملتی بویلە
جزا من جنسی العلما شویلە
با سیاسەتیش درۆی پێ بوێ
درۆزن شایش بێ، دوایی ئەکەوێ
کەواتە پیاوی ڕاست و کارشوناس
ئەتوانێ لە قەید بمانکا خەلاس
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۷، لاپەڕە ٥٥٦، چاپی ساڵحی ٥٥۸.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. چەشتن: تاقیکردنەوەی تامی شت بە زبان.
۲. پڵاو: برنجی کوڵاوی پاڵێوراوی ڕۆنی داخ بە سەردا کراو.
۳. سەرکەوت: وەسەرکەوتوو.
٤. توونچی: کەسێکە لە تووندا ئاگر بکا.
ـ توون: شوێنی ئاگر کردنی حەمام.
٥. بە زەریفی: بە شۆخی.
لە دەوری تورکا تەفرە زۆر باو بوو
پیاوێ بوو "عەجەم عیززەتی" ناو بوو
بۆ درۆزنی و بە زۆری چەنە
بوو بوو بە پاشا و والی ئەدڕنە
هەرچی ئەچوە لای بەڵێنی ئەدا
ڕاستیشی نەبوو یەکێ لە سەدا
کە ئەو ئەڕۆیی وای ئەگوت لە دوای
"هەریفی شوبلە قاندیردک قولای"
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۸٦۰، لاپەڕە ٤۷۰، چاپی ساڵحی، لاپەڕە ٥۰۲.
٦. صدراعظم: له هێندێ وڵاتان ناوێكه بۆ به‌رزترین پۆستی ڕه‌سمی دوای سه‌رۆک كۆمار.
۷. وەزیری خارجیە: وەزیری خاریجە، وەزیری دەروە.
دەبێ ئاوا بێ:
ئەڵێ وەزیری خاریجییە تۆی
٨. کارشوناس: کارناس، کەسێکە لە باسێکی زانستیدا بکۆڵێتەوە (باحیس).
۹. قەید: ئاسنێکی تەنکی پانی درێژە، فەردەی کوتاڵی پێ قایم دەکرێ. گرتووخانه، به‌ندیخانه. نه‌ریت و باو و ڕێسای كۆمه‌ڵایه‌تی، کۆت، به‌ن، به‌ند، زنجیر.
۱۰. خەلاس: ڕه‌ها، ئازاد، ڕزگار، قوتار.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
29 Jul, 08:33
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
هەندێ عادەتی کۆنی ئێرە بوو
کە بە خۆرایی خەڵک تێک بەر ئەبوو
جارێ لە پێشدا بە شەڕە گەڕەک
دەستیان لە یەکتر ئەدایە کوتەک
شوێنیان جوێ بوایە زاوا و خەزووری
نەدەکرا بە لای ماڵیا ڕابووری
هەموو ئێواران لەو قەراغ شارە
ئەتبینی تێکڕا وا شەڕەدارە
جارێ منداڵان دایان ئەمەزراند
ئینجا گەورەیان تێوە ئەئاڵاند
کەم منداڵمان بوو سەری نەشکابێ
کەم شەڕ بوو خوێنی تیا نەڕژابێ
هیچکەس نەی ئەگوت: ئەمە بۆ چییە؟
هەموو ئەیان گوت: شەڕ ئازاییە!
بە شەو ئەچوونە حەمام کوڕوکاڵ
لە پڕ ئەبووە شەڕە پەشتەماڵ
خۆم کە یەکێک بووم لەو شەڕکەرانە
ئێستایش نازانم چی بوو ئەمانە؟
ئاخ خۆزگە ئەمە غایەی تیا ئەبوو
بمزانیایە ڕێ بۆ کوێ ئەچوو؟
ئەوسا بەم پیرییە شوێنیان ئەکەوتم
بیشکوژرامایە لەولا ئەسرەوتم
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤٦، لاپەڕە ٥٥٥، چاپی ساڵحی ٥۸۷.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پەشتەماڵ: تەنراوێکی چوارگۆشەی درێژکۆلەیە لە حەمامدا دەگیرێتەوە بە ناوەندی ناوک و ئەژنۆدا.
۲. غایە: كۆتا، ئه‌نجام. ئامانج، مه‌به‌ست.
👇
@pandakanipiramerd
هەندێ عادەتی کۆنی ئێرە بوو
کە بە خۆرایی خەڵک تێک بەر ئەبوو
جارێ لە پێشدا بە شەڕە گەڕەک
دەستیان لە یەکتر ئەدایە کوتەک
شوێنیان جوێ بوایە زاوا و خەزووری
نەدەکرا بە لای ماڵیا ڕابووری
هەموو ئێواران لەو قەراغ شارە
ئەتبینی تێکڕا وا شەڕەدارە
جارێ منداڵان دایان ئەمەزراند
ئینجا گەورەیان تێوە ئەئاڵاند
کەم منداڵمان بوو سەری نەشکابێ
کەم شەڕ بوو خوێنی تیا نەڕژابێ
هیچکەس نەی ئەگوت: ئەمە بۆ چییە؟
هەموو ئەیان گوت: شەڕ ئازاییە!
بە شەو ئەچوونە حەمام کوڕوکاڵ
لە پڕ ئەبووە شەڕە پەشتەماڵ
خۆم کە یەکێک بووم لەو شەڕکەرانە
ئێستایش نازانم چی بوو ئەمانە؟
ئاخ خۆزگە ئەمە غایەی تیا ئەبوو
بمزانیایە ڕێ بۆ کوێ ئەچوو؟
ئەوسا بەم پیرییە شوێنیان ئەکەوتم
بیشکوژرامایە لەولا ئەسرەوتم
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤٦، لاپەڕە ٥٥٥، چاپی ساڵحی ٥۸۷.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پەشتەماڵ: تەنراوێکی چوارگۆشەی درێژکۆلەیە لە حەمامدا دەگیرێتەوە بە ناوەندی ناوک و ئەژنۆدا.
۲. غایە: كۆتا، ئه‌نجام. ئامانج، مه‌به‌ست.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
28 Jul, 14:23
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
کوفرەحمەد شەڕیە لەسەر کەر و گا
لە کردەوەی خوا هیچ کەس تێ‌ناگا
✍ ژین، ژمارە ۹۱۱، لاپەڕە ٥۲۰. چاپی ساڵحی ٥٥۲.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پەندەکانی پیرەمێرد، ژیان ژمارە ۳۷۳، لاپەڕە ۲٥:
کفرەحمەد تا مرد قسەی لە خوا کرد
بەو حەقە لای حەق ئیمانی دەربرد
ـ کفرەحمەد پیاوێکی نوکتە‌زان و ئیرادگری کورد بووە.
۲. کفرەحمەد، کە دەڵێن پیاوێکی حەقبێژی قسە ڕەق و ڕاست بووە و وێڕای ئەوەی بەردەوام کفری کردووە بەڵام خودا شتەکانی ئەوی بە کفر کردن نەزانیوە!
لە زستانێکی سەختدا، دوعای تۆپینی کەرەکەی دەکات، کەچی؛ کە سبەی هەڵدەستێت، گاکەی مردار بوەتەوە!
کفرەحمەد، کوێرێک دێننێت و دەڵێ:
ـ ئادەی؛ کەر و گا لە یەکتری جیا بکەرەوە؟!
کوێرەکەش، دەست لە شاخی گاکە دەدات و دەڵێ:
ــ ئەمە گایە و دەستیش بۆ گوێی کەرەکە دەبات و دەڵێ: ئەوەش کەرە!
کفرەحمە، ڕوو لە باری تەعالا دەڵێت: خودایە، خۆ ئەو کوێرەش دەزانێت، کامە کەرە و کامە گایە؟!
✍ سلێمان یۆنس.
👇
@pandakanipiramerd
کوفرەحمەد شەڕیە لەسەر کەر و گا
لە کردەوەی خوا هیچ کەس تێ‌ناگا
✍ ژین، ژمارە ۹۱۱، لاپەڕە ٥۲۰. چاپی ساڵحی ٥٥۲.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. پەندەکانی پیرەمێرد، ژیان ژمارە ۳۷۳، لاپەڕە ۲٥:
کفرەحمەد تا مرد قسەی لە خوا کرد
بەو حەقە لای حەق ئیمانی دەربرد
ـ کفرەحمەد پیاوێکی نوکتە‌زان و ئیرادگری کورد بووە.
۲. کفرەحمەد، کە دەڵێن پیاوێکی حەقبێژی قسە ڕەق و ڕاست بووە و وێڕای ئەوەی بەردەوام کفری کردووە بەڵام خودا شتەکانی ئەوی بە کفر کردن نەزانیوە!
لە زستانێکی سەختدا، دوعای تۆپینی کەرەکەی دەکات، کەچی؛ کە سبەی هەڵدەستێت، گاکەی مردار بوەتەوە!
کفرەحمەد، کوێرێک دێننێت و دەڵێ:
ـ ئادەی؛ کەر و گا لە یەکتری جیا بکەرەوە؟!
کوێرەکەش، دەست لە شاخی گاکە دەدات و دەڵێ:
ــ ئەمە گایە و دەستیش بۆ گوێی کەرەکە دەبات و دەڵێ: ئەوەش کەرە!
کفرەحمە، ڕوو لە باری تەعالا دەڵێت: خودایە، خۆ ئەو کوێرەش دەزانێت، کامە کەرە و کامە گایە؟!
✍ سلێمان یۆنس.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
28 Jul, 12:43
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
منداڵ کە شیری بێعار ئەمژێ
پێشین زوبانی بە جنێو ئەپژێ
ئەوی منداڵی ئەدا بەدایەن
تەربیەی نابێ ئەبێ بە خایەن
چونکو تەبیعەت لە خۆیدا دزە
دایەن لە ڕاستی تەربیە کزە
شیری گامێشت دابێ بە جوانوو
لەگەڵ گەییە ئاو تیا ئەگەوزێ زوو
سەر بە وڵاخی ڕەسەن بسپێرە
لە پێشدا ڕەسەن پەسەند بوو لێرە
ئێستا کێ ڕەسەن دێنێتە کایە
سەروو لە پێشەو بزمار بە گایە
کفر ئەحمەد دووعای لە گا کرد بوو
قەزای گا لە کەر کەوت، ئەو مرد بوو
پاس و لۆری و تانغ کەوتوونە ڕووی کار
هێشتا کەر و گا ئەکێشنە ژێر بار
کوندە و مەشکەمان هێشتا لا ماوە
مەشکە بۆ دۆیە، کوندە بۆ ئاوە
ئەیان گوت: شەیتان بە کوڕ پێکەنێ
"سن رشد"یە کە پێی تێ ئەنێ
شەیتان بە کوڕان وەها پێکەنی
کە دایک و باوک کەوتنە شیوەنی
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤٥، لاپەڕە ٥٥٤، چاپی ساڵحی ٥۸٦.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱.بێعار: کەسێکە لە ھیچ شتێک پەند وەرنەگرێ.
۲. پژان: زبان پشکوتن، زبانگرتن، ھاتنە زبانی منداڵ.
۳. دایەن: ژنێکی بە شیرە لە مەمک بدا بە منداڵی شیرەخۆرە.
٤. خایەن: غەیان، خائین، خاین، غاین، دوخمان. بێ‌بەخت.
٥. کفر ئەحمەد: کفرەحمەد پیاوێکی نوکتە‌زان و ئیرادگر و حەقبێژ و قسە ڕەق و ڕاست بووە.
بەپێی داستانەکە دەبێ ئاوا بێ:
کفر ئەحمەد دووعای لە کەر کرد بوو
قەزای کەر لە گا کەوت، ئەو مرد بوو
٦. لۆری: ئۆتۆمۆبێلی گەورەی بار.
۷. پاس: تاکسی نێو شار، لە فیات بچووکترە.
٨. تانغ: ڕەنگە تانگ (دەبابە) بێ.
لە ڕووی کێشەوە ئاوا ڕاستە:
لۆری و تانغ و پاس کەوتوونە ڕووی کار
هێشتا کەر و گا ئەکێشنە ژێر بار
۹. شەیتان پێ پێکەنین: بریتییە لە شەیتان بوونی منداڵ یەکەمجار.
ـ شەیتانی بوون: ڕەحەتبوونی ئادەمی لە خەودا.
۱۰. سن رشد: تەمەنی پێگەیشتن. ئەو تەمەنەی کە کوڕ و کچ تێیدا خۆ دەناسن.
👇
@pandakanipiramerd
منداڵ کە شیری بێعار ئەمژێ
پێشین زوبانی بە جنێو ئەپژێ
ئەوی منداڵی ئەدا بەدایەن
تەربیەی نابێ ئەبێ بە خایەن
چونکو تەبیعەت لە خۆیدا دزە
دایەن لە ڕاستی تەربیە کزە
شیری گامێشت دابێ بە جوانوو
لەگەڵ گەییە ئاو تیا ئەگەوزێ زوو
سەر بە وڵاخی ڕەسەن بسپێرە
لە پێشدا ڕەسەن پەسەند بوو لێرە
ئێستا کێ ڕەسەن دێنێتە کایە
سەروو لە پێشەو بزمار بە گایە
کفر ئەحمەد دووعای لە گا کرد بوو
قەزای گا لە کەر کەوت، ئەو مرد بوو
پاس و لۆری و تانغ کەوتوونە ڕووی کار
هێشتا کەر و گا ئەکێشنە ژێر بار
کوندە و مەشکەمان هێشتا لا ماوە
مەشکە بۆ دۆیە، کوندە بۆ ئاوە
ئەیان گوت: شەیتان بە کوڕ پێکەنێ
"سن رشد"یە کە پێی تێ ئەنێ
شەیتان بە کوڕان وەها پێکەنی
کە دایک و باوک کەوتنە شیوەنی
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤٥، لاپەڕە ٥٥٤، چاپی ساڵحی ٥۸٦.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱.بێعار: کەسێکە لە ھیچ شتێک پەند وەرنەگرێ.
۲. پژان: زبان پشکوتن، زبانگرتن، ھاتنە زبانی منداڵ.
۳. دایەن: ژنێکی بە شیرە لە مەمک بدا بە منداڵی شیرەخۆرە.
٤. خایەن: غەیان، خائین، خاین، غاین، دوخمان. بێ‌بەخت.
٥. کفر ئەحمەد: کفرەحمەد پیاوێکی نوکتە‌زان و ئیرادگر و حەقبێژ و قسە ڕەق و ڕاست بووە.
بەپێی داستانەکە دەبێ ئاوا بێ:
کفر ئەحمەد دووعای لە کەر کرد بوو
قەزای کەر لە گا کەوت، ئەو مرد بوو
٦. لۆری: ئۆتۆمۆبێلی گەورەی بار.
۷. پاس: تاکسی نێو شار، لە فیات بچووکترە.
٨. تانغ: ڕەنگە تانگ (دەبابە) بێ.
لە ڕووی کێشەوە ئاوا ڕاستە:
لۆری و تانغ و پاس کەوتوونە ڕووی کار
هێشتا کەر و گا ئەکێشنە ژێر بار
۹. شەیتان پێ پێکەنین: بریتییە لە شەیتان بوونی منداڵ یەکەمجار.
ـ شەیتانی بوون: ڕەحەتبوونی ئادەمی لە خەودا.
۱۰. سن رشد: تەمەنی پێگەیشتن. ئەو تەمەنەی کە کوڕ و کچ تێیدا خۆ دەناسن.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
27 Jul, 05:28
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
ئەو ڕۆژەی جیهان تەرتیب دراوە
ئینسان لە نیسیان دروست کراوە
ئەگەر مردنمان لە بیر بوایە
کێ وا ئەکەوتە دووی ئەم دنیایە
ئەگینە ئەوا لە پێش چاومانە
ئەمانبەنە ئەم گردی سەیوانە
بە ڕووت و قووتی و بە شەش گەز کەفەن
ئەمانخەنە ناو گۆڕێکی بێ بن
ئەوی کە ئێمە بۆی بە جوست‌وجۆین
بە حەسرەتیەوەین تێری لێ ناخۆین
یا بە مێردێکی تری ژن ئەبڕێ
یا میراتییە و شەڕی بۆ ئەکرێ
ئەگەر ئەمانە بێنینە بەرچاو
بەم کوێرەوەریە ناکەوێنە داو
خۆ هێجگار ئەولاد کە جەرگی پیاوە
خوا بە دوژمن و فیتنەی داناوە
تا بۆت پێ ئەگا بە کولەمەرگی
تۆ تەقەلاتە بۆ نان و بەرگی
های ئەمڕۆ شەڕ و گەڕی کردووە
یا بە زۆر ماڵی خەڵکی بردووە
ئەگەر لە پێشا ئەمەت ئەزانی
نە دنیات ئەویست نە ژنت دەهانی
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤٤، لاپەڕە ٥٥۳، چاپی ساڵحی ٥۸٥.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱.تەرتیب دراوە: وەدیهاتووە.
۲. نیسیان: فە‌رامۆشی، لەبیرچوونه‌وه، بیرچونەوە.
۳. جوست‌وجۆ: گه‌ڕان، لێگه‌ڕان، به‌دواداگه‌ڕان، دانه‌په‌ی، له شوێن چوون.
٤. فیتنە: تاقیكردنه‌وه، ئه‌زموون كردن.
٥. "ئەو دارایی و مناڵانەی هەتانن، مایەی ئەزموونن. پاداشێ کە لای خودایە، ئەو هێژایە." [سورة التغابن٫ ۱٥، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار].
٦. "ئەی گەلی خاوەن‌باوەڕان! هێندێک لە ژنانی ئێوە و مناڵانو [ئەوانەی لەڕێی خودا لاتان دەدەن] دژمنتانن؛ خۆتانیان لێ‌بپارێزن. ئەگەر چاویان لێ‌بپۆشن و وازبێنن و بیانبەخشن، خوداش لەگوناهـ دەبورێ و دلۆڤانە. [سورة التغابن٫ ۱٤، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار].
۷. کولەمەرگی: گوزەران کردن بە کەم‌وکوڕی.
٨. گەڕ: تەشقەڵە، تەشقەڵەکردن، گەڕ کردن بە مەردووم و بە گیر ھێنانی بە ناڕەوا بۆ داگیرکردنی شتێک لێی.
👇
@pandakanipiramerd
ئەو ڕۆژەی جیهان تەرتیب دراوە
ئینسان لە نیسیان دروست کراوە
ئەگەر مردنمان لە بیر بوایە
کێ وا ئەکەوتە دووی ئەم دنیایە
ئەگینە ئەوا لە پێش چاومانە
ئەمانبەنە ئەم گردی سەیوانە
بە ڕووت و قووتی و بە شەش گەز کەفەن
ئەمانخەنە ناو گۆڕێکی بێ بن
ئەوی کە ئێمە بۆی بە جوست‌وجۆین
بە حەسرەتیەوەین تێری لێ ناخۆین
یا بە مێردێکی تری ژن ئەبڕێ
یا میراتییە و شەڕی بۆ ئەکرێ
ئەگەر ئەمانە بێنینە بەرچاو
بەم کوێرەوەریە ناکەوێنە داو
خۆ هێجگار ئەولاد کە جەرگی پیاوە
خوا بە دوژمن و فیتنەی داناوە
تا بۆت پێ ئەگا بە کولەمەرگی
تۆ تەقەلاتە بۆ نان و بەرگی
های ئەمڕۆ شەڕ و گەڕی کردووە
یا بە زۆر ماڵی خەڵکی بردووە
ئەگەر لە پێشا ئەمەت ئەزانی
نە دنیات ئەویست نە ژنت دەهانی
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤٤، لاپەڕە ٥٥۳، چاپی ساڵحی ٥۸٥.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱.تەرتیب دراوە: وەدیهاتووە.
۲. نیسیان: فە‌رامۆشی، لەبیرچوونه‌وه، بیرچونەوە.
۳. جوست‌وجۆ: گه‌ڕان، لێگه‌ڕان، به‌دواداگه‌ڕان، دانه‌په‌ی، له شوێن چوون.
٤. فیتنە: تاقیكردنه‌وه، ئه‌زموون كردن.
٥. "ئەو دارایی و مناڵانەی هەتانن، مایەی ئەزموونن. پاداشێ کە لای خودایە، ئەو هێژایە." [سورة التغابن٫ ۱٥، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار].
٦. "ئەی گەلی خاوەن‌باوەڕان! هێندێک لە ژنانی ئێوە و مناڵانو [ئەوانەی لەڕێی خودا لاتان دەدەن] دژمنتانن؛ خۆتانیان لێ‌بپارێزن. ئەگەر چاویان لێ‌بپۆشن و وازبێنن و بیانبەخشن، خوداش لەگوناهـ دەبورێ و دلۆڤانە. [سورة التغابن٫ ۱٤، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار].
۷. کولەمەرگی: گوزەران کردن بە کەم‌وکوڕی.
٨. گەڕ: تەشقەڵە، تەشقەڵەکردن، گەڕ کردن بە مەردووم و بە گیر ھێنانی بە ناڕەوا بۆ داگیرکردنی شتێک لێی.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
26 Jul, 08:41
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
پێشینان دەڵێن: گوڕەی بۆرە پیاو
هەڵدەبلۆقێ وەک بڵقی سەر ئاو
لەگەڵ بایەکی لێ بکەوێتە کار
لە چاو گوم دەبێ بە بێ شوێنەوار
بەڵام یەکێکی دانای خوێندەوار
بیشکەوێتە بەر زللەی ڕۆژگار
عەقڵ و تەجرەبەی پێ زیاتر دەبێ
بۆ کاری گەورە بەکارتر دەبێ
تا نەکەوێتە بەر پەلی زەمان
دۆست و دوژمنی ناناسێ ئینسان
وا بە چاوی خۆم دیم کە هێندێ خەڵک
یەک ماڵ بوون لەگەڵ پیاوێکی بە کەڵک
هەر ئەوەندە بوو تا ڕەتێکی برد
وەرگەڕانەوە وەک نیسک دەست و برد
بەوە نازانن کە خۆیان دەرخست
ناویان لێ ئەنێن بێ بەر و بێ پشت
با ئەو کەسەیش خۆی لێیان ببورێ
پیاوەتی و وەفا لێیان ئەتۆرێ
سەهوون کە ئەڵێن ئێستا لەم شارە
پیاوی دوودەک و دووڕوو بەکارە
ڕۆژێکیان ئەبێ کۆمەڵی پیاوان
کە ڕووبەڕوو تف بکاتە ڕووی وان
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۳، لاپەڕە ٥٥۲، چاپی ساڵحی ٥۸٤.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. بۆرەپیاو: پیاوێکە کە ناسراو و ناودار نەبێ.
۲. هەڵبڵۆقین: هەڵبزۆقین، بەرزەوەبوون و داکەوتنی لەدوای یەک و بە پەلە.
۳. پەل: قۆڵ و باسکی گیاندار. پشکۆ ئاگر. لک.
٤. ڕەتبردن: نووچ بردنی گیاندار. ھەڵئەنگووتن، سەرسم دان.
٥. سەهوو بوون: بەهەڵەداچوون.
٦. دوودەک: شمشاڵ. تووتەک و باڵەبان، دمبەک، دمبەڵەک. فیتە، فیتوو. بلوێری قامیشییە، کە پیکی دووزەلەیە.
۷. دودەکی: پیاوی گاندەر.
👇
@pandakanipiramerd
پێشینان دەڵێن: گوڕەی بۆرە پیاو
هەڵدەبلۆقێ وەک بڵقی سەر ئاو
لەگەڵ بایەکی لێ بکەوێتە کار
لە چاو گوم دەبێ بە بێ شوێنەوار
بەڵام یەکێکی دانای خوێندەوار
بیشکەوێتە بەر زللەی ڕۆژگار
عەقڵ و تەجرەبەی پێ زیاتر دەبێ
بۆ کاری گەورە بەکارتر دەبێ
تا نەکەوێتە بەر پەلی زەمان
دۆست و دوژمنی ناناسێ ئینسان
وا بە چاوی خۆم دیم کە هێندێ خەڵک
یەک ماڵ بوون لەگەڵ پیاوێکی بە کەڵک
هەر ئەوەندە بوو تا ڕەتێکی برد
وەرگەڕانەوە وەک نیسک دەست و برد
بەوە نازانن کە خۆیان دەرخست
ناویان لێ ئەنێن بێ بەر و بێ پشت
با ئەو کەسەیش خۆی لێیان ببورێ
پیاوەتی و وەفا لێیان ئەتۆرێ
سەهوون کە ئەڵێن ئێستا لەم شارە
پیاوی دوودەک و دووڕوو بەکارە
ڕۆژێکیان ئەبێ کۆمەڵی پیاوان
کە ڕووبەڕوو تف بکاتە ڕووی وان
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۳، لاپەڕە ٥٥۲، چاپی ساڵحی ٥۸٤.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. بۆرەپیاو: پیاوێکە کە ناسراو و ناودار نەبێ.
۲. هەڵبڵۆقین: هەڵبزۆقین، بەرزەوەبوون و داکەوتنی لەدوای یەک و بە پەلە.
۳. پەل: قۆڵ و باسکی گیاندار. پشکۆ ئاگر. لک.
٤. ڕەتبردن: نووچ بردنی گیاندار. ھەڵئەنگووتن، سەرسم دان.
٥. سەهوو بوون: بەهەڵەداچوون.
٦. دوودەک: شمشاڵ. تووتەک و باڵەبان، دمبەک، دمبەڵەک. فیتە، فیتوو. بلوێری قامیشییە، کە پیکی دووزەلەیە.
۷. دودەکی: پیاوی گاندەر.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
25 Jul, 07:09
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
مایەی سرووشتی کچ هەر بۆ شووە
نێر و مێ یەک کەوت ئاگر و پووشووە
لە ئادەمەوە هەروا هاتووە
گیانلەبەر بە جووت پێی ڕاهاتووە
ئەمەی کچ و کوڕ یەکیان خۆش ئەوێ
سڕێکی خوایی تیا دەردەکەوێ
ئەم جووت گرتنە بۆ نەتەوەیە
نەتەوەیش بۆ باوک بە ئەرک و وەیە
خوا شەفەقەتی نەدایە بە پیاو
بەم ئەرکە ئەولاد چۆن ئەهاتە ناو
هەرچەند کەس ڕۆڵەی بەکاری نییە
ئازاری هەیە بێزاری نییە
خوا خۆی فەرموویە ئەولاد عەدووە
خۆ ئێستا هێجگار لە ڕێ دەرچووە
ئەوی هەیەتی وا لێی بێزارە
ئەوی نییەتی بۆی دەغەزارە
ڕۆژێ سندووقێ لە مەزاتا بوو
دەڵاڵ بەو خەڵکەی ئەگووت ڕووبەڕوو
هەرچی بیکڕێ وا پەشیمانە
ئەویش نەیکڕێ خەفەتی گیانە
لەم موعەممایە مەبەست ئەولادە
باوکی ئەم عەسرە ڕەنجی بە بادە
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۲، لاپەڕە ٥٥۱، چاپی ساڵحی ٥۸۳.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. سڕ: ڕاز، نهێنی، سوڕ.
۲. نەتەوە: وەچەی گیانلەبەر.
۳. شەفەقەت: دلۆڤانی، دڵسۆزی، دڵنەرمی، دڵنه‌وایی، بەزەیی.
٤. "هەر لە نیشانانی ئەوە کە لە خۆتان، ئاوجووتی بۆ بەرهەم‌هێنان؛ کە پێیان بحەسێنەوە و خۆشەویستی و ئەوینی خستۆتە ناوتان. لەمەدا بۆ کەسانێ کە بە وردی سەرنج بدەن، بەڵگە زۆرن." [قورئانی پیرۆز، ڕوم٫ ۲۱، وەرگێڕاوی: هەژار]
٥. عەدوو: دوژمن، نه‌یار.
٦. "ئەی گەلی خاوەن‌باوەڕان! هێندێک لە ژنانی ئێوە و مناڵانو [ئەوانەی لەڕێی خودا لاتان دەدەن] دژمنتانن؛ خۆتانیان لێ‌بپارێزن. ئەگەر چاویان لێ‌بپۆشن و وازبێنن و بیانبەخشن، خوداش لەگوناهـ دەبورێ و دلۆڤانە. [سورة التغابن٫ ۱٤، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار].
۷. دەغەزار: گیاندار و درەختی لەڕ و لاوازی دەردەدار.
٨. مەزات: هەڕاج، فرۆتنی شت لەناو چەند موشتەرییەکدا بە زیادکردنی نرخی لەلایەن موشتەرییەکانەوە یەک لەسەر یەک.
۹. موعەمما: مە‌تە‌ڵ، مە‌تە‌ڵۆکە.
۱۰. عەسر: سە‌ردە‌م، چاخ، چه‌رخ، ڕۆژگار.
👇
@pandakanipiramerd
مایەی سرووشتی کچ هەر بۆ شووە
نێر و مێ یەک کەوت ئاگر و پووشووە
لە ئادەمەوە هەروا هاتووە
گیانلەبەر بە جووت پێی ڕاهاتووە
ئەمەی کچ و کوڕ یەکیان خۆش ئەوێ
سڕێکی خوایی تیا دەردەکەوێ
ئەم جووت گرتنە بۆ نەتەوەیە
نەتەوەیش بۆ باوک بە ئەرک و وەیە
خوا شەفەقەتی نەدایە بە پیاو
بەم ئەرکە ئەولاد چۆن ئەهاتە ناو
هەرچەند کەس ڕۆڵەی بەکاری نییە
ئازاری هەیە بێزاری نییە
خوا خۆی فەرموویە ئەولاد عەدووە
خۆ ئێستا هێجگار لە ڕێ دەرچووە
ئەوی هەیەتی وا لێی بێزارە
ئەوی نییەتی بۆی دەغەزارە
ڕۆژێ سندووقێ لە مەزاتا بوو
دەڵاڵ بەو خەڵکەی ئەگووت ڕووبەڕوو
هەرچی بیکڕێ وا پەشیمانە
ئەویش نەیکڕێ خەفەتی گیانە
لەم موعەممایە مەبەست ئەولادە
باوکی ئەم عەسرە ڕەنجی بە بادە
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۲، لاپەڕە ٥٥۱، چاپی ساڵحی ٥۸۳.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. سڕ: ڕاز، نهێنی، سوڕ.
۲. نەتەوە: وەچەی گیانلەبەر.
۳. شەفەقەت: دلۆڤانی، دڵسۆزی، دڵنەرمی، دڵنه‌وایی، بەزەیی.
٤. "هەر لە نیشانانی ئەوە کە لە خۆتان، ئاوجووتی بۆ بەرهەم‌هێنان؛ کە پێیان بحەسێنەوە و خۆشەویستی و ئەوینی خستۆتە ناوتان. لەمەدا بۆ کەسانێ کە بە وردی سەرنج بدەن، بەڵگە زۆرن." [قورئانی پیرۆز، ڕوم٫ ۲۱، وەرگێڕاوی: هەژار]
٥. عەدوو: دوژمن، نه‌یار.
٦. "ئەی گەلی خاوەن‌باوەڕان! هێندێک لە ژنانی ئێوە و مناڵانو [ئەوانەی لەڕێی خودا لاتان دەدەن] دژمنتانن؛ خۆتانیان لێ‌بپارێزن. ئەگەر چاویان لێ‌بپۆشن و وازبێنن و بیانبەخشن، خوداش لەگوناهـ دەبورێ و دلۆڤانە. [سورة التغابن٫ ۱٤، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار].
۷. دەغەزار: گیاندار و درەختی لەڕ و لاوازی دەردەدار.
٨. مەزات: هەڕاج، فرۆتنی شت لەناو چەند موشتەرییەکدا بە زیادکردنی نرخی لەلایەن موشتەرییەکانەوە یەک لەسەر یەک.
۹. موعەمما: مە‌تە‌ڵ، مە‌تە‌ڵۆکە.
۱۰. عەسر: سە‌ردە‌م، چاخ، چه‌رخ، ڕۆژگار.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
24 Jul, 15:42
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
جاران هەر شارێ بینا ئەنرا
قەڵایەکی بۆ دروست ئەکرا
کە دوژمن زۆری بۆ بهێنایە
خۆی ئەکوتایە ناو ئەو قەلایە
ئەوسا تۆپی وا پەیدا نەبووبوو
بڵێی قەلاکە ئەڕووخێنێ زوو
تا ئەم دوایییە کە وا ئەڵەمان
تۆپێکی وەهای هاویشتە جیهان
قەلای "لی‌یژی" بەو تۆپە لێژ کرد
بێلژیک و پارسی بە جارێ گێژ کرد
چاڵی لە ڕێگەی هاوسێ‌دا هەڵکەند
کەچی خۆی تێکەوت خوا تۆڵەی لێ سەند
دوای تۆپ و بۆمبای بۆ مەرگی گیاندار
زیڕەی قونبەلەی زەڕڕە کەوتە کار
یاخوا ئەهلی فەن هەموو بە پەند بن
خۆشی نەبینن گیرۆدەی بەند بن
لەگەڵ چاکەدا ڕۆحتان دوژمنە
هونەر و فەنتان بۆ پیاو کوشتنە
لەباتی تۆپ و قونبەلە و بۆمبا
حەبێ دروست کەن برسیەتی لابا
بۆ خواردنە خەڵک وا هاوار دەکا
هەر برسیەتییە کە پیاو هار دەکا
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۱، لاپەڕە ٥٥۰، چاپی ساڵحی ٥۸۲.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. لی‌یژ (به فەرانسەوی: Liège و بە عەرەبی لیاج)، ناوی شار، شارستان و پارێزگایەکە لە وڵاتی بێلژیک. ڕەنگە مەبەستی لە قەڵای Jehay بێ.
۲. بێلژیک: بەلجیکا.
۳. پارس: نه‌ته‌وه‌ی فارس، یه‌کێک له نه‌ته‌وه‌کانی پێکهێنه‌ری ئێران که له سه‌رده‌مانی کۆن‌دا له باشووری خۆراوای ئێران جێگیر ببوون.
٤. قونبەلەی زەڕڕە: بۆمبی ئەتۆمی، بۆمبی ناوکی.
٥. بەپەندبوون: تووشی بەڵا و سووکایەتی هاتن، بوونەپەند بۆ خەڵک.
٦. قونبەلە: بۆمب، گولله تۆپ، نارنجۆک.
۷. بۆ ناوەڕۆکی دوو بەیتی ئاخر بڕوانە؛ ژین، ژمارە ۷۷٥، لاپەڕە ۳۸۸. چاپی یەکەم ساڵحی لاپەڕە ٤۱۹.
👇
@pandakanipiramerd
جاران هەر شارێ بینا ئەنرا
قەڵایەکی بۆ دروست ئەکرا
کە دوژمن زۆری بۆ بهێنایە
خۆی ئەکوتایە ناو ئەو قەلایە
ئەوسا تۆپی وا پەیدا نەبووبوو
بڵێی قەلاکە ئەڕووخێنێ زوو
تا ئەم دوایییە کە وا ئەڵەمان
تۆپێکی وەهای هاویشتە جیهان
قەلای "لی‌یژی" بەو تۆپە لێژ کرد
بێلژیک و پارسی بە جارێ گێژ کرد
چاڵی لە ڕێگەی هاوسێ‌دا هەڵکەند
کەچی خۆی تێکەوت خوا تۆڵەی لێ سەند
دوای تۆپ و بۆمبای بۆ مەرگی گیاندار
زیڕەی قونبەلەی زەڕڕە کەوتە کار
یاخوا ئەهلی فەن هەموو بە پەند بن
خۆشی نەبینن گیرۆدەی بەند بن
لەگەڵ چاکەدا ڕۆحتان دوژمنە
هونەر و فەنتان بۆ پیاو کوشتنە
لەباتی تۆپ و قونبەلە و بۆمبا
حەبێ دروست کەن برسیەتی لابا
بۆ خواردنە خەڵک وا هاوار دەکا
هەر برسیەتییە کە پیاو هار دەکا
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۱، لاپەڕە ٥٥۰، چاپی ساڵحی ٥۸۲.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. لی‌یژ (به فەرانسەوی: Liège و بە عەرەبی لیاج)، ناوی شار، شارستان و پارێزگایەکە لە وڵاتی بێلژیک. ڕەنگە مەبەستی لە قەڵای Jehay بێ.
۲. بێلژیک: بەلجیکا.
۳. پارس: نه‌ته‌وه‌ی فارس، یه‌کێک له نه‌ته‌وه‌کانی پێکهێنه‌ری ئێران که له سه‌رده‌مانی کۆن‌دا له باشووری خۆراوای ئێران جێگیر ببوون.
٤. قونبەلەی زەڕڕە: بۆمبی ئەتۆمی، بۆمبی ناوکی.
٥. بەپەندبوون: تووشی بەڵا و سووکایەتی هاتن، بوونەپەند بۆ خەڵک.
٦. قونبەلە: بۆمب، گولله تۆپ، نارنجۆک.
۷. بۆ ناوەڕۆکی دوو بەیتی ئاخر بڕوانە؛ ژین، ژمارە ۷۷٥، لاپەڕە ۳۸۸. چاپی یەکەم ساڵحی لاپەڕە ٤۱۹.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
22 Jul, 04:51
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
خۆزگە پێستێکی ئەستوورم ئەبوو
لا ئەستوورەکەم ئەخستە سەر ڕوو
کە بە هیچ تەریق نەبوومایەوە
ئەکەوتمە کایەی ئەم دنیایەوە
پێکەوە دنیا و دینارم ئەبوو
بە دەوڵەمەندی ناوم دەرئەچوو
کە دەوڵەمەند بم کەسیشم نەوێ
خەڵک لە خۆیەوە شوێنم ئەکەوێ
لە هەموو شوێنێک نەوەک لەم شارە
دینار بە مەعنا دنیا و دین ئارە
شای شاعیرانمان وەک مو دەقیقە
هێندە غەدری دی بە سیل و دیقە
هەندێ نامووسیان ئەوێ بە لاتی
حەڵاڵخۆرییە و کەم دەسەڵاتی
لوغەت بە نامووس ئەڵێ مێشوولە
قەدری ئەم دەورە بە پارە و پوولە
خەڵک لە مەعاریف بۆیە ڕا ئەکا
خوێندەوار بێکار بەرد بە با ئەکا
ئەنجامی خوێندن مەئموورییەتە
جێگا نەماوە تەعیین زەحمەتە
خۆ کەسیش ئەمە لێک ناداتەوە
تۆ لە چیت، بڕۆ بە ڕێگاتەوە
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۰، لاپەڕە ٥٤۹، چاپی ساڵحی ٥۸۱.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. تەریق: شەرمەزار. تەریق بوونەوە: شەرمەزاربوون. تەریق نەبوونەوە: ڕووقایمی.
۲. دینار: جۆرە دراوێکی بەنرخی دەوڵەتییە.
۳. دەقیق: وردبین، باریک‌بین. زۆر رێک‌وپێک و ورد له کاروباره‌کان‌دا.
٤. سیل: دەردێکی کوشندەی زۆر گرانە تووشی مەردووم دەبێ و دەیکوژێ.
٥. دیق: سوێ و خەفەتی دەروون.
٦. نامووس: شە‌ڕە‌ف، ئابڕوو.
۷. مەعاریف: زانستەکان.
٨. مەئموورییەت: كار و ئه‌ركێ كه له لایه‌ن كه‌سێ یان ڕێكخراوێكه‌وه ده‌خرێته ئه‌ستۆی که‌سێک، ڕاسپاردە‌یی، پێ‌سپێردراوی.
۹. تەعیین: دامەزران.
👇
@pandakanipiramerd
خۆزگە پێستێکی ئەستوورم ئەبوو
لا ئەستوورەکەم ئەخستە سەر ڕوو
کە بە هیچ تەریق نەبوومایەوە
ئەکەوتمە کایەی ئەم دنیایەوە
پێکەوە دنیا و دینارم ئەبوو
بە دەوڵەمەندی ناوم دەرئەچوو
کە دەوڵەمەند بم کەسیشم نەوێ
خەڵک لە خۆیەوە شوێنم ئەکەوێ
لە هەموو شوێنێک نەوەک لەم شارە
دینار بە مەعنا دنیا و دین ئارە
شای شاعیرانمان وەک مو دەقیقە
هێندە غەدری دی بە سیل و دیقە
هەندێ نامووسیان ئەوێ بە لاتی
حەڵاڵخۆرییە و کەم دەسەڵاتی
لوغەت بە نامووس ئەڵێ مێشوولە
قەدری ئەم دەورە بە پارە و پوولە
خەڵک لە مەعاریف بۆیە ڕا ئەکا
خوێندەوار بێکار بەرد بە با ئەکا
ئەنجامی خوێندن مەئموورییەتە
جێگا نەماوە تەعیین زەحمەتە
خۆ کەسیش ئەمە لێک ناداتەوە
تۆ لە چیت، بڕۆ بە ڕێگاتەوە
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹٤۰، لاپەڕە ٥٤۹، چاپی ساڵحی ٥۸۱.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. تەریق: شەرمەزار. تەریق بوونەوە: شەرمەزاربوون. تەریق نەبوونەوە: ڕووقایمی.
۲. دینار: جۆرە دراوێکی بەنرخی دەوڵەتییە.
۳. دەقیق: وردبین، باریک‌بین. زۆر رێک‌وپێک و ورد له کاروباره‌کان‌دا.
٤. سیل: دەردێکی کوشندەی زۆر گرانە تووشی مەردووم دەبێ و دەیکوژێ.
٥. دیق: سوێ و خەفەتی دەروون.
٦. نامووس: شە‌ڕە‌ف، ئابڕوو.
۷. مەعاریف: زانستەکان.
٨. مەئموورییەت: كار و ئه‌ركێ كه له لایه‌ن كه‌سێ یان ڕێكخراوێكه‌وه ده‌خرێته ئه‌ستۆی که‌سێک، ڕاسپاردە‌یی، پێ‌سپێردراوی.
۹. تەعیین: دامەزران.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
21 Jul, 10:23
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
ئەڵێن خەربەستە و خاوەندی ڕەستە
پەند بگرێتە گوێ ناکەوێ بەستە
هەندێ کەر هەیە هەوسار ئەپسێنێ
کە بەر بوو جووتەی پیس ئەوەشێنێ
ئەوە وا چاکە باری گران بێ
کە مانیشی گرت بەشی لێدان بێ
هەرچی بە لەقە لە خەڵکی بەر بێ
بۆ ئەوە دەشێ کەرسمەی دەربێ
ئێستر لە گوێدرێژ بارەبەرترە
حەرام زادەیە بە خەتەرترە
خۆزگە هەر کەسێ وا زۆڵ بوایە
نەسلی نەبوایە لەم سەر دنیایە
باوەڕت نەبێ بە حەرام زادە
لە حەج بیبینی خۆتی لێ لادە
پیاوی موسوڵمان ئەبێ سالم بێ
دەست و زوبانی بۆ خەڵک خادم بێ
چەند خۆشە ئینسان لەخوا بترسێ
ڕێگەی ڕاست بگرێ و لە شا نەپرسێ
خزمەتی قەوم و قیلەی خۆی بکا
نەیەوێ هیچ کەس تکای بۆ بکا
هەر چۆنێک ئەژی خۆشە نەک بە شەڕ
خۆت خۆشەویست کە لای خوا و بەشەر
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹۳۸، لاپەڕە ٥٤۷، چاپی ساڵحی ٥۷۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. لەقە: لێدان لە شت بە لاقێک.
۲. کەرسمە: ڕەگێکی ئەستورە لەناو لووتی ھێندێ گوێدرێژدا بە ڕەنگێکی وا کە نەیەڵێ ھەناسەی بە ڕەوانی دەرچێ، ئینجا دێن ئەو ڕەگەی دەسمن و دەری دەھێنن و، بەو جۆرە چاک دەبێ.
۳. زۆڵ: حەرامزادە.
٤. خادم: خزمه‌تكار، خزمه‌تچی، خزمه‌تگوزار، نۆكه‌ر.
٥. "الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ النَّاسُ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ" [مسند أحمد، رقم ٦۹۱۰.] موسوڵمان ئەو کەسەیە خەڵک لە دەست و زوبانی ئەمین بن.
«خَيْرُ النَّاسِ أنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ» [پيام پيامبر، مسعود انصاری (سنّی) و بهاءالدین خرّمشاهی (شیعه)، متن عربى، ص:۷۷۸.] باشترینی خەڵکی ئەو کەسەیە خێر و قازانجی بۆ خەڵکی پتر بێ.
👇
@pandakanipiramerd
ئەڵێن خەربەستە و خاوەندی ڕەستە
پەند بگرێتە گوێ ناکەوێ بەستە
هەندێ کەر هەیە هەوسار ئەپسێنێ
کە بەر بوو جووتەی پیس ئەوەشێنێ
ئەوە وا چاکە باری گران بێ
کە مانیشی گرت بەشی لێدان بێ
هەرچی بە لەقە لە خەڵکی بەر بێ
بۆ ئەوە دەشێ کەرسمەی دەربێ
ئێستر لە گوێدرێژ بارەبەرترە
حەرام زادەیە بە خەتەرترە
خۆزگە هەر کەسێ وا زۆڵ بوایە
نەسلی نەبوایە لەم سەر دنیایە
باوەڕت نەبێ بە حەرام زادە
لە حەج بیبینی خۆتی لێ لادە
پیاوی موسوڵمان ئەبێ سالم بێ
دەست و زوبانی بۆ خەڵک خادم بێ
چەند خۆشە ئینسان لەخوا بترسێ
ڕێگەی ڕاست بگرێ و لە شا نەپرسێ
خزمەتی قەوم و قیلەی خۆی بکا
نەیەوێ هیچ کەس تکای بۆ بکا
هەر چۆنێک ئەژی خۆشە نەک بە شەڕ
خۆت خۆشەویست کە لای خوا و بەشەر
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹۳۸، لاپەڕە ٥٤۷، چاپی ساڵحی ٥۷۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. لەقە: لێدان لە شت بە لاقێک.
۲. کەرسمە: ڕەگێکی ئەستورە لەناو لووتی ھێندێ گوێدرێژدا بە ڕەنگێکی وا کە نەیەڵێ ھەناسەی بە ڕەوانی دەرچێ، ئینجا دێن ئەو ڕەگەی دەسمن و دەری دەھێنن و، بەو جۆرە چاک دەبێ.
۳. زۆڵ: حەرامزادە.
٤. خادم: خزمه‌تكار، خزمه‌تچی، خزمه‌تگوزار، نۆكه‌ر.
٥. "الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ النَّاسُ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ" [مسند أحمد، رقم ٦۹۱۰.] موسوڵمان ئەو کەسەیە خەڵک لە دەست و زوبانی ئەمین بن.
«خَيْرُ النَّاسِ أنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ» [پيام پيامبر، مسعود انصاری (سنّی) و بهاءالدین خرّمشاهی (شیعه)، متن عربى، ص:۷۷۸.] باشترینی خەڵکی ئەو کەسەیە خێر و قازانجی بۆ خەڵکی پتر بێ.
👇
@pandakanipiramerd
پەندی پێشینیان
20 Jul, 10:32
⭕️ پەندەکانی پیرەمێرد
هەندێ تەبیعەت کە ئەڵێن: دزە
لە وەرگرتنی پیشەی چاک کزە
ئەبینی شوێنێ مەجلیس گیراوە
شیعر و ئادابی ئەدەب لە ناوە
ناتوانێ ساتێ لەوێ بوەستێ
هەر باوێشک ئەدا هەتا هەڵدەستێ
ئەچێ بۆ شوێنێ قوماری لێ بێ
تێ هەڵدەقوتێ هەرچەند بێ‌جێ بێ
لە ئێوارەوە هەتا نیوەشەو
لە یاری دایە بێ وچان و خەو
خۆ ئەگەر هاتوو ڕووی کردە دۆڕان
بۆی دائەنیشێ تا بەری بەیان
قوماری کافر ئەمەندە خۆشە
ئارەق و ژن و ماڵی لا بۆشە
خواردن و کردن پیاو لێی تێر ئەبێ
تێری لێ ناخوا ئەوی فێر ئەبێ
کە ئەیدۆڕێنێ و پارەی نامێنێ
بە سوێند و تەڵاق وازی لێ دێنێ
هەر ئەمەندەیە تا پارەی چنگ کەوت
مارە بە جاشە تەڵاقی کە کەوت
[قومارچی] و قومار دوو بران هاوپشت
کاتێکت زانی خۆیان دا بە کوشت
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹۳۸، لاپەڕە ٥٤۷، چاپی ساڵحی ٥۷۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ئاداب: داب‌وده‌ستوور، داب‌ونه‌ریت.
۲. خۆتێ ھەڵقورتاندن: خۆ قوتکردنەوە لە کاروباری مەردوومدا.
۳. مارەبەجاش: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: "لَعَنَ اللَّهُ الْمُحَلِّلَ وَالْمُحَلَّلَ لَهُ" [سنن أبي داود، رقم ۱۷۸۱، حسن صحيح]: پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم دەفەرموێ: «نەعلەتی خوا لەو کەسە بێ کە ژنێک ئەھێنێ بۆ ئەوەی حەڵاڵی بکاتەوە بۆ پیاوە کۆنەکەی و نەعلەتی خواش لەو پیاوە بێت کە ژنی بۆ حەڵاڵ دەکرێتەوە.»
👇
@pandakanipiramerd
هەندێ تەبیعەت کە ئەڵێن: دزە
لە وەرگرتنی پیشەی چاک کزە
ئەبینی شوێنێ مەجلیس گیراوە
شیعر و ئادابی ئەدەب لە ناوە
ناتوانێ ساتێ لەوێ بوەستێ
هەر باوێشک ئەدا هەتا هەڵدەستێ
ئەچێ بۆ شوێنێ قوماری لێ بێ
تێ هەڵدەقوتێ هەرچەند بێ‌جێ بێ
لە ئێوارەوە هەتا نیوەشەو
لە یاری دایە بێ وچان و خەو
خۆ ئەگەر هاتوو ڕووی کردە دۆڕان
بۆی دائەنیشێ تا بەری بەیان
قوماری کافر ئەمەندە خۆشە
ئارەق و ژن و ماڵی لا بۆشە
خواردن و کردن پیاو لێی تێر ئەبێ
تێری لێ ناخوا ئەوی فێر ئەبێ
کە ئەیدۆڕێنێ و پارەی نامێنێ
بە سوێند و تەڵاق وازی لێ دێنێ
هەر ئەمەندەیە تا پارەی چنگ کەوت
مارە بە جاشە تەڵاقی کە کەوت
[قومارچی] و قومار دوو بران هاوپشت
کاتێکت زانی خۆیان دا بە کوشت
✍ پەندەکانی پیرەمێرد، ژین ژمارە ۹۳۸، لاپەڕە ٥٤۷، چاپی ساڵحی ٥۷۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ئاداب: داب‌وده‌ستوور، داب‌ونه‌ریت.
۲. خۆتێ ھەڵقورتاندن: خۆ قوتکردنەوە لە کاروباری مەردوومدا.
۳. مارەبەجاش: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: "لَعَنَ اللَّهُ الْمُحَلِّلَ وَالْمُحَلَّلَ لَهُ" [سنن أبي داود، رقم ۱۷۸۱، حسن صحيح]: پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم دەفەرموێ: «نەعلەتی خوا لەو کەسە بێ کە ژنێک ئەھێنێ بۆ ئەوەی حەڵاڵی بکاتەوە بۆ پیاوە کۆنەکەی و نەعلەتی خواش لەو پیاوە بێت کە ژنی بۆ حەڵاڵ دەکرێتەوە.»
👇
@pandakanipiramerd
2,976
subscribers
17
photos
3
videos
