ነገረ ወንጌላውያን

https://youtu.be/EdGwhsh9pTg?si=nHP-tSCkV1p4hG6Z

እነሆ ስምንተኛው ምዕራፍ...

ከጥቂት ወንድሞች ጋር “ተሓድሶው ሲታወስ” ብለን መርኅ ግብር መከወን ከጀመርን ስምንት ዐመት ሞላን። የፕሮግራሙ ዋና ዓላማ እንደ ግለሰብም ሆነ እንደ ቤተ ክርስቲያን ዙሪያችንን በመቃኘት ከየት እንደወደቅን ማስተዋልና መጠየቅን ማበረታት ነው። የዘመኗ ቤተ ክርስቲያን ማንነቷንና ግብሯን ካደበዘዙባት ባዕድ አስተምህሮዎችና ልምምዶች እንድትጠበቅ ውስጧን እንድትፈትሽ ማስቻል ነው። ምናልባት ጥቂት የማንቂያ ደውል ከሆነ በሚል።

እውነተኛ ተሓድሶ ጠያቂ ነው። ምዕመኑ የሰማውንና ያየውን ሁሉ በቅን መንፈስ እንዲመረምር ያበረታታል። እንደ ቤሪያ ሰዎች “ነገሩ እንደዚህ ይሆንን?” ብሎ መጠየቅ የተሓድሶ መለያ ባህሪ ነው ። “አሜን” ከማለት በፊት “ምን? ለምን? እንዴት?” እንድንል ያስታውሰናል። እስትንፋሰ መለኮት ያለባቸውን ቅዱሳት መጻሕፍትን እንደ ቱምቢ ዋቢ አድርጎ ይጠራል። ለመንፈስ ቅዱስ ወደ እውነት የመምራት ዐቅምና ችሎታም ዕውቅና ይሰጣል።

በመካከለኛው ዘመን በሮም ቤተ ክርስቲያን የቅዱሳት መጻሕፍት ተደራሽነት በውስን የቤተ ክህነት ሰዎች አከባቢ ስለታጠረ፥ የሰዎች ወግና ሥርዐት ከቃሉ በላይ ቅቡል ነበሩ ። ይኼም ብዙ ብልሽት አስከትሏል ። ስለ እምነታቸው የማያውቁና የማይጠይቁ አያሌ ምዕመናን አፍርቷል ። በዚህም ምክንያት ቤተ ክርስቲያኗ በብዙ መንፈሳዊና ሞራላዊ ዝቅጠት ውስጥ ተዘፈቃለች ። ለምሳሌም፡ ፖፑ ለምእመኑ የኅጢአትን ይቅርታ ሰነድ እስከመሸጥ ድረስ ደርሶ ነበር። የመንግሥተ ሰማይን መግቢያ ቊልፍም በእጁ እንደያዘ ይታመን ነበር።

የዛሬ 508 ዓመት በጀርመናዊው መነኩሴ፥ ማርቲን ሉተር ፈር ቀዳጅነት የተቀጣጠለው የተሓድሶው እንቅስቃሴ (The Reformation) በጥያቄ ነበር የጀመረው። በዋናነት “የወደቀው የሰው ልጅ በቅዱሱ እግዚአብሔር ፊት እንዴት ሊጸድቅ (እና ሊቆም) ይችላል?” በሚል ወሳኝ ጥያቄ ነበር። በርግጥ የጥያቄው መልስ ዐዲስ ነገር አላመጣም። ይልቁንስ ከተዳፈነው እውነት ላይ አቧራው እንዲራገፍና በጭጋጉ ላይም የቃሉ ብርሃን እንዲፈነጥቅ ምክንያት ሆነ። ምስባኩን ለቃሉ ፍጹም ሥልጣን በማስገዛት ቀደሰው ። ቤተ ክርስቲያንን ወደ እውነተኛ አምልኮና የወንጌል ተልዕኮዋ መለሰ። ከዚያም በኋላ ብዙ ፈያጅ ጥያቄዎች ቤተ ክርስቲያንን ከእንቅልፏ እያባነኗት ወደ መስመር ሲመልሷት ከታሪክ ድርሳናት አንብበናል። ላቲኑ “Ecclesia reformata, semper reformanda” እንዲል!

በዘንድሮው 8ኛው የተሓድሶ ሲታወስ መርኅ ግብር “የወንጌላቱ ኢየሱስ” ብለን ወደ ቀደመው እውነት ለመመለስ እንማትራለን። ይህንን ማወቅስ ከወደቅንበት ለመነሳት ፋይዳው ምንድነው ብለን እንጠይቃለን። ቅን ጥያቄ ባለበት በዚያ እውነተኛ ተሓድሶ (የግለሰብም የማኅበርም) ያቆጠቊጣል ብለን እናምናለን!

ዛሬ (ጥቅምት 23) በ8፡30 ሰዓት
በካዛንቺዝ ዑራኤል መካነ ኢየሱስ እንገናኝ!
የወንጌላውያን ተሓድሶ እንቅስቃሴ።

ፍጹማን ግርማ

የዛሬ 508 ዓመት፣ በዛሬዋ ዕለት፣ በኦክቶበር 31፣ 1517 አመተ እግዚ አንድ ብዙም የማይታወቅ መነኩሴ በአንዲት ትንሽ የጀርመን ዩኒቨርስቲ ውስጥ የመጽሐፍ ቅዱስ ፕሮፌሰር የነበረ ሰው በዩኒቨርስቲው ቅጥር ውስጥ በሚገኘው የቤተ ክርስትያን በሮች ላይ የተወሰኑ ወረቀቶችን ለመለጠፍ መዶሻ አነሳ። እነዚያን ወረቀቶች በቤተ ክርስትያን አደባባይ ላይ የለጠፈበት ምክንያት የቤተ ክርስትያኑ በር/አደባባዩ ለዩኒቨርስቲው ማህበረሰብ እንደ ማስታወቅያ ሰሌዳ ያገለግል ስለነበር በርከት ያለ ሰው እንዲመለከተውና ውይይት እንዲያጭር አስቦ ነበር።

በለጠፈው ወረቀት ውስጥ 95 አናቅጽት (Thesis) 'የኢንደልጀንስን' [indulgence] (የኃጢአት ይቅርታ ሰነድ) የመሸጥ ልምምድ ከጳጳሱ ፍቃድ ያገኘና አንድ ሰው 'ፑርጋቶሪ' [Purgatory] (ነፍስ ወደ ገነትም ሆነ ሲኦል ከመውረዷ በፊት የምትሆንበት ስፍራ) ውስጥ በምድር በሕይወት እያለ ስላጠፋው ስለሃጢያቱ የሚቆይበትን ጊዜ (ወደ መንግስተ ሰማይ ከመግባቱ በፊት) በሚገዛው 'ኢንደልጀንስ' መቀነስ ይችል ነበር የሚለውን ፀረ መጽሐፍ ቅዱሳዊ ሃሳብ የሚገዳደር ነበር። ይህ 'ኢንደንጀልስ' በወረቀት የሰፈረና የቤተ ክርስትያንን ይሁንታ አግኝቶ መግዛት ለቻለ ሁሉ የቀረበ ነበር። ህዝቡም ኢንደልጀንሱን ይገዛ ዘንድ 'በቅቤ አቅልጥ' ደላላ አሻሻጮች ይጎተጎት ዘንድ ቤተ ክርስቲያን ይሁንታዋን ሰጥታ ነበር። ህዝቡ ለራሱ፣ ለዘመዱና ለወዳጁ ይገዛ ነበር፤ በሞቱት ስም እንኳን ሳይቀር ይቸበችቡታል።

ሉተር 95 አናቅጽቱን ጽፎ ሲለጥፋቸው ዩኒቨርስቲ ውስጥ ባሉት ፕሮፌሰሮች መሃል ውይይት እንዲፈጥር በማሰብ ነበር። ነገር ግን ዘጠና አምስቱ አናቅጽት ከቪተንበርግ ፕሮፌሰሮች ከባቢ በዘለለ በመላው የጀርመን ግዛቶችና በጠቅላላው የካቶሊክ ቤተ ክርስትያን ዘንድ ታላቅ ሁካታን ለመፍጠር በቃ። በአጭር ጊዜ ውስጥም ብዙ ህዝብ የዚህን መነኩሴ ስም ማወቅ ጀመረ፣ በቪተንበርግ ዩኒቨርስቲ የሥነ መለኮት ዶክተሩን ማርቲን ሉተርን።

ህዝብን በማወክና ባለመታዘዝ ቤተክርስትያን ከሰሰቸው፣ በጀርመን ንጉስ ፊትም ራሱን እንዲከላከልና ያደረገው ሃሰት መሆኑን አውቆ እንዲያስወግድ ታዘዘ። ያደረገው ስህተት መሆኑን ባለመቀበሉና ህሊናው ለቅዱሳት መጽሐፍት ተገዢነታቸውን በማጽናቱ ምክንያት የውጤቱን ስሜት 500 አመታትን ተሻግሮ ዛሬ እኛም ይሰማናል።
.
«ስቻለሁ የምለው አንዳች ነገር የለኝም፤ ኅሊናዬ ከሚያዘኝ ውጪ መሆን ትክክልም ሆነ አግባብ አይደለም። እነሆ፤ እዚሁ ቆሜያለሁ፤ ከዚህ ውጪ ምንም ላደርግም አይቻለኝም። እግዚአብሔር ሆይ እርዳኝ። አሜን።»
.
ፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌ እንዳሉት፣ "አሕይዎና ተሐድሶ (Revival and Renewal or Reformation) ተደላድሎና ተመቻችቶ በተቀመጠ ሥርዐት (Establishement) ውስጥ የዛገና የሚራገፍ ነገር የሚያይ የአእምሮ ችሎታና የተፈጥሮ ተሰጥዎ ካላቸው ታላላቅ ሰዎች ዘንድ የሚመጡ ሐሳቦች ናቸው።" በዚህ ሰው ለመጽሐፍ ቅዱስ ምንባባት በታማኝነት መታዘዝና መሰጠት ምክንያት የቤተክርስቲያን መልክ እንደ ቀደሞው ላይሆን ተለውጧል።
.
ተሐድሶ ብቻ መቆምን ይጠይቃል። ዘመንን መረዳትን፣ መጽሐፍትን መመርመርን፣ ለእግዚአብሔርና ለህሊናችን ታማኝ መሆንን ይጠይቃል። ተሐድሶ ወደ አባቶችና አያቶች ለመንፀሪያ መመልከትን አንደ ቄንጥ አያይም። የድነትን መኸከለኛ፣ የእምነትን ፈፃሚ፣ የእግዚአብሔርን መገለጥ፣ ትምሕርተ ክርስቶስን አደብዛዥን ሁሉ ለመቃወም ሁለቴ አያስብም። ተሐድሶ ቃለ–እግዚአብሔር ማሕደረ–ክርስቶስ በተባለችው ቤተክርስቲያን ሲደፈጠጥ ጥሪውን በማማ ላይ ያሰማል፤ እነሆኝ ለህሊናዬም ለቃሉም ቆሜያለሁ ይላል። እግዚአብሔር ልጁን በገለጠበት ቃል በኩል ለኅሊናዬ ብቻዬን እንኳን ቢሆን እቆማለሁ የሚል እውነትና ፅናት ያድለን።
.
የዛሬ 508 ዓመት የተለኮሰውን የተሐድሶውን እሳት የፊታችን ቅዳሜ ለሰዓት አስበን እንውላለን። ከተሐድሶው ቱሩፋቶች መሠረታዊ የሆነውንና ኢየሱስ ክርስቶስን ቅዱሳት መጽሐፍት እንዴት እንዳቀረቡት ለመመልከት እንሞክራለን። የተሐድሶው ውጤት ተራ የነገረ መለኮት ክርክር ሳይሆን ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስን በአግባቡ ማወቅም እና ተግባራዊ የሆነ ክርስቲያናዊ ግብርም ነው።

መልካም እለተ ተሐድሶ ማስታወሻ! ቅዳሜ ከ8:30 ጀምሮ ኡራኤል መካነ ኢየሱስ እንገናኝ!

አማኑኤል አሰግድ

ጋሽ ሶል The Giant

የዮናስ ጎርፌ መጽሐፍ የወጣ ጊዜ መጽሐፉ መነበብ አለበት የሚል ጥቆማን ሰጠሁ። የደረሰኝ የአስተያየት መአትና "ልዮ ልዮ" ነበር። ከእነዚያ አስተያየቶች አንዱ የጋሽ ሶል ነበር። የሰጠኋትን ትንሽ ሃሳብ እንደ ትልቅ ነገር ቆጥሮ ምላሽ ሰጠኝ። ከሃሳብ መለዋወጥ ወደ መጻጻፍ ከመጻጻፍ ወደ መደዋወል አደግን። ለመጀመሪያ ጊዜ ሲደውልልኝ የማስታውሰው humorous መሆኑን ነበር። ከትልቅ ሰው ጋር የማወራ ሳይሆን የቆየ ጓደኛዬን የማውጋት ያህል አንድን giant እያናገርኩ እንደነበር የገባኝ ስልኩ ሲዘጋ ነው። ድምጹን፣ ሃሳቡን፣ ስል ሃሳቦቹን ሁሉ አከብርለታለሁ።

እንደ መጋቢነቱ ሰዎችን ያበረታታል። በተለይ ወጣቶችን ያበረታታል። ለማኅበረሰብ ብሎም ለቤተክርስቲያን ረብ ያለው ነገር ያላቸው የሚመስላቸውን ሰዎች አድኖ ያገኛል፤ ሊባርካቸው፣ መልካም ቃሉን ሊነግራቸውና ጠቃሚነታቸው ሊያወሳ።

ጋሽ ሶልን እወደዋለሁ። እንደ ወዳጅ ቀለል ስላለ ብቻ ግን አይደለም። ለርቱእ እምነት ግድ ስለሚለው እወደዋለሁ። ለቤተክርስቲያን ንጽህና ስለሚተጋ እወደዋለሁ። የእግዚአብሔርን ቃል በውብ መንገድ ስለነገረኝ እወደዋለሁ። ሶልን የአምላኩን ሃሳብ ጊዜ እንደሌለው ሰው በፍጥነት ነፍስ ውስጥ እንዲሰነቀር አድርጎ ማውራቱ ካላስወደደው ምን ያስወድደዋል? የቃሉ ታማኝ አገልጋይ ነው። ጋሽ ሶልን እወደዋለሁ።

ስለቤተክርስቲያን ንጽህና ሲወተውት የነበረው በዘመነ ፌስቡክ እንዳልሆነ የአባቴን መጽሐፍት ሳገላብጥ ፒቲሲ ለተማሪዎቹ ከሰጠው ወረቀት ያስታውቃል። ቤተክርስቲያ በየዘመናቱ ለሚገጥማት የአስተምኅሮና የልምምድ በቻለው የመከተ እንዲሁም የነጠረውን ትምህርት ያቀረበ ሰው ነው ጋሽ ሶል።

የማስታውሳቸው 3 መጽሐፍት አሉ። ስነ ፍጥረት ላይ የተጻፈው፣ ደማማቆቹና በመጨረሻ አብረን ሰው እንሁን ብሎ ያቀረበው ስለ ሰላም የሚያወሳው። ታሪካዊ ነገረ መለኮት ከምኒልክ ጋር ተርጉሞም አቅርቧል። የምንኖርባት ምድርን እንድንከባከባት እንዳሁኑ ነገረ ፍጻሜ የመወያያ ርእስ ከመሆኑ በፊት ነገሮናል። (መታሰቢያነቱም ለደረጄ ከበደ ችሮት ነበር) "ነገረ ፍጻሜ ማለት ኤደን ይደገማል ነው" ባይ ነው።

በእነዚህ መጽሐፍት ውስጥ አማርኛ ላይ ይራቀቃል። ለእያንዳንዱ ቃላት ይጠነቀቃል። ከቃላትም ባሻገር ቃላት የሚሸከሙት ሃሳብም ላይ ይራቀቃል። አዳዲስ ሃሳቦችን ያመርታል። በዚህ ሁሉ ውስጥ ግን ጋሽ ሶል ከፍተኛ ጥንቃቄውም ሆነ እሳቤው እግዚአብሔር በክርስቶስ ኢየሱስ የገለጠውን ታላቅ እምነት መተረክ ነው።

ፈያጅ መሆን ፍላጎቱ ነበር። "አብረን ሰው እንሁን" የወጣ ሰሞን ያስጨንቀው የነበረው ነገር ለሃገሩ ያቀረበው ሃሳብ ተቀባይነት ላያገኝ መቻሉ ነበር። ምክክር ኮሚሽኑ ቢሄድበት ያለው መንገድ ማንም ጆሮ አልሰጠውም። ለሰላም፣ ለእርቅና ለንግግር የተጋውን ያህል ጆሮ አልተቸረውም። Frustrationኑን የገለጠው እንደሚከተለው ነበር፥ «"ቀድሞ ማሰብ ቅርብ በሚያሳድርህ አገር" ስትፈጠር ወይ ከሞት በኋላ አለያም በስተርጅናህ ለስራህ ሰዎች ይባንናሉ፣ በዚያኛውም በህይወት ከሌለህ በዚህኛውም ካረጀህ ላንተ በቀጥታ የሚፈይድ ታጣለህ፡፡» እናሳፍራለን።

በዚሁ ሁሉ ውስጥ እንደ በጎ ወታደር ተዋግቶ፣ እንደ መልካም ገበሬ ተሰማርቶና እንደ ጎበዝ አትሌት ሮጦ እንደ ታማኝ አሽከር ወደ አባቱ እረፍት ተሰብስቧል። በዚህ እንጽናናለን፤ የመጨረሻው ጠላት የሞት መንደፊያ ይሰበራል።

ጋሽ ሶል አብሮን አለመኖሩ በብዙ ያጎድላል። በተለይ ለቤተሰቡ፣ ለባለቤቱና ለልጆቹ። ለሚያገለግልበት ቤተክርስቲያንም አጉዳይ ነው። ለአብያተ ክርስቲያናትም ያጎድላል። ለእኛም በእውቀት፣ በልምድና በአረዳድ ለምናንሰውም እጅግ በብዙ ያጎድላል።

እግዚአብሔር ያጽናናችሁ!

አማኑኤል አሰግድ

በተሰበረ ልብ እንዴት በሙሉ ኀይል፣ በመሰጠትና በደስታ ማገልገል ይቻላል? ስፐርጀን እንዳለው “ለራስ በመሞት በእግዚአብሔር ሉዓላዊነትና በጸጋው በመደገፍ ብቻ ነው። የወንድሜ መጋቢ ሰሎሞን በብዙ መከራ የታጀበ ሕይወትና አገልግሎት ማሳያ ነው። በቅርብ አውቃለሁ።

መከራውን ሳይቈጥር በብዙ የልብ ስፋትና በትዕግሥት የክርስቶስን ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ተሸክሞ በቅንነት ያገለገለ የእግዚአብሔር ሰው ነበር። ወንድማችን ሐዋርያው ጳውሎስ “ሌላውን ነገር ሳልቈጥር፣ ዕለት ዕለት የሚያስጨንቀኝ የአብያተ ክርስቲያናት ሁሉ ሐሳብ ነው።“ እንዳለው የሰሎሞን ሕይወት በሙሉ የታየዘው በወንጌል ሸክም ነበር። (2 ቆሮንቶስ 11፥28)። በሞት ጥላ ውስጥም ኾኖ ጩኸቱ ስለ ወንጌል ንጽሕና ነበር፦

“I have been posting a "Gospel Clarity" summaries at this critical time in my life, while insomnia is not letting me sleep at the hospital . . . it has to be clearly understood directly from itself and has to be transmitted clearly!!! I don't think most of us have done this homework, I beg you all to give attention. . .” (Fb post, Sep. 30, 2024).

የአገራችንን የግፉአን ጩኸትና በብዙ ምስቅል ውስጥ ያለው የወንጌላዊው ክርስትና ጕዳይም ሸክሙ ነበር። ብዙ ጊዜያት አብረን በጌታ ፊት ጸልይናል። ለቅዱሳን ትልቅ ፍቅር ነበርው። በሕመሙ ወቅት በዓለም ዙሪያ ስለሚጸለይለት ጸሎት እንዲህ ብሎ ነበር፦

“በዚህ የቅዱሳን ፍቅር የተነሳ ድጋሚ ብፈጠር እንኳ፣ አሁን ከሆንኩት ሌላ አልሆንም ብያለሁ . . . በሞት ፊት ያለ አንዳች ፍራቻ የቆመው ማንነቴ፣ ስሞትላት የኖርኩላትን ቤተ ክርስቲያን አሁንም ኖሬ እንድሞትላት አስመኘኝ!” (Fb post, Sep. 30, 2024).

ጥልቅ አሳቢ፣ ድንቅ ሰባኪ፣ አስተማሪ፣ የሰላም መልእክተኛና በቋንቋ ችሎታ የረቀቀ ጸሐፊ ነበር። ብዙ አስተምሮኛል። ቀጥተኛ የመኾኑንኑ ያህል፣ ሩኅሩኅና ትሑት ነበር። በምድረ አሜሪካ ለተከፈተልኝ በር ምክንያቱ እርሱ ነው። “ግርምሽ ድምፅህ ያስፈልገናል” ይለኝ ነበር። በዕልፈቱ ልቤ እጅግ አዟናል።

መጋቢ ሰሎሞን ጠንቃቃና ጥቃቅን ጕዳዮችን ሳይቀር ትርጕም ባለው መልኩ በብቃት አደራጅቶ የሚሠራ ትጉህ ሠራተኛ ነበር። በኢዮቤልዪ ከበረ በዓል ወቅት የቀረቡ ጽንሰ ሐሳቦችን ወደ ራእይና ትግበራ የሚወስድ ሰንድ የማዘጋጀት እቅድ ነበረው። ምንም እንኳን ምድረ አሜሪካን ማዕከል ቢያደርግም ተልእኳዊው ተሐድሶ ወደ አገር ቤትም እንዲዘልቅ ጽኑ የልብ ናፍቆት ነበረው። የመጨረሻው ምክክራችን August 22 ነበር።

ቀናቶቹ አጭር ነበሩ። አሁን እንደማስተውለው “ስለት አለብኝ ብሎ” በዋሺንገተን ዲስ ኮንቬንሽን ማዕክለ በተሰበሰው ጉባኤ ፊት ተደፍቶ ለእግዚአብሔር ያቀረበው ስግደት የመጨረሻ ስንብትም ነበር። ለቤተ ክርስቲያን ተሐድሶ የነበረውን ራእይ አካፍሎን ነበር። ልመናችንም ይህን ራእይ ይፈጸም ዘንድ ሕይወቱ እንዲረዝም ነበር። የታመቀ ግን በብዙ የታገደበና ቤተ ክርስቲያን ያለተጠቀመችበት ስጦታ! ይህ አስነካሽና አስተካዥ እውነታ ነው። እርሱን አጠትናል። እንደ እርሱ ያሉና ለትውልድ የሚተርፍ ጸጋና ስጦታ የተሰጣቸው ወንድሞችና እኅቶች ከጠረዝ ወደ መካከል የሚመጡበትና በእነርሱም አገልግሎት ተሐድሶ የምናይበት ዘመን ይኹንልን።

ሰሎሞን ሞትን በጸጋና በክብር ነው የቀበለው። እሰካረፈበት ቀን ድረስ ያለተለየው አንድ ወዳጄ አንደ መሰከረልኝ የመጨረሻ ቃሉ፤ “ቀድሜ ወድ ክብር መግባቴ ነው፤ በዚያ እንገናኝ። ዳር አትቁም። ቤተ ክርስቲያንን ዐደራ” የሚል ነበር። ለብዙ ሥራ በዝግጅት ላይ እያለ እግዚአብሔር በሉዓላዊነቱ ፈቅዶ ወስዶታል። በእግዚአብሔር ሉዓላዊነት የነበረው ጽኑ እምነት፣ በልቡ የፈሰሰው ወሰን የለሽና ኹሉን አስቻይ የክርስቶስ ፍቅር፣ በጌታ ጸጋ ተደጋፊነት፣ ብቻውን ቢቀርም እንኳን ለወንጌል ንጽሕና የነበረው ቀናዒነት ዐቅሙ ነበሩ። በርግጥ ጌታ ብቻ ብድራቱ ባደረገ መሰጠት ነበር የኖረው። ስፐርጀን እንዳለው “በብዙ [መከራ] በጌታ አገልግሎት ብዝልና ያለ እድሜያችን ብንሞት፣ ክብር ለግዚአብሔር ይሁን። ምድር ትንሽ፣ ሰማይ ደግሞ ብዙ ይኖረናል ማለት ነው።” (An All Round Ministry, 126–127).

የሕይወት አጋሩ ሙሉዬ፣ እንዲሁም ልጆቹ ዘፍጥረትና ዘጸአት በዚህ ጥልቅ የሐዘን ወቅት የእግዚአብሔር ማጽናናት ከእናንተ ጋር ይኹን። የቅርብ ዘመዶቹ፣ ወዳጆቹ፣ አብያተ ክርስቲያናትና የአሜሪካ ወንጌላዊያን አብያተ ክርስቲያናት ኅበረት መሪ ወንድሞቼ የሰማይ አምላክ እግዚአብሔር ያበርታችሁ፣ ያጽናናችሁም።

አሜን!

ግርማ በቀለ (ዶ/ር)

የተባበሩት መንግሥታት የሰብአዊ መብት ካውንስል በ June 30, 2016 ባሳለፈው ውሳኔ (A/HRC/RES/32/2) መሠረት መንግሥታቱን የሚያማከር የሙሉ ጊዜ “የወሲብ ዝንባሌና የጾታ” አጀንዳ (Sexual Orientation and Gender Identity — SOGI) አማካሪ አለው። በተመሳሳይ መልኩ፣ የተባበሩት መንግሥታት ሴቶች (UN-Women) ዓለም ዐቀፍ የጾታ እኩልነት አጀንዳ ተፈጻሚነት እንዲኖረው የሙሉ ጊዜ አማካሪ (“Dedicated LGBTIQ+ Rights Specialist”) አለው። የመንግሥታቱ ሴቶች ቢሮ ባወጣው መመሪያ መሠረት “በተለምዶ ጾታን ‘በወንድነትና በሴትነት’ በመክፈል የሚበይነው የጾታ ዕይታ አባዊ (patriarchal) እና ወግ ተከተል (heteronormative) በመሆኑ ሊሻር ይገባዋል” ሲል ይሞግታል።

በዚህ ላይ በየትኛውም መንገድ ትርፍ ማግኘትን ግብ ያደረጉ የምርምር ማዕከላትና መድኀኒት አምራቾች የችግሩ ዘዋሪዎች ናቸው። ለምሳሌ ዐቅመ አዳም/ሔዋን የመድረሻ ምልክት የሆነውን የጉርምስና/ወጣትነት የተፈጥሮ ሂደት የሚገድብ መድኀኒት (puberty blocker) በማምረት የሚታወቀውና የመድኀኒቱን ጐጂ ጐን ሁን ብሎ በመሸሸግ ክስ ላይ ያለው አብቪይ AbbVie፣ ከአንድ ዓይነት ምርቱ ብቻ የ2018 ትርፉ 726 ሚሊዮን ዶላር ነበር።

የምዕራቡ ክርስትና በብዙ የሞራል ዝቅጠት ውስጥ በተዘፈቀ፣ አምላክ የለሽና እውነት አንጻራዊ ባደረገ ልቅ ባህል ተጽእኖ ሥር ወድቋል። እንደምናስተውለው ነውር የሆነው እንደ “ክብር” በአደባባይ በሕጋዊ ፈቃድ ይከበራል፣ ክብር የሆነው “እንደ ነውር” በሕግ ተከልክሎ ይሰደዳል። ውደቀቱ የጀመረው ቤተ ክርስቲያን ከዓለም ጋር ወዳጀት በጀመረች ጊዜ ነው። ቤተ መቅድስ ሲረክስ፣ የዓለም ጠረን የበለጠ ይሸታል።

ለአፍሪካ አገራት ትልቅ የፈተና ጊዜ ነው። በአንድ ጊዜ ርዳታ ፈላጊና የርዳታውን ውል ተደራዳሪ ልንሆን አንችልም። ፈርጀ ብዙ ስብራቶችና አስከፊ የድኽነት ዑደት ለሚያውካት አገራችን ትልቅ እንድምታ አለው። እንደ ቤተ ክርስቲያን ደግሞ፣ ከምዕራቡ ዓለም አብያተ ክርስቲያናት ጋር ሊኖርን የሚገባው ግንኙነት እውነተኛ መጸሐፍ ቅዱሳዊ ፍተሻ ያሸዋል። የእምነት እንቅሳሴ፤ የብልጽግና ወንጌልና የገዢነት (dominion) ነገር መለኮት በብዙ መልኩ ጐድተውናል። ልቅ ነገረ መለኮት የሚዘውረው የምዕራቡ ዓለም ክርስትናም “በትብብር” ሰበብ ሰይጣናዊውን የጾታ ርእዮተ ዓለም ይዞ ወደ አገራችን መግባት ጀምሯል። የውርጃም ግፊት እንዲሁ ነው። በምድረ አሜሪካ 27% ወንጌላዊው ክርስትና፣ 64% ልዝቡ ፕሮቴስታንት እንዲሁም 59% ካቶሊካዊ ክርስትና ውርጃን ያለገደብ ይደግፋል (Pew Research Center, Public Opinion on Abortion, May 13, 2024)። ባለፈው ዓመት ከ አንድ ሚሊዮን በላይ ውርጃ ተደጓል። በ2020 ከነበረው 10% ጨምሯል። ለምዕራቡ ክርስትና ተሐድሶ ሊገድንና ልንጸልይ ይገባል። ኾኖም መጽሐፍ ቅዱሳዊ መሠረታችንን እያፈርሰን አይደለም። ይህ መንገድ ለጊዜው ገንዝብ ያስገኝልን ይኾናል። የጨለማው ኀይል ግቡ የወንጌልን እውነት ከእጃችን ማስጣልና ትውልድ አጥፊን መሠዊያ መሥራት እንደኾነ ልብ ልንል ይገባል። በእግዚአብሔርና በታሪክ ዘንድ ተጠያቂዎች ነን።

ቅዱስ ቃሉ እንደሚለው የሰው የማይገሠሥ ዋጋ በእግዚአብሔር አምሳያ መፈጥሩ ነው። “ወንድና ሴት አድርጐ ፈጠራቸው፤” (ዘፍ 1፥27)። ወንድና ሴት እኩል ናቸው፤ አንድ ዐይነት ወይም ተለዋዋጭ ግን አይደሉም። የማኅበረ ሰብ መሠረት ቤተ ሰብ ነው፤ የቤተ ሰብ መሠረት “የወንድና የሴት” እኩልነትና ጾታዊ ልዩነት ነው። ይህ ዘላለማዊ እውነት የቤተ ሰብና የአገር ምሶሶ ነው። ይህን እውነት የሚያፈርስና የቤተሰብን፣ የማኅበረ ሰብንና የአገርን መሠረት የሚያናጋ ዕቅድ ወደ አገራችን እየመጣ ነው። እናስተውል፤ እንንቃ! ድኽነትን በጋራና በትጋት እየተዋጋን ፈሪሓ-እግዚአብሔር ያለው ትውልድ ማትረፍ ይሻለናል።

እንደ እውነቱ ከኾነ በቋሚ የውጭ ድጐማ የተለወጠ አገር የለም። በርዳታና በሰብአዊ መብት ሽፋን በአገራችን ላይ ያኮበኮበውን የምዕራቡን ዓለም የግብረ ሰዶም አጅንዳ ቸላ ልንል አንችልም። በዘረኝነት፣ በክፍፍል፣ በሐሰት አስተምህሮና በዓለማዊነት ቀውስ ላይ፣ ልጆቻችንን ሊበላ በውጪ ያለው የሞራል ልቅነት አውሬ ተጨምሮበት ምን ይተርፈናል? ልብ እንበል።

“አምላክ ሆይ፤ መጠጊያዬ ነህና፣ በከለላህ ሰውረኝ።” (መዝሙር 16፥1)

አሜን!

ግርማ በቀለ (ዶ/ር)

ቤተ መቅድስ ሲረክስ፣ የዓለም ጠረን የበለጠ ይሸታል።

“የእግዚአብሔር ቤተ መቅደስ ከጣዖታት ጋር ምን ስምምነት አለው?” (2 ቆሮንቶስ 6:16)

“አካላችንን እንደሚሰማን ጾታዊ ስሜት ብንቀያይርም፣ የእግዚአብሔርን የእጅ ሥራ በመተልተል እያበላሸን አይደለም። ይህንንም ስናደርግ የእግዚአብሔር ፈቃድ እየጣስን አይደለም። - (“ቲዮ ሮቢንሰን - Theo Robinson – ቀድሞ ሴት አሁን በጾታ ለውጥ “ወንድ” የአንግሊካን ቄስ)

“ነፍሴም የማንነቶች ጦርነት ዐውድማ ነበረች . . . ማንንም መኾን አልቻልሁም ነበር. . . አእምሮዬ በሐስት [ማንነት] ታጥቦ ነበር። ያለፈው ታሪኬን የሚያጠፋ ሂፕኖቲስት ቢኖር ኑሮ ያለኝን ሁሉ እሰጥ ነበር። በአካሌ ላይ ከደረሰው ጥፋት በላይ፣ በነፍሴ ውስጥ የነበረው የሥነ ልቡና ጦርነት እጅግ ከባድ ነበር።” - (ብሩስ ፒተር ሪይመር - በሕፃንነቱ በጾታ ለውጥ ከወንድ ወደ “ሴት” የተለወጠ።

“የወሲብ አብዮት አባት” በመባል የሚታወቀውና ከዚህም ጋር ተያይዞ የምዕራቡን ዓለም የጾታና የወሲብ ግንዛቤ፣ ዕሴቶችና ባህል ሥር ነቀል በሆነ መልኩ የቀየረው የኢንዲያናው ዩኒቨርስቲ ፕሮፌሰር አልፈርድ ሲ ኪንዚ (June 23, 1894 — August 25, 1956) ነው። “የኪንዚ ሪፖርት” በመባል የሚታወቍት Sexual Behavior in the Human Male (1948) እንዲሁም Sexual Behavior in the Human Female (1953) “የምርምር ሥራዎች” ለምዕራቡ ዓለም ወሲባዊና የጾታ ማንነት ቀውሶች ትልቅ አስተዋጾኦ አድርገዋል።

የኪንዚ ደቀ መዝሙር በመኾን “ጾታ ተፈጥሮአዊ ሳይሆን” ማኅበራዊ ውቅር (social construct)” ነው የሚለው የጾታ ርእዮተ ዓለም (Gender Ideology] ፊት አውራሪ ደግሞ ትውልደ ኒውዚላድ የሆነ አሜሪካዊው ጆን ዊልያም መኒ (8 July 1921–7 July 2006) ነው። መኒ በጆንስ ሆፕኪንስ ሆስፒታል ታዋቂ የሕፃናት ሕክምናና የሥነ ልቡና ፕሮፌሰር ነበር። በግብረ ሰዶም አራማጆች ዘንድ “የጾታ ለውጥ ንቅናቄ መንፈሳዊ አባት (the spiritual father of trans movement)” በመባል ይታወቃል። መኒ እንደ ኪንዚ እድገቱ በጌታ ቤት ነበር።

ኪንዚም ከኹለቱም ጾታዎች፣ እንዲሁም መኒ ደግሞ የጾታ ለወጥ ካደረጉ ግልብጦችም ጋር ክፍትና ያልተቆጠበ የወሲብ ግኑኙነት ነበራችው። መኒ “ወንድነትም ሆነ ሴትነት ምርጫና ማኅበራዊ ውቅር እንጂ ተፈጥሮአዊ አይደለም” የሚል ጽኑ እምነት ነበረው። ሕፃና ጾታ “ገለልተኛ ሆነው እንደሚወለዱ” (born gender neutral) እንዲሁም ምንም ተጽዕኖ በማያመጣ መልኩ “ጾታቸውን” በሕክምናና በቴራፒ መቀየር ይቻላል የሚለ መላምት ነበር። በ1965 በጆንስ ሆፕኪንስ ሆስፒታል የመጀመሪያው የጾታ ዳግም ምደባ ቀዶ ጥገና (sex reassignment surgery) ክሊኒክ ሲመሠረት ይህንኑ የሕክምና ፍልስፍ መሠረት በማድረግ ነበር። የጾታ ድርሻና (gender role) የጾታ ዝንባሌ (sexual orientation) የሚሉ ዕሳቤዎች የፈጠረውም ጆን መኒ ነው። የአስገድዶ መደፈር በመፈጸማቸው የተፈረዳባቸውን እስረኞችን የወሲብ ፍላጐት የሚገታ (testosterone blocker) እንዲሁም አኮላሽ ኪሜካል (chemical castration) ለመፍጠረ የተደረገውን ምርመራ የመራው ጆን መኒ ነው።

የጆን መኒ የጾታ ርእዮተ ዓለም የብዙ የልጆች አካልና ስሜት መሠዊያ ሠርቷል። ብዙ ወላጆች እያወቁ፣ ሳያውቁም ወይም በሕግ ተገድደው፣ በግብረ ሰዶም ዶክትሪን ግራ የታጋቡና የማንነት ቀውስ የገጠማቸውን ልጆቻቸውን በዚህ መሠዊያ ላይ ይገብራሉ። የጆን መኒ የመጀመሪያው መሥዋዕት ከፍ ሲል በመገቢያ ላይ የጠቀስሁት ካናዳዊው ብሩስ ፒተር ሪይመር ነው። ብሩስ በሕፃንነቱ በግርዛት ወቅት የገጠመው የሕክምና ስሕተት ከማረም ይልቅ ሴት ኾኖ ቢያድግ ይሻላል የሚል ምክር ለወላጆቹ በመስጠት፣ በቀዶ ጥገና፣ በኬሚካልና ሆርሞን ቴራፒ “የጾታ ለውጥ” አድርጐለት ነበር።

የጆን መኒ ዋና ዓላማ የብሩስ ጤንነትና የወላጆቹ ጭንቀት ሳይኾን፣ ለሚያራምደው የጾታ ርእዮተ ዓለም “ትክክለኛነት” ተጨባጭ ሳይንሳዊ ማስረጃ ፈለጋ ነበር። የብሩስ ብልትና የዘር ከረጢቱ ተነቅለው ተጣሉ፤ ጡት እንዲያበቅል ሆርሞን (estrogen) ተሰጠው። በሴት ስያሜም “ብሪንዳ” ተባለ። “ሴትነቱን በጊዜ ቶሎ እንዲለምድ” በሚል መላምት፣ ከስድስት ዓመቱ ጀምሮ “የወሲብ ልምምድ ጨዋታ” የሚል ቴራፒ (sexual rehearsal play) ይወስድ ነበር። ይህም ቴራፒ ከመንታ ወንድሙ ጋር የግብረ ሥጋ ግንኙነት የማድረግ ልምምድን ይጨምር ነበር። ወንድማማቾቹ ዕድሜያቸውን በሙሉ ከጾታ የማንነት ቀውስ የውስጥ ጦርነትና ድባቴ (gender dysphoria) ይሠቃዩ ነበር።

የብሩስ አባት የልጆቹን ጭንቀትና የዓመታት የማንነት ውሽት መሸከም አልቻለም። 15 ዓመት ሲሞላቸው እውነቱን ነገራቸው። ብሩስም ለዓመታት የማንነት ጥያቄው ምላሽ ኾነለት። በሆርሞን ብዛት ያደጉትን ጡቶቹ አስቆረጠ፤ የጆን መኒን ስሕተቶች ለማረም በርካታ ቀዶ ጥገና አደረገ፤ የወንድ ሆርሞንም በቋሚነት መውሰድ ጀመረ፤ ስሙንም ዴቪድ ሲል ቀየረ። ኾኖም ጕዳቱ ከባድ ነበር። በርግጥም ነፍሱ “የማንነቶች ጦርነት ዐውድማ ነበረች”። በመጨረሻም በኹለት ዓመት ልዩነት ተራ በተራ ራሳቸው አጠፋ። ዕድሜያቸው 38 ነበር።

ኪንዚና ጆን መኒ የሉም። ኾኖም የሐሰት የምርመር ሥራዎቻቸው ለብዙ የሕክምና ማኅበራዊ ውሳኔዎች እስከ አሁን ድረስ በማስረጃነት ይጠቀሳሉ። በአሁኑ ወቅት በምዕራቡ ዓለም አተርጓጐም “ጾታዊ ማንነቶች” እስከ 107 ደርሰዋል። በዚህም አያበቃም። ምክንያቱም እንደ ምዕራቡ ዓለም የጾታ ርእዮተ ዓለም፣ ጾታ ውሱን አይደልም። ስለዚህ “የጾታ ፍሰት” (Gender fluidity) “እንደፈለገ እንዲሄድ ቦይ ይከፈትለታል እንጂ ሊገደብ አይገባውም” የሚል የርእዮተ ዓለሙ ዕሳቤ የሕክምናና የሕግ ከለላ ተድርጐለታል። ሥርዐተ ትምህርት፣ ሰብአዊ መብቶች፣ ርዳታ፣ ማኅበራዊና ፓለቲካዊ ፓሊሲዎች ኹሉ በዚሁ ግንዛቤ የተቃኙ ናቸው። ለአብነት ያህል አንድ ማስረጃ ብቻ ልጥቀስ፦

“ወሲባዊ ማንነት ማኅበራዊ ውቅር ነው። ቋሚ አይድለም። ይልቁንም ውስብስብ፣ በወቅትና በሁኔታ ተለዋዋጭ ሲሆን፣ በግለሰቦች ልምምድ፣ ሃይማኖታዊ፣ በባህላዊና ማኅበራዊ ዕሴቶች ይወሰናል . . .በዚህ ረገድ ልጆች በተለያየ የሕይወት ደረጃቸው ጤናማና ኀላፊነት ያለው ውሳኔ እንዲወስኑ ትምህርት እጅግ አስፈላጊ ነው . . . ‘የተሟላ የጾታ ትምህርት’ (CSE) ዐላማ፣ ልጆች በየትኛውም መንገድ ደስታና ርካታ የሚሰጣቸውን ‘ጤናማ’ የወሲብ ልምምድ ‘ነጻነታቸውን ‘በአገባቡ እንዲጠቀሙ የሚያስችል ዕውቀት መስጠት ነው።”(International Technical Guidance on Sexuality Education (ITGSE, Conceptual Framework for Sexuality in the Context of Comprehensive Sexuality Education (CSE)፡ The Global Education 2030 Agenda፣ p.17–18, UNESCO, 2018).

https://youtu.be/OUs0F53rv90?si=7q_0DTyZIqH5wggs

ተሐድሶውና ማርቲን ሉተር

በቤተ ክርስቲያን የተሐድሶ ታሪክ ውስጥ ከፍተኛ ድርሻ የነበረው ጀርመናዊው ማርቲን ሉተር (Nov.10, 1483 - Feb.18, 1546)፣ "ጻድቅ በእምነት ይኖራል" (ሮሜ 1፡17) የሚለውን ቃል መሠረት በማድረግ፣ በወቅቱ የነበረውን የሮም ቤተ ክርስቲያን አስተምህሮ፣ በተለይም በድነት፣ በአማኝና በቤተ ክርስቲያን ማንነት ዙሪያ ፊት ለፊት በመቃወም የጀመረው ታላቅ የተሐድሶ ንቅናቄ በቅርቡ አምስት መቶ ዓመት አልፎታል። ይህን ታሪካዊ ቀን ለማስታወስ በዓለም ዙሪያ፣ በተለይም በትውልድ ሀገሩ በጀርመን ዝግጅት ተደረጎ ነበር። ሉተር የወቅቷን የሮም ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያንን ስሁት አስተምህሮና ከመጽሐፍ ቅዱስ ጋር በቀጥታ የሚጋጭ ተልኳዊ የራስ-ግንዛቤ የተቃወመበት 95 ጭብጥ ሀሳብ የያዘ ጽሑፍ "thesis" በቪተንበርግ ከተማ ቤተ ክርስቲያን (Wittenberg Castle Church) በር ላይ የለጠፈው ጥቅምት 31፣ 1517 ነበር። ይህቺ ቀን፣ በቤተ ክርስቲያን ታሪክ ውስጥ አዲስ ምዕራፍ ከፍታለች፤ የታሪክም መገንጠያ ሆና ትታሰባለች።

ሉተር ማንም ሊደፍረው የማይችለውን የሮማ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያንን የተሳሳተ መሠረት፣ በነፍሱ በመወራርድ አናውጧል። April 18, 1521 በንጉሥ ቻርልስ አምስተኛ (የስፔንና የሮማ ካቶሊካዊ ግዛት ንጉሥ) በተሰየመው የቤተ ክህነት ፍርድ ቤት፣ አስተምህሮውን እንዲሽር (recant) በተጠየቀ ጊዜ፡- በታሪክ "እነሆ እዚህ ቆሜለሁ" (Here I stand) በመባል በሚታወሰው የሙግት ንግግሩ እንዲህ ብሎ ነበር፦

"የተከበሩትን ፓፓ ጨምሮ፣ ማንም ግለሰብ ቅዱሳት መጻሕፍትን በማስረጃነት በመጥቀስ ስህተቴን ካሳየኝ፣ ጽሁፌን በአደባባይ አቃጥላለሁ። ሆኖም ኅሊናዬ የቅዱሳት መጻሕፍት እውነት እስረኛ ሆኗል፤ ስለዚህ ከበራልኝ የእውነት ብርሃን ፈቀቅ ለማለት ኅሊናዬ አይፈቅድም፤ አያዋጣኝምም!"

May 8, 1521፣ ፍርድ ቤቱ "ኑፋቄ" በማለት ከቤተ ክርስቲያን አባልነት በሞት ፍርድ አገደው። ሥራዎቹም ታገዱ፤ ማንበብም ሆነ ማሰራጨት ሕገ ወጥ ድርጊት መሆኑ ታወጀ። ይሁን እንጂ፣ ሉተር እስከሞተበት ጊዜ ድረስ በታማኝት፣ በሞት ጥላ ውስጥ እያለፈ አገልግሏል።

ሉተር በብዙ መከራ ውስጥም እያለፈ፣ ውሎው ከእግዚአብሔር ቃል ጋር፣ ልቡም በመንግሥቱ ንጹህ የወንጌል ሥራ ላይ ያተኮረ ነበር። ትጉህ፣ የማይለጉም፣ ለጠራው እግዚአብሔርና ለበራለት እውነት ታማኝ ነበር። በዓመት ሁለት ጊዜ መጽሐፍ ቅዱስን ከጥግ እስከ ጥግ ያነብ ነበር። በሙሉ ጊዜ ፕሮፌሰርነት እያገለገለ፣ መጽሐፍ ቅዱስን በጀርመንኛ ተርጉሞ፣ ለገዛ ሕዝቡ የማይጠፋ ርስት አድርጎ አውርሷል። የእግዚአብሔርን ቃል እንደ ሕይወቱ እስትንፋስ አድርጎ ነበር የሚይስበው። የዘወትር የውስጥ ጩኸቱም;፟ "ዓይኖቼን ክፈት፥ ከሕግህም ተኣምራትህን አያለሁ።" (መዝ 119፡18) የሚል ነበር። እንዲህም ብሎ ጽፏል፦ "መጽሐፍ ቅዱስ ዛፍ፣ በውስጡም የተጻፉት ቃላት ቅርንጫፎች ቢሆኑ፣ እያንዳንዱን ቅርንጫፍ ደጋግሜ ወጥቼ ወርጄበታለሁ።" (What Luther Says: An Anthology, Vol. 1, p. 83)። ይኽም ለቃሉ የነበርው ረሃብ ያሳየናል። ከርስቶስን ያማከለ ታላቅ የቃሉም ሰባኪ ነበር። ከ1510-1546 ሦስት ሺህ ጊዜ ያህል ሰብኳል። ያም ማለት በአንድ ቀን ተኩል፣ አንድ የወንጌል ስብከት ማለት ነው። ምንም እንኳን፣ የቀድሞ አባቶችን ሥራዎች ጠንቅቆ ቢያጠናም፣ የስብከቱ ዋና ምንጭ ቅዱስ ቃሉ ነበር። የጸሎት ሰው ነበር - ከልቡ! ከከንቱ ኀይማኖተኝነት የመነጫ ሙት ልምምድ ሳይሆን፣ በመንፈስ ቅዱስ ኀይል የተደገፈና ሕያውነት የተሞላ ጸሎት ነበር። የተሃድሶውም ጩኸት መሠርቱ፣ የእግዚብሔር ቃልና የመንፈስ ቅዱስ ሙላት ነበር። የእኛስ የስብከታች መካከለኛ ምን ይሆን?

መዝሙር 46 ብዙ አጽናንቶታል። ልጅ ሞቶበታል፤ ከስሜት መርበሽ ጋር ታግሏል። እድሜውን በሙሉ በሞት ዐዋጅ ጥላ ውስጥ ነበር የኖረው። ማንም ሰው ቢያገኘው፣ እንዲገድለው ሕጋዊ ፈቃድ የሰጠው የቻርልስ አምስተኛ የሞት ዐዋጅ እንዲህ ይል ነበር፡-"ሥጋዬ፣ ነፍሴ፣ ደሜ፣ በመንግሥቴ ግዛት ያለ አስተዳደርና ዜጋ ሁሉ ሉተርን ከምድር ገጽ እንዲያጠፋው አዝዣለሁ" (Heiko A. Oberman, Luther: Man Between God and the Devil, 29.)። በኩላሊት ህመምና የራስ ምታት (ማይግሬን)፤ በሆድ ድርቀት፤ በጆሮ ቁስልና የትኩሳት ንዳድ ይሰቃይ ነበር። በአጋንት መንፈስ ነው የሚመራው፤ ሀሰተኛ ነብይም ተብሏል። August 2, 1527 የጻፈው ማስታወሻ እንዲህ ይላል፦

"ከሳምንት በላይ በሞትና በሲዖል ጥላ ውስጥ ተመላልሻለሁ። በክርስቶስ ላይ ያለኘ መታመን እስኪፈተን ድረስ መላው አካሌና መጋጣጠሚያዎቼ ሁሉ ታመዋል። የመከራ ጎርፍና ማዕበል ተባብረው፣ እምነትን የሚፈትን ድቅድቅ የቀን ጨለማ ውስጥ ከተውኛል። ተስፋ መቁረጥ ልቤን አድክሞታል። ይሁን እንጂ በቅዱሳን ምልጃ ተርፈኩኝ፤ እግዚአብሔርም በምህረቱ አሰበኝ፤ ከመከራዬም አሳረፈኝ። " (Man Between God and the Devil, 323.)

እናም ከዳዊት ጋር፦ "አምላካችን መጠጊያችንና ኀይላችን፣ በሚደርስብን መከራ ሁሉ የቅርብ ረዳታችን ነው። ስለዚህ ምድር ብትነዋወጥ እንኳ፣ ተራሮችም ወደ ባሕር ጥልቅ ቢሰምጡ አንፈራም። ውሆች ቢያስገመግሙ፣ ዐረፋ ቢደፍቁም፣ ተራሮችም ከውሆቹ ሙላት የተነሣ ቢንቀጠቀጡም አንደናገጥም።" (መዝ 46:1-3) በማለት ዘምሮ፣ በጸጋው ለትውልድ የሚተርፍ ሥራ ሠርቶ አለፈ።
ጌታ ተሃድሶውን ይስደድልን፣ ዘመንን መረዳት እንደአባቶች ይለግሰን! አሜን!
(በዶ/ር Girma Bekele )

#ተሐድሶው
#ማርቲን_ሉተር

“ተሓድሶና ቃሉ”

በአውሮፓ በ፲፮ኛው ክፍለ ዘመን የተጀመረው ተሓድሶ፥ ቤተ ክርስቲያንን ከአደገኛ የሞት እንቅልፍ አባንኗታል ። አዳሽነት ባህሪው የኾነው አሐዱ-ሥሉስ አምላክ በደካማ ሰዎች በኩል ቤተ ክርስቲያኑን ጎብኝቷታል ። ክስተቱ ቁልፍ ነገረ መለኮታዊ ዕሳቤዎች የተነቀነቁበት ብቻ አልነበረም ። የአገሮቹን ማኅበረ-ኢኮኖሚያዊ ገጽታ ላይ ጭምር ትልቅ ለውጥ ያመጣ ነበር ። የቤተ ክርስቲያን ተሓድሶ ያልነበረውን አላመጣም ፤ ዐዲስ ነገር አልጀመረም ። መሰረቱ ላይ የተከመረውን አቧራ አራገፈ እንጂ! ድንግዝግዝ ጭጋግ ላይ ብርሃን ፈነጠቀ እንጂ!

የቤተ ክርስቲያን ተሓድሶ በቀላል ቋንቋ እውነተኛውን የወንጌል ብርሃንና እርሱን የሚመጥን ኑሮ መልሶ መቀዳጀት ማለት ነው ። ወደ ቀደመው ርቱዕ መንገድ መመለስ ነው ።
እግዚአብሔር በደካማ ሰው በኩል የቤተ ክርስቲያኑን የፊት መጨማደድ በቃሉ ሂጶብ የሚያጸዳበት፥ በጸጋው ዘይት ዝገቷን የሚያራግፍበት ሂደትም ነው ። ምክንያቱም በጎሎጎታ የተመረቀው የሰማያዊው መንግሥት አብዮት ጥልቀቱና ኅይሉ መታወቅ ስላለበት ። የመስቀሉ ሥራ ሁሌም ለአይሁድና ለግሪክ ሰዎች ሞኝነት እንደሆነ መቀጠል አለበት ። ሰው በራሱ ሞራላዊ ጥረትና የአዕምሮ ልህቀት አምላክን ማወቅና ከኅጢአት በሽታው መገላገል እንደማይችል ሊገባው ያስፈልጋል ። ባጠቃላይ የጸጋው ክብር ይመሰገን ዘንድ !

ተሓድሶው ሲጀመር እጅግ አወዛጋቢ ነበር ። በክርስትና ስም በተደላደለው የሰው ሥርዐትና ወግ ላይ የተወረወረ ቦንብ ነው ። ፍንዳታው ከሩቅ ተሰምቶ በየቦታው ሲብላሉ የነበሩ ተመሳሳይ ጩኸቶች እንዲሰሙ አስችሏል ። እስከዛሬም ድረስ ‹ቤተ ክርስቲያን መታደስ አለባት› የሚለው የተሓድሶ ጩኸት ለአንዳንዶች ጆሮ የማይስማማ እንግዳ ድምጽ ነው ። ጥቂቶችን ያስቆጣል ፤ በሌሎች ዘንድ ግርታንና ፌዝ ይፈጥራል ። አወዛጋቢነቱ በከፊል የሚመነጨው ሰው ጒረኛና ጥቅመኛ ስለሆነ ነው ። ትህትናንና ዝቅ ማለትን ፣ በየትኛውም ጉዳይ 'አስተዋፆ የለህም ወይም አትችልም' መባልን አይፈልግም ። ተሓድሶ ደግሞ የሰውን ጥበብና ችሎታ አሳንሶ የእግዚአብሔርን ጥበብ [መሲሑን] የማላቅ ፕሮጀክት ነው ።

በተሓድሶ ነገረ-መለኮት ውስጥ የሰው ትምክህት ቅንጣት ቦታ የለውም ። ተሓድሶን መናፈቅ ማለትም ይኼንን “መራራ”
እውነት ዐውቆና ፈቅዶ መቀበል ማለት ነው ። ሰው ድነቱን — ወይም ስለ እግዚአብሔር ያለውን ልከኛ እውቀትና ምልልስ — በራሱ ማስተዋል ፣ በመልካም ሥነ ምግባር ወይም በኅይማኖት ድርጅት አባልነት ማግኘት አይችልም ። ቅዱሳት መጻሕፍት እንደሚመሰክሩት የሰማዩ መንግሥት ጉዳይ ከሀ እስከ ፐ ከእግዚአብሔርና ለእግዚአብሔር ነው ። ማንም በመልካም ሥራው እንዳይመካ!

ማዳን የእግዚአብሔር ነው ስንል ምን ማለታችን ነው? እግዜሩ የሰውን ድነትና ዋስትና በተመለከተ ኪዳን የገባውም የፈጸመውም ብቻውን ነው እያልን ። ይኼም ዘላቂና አስተማማኝ አምላካዊ ኪዳን ነው ። በብሉይ ኪዳን ለአብርሃም የተገባለት የተስፋ ቃል የተፈጸመው በዐዲሱ ኪዳን በመሲሑ ደም ነው ። ከኅጢአት በሽታ መዳን ፣ በትንሣኤው ኅይል መጽደቅ ፣ ዐዲስ ፍጥረት መኾን ፣ መላ-ዐለሙን በሚያድስበት ድንቅ አሠራሩ ከርሱ ጋር አብሮ ሠራተኛነት ፣ በዐዲሱ ሰማይና ምድር ከንጉሡ ጋር በትንሣኤ አካል መክበር ... ተጀምሮ እስከሚያልቅ በእግዚአብሔር ጸጋ ላይ ብቻ ከተመሠረተ - ክብሩም ምስጋናውም ለእርሱ ብቻ ይገባል ። “የሚመካ በእግዚአብሔር ይመካ” እንዲል ቃሉ!

ይኼን እውነት ሓዳሲያኑ ከየትም አላገኙትም ። ልዩ ፍጥረት አልሰበከላቸውም ፤ ልዩ መገለጥም አልመጣላቸውም ። በእጃቸው የነበረውን ቅዱሳት መጻሕፍትን አክብረው ሲገልጡትና ሲያጠኑ - እውነቱ በራላቸው ። ለአስተምህሮም ሆነ ለምልልስ ቃሉን ቀዳሚ ባለስልጣን አድርገው ሲሾሙ - ለእግራቸው መብራት ለመንገዳቸው ብርሃን ሆነላቸው ። ከቆየ የቤተ ክርስቲያን ልማድም ሆነ የሰው ወግ ቃሉን ሲያስበልጡ — የጸጋው ጉልበትና የሰው ድሽቀት ታያቸው ።
“ቅዱሳት መጻሕፍት ብቻ” ብለው ሲጸኑ — ሁሉም ጉዳይ ቦታ ቦታውን ያዘላቸው ።

በOctober 31, 1517 ፣ 95ቱን አንቀፆች በቪተንበርግ ካቴድራል ማስታወቂያ ሰሌዳ በመለጠፍ የተሓድሶን እሳት በመለኮስ ፈር ቀዳጅ የሆነው ጀርመናዊው ማርቲን ሉተር፥ ስለተቀጣጠለው እንቅስቃሴ ሲናገር “I did nothing; the Word did everything. - እኔ ምንም አላደረኩም፤ ሁሉን ያደረገው ቃሉ (የእግዚአብሔር) ነው!” እንዳለው ነው!

ክብር ለአዳሹ ያሕዌ ይሁን!

#ተሓድሶው_ሲታወስ
#ቅዱሳት_መጻሕፍት_ብቻ

በፍጹማን ግርማ

ዓመታዊ የስትራውስ-ኬዳሞ ሌክቸርስ በኢቫንጀሊካል ቲዮሎጂካል ኮሌጅ (ETC) ከጥቅምት 6 - 8፤ ከ 11፡00 - 1፡15 ሰዓት ይከናወናል። ማርክ ኤል ስትራውስ (ዶ/ር) የዘንድሮው ሌክቸር ተናጋሪ ናቸው። ይህንን ዝግጅት እንድትታደሙ ተጋብዛችኋል!

"የቆማችሁበትን ወንጌል ላሳስባችሁ እወድዳለሁ።" (1ቆሮ. 15፥1)

የቤተ ክርስቲያንም ሐዋሪያዊ ተልእኮ የሚመነጨው፣ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከሰበከው የእግዚአብሔር መንግሥት ወንጌል ነው። በእርሱ ቤዛዊ የመስቀል ሞት የእግዚአብሔር መንግሥት ተገልጧል። (ማር. 1፥15፤ ሮሚ 1፥2-5)። ከዚህ ዘላለማዊ እውነት ውጪ ቤተ ክርስቲያን የራሷ የሆነ ማንነትና ተልእኮ የላትም። ስለዚህ የቤተ ክርስቲያን ተልእኮ ኹሉን ዐቃፊ፣ ክፍት፣ ገደብ የለሽና የዘፈቀደ እንቅስቅሴ አይደለም። ጅማሬውም፤ ፍጻሜውም ክርስቶስ ነው።

ኾኖም ክርስትና ዐውዳዊ ነው። ቃል ሥጋ ሆነ! በርግጥ አምላክ እንደ እኛ ኾነ። የሰውን ኹለተና፣ በሥጋ ብቻ ሳይሆን በጊዜ፣ በቦታ፣ በቋንቋና በባህል ተካፍሏል። ባህል የለሽ (culture-less) ክርስትና የለም። ባህል ስንል፣ የማኅበራዊ ስብስባችን የጋራ ፋይዳ ነው። ይህም ርእዮተ ዓለምን፣ እምነትን፣ ልማድን፣ ሥነ ምግባርን፣ ቋንቋን፣ ትውፊትን፣ ሙዚቃንና አጠቃላይ ማኅበራዊ መስተጋብሮችን ያካትታል።

ወንጌልን ሰው ኹሉ በቋንቋውና በባህሉ ዐውድ ሊሰማው ይገባል። ወንጌል ዘላለማዊ ነው፤ አይቀየርም። ዐውድ ግን በጊዜና በቦታ የተለያየ ነው። እውነተኛ ዐውዳዊነት የወንጌልን መልክእት ሳይቀይጥ፣ ሳይቀንስና ሳይጨምር የማስተላለፍ ዐደራ ነው። በእውነተኛ አግባብነቱ፣ ርቱእ ነገር መለኮታዊ ዐውዳዊነት በአዲስ ኪዳኗ የመጀመሪያ ቤተ ክርስቲያንና በእኛ መካከል ያለውን የቋንቋና የባህል ርቀት የሚገናኝ ድልድይ ነው።

ክርስቶስ በደሙ የዋጀንና የእግዚአብሔር መንግሥትና ካህናት ያደረገን “ከነገድ ሁሉ፣ ከቋንቋ ሁሉ፣ ከወገን ሁሉ፣ ከሕዝብ ሁሉ” ነው። የእርሱ ቤዛዊ የመስቀል ሥራ በኀጢአት የተለወሰውን የሰውን ኹለንተና ዋጅቷል። ይህም ባህላችንን ያካተተ ነው ስለዚህ የክርስቶስ ብቸኛ ቤዛዊ ሥራ ዋጅቶናል ስንል፣ ከኀጢአትና ባዕድ አምልኮ ጋር ትሥሥር ካለው ከየትኛው ባህል ጭምር ማለታችን ነው። ክርስቶስ በእነዚህ ፋይዳዎች ላይ ደባል ሆኖ አይደለም ያዳነን! ይልቁንም፣ የእርሱ ሕዝብ ያደረገን እነዚህን ማንነቶች ኹሉ በማደስ ለክብሩ እንድንኖርለት በማድረግ ነው። በአንድ ጊዜ ለክርስቶስም ከወንጌል ጋር ተቃርኖ ላለውም ባህልና ማኅበራዊ ዕሳቤ መኖር አንችልም!

ቅይጥነት በብዙ መልኩ የዘመናችን ወንጌላዊ ክርስትና ተጋዳሮት ነው። ለዚህ ዐቢይ ምክንያት የመጸሐፍ ቅዱስን የመጨረሻ ባለሥልጣንነትና የክርስቶስን ማዕከላዊነት ጠርዝ ላይ ያቆመ ልዝብ ዐውዳዊነት ነው። በርግጥ በመንፈሳዊ ሕይወታችንና ልምምዳችን እስተንፋሰ እግዚአብሔር የኾነውን ቅዱስ ቃል የመጨረሻ በያኝ፣ እንዲሁም በአስተርዕዩተ እግዚአብሔር (በእግዚአብሔር መገለጥ) ክርስቶስ እኩያ የሌለው፣ ብቸኛ፣ ፍጹም፣ ወሳኝና፣ የመጨረሻ አዳኝ አድርገን ከተቀበልን፣ ከወንጌል እውነት ጋር ከሚጣረሱ ፋይዳዎች ጋር ቀጥታ የሆነ የማይታረቅ ግጭት አለን። መርሳት የሌለብን የትኛውም ባህል በኀጢአት የተለወሰ ነው። ሰው ድኅነት ሲያገኝ ዕይታውና ዕሴቱ ኹሉ ሥር ነቀል በኾነ መልኩ ይቀየራል። በየትኛው ትውልድና ዐውድ መካከል ያለች የክርስቶስ ቤተ ክርስቲያን ተልእኳዊ ተአማኒነትና ቅቡልነት የሚመዘነው በዚሁ ዘላለማዊና ጳውሎስ “የልጁ ወንጌል” በማለት ስለሚመስክርለት የእግዚአብሔር መንግሥት የምሥራች ነው።

የወንጌላውያን እምነት ሚሲዮናዊ ማዕከል የነበረው የምዕራቡ ዓለም፣ አሁን የደረሰበት የድኅረ ክርስትና የአመራር፣ መንፈሳዊና ሥነ ምግባራዊ ቀውሶች ዘገምተኛ የቍልቍሎሽ መንገድ ጅማሬ፣ የቅዱሳት መጻፍሕፍት እውነትቶች ዐዐውዱ ተቀባይነት እንዲኖራቸው ሲበርዝና፣ ክርስቶስንና ሥራውን ጠርዝ ላይ ባሰቀመጠ ጊዜ ነበር። ቢያንስ በስኮትላንድ የዛሬ መቶ ዐሥራ ሁለት ዓመት የነበረውን ወርቃማ ዓለም ዐቀፋዊ የወንጌል አጀንዳ መነሻ ካዳረግን (The 1910 World Missionary Conference, Edinburgh, 14-23 June 1910)፣ የእኛን የወቅቱን ኹሉን ዐቃፊ የአስተምህሮና አመራር ቀውስ ስመለከት በፈጣን ሩጫ የገባንበት ይመስለኛል።

የስብከተ ወንግጌል ተኣማኒነትና የጽድቅ ተጽእኖ ዐቅም መሠረቱ ያረፈው፣ ለእግዚአብሔር ቃል የመጨረሻና የበላይ ባለሥልጣንነት ባለን መሠጠትና ታማኝ ባለ ዐደራነት ላይ ነው። አማኙ ማኅበረ ሰብ፣ ከጨለማ ወደሚደነቅ ብርሃኑ የተጠራ፣ የተመረጠ ትውልድ፣ የንጉሥ ካህናት፣ ቅዱስ ሕዝብ፣ ለርስቱ የተለየ ወገን ከሆነ (1ጴጥ 2፥9)፣ ይህን መሠረታዊ እምነት ከሚያፋልስ የትኛውም ንጽረተ ዓለም፣ ባህል፣ አስተምህሮ፣ ሃይማኖትና ርዕዮተ ዓለም ጋር የማይታረቅ ልይነት አለው።

በዚህ አግባብነት የአገራችን የተልያዩ በዓላት ባህል ብቻ ሳይኹኑ መፈሳዊ ገጽታም አላቸው። በየትኛውም መልኩ (ቢያንስ እንደ ወንጌላውያን አማኞች) ልባችን ላይ የበራውን የወንጌል እውነት ካላደበዘዝን በስተቀር፣ ኹሉቱ እውነቶች መለያያት አንችልም። ይኸው እውነት በኦሮሞው ኢሬቻ፣ በሲዳማው ፍቼ ጨምበላላ፣ በወላይታው ጊፋታ፣ በሀዲያው ያሆዴ እንዲሁም በሌሎች ባህላዊ በዓላት ላይ ባሉት ዕይታዎች ኹሉ ላይ አግባብነት አለው። ከሰብአዊ መብት አንጻር፣ ሌላውን በዐመፅ እስካላሰገደደ ድረስ፣ ማንኛውም ግለ ሰብ ወይም ሕዝብ ያሻውን ባህል የማክበር ነጻ ፈቃድና መብት አለው። ኾኖም ኹለት የአተያይ ተፋልሶዎች አሉ። አንደኛው፣ ባህላዊ በዓላት ፈጽሞውኑ ሃይማኖታዊ ገጽታ የላቸውም የሚለው ሙግት ነው። ኹለተኛው ደግሞ፣ እነዚህ ባህላዊ በዓላት ከወንጌል እውነት ጋር ምንም ዐይነት ተቃርኖ የላቸውም የሚለውና ኹሉን አስደሳችነት የተጠናወተው ልዝብ ክርስቲያናዊ ፋይዳ ነው።

እነዚህ አመለካከቶች ናቸው የምዕራቡን ዓለም ክርስትና ሕይወት ለነሳው ብዝኀተ ሃይማኖተኝነት (religious pluralism) እንዲሁም ሸንጋይ አካታችነት (dishonest inclusivism) አሳልፎ የሰጡት። ብዝኀተ ሃይማኖተኝነት፣ የክርስትናንን መሠረታዊ ዕሴቶች በማደብዘዝና በሃይማኖቶቸ መካከል ያለውን ልዩነት አንጻራዊ በማድረግ፣ ሁሉንም “የአንድ እውነት” የተለያዩ ገጽታዎች በማድረግ ይሟገታል። የእኛንም መድረክ መቦርቦር ጀምሯል። የኹለቱም ዕይታዎች ችግር ክርስትና ከባህልና ከሌሎች ሃይማኖቶች ጋር ሊኖረው የሚገባውን ጤናማና ሚዛናዊ የኾነ መጽሐፍ ቅዱሳዊና ነገረ መለኮታዊ አቋም ማለዘቡ ነው።

በኢማኑኤል ካንት የፍልስፍና ተጽዕኖ ሥር የወደቀው እና የወንጌል እምነቱን በለዘብተኛ ነገረ መለኮት አስተምህሮ (liberal theology) የተካው፣ ኬምብሪጅን ጨምሮ በተለያዩ ከፍተኛ ተቋማት በማስተማሩ በስፋት የሚታወቀው ጆን ሂክ፣ “ሁሉም ሃይማኖቶች የአንዱ መለኮታዊ እውነት ልዮ ልዩ የሆኑ አቻ መልኮች ናቸው” በማለት የዘራው ክፉ ዘር፣ የምዕራቡን ዓለም የወንጌል እምነት ለመሸርሽር ትልቅ አስተዋጽኦ አድርጓል። (An Interpretation of Religion: Human Response to the Transcendent, Basingstoke: Macmillan, 1989, 301)]። ሂክ፣ “በሃይማኖቱ ዓለም ውስጥ፣ ክርስቶስ ወደ አንዱ አምላክ ከሚያመላክቱ የመገለጥ ከዋክብት መካከል አንዱ ኮከብ እንጂ፣ በራሱ ብቸኛና ፍጹም ብርሃን አይደለም” በማለት ከሞገተ በኋላ፣ ክርስቶስን መካከለኛና ብቸኛ አዳኝ አድርጐ መስበክ፣ “ሃይማኖታዊ ኢምፔሪያሊዝም ነው” በማለት ደምድሟል (Philosophy of Religion [Englewood: Prentice – Hall, 1983] 107ff)።

የዓለም አብያተ ክርስቲያናት ካውንስል አሁን ለደረሰበት የራስ ውድቀት ትልቅ አስተዋጽኦ ያደረገው፣ የወንጌልን ንጽሕና ያጠለሸ ልቅ ኢኪዩሚዝም (ecumenism) እንደ ሆነ ታሪክ ያስገነዝበናል። የካውንስሉ ሁሉን ዐቃፊነት (ሃይማኖት፣ ባህልና ፓለቲካ) መርሕ መሠረት ያደረገው፣ “ዶክትሪን ይለያያል ፍቅር አንድ ያደርጋል” የሚለው ተቃርኗዊ አመለካከት ነው። የዚህ ዐይነቱ ኢኪዩሚዝም መንፈስ ምድራችን ላይ እያኮበከበ መሆኑን ልብ ልንል ይገባል። በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ማግሥት የዓለም አብያተ ክርስቲያናንት ካውንስል በአምስተርዳም ሲመሠረት፣ አሁን የደረሰበት መንፈሳዊ ቀውስ ላይ እደረሳለሁ ብሎ አልነበረም።

ወንድሞችና እኅቶች፣ የወንጌል እውነት ሲቀየጥ የማንነተ ቀውስ ይገጥመናል፤ መንፈስ ቅዱስም ይሸሸናል። ልብ እንበል! ይህን የምለው ከብዙ አክብሮትና ትሕትና ጋር ነው። የክርስቶስ ወንጌል ከደባል ጋር የማያኖረውና ሊፋቅ የማይችል ድንበር አለው። የክርስትና መልእክት ዋጋ ያስከፍላል! በባህልና ሙዚቃ ሰበብ ለትውልዱ ምን ይሆን እያስተላለፍን ያለነው?

ሐዋርያው ጳውሎስም፣ በክርስቶስ ልጁ ለነበረው ወጣቱ ጢሞቲዎስ ዐደራ ሲለው (1ጢሞ 6፥20)፣ በእጁ ያለውን ወንጌል፣ እግዚአብሔር ለእኔ በዐደራ ከሰጠኝ የክብር ወንጌል (1 ጢሞ 1፥11)፣ በማለት፣ ወንጌል ተጀምሮ እስከሚያልቅ ድረስ ለቤተ ክርስቲያን በዐደራ የተሰጠ የእግዚአብሔር መልእክት መሆኑን በጥብቅ በማሳሰብ ነበር።

“ጳውሎስ፣ የክርስቶስ ኢየሱስ ባሪያ፣ ሐዋርያ ሊሆን የተጠራና ለእግዚአብሔር ወንጌል የተለየ፤ ስለዚህ ወንጌል በነቢያቱ በኩል በቅዱሳት መጻሕፍት አስቀድሞ ተስፋ ተሰጠ። ወንጌሉም ስለ ልጁ፣ በሥጋ ከዳዊት ዘር ስለ ሆነ፣ በቅድስና መንፈስ ደግሞ ከሙታን በመነሣቱ የእግዚአብሔር ልጅ መሆኑ በኀይል ስለ ተገለጠው ስለ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ነው። በእርሱ በኩል ስለ ስሙ ከአሕዛብ ሁሉ መካከል ሰዎችን በእምነት አማካይነት ወደሚገኘው መታዘዝ ለመጥራት ጸጋንና ሐዋርያነትን ተቀበልን።” (ሮሜ 1፥1-5)

በመቀጠልም፣ በሕይወቱ ማብቂያ ዋዜማ ላይ ጳውሎስ በአራት ምስክሮች ፊት መጋቢ ጢሞቴዎስን ስለ ወንጌል ባለ ዐደራነት በጥብቅ ያሳስበዋል፦

🎚በእግዚአብሔር ፊት
🎚እንዲሁም በሕያዋንና በሙታን ሊፈርድ ባለው በክርስቶስ ኢየሱስ ፊት
🎚መገለጡንና
🎚መንግሥቱን

በማሰብ ይህን ዐደራ እልሃለሁ፦ ቃሉን ስበክ!

ጌታ ሆይ፤ የአንተን ወንጌል ዐደራ ጠባቂ፣ ታማኝ አስተላላፊም አድርገን። አሜን!

ግርማ በቀለ (ዶ/ር)

መጋቢ ሰሎሞን ጥላሁን

ተሐድሶ ፈልገን፣ አሮጌ አቍማዳም ይዘን አይኾንም። ታዲያ ከዚህ ወዴት እንሂድ?

ከቤተ ክርስቲያን ልጀምር። ኾኖም በፈራጅነት መንፈስ ሳይኾን፣ በእግዚአብሔር ምሕረትና ጸጋ እንደ ተደገፈና እውነተኛ ተሐድሶን እንደሚናፍቅ አገልጋይ የቀረበ ተማጽኖ ነው።

“ሰዎች ቢውድቁ፣ እንደ ገና ከወደቁበት አይነሡምን? ሰው ተሳስቶ ወደ ኋላ ቢሄድ፣ ከስሕተቱ አይመለስምን? ታዲያ፣ ይህ ሕዝብ ለምን ፊቱን አዙሮ ወደ ኋላ ይሄዳል? ለምንስ ኢየሩሳሌም ዘወትር ወደ ኋላ ትመለሳለች? ተንኰልን የሙጥኝ ብለው ይዘዋል፤ ሊመለሱም ፈቃደኛ አይደሉም።” (ኤር. 8፥3-5)

እግዚአብሔር የይሁዳን ልበ ደንዳናነትና ያንኑ ያከሰራትን የጥፋት ጐዳና በተደጋጋሚ ለመሄድ መወሰኗን የገለጠበት መንገድ፣ እንደ አገር የእስከ አሁኑን አካሄዳችንን የሚያሳይ ይመስለኛል። ይሁዳ ያለፈው የእሥራኤል ታሪክ ያለመማሯ ብቻ ሳይሆን፣ እጅግ በከፋ መልኩ በመድገሟም አዝኗል። “ከከሓዲዋ ይሁዳ ይልቅ ከዳተኛዪቱ እስራኤል ጻድቅ ሆና ተገኘች።” (ኤር. 3፥11)። ልክ እንደ እስራኤል፣ የአመራር፣ የመንፈሳዊ፣ የፍትሕና የሞራል ቀውስ፣ ይሁዳንም ለራስ ጥፋት አሳልፎ ሰጥቷታል።

ጌታችንን ከጠቀሰው የአቍማዳ ምሳሌ እንደምንረዳው፣ የፈሪሳዊነት መንገድና ተሐድሶ ምንጊዜም ዕርቅ አይኖራቸውም። ከእግዚአብሔር ቃል የበላይ ባለሥልጣንነት ርቀን፣ ባለፈው ዓመት ይኼድንበትን ያንኑ መንገድ በመድገም ተሐድሶን ተስፋ ማድርግ የራስ ግጭት ነው። የዘመኑ ክርስትና መልክ ላለፉት 30 ዓመታት የዘራነው ነው። መስቀሉን በመሸክምና ለራስ ፈቃድ በመሞት ለወንጌል እውነት የሚኖር ደቀ መዝሙር አፈርተናል ማለት በብዙ መልኩ አይቻለም። ለዚህም በወንጌላዊው አማኝ ማኅብረ ሰብ መካከል ያለው የአስተምህሮ፣ የአመራር፣ የሥነ ምግባርና የሞራል ቀውስ ገላጭ ነው። ቅቡለንትና ተዓማኒንት በማጣት እጅግ ተጐድተናል። በንግዱ ዓለም ያለው “ደንበኛን በየትኛው መልኩ” የማፍራትና የመያዝ ዕሳቤ ገዝቶናል። እውነትና መስበክ፣ መገሠጽና ተጠያቂነት ያለው የደቀ መዝሙርነት ሕይወት ማስረጽ ተጀግርናል። በቍጥር ላይ እንጂ በጥራት ትኵረት አጥተናል። አባላትን ማጣት እንፈልግምና!

የምዕራቡ ዓለም ክርስትና አሁን ለደረሰበት የራስ ውድቀት ትልቅ አስተዋጽዖ ያደረገው የራስ-ግንዛቤ ዝግመታዊ ዝመት፣ የወንጌልን ንጽሕና ያጠለሹ ልቅ/ልዝብ ኢኪዩሚኒዝም እንዲሁም ሃይማኖታዊ ሸማችነት (religious consumerism) እንደሆኑ ታሪክ ያስገነዝበናል። ሃይማኖታዊ ሸማችነት ሰብእ ተኮር ነው። የ “ሰው” (የሸማቹ) ሃይማኖታዊ የገበያ ፍላጐት ገዢው ፋይዳ ነው። በዚህ ሃይማኖታዊ የንግድ ለውውጥ ጌታ ከአጥር ውጭ ነው። በዚህ ላይ ኹሉን ዐቃፊነት (ሃይማኖት፣ ባህልና ፓለቲካ) መርሖ መሠረት ያደረገው “ዶክትሪን ይለያያል ፍቅር አንድ ያደርጋል” የሚለው የአንድነት ፍለጋ፣ የሰሜኑንን ክርስትና መጽሐፍ ቅዱሳዊ ማንነት አሳጥቶታል። ዓለምና ቤተ ክርስቲያን ተወዳጅተዋል። ይኽም ጌታ "በኖራችሁበት በግብፅ እነርሱ እንደሚያደርጉት አታድርጉ፤ እኔ በማስገባችሁ በከነዓን እንደሚያደርጉትም አታድርጉ፤ ልማዳቸውንም አትከተሉ።" (ዘሌዋውያን 18፥3)፤ እንዲሁም "ነገር ግን የጠራችሁ እርሱ ቅዱስ እንደ ሆነ እናንተም በኑሯችሁ ሁሉ ቅዱሳን ሁኑ፤ ምክንያቱም 'እኔ ቅዱስ ነኝና እናንተም ቅዱሳን ሁኑ' ተብሎ ተጽፏል።" (1 ጴጥሮስ 1፥1516)። በማለት ለኪዳኑ ህዝብ ከሰጠው ማንነት ጋር በተቃርኖ የቆመ ድብልቅነት ነው። ዓለምን መስለንም ተሐድሶም ፈልገንን እንዴት ይኾናል?

በእውነት ተሐድሶን ከተጠማን፣ በእውነተኛነት ፍሬ በሚገለጥ ንስሓ ወደ እግዚአብሔር መመለስ ይኖርብናል። ይኽም ማለት የእግዚአብሔር ቃል እንደሚለው የውደቀታችን ጥልቀት መረዳት፣ መመለስና ወደ ቅዱስ ቃሉ መንገድ መመለስ ነው። “እንግዲህ ከየት እንደ ወደቅህ ዐስብ፤ ንስሓ ገብተህ ቀድሞ ታደርገው የነበረውን ነገር አድርግ” (ራእይ 2፥5) የእግዚአብሔር የምሕረት ደጆች አልተዘጉም። ፈሪሓ እግዚአብሔርን ከረገጥን፣ ምን ተስፋ አለን? ስለዚህ በግልና በጋራ የእግዚአብሔርን ምሕረት እንድናገኝ በእውነተኛ ንስሓ ወደ እግዚአብሔር እንመለስ።

ቤተ ክርስቲያን የክርስቶስ ናት፤ ያለ እርሱ ሕልውናም ኾነ መልእክት የላትም። በአጭሩ ቃሉ ይግዛን! ወደ ጽሎትም እንመለስ። እንደ ቃሉ ያልኾነ አስተምህሮ፣ አመራር፣ መንፈሳዊ ልምምድ ዅሉ ከመካከላችን ለማውጣት መወሰን አለብን። ያንኑ ከጌታ ቃል ውጪ የኾነ መንገድ እየኼድን ተሐድሶን ተስፋ ልናደርግ አንችልም። የተሐድሶ መንገዱ ይኸው ነው። ከዚህ ውጭ ዘመናችን እንዲሁ በናፋቂነት ያለቃል . . . ፈሪሳውያንና ክርስቶስ ተላለፈዋልና እግዚአብሔር ከዚህ ይጠብቀን!

አሜን!

በክፍል ኹለት ቤተ ክርስቲያንና ኅያላት ርእስ ጕዳይ እንገናኝ።

ግርማ በቀለ (ዶ/ር)

ንጹህ አንድነትና ግልጽ ልዩነት በክርስቶስ

1. ክርስቶስ አንድ አድራጊ ነው - ንጹሕ አንድነት

“ለተጠሩት ግን፥ አይሁድ ቢሆኑ የግሪክ ሰዎችም ቢሆኑ፥ የእግዚአብሔር ኃይልና የእግዚአብሔር ጥበብ የሆነው ክርስቶስ ነው።” (1ቆሮ. 1:24-25) በክፍሉ ዐውድ አይሁድ - ምልክት ፈላጊዎች ግሪክ - ጥበብ ፈላጊዎች ሁለቱም ያለ ልዩነት በክርስቶስ አምነው በጸጋው ሲድኑ የእግዚአብሔር ጥበብ የሆነው ክርስቶስ መገጣጠሚያ ድልድይ መገናኛ ማዕከል የአንድነት ምሰሶ ይሆና ቸዋል። ክርስቶስ አንድ አድራጊ ነው ይህም በመስቀሉ ሥራ ነው። ቃሉ ጥልን በመስቀሉ ገድሎ አሕዛብንና አይሁድን አዋህዶ አንድን አካል መፍጠሩን ነው የሚነግረን። “ጥልንም በመስቀሉ ገድሎ በእርሱ ሁለታቸውን በአንድ አካል ከእግዚአብሔር ጋር ያስታርቅ ዘንድ ነው። … በእርሱ ሥራ ሁላችን በአንድ መንፈስ ወደ አብ መግባት አለንና። (ኤፌ. 2:16, 18) ባሪያ ቢሆን ጨዋ፣ ወንድ ቢሆን ሴት፣ ባለጠጋ ቢሆን ድሃ፣ የተማረ ቢሆን መሐይም፣ ባለሥልጣን ቢሆን ተራ ሰው፣ ክርስቶስን በማመን ወደ እግዚአብሔር ቤተሰብነት ወደ ክርስቶስ አካልነት መቀላቀል እንዲችል እግዚአብሔር በጸጋው አስችሎአል። ይህ አንድነት የመስቀሉ ሥራ በረከት ነው። ንጹህ አንድነት ነው። በክርስቶስ አንድ ነን።

ክርስቶስን ስንቀበል ሁላችን የተቀበልነው መንፈስ ቅዱስ አንድ ነው። ሐውስርያው ጳውሎስ ስለዚህ ሲናገር:- “አይሁድ ብንሆን የግሪክ ሰዎችም ብንሆን ባሪያዎችም ብንሆን ጨዋዎችም ብንሆን እኛ ሁላችን በአንድ መንፈስ አንድ አካል እንድንሆን ተጠምቀናልና። ሁላችንም አንዱን መንፈስ ጠጥተናል።” (1ቆሮ.12:13) ይላል። የአማኞች አንድነት መንፈሳዊ ነው የምንለው በክርስቶስ በመሆን ከተቀበልነው ከዚሁ መንፈስ የተነሳ ነው። ቤተ ክርስቲያን የመስቀሉን ቃል (የክርስቶስን ወንጌል) ያለ ማመንታት መስበክና በመስቀሉ ላይ በተሠራው የክርስቶስ ሥራ ሰዎችን ወደ አካሉ አንድነት መሳብ ጥሪዋና ተልዕኮዋ ነው። የማታለያ ወንጌል የክርስቶስን የመስቀሉን ሥራ የመንፈስንም አንድነት መሸፈን አይኖርበትም። “እኔ የዚያ ወገን ነኝ…፣ የሱ ተከታይ ነኝ…፣ ከዚያ ዘር ነኝ…፣ እኔ የእንትና አድናቂ ነኝ…፣ የሚባለው ልዩነት በክርስቶስ ላሉት ጨርሶ አይሠራም። የአንድነት ማዕከሉ ክርስቶስ ነው። የመስቀሉ ሥራ ነው። ይህ እምነት የ አንድነት ዋስትና ነው። ክርስቶስን ያለመስበክ የመስቀሉን ሥራ ዋጋ ቢስ ማድረግ የተቀበልነውንም መንፈስ ማቅለል ነው።

2. ክርስቶስ ልዩነት ፈጣሪ ነው - ግልጽ ልዩነት

“የመስቀሉ ቃል ለሚጠፉት ሞኝነት፥ ለእኛ ለምንድን ግን የእግዚአብሔር ኃይል ነውና።” (1ቆሮ. 1:18) ይላል። በዚሁ ክፍል የሚጠፉትና የሚድኑት በማለት ሁለት ክፍል አካላት ይታያሉ። በክርስቶስና በመስቀል ላይ ሥራው ምክንያት የሰው ዘር በግልጽ ለሁለት ተከፋፍሎአል። እግዚአብሔር ያዘጋጀውን የመዳንን መንገድ የሚቀበሉትና በሞኝነት ቆጥረው ችላ በማለት ልባቸው በአመጽ የሚደነድንባቸው በግልጽ ይለያያሉ። የልዩነቱን መስመር ማጥበብም ሆነ ማደብዘዝ አንችልም። በንስሓና በክርስቶስ በማመን ብቻ እንጂ ይህ የልዩነት መስመር በምንም በሌላ መንገድ ሊጠፋ አይችልም። ይልቁንስ የክርስቶስ ሥራ የመስቀሉ ቃል በግልጽነት በተሰበከ መጠን ይህ የልዩነት መስመር ይደምቃል። ልዩነቱ ግልጽ ይሆናል። የሚጠፉቱ ይህንን የመስቀሉን ቃል እንደ ሞኝነት ይቆጥሩታል። የሚድኑቱ በአንጻሩ በጎ ምላሽ ይሰጣሉ የእግዚአብሔር ኃይል ይሆንላቸዋል የመዳን በረከት ይሆንላቸዋል። በክርስቶስ ልዩነታችን ግልጽ ነው።

የሐዋርያው የመልዕክቱ ፍሬ ሃሳብ ከሰዎችና ከጥበብ ንግግራቸው ላይ ትኩረታቸውን አንስተው ወደ መስቀሉ መልዕክት እንዲመለሱ ነበር። ለዚህ ነው “እኛ ግን የተሰቀለውን ክርስቶስን እንሰብካለን፤ ይህም ለአይሁድ ማሰናከያ ለአሕዛብም ሞኝነት ነው።” (1ቆሮ. 1:23) በማለት ዓይኖቻቸውን ከሰዎችና ከጥበብ ቃሎቻቸው ወደ ተሰቀለው ክርስቶስ የሚጋብዘው። በሚድኑትና በሚጠፉት መካከል ያለው ገደል ክርስቶስ በመስቀሉ ላይ ከሠራው ሥራ ውጭ በምንም ሊቀራረብ ስለማይችል ሰፊ ልዩነት ይፈጠራል። ብርሃን ከጨለማ ጋር ያለው ዓይነት ልዩነት፣ የጨውና አልጫ ዓይነት ልዩነት አለ። ዘመናዊውና ማኅበራዊው ወንጌል፣ ኢኮኖሚ ተኮር የሆነ ወንጌል፣ ስሜት ኮርኳሪው ወንጌል፣ የፈውስና የምቾት ወንጌል ይህንን በሚድኑትና በሚጠፉት መካከል ያለውን ልዩነት ደብዛዛ ያደርገዋል። የብልጽግና ወንጌል ክርስቶሳዊ ሳይሆን ቁስ ተኮር በመሆኑ ሁለቱን ወንጌል የለያቸውን ሰዎች ከሌሎች ጋር የማመሳሰል ዓላማ ያለው አጋንንታዊ ተልዕኮ ነው። የጠራ ሕይወትና የደመቀ ማንነት ያለው አማኝ በምን ሒሳብ ነው ድብልቅነት ግራጫ ማንነት የሚኖረው? ጨርሶ አይኖረውም። ልዩነቱ ደማቅ ነው።

የአንድነቱም የልዩነቱም መስካሪ ነኝ። “Preach Christ, and Christ, and Christ, and Christ, nothing else but Christ.“ Charles Spurgeon ትርጉሙም “ክርስቶስን ስበክ እና ክርስቶስን፥ እና ክርስቶስን ብቻ፥ ሌላ አይደለም ክርስቶስን ስበክ።”

ወርቅነህ ዳዊት

የማንነት ሕግ
ከተስፋዬ ሮበሌ
ክፍል ሁለት

እንኳን ለ2017 ዓ.ም አደረሳችሁ፡፡ ይህ በተከታታይ የማቀርበው ጽሑፍ ሁለተኛ ክፍል ነው፡፡ የጽሑፍ ዐላማ “የሐዋርያት ቤተ ክርስቲያን” የሚባለውን ሐራጥቃዊ እንቅስቃሴ፣ ስለ አምላክ የሚያቀርበውን ትምህርት መገምገም ነው፡፡ በድጋሚ መልካም ዐዲስ ዓመት ይሁንላችሁ፡፡


ለ. የበቂነትና የአስገዳጅነት ቅድመ ሁኔታ

ሰውን፣ “ሰው” እንድንል የሚያደርገን ወይም አንድ ነገር፣ “እርሱ ራሱ ነው” የምንለው፣ ምን ምን ቅድመ ሁኔታዎች ሲሟሉ ነው (መስፈርቱ ምንድን ነው)? በዚህ አንጻር ሁለት እጅግ ወሳኝ የሆኑ መስፈርቶች አሉ፡፡ አንደኛው፣ “የበቂነት ቅድመ ሁኔታ” (sufficient condion) የሚባለው ሲሆን ሌላው፣ “የወሳኝነት (አስገዳጅነት ወይም የአንጡራነት) ቅድመ” ሁኔታ (necessary condition) የሚባለው ነው፡፡ ጠቃሚ መስፈርቶች ስለሆኑ፣ ስለእነዚህ መስፈርቶች ጥቂት እንነጋገር[1]፡፡

የበቂነት ቅድመ ሁኔታ (sufficient condion) እንዲሁም የወሳኝነት (የአንጡራነት) ቅድመ ሁኔታ የሚባለውን እነሆ:— ለመኖር ዐየር ያስፈልገናል፡፡ ዐየር ካላገኘን እንሞታለን፡፡ ዐየር ለመኖር ወሳኝ (አስገዳጅ፣ አንጡራ) ቅድመ ሁኔታ (necessary condition) ነው፡፡ ነገር ግን ዐየር ስላገኘን ብቻ በሕይወት እንኖራለን ማለት አይደለም፡፡ ስለዚህ ዐየር በሕይወት ለመኖር ወሳኝ (አንጡራ) ቅድመ ሁኔታ ይሁን እንጂ፣ በቂ (ብቸኛ) ቅድመ ሁኔታ (sufficient condion) አይደለም፡፡ ለመኖር ዐየር እንደሚያስፈልገን ሁሉ፣ ምግብ ያስፈልገናል፤ ጤና ያስፈልገናል፤ ውሃ ያስፈልገናል፤ ምናልባትም መጠለያ ያስፈልገናል፡፡ እነዚህ ነገሮች ካልተሟሉ ዐየር ስላገኘን ብቻ በሕይወት አንኖርም፡፡ እነዚህ ቅድመ ሁኔታዎች (ዐየር፣ ውሃ፣ ጤና፣ መጠለያ) “በተናጠል ወሳኝ”፣ “በጥምረት በቂ” ቅድመ ሁኔታዎች ናቸው[2]፡፡ ስለዚህ በሕይወት ለመኖር ዐየር ወሳኝ (አንጡራ ወይም አንገብጋቢ) ቅድመ ሁኔታ ነው፡፡ በቂ (ብቸኛ) ቅድመ ሁኔታ ግን አይደለም፡፡

ቫይረሶችን ለማየት ማይክሮስኮፕ (microscope) ወሳኝ ቅድመ ሁኔታ ነው፡፡ ምክንያቱም የሰው ልጅ ዐይን በዚያ መጠን ደቃቅ የሆኑ ነገሮችን፣ ዐጒልቶ የሚያሳይ አጋዥ መሣሪያ ሳይኖር መመልከት አይችልም፡፡ ስለዚህ ማይክሮስኮፕ ቫይረሶችን ለማየት ወሳኝ ቅድመ ሁኔታ ይሁን እንጂ፣ በቂ ቅድመ ሁኔታ አይደለም፡፡ ሰው ማይክሮስኮፕ ስላለው ብቻ ቫይረሶችን ማየት አይችልም፡፡ ቫይረሶችን ለማየት፣ ወትሮውንም በትክክል የሚያይ ዐይን እንዲሁም የሚታይ ቫይረስ በአካባቢው ያስፈልጋል፡፡ ስለዚህ ማይክሮስኮፕ ስላለ ብቻ፣ ቫይረስ ሊታይ አይችልም፡፡ ቫይረሶችን ለማየት ማይክሮስኮፕ ወሳኝ ቅድመ ሁኔታ ነው፤ ነገር ግን በቂ ቅድመ ሁኔታ አይደለም፡፡

አባት ለመሆን ወንድ መሆን ወሳኝ ቅድመ ሁኔታ ነው፡፡ ነገር ግን ወንድ መሆን ብቻ በቂ ቅድመ ሁኔታ አይደለም፡፡ ወንድ የሆነ ሁሉ አባት አይሆንምና፡፡ አባት ለመሆን ለዐቅመ አዳም መድረስ፣ ሚስት ማግባት (አውስቦ)፣ መካን አለመሆን…እንዲሁም ሌሎች ተጨማሪ ቅድመ ሁኔታዎች ሊኖሩ ይችላሉ፡፡ የሎተሪ ዕድለኛ ለመሆን፣ የሎተሪ ትኪት መቊረጥ ወሳኝ ቅድመ ሁኔታ ነው፤ ነገር ግን በቂ ቅድም ሁኔታ አይደለም፡፡ ምክንያቱም የሎተሪ ትኬት ስለቈረጡ ብቻ፣ የሎተሪ ዕጣ ዕድለኛ መሆን አይቻልም፡፡

አንድ አጥቢ እንስሳ ዐንገቱ ቢቈረጥ ይሞታል፡፡ ዐንገት መቊረጥ እንስሳን ለመግደል በቂ ቅድመ ሁኔታ ነው፡፡ ነገር ግን ሁል ጊዜ ዐንገት መቊረጥ ለመግደል ወሳኝ (አስገዳጅ፣ አንጡራ) ቅድመ ሁኔታ አይደለም፡፡ “ዐንገት ካልተቈረጠ ሞት የለም” ማለት አይቻልምና[3]፡፡ ይህ ደግሞ አንድ ነገር በቂ ነው ማለት፣ ወሳኝ ነው ማለት እንዳልሆነ አመልካች ነው፡፡

በአጠቃላይ በቂ ቅድመ ሁኔታ የምንለው:— (1) ጒዳዩ እውን እንዲሆን ዋስትና የሚሰጥ፣ (2) ጒዳዩ እውን ለመሆኑ ብቸኛ ቅድመ ሁኔታ ያልሆነ፣ (3) ጒዳዩ እውን እንዲሆን ከሚያስችሉ ቅድመ ሁኔታዎች መኻል አማራጭ ሆኖ የሚቀርብ ማለት ነው፡፡ “ዝናቡ ከዘነበ ሣሩ ይረጥባል” ማለት የዝናቡ መዝነብ ለሣሩ መርጠብ በቂ ቅድመ ሁኔታ ነው ማለት እንጂ፣ ብቸኛ ቅድመ ሁኔታ ነው ማለት አይደለም፡፡ ስለዚህም ከዝናቡ ውጪ፣ ሣሩን የሚያረጥቡ ሌሎች ምክንያቶች ሊኖሩ ይችላሉ፡፡ ጤዛ ሊያረጥበው ይችላል፤ የሣሩ ባለቤት ሣሩን ውሃ ሊያጠጣው (በዚህ መንገድ ሣሩ ሊረጥብ) ይችላል፤ ለሣሩ መርጠብ ሌሎች ተጨማሪ ምክንያቶችም ሊኖሩ ይችላሉ፡፡ ወሳኝ (አስገዳጅ፣ አንጡራ) ቅድመ ሁኔታ የምንለው ግን፣ ጒዳዩ እውን እንዲሆን አስገዳጅ በሆነ ሁኔታ (የግድ መገኘት) ያለበት ግብዐት ወይም ቅድመ ሁኔታ ነው፡፡

ክፍል ሦስት ይቀጥላል…

የኅዳግ መዘክር
————————
[1] የበለጠ ማብራሪያ የሚፈልጉ ጸሓፊው፣ “ሥነ አመክንዮ የሙግት አደረጃጀት፣ አገማገምና አሰናዘር” በሚል ርእስ ያዘጋጀውን መጽሐፍ ወይም የሚከተለውን ጽሑፍ ይመለከቷል:— https://plato.stanford.edu/entries/necessary-sufficient/
[2] “individually necessary” and “jointly sufficient”
[3] የሥነ አመክንዮ ሊቃውንት፣ በቂ ቅድመ ሁኔታን ከመዘርዘር ወሳኝ (አንጡራ) ቅድመ ሁኔታን መዘርዘር ቀላል ነው ይላሉ፡፡ ይህን ምክር የምንሰማ ከሆነ፣ በቂ ቅድመ ሁኔታዎችን በምንዘረዝርበት ጊዜ፣ እኛ ያላየነው በቂ ቅድመ ሁኔታ ሊኖር ስለሚችል ነገሮችን አንገርብቦ (ክፍት) አድርጎ መተዉ ብልኅነት ነው፡፡

ማንነት ሕግ
ከተስፋዬ ሮበሌ
ክፍል አንድ

በተከታታይ የምለጥፈው ይህ ጽሑፍ በአገራችን፣ “የሐዋርያት ቤተ ክርስቲያን” የሚባለው የሃይማኖት ድርጅት፣ በክርስቶስ ማንነት ላይ የሚያስተምረውን መስመር የሳተ ትምህርት ምክንዮአዊና መጽሐፍ ቅዱሳዊ መሠረት ይመረምራል፡፡ ለውይይት የቀረበ ጽሑፍ እንደ መሆኑ መጠን በጨዋነት መሟገት ወይም ዐሳብ መስጠት ይቻላል፡፡ ዕላፊ ቃል ለመሰንዘር የደፈረ፣ ለመባረር አይሰጋምና እናባርረዋለን፡፡ የሚሳደቡ ሰዎች ደግም የመሳደብ ዕድል እንያገኙ ይደረጋል፡፡


ሀ. የቲሲየስ መርከብ

የጥንታውያን ግሪኮች አስተምህሮአቸውን የሚያዳምቁት፣ ነባቤ ቃላቸውን የሚያዋዙት፣ ታሪካቸውንና ተረታቸውን እያጣቀሱ ነበር፡፡ ስለ “ቲሲየስ መርከብ” (Ship of Theseus) መጀመሪያ የነገረን፣ ግሪካዊው የታሪክ ጸሓፊና ፈላስፋ ፕሉታርክ[1] ነው፡፡ አንድ ነገር ምንነት ወይም ማንነት (ቊሳዊ ወይም ኢቊሳዊ አካል) የሚተነተነው ከምን አንጻር ነው?[2] የሚለውን መሠረታዊ ጥያቄ በተመለከተ፣ ብዙ የፍልስፍና መጻሕፍት ይህን ታሪክ መንደርደሪያ አድርገው ይነሣሉ፡፡ እኔም ይህንኑ አግባብ ተከትዬ ስለ ቲሲየስ መርከብ እነሆ:—

የታሪክ ጸሓፊው ፕሉታርክ፣ “ቲሲየስ” የአቴና ንጉሥ እንደ ነበር፣ መርከቢቱም በግሪካውያን ሁሉ ዘንድ በስፋት እንደምትታወቅ ነግሮናል፡፡ እንደ ማንኛውም ቊስ አካል፣ በአገልግሎትና በዕድሜ ብዛት፣ መርከቧ የታነጸችበት እዕንጨት (ጣውላ) አንድ በአንድ ይወልቃል[3]፡፡ በሚረግፈው ዕንጨት ምትክ ሌላ ዐዲስ ዕንጨት እየተተካ፣ መርከቧ ረጅም ዓመታት አገልግሎት ሰጠች፡፡ በዚህ ሂደት አሮጌው ዕንጨት (ቅሬተ አካል) በቤተ መዘክር (በሙዚያም) እንዲቀመጥ ይደረግ ነበር፡፡ በቀኑ መጨረሻ መርከቢቱ የታነጸችበት መርከብ አንድ በአንድ ረግፎ፣ ሙሉ በሙሉ በተመሳሳይ ዕንጨት ይተካል፡፡

ለወሬ እንዲመቸን፣ መርከቧ የታነጸችው በአንድ ሺሕ የዕንጨት ዘንግ (ጣውላ) እንደ ሆነ እናስብ፤ እንዲሁም በወር እንድ የዕንጨት ዘንግ እየተነቀለ፣ በሌላ ተመሳሳይ እንጨት ይተካ ነበር እንገምት፡፡ በዚህ ስሌት ከሄድን በወር አንድ፣ በዓመት ዐሥራ ሁለት፣ በዐሥር ዓመት አንድ መቶ ሃያ እንዲሁም ሙሉ ለሙሉ ተነቅሎ ለማለቅ ወደ ሰማኒያ አራት ዓመት ይፈጃል፡፡ መርከቢቱ የመጀመሪያ ዕንጨት ተነቅሎ በሌላ ዐዲስ ዕንጨት ሲተካ መርከቢቱ፣ “እርሷ ነች ወይ?” ቢባል ብዙዎቻችን መልሳችን አዎንታዊ ሊሆን ይችላል፡፡ በዚህ ሁኔታ ሂደቱ ቀጥሎ፣ በአንድ በዓመት ውስጥ ዐሥራ ሁለት ዘንግ ቢለወጥ፣ እያቅማማንም ቢሆን መርከቢቱ፣ “ራሷ የቲሲየስ መርከብ ነች” እንል ይሆን?

“የቲሲየስ መርከብ በተወሰነ መጠን ተቀይራለች” ወይም ደግሞ፣ “ማንነቷን ሙሉ ለሙሉ አጥታለች” የምትባለው፣ ስንተኛው የዕንጨት ዘንግ ሲቀየር ነው? የሚለው ወሳኝ ጥያቄ ነው፡፡ የአንድ ሱሪ ሁለት ቊልፎች ረግፈው በሌላ ቊልፎች ቢተኩ፣ “ሱሪው ተቀይሯል” ላይባል ይችል ይሆናል፡፡ ቊልፎቹ ሁሉ ቢረግፉ እንዲሁም በብዙ ቦታ እየተቀደደ በተመሳሳይ ዕራፊ ጨርቅ ቢጣፍ፣ ሱሪው ተቀይሯል የሚባለው የሱሪው ምን የያህል አካል ሲቀየር ነው?

እንግሊዛዊው ፈላስፋ ቶማስ ሆብስ[4] የቲሲየስ መርከብን ታሪክ ይበልጥ በማዳመቅ እንዲህ ሲል ውይይቱን ያመጥቀዋል:— “በቤተ መዘክር የተሰበሰበው ቅሪተ አካል በመርከቧ ቅርጽ ተመልሶ ቢታነፅ፣ የቲሲየስ መርከብ የሚባለው በሥራ ላይ ያለው መርከብ ነው ወይስ፣ ተሰብስቦ በሙዚያም የተቀመጠውና ኋላ በዐዲስ መልክ የታነጸው መርከብ?”

ግዑዛን የሆኑ አካላት ብቻ ሳይሆኑ፣ ሕያዋን የሆንን እኛ ራሳችን፣ በጊዜ ሂደት ውስጥ ብዙ ነገራችን ተቀይሯል፡፡ ዕውቀታችን አድጓል፡፡ ተሞክሯችን ጐልብቶአል፡፡ እምነታችን፣ ፍላጎታችን፣ መሻተታችን፣ ትልማችን፣ ክብደታችን፣ የጠጒራችን መጠን (ወይም ቀለም) ተቀይሯል፡፡ ታዲያ የቀድሞ እኛነታችን፣ ከአሁኑ እኛነታችን አንጻር እንዴት ይተነተናል? በተክለ ሰውነትም ሆነ በዐስተሳሰብ ብዙ ተቀይረናልና፡፡ የሳይንስ ምሁራን የሰው ልጅ በየቀኑ በቢሊዮን የሚቈጠሩ ሴሎቹ በዐዲስ እንደሚቀየሩ ይገልጻሉ፡፡ በዝርዝር ጒዳዮች ላይ የተለያየ አስተያየት ቢኖራቸውም፣ የሰው ልጅ ከሰባት እስከ ዐሥር ዓመት ባለው ጊዜ ውስጥ ህዋሳቶቻችን (cells) ሙሉ በሙሉ በዐዲስ እንደሚለወጡ፣ ቢያንስ በአብዛኞቹ ዘንድ መግባባት አለ፡፡ በእውኑ የትላንቱ እኛ፣ ከዛሬው እኛ ጋር በምን አግባብ አንድ ሊሆን ይችላል?

ክፍል ሁለት ይቀጥላል…


[1] Plutarch (46 AD-119 AD)
[2] Metaphysics of Identity
[3] የጥንት መርከቦች ሞተር እንደሌላቸው ልብ ይሏል፡፡
[4] Thomas Hobbes (1588-1679)

አንደኛ ጴጥሮስ ከሚናገራቸው ዐበይት ርእሰ ጉዳዮች መካከል “ክርስቲያንና ኢ-ፍትሐዊ መከራ” ዋነኛው ነው። የጴጥሮስ ተደራሲያን ፈርጀ ብዙ የኾነ መከራ ይቀበሉ ነበር። ልዩ ልዩ ዐይነት ፈተና (1፥6)፤ ወርቅ በእሳት እንደሚነጥር፣ እንዲሁ አማኝን የሚያጠራ መከራ (1፥7)፤ የግፍ መከራ (2፥9)፤ ስለ ክርስቶስ ስም፣ መልካምና ጽድቅ በማድረግ የሚመጣ መከራ (3፥3-14)፤ ኀጢአትን በመታገል የሚከፈል ዋጋ (4፥1)።

የመከራቸው ምንጭም የተለያየ ነበር። ከይሁዲነት የተለወጡት፣ ክርስቶስን ጌታና መድኅን አድርገው በመቀበላቸውና ከአሕዛብ ክርስቲያኖች ጋር ኅብረት በማድረጋቸው ምክንያት ከአይሁድ የእምነት ተቋምና ማኅበረ ሰብ መገፋትና መገለል ይደርስባቸው ነበር። አሕዛብ የነበሩት ደግሞ፣ የቤተ ጣዖት አምልኮንና የዓለምን አኗኗር በመካድ ክርስትናን ስለተቀበሉ ከመጡበት ማኅብረ ሰብ ስደት ይመጣባቸው ነበር። እንዲሁም ሁለቱንም በጋራ፣ የኔሮ ጨካኝ መንግሥት ያሳድዳቸው ነበር።

ክርስትናና መከራ አይለያዩም። ይልቁንም ክርስትና በኀጢአት በተበከለውና በእግዚአብሔር ሉዓላዊ አገዛዝ ማዕቀፍ የተያዘው ሰይጣን በሚገዛበት ዓለም ውስጥ የሚኖር የሰልፍ ሕይወት ነው። መስቀሉን የተሸከሙ አማኞች ራሳቸውን ለጌታ ፈቃድ እያስገዙ፣ ከዓለምና ከሰይጣን የሚመጣባቸውን ውጊያ እየተጋፈጡ፣ የሚመጣውን የክርስቶስን መንግሥት በጽናትና በጽድቅ የሚጠባበቁ ለእግዚአብሔር የተለዩ ሕዝብ ናቸው። ይህንንም ሕይወት እንዲኖሩ የተጠሩት በደስታና በምስጋና እንጂ በማጉረምረም አይደለም። “ነገር ግን ክብሩ በሚገለጥበት ጊዜ ደስታችሁ ታላቅ እንዲሆን የክርስቶስ መከራ ተካፋዮች በመሆናችሁ ደስ ይበላችሁ።” (4:13)። ንጽረተ ዓለማቸው፣ አኗናራቸውና ዕሴታቸው ክርስቶሳዊ ነው።

ስለዚህ፦

▶ ክርስቶስን ጌታና መድኅን ላደረጕ አማኞች መከራን መቀበል እንግዳ አይደለም።
▶ የክርስቶስ እውነተኛ ተከታይ የመሆናቸው አንዱ የመገለጫ ፍሬ ስለ ስሙ የሚቀበሉት መከራ ነው።
▶ ስለ ክርስቶስ ስም መሰደብና የጽቅድን መንገድ በመሄድ የሚመጣ መከራን መቀበል ክብር ነው፤ “የክብር መንፈስ የሆነው የእግዚአብሔር መንፈስ በእናንተ ላይ ስለሚያርፍ ብፁዓን ናችሁ።” (4፥14)። ኀጢአትን፣ ባዕድ አምልኮን፣ ሥጋንና ዓለም በመካድ ክርስቶስን ለማክበር በሚደረግ መሰጠት የሚመጣ መከራ የክብር ማዕረግ ነው።
▶ በሥነ-ምግባር ብልሹነትና አስመሳይነት መከራን መቀበል ከክብር መጉደል ነው። “ከእናንተ ማንም መከራን የሚቀበል ቢኖር፣ ነፍሰ ገዳይ ወይም ሌባ ወይም ወንጀለኛ ወይም በሰው ነገር ጣልቃ ገቢ ሆኖ መከራን አይቀበል፤” (4፥15)።

ጴጥሮስ በኖረበት ማኅበራዊ ዐውድ፣ “ክርስቲያን” መሆን በወቅቱ ከነበረው ማኅበራዊ፣ ሃይማኖታዊና ፓለቲካዊ ዕሴት ጋር የሚያጋጭ ነበር። ለክርስቶስ መድኅንነትና ጌትነት ራሱን አሳልፎ የሰጠ አማኝ፣ ከኢየሩሳሌም (በጴጥሮስ ዐውድ ፈሪሳዊነት) እንዲሁም ከሮም (የወቅቱ የፓለቲካ ማዕከልና ክብር) ፋይዳዎች ጋር በማይታረቅ መልኩ ተለያይቷል። አማኖች የክርስቶስን ፈለግ በመከተል ሥር-ነቀል ለኾነ የጽድቅ ኑሮ ተጠርተዋል። ስለዚህ የእርሱ በመሆናቸውም ሊያፍሩ አይገባም፤ ይልቁንም ሊደሰቱ እንጂ! “ክርስቲያን በመሆኑ መከራ ቢደርስበት ግን ስለዚህ ስም እግዚአብሔርን ያመስግን እንጂ አይፈር። (4፥16) መከራቸውንም ሆነ አጠቃላይ የዚህ ዓለም ሕይወታቸውን መምራት ያለባቸው በእግዚአብሔር ዙፋን ሥር እንደሚቆሙ በማሰብ ሊሆን እንደሚገባው በአጽንዖት ያሳስባቸዋል።

ለእኛም እንዲሁ ነው! ክርስቶስን መመስልና መከራ አይነጣጠሉም፤ በአንድ ጊዜ ክርስቶስንና ዓለምን ማስደስት አንችልም። አዲስ መንግሥት፣ አዲስ አገዛዝና አዲስ ማንነት ተቀብለናል። ሌሎች የማንነት መገለጫዎቻችን በሙሉ አንጻራዊ ሆነዋል። ገዢው ማነንት በክርስቶስ የተገኘው አዲሱ "ሰውነት" ሆኗልና! ኑሮአችን በቀዳሚነት እግዚአብሔርን ተለመልካችና አድማጭ ያደረገ በመሆኑ፣ ድርጊታችን ብቻ ሳይሆን፣ የልባችን መነሣሣትና የውስጥ ግፊት ክርስቶስን በመፍራት ሊሆን ይገባዋል። ክርስትና በጥንቃቄ ለእግዚአብሔር ክብር የሚኖር ኑሮ ነው። "ማንም በእርሱ እኖራለሁ የሚል፣ ኢየሱስ እንደ ተመላለሰ ሊመላለስ ይገባዋል።" (1 (ዮሐንስ 2 ፥6)

እግዚአብሔር ጻድቅ ፈራጅ ነው። በኢፍትሐዊነት ላይ የሚፈርድበት የራሱ ጊዜ አለው፤ ግፉአን ስለ ፍትሕ የሚያሰሙት ጩኽት በከንቱ አያልፍም። በተለይም በጽድቅ መንገድ እየሄዱ ስለ ክርስቶስ ወንጌል ዋጋ የሚከፍሉ የሚያሰሙት! እስከዚያ እንዴት እንኑር?

“ስለዚህ እንደ እግዚአብሔር ፈቃድ መከራ የሚቀበሉ ሁሉ ነፍሳቸውን ለታመነ ፈጣሪ ዐደራ ሰጥተው መልካም ማድረጋቸውን ይቀጥሉ።” (1 ጴጥሮስ 4 ፥19)። ለራስ በለመሟገት ኾለተናን - ማለትም የሕይወትን ኹነቶችን በሙሉ፣ መልስ የሌላቸውን ጥያቄዎች፣ የሰዎችን ክፋት፣ ኢፍ-ትሐዊነትን፣ መገፋትን - ለእግዚአብሔር ሉዓላዊነት አሳልፎ በመስጠት መልካም ማድረግን መቀጠል። እግዚአብሔር ጻድቅ ፈራጅ ነውና! ስፐርጀን እንዳለው "የምንታመነው በዙፋኑ ላይ ሉዓላዊ ኾኖ ለዘላለም የተቀመጠውን እግዚአብሔር ነው።"

ግርማ በቀለ (ዶ/ር)

የምትችሉ ከሆነ እንድትታደሙ ተጋብዛችኋል!

[መስቀሉ የእምነታችን ጅማሬና ፍጻሜ የተሸመነበት ሰማያዊ ጥበብ ነው።]

°°°°
እምነታችን የጀመረው ከእናታችን ማህፀን የተወለድን ቀን አይደለም ፤ እምነታችን የጀመረው ከመስቀሉ ስር በፈሰሰው ክቡር የልጁ ደም ላይ ባለ መታመናቸንና መደገፋቸን ላይ ነው። ይህ በእግዚአብሔር ምህረትና ይቅርታ እምነታችን ያረፈበት መነሻ ነውና መዳረሻ አለው ።
ይህም መዳረሻ ከእምነታችን ጀምሮ በህይወታችን በተከወኑ ትሩፋቶች ላይ የሚቀር ሳይሆን እዛው መስቀሉ ላይ የተመረኮዘ ነው። እምነታችን የተጀመረበት የመስቀሉ ቦታ የምንጨርስበት መዳረሻችንም ነው ። የእምነታችን መጀመሪያና መጨረሻ በመስቀሉ ማለትም ስለ ኃጢአታችን በፈሰሰው ክቡር የኢየሱሰሰ ደም ላይና ራሱን ምትክ ባደረገበት የቤዝሆት ጎዳና ላይ ያረፈ ነው።
°
ለዛም ነው ለራሳችንና በዚህ ክቡር ደም ለተዋጁ “ ... እኛ ደግሞ ሸክምን ሁሉ ቶሎም የሚከበንን ኃጢአት አስወግደን፥ የእምነታችንንም ራስና ፈጻሚውን ኢየሱስን ተመልክተን፥ በፊታችን ያለውን ሩጫ በትዕግሥት እንሩጥ... ።”[ዕብ 12፥1-2] በሚል ህያው ቃል የምንተናነጸው ። አዎ በመስቀሉ ላይ የተሰራውን የድህነት ሥራ በማመን የጀመርነው መንገድ መጨረሻ አለው ፥ ያም መጨረሻ ለመዳን መስቀሉን እንዳየነው እስክንጨርስም ድረስ ትኩር ብለን እያየን መንገዳችንን በትዕግስት እንድንሮጥ የሚያዝ ነው።
°
ስለዚህም በእምነት የጀመርነው መንገድ የክብር ፍጻሜን የሚያገኘው ፥ በመስቀሉ ስራ ለኛ የሆነልንን በማሰብና በዛም ሀሴት እያደረጉ ባለመቀጠል ሳይሆን ፤ መስቀሉን ዘወትር እየተመለከትን ፈለጉን በተወበት አካሄድ ሩጫችንን በትዕግስት በመሮጥ ነው። ቻርልስ ሰፐርጀን በአንድ ስብከቱ ላይ ይህንኑ ሃሳብ ሲያደረጅ " የእምነትህን ራሰና ፈጻሚውን ኢየሱስን እንጂ እምነትህን አትመልከት ። ምክንያቱም ጸሎትህን ፣ ቃለ እግዚአብሔርን ስታካፍል ያለ እይታህን ፣ መልካም ተግባርህን ፣ ወይም ትጋትህን በማየት ደስታን አታገኝም። ለነፍስህ እረፍት የሚሰጣት አንተ ያለህ ሳይሆን ኢየሱስ ላንተ የሆነው ነው።" ብሏል ።
°
ሩጫችንን በትዕግስት የምንሮጠው አንድም እንዳንዘገይ ሁለትም ተሰነካክለን እንዳንቀር ነው። መስቀሉን ስናይ ፈለጉን በተወልን መንገድ ላይ ነንና በነፍሳችን ዝለን እንዳንደክም ፣ ጽናቱም ጽናታችን እየሆነ ያግዘናል ፣ በመልካም እጁም እየደገፈና እየሸላለመ ይመራናል። አዎ መስቀሉ የዳንንበት ብቻ ሳይሆን እስከፍጻሜም የምንጠብቅበት መመካታችን ፤ ደግሞም ስለዘላለሙ ህይወት እርግጠኛ የሆንንበት መተማመኛችን ነው።
°
እናማ አይናችንን ዛሬም በመስቀሉ ላይ በማድረግ ፥ ሞቱንና መከራውን ስናስብ የክብር ፍጻሜያችን ህያው ተስፋ ፥ ያለድንግዝግዝ ወገግ ብሎ ይታየናል። ደግሞም ጎዳናውን በማሰብና በመመልከት እንጽና ፤ ያኔ የማጽናናቱ ደመና በመስቀሉ ስራ ለተጠለልን ለኛ [ ለጥገኞቹ ] የየዕለት ጠል በመሆን ያረሰርሰናል።ምክንያቱም መስቀሉ የእምነታችን ጅማሬና ፍጻሜ የተሸመነበት ሰማያዊ ጥበብ ነውና ነው።

____
image "Swann Galleries Inc."

ዳዊት ታዬ