1000KITOB

#bu_qiziq

"Mangu munozara" (inglizcha Great Conversation) haqida eshitganmisiz?

Hayotga doir shunday masalalar borki, ular yuzasidan barcha davrlarda faylasuf va olimlar oʻz fikr-mulohazalarini bildirgan – biri ikkinchisining fikrini davom ettirib toʻldirgan yoki rad etgan. Bu davomli jarayon. Ana shu fikriy zanjir Great Conversation (“Mangu munozara”) deb ataladi.

“...munozara”da g‘oyalarning davrlararo bir-birini qanday to‘ldirgani va o‘stirib borilgani yaqqol ko‘rinadi. Masalan, Suqrotning “Adolat nima?” savoli zamonaviy faylasuf Jon Rolsning adolat nazariyalarida o‘z aksini topgan.

“...munozara”da erkinlik, aql-idrok va bilimga intilish kabi umumbashariy qadriyatlar muhokama qilinadi. Shu tariqa unda fikrlar qarama-qarshiligi, tanqidlar orqali intellektual o‘sish yuzaga keladi.

Ushbu "munozara"ning turli yoʻnalishlarda bosh ishtirokchilari bor. Masalan, falsafa va axloqda Platon, Aristotel, Dekart, Nitshe; aniq fanlarda Galiley, Nyuton, Eynshteyn; adabiyot va san’atda Gomer, Dante, Shekspir va Milton...

Ularning g‘oyalarini o‘rganish bugungi murakkab muammolarni tushunishga ko‘maklashadi. Qolaversa, zamonaviy bahslarni o‘z intellektual ildizlariga bog‘lashga imkon beradi.

1000KITOBda bu yil chop etiladigan asarlarning aksariyatida “Mangu munozara” tadqiqlarini kuzatasiz. Xususan, Oksford universiteti nashriyotining “Qisqa tanishtiruv” toʻplami ushbu bahsni umumiy qamrab olib, fundamental bilimlar berishi bilan ham ahamiyatli.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring:👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#nega_aynan

Yalangʻoch statistika: Ma’lumotlarni vahima libosidan xalos etish

Statistika deganda kishi xayoliga oʻsha mashhur ibora keladi: "Yolgʻonning uch turi mavjud: yolgʻon, gʻirt yolgʻon va statistika". Bu gapda qanchalik jon bor oʻzi, umuman olganda statistika va uni oʻrganish qay darajada ahamiyatli?

Statistika — ma’lumotlarni to‘plash, tahlil qilish, talqin va taqdim etish ilmi. Matematikaning bu boʻlimi odatda murakkab va zerikarli fan sifatida qaraladi. Tarjima qilinayotgan kitobimizning ahamiyatli jihatlaridan biri — zerikarli ilmiy sohani sodda, tushunarli va oʻziga bogʻlab qoʻyadigan darajada qiziqarli tarzda oʻrgatishidir.

Kitob sizga statistik tahlil siyosat va biznes strategiyasidan tortib, shaxsiy tanlovlargacha bo‘lgan barcha darajadagi qarorlarni qanday shakllantirishini tushuntiradi. Uni oʻqir ekansiz, kompaniyalar mahsulotlarni taklif qilish uchun algoritmlardan qanday foydalanishi; shifoxonalar sog‘liqni saqlash tizimini yaxshilash uchun omon qolish ko‘rsatkichlarini qanday tahlil qilishi kabi murakkab jarayonlarni oddiy misollar va hazillar orqali tushunib olasiz.

Kitob sodda va qiziqarliligidan tashqari, kitobxonni tanqidiy fikrlash va tahlilga oʻrgatadi. Hozir ma’lumotlar oqimi juda keng, oqibatda odamlarni turli usulda manipulyatsiya qilish mumkin. Deylik, ommada biror taassurot uygʻotish uchun butun ma’lumotning faqat bir qisminigina e’lon qilish, grafiklarni buzib ko‘rsatish holatlari koʻp uchraydi. Kitobda bu usullar batafsil tushuntiriladi, soʻng o‘quvchi ma’lumot manbalarini tekshirish, ehtimoliy noxolisliklarni aniqlash va asosli qarorlar qabul qilish koʻnikmalarini egallaydi.

"Yalang‘och statistika" raqamlar ko‘pincha bizga ta’sir o‘tkazish va ba’zan aldash uchun ishlatiladigan dunyoda noto‘g‘ri axborotga qarshi qalqon vazifasini o‘taydi, deya olamiz.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring:👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#1000KITOB_podkasti

"Bitta bo‘lsa ham inglizcha bilmaydigan bola bo‘lsa, tarjima qilish kerak"

Podkastimizning navbatdagi sonida fizik olimlar, loyihamiz ekspertlari Rustam Ashurov va Po‘lat Tojimurodov mehmon bo‘lishdi. Biz ular bilan ilm-fan, fizika, kitoblar, ta’lim va loyiha haqida suhbatlashdik.

Batafsil: https://youtu.be/Tqc8E_75uKk?si=3hf2bG4VO4tCSbJg

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring:👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

Tilimiz rivoji uchun har kuni harakat qilish har birimiz uchun burchdir. Bayram muborak boʻlsin!

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#iqtibos

Yangi tuzum olib kirgan ma’rifat o‘ziga yarasha kuch-qudrat bo‘lib, statistika qo‘mitalari aslida hisoblash imkonsiz narsalarni ham ro‘yxatga olishga intilardi. Avvalroq aytib o‘tganimizdek, maktablar katta yoshdagilar bilan bolalarning o‘zaro munosabatlari asosidagi norasmiy maskan bo‘lsa-da, yangi hukmdorlar ularni to‘laqonli “mahalliy maktab” tarzida bilib, ular borasida ham to‘liq statistik ma’lumotlar yig‘ishni talab qilardi. Ushbu ma’lumotlar o‘ta ishonchsiz bo‘lsa-da, ro‘yxatga olish jarayonining o‘ziyoq maktab tushunchasiga yangi ma’no baxsh etdi. Aholini etnik jihatdan tasniflashdan manfaatdor bo‘lgan yangi tuzum bora-bora etnik toifalarni reallashtirdi va bu kabi tasniflash mahalliy ziyolilarning o‘zlik borasidagi munozaralarida muhim va muqim o‘rin tutishi hali oldinda edi.

📚“Musulmon madaniyati islohoti siyosati: Markaziy Osiyoda jadidchilik” (“The Politics of Muslim Cultural Reform: Jadidism in Central Asia”)
✍️ Muallif: Adib Xolid

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#1000KITOB_podkasti

"Iste’dodlar — O‘zbekistonning eng katta boyligi"

Podkastimizning bu galgi mehmonlari Darajaviy qonuniyat — venchur kapitali bilan yangi kelajak sari (The Power Law: Venture Capital and the Making of the New Future) kitobi muharriri, Aloqa Ventures sherigi Davron Parmonov hamda Tahrirchi va Tilmoch loyihalari asoschisi Muhammadsaid Mamasaidov bo‘lishdi. Biz ular bilan Venchur kapitali, startaplar, sun’iy intellekt va mashinaviy tarjimaning kelajagi, shuningdek, o‘zbek tilidagi imlo muammolari va loyiha haqida suhbat qurdik.

Batafsil: https://youtu.be/X0GC4xv_XBU

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring:👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#nega_aynan

“Yer tarixi: Ilk 4,5 milliard yil, fazoviy zarradan ona sayyoragacha”: tarjima uchun asos faktlar

Maktab darsliklarida Quyosh sistemasi qay tarzda yuzaga kelgani, Yerning yoshi nechidaligi, dinozavrlar, ularni qirgan asteroid va Darvin evolutsiya nazariyasi haqida umumiy maʼlumotlar beriladi. Biroq barchasi aslida ham shunday boʻlganmi? Bilganlarimiz qanchalik haqiqatga yaqin? Biz bilmagan yoki oʻzgargan faktlar bormi? Bularning bariga minerolog nigohi bilan qarashga nima deysiz?

Mazkur kitob eng kichik fazoviy zarralar yuzaga kelishidan tortib kelajakda ona sayyoramizni nimalar kutib turganigacha bahs yuritadi. Asarning oʻziga xos jihatlaridan bir shundaki, unda geosfera va biosferaning birgalikdagi evolutsiyasi oʻta qiziqarli va mufassal tarzda ochib berilgan.

Muallif Yer tarixi aslida oʻzgarishlar tarixidan iboratligini, uni oʻrganish oʻzlikni anglash bilan borabar esa-da, bu tarixning katta qismi bizga nomaʼlum ekanini taʼkidlaydi. Shunga qaramay, biz eʼtibordan chetda qoldiradigan, "oʻlik" mineral toshlarda sayyoramizning butun tarixi bitilgan boʻlishi hech gap emas.

Ilmiy-ommabop tilda yozilgan ushbu kitobdagi ilmiy tushunchalar sodda va oʻziga xos usulda yetkazib berilgan. Oʻzimiz yashab turgan sayyoraviy uyimizning oʻtmishi, buguni va kelajagiga befarq boʻlmagan kitobxonlar uchun ayni muddao.

Kitob orqali minerallar Yer yuzaga kelishida naqadar muhim ahamiyat kasb etgani, Oyning paydo boʻlishiga oid turli munozarali gipotezalar, olimlar "zerikarli million yillik" deb nom bergan davrda ham aslida ancha-muncha oʻzgarishlar sodir boʻlgani va boshqa koʻplab yangi maʼlumotlarni bilib olish mumkin. “Minerallar evolutsiyasi” deb atalgan yangi atamani kashf etasiz.

Muallifning oʻzi minerolog va astrobiolog boʻlib, u yillar mobaynida turli minerallarni toʻplash va ular ustida tadqiqotlar olib borish bilan shugʻullangan. Kitobda oʻzi boshidan kechirgan sarguzashtlar (Sahroyi Kabirdagi meteorit pullovchi savdogarlar deysizmi yoki oy zarralarini qoʻriqlagan federal agentlar deysizmi), yillar davomida o'zi, hamkasblari va boshqa ilm vakillari olib borgan izlanishlar natijalari va turli gipotezalardan misollar keltirgan.

Mutolaa orqali kitobxon Yer yagona uyimiz ekanini, uning kelajagi uchun har bir inson masʼul ekanini his etadi.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring:👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#tanishing

Mulohazalari asrlar osha eskirmagan muallif — Mark Avreliy

1000KITOB ekspertlari ham Rim imperiyasi haqida tez-tez o‘ylab turishadi. Shuning uchun ro‘yxatga imperiya tarixidagi eng buyuk besh imperatordan biri Mark Avreliyning kitobini ham qo‘shishgan)

Mark Avreliy II asrda Rim imperiyasini boshqargan. Uni hozirgacha insoniyat tarixidagi kam sonli adolatli, insoniy sifatlarga ega hukmdor sifatida eslashadi. Shuningdek u stoik falsafasi mutafakkirlardan biridir.

Kelib chiqishi asli hukmdorlar avlodidan bo‘lmagan. Tarixiy ma’lumotlarga tayansak, Avreliydan oldingi imperator farzandsizligi sababli Mark Avreliy va yana bir bolani asrab oladi. Taxt vorisi etib tayinlanganidan so‘ng bolalar ta’limiga alohida e’tibor qaratilgan. Mark afinalik ritorik Gerodos Attik, Markus Frontodan tahsil olgan.

Avreliyning imperatorlik davri og‘ir, urushlarga to‘la o‘tganiga qaramay, tarixga eng adolatli va qudratli hukmdor sifatida kirgan. Uning biz tarjima qilayotgan "O‘zimga xitob" (Meditations) asarida mas’uliyat, hokimiyatni suiiste’mol qilmaslik va vazifalariga vijdonan yondashish haqida chuqur mulohazalar keltirilgan.

Kitob dekabr oyida loyihada chop etiladi.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

"Misinformatsiya psixologiyasi": tarjima uchun asos faktlar

📌Misinformatsiya nima?
📌Misinformatsiya, dezinformatsiya va malinformatsiya qanday farqlanadi?
📌Misinformatsiyaga ishonish va uni tarqatish sabablari nima?
📌Misinformatsiyaga qarshi qanday kurashish mumkin?

"Qirol Charlz III Drakulaning uzoq qarindoshi”. “Hukumatlar noma’lum uchar jismlar haqidagi ma’lumotlarni yashirmoqda". “COVID-19 kosmosdan kelgan…"

Bu kabi da’volar bir qarashda bema’ni ko‘rinadi, ammo ularning ba’zilari haqiqat, boshqalari esa noto‘g‘ri, yanglish ma’lumot, ya’ni "misinformativ" bo‘lishi mumkin. Misinformatsiya — yanglishtiruvchi, noto‘g‘ri axborot o‘zi qanday bo‘ladi? Kimlar ularga oson ishonadi va ishongani uchun tarqatadi? Nima uchun? Bunday holatlarda qanday yo‘l tutish kerak? Ushbu kitob shu va boshqa ko‘plab savollarga javob beradi.

Kitob kim uchun?

Kitob misinformatsiyaga qiziqadigan, lekin psixologiya, xulq-atvor ilmi va siyosatshunoslik yo‘nalishlarida ilmiy darajaga (balki, hozircha) ega bo‘lmagan kitobxonlar uchun mo‘ljallangan. Kitobdan oliy ta’limda misinformatsiya va dezinformatsiya bo‘yicha darslik sifatida foydalanish mumkin. Shuningdek, oliy o‘quv yurtlaridan tashqaridagilar (masalan, siyosatchilar, tarbiyachi-muallimlar yoki faktcheking bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlar xodimlari hamda mutaxassis bo‘lmagan qiziquvchilar) uchun bilim manbasi bo‘lib xizmat qila oladi.

Nima haqida?

Kitob misinformatsiya bo‘yicha eng yangi tadqiqotlardan biri bo‘lib, unda misinformatsiya o‘zi nimaligi va uning tarixi; odamlar unga nima uchun ishonishi va boshqalar bilan ulashishi; misinformatsiyaga qarshi kurashish vositalari haqida so‘z boradi. Har bir masala yuzasidan hayotiy misollar orqali tushuntirishlar beriladi.

Qanday shaklda?

Kitob uch qismga bo‘lingan. Birinchi qism misinformatsiya haqida o‘quvchi bilishi kerak bo‘lgan boshlang‘ich bilimlarni o‘z ichiga oladi. Ikkinchi qismda misinformatsiyaga ishonish va uning tarqalishi haqida so‘z boradi. Nihoyat, uchinchi qism misinformatsiyaga qarshi kurashish haqida.

Nimasi bilan farqli?

Kitob nafaqat o‘qish uchun, balki qo‘llanma sifatida foydalanib, amalda misinformatsiyaga qarshi kurashish va kishining o‘zidagi misinformatsiyaga moyilliklarni aniqlash va bartaraf qilish uchun ham mo‘ljallangan. U o‘quvchini muayyan nuqtayi nazarni dastaklashga undamaydi. Aksincha, bir qancha nuqtayi nazarlarga xolislik bilan yondashib, xulosa chiqarishni uning o‘ziga qoldiradi.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#1000KITOB_podkasti

"Bu kitob ta’lim tizimimizni yaxshilashga yordam beradi"

Podkastimizning navbatdagi sonida Ta’lim yo‘llari: nazariyalar va o‘qitish uslublari (Ways of Learning: Learning theories for the classroom) kitobining tarjimoni, ta’lim bo‘yicha ekspert Komil Jalilov hamda ta’lim va pedagogika bo‘yicha mutaxassis Shokir Tursun bilan suhbatlashdik. Ekspertlar ta’lim tizimi, pedagogika hamda darsliklar bo‘yicha o‘z fikrlarini bildirishdi.

Batafsil: https://youtu.be/ZxOmpL4eQqg?si=8h2pPlIWzMj_xxPw

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#Tanishing

✍️ Benedikt Anderson (1936–2015)

– Irlandiyalik siyosatshunos;
– AQSHdagi Kornell universitetida dars bergan (1965-2002), xalqaro tadqiqotlar bo‘yicha faxriy professor;
– Indoneziya jurnali bosh muharriri (1966–1984);
– Amerika san’at va fanlar akademiyasi a’zosi.

Anderson 1936-yili Xitoyda (otasining xizmat safari davrida) tug'ilgan. Otasi irland, onasi ingliz. 1941-yili Qo‘shma Shtatlarga ko‘chib o‘tgach, Kaliforniyadagi maktabda o‘qigan. 1957-yili Kembrij universitetini muvaffaqiyatli tamomlab, klassik fanlar bo‘yicha bakalavr darajasini olgan.

U millatchilikning kelib chiqishi haqidagi izlanishlari bilan mashhur. Uning dastlabki ishlari, shu jumladan doktorlik dissertatsiyasi Indoneziya siyosatiga qaratilgan.

Andersonning “Xayoliy jamoalar: millatchilikning ildizlari va oqibatlari” (“Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism”) asari loyihamiz doirasida nashrga tayyorlanmoqda.

Ushbu nashr muallifni millatchilikni tadqiq qilgan eng ilg‘or mutafakkirlardan biri sifatida dunyoga tanitgan. Kitobda XVIII-XIX asrlarda millatchilikning rivojlanishiga olib kelgan shart-sharoit tahlilga tortiladi. Shuningdek, imperiyalar tanazzulidan so‘ng millatchilik zamonaviy dunyoni qanday shakllantirgani Osiyo, Lotin Amerikasi va Yevropa misolida bayon etilgan.

Kitob 30 dan ortiq tilga tarjima qilingan.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X

#nega_aynan

📚"Vaksinalar: Har kim uchun zaruriy bilim": tarjima uchun asos faktlar

"Vaksinalar: Har kim uchun zaruriy bilim" kitobi vaksinalar hamda ularning inson salomatligiga ta’sirini tushunish uchun muhim manbadir. Nega tarjima uchun aynan shu kitobni tanladik?

Ma'lumotlarni aniq va tushunarli ifodalaydi. Kitob savol-javob shaklida yozilgan bo‘lib, murakkab ilmiy ma’lumotlarni keng auditoriyaga yetkazadi. Muallifning aniq tushuntirishlari sababli, bu sohada bilimingiz bor-yo‘qligidan qat’i nazar vaksinalar ortidagi ilmiy asoslarni tushuna olasiz. Bu, ayniqsa, yolg'on-yashiq axborot oson tarqaladigan bugungi dunyoda juda muhim.

Vaksina bilan bog‘liq mavzularni keng qamrab oladi. Kitob vaksina tarixi va ishlash mexanizmidan tortib, ishlab chiqarish va ma'qullanish jarayonlarigacha yoritadi. Shuningdek, u emlashning axloqiy jihatlari, aholi immunitetining ahamiyati va dunyoning turli hududlarida vaksina yetkazib berish muammolari haqida batafsil ma’lumot beradi.

Ommaviy xavotir va yolg'onlarni bartaraf etadi. Muallif vaksina xavfsizligi, nojo'ya ta’sirlari va vaksinalar nima uchun zarurligiga oid savollarga dalillarga asoslanib javob beradi. Shu orqali kitob vaksina haqidagi noto‘g‘ri ma’lumotlarga qarshi kurashishda ishonchli manba bo‘lib xizmat qiladi.

Emlashning aholi salomatligidagi ahamiyatini aniq yoritadi. Vaksinalar yuqumli kasalliklar oldini olish va global salomatlikni yaxshilashda eng samarali vositalardan biridir. Kitob emlash dasturlari qanday qilib chechak, poliomiyelit va qizamiq kabi kasalliklarni yo‘q qilish yoki nazorat qilganini aytib beradi. U kitobxonga nafaqat shaxsiy sog'ligi, balki butun jamiyat salomatligi oldidagi mas'uliyatini ham uqtiradi.

Ongli qaror qabul qilishni rag‘batlantiradi. Kitobni o'qigan har kim o‘zi va oilasi uchun vaksinalar haqida asosli qarorlar qabul qila oladi. Emlash bilan bog‘liq ilmiy asoslar, foyda va xavflarni tushungan holda, kitobxon sog‘liqni saqlash mutaxassislariga toʻgʻri savol bera oladi va ma’lumotlarni tanqidiy baholaydi. Muallif dunyoning turli burchaklaridagi immunizatsiya dasturlarining qiyinchiliklari va yutuqlarini muhokama qilib, emlashga global nuqtayi nazardan yondashgan. Bu vaksinalardan foydalanishdagi tafovutlarni va yuqumli kasalliklarga qarshi kurashda global hamkorlikning ahamiyatini tushunish uchun ham juda muhim.

Dolzarb va zamonaviy ma’lumotlar. Kitob bilimlarning shunday mustahkam poydevorini taqdim etadiki, yangi vaksinalar va tadqiqotlar paydo bo‘lganda ham bu bilimlar dolzarbligini yo'qotmaydi. Shaffof va faktik ma’lumotlarni taqdim etish orqali ekspertlar va keng jamoatchilik o‘rtasidagi tushunmovchilikni bartaraf etishga yordam beradi.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring👇

Telegram | Facebook | Instagram | YouTube | X