یدالله کریمی پور

حسب حال

چقدر زیبا و شگفت و خیره کننده است این نوشته عین القضات همدانی. گویا او چکیده خونین دلان و رهبر دوزخیان روی زمین است:

"هر چه می نویسم پنداری دلم خوش نیست و بیشتر آن‌چه در این روزها نبشتم همه آن است که یقین ندانم که نبشتن‌ش بهتر است از نانبشتن‌ش.
ای دوست نه هر چه درست و صواب بود، روا بود که بگویند ... و نباید که در بحری افکنم خود را که ساحل‌ش بدید نبود، و چیزها نویسم بی‌خود که چون واخود آیم بر آن پریشان باشم و رنجور.
ای دوست می‌ترسم- و جای ترس است از مکر سرنوشت....حقا، و به حرمت دوستی، که نمی‌دانم که این که می‌نویسم راه سعادت است که می‌روم یا راه شقاوت؟
و حقا، که نمی دانم که این که نبشتم طاعت است یا معصیت؟
کاشکی، یک‌بارگی، نادانی شدمی تا از خود خلاصی یافتمی!
چون در حرکت و سکون چیزی نویسم، رنجور شوم از آن بغایت!
و چون در معاملت راه خدا چیزی نویسم، هم رنجور شوم؛ 
چون احوال عاشقان نویسم نشاید؛ 
چون احوال عاقلان نویسم، هم،نشاید؛
و هر چه نویسم هم نشاید؛
و اگر هیچ ننویسم هم نشاید؛
و اگر گویم نشاید؛
و اگر خاموش گردم هم نشاید؛ 
و اگر این واگویم نشاید و اگر وانگویم هم نشاید
...و اگر خاموش شوم هم نشاید!»
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

ایران و جمهوریت

پاسداری از بقا و یکپارچگی ایران، با رژیم جمهوریت آسان‌نیست. چرا؟

هدف سرشتی هر ملت-دولتی، بقا و یکپارچگی(ملی و سرزمینی) است که در پرتو آن بتوان به دو کار دست زد: رشد و توسعه (پیشرفت) بی وقفه و حفظ میراث های کهن.

ایران از دیرباز پازل مانند بوده است. منظورم از پازل، شکلی متشکل از قطعات فراوان(۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ و بیشتر) است که تنها در صورت درست کنار هم‌ قرار گرفتن، کارایی  دارد. شاید بکارگیری مفهوم گشتالت برای تفهیم و تفهم این منظور رساتر باشد. موبایل شما بر همین پایه ساخته شده است. از صدها قطعه ای که کنار هم قرار گرفته و هر کدام با دیگری ارتباط دارند. تا این قطعات کنار هم هستند، کارایی دارند، ولی هنگامی که همه هستند ولی دور از هم و پراگنده، دیگر به درد هیچ کاری نمی خورند.
هیچ برهه ایی از تاریخ نبوده که ایران به اعتبار فرهنگی و اتنیکی، ترکیبی نبوده باشد. به کتیبه های شاهنشاهی هخامنش بنگرید، آن جا که خشایارشاه می گوید: منم‌ شاه شاهان، شاه 30 کشور، شاه کشوری که اسبان و مردان خوب دارد.
در واقع سرشت جغرافیایی ایران با فکریه حفظ بقا و یکپارچگی سرزمینی-مردمی، با وجود تکثر شگفت و زیبای فرهنگی-اتنیکی، حکم‌ می دهد که دوام و استمرار داشتن این پازل نمی تواند با جمهوریت حاصل شود. چرا؟

نخست آنکه تداوم‌ تاریخی چسباندن دستکم‌ 196 قطعه آذربایجانی، کرد، بلوچ، بختیاری، لر، لک، عرب، ترکمن، قشقایی، ارمنی، آشوری، یهودی، زرتشتی، براهویی. گیلک، مازنی، سمنانی، گرجی و...همواره نیازمند نماد کاریزماتیک بوده است.
دوم آن که توسعه ایران به عنوان کشوری سرزمین بزرگ، بدون‌ تمرکززدایی ساختاری ناممکن‌ خواهد بود. اگر هم‌ فدرالیسم جاده برون‌رفت ایران از بن بست توسعه یافتگی نباشد، دستکم‌ شیوه تفویض اختیار ژاپن ی، بستری ناگزیر خواهد بود.‌ ولی این شیوه ای نیست که در نظام های جمهوری کارآیی داشته باشد.

سوم‌ و مهمتر آن که برای کشورهای: الف- بزرگ سرزمین، ب- پازل مانند اتنیکی، پ- ناحیه گرا، ت- با همسایگان مداخله گر انضمام طلب، ث- و رو به توسعه، مانند ایران، استقرار امنیت درازمدت حیاتی است. در این صورت وجود نظام و نماد کاریزماتیک و پابرجا الزام آور است.
چهارم‌ آن‌که ایران به عنوان ملتی مولتی دین، مذهب، فرقه، کیش و در عین حال ناحیه گراترین کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا و با وجود افزایش قابل اعتنای واگرایی اتنیکی، نیازمند بازتعریفی جامع و فراگیر از خود می باشد. در چنین تعریفی نوسازی و ایجاد دگرگونی نظام‌سیاسی در جهت همپوش سازی آن برای تداوم‌ بقا، حفظ یکپارچگی و بالندگی منطقه ای گریزناپذیر خواهد بود.

به گمانم دستیابی به چنین اهدافی در قالب جمهوریت محض کمتر تضمین شدنی است.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

سویه کلی مرز و مرزبانی

مگر نه این است که:
۱- با کویت و عربستان بر سر برخی قلمروهای دریایی اختلاف داریم؟
۲- با امارات بر سر جزایر در مناقشه بوده ایم؟
۳- اختاف‌‌ کارکردی در مرز با پاکستان برقرار است و گاه به تنش و حتی منازعه رسیده است؟
۴- با افغانستان نیز درگیر چندین گونه اختلاف مرزی مانند حقابه، گذر غیر رسمی از مرز، قاچاق، مهاجرت‌، قاچاق و..می باشیم؟
۵- با جمهوری آذربایجان و ترکمنستان و در مقیاسی فراگیرتر، پنج دولت پیرامونی خزر هنوز در مورد مرزها یا قلمروهای دریایی به توافق دست نیافته ایم؟
۶- با باکو بر سر کریدور زنگزور تنش داریم؟
۷-  پس از ۸ سال جنگ، هنوز با عراق به توافق قطعی دست نیافته ایم؟

در این زمینه چند پرسش به چشم می خورد:

الف- چرا تقریبا با همه کشورهای همسایه دارای گونه ایی اختلاف مزمن هستیم؟ و چرا به گونه ای اصولی پیگیر حل وفصل آنان‌ نبوده ایم؟
ب- با وجود اختلاف ۳۶۰ درجه ای پیرامونی، یعنی در درازای بیش از ۸۰۰۰ کیلومتر مرز، محورهای پشتیبان ما چه دولت های قدرتمندی هستند؟ آیا ایران‌ قرار است یکه و تنها در برابر آن ها بایستد؟
پ- جمهوری اسلامی در برابر استراتژی سه مرحله ای امارات و شورای همکاری، شامل "تعدد در موضع"، "تحول در اقدام" و "اقدام‌ به زور"، با پشتوانه فراگیر جهانی، از چه استراتژی قابل قبول و داینامیکی برخوردار است؟

کوتاه آن که نه تنها ایران، بلکه حتی توانمندترین کشورهای جهان، مثلا ایالات متحده، به تنهایی قادر به پاسداری از امنیت ملی خود نیستند. یعنی احدی از ملت ها در تاریخ، تنها با اتکای به قدرت درونی توانایی تداوم‌ حیات نبوده اند.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

اسرائیل، جمهوری اسلامی و ایران

برداشت حکومت از استراتژی اسرائیل(اشغالگر)  درست است، او دشمن جمهوری‌اسلامی بوده و برخلاف دیدگاه ترامپ‌ در پی تغییر آن است. ولی چنین می نماید که نابودی و از هم پاشیدگی ایران، به مثابه یک ملت-دولت در دستور کار درازمدت تل آویو نبوده است.

چون‌ سرشت پرسش استراتژیک است، نمی شود به پیام کوتاه بنیامین نتانیاهو به ایرانیان، مبنی بر دوست بودن اسرائیل بسنده کرد  و بنیاد گزاره را بر آن نهاد. هم چنین نتوان مناسبات ابن دولت را با فرزند پهلوی دوم ملاک قرار داد؛ یا مواضع این دولت را مبنای چنین گزاره ای به حساب آورد.

درست یا نادرست، پایه های برهانم بر رویکرد برخاسته از ژئوپولیتیک استوار است. یا در واقع استراتژی نشات گرفته از ژئوپلیتیک. چگونه؟!

۱- تا کنون غرب(آمریکا، اروپا و ناتو)‌ پاسدار بقای اسرائیل بوده و در قالبی همه جانبه از موجودیتش جانانه دفاع کرده است. ولی هیچ تضمین عقلانی بر دائمی بودن چنین حمایتی نیست. چنان که تا ریاست جمهوری جان، اف، کندی نیز چنین نبود؛ و چنان‌ که طی ۵ ماهه اخیر، بیشتر ملت-دولت های غربی، گرایش شگفت اخلاق مدار به سمت به رسمیت شناختن فلسطین داشته و از حق تکوین دولت مستقل فلسطینی دفاع کرده اند. از کجا معلوم که در آینده چک های غرب در وجه کمک به اسرائیل برگشت نخورد؟!

۲- درست است که امروزه روز دولت های عرب نسبت به اسرائیل در مسیر صلح و سازش قرار گرفته اند، ولی بس بعید است که با فرض توانمندتر شدن این  ملت-دولت ها و ارتقای نفوذ و پرستیژ بین المللی و جا افتادگی منطقه ای و جهانی آنها، باز هم این ملت ها در برابر نخوت اسرائیل تسلیم شده و هر گونه تحقیری را پذیرا باشند. سهل است که هیچ بعید نیست طی دهه های آتی، گونه ای پیوند و بلکه اتحاد استراتژیک حول محور حمایت از فلسطین بین ۲۲ کشور اتحادیه عرب شکل گرفته و در صدد رویارویی با اسراییل برآیند؛

۳- اسرائیل شناخته شده ترین دولتی است که  طرح و برنامه های درازمدت مثلا ۲۰ ساله را در قالب چشم انداز و با شناسایی تهدیدها و فرصت ها دارد.‌ این دولت با دوفرض نامبرده در بالا، یعنی تضمینی نبودن‌ اتحاد و همکاری غرب برای حفظ موجودیتش و نیز تنهایی بارز ژئوپلیتیک در خارج نزدیک خود و نیز منطقه، در صدد برون‌رفت از انزوای منطقه ای است. در این ارتباط به گمانم دولت اسرائیل پنداشته است هیچ ملت-دولتی مناسب تر از ایران در خاورمیانه برای تضمین بقایش نخواهد بود. چرا؟

الف- از دیدگاه ارتدکس های کلیمی و بر پایه نصوص دینی، ایرانیان منجی یهودیان از اسارت اول(اسارت بابلی)‌ بوده اند. این برداشتی فراگیر و بلکه بین کلیمیان همگانی است؛
ب- بین ۱۶ کشور تشکیل دهنده خاورمیانه و ۲۲ کشور تشکیل دهنده هسته جهان اسلام، تنها ایران، ترکیه و اسرائیل عرب تبار نیستند و در حوزه فرهنگ‌ عربی قرار ندارند. ولی تصور اسرائیل آن است که روح چیره بر جامعه ترکیه، بر خلاف ایرانیان، ضد صهیونیستی و بلکه ضد اسرائیلی است. در حالی که بین ایرانیان گرایشات ضد عرب، فراگیر است.
بنابراین به گمانم دولت اسرائیل، ایران و ایرانیان را متحد استراتژیک درازمدت خود پنداشته و به هر گونه تلاشی در جهت مستحکم تر کردن این پیوند پنداری دست می زند. بر عکس از هر گونه تحرکی مبنی بر واگرا کردن مردم‌ ایران نسبت به خود، محتاط است.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

جنگ ایران و لوکزامبورگ

بر فرض محال همین فردا دو کشور ایران و لوکزامبورگ‌ به یکدیگر اعلام جنگ‌ کنند، در پایان کدامیک پیروز خواهد بود؟!! بگذارید با کمی راهنمایی شما را در جهت دادن پاسخ یاور باشم:
تنها پهنه استان قم 4/4 برابر و جمعیت آن نیز بیش از 2 برابر لوکزامبورگ است. حتی وسعت و جمعیت بسیاری از 486 شهرستان ایران، بالاتر از این کشور 2586 کیلومتر مربعی و 600 هزار تنی است. البته تا همین سال جاری میلادی، مردم لوکزامبورگ با میانگین درآمد سرانه سالیانه 130/000 دلار، مرفه ترین شهروندان جهان هستند. از 2020، نخستین کشور در جهت مبارزه با آلودگی هوا شناخته شده و در این راستا، همه حمل و نقل شهری را رایگان اعلام کرده است. به زودی دیگر در این کشور پمپ‌ بنزینی دیده نخواهد شد، مگر یکی دو تا برای بازدید موزه ای و اثر تاریخی. جالب آن که در 2016-2017 یک ایرانی رئیس مجلس جوانان این کشور شد. لوکزامبورگ برترین مرکز بانکداری خصوصی در ناحیه یورو است. در عین حال اقتصاد آن بر پایه تولید فولاد، مواد شیمیایی و لاستیک بوده و در شمار برترین ها است.

این توضیحات کوتاه به هیچ وجه برای پاسخ دادن به پرسش بالا کافی نیست. درست است که وسعت ایران 660 برابر و جمعیت ش 150 برابر لوکزامبورگ است و از دیدگاه هزینه و دارا بودن ادوات جنگی مانند موشک ها و حتی اندازه تولید ناخالص داخلی، بسیار برتر از لوکزامبورگ است، ولی بی گمان در نبرد فرضی ایران-لوکزامبورگ، برنده پایانی این کشور کوچک است. چرا؟!!
به یک دلیل ساده و روشن. لوکزامبورگ با 31 کشور توانمند دیگر شریک دفاعی است. او عضو ناتو است. حتی چنان چه لوکزامبورگ مانند ایسلند، دیگر عضو این پیمان، فاقد ارتش هم بود، باز از جمهوری اسلامی شکست نمی خورد.
بله؛ توسعه و پیشرفت غرب در گرو تضمین امنیت یکایک کشورها بوده است. امنیتی درازمدت. شعار عملی هر 32 عضو این پیمان در یک گزاره خلاصه شده است: همه برای یکی، یکی برای همه.
البته این شعار، سال‌های درازی است در خاورمیانه هم جا افتاده و فراگیر شده است، البته با اندکی تفاوت:
همه علیه یکی، یکی علیه همه.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

ایران‌به کدام سو می رود؟

لازم نیست خیلی باهوش بود تا تلاش ها در جهت سمت و سو دادن به آینده ایران را تمیز داد:
۱- تغییر جمهوری اسلامی
نتانیاهو قدرت یابی ترامپ را موهبتی برای اسرائیل(اشغالگر) در جهت تغییر رژیم جمهوری اسلامی پنداشته و قصد دارد با زدن سر مار، از راه استفاده از نارضایتی درونی، افزایش تاثیرگذاری تحریم ها و پیش کشیدن احیای شاهنشاهی پهلوی، بدین هدف دست یابد؛
۲-رفرم بزرگ
در برابر سناریوی تغییر رژیم، اراده هایی برای انجام دادن رفرم درونی سر بر آورده اند. دیدار احتمالی نماینده ایران در ملل متحد با ایلان ماسک، گرایش ظریف-عراقچی و نیز سر بر آوردن و افزایش قدرت مانور نیروهای اصلاح طلب از درون حکومت و تمایل به نرم‌تر کردن سیاست خارجی، نشانه های بارزی در جهت تمایل به توافق بزرگ‌ با آمریکای ترامپ باشند.

ترسیم هر سناریوی دیگری برای شرایط کنونی ایران‌ دشوار است. امروزه روز به هر روی ایرانیان با مشاهده از دور، چشم به راه داد و ستد و تصمیم سازی های بزرگ‌ از بالا مانده اند. زیرا نسل جوان‌ به هر دلیل در پی راه اندازی انقلاب نیست و شرایط آن نیز میسور نمی نماید. نسل میانسال و بزرگسال نیز قصد تکرار تجارب گذشته را ندارد.

در این شرایط دو رویکرد کلان تعیین کننده خواهند بود: تشدید درگیری ها بین ایران- اسرائیل و تبدیل آن به جنگی گسترده و ویرانگر؛ دوم‌ آشتی و معامله بزرگ ایلان ماسک‌گونه، همزمان با ایجاد تغییرات بزرگ در سطوح تصمیم سازان کلان دو کشور.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

به این هم‌دلخوشیم
حتی خبر-شایعه گفتگوی ایروانی(نماینده ایران در ملل متحد) با ایلان ماسک در این انزوا و بلکه تنهایی نزدیک‌ به محض هم دلخوش کننده است. یعنی روسوفیل ها طناب را شل کرده اند؟!!
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

گفت، گفتم

گفت: می گویند با سیستم های پدافندی‌ موجود جمهوری اسلامی، هرگونه تهاجم هوایی اسراییل(اشغالگر)‌ ناکام خواهد ماند.
گفتم: حتما همین خواهد بود.

گفت: یعنی این سیستم ها می توانند کشور را در برابر اف ۳۵، اف ۱۵، اف ۱۶، موشک های کروز و جریکو نگاهبان باشند؟
گفتم: چرا که نه؟

گفت: درست است که هیچکدام از ۵ سیستم پدافندی اسرائیل توانایی رهگیری و انهدام موشک های بالستیک و هایپر سونیک‌ جمهوری را ندارند؟
گفتم: خب وقتی فرماندهان‌ می گویند لابد از پیش آزموده اند.

گفت: حالا اگر آمریکا هم‌ مستقیم‌ به کمک‌ اسرائیل آمد و از هوا و دریا ایران را زیر حمله کروز ها و موشکباران قرار داد چه؟ یعنی تاب آوری ایران‌ تا این حد بالا است؟
گفتم: چرا که نه؟ خب فرماندهان همه این موارد را در مانورها مدنظر قرار داده اند.

گفت: اگر ناتو جمهوری اسلامی را مانند عراق در ۱۹۹۰، دشمن دانسته و اعلام‌ جنگ‌ نماید چی؟‌ یعنی حکومت می تواند از پس ۳۲ ایلغار ۳۲ کشور برآید؟
گفتم: بابا بدبینی تو تا کجا پر کشیده، حالا کو تا آن موقع؟! ولی چنان چه تا این حد گستاخ بودند، چه باک؟ همه این سناریوها در سرسختانه‌ترین حالت ها، در کانون توجه فرماندهان و ژنرال های برجسته سپاه بوده است.

گفت: ولی در صورتی که اسرائیل اشغالگر موجودیت خود را تحت خطر ببیند، ممکن‌است به حملات هسته ای بزند؟
گفتم: چه باک؟‌ مگر نشنیده ای که دائم می گویند ممکن است دکترین هسته ای جمهوری اسلامی تغییر کند و ما ناگزیر شویم‌ از حرمت تولید تسلیحات هسته ای دست بکشیم.

گفت: فکر نمی کردم‌ این قدر خوش بین باشی
گفتم: حالا کجاش رو دیدی؟!!

گفت: پس همه چیز روبراهه. دغدغه ای نداشته باشیم؟!
گفتم: اینجوری میگن. دستکم‌ به توانایی تخیلشان اعتماد کنیم.

#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

حاشیه ای بر چگونگی فروپاشی ساسانی

بلاذری و طبری در باره سقوط اصفهان طی هجوم‌ اعراب همداستانند. بلاذری در این باره و در جریان داستان پاذوسبان این شهر نوشته است(نقل به مفهوم):

پاذوسبان اصفهان شجاع و کارآزموده بود که ۳۰ مرد تیر افکن وفادار داشت. آنان را از بقیه جدا کرد تا به کرمان روند. عبدالله بن بدیل فرمانده سپاه عرب که مامور فتح اصفهان شده بود، در مسیر یورش به اصفهان‌، آنان را دید. به پاذوسبان پیشنهاد داد که به جای جنگ عمومی سربازان،  تن به تن مصاف دهند. مرد پارسی چنان کرد و هنوز لحظه ای از دوئل نگذشته بود که پارسی چنان ضربتی بر کوهه زین عبدالله زد که از هم‌ بگسلید و پیش بند زین پاره و بریده شد. عبدالله که تردستی و دلیری ورا دید، از نبرد باز ایستاد و به او پیشنهاد داد چنان‌ چه صلح‌ و سازش در پیش گیرد، آزادش گذاشته و حکمرانی شهر را به او سپارد. پاذوسبان پذیرفت و در پاسخ مردم‌ اصفهان که پرسیدند چرا چنین‌ کرد، پاسخ داد: ای مردم، شما را فرومایه دیدم، آن چه کردم شایسته شما بود(بلاذری، ترجمه آذرنوش، ص ۱۳۸).

در جریان جنگ نهاوند که به جنگ‌ سلاسل مشهور است، فرمانده و سرداران لشگر، سربازان و جنگاوران ایرانی را در برابر سپاه عرب با زنجیره‌ای سنگین به هم‌ بستند. چون می دانستند از جنگ و جبهه گریزانند.

همین افتضاح و دل ندادن به ایستادگی در برابر سپاه عرب در سیستان و دهها جای دیگر ایران زمین نیز نیز رخ داد. چرا مردم و لشگریان کارآزموده دل به جنگ‌ نمی دادند؟!

واقعیت آن بود که مردم‌ به شاهان و فرمانروایان پشت کرده و از آنان دل کنده بودند. ناهمراهی با دولت ساسانی ناشی از فرومایگی مردم‌ نبود، بلکه انعکاس ناخشنودی مردم بود که در قالب گونه ای وادادگی بروز کرده بود.

راستش این است که هر زمان فرمانروایان این بوم‌ و بر خط قرمزی از عناصر خودی به گرداگرد خویش کشیده اند، ایرانیان نیز حساب خود را از آنان‌ جدا کرده اند. چنین رویکردی چندین بار در تاریخ ایران تکرار شده است.‌ یعنی مردم با خالی کردن پشت حاکمان و به حال خود رهاکردن‌ آنان در بزنگاه های حیاتی و سرنوشت ساز، فرمانروایان را تنبیه کرده اند. برعکس هرگاه مردم‌ و حاکمان یکدل و یکزبان بوده اند، شکست دشمن و دستیابی به پیروزی قطعی بوده است.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

هنوز زمانش نرسیده بود

جنگ نخست آمریکا با بعث عراق از دوم‌ اوت ۱۹۹۰، تا ۱۷ ژانویه ۱۹۹۱ به مدت ۶ ماه و ۲۴ روز با نام سپر صحرا و با فرماندهی‌ بوش پدر و ائتلافی از ۳۵‌ کشور، با شکست عراق زیر رهبری صدام و عقب نشینی از کویت پایان یافت.
در حالی که همه چیز برای خاتمه دادن به کار حزب بعث و صدام حسین آماده بود و به ویژه بیشتر دولت های عرب خلیج فارس خواهان آن بودند و در این راستا سرمایه گذاری هم‌ کرده بودند، واشنگتن و بریتانیا از ادامه حملات خودداری کردند. این در حالی بود که آمریکا برای نخستین بار از آغاز جنگ‌ سرد، حمایت فراگیر جهانی را در جنگ با خود داشت. نتیجه این شد که فروپاشی نظام بعث تحت رهبری صدام حسین تا چندین‌ سال بعد، یعنی تاحمله ۲۰ مارس ۲۰۰۳ آمریکا با رهبری جورج بوش(بوش پسر) به درازا کشید. آن هم‌ با تلفات گسترده آمریکایی‌ها و در میان موج انتقادات فراوان از آمریکا و بریتانیا.

در این میان وقتی پرسیده می شد که چرا همان‌ ۱۹۹۱ با وجود تشکیل ائتلاف بین الملی و حمایت مالی دولت های عرب تصمیم به نابودی نظام‌ بعثی تعطیل شد، پاسخ ها عمدتا در یک گزاره ساده و کوتاه می توانست خلاصه شود:
هنوز زمان فروپاشی نظام‌ بعثی و صدام نرسیده بود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

سرانجام و فرجام

دیشب پس از شنیدن حدود ۱۵۰ دقیقه افشاگری عباس پالیز دار، تا ۵ بیدار ماندم و خدا گواهست گریه امانم را بریده بود. آخر برای پیر زهوار در رفته ای چون من که عمری با و بر همین خاک، خورده و خفته، چگونه می شود از این عزیز دل کند و به قول برخی جوانان، بی خیالش شد و خوشباشی وار زیست؟!!
از درماندگی به فکر تفال افتادم. ولی نه به لسان‌ الغیب، که به شاهنامه و سراینده حکیمش. باز کردم و تکان خوردم:
ندانم سرانجام و فرجام چیست؟
بدین رفتن اکنون بباید گریست
ته مانده کثافت درونم می گفت: آخر در این پیرانه سری چرا آرام نمی نشینی و دمساز روزگار نمی شوی؟ در این اندیشه غوطه ور بودم که حکیم طوس باز هم‌ طی همین داستان، پاسخم‌ را داد:
سر آزاد کن، دور شو زین میان
ببند این در بیم و راه زیان

آخر ما را چه شده؟ سرداران و پهلوانان و دلسوزان این دیار کجا شده اند؟!! پالیزدار از چنان حجمی از فساد پرده بر می‌دارد، که اگر در هر دولت و حکومت دیگری بود ۱۰۰ بار فروپاشیده بود. پس چه شده که با افشای این حجم از فساد درونی، آب از آب تکان نمی خورد؟! تنها دلها به این انگاره بسته که: بابا ولشون کن، می خوان راه آقا مجتبی را باز کنند.

پالیزدار بر آن است که این افشاگری تنها گوشه ای از ۱۲۴ پرونده و ۵۰ هزار برگ از گستره فسادی است که چونان‌ تومور سرطانی در همه جای این آب و خاک ریشه دوانده است. گویی دیگر کسی و جایی نیست که سالم‌ مانده باشد. بی گزاف گویی، ابعاد این افشاگری آن چنان دهشتناک و باورنکردنی است که گویی افسانه های تخیلی پادشاهان دوران تاریکی را گوش می دهی. زنده و مرده نه تنها در جریان این سیل فراگیر فساد درگیر بوده اند و به آن گوش داده اند، که خود نیز کاراکتری از این فیلم تخیلی محسوب می شوند.

هر چه درنگ‌کردم، بلکه موریانه نزده ی پاک مانده ای را در این فیلم‌طولانی بیابم، نشد که نشد.

راستش دیگر تنها به سرانجام این قافله و ملت و کشور کهن نمی اندیشم، ترسم از راهی است که همچنان در آن گام بر می داریم. با این اوصاف زبانم بند آمده و دشوار است که نظامی وار بگویم:
خدایا چنان کن‌ سرانجام کار
تو خشنود باشی و ما رستگار
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

چه زود دارد به پایان‌ می رسد

چنین به نظر می رسد که با انتخابات آمریکا همه چیز در خاورمیانه رو به تغییر است. از جمله:

۱- اخبار جسته و گریخته حاکی از آمادگی حماس برای واگذاری غزه به فتح است.
پس از اولتیماتوم قطر به حماس مبنی بر اخراج آنها از دوحه و نیز قطع کامل مذاکرات آتش بس و از آنجایی که از رهبران حماس عملا جز دو سه تن‌ قدیمی کسی باقی نمانده است و نیز بروز برخی مخالفت های مردمی در غزه از سوی آوارگان مظلوم و از هر سو مورد تجاوز، حال چنین می نماید که داستان غزه روزهای پایانی جنگ‌ را طی می کند.‌ گویا همه پازل های این سناریو چیده شده است؛

۲-  هم‌چنین خبرهای جسته گریخته حاکی از آن است که بشار اسد تا جایی که به جنگ‌ اسرائیل- لبنان بر می گردد، برای سوریه نقشی بیطرف در نظر گرفته است. چنان‌ چه این تصمیم گیری راست و دقیق باشد، ناشی از چهار تغییر است:
الف- تهدید اسرائیل در مورد ترور اسد و خانواده اش و جدی فرض شدن آن؛
ب- تمرکز پوتین برای پایان دادن به جنگ‌ جنوب لبنان و خارج کردن سوریه از جغرافیای حمایت از حزب الله؛
پ- پایان دادن به جنگ حزب الله- اسرائیل در ازای گامی بنیادین برای آغاز پایان جنگ در اوکراین؛
ت- همکاری اردن و امارات برای خاموش کردن مخالفین اسد در جنوب سوریه در ازای خروج تدریجی بشار از محور مقاومت و کمک به بازسازی سوریه؛

۳- هم چنین برخی گمانه ها حاکی از آن‌ است که حزب الله و ارتش لبنان با پایان‌ دادن به جنگ‌ با اسرائیل و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت به توافق رسیده اند. بر این پایه محتمل است حزب الله تا پشت رود لیطانی عقب نشسته، ارتش لبنان‌ به عنوان‌ حائل در سرحد مرز و بین لیطانی تا ناحیه مرزی مستقر شود.

لطفا پیش از تمرکز و بررسی صحت و سقم  داده های این متن، یاداشت های کوتاه زیر کانال مرور شود: بزرگترین برنده انتخاب آمریکا، چهار روز پیش کانال را مرور کنید(۷ نوامبر) و نیز بشار اسد چه در سر دارد؟ سوم‌ اکتبر. هم‌ چنین یادداشت ۱۸ می کانال با عنوان: بشار شمشیر از رو بسته است.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

فرهنگ‌ مدارا جویی

پس از ۱۰ دقیقه انتطار، بالاخره سواری بین راهی ایستاد. عقب نشستم. صدای ضبط صوت خودرو بلند بود. سوسن داشت می خوند:
می بخور ، منبر بسوزان مردم آزاری نکن

به گمانم شعر این ترانه، ندای هزاران ساله فرهنگ چیره و رسوب یافته قاطبه ایرانیان است که در قالب شعر عامیانه ی آزاده ای بنام سید اشرف الدین حسینی گیلانی(نسیم شمال) خودنمایی کرده است. این ترانه در واقع ترجمه و پایه این غزل حضرت لسان الغیب است که:
آسايش دو گيتی تفسير اين دو حرف است / با دوستان مروت، با دشمنان مدارا.

به گمانم این گزاره، در قله استراتژی مدارا جویی و بلکه ناب ترین سخن سکولاريستی با پشتوانه سازش و سازگاری و بردباری با غیر است که در فرهنگ‌ایرانی فرصت بروز پیدا کرده است. آیا هنگامی که همو( حضرت حافظ) سفارش می کند که:
مباش در پی آزار و هرچه خواهی کن / که در "شريعت ما" غير از اين گناهی نيست،
به لزوم  دور شدن از ابزار سرکوب، تعصب ورزی و خشونت اشاره نمی کند؟
و چه خوش گفته است همشهری و سلف حافظ، سعدی شيراز، آنجا که با طعنه ای ظریف، به طبع متجاوز آدمی اشاره کرده و می سرايد:
چگونه شکر اين نعمت گزارم / که زور مردم آزاری ندارم؟!
و مگر این هر سه برگرفته از گزاره تکان دهنده مولانا نیست که:
سختگیری و تعصب خامی است
تا جنینی کار خون آشامی است.

سوسن باز هم داشت می خواند و راننده هم سرخوش با او زمزمه می کرد. تمام که شد از راننده خواهش کردم دوباره ترانه رو پخش کند. سرش رو برگرداند و با گشاده رویی گفت: ای بچشم حاجی. مثه این که با خواست خدا امروز با یه اهل دل همسفریم. من‌هم ضمن گوش دادن دوباره به صدای گرم سوسن، در رویای خود فرو رفتم.

  خدایا چقدر این شعر فراگیر، متحد کننده ابنای بشر وحکیمانه است:
«بنی آدم اعضاء يکدیگرند / که در آفرينش ز يک گوهرند // چو عضوی به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار».

"بی گمان‌ هنگامی که به این قله یگانه بینی دست یافتی، دیگر رنگ ها و دیوارها و تنوع آئین ها و...برایت مضحک و بی معنا خواهد شد. در فرهنگی که تا این قله پرشکوه بالا آمده، ديگر تبعيض در آن بی معنا است و همه باورها و اديان و مذاهب با هم برابرند و انسان مختار است تا «هيچ آداب و ترتيبی نجويد / و هرچه می خواهد دل تنگش بگويد»، در درد و شادی های ديگران شريک باشد، از درد ديگری به درد آيد و از شادی او به طربناکی سر تا آسمان بر کشد" (منبع: برگرفته از یادداشت های دکتر اسماعیل نوری اعلا).
تنها چنین فرهنگ‌ والای معرفتی است که می تواند مدعی باشد که همه تبعيض ها را از ميان آدميان برداشته و اعلام کند که «عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست»، و يا با صدای بلند فرياد برآورد که «يکی هست و هيچ نيست جز او» و تا آنجا برود که خدا را در لباس خويش بيابد و حلاج وار ادعا کند که «من خود حق هستم!» تا مدعیان دکان دین، فرمان دار زدنش را صادر کنند(پیشین).
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

برکناری نتانیاهو؟!!

از دیروز ۸ نوامبر، پیرامون پیامدهای راهیابی ترامپ به کاخ سفید و اثراتش بر شخص و نیز کابینه نتانیاهو و لیکودی ها، چند تحلیل بس متفاوت در اسرائیل ارائه شده است.

تا امروز برداشت جهانی و منطقه ای بر آن‌ بوده که با انتخاب ترامپ موقعیت بیبی استوارتر شده و دستش برای کوبیدن محکمتر غزه و لبنان بازتر. ولی در تحلیل های متفاوت رسانه های درون‌ اسراییل برخلاف پیش بینی همه تحلیل هایی که از همراهی و همکاری بیشتر این دو، به ویژه تشدید اقدامات علیه ایران به عمل آمده است، گفته می شود شاید ترامپ به دلیل هزینه های فراوانی که بی بی برای آمریکا فراهم‌ می آورد،  موافق کنار رفتن نتانیاهو از دولت باشد. در این تفسیرها از جمله بر خسارت زا بودن نتانیاهو بر موارد تمرکز شده است:

۱- دور شدن‌ ملت های عرب از صلح ابراهیم به دلیل تداوم‌ خشونت ها. این تفسیرها می گویند تا بی بی در راس قدرت است، تکمیل این پیمان نشدنی است. به‌نوشته این تفسیرهای لیبرالی وجود نتانیاهو برای فراگیر شدن پیمان صلح ابراهیم، به منزله تابو است ؛
۲- هم‌چنین بر پایه این تفسیرها، کنار رفتن نتانیاهو، به منزله نشان دادن چراغ سبز به جمهوری اسلامی در جهت آغازیدن‌ گفتگوهای فی مابین خواهد بود؛
۳- مهمتر این که اشاره شده که ترامپ‌ به جامعه مسلمان اهل تسنن رو به اعتلای آمریکا وعده داده که خیلی سریع خشونت را در غزه تحت کنترل در خواهد آورد.
به هر روی برای کابینه اقتصادی ترامپ، مساله سنگین شدن تداوم‌ جنگ در خاورمیانه و حمایت از اسرائیل، با وجود بقای بی بی در راس قدرت، نباید کم‌ اهمیت قلمداد شود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

روزی که ق-ع چادری شد

۱۶ آذرماه ۱۳۵۸ برایم فراموش نشدنی است. هیچگاه آن روز از خاطرم زدوده نخواهد شد.

با همسرم طبقه بالای بخش قدیمی دانشگاه تربیت معلم(خوارزمی) دم‌ ورودی کتابخانه مرکزی ایستاده بودیم، یهو یه خانم بلند قامت چادری از پله ها اومد بالا. در همان نگاه اول شناختمش. به زنم نشونش دادم. مثل من شگفت ماند. خانم چادری هم ما رو دید. لبخندی زد و رفت داخل کتابخانه. او خانم ف-ق-ع بود. برجسته ترین و زیباترین مارکسیست-لنینیست دانشگاه که همسرش نیز جزو گروه فدایی بود(یا شد).

چند ساعتی داشتم فکر می کردم که چرا ف چادری شده؟! یعنی او که از ۱۳۵۴ دائم قصد داشت من و دوستانم را با دادن رایگان کتاب های مارکسیستی و دعوت به برنامه های کوه و تئاتر، چپی کند و انصافا هم ید طولایی در ادبیات مارکسیستی داشت و به گونه ای مشخص معلم و مفسر مارکسیسم طراز لنین بود، تا این حد دگرگون شده است.

قدم‌زنان تو همین فکر بودم که یهو از پشت سر صدام‌ زد که کریمی پور کجا سیر می کنی؟‌ چرا جواب نمیدی؟ از تن‌ صدا شناختمش و برگشتم. خود ف-ق-ع بود. چادر و مقنعه مشکی اورا که زیبا و از این منظر شهره بود، بس دل انگیزتر و مفتون‌تر کرده بود. بیدرنگ رفت سراغ همان پرسشی که از ساعت ها پیش در ذهنم لنگر انداخته بود.
"بهم‌ میاد"؟! به چادرش اشاره ‌کرد. بیدرنگ‌ پاسخ دادم:خانم‌ ق-ع، خیلی خیلی برازنده تر شدی. "واقعا"؟!!. البته همه بهم میگن.‌ ساکت ماندم.
"نمی خوای بدونی چرا یهو به رنگ شما فناتیک ها و زنای چادر چار قدیتون در اومدم؟!" گفتم دیدی که همسرم مانتو-شلواری شده. گفت آره.  ولی چرا کشف حجاب کرده؟ او که سردسته خواهران مذهبی بود؟.‌ گفتم‌ خب حالا نوبت شماها است.
طعنه می زنی؟.‌ شاید.

با همان‌ شیوایی همیشگی در سخنوری گفت: فکر نکن‌ به امثال شما فناتیک ها دل بستم و با یه انقلاب فانتزی به دگماتیست هایی مثل شما می پیوندم و همزبانتون میشم. موقتا چادری شدم که بگم همیشه اولویت اولم مبارزه با امپریالیسم بوده. ولی خودت خوب میدونی که هرگز نمیتونم به این خیمه شب بازی های قرون وسطایی حکومت چنگ بزنم. تا رژیم دست از مبارزه با امپریالیست ها بر نداشته و آمریکا ستیزی در جریانه، من بدون‌ هر گونه باوری به این پوشش‌‌، باهاش همرنگم.
بالاخره همون روز اول به راز چادری شدن ف-ق-ع پی بردم.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

پیامد نبود وفاق

در گرماگرم حملات مغولان به ایران، دو حکومت در این سرزمین وجود داشته است: یکی خوارزمشاهی و دیگری اسماعیلی. نخستین ناآگاه و دومی آگاه. خوازمشاهیان نه تنها از این نیروی آگاه برای رویارویی با دشمن مشترک بهره ای نگرفتند، بلکه همواره با آن دشمنی ورزیدند و آن را ناتوان کردند؛ و نه تنها هیچ گاه دست دوستی را که از جانب اسماعیلیه به سوی شان دراز می شد نفشردند، بلکه با سهل انگاری ها و دنیاداری های خود، آن را به مشتی تبدیل کردند که بازگشت و بر سینه خودشان کوبیده شد. اگر این دو نیرو دست به دست هم می دادند، به گمان قریب به یقین، مغولان نمی توانستند چنین سهل و آسان بر ایران دست یابند.(منبع :مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، شیرین بیانی، صص 111- 112).
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

استراتژی اَکوانی

"اکوانِ دیو در شاهنامه به هیئت گور خر وحشی، گله‌های اسب کیخسرو را آسیب می‌رساند. رستم در نبرد با این دیو، هر بار که سوار بر رخش، به او یورش می‌برد، دیو ناپدید می‌شد. در این نبرد رستم، خسته در کنار چشمه ای به خواب می‌رود و در آن زمان اکوان به او می‌تازد و او را با زمین اطرافش بلند کرده و به هوا می برد و به رستم می‌گوید که او را به دریا افکند یا به کوهستان؟، رستم چون می‌داند که کار دیو واژگونه (برعکس) است، کوه را انتخاب می‌کند و «چون به آب افکنده می‌شود» با شنا خود را نجات می‌دهد. بعد از آن دیو را یافته با او رو به رو می‌شود و برای شکست او نام خدا را بر زبان می‌آورد تا دیو جادو به کار نبندد و سر دیو را می‌برد."( منبع: اساطیر ایران، جان راسل هینز، ترجمه: محمدحسین باجلان، چاپ دوم، ۱۳۸۵، انتشارات اساطیر، صفحه: ۱۶۳).

با این دیباچه توان‌گفت، وقتی ملتی با حکومتی مواجه اند که تن به عقلانیت نمی دهد، سهل است که خط مشی تباهی در پیش گرفته و کشور و مردمش را به سوی تیرگی و نابودی می کشاند، چه بسا بهتر باشد به جای پند دادن به خیر و صلاح، همچون‌ مواجهه رستم با اکوان دیو، واژگونه سخن‌ گفته، نقد شود و اورا در استمرار راهش مشوق شد. دیو واژگونه عمل می کند. بلکه استراتژی اکوانی کارایی داشته باشد.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

اسرائیل نابود می شود؟!

اجازه دهید بر پایه مشی عالیجناب دیوید هیوم‌، فیلسوف تجربه گرای اسکاتلندی عصر روشنگری، برای پرسش بالا، پاسخی فراهم‌ کنم:

۱- گرچه اسرائیل(اشغالگر)‌ از  ۱۱ می ۱۹۴۹ رسما عضو ملل متحد شده است، باز هم احتمال نابودیش هست؛
۲- گرچه تا امروز ۱۶۵ کشور از ۱۹۳ عضو ملل متحد، اسرائیل را به رسمیت می شناسند، باز هم‌ احتمال نابودیش می رود؛
۳- گرچه بر پایه آمار و اطلاعات ۲۰۲۴، اسراییل از دیدگاه سرانه تولید ناخالص داخلی، ۱۹ امین کشور ثروتمند جهان محسوب می شود (ایران ۱۱۷ ام)‌ و در منطقه خاورمیانه پس از قطر ردیف دوم را به خود اختصاص داده است، باز هم احتمال نابودیش هست؛
۴- گرچه هر ۵ عضو دائم و دارای حق وتو ملل متحد(چین، روسیه، امریکا، فرانسه و بریتانیا) حامی تداوم‌ موجودیت اسرائیل بوده اند، باز هم احتمال نابودیش هست؛
۵- گرچه بزرگترین‌ قدرت کنونی جهان، ناتو و دهها ملت دیگر پشتیبان عملی و در صحنه تداوم‌ موجودیت اسرائیل اند، باز هم احتمال نابودی اش هست؛
۶- گرچه بر پایه گزارش کردیت سويس در سپتامبر ۲۰۱۵، اسراییل از دیدگاه قدرت نظامی ۱۴ امین دولت برتر جهان است، باز هم احتمال نابودش کم‌ نیست؛
۷- گرچه اسرائیل جزو ۹‌ کشور دارنده تسلیحات هسته ای است و در صورت ناگزیرشدن، در استفاده از آنها درنگ‌ نخواهد کرد، باز هم بر پایه قواعد فلسفه هیومی، احتمال نابودیش کم‌ نیست؛
۸- گرچه اکثریت نزدیک به همه کشورهای عرب و مسلمان در نهان و آشکار دارای مناسبات با اسرائیل هستند، باز هم‌ احتمال فروپاشی آن‌ کم‌ نخواهد بود.

در بستر مرگ، کشیش از دیوید هیوم‌ تجربه گرای لاادری به خدا و معاد، می خواست توبه گیرد. پرسید آیا به مسیح، اقنوم‌ ثلاثه(تثلیث) و بهشت و دوزخ خدا باورمند است؟‌ دیوید در آخرین لبخندش، گزاره جاودانی زیر را برای تاریخ اندیشه گفت و مرد:
چه بسا هیزم خشک که میان شعله های آتش نسوزد.

آیا جدا از ستاره شناسی و ایمان باوری و صرفا بر پایه شاخص های ژئوپولیتیک و ژئواستراتژی، اسرائیل(اشغالگر)‌ نابود شدنی می نماید؟
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

بزرگترین‌ برنده انتخابات آمریکا

چنان چه رویکرد ترامپ همان باشد که در جریان مبارزات انتخاباتی قول داده و دمادم‌ بر آن پای می فشرد، برترین برنده انتخابات آمریکا، فدراتیو روسیه و رهبرش ولادیمیر پوتین خواهد بود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

شب عاشورا

امام حسین شب عاشورا خطاب به سپاه همراهش فرمود:
  "به گمانم این، آخرین روزی است که از سوی این قوم مهلت داریم. آگاه باشید که من به شما اجازه (رفتن) دادم. پس همه با خیالی آسوده بروید که بیعتی از من بر گردن شما نیست. اینک که سیاهی شب شما را پوشانده، آن را مَرکبی برگیرید و بروید".

در نقل دیگری آمده است که سیدالشهدا رو به لشگر همراهش کرد و فرمود:
"یاران من متوجه باشید، یک امشب بیش در این عالم به سر نمی‌بریم و ما فردا از دست این مردم به سلامت نخواهیم بود. من به شما اجازه می‌دهم که همه‌تان دسته‌جمعی از این سرزمین خارج شوید و من بیعت خود را از شما برداشتم و اینک شب و تاریک است. می‌توانید با کمال آسودگی خود را از چنگال دشمنان برهانید..."

سکینه(س)‌ دختر سیدالشهدا گفته است:
"هنوز حرف پدر تمام نشده بود که اصحابش پراکنده شدند. ۱۰ نفر، ۱۰ نفر یا ۲۰ نفر، ۲۰ نفر شروع به رفتن کردند و از آنها جز ۱۰۰ تن  نماند. به پدرم نگاه کردم. دیدم که سرش را پایین انداخته است. گریه راه نفسم را گرفت و ترسیدم که پدرم صدای گریة مرا بشنود. هر طور بود، جلوی گریه‌ام را گرفتم و دستم را به سوی آسمان بلند کردم و گفتم، خدایا همان‌طور که آنها ما را واگذاشتند، تو نیز آنها را واگذار و دعایشان را مستجاب نکن و شفاعت جدم را روز قیامت نصیب آنان نگردان."
گویا ۱۰۰۰ سوار و ۱۰۰ جنگجوی پیاده سپاه سیدالشهدا را تشکیل می داد. ولی پس از این گفتگو و مخیر کردن‌ سپاهیانش به ماندن و جنگیدن و یا رها کردن جنگ، تنها حدود ۱۰۰ تن‌ باقی ماندند.

کاش می شد رهبران و دولت های مبارز و جنگجو که خواهان پیکار با طآغوت، استکبار و امپرياليسم اند، ملت های خود را نیز در جریان گذاشته و به آنان اختیار جنگ یا صلح می دادند. شاید مردمشان در پی شهادت نباشند.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k