ژنانی پێشەنگ

پێنج_وانە_لە_دەروونشیکاریدا_سیگمۆن_فرۆید

@jnanipeheng

بڵاوبوونەوە کتێبی ڕێزمانی کوردی.....
ئەم کتێبە لە ١٧٨٧ لە ڕۆم لە لایەن  "مائۆریزیو گارزونی، کشیشی‌ کوردولۆژیست" بڵاو کرایەوە. دوای دوو  سەدە ئێستاش  دۆعایەکی کوردی کە ئەم کشیشە لە سەر دیواری ئورشەلیم  نووسیوێتی، ماوەتەوە.



@jnanpesheng

ژنانی پێشەنگ pinned «🔲له درێژه‌ی چالاکییەکانی   کاناڵی تلێگرامی " ژنانی پێشەنگ" بەبۆنەی ڕۆژی"  ٢٥ی نۆڤامبر، ڕۆژی جیهانیی "بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژ بە ژنان "  سێمینارێک لە ژێر ناوی جۆرەکانی توندوتیژی و بەرەنگارییەکانی دژ بە تونوندوتیژییەکان  پێک دێنین. ✅#تەوەر: توندوتیژییەکانی…»

🔲له درێژه‌ی چالاکییەکانی   کاناڵی تلێگرامی " ژنانی پێشەنگ" بەبۆنەی ڕۆژی"  ٢٥ی نۆڤامبر، ڕۆژی جیهانیی "بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژ بە ژنان "  سێمینارێک لە ژێر ناوی جۆرەکانی توندوتیژی و بەرەنگارییەکانی دژ بە تونوندوتیژییەکان 
پێک دێنین.

✅#تەوەر:

توندوتیژییەکانی دژی ژنان و ڕێکار و ڕێگاچارەکان


#میوانی _بەڕێز:

#بەڕێز_دکتۆر_بەیان_عەزیزی
#چالاکی_مەدەنی_چالاکی_بواری_ژنان

📆▪️ڕێکەوتی دیمانه:         
#دووشەممه             ٢٧٢٤/٠٩/٠٥

🕥🔸کاتژمێر 10:00 ی شەو بەکاتی ڕۆژهەڵاتی کوردستان

🕖🔸  ٧:٣٠بەکاتی  ئەوروپا



ئەندامان و بینەرانی کاناڵ دەتوانن پرسیارەکانیان  بۆ ئایدییەکانی خوارەوە بنێرن.

@BayanAzizii
@jinanipesheng_rojhelat

نیشانی  پەیجی ئینستاگرامی "ژنانی پێشەنگ"
https://www.instagram.com/tv/B_J8_zFB7pB/?igshid=or4r6rhegmq


هاوڕێمان بن له کاناڵی تلێگرامی " ژنانی پێشەنگ"👇🏽👇🏽👇🏽👇🏽

@jnanipesheng

مناڵان نابێ بەر لە تەمەنی ١٤ساڵ لەمۆبایل کەلک وەر بگرن.


@jnanipesheng

⚫️ هونەرمەند #ئیبڕاهیم_قادری کۆچی دوایی کرد.

سەر لە ئێوارەی ئەمڕۆ، ۲۹ی خەزەڵوەری ۲۷۲٤ هونەرمەند "ئیبڕاهیم قادری" لە شاری مەهاباد کۆچی دوایی کرد.

بەو بۆنەیەوە لە لایەن بەڕێوبەرایەتی "ژنانی پێشەنگ"ەوە، پرسە و سەرخۆشی خۆمان ئاراستەی بنەماڵەی بەڕێزی مامۆستا ئیبراهیم قادری و خەڵکی کوردستان دەکەین، خۆمان بە هاوبەشی خەمیان دەزانین.

#ڕوحی شاد، یادی هەرمان...


@jnanipesheng

مەترسییەکانی کەم خەوی

کەم خەوی چارەسەر نەکرێت دەبێتە هۆی:
– قەڵەوی، جەڵتەی دڵ و دەماخ، بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن.
بەم شێوەیە چارەسەری کەم خەوی، یا خەوزڕاندن بکە:
– ڕۆژانە وەرزش بکە.
– ئەو خواردنەوانە کەم بخۆ کە مادەی کافئینی تێدایە، بە تایبەت چا و قاوە.
– هەوڵ بدە پێش خەوتن باری دەروونیت جێگیر بکەیت و زۆر بیر لە کێشەکان نەکەیتەوە.
– دووربکەوەرەوە لە خواردنی دەرمان، یا هەر چارەسەرێک کە بۆ خەوتن بەکاردەهێندرێت.
ئەگەر بەم شێوەیە نەتتوانی چارەسەری خەوزڕاندنەکەت بکەیت، دەبێ سەردانی پزیشکی تایبەتی بکەیت.

@jnanipesheng

وادە و بەڵێنەکانی دیکەی پزشکیانیش لە بوارەکانی پێشگرتن بە دەرکردنی خوێندکاران و مامۆستایانی زانکۆ و نەهیشتنی گوشارەکانی گرتن و سنووردارکردنی خوێندکارانی چالاک و ڕەخنەگر، چارەسەری قەیرانەکانی ژینگە و ئاو، دابینکردنی ئینتێرنێتی ئازاد، کۆتایی‌هێنان بە پەروەندەسازیی ناوەندە ئەمنییەتییەکان دژی مێدیا و ڕۆژنامەنووسان و زۆر وادە و بەڵێنیی دیکە نەک هەر وەدی نەهاتوون، بەڵکوو لە هەموو ئەو بوارانەشدا دۆخەکە بەرەو قەیرانی زیاتر چووە.
بۆیە کاتێک سەرکۆماری وڵات بۆ چارەسەری قەیرانی وزە تەنیا ئەوە شک دەبات بە خەڵک بڵێ لە ماڵەوە جلی زیاتر و گەرمتر لەبەر بکەن و لە هەمبەر قەیرانەکانی دیکەشدا دۆشداماوە، ئەوە نەک هەر نیشانەی دەستەوەستانی و بێ‌کیفایەتیی ئەو، بەڵکوو دەبێ بە نیشانەی داڕمانی تەواوەتیی کۆماری ئیسلامی مانا لێک بدرێتەوە.

@jnanipesheng

گۆشت مەخۆن و خۆتان گەرم داپۆشن!
 
عەلی بداغی
لە کاتێکدا هەڵبڕینی بڕق بۆ خەڵکی ئێران بووەتە دەردی سەرباری دەردان و ژیانی خەڵکی ئاسایی بەتایبەت ئەوانەی نەخۆشیان هەیە، خەڵکی بازاڕی، سنعەتکار و کرێکارانی یەکە بەرهەمهێنەرەکانی بەرەوڕووی ئاستەنگ و قەیرانی زۆر کردوە و لە کاتێکدا دەوڵەت بەڕەسمی ڕایگەیاندوە خەڵک دەبێ لە وەرزی ساردوسەرمای زستاندا خۆیان بۆ قەیرانەکانی کەمیی وزە و سووتەمەنی ئامادە بکەن، سەرکۆماری ئێران چارەسەرکردنی ئەو قەیرانەی لەوەدا دیتۆتەوە کە خەڵک دەتوانن وەکوو ئەو لە ماڵەوەدا جلی گەرم و ئەستوور لەبەر بکەن و ئیدی کێشەیان نامێنێ.
دیتنەوەی ئەم جۆرە چارەسەرییە لەلایەن پزشکیان بۆ قەیرانی وزە و قەیرانە بێ‌ژمارەکانی دیکەی کۆمەڵگە شتێکی نوێ نییە، وەک چۆن ئایەتوڵڵا مەکارمی شیرازی کاتێک گۆشتی مریشک گران ببوو چارەسەرە پێشنیارییەکەی ئەمە بوو، "جا چییە با خەڵک مریشک نەکڕن و ئەگەر گۆشتی مریشک نەخۆن چ دەبێ؟" یان کاتێک چەند ساڵ لەوەپێش پەریناز بەنیسی، کارناسی دەنگ‌وڕەنگی کۆماری ئیسلامی لە کاتێکدا هاواری خەڵکی هەژار لە گرانی و شەرمەزاریی دایک و باوکان بۆ دابینکردنی سەرەتاییترین پێداویستییەکانی خواردەمەنیی ڕۆژانە بۆ منداڵەکانیان بەرز ببۆوە، لە بەرنامەی تەلەڤیزیۆنیدا چارەسەر لای ئەو نەک ڕەخنەگرتن لە دەسەڵات و زوڵم و بێدادییەکەی، بەڵکوو هاندانی خەڵک بۆ ئەوە بوو گۆشت و میوە و ئاجیل لە بەرنامەکانی خواردنیان بنێنە لاوە و ئیدی کێشەیان نامێنێ و ئاو بێنە و دەستان بشۆ! لێرەدا فەرمایشتەکانی مەسعوود پزشکیان لە کۆبوونەوەی بەڕێوەبەرانی وەزارەتی نەوت و وزە دەکەینە بیانوویەک بۆ وەبیرهێنانەوەی وادە و بەڵێنەکانی پێش هەڵبژاردنی بە سەرۆک‌کۆمار، ئەویش لە کۆتایی چوارەمین مانگی دەوڵەتەکەیدا.
مەسعوودی پزشکیان کە لە مانگەکانی پێش هەڵبژاردندا بە وادە و بەڵێنی وەک کرانەوەی سیاسی و باشتر کردنی دۆخی ئابووری، کۆتایی‌هێنان بە گەشتی ئیڕشاد و نەهێشتنی فیلتیرینگ، و ئاساییکردنەوەی پێوەندیی دیپلۆماسییەکانی لەگەڵ کۆمەڵگەی جیهانی و لەو سۆنگەیەوە کەمکردنەوە لە گوشاری گەمارۆکان؛ کەسایەتییەکی گۆڕانخوازی لە خۆی دروست کردبوو و ترووسکەیەکی هیوای خستبووە دڵی لانیکەم کەمە لایەنگرەکانی؛ بەڵام لە مەیدانی کردەوەدا دەریخست لە دووڕوویی و بێ‌کیفایەتیدا ڕووی ئەوانی پێش خۆیشی سپی کردووەتەوە.
ئەزموونی چوار مانگی یەکەمی حوکمڕانیی پزشکیان لە هەموو بوارەکانی ئابووری، کۆمەڵایەتی و سیاسەتی دەرەوەدا پێمان دەڵێن دۆخی ژیانی خەڵکی ئێران تەنانەت زۆر خراپتر لە سەردەمی حوکمڕانیی ئیبراهیم ڕەئیسیی جەللادە. لە هاوکێشە ناوچەیی و جیهانییەکانیشدا پێوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی لەگەڵ ئەمریکا، وڵاتانی عەرەبی و ئورووپا پڕقەیرانتر لە هەموو تەمەنی کۆماری ئیسلامییە. بۆ نموونە ئاڵمان هەموو کۆنسولخانەکانی کۆماری ئیسلامیی داخستوە و داوا دەکا یەکیەتیی ئورووپا سپای پاسداران بە ڕێکخراوێکی تێرۆریستی بناسێت. بریتانیا دەستێوەردانی نیزامیی ئێران لە شەڕی ئۆکراین لە بەرژەوەندیی ڕووسییەی بە کردەوەی دوژمنکارانە ناو بردوە و گەمارۆ ئابوورییە یەکلایەنەکانی دژ بە ئێرانی لە سەردەمی سەرکۆماریی پزشکیاندا زیاتر کردوە. ٢٧ وڵاتی یەکیەتیی ئورووپاش گەمارۆیان خستووەتەسەر  "ئیران ئایر"، "ماهان" و "ساها"، سێ کۆمپانیای سەرەکیی فڕۆکەوانیی کۆماری ئیسلامی و ئێستا هەموو فڕین و گەشتەکانی کۆماری ئیسلامی بۆ ئورووپا و بریتانیا ڕاگیراوە. وڵاتانی عەرەبییش ڕۆژ لەگەڵ ڕۆژ هەڵوێستیان لە وڵاتانی ڕۆژئاوایی نیزیکتر دەبێتەوە و تەنانەت لە کاتی سەردانەکەی پزشکیان بۆ عێڕاق، مەرجەعە باڵاکانی شیعە لە نەجەف ئامادە نەبوون چاویان پێی بکەوێ و هەتا ئێستا تاقە گرێبەستێکی هاوکاریی ستراتیژی لە بواری ئابووریدا لەنێوان ئێران و عێڕاق وەک نیزیکترین وڵاتی نیزیک لە کۆماری ئیسلامی ئیمزا نەکراوە.
با بێینەوە سەر دۆخی خەڵک لە نێوخۆی وڵات. پزشکیان بەڵێنی ئەوەی دابوو نەهێڵی چیدی کەرامەتی ژن لەو وڵاتەدا وردوخاش بکرێت، بەڵام دوای چوار مانگ هیچ گۆڕانکارییەک لە بەرژەوەندیی ژنان و مافەکانیان  لەو ماوەیەدا بەرچاو ناکەوێ هیچ، بەڵکوو ژنان زیاتر و بەربڵاوتر لە پێشوو لەلایەن نیزامی سیاسیی دژەژنەوە سەرکوت دەکرێن.
تیمی ئابووریی پزشکیان نەک نەیانتوانیوە سەقامگیرییەک لە دۆخی ئابووریی وڵاتدا دروست بکەن، دەبینین بایەخی تمەن لە بەرانبەر دراوە بیانییەکاندا ڕۆژ لەگەڵ ڕۆژ زیاتر داڕماوە، زێڕ بەردەوام گرانتر بووە، ئاوسانی ئابووری پتر و پتر بووە و گرانبوونی کاڵا سەرەکییەکانی ژیان سفرەی خەڵکی بچووک و بچووکتتر کردووەتەوە. هاوکات داڕمانی بۆرس، ئەگەری گرانکردنی پتری بێنزین و کورتی‌هێنانی ٨٥٠ هەزار میلیارد تمەنیی بودجە و زیادکردنی سەتا ٤٠ی ماڵیاتەکان لەسەر خەڵک، داهاتوویەکی ناڕوون و کارەساتبارتری خستووەتە بەرچاو.

@jnanipesheng

ئەو خۆراکانەی دەبنە هۆی مەترسی جگەر

توێژینه‌وه‌یه‌كى زانستی ده‌ریخستووه‌، ژماره‌یه‌ک خۆراک مه‌ترسی ڕاسته‌وخۆ  بۆ سه‌ر جگه‌رى مرۆڤ درووست ده‌كه‌ن، كه‌ 
یه‌كێكە له‌ گرینگترین 
پێكهاته‌ى ناوەوەی مرۆڤ.

ماڵپەڕی (doctopiter.ru) پاڵپشت به‌ ئه‌نجامی توێژینه‌وه‌یه‌ک، بڵاوی كرده‌وه‌، پسپۆڕان ئامۆژگارى مرۆڤ ده‌كه‌ن، هه‌ر خواردنێک(شه‌كر)ی تێدا بێت، مه‌ترسی ڕاسته‌وخۆ بۆ سه‌ر جگه‌ر درووست ده‌كات، وه‌ک خواردنه‌وه‌ گازییه‌كان، كه‌ ڕێژه‌یه‌كى زۆرى پێكهاته‌ی كیمیایی تێدایه‌، جیا له‌وه‌ش ئه‌و پسپۆڕانه‌ ئاماژه‌ بۆ مەترسی به‌كارهێنانى بۆنی عه‌تریش ده‌كه‌ن، ڕاسته‌وخۆ کاریگەری بۆ سەر جگه‌ری مرۆڤ درووست ده‌كات.
پسپۆڕان هۆشدار دەدەن، له‌ پێناو پاراستنی ته‌ندرووستی جگه‌ر، به‌رده‌وام میوه‌ نه‌خۆن، چونكه‌ ڕێژه‌یه‌كى زۆر شه‌كری تێدایه‌، وێڕاى ئه‌وه‌ى جگه‌ر به ‌ده‌ستی خوێیش ده‌ناڵێنێ، هاوکات خواردنه‌وه‌ كهولییه‌كانیش‌ ڕاسته‌وخۆ زیان بە جگه‌ر دەگەیه‌نن.

ئه‌و ماڵپه‌ڕه‌ ڕاشیگه‌یاند، زیاد به‌كارهێنانى بسكویت، ڕاسته‌وخۆ كاریگه‌رى خراپ بۆ سه‌ر جگه‌ر درووست ده‌كات، كه‌ پڕه‌ له‌ مادده‌ى كاربۆهیدرات، هه‌روه‌ها ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش كراوه‌، پێویسته‌ مرۆڤ 
گۆشتی مریشک و كه‌ڵه‌شێر کەمتر بەکار بهێنرێت.

@jnanipesheng

مامەڵەی دۆڕاو       
                         
پاش ئەوەی سەنجەرخان، شێرەپیاوەکەی کوردستان لەشکری ڕووسیای تزاریی لە کوردەواری شەق و شڕ کرد و ڕەزاشا بە سووک و ڕسوایی لەبەری هەڵات، بەکرێگیراوان و نەیارانی گەل(بە سەرۆکایەتی شریف الدولە)، پیلانێکی سەیریان گێڕا. خەلیل خانی برای سەنجەرخان کە نیشتەجێی ئاوایی نەڕان، سەر بە شاری سنە بوو، هەڵیانفریواند کە ئەگەر کارێکی وا بکەی کە سەنجەرخان بانگهێشت بکەیتە ماڵی خۆت، دوو ئاوایی "قەسڵان" و "دڵبەران"ت ئەکەین بە خەڵات. بە داخەوە پیلان سەری گرت و سەنجەرخان ڕۆییە ماڵی براکەی. لە کاتی نوێژکردن دەسڕێژیان لێ کرد و بەم سووک و هاسانیە کوردستان دیسان بوو بە ماتەمباری ڕۆڵەیەکی ئازاو قارەمان. کاتێ هەواڵی شەهیدبوونی سەنجەرخان گەیشتە شاری سنە، قەباڵە (تاپۆ)ی هەردوو دێهاتەکەیان دایە دەستی سەرۆکی ئەمنیەی ئەو کاتە بە ناوی "نایب عەلیخان" کە خۆی کوردی کرماشان بوو. بەڵام بەو مەرجە تا تەرمی سەنجەرخان بە چاوی خۆی نەبینێ، قەباڵەکان تەسلیم نەکا. کاتێ  سەرۆکی ئەمنیە و هێزەکانی گەیشتنە ناو دێ، گوتیان خەڵک هاتوون و تەرمی شەهیدیان بردووە بۆ مزگەوت، نایب عەلیخان ئەودەمەی کە تەرمی ئەو شەهیدەی لە خوێندا شەڵاڵی چاو پێ کەوت، ڕوویکردە خەلیل خان و هەر بەو زاراوە کەلهوڕیە وتی: "خان، ئەجەب مامڵەی گەنێ کردیدە، هەرکەس برای وەی جورە داشتوو وەگەرد دوو کیشوەر ئەوەزی نیەکاد، تۆ ئەڕا دایدەسە دوو گلە کوورە دێ؟"(واتە: خەلیل خان مامەڵەیکی سەیرت کردووە. هەر کەس برای وای هەبێ بە دوو دەوڵەتان نایگۆڕێتەوە. تۆ چۆن بە دوو کوێرەدێ دۆڕاندت؟).
ئەمجار قەباڵەکانی نایە سەر سینگی سەنجەرخانی شەهید و گەڕایەوە. پاش سێ ساڵ خەلیل خان بە دەستی ژنەکەی دەرمانخوارد کرا و دێهاتەکانیش بوونەوە موڵکی دەوڵەت (لە قەباڵەکانا نوسرابوو هەتا خۆی ماوە خاون موڵکە و پاشان ئەبێ بە موڵکی ڕەزاشا). بە ناشوکری نەبێ مامەڵەی دۆڕاوی زۆرمان هەبووە؛ جا نازانم کەیخوای ئاوایی دێواڵانی سەردەشت مەلا ئاوارەی بە چی گۆڕییەوە و دایە دەستی شا و ساواک؟ وەزیرە چرچە تەنیا بۆ باریقەڵای شاکانی قاجار بە هەزار سوێند و قورئان، بە ناپیاوی حەمزەئاغای مەنگوڕی شەهید کرد. حەسەن خەیری هەموو ڕۆژێ بە جلی کوردی دەچووە پارڵمانی تورکیا و بە هەواڵنێرانی جیهانی ڕایئەگەیاند کە تورک و کورد پێکەوە بران و لەژێر سێبەری ئاتاتورک ئەحەسێنەوە. کاتێ کە پەیمانی سیڤەر هەڵوەشایەوە پەیمانی لۆزانیان چەسپان و ئەو هەموو هەوڵەی شەریف پاشا بێ ئاکام مایەوە و ئاتاتورکیش ئیتر کاری پێ نەما، حەسەن خەیرییان بە تاوانی لەبەرکردنی جلی کوردی لە نێو پارڵمان تورکیا، لە  سێدارە دا.... و دەیان خوێڕیی تر و مامەڵەی ئابڕووبەری تر. هەرچەندە ئەو گەورەپیاوانە وەکوو سەنجەرخان و حەمزەئاغا و مەلا ئاوارە و ...بە مردوویش ئەبێ هەزاران زیندووی وەکوو منیان بە قوربان کرێ، بەڵام ئەبێ لەسەر دڵپاکیی ئەو گەورەپیاوانەش کارناسانە باس بکرێ، کە  بۆچی ئەوەندە بە هاسانی بە خەیانەت تیا چوون و کوردستان لە بەشەکانی مێژودا تۆشی  خەساری  گەورە بوو؟ خۆزگا کوردیش لە مێژوو دەرسی وەرئەگرت و بە وتەی نایب عەلیخان دەستی لە مامڵەی گەن هەڵئەگرت.
 #عیسا_ئەحمەدی

 
@jnanipesheng

‏" جەژن خاونکار" لە گشت هاووڵاتییەیل باوەڕمەند وە ئایین یاری لە ڕووژهەڵات کوردستان پیرووز بوو، ک گشت ساڵییگ وە شێوازییگ تایبەت وەرەو پیری ئی جەژنە چن.


جەژنی #خاونکار لە گشت خوشک و برایانی یارسانی پیرۆز بێ، هیوامان شادی وخۆشیتان.
بە ئاواتی سەرکەوتنی ئاشتی بەسەر زوڵم و زۆریدا و جەژنگرتن لە وڵاتی ئازاددا....

#جەژنی_خاونکار_پیرۆز

@jnanipesheng

سازکردنی سەرتەندیسی نووسەری کورد «عەتا نەهایی» لە لایەن هونەرمەند «مێهدی زیائەددینی».

@jnanipesheng

کردنەوەی کلینیکی تایبەت بۆ بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ ڕەچاونەکردنی حیجاب


‌ بەشی ژنان و بنەماڵەی ستادی ئەمر بە مەعرووفی تاران رایگەیاندووە کە لە هەوڵدایە تاکوو کلینیکێکی تایبەت بە مەبەستی "چارەسەرکردنی زانستی و دەروونناسانەی بێ حیجابی" بکاتەوە.
بە وتەی مێهری تالبی دارستانی، بەرپرسی ئەم بەشە، ئەم کلینیکە وەکوو بنکەکانی وازهێنان لە خووگری ئامادە کراوە و لە ڕاستیدا کلینیکێکە بۆ وازهێنان لە پرسی بەناو بەدحیجابی.
ڕۆژنامەی ئێعتماد لە زاری ئەم بەرپرسەی ڕێژیمەوە نووسیویەتی کە بە سەرنجدان بە گوشارەکانی دەوروبەر و هۆکارەکانی دیکە کە ژنان بۆ هەڵبژاردنی پۆششێک لە دەرەوەی حیجابی شەرعی هان دەدەن و پاش لێکدانەوە و کۆبوونەوەی پسپۆڕانە، بڕیار درا یەکەمین کلینیکی ڕاوێژکاری و پشتیوانی لە گەڕانەوە بۆ حیجاب لەژێر ناوی "کلینیکی وازهێنان لە بێ حیجابی" لە تاران بکرێتەوە.
ئەم کلینیکە بڕیارە بە لاساییکردنەوەی کلاسەکانی خەبات بۆ پێشگرتن لە خەسارە کۆمەڵایەتییەکان، چالاکیگەلێکی وەک ڕاوێژکاری تاکەکەسی، کۆبوونەوەی گشتی و وۆرکشۆپی فێرکاری لە بواری خۆناسین و مودیریەتی گوشارە کۆمەڵایەتییەکان بەڕێوە ببات.
ڕێژیم بە دابینکردنی بوودجەی زۆر بۆ ستادی "ئەمر بە معروف  و نهی از منکر" لە ساڵانی ڕابردوودا لە ڕێگەی گەڵاڵەی جۆراوجۆری فەرهەنگی و فێرکاری و گوشاری سیاسی و کۆمەڵایەتی هەوڵی داوە ژنانی دژبەری حیجاب وەکوو کەسانی ناتەبا لەگەڵ نۆرمی کۆمەڵگە پێناسە بکات.
هاوکات لەگەڵ ئەم هەوڵە ئیدئۆلۆژیکەی ڕێژیم، نافەرمانیی مەدەنی لە بەرانبەر پرسی حیجاب و پیشێلکردنی مافەکانی ژنان لەلایەن توێژی ژنانەوە بەردەوامە.
کردنەوەی ئەم کلینیکە دوابەدوای شەپۆلی ناڕەزایەتییەکانی خەڵک بە هەڵسوکەوتی ڕێژیم بە مەبەستی سازکردنی کێشەی دەروونی بۆ کچە خوێندکارەکەی زانکۆی علووم تەحقیقات هاتە ئاراوە.
لە ڕۆژی ١٢ی خەزەڵوەری ئەمساڵدا، ئاهوو دەریایی کچە خوێندکاری زانکۆی علووم تەحقیقاتی تاران، دوابەدوای گوشاری بەرپرسانی حەراسەتی زانکۆ و دڕاندنی جلەکانی، لە نافەرمانییەکی مەدەنیدا جلەکانی لەبەر خۆی داکەند.
هێزەکانی ڕێژیم پاش دەسبەسەرکردنی ئەم کچە ڕایانگەیاند کە ناوبراو کێشەی دەروونیی هەیە و لە ناوەندەکانی تایبەت بە نەخۆشییە دەوونییەکاندا خستیانە ژێر چاوەدێرییەوە.

@jnanipesheng

ژمارەیەک لە ژنانی بەندکراوای سیاسی لە زیندانی ئێڤین، لە ناڕەزایەتیی بە حوکمی لەسێدارەدانی وریشە مورادی، دروشمیان دژی ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی وتەوە و خوازیاری ئازادکردنی ئەم زیندانییە سیاسییە کوردە بوون.
دەرکردنی حوکمی لەسێدارەدان دژی وریشە مورادی، کاردانەوەی زۆری لەنێو زیندانییانی سیاسیدا لێ کەوتووەتەوە و لەو پێوەندییەدا، ئێوارەی ڕۆژی یەکشەممە ٢٠ی خەزەڵوەر، ژمارەیەک لە ژنانی بەندکراوی سیاسی لە زیندانی ئێڤین لە حەوشەی بەندی ژنان دروشمیان دژی دەسەڵات وتەوە.
بەنکراوانی سیاسی ژن لەو ناڕەزایەتییەدا دروشمگەلێکی وەک: ''وریشە دەبێ ئازاد بکرێت، پەخشان عەزیزی دەبێ ئازاد بکرێت، نەمان بۆ دیکتاتۆر، ڕێژیمی ئێعدامی نابێ بمێنێت، کوردستان گۆڕستانی فاشیستان، ئازادی مافی ئیمەیە'' وتەوە.
جێگەی ئاماژەیە کە وریشە مورادی زیندانیی سیاسیی کوردی خەڵکی سنە، لەلایەن لقی ١٥ی دادگای ئینقلابی ڕێژیمەوە لە تاران بە تۆمەتی "بەغی" لە بەهۆی ئەندامەتی لە یەکێک لە حیزبە کوردستانییەکانی دژبەری ڕێژیمی ئێران، حوکمی لەسێدارەدانی بەسەردا سەپاوە.



@jnanipesheng

ئەی ڕەقیب، ٧٦مین ساڵیادی کۆچی دوایی #دڵداری_شاعیر
یوونس ڕەئووف ناسراو بە دڵدار (١٩١٨ لە کۆیە، باشووری کوردستان – ٢٠ی تشرینی یەکەمی ١٩٤٨ لە ھەولێر) هەڵبەستوان، پارێزەر و چالاکوانێکی سیاسیی کورد بوو، بەناوبانگترین شیعری دڵدار، ئەی ڕەقیبە کە لە تەمەنی ٢٨ ساڵیدا و ٢ ساڵ پێش مردنی، کرا بە سروودی نیشتمانیی کۆماری مەھاباد و تا ئێستاش ھەر لەلایەن زۆربەی کوردەکانەوە وەک سروودی نیشتمانی دەناسرێتەوە،
نامرن ئەوانەی وا لە دڵی میللەتا ئەژین
یادی به‌رز و پیرۆز بێت


@jnanipesheng

ئەوی شاعیر بە وردی ئاگاداری باری جەستەی خۆیەتی و دەزانێ چواردیوارەكەی جەستەی لەرزۆك بووە و وەك خەییام دەڵێ:
"گیانم دەرئەچوو وتم وچانێك فەرمووی
دیواری لەشت شكستە چۆن بار ناكەم؟"
هێمنیش لەوە دەترسێت رێبواری گیانی، چیتر لە دیواری شكستی جەستەیدا رانەوەستێ و بەو دیدارە نەگات...
ئەم حەسرەتە لە زۆر دێڕە شێعری دیكەدا بەرچاوە:
"دەستی لەرزۆكم هەتا تێیدایە هێزی بەی گوشین
لێم گەڕێ تاوێ لە باخی سینە میوان ببمەوە..."
بەڵام ئەو هەست بە پیرێتی¬یە زۆربەی جاران لە بەرامبەر رەگەزی بەرامبەردا بەرۆكی هێمن دەگرێت و لەناخەوە ئاخی پێ هەڵدەكێشێت:
"بەڵام ئەی فریشتەی جوانی
رەنگە ئەم نوكتە نەزانی
پەریی شێعر وەك كچی جوان
بۆ پیاوی پیر نایەتە ژوان"

لەگەڵ ئەوەشدا  لە شێعری "بارگەی یاران"ـدا كوڵ و حەسرەتی شاعیر ئەگەر لە لایەكەوە دووركەوتنەوەیە لەو تەمەنەی كە رێبواری شەو و نیوەشەوی جێژوانان بوو، لەو تەمەنی كە، بە سیلەی چاوێك مامزێكی سڵ و رەوەكی راو دەكرد، ئیتر خەمی ئەوەش دایگرتووە كە رێبوارانی رێگەی خەبات باروبنەیان بۆ مەیدانێ پێچاوەتەوە بەڵام ئەو بە هەنگاوی شلەوە ناتوانێ رەگەڵیان بكەوێت و بە خەم و پەژارەی پیری¬یەوە بە تەنێ جێ دەمێنێت:
"دێت و رادەبڕێ وەكوو سەروی رەوان من چ بكەم
كە بەقوربانی نەكەم رۆح و رەوان من چ بكەم
قەدی ئەو شۆخە وەكوو دۆخ و خەدەنگە و ئەفسوس
پشتەكەم كۆمە وەكوو ماڵی كەوان من چ بكەم؟
...
...
ژوانی خۆشی هەڕەتی لاوەتی دێتە خەونم
كاتی ئاویلكە دەگەڵ زیندەخەوان من چ بكەم
...
...
بارگەیان تێكەوە پێچا و بەڕێ بوون یاران
لە دنێ وا بە تەنێ پاش ئەوان من چ بكەم؟
...
...
ئاو نەبوو ئەودەمی هێمن مەلەوانی كورد بوو
ئاو شوكر زۆرە وەرن زوو مەلەوان من چ بكەم؟

#رەسووڵ_سوڵتانی


@jnanopesheng

ژیانی مامۆستا (هێمن) لە ئاوێنەی چەند دێڕە هۆنراوەی¬دا

ئەو پەنجەی وا لە بێ هێزی دەلەرزێ
گوشیوێتی مەمكۆڵەی باڵا بەرزێ
ئەو ددانەی ئێستێ نەماوە تاقی
گەستوویەتی زۆرجار چەناگەی ساقی
ئەو باهۆیەی زەمانە لێی بڕی هێز
كام كیژ جوانە گرتوویەتە نێو ئامێز..."

ئەگەر بە شێوەیەكی زۆر زۆر گوشراو و كورتكراوە تاریفێك لە ریالیزم، بكەین، دەكرێ بڵێین، بریتییە لەو قوتابخانە هونەری و بەتایبەتی ئەدەبی¬یەی، كە لە نیوەی یەكەمی سەدەی نۆزدەیەم¬دا، لە فەرەنسا، سەری هەڵ دا، و دژكردەوەیەك بوو لە بەرامبەر قوتابخانەی پارناس (هونەر بۆ هونەر)دا. ئەوان خوازیاری ئەوە بوون كە ژیان و واقیع دەقاودەق دەبێ لە نێو هونەر و بەرهەمە ئەدەبی و هونەرییەكاندا رەنگدانەوەی هەبێت.
ریالیزم خۆی بەسەر چەند جۆردا، دابەش كراوە وەك: ریالیزمی ماركسیستی، ریالیزمی رەخنەگرانە و ریالیزمی جادوویی...
بەشێكی هەرە زۆری شێعرەكانی مامۆستا هێمن دەچنە خانەی ریالیزمی رەخنەگرانەوە. لێرەدا مەجالی لێكدانەوەی هەمە لایەنەی ئەو بابەتە نییە، هەر بۆیە تەنیا چەند دێڕە شێعرێك لە هۆنراوەكانی هێمن كە تەعبیرێكی بێ پێچ و پەنا و بێ سانسۆرن لە ژیانی خۆی وەك نموونە دێنینەوە.
لە سەرەتاكانی سەدەی بیستەمەوە رەخنەگرانی بواری ئەدەب و هونەر، بە تایبەتی پاش گووران و پێگەیشتنی فۆرمالیستەكان، هاتنە سەرە ئەوەی ئیتر دەقە ئەدەبی¬یەكان نەك بە پێی ژیاننامە و بواری كۆمەڵایەتی و سەردەمی لەدایكبوون و....ی شاعیر و نووسەران لێك بدەنەوە و تەفسیریان بكەن بەڵكوو بۆ لێكدانەوەی بابەتە ئەدەبییەكان، پشت بە خودی دەقەكان ببەستن بە بێ لەبەرچاوگرتنی نووسەر و شاعیر. چونكە ئەوان پێیان وابوو، دەقی ئەدەبی خۆی جیهانێكی سەربەخۆی زمانییە و خوێنەر و رەخنەگر دەبێ بە شیتەڵكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان پێكهاتە و بنەمای دەقەكە مەتەڵی ماناكەی هەڵێنن. ئەو بوارەش هەتا ئێستاشی لەگەڵدا بێت، هەر قسە هەڵدەگرێت و قسەی لەسەر دەكەنەوە.
شێعری هێمن بە هەموو بوارێكدا لێكدانەوە هەڵدەگرێت. هەم دەكرێت بە پێی پێوەرە هێرمنۆتیكی و فۆرمالیستی¬یەكان بخوێندرێتەوە و هەمیش دەكرێت بە ئاوڕدانەوە لە رووداوەكانی سەردەمی خۆی باسیان بكرێت و هەمیش دەكرێت لە رێگەی شێعرەكانی¬یەوە بزانیت ئەو مرۆڤە كێ بووە و چۆن ژیاوە....
یەكێك لە تایبەتمەندییەكانی هێمن، كە دەقاودەق لە هۆنراوەكانیدا بەدی دەكرێت، راستگۆیی هێمنە لەگەڵ ناخ و دەروونی خۆی. هێمن كەسێك نەبوووە تەنیا لە چركەساتەكانی نووسینی شیعردا شاعیر بووبێت، بەڵكوو شیعر هەموو ژیانی ئەو بووە و لە هەموو هەناسە و پشوودانێكیدا شاعیرانە ژیاوە. بۆیە ئاگاداربوونیشمان لەسەردەمی هێمن و كارەسات و رووداوەكانی ئەو كات زۆر بەرچاوڕوونیمان دەدەنێ بۆ ناسینی هێمن و تەنانەت لێكدانەوەی بەرهەمەكانیشی.
بۆ نموونە هەر كەس ئاگاداری بارودۆخی دامەزرانی رێكخراوی (ژ،ك) نەبێت و نەزانێت لەوێ یەكێك لە سوێندەكان ئەوە بووە كە دەبێ هەموو ئافرەتێكی نیشتیمانەكەت وەك دایك و خۆشكی خۆت سەیر بكەیت، پێی وا دەبێت هێمن كەسێك بووە لەگەڵ دەروون و ناخ و ویستەكانی خۆی راستگۆ نەبووەو بەڵكوو درۆشی لەگەڵ خۆی كردووە، ئەگینا چۆن هێمنێك، كە لە تەمەنی پیری¬دا دەڵێت:
"بە ڕیشی بۆزەوە سوژدە دەبەم من بۆ جەماڵی تۆ
ئەدی بۆچی دەیانگوت دار كە پیر بوو تازە دانایە؟"
چۆنە لە هەڕەتی لاوەتی¬دا دەڵێت:
"ئاشقی چاوی كەژاڵ و گەردنی پڕ خاڵ نیم..."
بەڵام دڵنیاشم ئەگەر خوێنەرێك هیچ ئاگاداری ژیانی لێوڕێژ لە مەینەتی و دەرد و ئازاری هێمن نەبێت، بەڵام بەمەرجێك خوێنەرێكی بیر ورد بێت و ئەو دێڕە شێعرە بخوێنێتەوە:
ئێستێ بۆ چاری خەمم گۆشەیی مەیخانەیە جێم
من كە رۆژێك دەمەویست میللەتەكەم بێ خەم كەم...
تێ دەگات كە هۆنەری ئەودێڕە شێعرە، شۆڕشگێڕێكی رێگەی خەبات و ئازادیخوازێكی ماندووە و رۆژگارێكی دوورودرێژە لەو رێگەیەدا بەڵام بەهۆی ئەوەیكە شۆڕشەكەی هیچی لێ شین نەبۆتەوە و تووشی نوشوستی بووە، ئێستا ئەوی بێ هیوا لە گۆشەیەكی مەیخانە كەلەلا كەوتووە و بۆ بەباداكردنی خەمەكانی پەنای بۆ مەی بردووە.
لایەنێكی بەرچاوی ژیانی هێمن كە لە شێعرەكانیدا بە تۆخی رەنگی داوەتەوە، تەمەنی هێمن¬ـە. ئەویش زیاتر لەوەی تەمەنی لاوەتی و گەنجێتیی هێمن بێت، تەمەنی پیری و بەساڵاچوویی شاعیرە. تەمەنێك كە ئاخی حەسرەت و خەفەتی رۆژانی رابردوو لەنێو دێڕ بە دێڕیاندا وەك رەشەبایەكی دڕ گڤەی دێت:
"گوتی سەبرت هەبێ دووبارە دێمەوە دیتنت ئەمما
لەكورتیی¬دا تەمەن وا دیارە بەو دیدارە راناگا
هەتا كۆمتر دەبێ پشتم پتر هەڵدەكشێ مینی ژۆپ
ئیتر دەستم بە داوێنی كچی ئەو شارە راناگا"

لە بەیتی یەكەم¬دا ترس لە مەرگ و نەگەیشتن بەو مزگێنی و بەڵێنەی پێی دەدرێت روون و دیارە. بەڵام لە بەیتی دواتردا دەردەكەوێ ئەو ترسە لە مردن تەنیا ترس لە مەرگێكی لەنەكاو و دەستی قەزا و قەدەر نییە بەڵكوو، ترس لە تەمەنە. ترس لە پیری¬یە.


#درێژەی_بابەت👇👇👇


@jnanipesheng

#وریشە_مورادی بەندکراوی سیاسی کورد، سزای  سێدارەی بەسەردا سەپا.

بەندکراوی سیاسی کورد، #وریشە_مورادی کە ١٠ی مانگی گەلاوێژ لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەسبەسەر کراوە، لە ماوەی ئەم چەند مانگەدا، تەنیا چەند جارێک لێپرسینەوەی لێکراوە و ئەوەی زۆر بووە گووشارەکانی ڕۆحی و ڕەوانی، بێبەری لە مافەڕەواکان بەسەر ئەم بەندکراوە و بەندکراوانی‌‌ تر، بووە.

وریشە دوای گوشارەکانی کۆماری سێدارە بۆ سەر زیندانیان و تایبەت ژنان دەستی دایە مانگرتن کە لەسەر داوای هەر ئەو زیندانیانە، چالاکانی مافی مرۆڤ و خەڵک وازی لە مانگرتنی ٢٠ ڕۆژەی خۆی هێنا.

کۆماری تێرۆریستی وەک هەمیشە کە لە پیلان و کردەوە تێرۆریستانەی خۆی بەرەورووی شکست بۆتەوە، بۆ تۆڵە ڕوو دەکاتەوە ماڵی کورد.

ئەمجارەیان دوای سەپاندی سزای سێدارە بەسەر پەخشان عەزیزی، ئەم حوکمە ناڕەوایە بۆ وریشە مورادی دەبڕێتەوە و سزای لەسێدارەدانی بەسەرداسەپاند.


@jnanipesheng

#دیمانە

بیرەوەری ئامینە غەفوور هاوژینی کەریم زەند، لە مامۆستا قانع.
کۆی ئەم چاوپێکەوتنە لە یووتیووبی ڕووداو (Rudaw Stream) ببینن.

@jnanipesheng

درێژەی پۆستی سەرەوە


ناڕەزایەتیی لەمێژینەی کرێکاران: کرێکارانی ئێران لەمێژینەترین و بەردەوامترین ناڕەزایەتییەکانیان بەدژی دەسەلاتی کۆماری ئیسلامی بەڕێوە بردووە، بەتایبەت کرێکارانی حەوت‌تەپپە، کرێکارانی هێپکۆی ئەراک، کرێکارانی پاڵاوگەکانی پارسی جنووبی و... کە زۆربەی ویستەکانیان زیادکردنی مووچە و ئەمنیەتی کاری و ئیمەنیی کار و بیمە و...
دەتوانین چەندین چین و توێژی تری وەک: نانەوا، وەرزێران، ئاژەڵداران، شۆفیران، کەمەندامان و تەنانەت مردووشۆران و... کە ڕۆژانە لەگەڵ هەواڵی کۆبوونەوە ناڕەزایەتییەکانیان بەرەوڕوو دەبینەوە لەم لیستە زیاد کەین کە هەرکام لەوانەش بە هۆکاری ئابووری جارناجار و بەجیاجیا ناڕەزایەتییان دەربڕیوە، هەروەها مانگرتنی بەتایبەت کوردستان لەسەر داوای حیزب و ڕێکخراوە سیاسی و مەدەنییەکان لە یادی دووساڵەی کوژرانی ژینا ئەمینی و چەندین بایکۆتی سەرکەوتووانەی نمایشی هەڵبژاردن و کۆبوونەوە و سەردانی دایکانی شەهید و هەق‌خواز دەتوانن سەرتۆپی ناڕەزایەتییە بەردەوامەکانی ئەم ماوەیە بن.
بۆمان دەردەکەوێ ئەوان کە هێزی وەجووڵەخستنی ناڕەزایەتییەکانن بە شێوەیەکی ڕێکخراو و پێداگر و هەروەها بە باوەڕبەخۆیییەوە وەدووی ویست و داخوازەکانیان دەکەون و هیچ دۆخێکی شەڕ و پەیامی هیچ دەسەڵاتدار و هەڵبژاردنی هیچ وڵاتێکی زلهێز، ئەوان نە تووشی مەندی دەکات و نە تووشی وەهم و هیواهەڵچنینی بێ‌جێ؛ لەبەر ئەوەی لەسەر پێی خۆیان ڕاوەستاون و لەگەڵ واقعیات و ڕاستییەکان بەرەوڕوون. لە کۆتایی‌دا دوای زیاتر لە تێپەڕینی ١٠٠ ڕۆژ بەسەر هاتنە سەرکاری دەوڵەتی چواردەیەم‌دا، دەبینین هەموو ئەو بەڵێنە بەتایبەت ئابوورییانەی کۆماری ئیسلامی کە لە زمانی ئیسلاح‌تەڵەبەکانەوە بە خەڵک دران، چەندە لە ڕاستییەوە نزیکن.   
#هەردی_سەلیمی


@jnanipesheng

بەردەوامیی ناڕەزایەتییەکان سەرەڕای مەترسیی شەڕ


#هەردی_سەلیمی
پاش زیاتر لە دوو ساڵ لە دەسپێکی بزووتنەوەی شۆڕشگێڕانەی ژینا و پاش زیاتر لە ساڵێک لە سێبەری شەڕ کە قورساییی خۆی بەسەر وڵاتی ئێران‌دا سەپاندووە، ناڕەزایەتیی خەڵکی وڵات بە بۆنەی جیاوازەوە و لەلایەن چین و توێژە جۆراوجۆرەکانەوە بەردەوام بەڕێوە دەچێت. شەڕ یاخود دۆخی شەڕاوی دەتوانێ لەمپەرێک بێ لەبەردەم گەشەی بزووتنەوەی کۆمەڵایەتیی نێوخۆی هەر وڵاتێک‌دا، چون دۆخێکی تایبەت و ئەمنیی ئەوتۆ پێک دێنێ کە هەموو ویست و خواستە ورد و درشتەکانی دیکە دەخاتە پەڕاوێزەوە و گرنگی بە ویستێکی ئۆرژانسیتر دەدرێ، کە هەمان شەڕە، بۆیە دەوڵەتانی شەڕخواز بەو پاساوەوە گوێی خۆیان لە بیستنی هەر هاوارێکی ناڕەزایەتی‌دەربڕانە دەئاخنن. حاڵەتێکی دیکەش هەیە کە ئێستای ئێران دەگرێتەوە، ئەویش بریتییە لە بوونی دەسەڵاتێکی تاسەرئێسک تۆتالیتێر کە دوژمنی خەڵکە و هیچ ویست و بەرژەوەندییەکی هاوبەشی لەگەڵ خەڵکەکەی‌دا نییە، لەم حاڵەتەدا گەر دەسەڵات لەلایەن دەوڵەتانی دوژمنیەوە هەڕەشەی لەسەر بێ و لەلایەن بەشێک لەو خەڵکەوە وەک ڕزگارییدەر سەیر بکرێن، دیسان مەترسیی زاڵ‌بوونی کەشی مەند بەسەر بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکان‌دا و مانەوەیان لە چاوەڕوانی و هیواهەڵچنین‌دا هەیە. بە واتایەکی تر دەبێ بڵێین لەم حاڵەتەدا مەترسیی ئەوە هەیە فاکتەری ئیرادە جێی خۆی بە چاوەڕوانی بدات.
بەڵام لێرەدا هەوڵ دەدەین نیشان بدەین لەو ماوە زەمەنییەدا کە لە سەرەوە ئاماژەی پێ کرا و سەرەڕای هەڕەشەی گرتن و زیندان و ئێعدام و دەنگۆی لێدان و لێنەدان و دەبێتە شەڕ و نابێتە شەڕ و دەڕووخێ یان ناڕووخێ، باس لە ژمارەیەکی بەرچاو لەو کۆبوونەوە و بزووتنەوە ناڕەزایەتییانەی نێوخۆی ئێران لەم ماوەیەدا دەکەین، کە بەدەر لەو هەل‌ومەرجەی وا باس کرا، لەسەرپێ و باوەڕبەخۆیانە و بە ئیرادەوە بەردەوام بوون.
 
-ناڕەزایەتیی بەردەوامی خانەنشینان: لە ساڵانی ڕابردووەوە تا ئێستا خانەنشینانی بەشە جیاوازەکان خوازیاری یەکدەست‌کردن و بردنەسەری مووچەکانیان، بیمەی دەرمانی و چاکسازیی دۆخی نەگونجاوی بژیویانن. ئەم چینە بەساڵاچووە لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوو و بەتایبەت لە پار و پێراردا، هەروەها لە زۆربەی شارەکانی ئێران بەردەوام لەسەر شەقام بوون و ناڕەزایەتیی خۆیان دەربڕیوە و ڕووی گازندەکانیان لە بەڕێوەبەرانی سەرەکیی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی بووە.
-ناڕەزایەتیی بەردەوامی مامۆستایان: ئەم ناڕەزایەتییانەش بە شێوەیەکی موکوڕ و پێداگرانە و ڕێکخراوانە لە زۆربەی شارەکانی ئێران و بەتایبەتی لە شارەکانی کوردستان بەڕێوە دەچێت و ویستەکانیان جار لەگەڵ جار ڕادیکاڵانەتر و هەمەلایەنەتر دەبێ. ویستە سەرەکییەکانی مامۆستایانیش بریتییە لە: پلەبەندیی مووچە، نوێژەن‌کردنەوەی قوتابخانەکان، گۆڕینی نێوەرۆکە دەرسییەکان، خوێندن و پەروەردە بە زمانی دایک، خۆڕایی‌بوونی خوێندن و...
-ناڕەزایەتیی بێ‌وێنەی پەرستاران: ناڕەزایەتیی پەرستاران لە چەند ساڵی ڕابردوودا بێ‌وێنە بووە، بە جۆرێک کە بەربڵاویی ئەم ناڕەزایەتییانە هەڕەشەیەکی جددیی بووە لەسەر سیستمی تەندروستیی ئێران. سەرەکیترین ناڕەزایەتیی ئەم چینەش کە زۆربەی شارەکانی ئێرانی گرتووەتەوە بە کەم‌بوونی مووچە و زۆریی کاتی کارە.
-ناڕەزایەتیی ڕۆژانەی ژنان لەدژی حیجابی ئیجباری: ژنان بە شێوەی ڕۆژانە و بەردەوام لەگەڵ یاسای پڕلە هەڵاواردنی حیجابی ئیجباری‌دا لە بەربەرەکانی‌دان، بە جۆرێک کە ڕۆژ نییە لە گۆشەیەک لەو وڵاتە ناڕەزایەتیی جددی بەرامبەر بەم یاسایە کە پێشێلکەری سەرەکیترین مافەکانە، بە شێوەی تاکییش بووبێ بەڕێوە نەچێت. هەر لە دوایین نموونەدا ژنێک بەناوی "ئاهوو دەریایی" لە زانکۆی ئازادی تاران، بە ئەکتێکی شۆڕشگێڕانە گشتییەتی سیستمی یاساییی کۆماری ئیسلامی لە پێوەندی لەگەڵ حیجابی ئیجباری‌دا نەتەنیا بردە ژێر پرسیار، بەڵکوو وردوپردی کرد.
-ناڕەزایەتیی خوێندکاران: چینی خوێندکار لەو چینانەیە کە ستارتی ناڕەزایەتی‌دەربڕین بەدژی سیاسەتەکانی کۆماری ئیسلامی پاش ماوەیەکی زۆر لە کپی و بێ‌دەنگیی کۆمەڵگەی ئێرانی لێ دا، لە ساڵی ٧٨ بەم‌لاوە ئەم چینە مۆرکی بەژێر زۆربەی ڕووداوە سیاسی و ناڕەزایی‌دەربڕینەکانەوە بووە و بە جۆرێک متۆڕی جووڵاندن بووە،هەروەها لە پێوەندی لەگەڵ زۆربەی پرسە سیاسی، کۆمەڵایەتی و فەرهەنگییەکان‌دا خاوەنی ڕا و خوێندنەوەی تایبەت بە خۆیان بوون؛ ئەم‌جارە و لە دوایین نموونەدا ناڕەزایەتییان بەرامبەر بە سێ‌قات بوونی تێچووی ناونووسین بۆ دەسپێکی ئەمساڵی خوێندن دەربڕیوە.


درێژەی بابەت لە پۆستی خوارەوەدا

@jnanipesheng

هیوا هەوەڵ میوانی جانتاکەی ژینا....


ژینا مودەڕڕیس گورجی، چالاکوان و ڕۆژنامەوانی کورد، لە دەسبەسەرکراوانی "شۆڕشی ژینا" ئەمڕۆ ١٢ی گەڵاڕێزان بۆ تێپەڕکردنی سزای داسەپاو و ناڕەوا بەسەریدا بەرەو بەندیخانە ژنانی سنە چوو.
ژینا لە پۆستێکی ئینستاگرامیدا بڵاوی کردەوە کە من هەوەڵ شت هیوام لە جانتاکەم هاویشتووە.
ژنانی هەردەم پێشەنگ لە شاری سنە، بۆ بەڕێکردنی ژینای‌کوردان بەرەو بەندیخانە هاودەنگ، هاوهەنگاو شەقامیان بڕی و نیشانیان ئێمە هیچ کات لە بندیخانە نەترساوین و سەربڵیندانە پشتی ڕۆڵەکانی ئازادیخوازی کورد دەگرین.
#ژیناکان، قەت لە کوردستان تەنیا نین ....

#ژن_ژیان_ئازادی
#ژنانی_ئازا_ژنانی_پێشەنگ
#ژنانی_شۆڕش_ژنان_ی_پێشەنگ
#ژنانی_ئازا_ژنانی_پێشەنگ_ژینا_مودەڕڕیس


@jnaniipesheng

بۆ پێشوازی لە میوانانی ڤیستیڤاڵی هەنار و پایزی #هەڵەبجە، ژنان بەدەست و پەنجەكانیان خواردنی كوردەواریی ئامادە دەكەن.

@jnanipesheng

‍ #ڕۆڵی_ژن_له_سینەمای_كوردیدا
#ئارەزوو_سیراجەدین

@jnanipesheng

🎶#ئاخ_کوبانی
🎙#شه‌هید_نه‌رگز_ئورامار

@jnanipesheng

ڕۆژی کۆبانی، ڕۆژی سەرکەوتنی گەل بەسەر هێزی تاریکیدا پیرۆزە لە هەموان...

#ڕۆژی_کۆبانی


@jnanipesheng

#چوارەمین ساڵیادی کۆچی دوایی مامۆستای هەمیشە زیندوو، مامۆستا جەلال مەلەکشا

#یادت هەرمان


@jnanipesheng

#ئامەد

بەڕێوەچوونی فستیواڵی شانۆی ژنان لە باکووری کوردستان

فستیواڵی شانۆی ژنان لە ئامەد بەڕێوە دەچێت. ئەم فستیواڵە  بەدروشمی "بەرەو ڕۆژ" میوانداری پتر لە دەیان ئەکتەری ژنە. جێگای ئاماژەیە لەم فستیواڵەدا تیشک دەخرێتە  سەر جیاکاری و پێشلکارییەکان، تەواو کێشە و ئەزموونەکانی ژیانی ژنانە.

ئەم فستیواڵە بە هاوکاری  شانۆی شاری ئامەد، هونەر و وێژەی ژنان(کاسەد) ئامادەکاری بۆ دەکرێ و  لە کاتی دیاریکراودا،بەڕێوە دەچێت.

#_ژنانی_پێشەنگ
#_ژنانی_پێشەنگ_هونەر
#ژنانی_پێشەنگ_هونەر_ی_شانۆ
#ژن_ژیان_ئازادی


@jnanipesheng

ژنە چالاکوانی کورد، کۆتایی بەمانگرتن هێنا....

وریشە مورادی ژنە چالاکوانی کورد دوای تێپەڕبوونی ٢٠ڕۆژ، وازی لە مانگرتن هێنا.
وریشە مورادی، هۆکاری کۆتایی هێنان بەم مانگرتنە، ڕێز بۆ داوای هاوبەندێکانی لە بەندیخانەی ئەوین ، هەروەها لە دوای بەیاننامە و داخوازی چاڵاکان و مافخوازانی مافی مرۆڤ لە دەرەوی بەندیخانە ڕاگەیاندووە...

بە ئاواتی ڕزگاری تەواوی زیندانیانی بەناحەق بەندکراو ...


@jnanipesheng

#نەفرەت بێ لەو وڵاتەی، کچ ناتوانێ بە هەڵپەڕین ئاماژە بکات بە ڕاپەڕین...



کۆڕی پێدانی بڕوانامە بە فێرخوازانی ڕێنووسی زمانی کوردیی ڕێکخراوەی #نۆژین لە شاری سنە....



#زمانی_کوردی
#پێشەنگایەتی_ڕۆژهەڵات
#ژنانی_ئازا_ژنانی_پێشەنگ
#ژنانی_پێشەنگ



@jnanipesheng

پزشکیان در حکمی زهرا سادات مشیر استخاره [همسر محمدباقر قالیباف] را به عنوان عضو ستاد ملی زن و خانواده منصوب کرد.

زارا موشیر ئیستخارە، خێزانی محەممەدباقر قالیباف، شارەداری ڕابردوو و ڕەییس مەجلیسی شووڕایی ئیسلامی ئێستای ئێرانە.
زارا موشیر ئیستخارە لە کاتێک کە مێردەکەی شارەداری تاران بوو (١٣٩٣) شەست میلیارد وام، ٤هەزار میتر زەوی، بۆ سازکردنی شوێنێک بەنێوی(بنیاد خیریە امام رضا) وەردەگرێت؛ بەڵام ئەم پڕۆژەیە هیچکات بە سەرەنجام نەگەیشت و هەم پووڵ و هەم زەوێکان ئێستاش هەر لە دەستی موشیر ئیستخارەدایە.
ئەوە تەنیا بەشێکی بچووکە لە دزی و گەندەڵی ئەو بنەماڵەیە.
ئەمە یەکەمجار نییە و کۆتا جاریش نابێت پۆستێکی دەوڵەتی دەدرێت بە دزەکان. پزشکیان بە هەڵبژاردنی دزێک لە دزەکانی بەنێوبانگی بنەماڵەی خامەنەیی، دیسان سەلماندی ئەم ڕەژیمە، بە گەندەڵی دەستی پێکردووە و هەر بە گەندەڵیش درێژە بە کارەکەی دەدات.

@jnanipesheng

‌ ‌ ‌ هاوپەیمانێتی بۆ دژی تێرۆریسم، درۆیەکی لەمێژینە

‌ ‌ دێب فیشر سێناتۆری کۆماریخواز لە پەرلمانی سەنای ئەمریکا لە ڕێگەی شەبەکەی ئیکسەوە ڕایگەیاند کە هێرش بۆ سەر ناوەندە هەڵبژێردراوەکان لە ئێران لەلایەن ئیسڕائیلەوە دژ بە تێرۆریسمە و تەواو مافی خۆیەتی. هەروەها جەختی لەسەر ئەوەش کردەوە کە بە هەموو شێوەیەک حازرین هەتا کۆتا چرکە پشتی ئیسڕائیل دژی دەوڵەتە داگیرکەر و فاشیستەکان بەرنەدەین .

دوای ئەو هەموو پەیامی چاوترسێنەر و بەیاننامانە دژی ئێران و حەماس، ... لە لایەن دەوڵەتان و ناوەندە مافەمرۆییەکان، تایبەت زلهێزانێک وەک ئەمریکا و هەردەم دیتنی  بێدەنگی لەهەمبەر گەلی کورد و دۆخی کوردستان، هەموو کات ئەم پرسیارانە بۆ ئێمەی گەلی کورد ساز دەبێ.

هۆی بێدەنگی دەوڵەتە زلهێزەکان لەهەمبەر قەتڵوعام و ژینوسایدەکانی وڵاتانی داگیرکەر لە دژی کوردستان و گەلی‌کورد دەیکەن، چییە؟

کام خاڵانە، ئامانج لەم بێ دەنگییانە دەپێکێنن؟

بۆ هیچ جۆرە هاوپەیمانییەک یاخود بەیاننامەیەکی چاوترسێنەر و هەڕەشە  لە دژی کردەوە تێرۆریستییەکانی داگیرکەران لە دژی گەلی کورد نایەتە ئاراوە؟

ئەوەی ڕوون و ئاشکرایە، لە هەوەڵەوە زیاترین سرنج و تێکۆشانی وڵاتانی زلهێر، دەرکردنی پەیماننامە و بەیاننامەکـانیان لەهەمبەر کوردەوە بۆ پارچە پارچەکرن و ماڵوێرانی کورد بووە.
هەموو کات بۆ بەرژەوەندییە تایبەت و هاوبەشەکان لەخاکی کوردستان لەبەرچاوگیراوە نەک چارەنووس یاخود مافی ڕەوای کورد.
وڵاتانی زلهێز ئەگەرچی دژی یەک و دوژمنی یەک بن، لە یەک خاڵدا هاوبەشن، ئەویش هاوکاسەبوون و هاودەستییان بۆ داگیرکەری خاکی کوردستان  لەناوبردنی گەلی کورد.

ئەوەی دەبێ کورد لەبیری نەکات و دەبێ لەسەری کۆک بێ، یەکدەنگی و هاوپەیمانێتی تەواوی ئۆپۆزسیۆنەکان، خەڵکی کوردستان لە هەر چوار پارچەیە، دژ بە داگیرکەران و خۆخۆرەکانی کوردستانە.

ئێمە هەموومان یەکین، ڕۆژاوا تەنیا نییه...

#تەوار_بەکر

@jnanipesheng

#ژینۆسایدی_نەتەوەی_کورد
#مارف_گولی
#وەرگێڕان_ی_بێهزاد_خۆشحاڵی

@jnanipesheng

شێعر چییە؟

#بەشی_یەکەم
ئێمە ناتوانین بەپێی پێناسەیەکی گشتیی، چەمکێکی فرەلایەن و ئاڵۆزی وەک "شێعر"، کە بە یەکێک لە ژانرە سەرەکییەکانی ئەدەبیات دەژمێردرێ، ڕام و دەستەمۆ بکەین و هەر ئاوەها سووک و سانا بڵێین: "شێعر ئەوەیە!" ئەگەر وابێ، ڕەنگە زۆربەی هەرە زۆری کۆمەڵگە ببن بە شاعیر، لەبەر ئەوەی کە ئیدی بۆ هەموو کەس خوویا دەبێت، کە شێعریش وەک فیزیک، شیمی، بیرکاری، زانستی پزشکی و هێڵە گشتییەکانی فەلسەفە، تاریفێکی دیار و ڕوونی لێ‌کراوە و لەو تاریفەشدا، فۆرمۆلەکانی، بۆ هەموو کەس دەنووسرێنەوە. وەک چۆن هیچ شاعیرێک هەتا ئێستا نەیتوانیوە بە پێی ویست و خواستی خۆی، ئەوەی کە لە خەیاڵ و خولیایدا بووە، لە چوارچێوەی شێعر، بە تەواوی دایڕێژابێ، هەر ئاوەهاش، نە شاعیر و نە شێعر ناسەکانیش، بە تەواوی لە شیکار و شرۆڤەی شێعر، نەگەیشتوونەتە ئەو سنوورەی کە بە سنووری کامڵبوونی "پێناسەی شێعر"ی پێدەناسرێتەوە!
هەر وشەیەک لەلای هۆنیار، وێنەیەکی تایبەتیی هەیە. ڕاست وەک وێنەی ڕەنگ و ڕوومەتی ڕەگەزەکانی خودی مرۆڤ! ڕوخسارێک هەیە کە ویشک و برینگە، یەکی دی هەیە دڵگیر و دڵنشینە. یەکێک هەیە نەرمونیان و دڵئاوێزە، یەکی کەش هەیە ڕەق و ویشک و قێزێونە!
لێرەدا وشەکان، سکە و پووڵی ڕەقی بێ سۆز و هەست و مەیل نین، بەڵکوو گیانیان تێدایە و ڕق و بەزەیی بە یەکتر دەفرۆشن! کۆمەڵێک لەم وشانە لەگەڵ هەڤدو نەرمونیان و ئارامن، وەک ئارامیی زەریا، بەشێکی دیکەشیان، پڕاوپڕن لە ڕقی شەپۆل و شەڕ و شۆڕ و یاخی و سەرهەڵدان!
دیارە ئەوە بەو واتایە نییە، کە هیچ پەسن و تاریفێکی گشتیی بۆ شێعر نییە، با، شتێکی لەو چەشنە هەیە، بەڵام ئەوە لە هەنگاوی یەکەمدا، تەنیا تاریفێکی گشتیی، ڕووکەشانەی سوواو و دووپاتەیە، کە ڕەنگە، هۆگرانی سەرەتایی دنیای فرەڕەهەندی شێعر، بۆ دەستپێک، ئەزبەری کەن و پانۆڕامایەکی تا حەدێک لێڵ و ناڕوون، بە دیواری زەینیانەوە بچەسپێنن، کە بۆ هەنگاوی سەرەتا، شتێکی خراپ نییە. بەڵام کێشەی ئاڵۆزی چەمکێك بە ناوی "هۆنراوە، هەڵبەست" یان هەر هەمان شێعر، بەربڵاویی خەیاڵی شاعیرانەیە. بەربڵاویی خەیاڵێک کە هەموو هەستیار یان هۆنیارێک، ناکارن وەک یەک، لەگەڵ ڕاستیی پێچەڵ پێچی زمان، زەنگینی لە وشە و پەیڤ و دەربڕین، قووڵیی لە بیرکردنەوە و ڕۆچوون بە نێو دنیای هزرین، "شێعر" ڕام و کەوی بکەن!
لە دنیای کۆلکەزێڕینەی شێعردا، خەیاڵ دەبێتە پێشەنگی زمان و ئەوە خەیاڵە، کە زمان دێنێتە گۆ. زۆر جارانیش پێچەوانەکەی هەر ڕاستە. واتا، ئەوە زمانە کە گەرای بیرکردنەوەی مرۆڤ و تێڕوانینی لە دیاردە و شتە هێشتا نەدۆزراوەکانی دەوروبەرمان، دەخەمڵێنێ و ڕێگا بۆ بیرکردنەوە دەڕەخسێنێ. پێشەنگی هەموو بیرکردنەوەیەکیش، لە ئاکامدا، هەر دەگەڕێتەوە بۆ خودی شێوەی دەربڕین لە زماندا.
شاعیر، ڕۆماننووس و چیرۆکنووس، لە ڕێگای خەیاڵەوە دەچنە ڕاوی چەمکێک بە ناوی "حەقیقەت." خۆ دیارە زۆرایەتی چینی کۆمەڵگە، نە شاعیرن، نە ڕۆماننووس و نە چیرۆکنووس. کەوایە، ئەوەی لە ماڵۆچکەی زماندا ڕوودەدا، هەموو کەسێک ناگرێتەوە جگە لەوانەی، کە بە خەیاڵ، بە دوای حەقیقەتدا وێڵ و شەیدان. وەک ئاماژەم پێدا، ئێمە لە ڕێگای زمانەوە دەچینە ڕاوی حەقیقەت، بەڵام لە ڕێگای حەقیقەتەوە، خەیاڵمان پێ ڕاوناکرێت!
لێرەدا، ڕۆڵی شاعیر لە شێواندنی چوارچێوەی دیاریکراوی زمانێک بۆ ئەودیوی دەقێکی چڕ و قووڵتر، کە لەودا، "خوازە و ئاماژە" ڕۆڵی سەرەکییان لە خەمڵاندنی دەقێکدا هەیە، ڕۆڵێکی ئانارشیستانەیە. ئانارشیستانە بەو واتایە، کە شاعیر پابەند بە یاسا و ڕێسای زمانێکی زبر و تەق و ڕەق نابێ. لە نووسینی دەقێکی قووڵی شێعرییدا، زۆر جاران، شاعیرەکە تاوانبار نییە، بەڵکوو ئەوە سووچی ئەو بەردەنگەیە، کە ئاستی وشیاریی ڕۆشنبیریی لە تێگەیشتنی ئەو دەقەدا، هەژار و دۆشداماوە! مادام یەکێک لە ئەرکەکانی شێعر، شکاندنی دەقە چەقبەستووەکانی زمانە، ئەوە هەر بەو ڕادەش، ئەرکی شاعیرە، کە وا لە خوێنەر و بەردەنگ بکات، بە دوای خۆڕۆشنبیرکردن بکەون، نەک پێچەوانەکەی. جیاوازی شاعیرێکی سەرکەوتوو، لەگەڵ کۆمەڵگەدا ئەوەیە، کە ئەو بەردەوام سەرقاڵی خوێندنەوە و بیرکردنەوەیە بۆ پەیبردن و کەشفی ئەو دنیایەی، کە هەموو کەسێک ڕێی تێ‌ناکەوێ!
ئەگەر شیعر، لە قۆناغی گڕوگاڵی شاعیردا، سەرکەوتووانە، بازی دایە نێو بازنەیەکی دیکە لە هزرین، ئەوە بەو مانایەیە، کە هۆنیار، بە خۆڕسک، خودان هونەری هۆنینەوەی هۆنراوەیە و وەک عاشقێک، بە دووی دڵدارەکەیدا، ئامادەیە، دژواریی هەموو کەند و کۆسپێکی ژیان بکڕێ و ببێت بە بەندەی خەیاڵێکی تاریف‌نەکراو، بە ناوی شێعر.
شێعر چییە؟
#ئاکۆ_ئەلیاسی

@jnanioesheng

#بەشی_دووهەم
بۆیە، ئەو بەناو هۆنیارانەی کە بە زۆر، خۆیان بەسەر هونەری شێعر نووسیندا، دادەسەپێنن، لە ڕاستیدا، هەژارترین چینەکانی نێو کۆمەڵگەن! چوونکە ئەوان تەنیا خاوەنی بستێک بیرکردنەوە زیاتر نین، هۆکارەکەش، یەکەم ئەوەیە کە ئەو دەستە لەو بە ناو هۆنیارانە، خۆڕسکانە، هونەرمەند نین و خاوەنی چ هونەرێکی سروشتیی نین، هەر بۆیە ئەرکی ئەوان، بۆ ڕازیکردنی ویژدانیان، تەنیا کاوێژکردنەوە و دووپات کردنەوەی هێندێک وشە، پەیڤ و دەربڕین و ڕستەی کرچ و کاڵ و بێ واتان، کە دەبنە هۆکاری ڕشانەوەی خوێنەری زیرەک و ڕووناکبیر. دیارە تا شاعیری بێ دەسەڵات و شێعری کرچ و کاڵیش نەبن، نە شاعیرە باشەکان دەناسرێن و نە شێعرە ڕەنگینەکانیش، دەبنە ھۆی تام و چێژ بەخشین بە خوێنەر!
بەڵام، هۆنیاری بە خۆڕسک و خاوەن هونەر، بەردەوام لەگەڵ زمان، خەیاڵ، تێڕوانین، تێڕامان و ڕۆچوون بە ناخی ئاوەز، بۆ دۆزینەوەی تێکنیکێک دەژی، کە لە دەربڕینی خواست و مەیل، حەز و ئاوات، خەون و مەراق، خولیا و خەیاڵ و زۆر جاریش، بیری قووڵی فەلسەفیانە، مامەڵەیەکی هۆسایانە بکات!
لەم قۆناغەدا، نە شاعیر ئەو شاعیرە ڕاڕاییە بێدەسەڵاتەی سەرەتای شاعیرێتیەتی و نە شێعرەکانیشی، وشە کرچ و کاڵەکانی دەسپێکی خەونی بە شاعیر بوونیەتی. بەڵکوو، قۆناغی بیرکردنەوە لە شێعر دەست پێ دەکات، بیرکردنەوەیەک، کە دواجار، خوێنەری زیرەک دووچاری هەژانی سۆز و هاوکات ڕامان و ڕۆچوون بە ناخی دیاردەکاندا دەکات و بەربینگی پێ دەگرێت کە بچێتە نێو جەغزی دنیایەکی دەست‌لێنەدراو و بە دوای تای تاڵی بەنی ئەو خەیاڵە شاعیرانە وردبینانە، کە تەژی لە ڕەنگ و واتا و بەهان، بگەڕێت و قیمەتی جوانییەکانی ژیان، لە خەیاڵێکی ڕاستەقینەی شاعیرانە دا بۆ دنیایەکی حەقیقی، بدۆزێتەوە.
بۆیە، لێرەدا، شێعر دەچێتە قۆناغی بیرکردنەوە لە بوون و نەبوونی ژیان. واتا نزیکبوونەوە لە هزرینی فەلسەفی. هەنگاونان بۆ دەستڕاگەیشتن بە ئامانجە پیرۆزەکانی مرۆڤ.
ڕەنگە، شێعرێک، بە پێی کات و قۆناغی چاخێک، ببێتە شاکار، شاعیرەکەش بگاتە لووتکە، بەڵام نابێ ئەوەمان لەبیر بچێت، کە مادام چاخ و قۆناغەکەی سنووردارە، زەمان لە بازنەیەکدا قەتیس نابێ، ئەو شاعیرە و ئەو شاکارە، بە گشتیی تەنیا هی ئەو قۆناغ و چاخەن، ئیدی بۆ داهاتوو نە لووتکەیەک هەیە و نە شاکارێکیش، بۆ تا هەتایە، هەر شاکارە! چوونکە دا‌هێنان ئۆقیانووسێکی قووڵ و بێبڕانەوەی وەک خودی ژیانە!
شاعیر بوونەوەرێکی هونەرمەندی جادووگەری بێ سنوورە لە زمان، خەیاڵ، لە ئافراندنی وێنە و ڕاکێشانی مەنگایی بیرکردنەوە و شێعریش ئەو ئامرازە دەستەمۆ نەکراوەیە، کە خۆی بە موڵکی جیهان دەزانێ!
لەمەڕ شێعر و لە ئارشیو، لە ڕاپۆرتی نهێنیی ئەرشیڤکراوی پۆلیس دا کە وێنەیەکی بۆتە گوارەی گوێچکەی مێژووی دەسەڵات و سیاسەت، نەنووسراوە کە مزڵ و شوێنی کوێیە، دینی چییە، خاوەن چ بیروباوەڕێکە و سەربەکام وڵاتە، تا ئێستا زانیارییەکی بڤە و نەبووە."
تۆ بڵێی شێعر هاونیشتمانییەکی ئاسیایی بێ یان ئافریقایی؟ ئەورووپاییە، یان ئەمریکی؟ گەلۆ ڕەنگی پێستی سپییە، چاوەکانی شینن؟ یان پێست ڕەشە و قژ بژبژین و تێکئاڵۆزا و لوولە؟ یان پێست زرد و چاوەکانی نیشانەی دوو پرسیارن؟
تۆ بڵێی لە دانیشتووانی هیندە یان سێند، ئیسکیمۆ، یان هی دورگەی عەرەب بێ؟ زەردەشتی و ئاگرپەرەستە، بوودایی؟ یان مەسیحی و مووساییە، یا خود موسڵمان و سێکۆلارە؟  ڕاست‌ئاژۆیە، یان مارکسیست؟ ئانارشیستە، یان نێهیلیست؟ لایەنگری بۆرژوازییە، یان پڕۆلتاریا، پێشکەوتنخوازە یان کۆنەپەرەست؟ پاشاخوازە، یان کۆماریخواز، بە ژنە، یان بێ ژن، بێتاوانە، یان کەتنی کردووە و حوکمی دراوە. هەموو ئەو وێنانە، لە ئەرشیڤی پۆلیس دان، بیچم و تەرحیان، تا ڕادەیەک وەکوو یەکن و لێک نزیکن و بە پێنووسی ڕەش کێشراونەتەوە. هەموو ئەم پەسنانە، هی مرۆڤێکی  ڕووگرژی قژ فڕفڕی و ئاڵۆزن کە سیگار زۆر دەکێشێ، ڕۆژانە کوپەیەک قاوە دەخواتەوە، پێنج نۆبەش بیرەی خۆ وڵاتی لە ڕۆژێکدا، بەسەرەوە دەنێ. بە ڕۆژدا جاکەتێکی چەرموو لە بەردەکا و بە شەویش، خەونەکانی بە خۆیدا دەدا!
***
سەرچاوەی سەرەکیی ئەم بابەتە، نامیلکەیەکە بە ناوی "شێعر چییە" لە نووسینی شاعیری گەورەی عەرەب "نزار قەبانی".
#ئاکۆ_ئەلیاسی


@jnanipesheng

‌ کەمتەرخەمیی بەرپرسانی وەرزشی پارێزگای کرماشان و نەبوونی شوێنی تایبەت بۆ بەردەوامبوونی یاریزانەکان لە ڕاهێنان، وەرزشی ژنانی ئەم پارێزگایەی تووشی کێشەی جیددی کردووە.
بە وتەی ڕاهێنەری تیمی فووتباڵی ژنانی "کوهستان تکنیکی کرماشان" نەبوونی شوێنی تایبەت بۆ ڕاهێنان، یاریزانانی ئەم تیمەی تووشی سەرلێشیوان کردووە کە ئەمە ئەتوانێ کاریگەریی نەرێنیی لەسەر یارییەکان هەبێ.
فاتمە مورادی بە هەواڵدەریی ئیسنای ڕێژیمی ڕاگەیاندووە کە تیمەکەی کرماشان لە گرووپی دووهەمی  خولی دەستە یەکی فووتباڵی ژناندا بڕیارە یاری بکات کە بە گشتی خولەکە بە بەشداریی ١٢ تیم بەڕێوە دەچێت.
بە وتەی ناوبراو، ئەم تیمە هیچ سپۆنسەرێکی نییە و تاکوو ئێستا بەڵێنەکانی بەرپرسان لەمبارەوە بە جێگایەک نەگەیشتووە.
یاریزانەکانی ئەم تیمە بۆ بەردەوامبوون لە ڕاهێنان هەرجارەو دەبێ لە شوێنێک بن و ئەمەش کاریگەریی لەسەر ڕاهێنان و ئاکامی یارییەکانیشیان دەبێت.
مورادی ڕایگەیاندووە کە یەکێک لە کێشە جیدییەکانی ئەم تیمە نەبوونی شوێنی تایبەت واتە زەوینی داپۆشراو بە چیمەنە و ئەم تیمە بە مەبەستی کەڵکوەرگرتن لە کۆمەڵەی وەرزشیی کەوسەریش کە تایبەت بە ژنانە، بۆ هەر جار دەبێ ٤٠٠ هەزار تمەن پارە بدات.
کەمتەرخەمیی بەرپرسانی ڕێژیم سەبارەت بە داواکاریی وەرزشوانان وای کردووە کە زۆربەی وەرزشوانان بە مەبەستی گەشە لە بوارەکە خۆیاندا وڵات بەجێ بهێڵن و لە زۆر حاڵەتیشدا، ژمارەیەکیان ناچار دەبن حەز و خولیاکانی خۆیان بە هۆی کێشەی ماددی و دابیننەکردنی پێداویستییەکانیان لەلایەن ناوەندە پێوەندیدارەکانەوە وەلا بنێن.



@jnanipesheng

#STOP The Turkish Army's Attch on Rojava!


@jnanipesheng

#ئاگابوون
#پابلۆ_ئامارگۆ




@jnanipesheng

مامۆستا هەژار موکریانی لە چەند شوێنێکی چێشتی مجێوردا باسی جۆیس بلۆ دەکات. بۆ نموونە:

«جۆیس بلۆ» ژنێکی جوولەکەی فەڕانسی بوو کە بە منداڵی لە میسر ژیابوو. عەڕەبیی میسرییانەی وەک بولبول دەزانی. کاری لەسەر ئەدەبیاتی کورد دەکرد. دەرسێکی باسی کوردی، لە «سۆربۆن» دەگوتەوە. دەگەڵ دکتۆر کامەران عالی بەدرخان و خانمەکەیدا - هاتبوونە ناوپردان لە شۆڕش - ببووینە ئاشنا. هاتبووە بەغداش و دەعوەتم بۆ کردبوو. لە کۆڕی زانیاریشدا چەند ڕۆژێک پێکەوە بووین و دەگەڵ دکتۆر کەماڵ و مندا زۆر نێوانی خۆش بوو. وا بزانم هەر ئەویش سپاردبووی کە لە کۆڕی زانیاری، کەماڵ و من بانگ کەن.

سادق ماڵێکی گرتبوو لە تەبەقەی هەمکەفی خانوویێکی حەوت تەبەقەدا لە نزیک «سۆربۆن». قەرار درا من میوانی ئەو بم. جۆیس خانوویێکی بەتاڵی پێ سپێرابوو کە خاوەنەکانی بە سەفەر چووبوون. ئەویش درا بە کەماڵ کە لێی بنوێ و پارەی هۆتێل نەدەین. خوشکێکی جۆیس لە نۆروێژەوە بە ماشێنی خۆیەوە هاتبوو. ئیتر ماشێنی جۆیس و خوشکەکەی - کە ئەویش عەڕەبیی لەهجەی میسری باش دەزانی - هەمیشە دەبەر دەستماندا بوون.


@jnanipesheng

د. جۆیس بلەو، نووسەر، زمانناس و شارەزای زمان و ئەدەبی کوردی لە تەمەنی 92 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

جۆیس لە ساڵی 1932 لە قاهیرەی پێیتەختی میسر لەدایک بووە و لە زانکۆی سۆربۆن بڕوانامەی دوکتۆرای لە زمانی‌کوردی بەدەست هێناوە. هەروەها بەڕێوەبەری ئەنستیتیۆی کوردی بوو لە پاریس.

لە ساڵانی 50کاندا چووەتە فەڕەنسا و دەستی بە فێربوونی زمانی‌کوردی، عەرەبی و فارسی کردووە.

هەروەها سەرنووسەری گۆڤاری (Kurdish Studies) بووە لە پەیمانگەی نەتەوەیی زمان و شارستانیی ڕۆژهەڵات (INALCO) و یەکێک بووە لە دامەزرێنەرانی ئینستیتیۆی کوردی.

جۆیس خاوەنی چەندین بەرهەمی ئەدەبییە، کە دیارترینیان فەرهەنگی زمانی کوردی-فەڕەنسی-ئینگلیزییە.

بەشێک لە بەرهەمەکانی جۆیس بلەو ئەمانەن:

- پرسی کورد، لێکۆڵینەوەیەکی کۆمەڵایەتی و مێژوویی، ساڵی 1963

- کوردانی ئامادە و چیای شنگال – شیکاری زمانەوانی و دەقە فۆلکلۆرییەکان (1975)

- جووەکانی کوردستان (1985)

- کەلەپووری کوردی (2012)



@jnanipesheng

یان هەر ئێستا هەستە و ژیان لە نوێ دەست پێبکەوە،
یان دانیشە و تا کۆتایی بە ترس و خەمۆکێ ژیان تێپەڕ بکە.

@jnanipesheng

کام مانا بۆ پێشکەوتن؟

#مەریوان_قانع

@jnanipesheng

#کام_مانا_بۆ_پێشکەوتن
 
چەمکی «پێشکەوتن» چەمکێکی سەرەکیی ناو پێناسەکردنی کۆمەڵگاکانی ناو جیهانی هاوچەرخە، بەدەر لە کێشەی بیرکردنەوەی ئەوروپاسەنتەریی کە هەندێک لە ماناکانی چەمکەکە دەستنیشان و ئاراستە دەکات. ئەم چەمکە هێما بۆ دۆخێکی کۆمەلاَیەتیی و ئابوریی و تەکنۆلۆژیی و فەرهەنگیی تایبەت دەکات، کە تیایاندا کۆمەڵگا گەشەیەکی بەرچاوی کردوە و ئاستێکی شارستانی بەرزی بەدەستهێناوە.  بەڵام چەمکی پێشکەوتن چەمکێکی ئاڵۆز و ڕێژەییشە. بۆ نموونە، دەشێت کۆمەڵگایەکمان هەبێت لە هەندێک بوار و ئاستی تایبەتدا پێشکەوتوو بێت، بەڵام لە بوار و ئاستی تردا پێشکەوتوو نەبێت. بۆ نموونە، لە ڕووی تەکنۆلۆژیی و ئابورییەوە پێشکەوتوو بێت بەڵام لە ڕووی سیاسییەوە دواکەتوو، وەک چین. تەنانەت دەشێت یاسا بە باشی کاربکات و دەزگاکانی بەشێوەیەکی یاسایی مامەڵەی کۆمەڵگا بکەن و سیستمە سیاسییەکەی دێموکراسی بێت، بەڵام لە ڕووی ئابوریی و کۆمەڵایەتیی و فەرهەنگیی بەشێکی بەرچاوی کۆمەڵگاکە نەخوێندەوار و دواکەوتوو بێت، وەک هیند. 
لە هەموو دۆخێکدا کە باس لە« پێشکەوتن» دەکەین پێویستە بەردەوام دوو کۆڵەکەی سەرەکیی بوونیان هەبێت کە هێما بۆ ئەو پێشکەوتنە، بکەن. یەکەمیان کۆڵەکەی عەقڵانیەتە. دووهەمیان کۆڵەکەی سەلماندنی جیاوازیی و دانانە بە تاکبوونی مرۆڤەکانی ناویدا. بەم مانایە کۆمەڵگای پێشکەوتوو تەنھا کۆمەڵگایەکی عەقڵانیی نییە، بەڵکوو کۆمەڵگایەکیشە جیاوازییەکانی ناو هەناویی خۆی و تاکبوونی هەریەکێک لە مرۆڤەکانیشی، دەسەلمێنێت. 

لە ئاستی یەکەمدا کاتێک باس لە چەمکی پێشکەوتن دەکەین، باس لە کۆمەڵگایەک دەکەین عەقڵانیەتێکی گشتیی ئاراستەی دەکات و پرۆسێس و هەڵسوکەوت و بڕیارەکانی ناوی بەڕێوەدەبات. ڕۆڵی عەقڵ و بیرکردنەوەی عەقڵانیی، کە زۆرجار بیرکردنەوەیەکی ڕەخنەییە، لە هەڵسەنگاندن و بڕیاردانی کۆمەڵایتیی و سیاسیی و لە چۆنیەتی ڕێکخستنی پەیوەندییەکان و شێوازی بەڕێوەبردندا، ئامادەیە. ئەم جۆرە کۆمەڵگایە تیایدا مەعریفە و زانینی مۆدێرن ڕۆڵ لە چۆنیەتی بیرکردنەوە و ئەنجامدانی کار و هەڵسووکەوتە کۆمەڵایەتییەکاندا، دەبینێت. کۆمەڵگا ئامادەیە ڕاستیی و دروستیی بەها و نۆرم و باوەڕەکانی خۆی بخاتە ژێر پرسیارەوە و هەوڵی گۆڕان و تازەکردنەوەیان بدات بە مەبەستی گونجاندنیان لەگەڵ ئەو ساتەوەختە مێژووییەدا کە لەناویدا ئامادەن. هاوکات کۆمەڵگایەکە، وەک فیلسۆفی ئەمریکی جۆن ڕاوڵز، دەڵێت «سەرەتایەکی یەکسان» دەخاتە بەردەم هەموو ئەندامەکانی، سەرەتایەک تیایدا هەمووان یەکسانن و جیاوازییەکان لەدوای بوونی ئەو سەرەتا یەکسانەوە دەست پێ دەکەن. بۆ نموونە هەموو مندالانی ئەو کۆمەڵگایە لەناو یەک سیستمی خوێندن و فێربوونی هاوبەشدا دەخوێنن و سیستمەکە حیساب بۆ پاشخانی چینایەتیی و ناوچەیی و ئایدیۆلۆژیی منداڵەکان ناکات و یەک ئەگەری پێشکەوتنی هاوبەش دەخاتە بەردەمی هەمووان. ئەوەی کە قوتابییەک باشتر پێشدەکەوێت و باشتر دەچێتەپێشەوە پەیوەندیی بە توانا و زیرەکی و هەوڵی تاکەکەسیی ئەوەوە هەیە نەک بەوەی منداڵى کێیە و لە چ ناوەندێکی کۆمەڵایەتیی و دینیی و فەرهەنگییەوە هاتووە.  
هەموو ئەم جۆرە شتانە، کە بیرکردنەوەی عەقلانی ئاراستەیان دەکات، وادەکەن توانای دروستکردنی کۆمەڵگایەک بێتەکایەوە کە بکرێت متمانەی پێبکرێت. کۆمەڵگایەک بتوانێت لەگەڵ خۆی و لەگەڵ ئەو سەردەم و ڕۆژگارەدا کە لەناویدا ئامادەیە، ڕاستگۆبێت. دان بە باشە و خراپەی خۆیدا بنێت، کێشە و گرفت و توانا تێکدەرەکانی ناو هەناوی خۆی ئینکار ناکات و بوێریی ئەوەی هەبێت لە ڕەهەند و دەرکەوت و هێزە ناشیرینەکانی ناوخۆی بڕوانێت و ڕەخنەیان بکات و ڕێگاچارەی عەقڵانیی بۆ دەسکاریکردن و باشترکردنی  ئەو ناشیرینیی و خراپەکارییانە بدۆزێتەوە. هەموو ئەمانەش لەناو ژیانێکی گشتیی ئازاددا کە بکرێت کەسەکان و هێزەکان لەناویدا ئازادانە و سەربەخۆیانە ڕا و بۆچوون و دیدی خۆیان بخەنەڕوو. 
وەک وتم بوون و ئامادەگیی «عەقڵانیەتێکی گشتیی» بەس نییە بۆئەوەی قسە لە بوونی کۆمەڵگایەکی پێشکەوتوو بکەین، هاوشان بەمە ئەوەی پێویستە بریتییە لە پێداگرتن لەسەر فەردانیەتی کەسەکان و دانانن بە جیاوازییەکان و دۆزینەوەی چوارچێوەی هاوبەش بۆ بوون و ئامادەگیی ئاشتی ئامێز و دەوڵەمەندکەرانەی تاکەکەس و جیاوازییەکان بەیەکەوە. فرەیی مرۆڤەکان و پلورالیزمی ئینسانیی پێدراوی سەرەکیی ناو ژیانی مرۆڤەکانە بەیەکەوە و لەگەڵیەکدا. دانان بەم ڕاستییەدا هەم لە ئاستی دەستەجەمعیی و هەم لە ئاستی تاکەکەسیدا کۆڵەکەیەکی هێجگار گرنگیی هەر کۆمەڵگایەکە بیەوێت خۆی وەک کۆمەڵگایەکی پێشکەوتوو ببینێت، کۆمەڵگایەک و خاڵیی لە مرۆڤی زیاد و حیساب بۆ نەکراو. وەک هانا ئارێنت دەڵێت «فرەیی یاسای زەوییە».
#مەریوان_قانع
#درێژەی_هەیە

@jnanipesheng

#درێژەی_بابەت

بینینی ئەم فرەییە و دانپیانان و ڕێزگرتنی هەنگاوێکی هێجگار سەرەکییە بۆ تێپەڕاندنی کۆی ئەو ڕوانین و دیدگایانە کە مرۆڤەکان وەک کەسانی نایەکسان و کەسانی زیاتر یان کەمتر لەیەکتری دەبینن. ئەو دیدگایانە کە هەوێنی دروستبوونی دەیەها کێشەی گەورەن، لە پێش هەمووانەوە کێشەی نائارامیی و لەدەستدانی متمانە تا بە پێکدادان و جەنگ دەگات. 
دەکرێت بڵێین لە پشتی هەردوو کۆڵەکە سەرەکییەکەوە وێنەیەک بۆ مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی سەربەخۆ و عەقڵانیی و پەیوەندیخواز ئامادەیە. هەم دەچێتە مونافەسە و کێبەرکێی عەقڵانییەوە لەگەڵ مرۆڤەکانی تردا بە مەبەستی بەخشینی مانایەک بە ژیانی تاکەکەسیی خۆی، هەم ئامادەیە بۆ ھاوکاریی و بەدەمەوەچوونی ئینسانیی کۆمەڵایەتیی یەکتریی بە مەبەستی دروستکردنی ژینگەیەکی متمانەپێکراو. 
لەم دیدگایەدا مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی عەقڵانیی وێنادەکرێت کە دەتوانێت ململانێ و کێبڕکێیەکی بەردەوامی لەگەڵ دەوربەرەکەیدا، هەبیت؛ بەڵام ھاوکات ئامادەشە بۆ ھاریکاری و ھاودەمیی و هاوسێیەتیی کۆمەڵایەتیی و ئینسانیی. مرۆڤ لەم وێناکردنەدا چەند بوونەوەرێکی ئابوورییە، ئەوەندەش بوونەوەرێکی ئەخلاقییە. چەند بوونەوەرێکی ڕکابەرخوازە، هێندەش بوونەوەرێکی هاریکارخوازە. 
ئەم خاڵەی کۆتایی بەرەو چەمکێکی گرنگیی ناو ژیانی ئینسانیی و کۆمەڵایەتیمان دەبات کە چەمکی بەڵێندانە. بەڵێندانی مرۆڤەکان بەیەکتری بەوەی کە هەڵسوکەوت و کار و کردەوەکانیان لە نیازێکی پاکەوە دەستپێدەکات و نیازێکی پاک ئاراستەی دەکات. لە ڕێگای بەڵێنەوە دەکرێت کردە زۆر و هەمەلایەنەکانی مرۆڤەکان لەگەڵ یەکتریدا چاودێریی و کۆنترڵبکرێن. هەڵسوکەوتی مرۆڤەکان ڕزگاربکرێن لەوەی کە نەزانرێت چ جۆرە دەرەنجامێک  دەخەنەوە. بەڵێندان وادەکات مرۆڤەکان زیاتر و زیاتر لە دەوری یەکتر کۆببنەوە و کۆمەڵگا لە ناوەوە بەهێزبکات و بیپارێزێت لە دوژمنایەتیی و دووبەرەکیی ناوەکیی. چەمکی «بەڵێندان» جارێکی دیکە دەمانباتەوە ناو چەمکی «پەیمانی کۆمەڵایەتیی» کە تیایدا کۆمەڵگایەک بڕیار ئەدات بە هێمنیی و بێکێشەی گەورە لەگەلیەکدا بژین و ژیانێکی گشتی هاوبەش دروستبکەن. 
ئێستا ئەگەر بێینە سەر ڕامانێکی سەرەتایی لە کۆمەڵگای خۆمان، بە ئاسانی بۆمان دەردەکەوێت کە قەیرانی هێجگار گەورە لە هەموو ئەو ئاستانەدا هەیە کە باسمانکردن. سەرەتا بوونی قەیرانێکی گەورە بە هۆی غیابی «عەقلانیەتێکی گشتیی» کە وابکات لانیکەم بوێریی ئەوەمان هەبێت کێشە سەرەکیی و تەحەدا گەورەکانی کۆمەڵگاکە ببینین و چارەسەری عەقلانیان بۆ بدۆزینەوە. قەیرانی دووهەم قەیرانی داننەنانە بە جیاوازیی و بە کەسەکاندا وەک تاکەکەسی سەربەخۆ وئازاد و هەوڵدان بۆ لە قاڵبدان و سەرکوتکردنی بەردەوامی شوناسە جیاوازەکانیان و سەپاندنی شوناسێکی یەکگرتوو و کۆپیکراو بەسەریاندا، بۆ نموونە سەپاندنی شوناسێکی دینیی تایبەت بەسەر هەموواندا. ئینجا غیابی ئەو بەڵێنانەی کە وادەکات مرۆڤ متمانەی بەو کۆمەڵگایە هەبێت کە لەناویدا دەژیی. هەموو ئەمانە وادەکەن دونیای ئێمە دونیایەک بێت پڕ لە ترس و هەڕەشە و درۆ و هەڵاتن لە ڕاستیی، دونیایەک بەردەوام لەسەر ڕۆخی پێکدادان وەستاوە. 
#مەریوان_قانع


@jnanipesheng

باسی #براکوژی ڕووبارێک خوێنی لە پشتە...

@jnanipesheng

مناڵەکەت فێری زمانی‌دایکی بکە.....


@jnanipesheng

ئاکامی دووبەرەکی

شەو، باڵی ڕەشی خۆی بە سەر شاردا کێشابوو. جاربەجار مانگ لە پشتی هەوران، دەرفەتی دەهێنا و بە تریفەی خۆی بۆ چەند چرکە ساتێک شاری ڕووناک دەکردەوە.

تەنیا دەنگی تەقە و شریخەی تفەنگ، بێدەنگی شاری دەشکاند. هەردوو لایەنی شەڕ هەوڵی ڕاونانی ئەوی دیکەی دەدا. خەڵکیش وەکوو بەرخی بێ دایک کە سەر بە ژێر سکی گەماڵیشدا دەکات، هەر جارە ڕوویان لە لایەنێک دەکرد...

لە سەربان بەبێ چرپە ڕاکشابوو. تفەنگەکەی و دووربێنێک لەپاڵ دەستیدا بوون. هەروا کە ورتکەنانی لە زاری نێزیک دەکردەوە، بە ملەتاتکێ چاویشی لە شەقام بوو. لە بەیانی هەتا ئێستا هیچی بۆ نەخورابوو. لەم شەڕە هەوسار پچڕاوەدا نانیش دەبێت بە ژار. تەنیا دڵخۆشی ئەوە بوو کە فەرماندەکان بەڵێنیان دابوو، بە تێکچوونی دەستەی لادەر، نیشتمان کێشەی نامێنێت و بە یەکجاری ڕزگار دەبین.

بۆ چەن خولەکێک بیری لە ماڵی خۆیان کردەوە. شێوە و ڕوخساری دایکی هاتە پێش چاوی. بۆخۆی نەوبەرەو و کوڕەگەورەی ماڵ بوو. لەگەڵ دایکی و تەنیابراکەی بە سێ کەسی لە دێهات پێکەوە دەژیان. پاش تێکەڵبوونی بە شۆڕش، لێیان دابڕا. کە شەڕی ناوخۆیی بڵێسەی سەند بە تەواوی لێیان بێخەبەرما.

پێی سەیر بوو کە چۆن تینی ئاگری شەڕ دەتوانێ بە کرژی و بە گشتی ڕواڵەتی ژیان بگۆڕی. پێش لەو شەڕە، سەردەمی ژیانی لادێ، لە ئاوەها شەوانێکدا دەچووە سەربان. بۆ خۆی گۆرانی دەگوت:
"جارجار هەوریەکەت بیده بە لاوە، وەک مانگ لە گۆشەی هەوری سیاوە... ". یان لە لای خوارووی ئاوایی لەگەڵ کوڕانی ناودێ دادەنیشت و بەرەو لای ماڵی یار دەیچریکاند: "زەنجیری زوڵفت سەرەوخوار مەکە، هەژارێ چۆن من گرفتار مەکە...".
کەچی ئێستا لەبەرەی شەڕ لە هەموو ئەمانە دابڕاوە. ئەو شتانە وەکوو خەیاڵێکی دوور دەهاتنە پێش چاوی. لێرە تەنیا لوورەی بێ وچانی مەرگەو و لاشەی سارد وسڕ.
هەر باشە کە لە ماڵەوە برایەکی هەیە. جا ئەگەر ئەمیش بکوژرێ، ئەو برایە هەیە کە فرمێسکی دایکە لەخۆشی بێبەشەکەی بسڕێتەوە.

لەم خەیاڵانەدا بوو کە چاوی بە ماشێنێکی سەربازی کەوت. زانی سەر بە ئەمان نییە. هاوکات ژنێکیش هاتە سەر کۆڵانێک و ڕاوەستا. دیار بوو ژنە سەر بە دەستەی لادەرە و هەر خەڵکی ئەو گەڕەکەیە، ماشێنەکەش ڕاوەستا. زەلامێک سەری لە ماشێن دەرێنا و  ڕووی لە ژنە کرد. دیار بوو کە ژنە ڕاپۆرتی ئەو دەوروبەرانەی پێدەدا. لەو سەربانەوە توانی هەر بە یەکەم گولـلە مێشکی زەلامەکە بڕژێنێتە سەر شەقامەکە. ژنە قیژاندی و هەڵات. گولـلەی دووەمیش بوو بە بەشی ژنە و لەناو جۆگەی قەراخی ڕێ سەرەوخوار بوو.
لەپڕ دەنگی تەقەیەک بەرزەوە بوو. چەکەکەی لە دەستی بەربوو. لە سەربانی ماڵی بەرانبەری، سەربازێکی دوژمن خۆی حەشار دابوو. کاتێ ئەم تەقەی لە زەلام و ژنە کردبوو، ئەویش لەو دەرفەتەدا ئەمی ئەنگاوت. باڵی چەپی خەڵتانی خوێن بوو. خۆی دایە پەنای دیوار. هەر چۆنێک بوو، بە ددان و ئەو دەستی دیکەی، باڵی بە دەسرەکە بەست. بەڵام ئێش، ئامان و ئارامی لێ هەڵگرتبوو. خۆ ناشکرێ تا بەیانی لەو بانە ڕاوەستێ. دنیا ڕوون ببێتەوە، هەر پەلێکی دەکەوێتە دەستی عیزراییلێک. دەشیزانی کابرا لەو بەرەوە باشتر لە جاری پێشوو چاوەڕوانە. لەو کاتەدا نەخشەیەکی داڕشت. لە پێش خۆیەوە وتی، هەر ئێستا چارەنووست دەنووسمەوە.
کڵاوەکەی خۆی لەسەر لوولەی تفەنگەکەی دانا و وردەوردە بەرەو لێوارەی بانەکەی برد. لە پڕدا گولـلەیەک ناوەڕاستی کڵاوەکەی کون کرد. ئەمیش وەکوو کەسێک کە پێکرا بێت، دەستی لەگەڵ تفەنگەکە بەرەو خوار شۆڕ کردەوە و پاش چەندین چرکە تفەنگەکەشی بەڕداوە خوارێ. تفەنگ بە دەنگێکی بەرز کەوتە سەر شەقام. کابرای بەرانبەری وایزانی کە کار تەواو بوو. لە سەربانەکە هەستایە سەر پێ و سەیری خوارێی دەکرد. پشتی لەمانگ بوو، زۆر ئاشکرا لە بەرچاو بوو. لەو کاتەدا ئەم کە پێشتر دەمانچەکەی بەو دەستی تری حازر کردبوو، تەقەی لێ کرد. کابرا هەتا کەوتە سەر عەرز، بە حەواوە چەند جار خولی خوارد.

دەبوو بە زووترین کات ئەو شوێنە جێ بێڵێت و هەواڵی ئەو شەوە بباتەوە دەرەوەی شار، لای فەرماندەکانی شۆڕش. خۆی گەیاندە سەر شەقام. لەپڕ ڕەهێڵەی گولـلە بوو کە دادەباری. بە دوو باز خۆی فڕێدایە ئەو بەری شەقام و لەسەر عەرزی خەوت. زانی لە دوورەوە تەقە دەکەن. کاتێ ویستی بڕوات، تازە زانی کە لەپاڵی سەربازە کوژراوەکەدا، خۆی بە عەرزدا داوە. خوێن جۆگەی بەستبوو. سەیری ناوچاوانی کرد، بە تەواوی تاسا؛ براکەی خۆی بوو.

لیام فلاهێرتی/ئیرلەند١٩٢٢/سمیە آمارلویی

خوێنەری خاوەنبیر!
لێرەدا نامەوێ گۆماوی مێژووی پڕ لە شوورەیی براکوژی کورد هەڵشڵەقێنم. کە ئەوە خاڵی هاوبەشی کوردانە.
ئێمە دەبێ بەو باوەڕ و قەناعەتە بگەین کە بە ڕاونان و تیابردنی بەرانبەرەکەمان کە وەکوو ئێمە بیر ناکاتەوە، سەرکەوتوو و بەختەوەر نابین. میللەتێک برایەتی نەزانێت، هەتا قیامەت تاریکەشەوی نابێتە مانگەشەو.

#عیسائەحمەدی

#براکوژی
#براکوژی_دژە_نەتەوەیی



@jnanipesheng

🎵#دیسان_بارانە
🎤#ناسر_ڕەزازی

گەڕانێکی فەلسەفی بە بێبایەخی ژیاندا

#بەشی_دووهەم
لەبری ئەوەی ئەم دۆزینەوە زانستییە پێشکەوتووانە لە باوەش بگیرێن، کەنیسە گالیلەی ئیدانە کرد و ناچاری کرد پاشگەز بێتەوە لە دۆزینەوەکانی.
‌ ئەم بەرەنگاربوونەوەیە بەرامبەر گۆڕان، تێگەیشتنی مرۆڤایەتی لە جیهاندا دوا خست، هەموو ئەمانەش لەبەر ئەوەی دەسەڵاتدار ترسیان لە لەدەستدانی دەسەڵاتی عەقیدەی خۆیان هەبوو.
لە سەردەمی مۆدێرنیشدا، نموونەی تر دەدۆزینەوە کە چۆن ڕژێم و ئایدۆلۆژییە ستەمکارەکان پێشکەوتنی فیکرییان خنکاندووە. لە سەردەمی سەرهەڵدانی تۆتالیتاریزم لە سەدەی بیستەمدا، بیرمەندانی وەک هانا ئارێنت هۆشدارییان دا لە مەترسییەکانی ئەو کۆمەڵگایانەی کە بیری ئازادی سەرکوت دەکەن. لە ئەڵمانیای نازی و ڕووسیای سۆڤیەتدا، بیرمەندانی عەقڵانی و هونەرمەند و زاناکان بێدەنگ دەکران یان لەناو دەبران. ئەگەر بیرۆکەکانیان دژایەتی ئایدۆلۆژیای سیاسی باڵادەست بووبێت. گۆشەگیریی ڕۆشنبیرانی جوولەکە لە سەردەمی هیتلێر و پاکتاوکردنی بیرمەندانی ناڕازی لە سەردەمی ستالیندا، بیرهێنانەوەی توند و تیژن کە چۆن ترس و دەسەڵات دەتوانن پیلانگێڕی بکەن بۆ هەڵوەشاندنەوەی پێشکەوتن و لەقاڵبدانی.
سەرەڕای هەموو ئەم هێزانە، هێشتا مرۆڤ وا مامەڵە دەکات کە ژیان هەمیشەیی بێت. ئێمە هەوڵ دەدەین و سامان کۆدەکەینەوە و خەبات دەکەین بۆ ئەو میراتانەی کە هیوادارین لە ئێمە زیاتر بمێننەوە، بە جۆرێک ئەمە شێوازی یاخیبوونمانە لە بێبایەخیبوون. ئێمە بە ژیانەوە دەلکێین، نەک لەبەر ئەوەی بۆ هەمیشە دەژین، بەڵکو لەبەر ئەوەی هیوادارین جێپەنجەیەک بەجێبهێڵین کە بمێنێتەوە. بەڵام مێژوو پێمان دەڵێت کە تەنانەت گەورەترین ئیمپراتۆریەتەکانیش دەڕووخێن و بەهێزترین سەرکردەکان لەبیر دەکرێن و بەرزترین ئایدیاڵەکان کاڵ دەبنەوە.
ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی کە سەردەمانێک کۆی دەسەڵات و شارستانیەت بوو، لە ژێر قورسایی تەماحی خۆیدا ڕووخا. هەرەمەکانی میسر هەرچەندە زۆر بەنرخن، بەڵام ئێستا وەک هێمای سروشتی ڕاگوزەری دەستکەوتی مرۆڤ دەبینرێن. تەنانەت لە فەلسەفەشدا بیرۆکەی هەندێک لە گەورەترین عەقڵەکان- ئەفلاتون، ئەرستوو، کۆنفۆسیووس- لێکدراونەتەوە، دووبارە لێکدراونەتەوە و هەندێکجاریش فڕێدراون، ئەمەش ئاشکرای دەکات کە ئەو هەمیشەییانەی ئێمە بەدوایدا دەگەڕێین، وەک خودی ژیان، ڕاگوزەرە.
لە زانین و ناسینی بێ بایەخی ژیاندا، دەبێت ئێمە دەرگای ئازادی قووڵیش بکەینەوە. ئەگەر ژیان کورت و مەرجدار و بێ مانا بێت، ئەوا ئێمە ئازادین کە بە شێوەیەکی ڕەسەنانە بژین و ساتەوەختی ئێستا لە باوەش بگرین. وەک نیچە باسی دەکات، دەتوانین هەوڵبدەین ببینە “übermenschen”- تاکێک کە بەهاکانی خۆیان دروست دەکەن، دوور لە سنووردارکردنی ئەخلاق یان نەریتی سەپێنراو.
بێ بایەخی ژیان لە جوانییەکەی کەم ناکاتەوە. بەڵکو داوامان لێدەکات بە تەواوی بژین، تەحەدای ئەو هێزانە بکەین کە مەرجمان بۆ دادەنێن و کراوە بین بۆ گۆڕانکاری و لێکۆڵینەوەی عەقڵانی. بەم کارە پاڵ بەو کەسانە دەنێین کە هەوڵی بێدەنگکردنی بیرکردنەوە و چەوساندنەوەی داهێنان و پاراستنی دۆخی ئێستا لەسەر حیسابی پێشکەوتن دەکەن. هەموو دەزانین کە ئێمە بۆ هەمیشە ناژین، بەڵام دەتوانین هەوڵ بدەین بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی مانادار بژین، لە بەرانبەر بێبایەخی ژیاندا، گۆڕانێک بخوڵقێنین.
#دوکتور_بەهمەن_جەباری


@jnanipesheng

گەڕانێکی فەلسەفی بە بێبایەخی ژیاندا

#بەشی_یەکەم
بە درێژایی مێژوو “ژیان” فەیلەسوف و بیرمەندانی سەرقاڵکردووە و بووەتە هۆی توێژینەوەی زۆر لە ئامانج و ماناکەی. زۆرێک لە بیرمەندان دەڵێن، لە پلانە گەورەکەدا، ژیان شتێکی بێبایەخە. بەڵام بە شێوەیەکی پارادۆکسیکال مرۆڤەکان بە گەرمییەکی زۆرەوە پێیەوەی لکاون، وەک ئەوەی نەمر بن و هەرگیز کۆتایی نەیەت.
فەیلەسوفەکانی وەک ئارتوور شۆپێنهاوێر و بوونگەراییەکانی وەک ژان پۆڵ سارتەر پێیانوایە کە ژیان، خۆی لە خۆیدا، مانایەکی نییە. لای شۆپێنهاوێر ژیان پڕە لە ئازار و مرۆڤەکان کە بە ئیرادەیەکی تێرنەکراوەوە دەجوڵێن، مەحکومن بە سووڕێکی بێکۆتایی ئارەزوو. زۆرجار ساتەوەختە زوو تێپەڕەکانی بەختەوەری لە ژێر سێبەری خەبات بۆ مانەوەدان، ئەمەش وا دەکات ژیان بە شتێکی بێ بایەخ و بێ ئاکام دەربکەوێت. سارتەر لە چوارچێوەی بوونگەرایی خۆیدا پێشنیاری ئەوە دەکات کە مرۆڤەکان دەبێ مانای ژیان لەشوێنێکدا دروست بکەن کە هیچیان پێشکەش نەکات. بەبێ ئەم مانا خۆسەپێنراوە، ژیان چەندە بێمانا دەردەکەوێت، ئەوەندەش ڕاگوزەرە.
بەڵام سەرەڕای ئەم بۆچوونە، زۆربەی مرۆڤەکان وەک ئەوەی هەرگیز نەمرن دەژین. ئێمە وەک ئەوە مامەڵە دەکەین کە داهاتوو گەرەنتی کراوە، پلانی درێژخایەن دادەڕێژین، میرات دروست دەکەین و دەست بە پەیوەندییە ماددی و سۆزدارییەکانەوە دەگرین وەک ئەوەی هەمیشەیی بن. لە بەرامبەر حەتمییەتی مردندا، وابەستەیی ژیان دەمێنێتەوە، ئەمەش ڕەنگە وەک میکانیزمی ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو نادڵنیایی و ترسەی کە کۆتایی بەدوای خۆیدا دەهێنێت بمێنێتەوە.
هەرچەندە مرۆڤ زۆر هەوڵ دەدات بە ژیانەوە بلکێت، بەڵام لەلایەن زۆرێک لە هێزی دەرەکییەوە لە قاڵب دەدرێت و مەرجدار دەکرێت. تاکەکان هەر لە لەدایکبوونەوە تووشی کاریگەرییە کۆمەڵایەتی و کولتووری و سیاسیی و تەنانەت ژینگەییەکانیش دەبن کە ئەمانەش هەڵبژاردن و بیروباوەڕ و بەهاکانیان مەرجدار دەکەن. ئەرستۆ پێی وایە کە دەوڵەت (پۆلیس) ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە داڕشتنی کارەکتەری تاکەکان و وا دەکات ژیان بە قووڵی ببەسترێتەوە بە چوارچێوەی کۆمەڵایەتی فراوانترەوە.
فەیلەسوفی فەرەنسەوی میشێل فۆکۆ ئەم بیرۆکەیەی فراوانتر کرد و ئەوەی دەرخست کە داینامیکی دەسەڵات هەموو لایەنەکانی ژیان مەرجدار دەکات. بە بڕوای فۆکۆ کۆمەڵگا بە سیستەمی مەعریفە و دەسەڵات بەڕێوەدەبرێت و تێیدا تاکەکان بیرکردنەوە و هەڵسوکەوت و تەنانەت شوناسی خۆیان لەم ڕێیەوە دیاریدەکەن. ئەمەش واتە، ئەو پێکهاتە کۆمەڵایەتیانەی کە ئێمە تێیدا نیشتەجێین، ژیانمان بەو ڕادەیە مەرجدار دەکەن کە زۆرێک لە هەڵبژاردنە “ئازادەکانمان” بە هیچ شێوەیەک ئازاد نین. ئەوان بە دەستی نەبینراوی مێژوو و نەریت و دەسەڵات لە قاڵب دەدرێن.
فریدریک نیچە زیاتر لەم بیرۆکەیە دەکۆڵێتەوە و ڕەخنە لەو مەرجە دەگرێت کە ئایین بەسەر ژیاندا دەیسەپێنێت. نیچە دەڵێت ئایینی مەسیحی بە بەڵێنی ژیانی دوای مردن ژیانی لەسەر زەوی لە چاوی شوێنکەوتووانیدا شتێکی بێ بایەخ کردووە. مرۆڤەکان لەبری ئەوەی سەرنجیان لەسەر ساتەوەختی ئێستا و ئەگەرەکانی دەستکەوتی مرۆڤانە بێت، لە ترسی حوکمی ئیلاهیدا دەژین. لەوەی کە دەڵێت “خودا مردووە،” نیچە هەوڵیدا تاکەکان لەم ئەخلاقە سەپێنراوە ڕزگار بکات، هانیان بدا کە ژیان بە تەواوی لە ئێرە و ئێستادا لە باوەش بگرن.
مێژوو پڕە لە نموونەی تاک یان سیستەم کە دەبنە بەربەست لەبەردەم گۆڕانکاریدا. زۆرجار مرۆڤەکان بەرەنگاری گۆڕانکاری دەبنەوە، چونکە هەڕەشە لە دەسەڵات یان هەستی سەقامگیرییان دەکات. ئەوانەی ترسیان لە لەدەستدانی پێگە یان ئاسوودەیی خۆیان هەیە، هەوڵی لەناوبردنی یان بێدەنگکردنی دەنگەکانی گۆڕانکاری دەدەن، زۆرجاریش ئەو بیرمەندە عەقڵانییانە دەکەنە ئامانج کە تەحەدای نەزمی دامەزراو دەکەن.
یەکێک لە نموونە بەناوبانگەکان لە یۆنانی کۆنەوە دەتوانین بزانین. سوقڕات بیرمەندی گەورەی عەقڵانی بە تاوانی گەندەڵکردنی گەنجان و لێپرسینەوە لە خوداوەندەکانی ئەسینای پایتەخت سزای لە سێدارەدانی بەسەردا سەپێندرا. شێوازی لێکۆڵینەوەی دیالێکتیکی کە هانی خەڵک دەدا بۆ پرسیارکردن لە گریمانەکان، وای لێکرد ببێتە هەڕەشەیەک بۆ سەر نوخبە سیاسییەکانی سەردەمی خۆی. دەوڵەتی ئەسینا لە کوشتنی سوقڕاتدا بە شێوەیەکی کاریگەر نیشانی دا، کە چۆن کۆمەڵگاکان زۆرجار ئاسوودەیی لە نەریتدا و لە سروشتی نائارامکەری بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانەیان پێ باشترە.
بە هەمان شێوە گالیلە باوکی زانستی مۆدێرن، لە لایەن کەنیسەی کاتۆلیکییەوە گۆشەگیر کرا بەهۆی پەرەپێدانی هێلیۆسێنتریزم- ئەو بیرۆکەیەی کە زەوی بە دەوری خۆردا دەسوڕێتەوە. ئەمەش تەحەدای دیدگای جیۆسەنتریکی کەنیسەی کرد کە گرنگییەکی ئایینی و سیاسی هەبوو.
#دوکتور_بەهەمن_جەباری


درێژەی بابەت لە پۆستی خوارەوەدا ببینن.

@jnanipesheng

#ئایا_تا_ئێستا_گوندێکی_ژنانەت_لە_کوردستان_بینیوە؟

@jnanipesheng

#بێ_شرۆڤە....



@jnaipesheng

ئەو کاناڵە کوردیانەی لە بواری خۆیان باشترینن, بە پێی حەزی خۆت بەشداری کاناڵەکان ببە😉💚

تۆ دەڵێی چی؟؟؟؟


@jnanipesheng

#پەیکەرەی دایکی مامۆستا قانع

یای خورشید، ژنە نووسەر و شاعیری‌کورد کە شاعیری مەزن"مامۆستا قانع"ی لەباوەشی خۆیدا بە مێشک و بیرێکی ئاوەڵا و نەتەوەییانە پەروەردە کرد.
خاتوو خورشید بە سێ زمانی کوردی، فارسی و عەڕەبی شارەزا بووە. دیوانێکی شێعر و کتێبێکیشی لەسەر پەروەردەی مناڵ هەیە. نووسراوەکانیتریشی وەک دەکوترێ بەداخەوە فەوتاون.

دایکانی ژیر و وریای ئەم نیشتمانە هەموو کات مەزنترین پیاو و ژنیان بۆ نەتەوەکەیان پەروەردە کردووە.

ئەم پەیکەرە لەلایەن مامۆستا#هادی_زیائەددینی دەنەخشێدرێ و مەریوان ڕازاوەتر دەکات.
یاد و ناوی ئەم ژنە بوێر و وریایانە وەک ملوانکەیەکی نەخشێندراو لەسەر ملی مێژووی کوردەواری دەبریسکێتەوە.



#ژنانی_ئازا_ژنانی_پێشەنگ
#ژنانی_پێشەنگ_ژنانی_نووسەر
#ژنانی_پێشەنگ_ژنانی_نووسەر_خاتوو_خورشید

@jnanipesheng

@jnanipesheng

سەرمایەداری، ژیانی كۆمەڵایەتی دەگۆڕێت بە ژیانی تاكەكەسی و دەزگای شارستانیەتی سەرمایەداری گرنگی بە تاكبوون دەدات. تاكێك كە نیسبەت بە بوون و كاركردی خۆی ئازادە، لە سیستەمی سەرمایەداری، كاروباری نەریتی، مەعنەوی و پیرۆز لەنێو دەچێت و یاسا نەریتییەكان دەڕوخێنێت، چونكە دەزگای سەرمایەداری پێویستی بە سیستەمی پیرۆزی بیروباوەڕەكان نییە، پانتاییەكی دیكەی بۆ مرۆڤی مۆدێرن دروستكردووە و سنوری نوێی بۆ ئەو دروستكردووە .

        #ژیل_دۆڵۆز



@jnanipesheng

ڕەنگ و کاریگەری ڕەنگ لەسەر ژیانی مرۆڤەکان


‌ گرینگ ترین شت لەژیانی مرۆڤدا بریتییە لە ڕەنگەکان؛ پێویستە هەرتاکێک لە ئێمە لەو مانا گرنگە بگات کە ڕەنگەکان پێمان دەبەخشن. لێرەدا باس لە سوودی ڕەنگەکان دەکەم بە هیوای سوودبینین بۆ هەمووان
هەر ڕەنگە و کۆمەڵێک تایبەتمەندیى خۆى هەیە، لە تۆخى و کاڵى و تۆنەکانیەوە بۆ شێوازى بەکارهێنانى، بە پێى ئەو ڕەنگانەى کەسێک حەزى پێدەکات دەتوانیت زۆر لایەنى کەسایەتیی بدۆزیتەوە. هەروەها ڕەنگەکان کاریگەرییان هەیە لەسەر بارى دەروونى خەڵکى بە گشتی.

سوور:
هەستەکانت دەورووژێنێت، ئارەزووى خواردن زیاد دەکات بۆیە زۆرێک لەڕێستورانتەکان بەکاری دەهێنن، سۆز و هەستت زیاد دەکات، هەربۆیە گوڵى سوور هێمایە بۆ خۆشەویستی، کار دەکاتە سەر ئاستت لە تاقیکردنەوەکاندا و ئاستی زیرەکیت دادەبەزێنێت، چونکە ڕەنگى سوور نیشانەیە بۆ مەترسی و وەستاندن و سنووردانان.

زەرد:
هێمن و ئارامە، باشترینە بۆ پشوودانى چاوەکان.

سەوز:
هێماى ژینگە و تەندروستییە، ئەو کەسانەى حەزیان بە سروشتییە و باشە بۆ ئەو کەسانەى ئازارى گەدەیان هەیە.

شین:
جوانترین ڕەنگە لاى پیاوان، نیشانەى هێمنی و سازگارییە، پەیوەستە بە ئاو و ئاشتییەوە.

مۆر:
ڕەنگێکى خانەدانە، هێمایە بۆ دەسەڵات و سەروەت و سامان، کار دەکاتە سەر سەرکەوتن و داناى و زیرەکترت دەکات.

پەمەى:
هێمایە بۆ ناسکى و نازدارى، زۆر هێمنکەرەوەیە و خۆشەویستی و هەستت دەردەخات.

پرتەقاڵى:
هەستەکانت دەوروژێنێت، جۆش و خرۆش زیاد دەکات بۆ ئەنجامدانى کارەکان.

قاوەیى:
ئەو کەسانەى حەز بە ڕەنگى قاوەیی دەکەن زووتر بێزار دەبن، هێمایە بۆ خاک و زەوى.

سپی:
سازگارى و پاکى، ڕەنگێکى ئاشتیخوازە و تواناى داهێنان زیاد دەکات.

ڕەش:
ڕەشبینی و نێگەتیڤ (نەرینی)، ئەم ڕەنگە کار دەکاتە سەر دەروونى مرۆڤ و شەڕانگێزترى دەکات. هەروەها گرینگترین سوود لە ڕەنگەکاندا دەتوانن هەستەکانمان کۆنتڕۆڵ بکەن و وامان لێبکەن بەشێوەیەکی دیاریکراو بیر بکەینەوە و ڕۆڵی گرنگ دەبینێت لەژیانماندا و وامان لێدەکەن دڵخۆش، دڵتەنگ، توڕە یان ڕەشبین بین.
#شاگوڵ_مەولوودی


@jnanipesheng

کۆماری ئیسلامی فرچکی بە شەڕ و ئاژاوە گرتوە


دەبێ لە قسەکانی "محەممەد مەهدی میرباقری"دا توخمی باوەڕەکانی کۆماری ئیسلامی ببینینەوە. میرباقری نوێنەری مەجلیسی بەناو خوبرەگانی ڕێبەریی کۆماری ئیسلامیی ئێران، لە حەوتووی ڕابردوو و لە بەرنامەیەکی تەلەڤیزیۆنیی کەناڵی یەکی دەنگ‌وڕەنگی کۆماری ئیسلامیدا دەرکەوت. لەم وتووێژەدا ئاماژەی بە چەند خاڵێکی گرینگ کرد، کە بەڕواڵەت لەگەڵ کەشی فەرمیی سیاسەتەکانی ڕێژیمدا ناتەبان. میرباقری ئاماژەی بە وتەی ئەو "گەڵاڵەی مەزنی خوا" کرد، کە هەمان شەڕی نێوان "باوەڕداران" و "بێ‌باوەڕان"ـە کە ئەو پێی‌وایە ئەم شەڕە حەتمەن ڕوو دەدات و لە ئاکامیشدا باوەڕمەندان سەرکەوتوو دەبن. ئەو دەڵێ مەبەستی ئەم شەڕە نزی‌بوونەوە لە خوایە، جا بۆ گەیشتن بەو مەبەستە "پیرۆز"ە گەر نیوەی خەڵکی جیهانیش تێدا بچن، هێشتا هەر بایەخی هەیە و کوژرانی ٤٢ هەزار فەلەستینی لەم پێناوەدا گرنگییەکی نییە.
ئەم ڕوانگەیە لەنێو ڕێبەرانی تری کۆماری ئیسلامییشدا بەهێزە، بەڕاستی ئەوانیش پێیان‌وایە دەبێ دنیا کاول بێ بۆ ئەوەی بوار بڕەخسێ بۆ سەرهەڵدانی ئیمامی نادیار و غایبیان. لەم ڕووەوە بڕوانینە کردارەکانی کۆماری ئیسلامی، ڕەنگە بڕێک بۆمان ڕوون بێتەوە کە مەبەست و نییەتی ئەم دەسەڵاتە لەو ئاژاوەگێڕییانەی وا بەردەوام دەیکات، چییە؟ هەرچەند وەزیری دەرەوەی دەوڵەتی پزشکیان بووەتە یەکێک لە هەڵسووڕترین وەزیرە دەرەوەکان و بەردەوام لە دەرگای وڵاتان دەکوتێ، بەڵام کاربەدەستانی ئەم ڕێژیمە ئۆلیگارشییە لە ناخیاندا باوەڕیان وایە ئەو شەڕە بەوتەی ئەوان نیهایییە بەڕێوەیە و ئەمانیش دەبێ بەشداریی تێدا بکەن.
ئەوان وا بیر دەکەنەوە دەبێ دژایەتیی سیستمی ئاراییی جیهان کە دەوڵەت-میللەتی مۆدێرنە، لە ڕێگەی سیستمی ئۆممەت-ئیمامەتەوە بکرێ و هەموو وڵاتانی ئیسلامی بە ڕێبەریی کۆماری ئیسلامی لە بەرامبەر ئامریکادا – وەک جەمسەری سەرەکیی ئەو سیستمە - ڕابوەستن. ئەمە ئەو ویستە بوو کە لە وتارە هەینییەکەی خامنەیییشدا دەرکەوت و داوای لە وڵاتانی ئیسلامیی هاوسنووری ئیسرائیل کرد، کە هێرش و جیهاد بکەن. بەدوای کوژرانی "یەحیا سینوار"، ڕێبەری ڕێکخراوی "حەماس" زۆربەی وڵاتانی ڕۆژاوایی ئومێدەوار بوون بەوەی ئاگربەسێک بێتە ئاراوە، بەڵام ڕێبەرانی کۆماری ئیسلامی باسیان لە بەردەوامیی بەهێزتری بەوتەی ئەوان "موقاومەت" کرد؛ لێرەدایە بۆمان دەردەکەوێ هەتا زیاتر ناوچەکە ئاڵۆزتر و شەڕەنگێزتر بکەن، بە مەبەستەکەیان نزیکتر دەبنەوە.
لێرەدا مەبەست ئەوەیە نیشان بدرێ کەوا ژیان و گیانی مرۆڤەکان و تەنانەت موسوڵمانان و غەززە و قودسیش بۆ کۆماری ئیسلامی گرینگ نییە و بە لەنێوچوونیان خەمبار نابێت کە هیچ، تەنانەت بە پێوسیتییەکیشی دەزانێ. جیاوازیی ئێستای خامنەیی لەگەڵ خومەینیدا لەوەدایە کە خومەینی پێی‌وابوو شەڕ بۆ ئەوان نێعمەت بوو، بەڵام خامنەیی پێی‌وایە شەڕێک کە لەوان دوور بێ نێعمەتە بۆیان، دەنا لەوەدا کە شەڕەکە ببێ جیاوازییەکیان نییە. ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی لە شەڕێکدا بزانێ دەتوانێ لە ڕووی نیزامییەوە دەستی باڵای تێدا هەبێ بێ‌ئیستخارەکردن دەیکات، ئەم هەوڵانەی وەزیری دەرەوەیان بۆ ئەوەیە ترسی لەنێوچوونیان ڕێ نیشتووە.
ئێستا کە ڕووداوەکانی ناوچە دەبینین، شایەدی بێبەزەییی لەڕادەبەدەر لەم شەڕانەداین، سەیری کاول‌کاری و وێرانیی بێ‌سنووری ئەم شەڕانە دەکەین، دەبێ لای خۆمان بەراوردێکی مێژوویی بکەین. حیزبی دێموکرات کە باوەڕێکی قووڵی بە چارەسەری ئاشتیخوازانەی پرسی کورد لە ئێران هەبووە و هەیە، لە یەکەم ڕۆژەکانەوە و بە لەبەرچاوگرتنی ئوسوول و ئامانجەکانی، نەیویست خەڵکی کوردستان لەگەڵ ڕێژیمێک کە لە شەڕ دەگەڕا تووشی شەڕ بکات، ڕێژیمێک کە ئێستاش لە زاری بەرپرسانیەوە بۆمان دەردەکەوێ ئەوەی لای ئەوان بایەخی نەبێ ژیان و گیانی خەڵکە، ئەوەی بۆیان گرنگ نەبێ ئاوەدانی و ئازادی و خۆشبژیویی تەنانەت ئەو خەڵکەیە وا بەڕواڵەت پاڵپشتییان لێ‌دەکەن، ڕێژیمێک کەوا بەردەوام لە تەپڵی ئاژاوە و ناسەقامگیری دەکوتێ، ڕێژیمێکی خوێنڕێژ کە گەر دەرفەتی وەچنگ کەوێ و خۆی بە باڵادەست بزانێ لە ڕشتنی هیچ خوێنێک درێغی ناکات، وەک لە کوردستان کردوویەتی و دەیکات، وەک لەسەر شەقامەکانی ئێران کرد، وەک ئێعدامە بەکۆمەڵەکانی وا کردی، وەک ئەو خوێنانەی لە سووریە و ئێراق و لوبنان ڕشتی؛ کۆماری ئیسلامی خووی بە خوێنڕشتنەوە گرتوە و هەوڵە دیپلۆماسییەکانیشی لە ترسە، نەک لە دژی‌شەڕبوونی.
#هەردی_سەلیمی
         

@jnanipesheng

@jnanipesheng

"هێزی نەرمی جەماوەر، ڕێکخستنی سیاسی و مەدەنی، هێزی پێشمەرگە و ئەزموونی کوردستان، گەورەترین سەرمایەی ڕۆژهەڵاتە"


یەک: پێویستە سەرەتا لێمان ڕوون ببێتەوە کە ئایاکوو ئیسرائیڵ وڵامدانەوەی دژ بە ئێران دەبێت یان نا. ئەگەرەکان بە زۆرینە، وڵامی "بەڵێ" دەدەنەوە بەم پرسیارە.

دوو: چڕی و جۆر و قووڵیی وەڵامدانەوەکە چەندە؟ بەهێز، مامناوەند، یان لاواز؟ هەریەک لەم حاڵەتگەلە، لێکدانەوە و بژاردەی تایبەت بە خۆی هەیە.

سێ: لە ئەگەری پێکانی چڕی دامەزراوەکانی هێزی ڕەق لە کوردستان، پێویستە بیری جیددی لە ڕاپەڕینی جەماوەریی ڕۆژهەڵات بە مەبەستی کۆنترۆڵی خاک بکرێتەوە.

چوار: بۆ ئەگەرەکانی مامناوەند و لاواز، "چاوەڕوانیی چالاکانە" پێویستترە.

پێنج: ڕێبەریی سیاسیی ڕۆژهەڵات، لە ئەگەری یاریکردن لە بازنەی ئێرانیدا، پێویستە لە کوردستانەوە بڕوانێ بۆ تاران نەک لە تارانەوە بۆ کوردستان.

شەش: هێزی نەرمی جەماوەر، ڕێکخستنی سیاسی و مەدەنی، هێزی پێشمەرگە و ئەزموونی کوردستان، گەورەترین سەرمایەی ڕۆژهەڵاتە بە بەراوردکردن لەگەڵ نەتەوەکانی دیکە.

حەوت: خاکێکی کۆنتروڵکراوی کوردستانی، گەورەترین ئامێری سیاسەتی کوردستانییە بۆ سەپاندنی ویست و خواستەکانی ڕۆژهەڵات.

هەشت: تێپەڕین لە کۆماری ئیسلامی، لە جیاتی ڕووخانی کۆماری ئیسلامی، خۆدەربازکردنە لە کۆت و بەندێکی خۆسەپێندراوە (قید خودنهادە). ئەزموونی باشوور و ڕۆژاوا پیشانی داوە کە مەرج نییە حەتمەن تاران، لە کورتماوەدا بڕووخێت. بە بوونی حکوومەتیشەوە، ڕۆژهەڵات دەتوانێت ئازاد بێت.

نۆ: بڕیاری یەکلاکەرەوە و بێ دوودڵی و دڵەڕاوکی لە ساتەوەختی ژیانی، گرینگترینە.

دە: پێویستە ستراتژیی هەمیشەیی سەربەخۆیی بێت و دەسکەوتەکانی دیکە، تەنیا وەکوو تاکتیک ببینرێت. ئەمە ڕەمزی فەزیلەتی گەورەیە.

✍#بێهزاد_خۆشحاڵی


@jnanipesheng

"ئاگرپا" چاپ و بڵاو کرایەوە.....



کۆمەڵە چیرۆکی "ئاگرپا" بە شێوەزارەكانی زمانی‌کوردی بە پێنووسی نووسەرانی‌کوردی نیشتەجێی تاران چاپ و بڵاو کرایەوە.

نووسەرانی ئەم کۆمەڵەچیرۆکە لە گرتە فیلمێکدا چاپ و بڵاو بوونەوەی ئەم بەرهەمەیان ڕادەگەیاند.



@jnanipesheng

@jnanipesheng

مۆسیقای کوردی و پێوەرەکانی.....


@jnanipeheng

کورد بەهۆی نەبوونی دەوڵەتی نەتەوەیی لەلایەن داگیرکەرانەوە بە دواکەوتوو و وەحشی نیشان دراوە



زۆرجار دەبینین کەسگەلێک بە ڕهایی دەڵێن "کورد لە ڕابردوودا خەڵکێکی داخراوی دواکەوتوو بوون"؛ وەک بڵێی ئەگەر دواکەوتووییەک هەبووبێت، تەنیا بە بەری کورد دوورابێت، لە کاتێکدا داخراوی و دواکەوتوویی کورد لە ڕابردوودا ئەگەر کەمتر لە گەلانی دیکە نەبووبێت، زیاتر نەبووە. جارێ داخراوی و دوگمبوون لە ڕابردوودا لە کورد بەو شێوەیە ناوەشێتەوە وەک لە گەلانی دیکە دەوەشێتەوە، بە ئێستاشەوە.

کورد لە سەت ساڵی دواییدا بەهۆی نەبوونی دەوڵەتی نەتەوەیی لەلایەک لەلایەن داگیرکەرانەوە بە دواکەوتوو و وەحشی نیشان دراوە، لەلایەک پێشی پێ گیراوە کە لەگەڵ پێشکەوتوویی دنیای مۆدێڕن بکەوێت. ئەوەی وا وەحشی نیشان دراوە و پێشی پێ گیراوە لەگەڵ دنیای پێشکەوتوو بکەوێت، بە مانای ئەوە نایە هەر لە بنەڕەتدا دواکەوتوو و داخراو بووە.

بۆیە کاتێک کەڵک لەو دەربڕینانە وەردەگرین دەبێ وریا بین، نەوەک نەوەی دواڕۆژی کورد بە بیستنی ئەو توڕەهاتانە متەمانە بەخۆی بێتە خوارێ.

✍️#ناسرای_خاتووزین_نووسەر


@jnanipesheng

‌ چاوەدێری مافی مرۆڤ لە نوێترین ڕاپۆرتی خۆیدا باسی لە وردەکارییەکانی یاسای "حیجاب و عیفاف" کردووە کە بڕیارە بەم زووانە بچێتە قۆناغی جێبەجێکردنەوە.
بەپێی ڕاپۆرتی چاوەدێری مافی مرۆڤ، هاوکات لەگەڵ جێبەجێکرانی ئەم یاسایە، ژنان دەبێ سەبارەت بە ڕەچاونەکردنی حیجابی زۆرەملێ چاوەڕێی سزاکانی وەک پێبژاردنی نەختیی زۆر گران، بەندکرانی درێژماوە و بێبەریکران لە سەفەر بن کە ئەمە دەتوانێ پارەیەکی زۆر بخاتە گیرفانی جێبەجێکارانی ئەم سزایانەوە.
گەڵاڵە یاسای "پشتیوانی لە بنەماڵە بە سەرنجدان بە پەرەدان بە فەرهەنگی عیفاف و حیجاب" و ناسراو بە "حیجاب و عیفاف" لە ٢٧ی خەرمانانی ئەمساڵدا و لە بەرەبەری دووهەمین ساڵوەگەڕی شەهیدکرانی ژینا ئەمینی و دەسپێکی بزووتنەوەی ژینا، لەلایەن شۆرای نیگەهبانەوە پەسەند کرا و بڕیار وا بوو لە دەوڵەتی پزشکیاندا جێبەجێ بکرێت.
ئەم یاسایە ژمارەیەک سزای بۆ جێبەجێکردنی حیجابی زۆرەملێ هێناوەتە گۆڕێ کە بە دیاریکراوی لە ڕووی ڕەگەزییەوە دیاری کراون و بەم پێیە کۆمەڵێک سزا دیاری کراون کە پێبژاردنی نەختی و بەندکرانی درێژماوە، سنووردارکردنی سەفەر و هاتوچۆ و دەرفەتی کار و پەروەردەش لەخۆ دەگرێ.
بە وتەی ئەم ڕێکخراوە، ئەم سنووردانانە لەلایەن ڕێژیمەوە نە تەنیا بە مەبەستی کۆنتڕۆڵکردنی زیاتری جەستەی ژنان بەڵکوو ئەتوانێ قازانجێکی مادیی زۆریش بخاتە گیرفانی کاربەدەستانی ڕێژیمەوە.
لەم ڕاپۆرتەدا ئاماژە بەوە کراوە کە ئەم گەڵاڵەیە لە ٧١ بڕگە پێکهاتووە و دەستی وەزارەتی ئیتلاعات، سپای پاسداران، پۆلیس و هێزی بەناو دادوەری بۆ بەدواداچوونی ژنان ئاوەڵا دەکات.
بەپێی ئەم یاسایە ئەو کاروبار و ناوەندانەش کە سەرپێچی لە جێبەجێکردنی ئەم یاسایانە بکەن، هەڕەشەیان لێ دەکرێ یان دادەخرێن.
ئەم یاسایە دەبێتە هۆی ئەوەی کە جیا لە بەهێزکردنەوەی گەشتی ئێرشاد، حیجاببانەکان و گەڵاڵەی نوور، گوشارەکان لەلایەن پیاوان و کۆمەڵگەی پیاوساڵارەوە پەرە پێ دەدەن.
لەم چوارچێوەیەدا هەر کەس لە شوێنە گشتییەکاندا بە بێ پۆششی ئیسلامی ببینرێت، لە ٢ هەتا ٥٠ میلیۆن تمەن سزای نەختی دەدرێت و ئەگەر تاوانی بە ناو بەدحیجابی دووپات بکڕیتەوە سزایەکی هەتا ١٥٠ میلیۆن تمەن، قەدەغەی چوونەدەرەوە هەتا دوو ساڵ، بێبەریکران لە چالاکیی ئۆنلاین هەتا دوو ساڵ و پێنج ساڵ بەندکران بەسەر کەسەکەدا دەسەپێت.


@jnanipesheng

ژنم من سەرچاوەیی ژین کەچی ژینم هەموو ژان...

#ڕۆژی_جیهانیی_ژنانی_لادێ

ناکرێت باسی بابەتێکی ئینسانی یان فەرهەنگی یان کۆمەڵایەتی بکەیت بەڵام ڕۆڵی گرینگی ژنان لە بەرچاو نەگریت. لە کوردستانی ئێمە بگرە زۆرتر لە هەر شوێنێکی جیهان،ژنان بەتایبەت ژنانی لادێ
وێڕای کار و ئەرکی قورسی ماڵ و بنەماڵە،هاوکات پێ‌بەپێ و شان‌بەشانی پیاوەکانیان، بگرە زۆرتر و زیاتر لە پیاوانیش،لە کار و ئەرکی دەرەوەی ماڵ وەکوو نان‌دەرهاوردن و ئاژەڵداری و کۆکەن و کشت‌وکاڵ، کاریان کردووە و زەحمەتیان کێشاوە و ڕۆڵی گەورە و بەرچاویان بووە ،کەچی بەداخەوە هیچکات بەپێی پێویست ڕێز لە ئەرک و کار و زەحمەتەکانیان نەگیراوە و هیچکات گرینگی و بایەخ نەدراوە بە جێگە و پێگەی بەرزی ژنانەیان.بێگومان باوکان و باپیرانی ئێمە زۆر زۆر بەختەوەر بوون و بەختەوەرن کە ئاوا هاوسەرانێکی سەختکۆش و زەحمەتکێش و پاک و شەریف و سخاوەتمەندیان بووە کە بوێرانە و فیداکارانە هەمووی هێز و هەست و توانای خۆیان پێشکەشی هاوسەر و ماڵ و منداڵ کردووە و هیچکاتیش هیچ چاوەڕوانییەکیان نەبووە.
بژین و بمێنن شێرەژنانی وڵاتم
#ڕۆژیار_حەسەنی

@jnanipesheng

@jnanipesheng

سەر لە نوێ بمنووسەوە
لە ئەزەلێڪی نوێ
ڪە دەستی هیچ داهێنەرێ
نەگەیشتوێ پێی
هیچ یاسایەڪ لەوێدا
سنوورەڪانی بانگ نەڪردبێت و
هیچ شەرمێڪ بە شەرمەوە
خۆی واژۆ نەڪردبێت

سەر لە نوێ بمنووسەوە
من تەماشاگەرێڪی بێ سەرەنجامم
لەم شانۆیەدا
ڪە نە تۆ گەیشتی بە ڪۆتایی و
نە من!
نە تۆ دەستت بەردا له بێدەنگیم و
نە من پیتەڪانی تۆم
      ڪۆ ڪردەوە
لە نێو نادیارێڪی کۆنەوە
ڪە ئایەتێ بوون
                بۆ خۆشەویستیم...!



#پ_ڕ_سایدا

#نێردراو_لە_لایەن_ئەندامانەوە

@jnanipesheng