КЕМЕ МЕДИА

*БАЛАНЫ ИЛИМ АЛУУГА КЫЗЫКТЫРУУ*

✍🏻 Сыдыгалиев Бакыт

Ислам дини ар бир мусулманга илим алууну парз кылган. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам:
*“Илим алуу – ар бир мусулманга парз”* - деп айткан. (Ибну Маажа)
Мусулмандардын кары-жашы дебей, аял-эркек дебей баарына илим алуу парз. Илим алуу ибадаттардын эң жакшысы жана Аллахка жакындаткан жолдордун эң кыскасы. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, өз хадисинде мындай деп айткан:
*“Силердин араңардан эң жакшыңар – Куранды үйрөнүп, аны башкаларга үйрөткөндөр”.* (Сахих Бухари)

Илим алуунун эң ылайыктуу убагы жаш курак. Аллахтын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
*“Кимде-ким Куранды жаш кезинде үйрөнсө, анда Куран анын эти менен канына аралашкан болот”.* (Сунан Байхакий)

Балдарды жаштайынан окутуу алардын илимге болгон кызыгуусун күчөтөт жана илимди жакшы көрүүсүнө себеп болот. Балдардын илимге болгон кызыгуусун күчөтүү ата-эненин милдеттеринен. Анткени баланын илимдүү болуусу ата-эненин бул дүйнөдө да, акыретте да даражасын бийик кылат.
Сахабалар, табийиндер балдарын жаштайынан илим алуусуна дайыма өзгөчө көңүл бурушкан. Ибну Аббас, радыяллаху анху, айтат:
*“Ким Куранды балагатка жеткенге чейин үйрөнсө, ал эртелеп шарият өкүмдөрүн билиптир”.* (Шуабул ыйман)

Абдуллах ибну Масуд, радыяллаху анху, айтат:
*“Илим алгыла! Илимге качан муктаж болуп калаарын чындыгында эч ким билбейт”.* (Китабул Илм)

Хасан аль-Басрий, рахимахуллах, айтты:
*“Жаштайынан жаттаган нерсе ташка чегилген оюмдай”.* (Факих уа мутафаких Хотиб Багдад)

Хасан ал-Басрий, рахимахуллах, башка бир сөзүндө:
*“Бизге илим алыш үчүн жаш балдарыңарды жөнөткүлө. Анткени алардын жүрөктөрү таптаза бойдон жана уккан нерселеин тез жаттап алышат”.* (Жамигул Ахлак. Хотиб Багдади)

Мына ушул себептен балдарды жаштайынан илим алууга кызыктыруу керек. Илимге кызыгып калган бала илим алууда болгон тоскоолдуктарды, оорчулуктарды жеңе билет жана кыйынчылыктарга чыдамдуу болот. Ошондой эле ал илим алууда ата-энесине көп оорчулук келтирбестен, өзүнүн кызыгуусу менен илим алат. Мына ошондуктан ата-энелер балдарын бешиктен кабырга чейин илим алуусун өз моюндарына алып, аларды ар дайым көзөмөл кылып туруу өтө зарыл.

*БАЛДАРДЫ ИЛИМ АЛУУГА КЫЗЫКТЫРУУНУН КЭЭ БИР ЖОЛДОРУ*
• Илим алууда ата-эне биринчи кезекте үлгү болуулары керек. Анткени балдар үчүн ата-энеден өткөн үлгүлүү инсан жок. Ошондуктан ата-энелер үйдө балдардын көзүнчө илим алууда аларга үлгүлүү болуулары кажет. Ошондой эле үйгө кичине болсо да китепкана кылып коюу керек жана ал жердеги китептерден балдардын көзүнчө окуп туруу зарыл.

• Жаш балдарга ылайыктуу китепчелерди сатып берүү керек. Кээде китеп алууда баланын өзүнө тандатуу жакшы. Бирок китеп сатып берээрде ал китептин мазмуунунуа өтө көңүл буруу зарыл. Биринчиден, баланын жашына, акылына жана деңгээлине төп келүүсү, ошондой эле өңү-түсү жана ичинде камтылганы балага ылайыктуу болуусу кажет. Өзгөчө китепте камтылган маалымат шариятка каршы келбеген болуусу зарыл. Ошондой эле ал китептерди баланын окушуна ата-эне жардамдашып туруу. Баланын китеп окуусу анын илим алуусуна жакшы пайда берет.

• Баланын өзүнө таандык китеп текчесин кылып берүү жана канчалык көп китеп окуса, белектер менен баланы сыйлап ошону менен аны кызыктырып туруу.

• Ата-эне балдарына китеп окуп берүү үчүн бир убакты белгилеп, ал убакта балдарга кызыктуу китептерден үзбөй окуп берүүлөрү абзел жана окулган китептерди балдар менен талкуулоо балдардын илимге болгон кызыгуусун күчөтөт.

💌 Маалыматты башкалар менен да бөлүшүңүз

ТАКЫБАЛЫК (4-бөлүм)


ТАКЫБАЛЫК ҮЧ ТҮРГӨ БӨЛҮНӨТ:



1️⃣ - Адамдын тозокто түбөлүк калуусуна себеп болгон ширк жана куфр амалдардан сактанып такыбалык кылуу. Мындай такыбалык Аллахты жалгыздоо менен болот.
Кээ бир адамдар ширк жана куфрлуктан сактанып бирок чоң күнөөлөрдөн сактанышпайт. Анткени алар мен тозокко түшсөм да анда түбөлүк калбасам мага жетиштүү деп ойлошот.

*Мисалы:* Кээ бир адамдар мен мусулманмын деп келиме келтиришкени менен аларга милдет болгон намаз, зекет жөнүндө ойлонуп да коюшпайт. Же болбосо таразадан алдашат же болбосо тапкан ырыскысы арам жолдордон.

Алар Аллахты жалгыздашат Пайгамбарга ыйман келтиришет, Исламдын кээ бир түркүктөрүн аткарышат. Бирок алар арам иштерден сактанышпайт жана чоң күнөөлөрдү кыла беришет.
Мына ушул амалдары менен кыяматка барган адам Аллахтын каалоосунда болот. Аллах таала кааласа күнөөлөрүн кечирип бейишке киргизет, а эгерде кааласа күнөөсүнө жараша азаптап андан соң бейишке киргизет.

2️⃣ - Тозокто азапталууга себеп болуучу чоң күнөөлөрдүн баарынан сактанып такыбалык кылуу.
Кээ бир адамдар динден чыгаруучу куфрлук иштеринен жана чоң күнөөдөн сактанышат. Бирок алар кичине күнөөдөн тыйылышпайт жана нафил ибадаттарды көп аткарышпайт.

*Мисалы:* Кээ бир адамдар өзүнө милдет болгон намаз, орозо, зекет, ажылык ж.б.у.с парз амалдарды аткарышат. Бирок башка бирөөдөгү жакшылыкты көрө алышпайт же сөгүнүп сүйлөшөт же жалган айтып тамаша кылышат.

Адам кичине күнөөлөрдү аткара бергендиктен ал кичине күнөөлөр көбөйүп жатып анын тозокто азапталуусуна себеп болуусу мүмкүн.
Аллахтын Элчиси, саллаллоху алейхи уа саллам, айтты: *"Күнөөлөрдүн кичинелеринен сактангыла! Ал чогулуп жатып адамды кыйроого учуратат."*

Аллах айтты: *"Эй, ыйман келтиргендер! Аллахтан чыныгы коркуу менен такыбалык кылгыла."* (Ал-Имран 102-аят)  

Ибну Ражаб (рахимахуллах) айтты: Толук такыбалык ал – милдет болгон иш-аракеттерди аткаруу, арам жана күмөн иш-аракеттерди таштоо.

Чыныгы такыбалык чоң күнөөлөрдөн гана сактануу эмес! Чыныгы такыбалык – тозокко түшүүгө себеп болгон бардык иш-аракеттерден сактанып такыбалык кылуу!



3️⃣ - Аллахтан жана Аны зикир кылуудан алаксытып коюучу нерселерден, жадагалса ал нерсе мубах болсо да андан алыстап такыбалык кылуу. Бул такыбалыктын эң бийик чокусу.

*Мисалы:* Кээ бир адамдар парз жана нафил ибадат амалдарды аткарышат. Бирок көп убактыларын пайдасыз сөз менен, оюн күлкү менен же интернеттен керексиз маалыматтарды угуу менен өткөрүшөт.


Чыныгы такыбалык жана такыбалыктын туу чокусу кээ бир мубах нерселерди таштоо менен болот.

Мубах нерселер менен көп алек болуу жүрөктөрдү Аллахты эстөөдөн тосуп коёт. Ошондой эле жүрөктүн катып калуусуна жана макрух же арам нерсеге түшүп калууга себеп болуусу мүмкүн. Бул деген мубах нерселерден таптакыр алыс болуу дегени эмес! Кээ бир мубах нерселерди такыбалык үчүн таштоо деген.

Суфьян Ас-Саури, рахимахуллах, айтты: Алар (такыба инсандар) адамдардын көпчүлүгү сактанбаган нерселерден сактангандыктары үчүн такыба деп аталышкан.



✍🏻  Орозоали уулу А.

❇ *ДУБА КЫЛЫП ЖАТКАНДА КҮНӨӨЛӨРҮН МОЙНУНА АЛЫП ЖАНА АЛЛАХ БЕРГЕН НЭЭМАТТАРГА ЫНАНЫП ДУБА КЫЛУУ*
 
Шаддад ибну Аус, радыяллаху анху, риваят кылган хадисте, Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам: *«Истигфарлардын эң улугу: Аллахумма Анта Робби, лаа илааха илла Анта, холактани уа ана ъабдука,  уа ана ъалаа аъхдика уа уаъдика мас-татоъту, ъауузу бика мин шарри маа санаьту, абуу-у лака биниъматика ъалаййа, уа абуу-у лака бизанби, фагфирли, фа иннаху лаа ягфируз зунууба илла Анта» – дегенден кийин мындай деди: «Ким ушуну эрте менен толук ишенген абалда айтып, ошол күнү жан берген болсо, анда ал бейиш элдеринен болот. Кимде-ким кечке жуук толук ишенген абалда айтып, ошол түнү жан берген болсо, анда ал бейиш элдеринен болот».* (Сахих Бухари, 6306)
 
‎شَدَّادُ بْنُ أَوْسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: " سَيِّدُ الِاسْتِغْفَارِ أَنْ تَقُولَ: اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لاَ إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ لَكَ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي، فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ " قَالَ: «وَمَنْ قَالَهَا مِنَ النَّهَارِ مُوقِنًا بِهَا، فَمَاتَ مِنْ يَوْمِهِ قَبْلَ أَنْ يُمْسِيَ، فَهُوَ مِنْ أَهْلِ الجَنَّةِ، وَمَنْ قَالَهَا مِنَ اللَّيْلِ وَهُوَ مُوقِنٌ بِهَا، فَمَاتَ قَبْلَ أَنْ يُصْبِحَ، فَهُوَ مِنْ أَهْلِ الجَنَّةِ»
 
‎سَيِّدُ الِاسْتِغْفَارِ أَنْ تَقُولَ: "اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لاَ إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ لَكَ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي، فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ"
 
Мааниси: Оо, Аллах! Сен менин Раббимсиң. Сенден башка сыйынууга татыктуу кудай жок. Мени жараттың, мен Сенин кулуңмун. Мен Сенин милдеттериңди, Сага берген убадаларымды алым жетишинче аткарамын. Кылган нерселеримдин жамандыгынан Сенден коргоо сураймын. Мага берген нээматтарыңды мойнума аламын. Күнөөлөрүмдү да мойнума аламын, мени кечир! Сенден башка күнөөлөрдү эч ким кечирбейт».
 
Дуба кылып жатканда адам баласы өзүнүн алсыздыгын сезип шайтан азгырып билбестен кылып койгон күнөөлөрүн мойнуна алып, жараткан Аллахтын нээматтарын баркын билип шүгүр айтып дуба кылса, анда улуу Аллах кабыл кылат жана бул кылып жаткан ибадаттарына сооп-сыйлыктарын берет.

✍️ Умар Абдиламит уулу

💌 Маалыматты башкалар менен да бөлүшүңүз

❇ *ДУБА КЫЛЫП ЖАТКАНДА КАЙРА-КАЙРА КАЙТАЛАП СУРАНУУ*
 
Анас, радыяллаху анху, рываят кылган хадисте Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: *«Оо, Улуулук жана берешендик Ээси!»* – деген (улуу ысымдырын дубада) ар дайым айткыла». (Сахих аль-Жаамиъ, 1250)
 
‎ عَنْ أَنَسٍ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «أَلِظُّوا بِيَا ذَا الجَلَالِ وَالإِكْرَامِ».

‎*(ذو الجَلَالِ وَالإِكْرَامِ)*
*«Улуулук жана Берешендик ээси»* – деген Аллахтын улуу ысымдары бар. Ал улуу ысымдары менен дуба кылса, анда дубасы сөзсүз кабыл болоорун Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, ыйык хадисинде баяндады. Ошондой эле көп-көп дуба кылуу жана дубада айткан сөздөрүн кайра-кайра кайталоо дубанын кабыл болуусуна себеп болоорун айтты.

✍️ Умар Абдиламит уулу

▁▁▁▁▁▁▁▁▁▁▁▁▁
💌 Маалыматты башкалар менен да бөлүшүңүз

*ЛУКМАН СҮРӨӨСҮНҮН 13-АЯТЫ*

Аллах айтты: *«Чындыгында, ширк кылуу чоң зулумдук».* (Лукман сурөөсү, 13-аят)

Абдуллах ибн Аббас, радыяллаху анху, айтат: Аллах таала: *“Чындыгында ыйман келтирген жана ыймандарына зулумдукту аралаштырбаган адамдарга амандык болот жана алар туура жолдо болушат”* – деген аят түшкөндө Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, сахабалары: *“Кимибиз гана зулум кылбайбыз?”* – деп айтышты.

Ошондо Аллах таала ушул аятты түшүрдү: *«Чындыгында, ширк кылуу чоң зулумдук».*

Жогоруда аятта айтылган ширк бул чоң ширк. Аллахка шерик кошуудандагы өткөн чоң күнөө жок. Ошондуктан Аллах таала ширкти чоң зулумдук деп айткан. Анткени адам баласынын бардык кылган ибадаттары жана диний иш аракеттери Аллахка гана арналган болуш керек.


✍️ Курсант Абдыманап уулу

*ЭҢ МЫКТЫ ҮЛГҮ – ПАЙГАМБАР*

*ООРУП ЖАТКАН АДАМДЫ ЗЫЯРАТ КЫЛУУДА ҮЛГҮ*

Сахабаларынын бири ооруп калса, аны зыярат кылат эле. Кызматын кылып жүргөн "китеп ээлеринен" (жөөт) болгон жаш баланы зыярат кылган. Мушрик абасы ооруп жатканда аны зыярат кылган. Ал экөөнө Исламды кабыл кылууну сунуштаганда жөөт Исламды кабыл алган, абасы кабыл кылган эмес. Ооруп жаткан адамга жакын келип, баш жагына олтуруп, абалын мындай деп сурайт эле: “Кандай болуп калдың?” Бейтапты оң колу менен сылап: “Адамдардын Раббиси, оо, Аллах! Жамандыкты кетир, буга шыпаа бер, шыпаа берүүчү Өзүңсүң, Сенин шыпааңдан башка шыпаа жок, оору калтырбай турган шыпаа бер!” – деп дуба кылар эле. (Зад ал-Маад, 1/494)

*ТАБИГЫЙ АМАЛДАРДЫ АТКАРУУДА ҮЛГҮ*

Бут кийим кийүүдө, чачын тароодо, даарат алганда, алганда жана бергенде оң колу, оң жагы менен баштоону жакшы көрөт эле. Оң колун тамак жегенге, ичкенге, даарат алганга колдонуп, сол колун ажат канага барганда, нажас нерселерди кетиргенде колдонгон.

Чачын алганда баарын алат эле же баарын калтырат эле. Чачынын бир бөлүгүн алып, бир бөлүгүн калтырып койбойт эле.

Мисвак колдонгонду жакшы көргөн. Орозо учурунда да, оочу ачык учурунда да колдонгон. Уйкудан турганда, даарат алуудан алдын жана маназдан алдын, үйгө кирерде колдонгон.

Атыр-мискти көп колдонгон, жакшы көргөн жана бирөө сунса кайтарган эмес.

Чачын тарап таза кармоону жакшы көргөн. Кээде чачын өзү тараса, кээде Аиша, радыяллаху анха, тарап берген.

Мусулмандар бүгүнкү күнү абалдарына көңүл буруулары керек. Аллахтын Элчисин жана анын сахабаларын эң жогорку үлгү тутуулары зарыл, актёрлорду, ойчулдарды, батыш адамдарын үлгү тутпай.

Мамашарип уулу Н.

*МАИДА СҮРӨӨСҮНҮН 90-93-АЯТТАРЫ*

Аллах таала айтты:
*“Эй, ыйман келтиргендер! Чындыгында, арак, кумар оюндары, (буттарга арнап курбандык чалуу үчүн дайындалган) жайлар жана (келечекте силер көрө турган жакшылык жана жамандыкты билүү үчүн колдонгон) аспаптар (булардын баары) шайтан кооздогон күнөө иштер. Ошондуктан булардан алыс болгула, ошондо ийгиликке жетерсиңер. Чындыгында, шайтан арак менен кумарды кооздоо менен силердин ортоңордо душмандыкты жана жек көрүүнү пайда кылууну, Аллахты зикир кылуудан жана намаздан тосууну каалайт. Эми силер бул күнөөлөрдөн тыйыласыңарбыА?! Аллахка баш ийгили жана Элчиге баш ийгиле. (Аларга каршы чыгуудан) Сак болгула. Эгер (баш ийүүдөн) жүз бурсаңар, анда билгиле Биздин Элчибиздин милдети ачык-айкын жеткирип коюу гана. Ыйман келтирип, жакшы амалдарды кылгандар (арам кылынганга чейин ичкен аракраты үчүн) күнөөлүү эмес, эгерде арам нерселерден алыс болуп жана ыйман келтиришип, андан кийин Аллахты көрүп тургандай ибадат калышкан болсо. Аллахты көрүп тургандай ибадат кылгандарды Аллах сүйөт”.*

*БУЛ АЯТТАРДЫН ТҮШҮҮ СЕБЕБИ*

Анас ибн Малик, радыяллаху анху, айткан:
*“Арак арам кылынган күнү адамдарга Абу Талханын үйүндө ичимдиктерин куюп берип турганмын. Алардын арагы курманын коросунан гана жасалат эле. Капыстан, бирөө чакырып калды. (Абу Талха) Чыгып карачы деп айтканда чыгып карасам, бирөө: “Чындыгында, арак арам кылынды” - деп айтып жатыптыр. Ошондо арак Мадинанын жолдорунда акты. Абу Талха мага: “Эшикке чыгып, төгүп ташта” - дегенде төктүм. Ошондо кээ бир адамдар: “Арак ичкен абалында (согушта) баланча өлтүрүлдү, түкүнчө өлтүрүлдү” - деп айтышкан. Ошондо Аллах таала бул аятты түшүрдү: “Ыйман келтирип, жакшы амалдарды кылгандар (арам кылынганга чейин ичкен аракраты үчүн) күнөөлүү эмес, эгерде арам нерселерден алыс болуп жана ыйман келтиришип, андан кийин Аллахты көрүп тургандай ибадат калышкан болсо. Аллахты көрүп тургандай ибадат кылгандарды Аллах сүйөт”.* (Маида сүрөөсү, 93-аят) (Бухари, 2464. Муслим, 1980)

Абдуллах ибн Аббас, радыяллаху анху, айтты:
*“Арактын арам кылынуусу ансар урууларынын эки уруусу себептүү түшкөн. Алар арак ичишип, мас болгондо бири-бирине тийишип ургулап ойношкон. Анан, соолукканда жүздөрүндөгү, башындагы жана сакалындагы тактарды көрүшүп “баланча бир тууганым мага ушундай мамиле кылдыбы, – жүрөктөрүндө бири-бирине болгон жек көрүү жок, диндеш бир туугандар эле, – эгер ал мага ырайымдуу, боорукер болгондо мындай кылмак эмес” деп айтышат. Ошентип жүрөктөрүндө жек көрүү пайда боло баштайт. Ошондо Аллах бул аятты түшүрөт: “Эй, ыйман келтиргендер! Чындыгында, арак, кумар оюндары, (буттарга арнап курбандык чалуу үчүн дайындалган) жайлар жана (келечекте силер көрө турган жакшылык жана жамандыкты билүү үчүн колдонгон) аспаптар (булардын баары) шайтан кооздогон күнөө иштер. Ошондуктан булардан алыс болгула, ошондо ийгиликке жетерсиңер. Чындыгында, шайтан арак менен кумарды кооздоо менен силердин ортоңордо душмандыкты жана жек көрүүнү пайда кылууну, Аллахты зикир кылуудан жана намаздан тосууну каалайт. Эми силер бул күнөөлөрдөн тыйыласыңарбыА?! Аллахка баш ийгили жана Элчиге баш ийгиле. (Аларга каршы чыгуудан) Сак болгула. Эгер (баш ийүүдөн) жүз бурсаңар, анда билгиле Биздин Элчибиздин милдети ачык-айкын жеткирип коюу гана. Ыйман келтирип, жакшы амалдарды кылгандар (арам кылынганга чейин ичкен аракраты үчүн) күнөөлүү эмес, эгерде арам нерселерден алыс болуп жана ыйман келтиришип, андан кийин Аллахты көрүп тургандай ибадат калышкан болсо. Аллахты көрүп тургандай ибадат кылгандарды Аллах сүйөт”.* (Тафсир Насаи, 1,447)


Мамашарип уулу Н.

*ЭҢ МЫКТЫ ҮЛГҮ – ПАЙГАМБАР*

*ХУТБА АЙТУУСУНДА ҮЛГҮ*

Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, эки көзү кызарып, үнү көтөрүлүп, ачуусу келип, душмандар бастырып келе жатканын эскерткендей хутба кылчу. Ар бир хутбасын Аллахка мактоо айтып баштайт эле.

Хутбалары бул темалардын тегерегинде болгон: берген жакшылыктары үчүн, кемчиликсиз сыпаттары жана мактоолорго татыктуулугу үчүн, Аллахка алкыш-мактоолорду айтуу. Исламдын эрежелерин үйрөтүү. Бейишти, тозокту жана Акыретти айтуу. Аллахка такыбалык кылууга буйруу. Аллахтын каарын келтире турган жана Аллахтын ыраазылыгына алып бара турган себептерди баяндоо. Ушулардын тегерегинде хутба кылчу.

Адамдардын муктаждыгы жана кызыкчылыктары талап кылган ар бир учурда хутба кылчу. Адамдардын абалына жараша, кээде кыска хутба айтса, кээде узун хутба айтчу.

*АР ТАРАПТУУ МАМИЛЕЛЕРИНДЕ ҮЛГҮ*

Адамдардын ичинен эң эле жакшы мамиле кылган адам болгон.

Аллахтын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, саткан, сатып алган, ижарага берген, ижарага алган, башкаларга шериктеш болгон. Бирде соодада шериктеш болгон шериги келгенде андан: “Мени тааныбадыңбы?” – деп сураган. Ал: “Сиз шеригим болбодуңуз беле? Сиз эң мыкты шерик болгонсуз, каршы болбойт элеңиз, талашпайт элеңиз” – деп айткан. (Абу Дауд, 4836)


Белек берген, белек алган, белек берген адамды сыйлаган, күрөө коюп карыз алган, күрөө койбой да карыз алган, колдонуп кайра кайтаруу максатта буюдарды сурап турган, нак акчага да, насияга да сатып алган.

Карыз алса, эң жакшы абалда кайтарып берген. Бирөөдөн карыз алса, карызын кайтарып, ага мындай деп дуба кылат эле: “Аллах үй-бүлөңө, байлыгыңа сен үчүн береке берсин! Чындыгында, карыздын сыйлыгы – рахмат айтуу жана карызды кайтарып берүү”. (Насаи, 4683)

Аллахтын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, жерин вакфка (өзүнүн мүлкүнөн чыгарып, Аллахтын динине кызмат кыла турган жакка тапшыруу) койгон. Аллахтын жолунда садака кылган.

Сексенден көп жерде касам ичкен. Аллах таала үч жерде касам ичүүгө буйруган. Кээде инша Аллах (Аллах кааласа) деп касам ичкен. Кээде касамын бузуп, каффарасын (штраф) өтөгөн. Кээде касамын аткарган.

Тамашалайт эле, чындыкты гана айтып тамашалашкан. Сөздү кыйытып дагы сүйлөгөн, бирок чындыкты гана кыйытып сүйлөгөн.

Өзү чуркап жарышкан, күрөшкөн.

Бут кийимин өз колу менен жамаган, кийимин жамаган, челегин жамаган, эчкисин сааган, кийимин тазалаган, үй-бүлөсүнө, өзүнө кызмат кылган, мечиттин курулушунда кирпич көтөрүп ташыган, башкаларды коноктогон, өзү да конокко барган.

Ооруп жаткан адамды зыярат кылган, жаназага катышкан, чакырган жакка барган, жетим, жесир, бей-бечаралар менен жүрүп алардын муктаждыктарын өтөгөн, акындын мактаганын угуп, аны сыйлаган.


Мамашарип уулу Н.

Channel name was changed to «КЕМЕ МЕДИА»

*АЛЛАХТЫН ЫРААЗЫЛЫГЫНА ЖЕТКИРГЕН СЕГИЗ СЕБЕП*

✍️ _Абылкасым уулу Исламидин_

Аллахтын ыраазылыгы — бул бейиштеги адамдар үчүн эң чоң жыргалчылык. Анткени Бейиште берилген эң улуу жыргалчылык бул — Аллахтын ыраазычылыгына жетүү жана Анын жүзүн көрүү. Бул дүйнөдө да эң чоң жакшылык — Аллахтын ыраазычылыгын табуу. Аллах Таала Өз Китебинде мындай деп айткан:

> *"Аллах Таала ыймандуу эркектерге жана ыймандуу аялдарга дарыялар аккан түбөлүк Адын бейишти убада кылды. Жана аларга эң чоң бериле турган нерсе ал — Аллахтын ыраазылыгы. Мына ушул улуу жеңиш."*
> (Тауба сүрөөсү, 9:72)

Аллахтын ыраазылыгы — бейиштеги бардык жыргалчылыктан улуу. Куранда жана сүннөттө келген иштердин себебинен Аллах адамга ыраазы болот. Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айткан:

> *"Аллах Таала бейиш ээлерине айтат: 'Силер мына ушул берилген жакшылыктарга ыраазысыңарбы?" Алар: "Оо, Раббибиз! Бизге Сен эч кимге бербеген жакшылыктарды бердиң. Эми биз кантип ыраазы болбой коймок элек?" - деп айтышат. Ошондо Аллах: "Мен силерге андан да жакшы болгон нерсени берем. Мен силерге Өзүмдүн ыраазылыгымды бердим. Мындан кийин силерге эч качан каарым келбейт", деп айтат."*
> (Муслим)

*Аллахтын ыраазылыгына жетүү үчүн көптөгөн себептер бар. Алардын негизгилерин айтабыз. Бул себептерге көңүл буруу жана аларды аткаруу — Аллахтын ыраазылыгын табуунун негизги жолу болуп саналат.*

*1. АЛЛАХТЫН ЖОЛУНА ЖАНА АНЫН ЭЛЧИСИНИН ЖОЛУНА АРАКЕТ КЫЛУУ*

Аллахтын жана анын элчисинин жолуна аракет кылуу жана бул жолдо кыйынчылыкка чыдаган адам Аллахтын ыраазылыгын табат. Аллахтын жолунда күрөшүү жана Ислам дини үчүн өмүрүн арнаган адамдарга ыраазы болушу — бул эң чоң сыйлык.

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) Худайбияда кыйынчылыктарга дуушар болгон учурда, мусулмандар мушриктер менен согушууга ант беришкен. Бирок согушуунун кереги болбой, аларга Аллах Өзүнүн ыраазылыгын билдирген:

> *"Дарактын астында сага ант берген ыймандуулардан Аллах ыраазы болду."*
> (Фатх сүрөөсү, 48:18)

Бул аят Аллахтын дини үчүн өмүрүн арнап, күжүрмөн күрөшкөн адамдарга болгон ыраазычылыгын билдирет.


*2. ШИРКТЕН ЖАНА МУШРИКТЕРДЕН АЛЫС БОЛУУ*

Аллахка шерик кошуу жана мушриктерге жакын болуу — Аллахтын каарын келтирген иштерден. Аллах Таала бизге ширк жана мушриктерден алыс болууну буюруган. Аллахтын ыраазычылыгына жетүү үчүн, бир гана Аллахка ишенип, Ага шерик кошпой, Анын жолунан тайбаш керек.

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) бир хадисинде айтат:
> *"Ыймандын эң бекем туткасы — Аллах үчүн жакшы көрүү жана Аллах үчүн жаман көрүү."*
> (Сахих Муслим)

Андагы мааниси — бул, Аллах үчүн жакшы көрүү жана Аллах үчүн жаман көрүү, анын ыраазычылыгына жетүүгө чоң себеп болот.


*3. ЖАКШЫ СӨЗ СҮЙЛӨӨ*

Жакшы сөздөрдү сүйлөө — Аллахтын ыраазылыгына жеткирүүчү амалдардын бири. Жөн гана жакшы сөздөрдү сүйлөө бул *мубах* болсо да, жакшы ниет менен айтылган сөздөр *мустахаб* (жакшы амал) болушу мүмкүн.

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айткан:

> *"Бир киши ушундай Аллах ыраазы болгон сөздөрдү сүйлөйт. Ал сөзү Аллахтын алдында кандай гана жетер жерине жеткирерин ойлонбойт. Бирок ага Аллах ыраазы болуп, кыяматка чейин ыраазылыгын жазып коёт."*
> (Сахих Бухари)


*4. ЖАКШЫЛЫК КЫЛУУ ЖАНА САДАКА БЕРҮҮ*

Жакшы иштерди жөн гана кылып койбостон, ошол иштерди чын дилден жакшы түрдө кылуу — Аллахтын ыраазылыгына жеткирет. Ошондой эле садака берүү да Аллахтын ыраазылыгына жетүү үчүн маанилүү амал.

Аллах Таала Өз Китебинде мындай деп айткан:

> *"Алдынкы Мухажирлерден жана Ансарлардан, ошондой эле аларды жакшы түрдө ээрчигендер, алардан Аллах ыраазы болду. Алар да Аллахтан ыраазы болушту. Аларга астынан дарыялар аккан түбөлүк бейиш бактарды даярдады. Мына ошол улуу жеңиш."*
> (Тауба сүрөөсү)

*5. АЛЛАХКА МАКТООЛОРДУ АЙТУУ ЖАНА АЛЛАХТЫН ЖАКШЫЛЫКТАРЫНА ШҮГҮР КЫЛУУ*

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айтат:

> *Адам ар бир жегенде жана ичкенде Аллахка шүгүр келтирсе, анда Аллах андан ыраазы болот.*

Аллахка шүгүр кылуу — бул анын берген ырыскысына, жакшылыктарына жана бардык ниетке ылайык берген нерселерине ыраазычылык билдирүү.

Бирок, бул шүгүрдү айтууда адам Аллахтын ыраазы болушун үмүт кылып жана Аллахтын жакшылыктарын эске алып айтышы керек. Ар бир ыраазычылык жана мактоо — бул Аллахка болгон терең ишенимдин жана сүйүүнүн белгиси.


*6. АТА-ЭНЕНИН ЫРААЗЫЛЫГЫН АЛУУ ЖАНА АЛАРГА ЖАКШЫ МАМИЛЕ КЫЛУУ*

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айткан:

> *"Ата-эненин ыраазылыгы — бул Аллахтын ыраазылыгы. Ата-эненин нааразылыгы — бул Аллахтын нааразылыгы."*
> (Тирмизи)

Ата-энеге болгон жакшы мамиле, алардын ыраазылыгын алуу — Аллахтын ыраазылыгына жетүүнүн маанилүү жолдорунун бири. Ата-энени урматтап, аларга жакшы мамиле кылуу, алардын каалоолорун аткаруу — бул адамдын жүрөгүндөгү чын сүйүүнүн жана ыраазычылыктын көрүнүшү.


*7. АЛЛАХТЫН ЖАЗГАН ТАГДЫРЫНА ЫРААЗЫ БОЛУУ*

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айткан:

> *"Чындыгында, адамга чоң балээлер келиши менен ага чоң сооп-сыйлыктар болот. Эгерде Аллах бир коомду жакшы көрсө, анда аларды сынайт. Ошондо ким келген балээлерге ыраазы болсо, анда ага да Аллах ыраазы болот. Эгерде ким келген балээлерге нараазы болсо, анда ага да Аллах нараазы болот."*
> (Тирмизи)

Бул хадистен көрүп тургандай, Аллахтын жазган тагдырына ыраазы болуу — бул Анын сыноолоруна жана тагдырына болгон ишенимдин жана сабырдуулуктун белгиси. Кандай гана абал болбосун, Аллахка мактоолорду айтуубуз керек. Кээ бирлер "бул балээлер мага эмнеге келип жатат? Мен мындай кыйынчылыктарга татыктуу эмес элем" деп нааразы болушу мүмкүн. Бирок, бул туура эмес. Аллахтын ыраазылыгы үчүн сабыр кылуу, ар бир сыноону кабыл алуу — чыныгы ийгиликке алып келет.


*8. МИСВАК КОЛДОНУУ*

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айткан:

"Мисвак оозду тазартат жана Аллахтын ыраазылыгына жеткирет."
(Сахих Бухари)

Мисвак колдонуу — бул Аллахтын ыраазылыгына жетүү үчүн жасалган жакшы амалдардын бири. Бул жөнөкөй көрүнгөн нерсе болсо да, анын артында чоң сооп жана Аллахтын ыраазычылыгы жатат.


*ЖАКШЫ ИШТЕРДИ АТКАРУУ ЖАНА АЛЛАХТЫН ЫРААЗЫЧЫЛЫГЫНА ЖЕТҮҮ*

Кээ бир адамдар ушул түрдөгү жеңил амалды кылып, Аллахтын ыраазылыгына жетем деп ойлошу мүмкүн. Бирок, булардын ар биринин өз орду жана даражасы бар. Адам кандай гана жакшы иштер болбосун, аткара бериши керек. Адамдардын нааразычылыгы болсо да, өзүнүн ниетин таза сактап, жакшы амалдарды аткара бериш керек.

Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) айткан:

> *"Эгерде кимде-ким адамдардын нааразылыгына карабай Аллахтын ыраазылыгын ээрчисе, анда Аллах адамдардын кыйынчылыгына же зыяндарына жетиштүү болот. Эгерде адам башка адамдарды ыраазы кылуу үчүн Аллахтын каары келген иштерди аткарса, анда Аллах аны адамдарга таштап койот."*
> (Сахих Муслим)

Бул хадистен көрүп тургандай, Аллахтын ыраазылыгы — адамдардын ыраазылыгына караганда зарыл болот. Адамдын ниети, Аллахтын ыраазычылыгын табууга багытталып, өзүнүн амалдарын тазалап, чын жүрөктөн аткарышы керек. Адамдар нааразы болсо да, Аллахтын ыраазылыгын издөөнү улантуубуз керек.


*Жыйынтык*

Аллахтын ыраазылыгына жетүү үчүн, адамдар ар кандай жакшы амалдарды аткарып, чын жүрөктөн Аллахка ниет кылышы керек. Аллахка мактоолорду айтуудан, ата-энени урматтоого, Аллахтын тагдырына ыраазы болууга чейин ар бир жакшы амал, Аллахтын ыраазылыгын табууга алып келет. Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи уа саллам) бизге эң жакшы жолду көрсөтүп, бизге үлгү болуп, анын сүннөтүн ээрчүү — биздин негизги максатыбыз болушу керек.

Аллах Таала бизге Өзүнүн ыраазычылыгын насип кылсын, жакшы иш-аракеттерибизди кабыл кылсын!

❇ *ДУБА КЫЛЫП ЖАТКАНДА АЛЛАХКА ЖАЛБАРГАН АБАЛДА КАЙРЫЛУУ*
 
Аллах таала айтты: *«(Эй, Мухаммад!) Биз сенден мурдакы үммөттөргө да (элчилерибизди) жөнөткөнбүз (алар биздин элчилерибизди жалганга чыгарышты). Ошондуктан алар Аллахка жалбарып дуба кылуулары үчүн Биз аларды жакырчылык жана оору-сыркоолор менен сынаганбыз. Качан гана аларга жакырчылык келгенде жалбарып дуба кылышчу. Бирок алардын жүрөктөрү катып калган эле. Шайтан алардын кылган нерселерин (күнөөлөрүн) кооздоп көргөздү».* (Анаам сүрөөсү, 42-43-аяттар)
 
‎قال اللَّه تعالى: {وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ* فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ }(سورة الأنعام، الآيتان: 42 - 43)
 
Аллах таала мурдагы кээ бир коомдорго буйругун жеткирүү үчүн элчилерин жөнөткөндө кээ бир коомдор өздөрүнө жиберилген элчилерди жалганга чыгарышкан. Ошондуктан аларды тообо кылып жалбарып дуба кылуулары үчүн аларды кыйынчылык, ачарчылык, жакырчылык жана оору менен сынаган. Качан гана аларга Аллахтын сыноосу келгенде, алар ыйман келтиришип жалбарышып дуба кылышкан. Мына ошондуктан Аллах аларды бул ачарчылык, жакырчылык жана оору-сыркоодон куткарган.
Бул аяттын акырында Аллах таала жүрөктөрү карарып калган коомго элчи жибергендигин баяндаган. Ошондой эле аларга шайтан күнөөлөрдү кооздоп көргөзгөндүгү үчүн жалбарып дуба кылыша албай кыйынчылык, ачарчылык жана жакырчылык оору-сыркоо менен сынагандыгы тууралуу кабар берген.
Кандай гана мусулман болбосун Аллахка жалбарган абалда дуба кылса, анда Аллах анын дубасын сөзсүз кабыл кылат жана аны кыйынчылыктарын жеңилдетип, жакырчылыктан чыгарат.

Умар Абдиламит уулу

КАЙДЫГЕРЧИЛИК

Кайдыгерлик бул – күнөө экенин билип туруп нафси каалаган нерселерди эрчүү.

*КАЙДЫГЕРЛИКТИН КОРКУНУЧУ*

Кайдыгерлик жүрөктү өлтүтүрүүчү оорулардын бири, жадакалса Аллах Таала андан эскертип жана ага түшө турган балээрердин коркунучун баяндаган.
Алар:
1. Балээнин түшүүсүнө себеп болот.

Аллах Таала айтты:

"*Ал эми, өздөрү жетип барган мөөнөткө чейин, алардан ыпылас балээни арылтарыбыз менен, дароо убадаларын бузушту(135). Анан Биз, аяттарыбызды “жалган” деп, (билип турса да кайдыгер) билмексен болгондору себептүү алардан өч алып, деңизге чөктүрүп жибердик"* (Аьраф сүрөсү 135-136-аяттар)

2. Жүрөк, кулак, көзгө мөөр басылышына себеп болот.

Аллах Таала айтты:

"*Чынында, Биз адамзат менен жиндердин көпчүлүгүн тозок үчүн жараттык. (Анткени) алардын жүрөктөрү бар, бирок аны менен түшүнүшпөйт, көздөрү бар, бирок алар көрө алышпайт, кулактары бар, бирок, алар уга алышпайт. Алар айбандар сыяктуу. Жок! Андан да төмөн! Алар кайдыгер адамдар".* (Аьраф, 179)


*КАЙДЫГЕР БОЛГОН АДАМДЫН БЕЛГИЛЕРИ*

1.Ибаадаттарда жалкоолук кылуу негизги белгилеринен.
2.Аллах таала арам кылган нерселерди женил саноо.
3.Күнөөлөрдү жакшы көрүү жана аларга байланып калуу.

*КАЙДЫГЕРЧИЛИКТЕН КУТУЛУУ ЖОЛДОРУ*


1. Илим алуу (Аллах тааланы, Анын пайгамбарын жана ислам динин далилдери менен үйрөнүү).
2. Бардык абалда Аллах тааланы эскерип жүрүү.
3. Илимдүү жана салих адамдардын жыйналыштарында болуу.
4. Намаздарды өз убагында окуу.
5. Тообо кылып Аллах таалага кайтуу.

• Алкоголь, тамеки жана маңзат
Кээ бир үй-бүлөлөр жаңы жылды тосуу үчүн жашиктеп арак алышат. Жаңы жылга карата арак-шарапты өндүрүү эселеп көбөйөт. Ушул сыяктуу эле тамекинин, маңзаттын сатыгы да күч алат. Мына ушуга окшогон харам нерселерге дасторкондор толуп, арак-шараптар суудай куюлат. Жадагалса балдарына да шампан, пиводон ооз тийдирип, алардын көзүнчө арак ичип, аларды тырнактайынан “культурный алкаш” болууга даярдайт. Үй ичи тамакенин, арактын жытына толот. Ал жерде отурган ата-энесинин, коноктордун, туугандарынын, коңшуларынын аракка кызып алып кылган иштерин, сүйлөгөн сөздөрүн, жүрүм-турумун көргөн балдары – бул көрүнүштү адаттагыдай көрүнүш катары кабыл алат. Балким кээ бир үй-бүлөлөрдө ашыкча мастыктын айынан мушташ чыгып, майрам арты ыйга айланган учурлар да жок эмес.

• Музыка, бий ж.б.
Ислам дининде музыкага тыюу салынган. Бул туурасында көптөгөн аяттар жана хадистер айтылган. Эгерде музыкага тыюу салынган болсо, анда анын коштоосундагы бийлөө туурасында айтпаса да белгилүү. Мындай кылуу күнөө болуп саналат жана көптөгөн күнөөлөрдү кылууга түртөт.
Жаңы жылда акчалуулар үчүн эсепсиз концерттер уюштурулат. Демейде энеси жалгыз жибербеген кызын жаңы жылдык концертке жиберип, ал кызы таң атканга чейин кимдер менен жолугуп, кимдер менен отурганы менен такыр иши жок. Жаңы жыл жашоого олуттуу карабаган кыз-жигиттер үчүн чогулуп отурууга бирден бир чоң себептерден. Эгерде кыз-жигит жалгыз калып, анысы аз келгенсип арактан ууртап алган болсо, анда алардын арасын шайтан аралап зынаа кылууга азгырат. Азыркы күндө зордуктоолор, никесиз төрөлгөн балдар, таштанды ымыркайлар, аборт кылдыргандар күн санап көбөйүүдө. Балким мунун көбөйүүсүнө жаңы жыл дагы өз салымын кошуп жаткандыр.

• Кылмыштуулуктун көбөйүүсү
Жаңы жыл түнү акылы кеткенче арак ичкендин айынан канчалаган кылмыш иштери катталат. Бул кылмыш иштерин жашырбаса деле баарына белгилүү. Мастыктын айынан өлтүрүү же зордуктоо же массалык муштаж же жол кырсыгына кабылган учурлар жаңы жыл түнү өзгөчө көп болот. Мына ушунун баары салттуу жакшынакай жаңы жыл майрамында болот.

Жаңы жыл түнү көчөгө чыгуу ар бир адам үчүн коркунучтуу. Анткени көчөдөгү сөзгө-кепке келбеген жаштар, мастар өтө көп. Ал эми борбордук аянттагы балатынын айланысында маал-маалы менен себепсиз мушташтар, чыр-чатактар чыгып турат.

ЖЫЙЫНТЫК

Бул айтылган сөздөр чыныгы жашоодо болуп жаткан жаңы жылдык көрүнүштөрдүн кыска гана бөлүгүн камтышы мүмкүн. Жаңы жылда биз билбеген мындан башка канчалаган күнөөлөр кылынганы жалгыз гана Аллахка белгилүү.

Адам баласына өмүр бир гана жолу берилет. Эгерде азыр туура ой жүгүртүп, акыйкатка кайтам, туура жолго түшөм десеңиз, дагы да болсо кеч эмес. Аллах Таала кечиримдүү. Эгерде пенде чын жүрөктөн ыйман тилеп, мындан ары күнөөдөн алыс болуп жашаймын деп Аллахка кайткан болсо, анда Аллах Таала анын жашоосун жакшы жолго салып койот.

Ошондуктан ар бир адам өмүрүн Аллах Таалага ибадат кылып, жеке жана айланасындагы адамдарга пайда алып келе тургандай денгээлде өткөрүүсү зарыл. Ислам дини гана жашоонун бардык тарабын камтыган жана адам баласына эмне пайдалуу, эмне зыян экендигин ачык көргөзгөн акыйкат дин. Эгерде ким дин менен жашаган болсо, ал жеке эле өзүн бактылуу кылбастан, анын айланасындагы адамдарга көптөгөн пайдаларды алып келет.

Аллах Таала Өзүнүн ыйман келтирген пенделерине диний жана дүйнө иштеринде жардам көргөзүп, аларга зыян тийгизген иштерден тыйып, эки дүйнөдө бактылуу болушуна шарт түзөт. Ислам дини – Аллах Тааланын адамзатка көрсөткөн ырайымы, жакшылыгы жана берекеси. Кимде-ким Аллахтын динин ээрчип, туура жолду тандаса, анда ал эки дүйнө бактылуулугуна жетип, чыныгы бактылуулукта жашайт.

Бул туурасында Аллах Таала Ыйык Куранда мындай деп айткан:
«Эркек болобу, аял болобу, кимде-ким ыймандуу болуп жакшы иштерди кылса, анда Биз ага сөзсүз жакшы жашоону беребиз жана алардын кылган иштерине сөзсүз андан да артык соопторду ыйгарабыз». Нахл сүрөөсү (16:97)

Ал эми Курандын башка бир аятында Аллах Таала мындай деп эскерткен:
«Ким Менин эскертмемден (Курандан) баш тартса, анда албетте ал үчүн машакаттуу тар жашоо болот». Таха сүрөөсү (20:124)

Эгерде ар бир адам Аллах Тааланын улуулугун жана адамзатка көргөзгөн чексиз ырайымынын түшүнүп билсе, анда дайыма Анын буйруктарына баш ийип жашамак. Кимде-ким чыныгы бактылуулукту издесе, анда ал үчүн жалгыз гана жол бар. Ал Аллах Тааланын дини менен жашоо. Ал эми ким динсиз эле жашайм деген болсо, анда ал адам бул дүйнөдө эле эмес, Акыретте да өзүнө өзү зыян кылгандардын катарында болот.


✏️ Ильяз Рыскулов

https://whatsapp.com/channel/0029VacYTcQ7Noa6PaWby82c


ЖАҢЫ ЖЫЛДЫН ИСЛАМДАГЫ ӨКҮМҮ


Жыл сайын так ушул учурда декабрь айы аяктаарда телевидение, радио жана басма сөз аркылуу “Жаңы жылды” тосууга карата ар кандай үгүт иштери күч алганын байкабаган адам жоктур. Азыркы күндөгү кыргыз үчүн жаңы жылды тосуу жаңылык деле болбой калды окшойт. Жаңы жыл жеке эле Кыргызстанда эмес, жадагалса мусулман өлкөлөрүндө да салттуу майрамга айланып баратат. Кайсыл жерге барбагын, кимисине жолукпагын, жашы-карысы дебей жаңы жылды тособуз деп жанталашып жүгүрүп жүргөнүн көрөсүң. Көчөгө чыксаң да, автобуска отурсаң да түрлүү-түрлүү “жаңы жылдык” жаңырыктарды уга берип тажайсың. Муну менен эле чектелип калбастан, жаңы жылдын шылтоосу менен атайын майрамдык шан-шөөкөттөр уюштурулуп, алдын ала ресторан-кафелер брондолуп, өмүрү кооздолбогон көчөлөр, үйлөр кооздолуп калат.

Бүгүнкү күндө кыбыр эткен кыргыздын бири да калбай жаңы жылга ушундай денгээлде даярданганын көрүп, бул майрам кайдан келген, ата-бабаларыбыз да майрамдашты бекен, дегеле кылымдар бою Ислам динин тутунуп келген кыргыз элине бул майрамдын канчалык денгээлде тиешеси бар деген суроолор ойлондурбай койбойт. Же кыргыз элинин муундан-муунга өтүп келген диний ишеними, салт-санаасы, үрп-адаттары азыркы учурдун адамдарын кызыктырбай калганбы?! Же ата-бабаларыбыз кылымдар бою көздүн карегиндей сактап тутунуп келген Ислам динин, руханий байлыктарын, үрп-адаттарын бир кылымга жеткирбей эле чанып кетебизби?!

Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, бизге анын үммөтүнөн бир топ адамдар жөөттөр менен христиандарды ээрчип, аларды бардык нерседе туурашат деп алдын ала айтып кеткен. Абу Саид аль-Худри риваят кылды, Аллахтын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
«Силер өзүңөрдөн мурункулардын жолун карышын карыштай, сөзсүз ээрчийсиңер. Жадагалса алар кескелдириктин уясына кирсе, силер да алардын артынан киресиңер».

Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, 1400 жыл мурун айткан бул сөзүн бүгүнкү күндө өз көзүбүз менен көрүп жатабыз. Кээ бир адамдарга таң калыштуу болушу мүмкүн, бирок чыныгы мусулман үчүн бул жаңылык эмес. Анткени ал чын жүрөктөн Аллахка ыйман келтирип, кыйынчылыктарга карабастан Анын динин бекем карманат. Балким мындай сөздөр анын Аллах Таалага жана Мухаммад пайгамбарга болгон ыйманын жана сүйүүсүн күчөтөт. Мусулман адамдын ыйманы тоодой бекем жана адамзаттын табиятына каршы келген негизсиз идеологияларды тутунуудан дайым алыс.

Ал эми коомдун агымына туруштук бералбай, өзүнүн диний милдеттерин аткармак турсун аны билүүгө да аракет кылбастан башкаларды тотукуштай туурап өзүнүн динин, ыйманын, ар намысын, уяттуулугун жарыбаган дүнүйөгө саткан мусулмандарды кандай мүнөздөсөк болот?! Же базар экономикасы деп эле ыйманыбызды да сатып жиберебизби?! Же бүгүнтөн баштап өзүбүздүн мусулман деген атыбызды жаманатты кылбай Ислам динин терең окуп үйрөнүп, аны менен жашоого умтулабызбы?!

ЭМИ ЖАҢЫ ЖЫЛ ТУУРАЛУУ

Эгерде мен сизден “жаңы жыл” деген эмне майрам деп сурасам, сиз мага таң калышыңыз мүмкүн. Же мени акыл-эсиң ордундабы же тоодон түштүңбү же такыр эле артта калгансың го деп табаңыз канганча тамашалооңуз мүмкүн. А бирок ошол эле учурда сизден жаңы жыл качан пайда болгон, ким тарабынан киргизилген, кандай максатта жана кимдер майрамдашкан деп сурасам, сиздин жообуңуз дайынбы же мен да сизди “Мени тамашалап койосуз, көрсө өзүңүз билбейт турбайсызбы?!” деп уяткарып жатсам, кандай абалда болосуз. Чын эле жаңы жыл деген майрамдын кыргыздарга, дегеле жалпы мусулмандарга канчалык денгээлде тиешеси бар деген суроо туулат.

Жаңы жылдын качан, кайда, эмнеге жана ким тарабынан түзүлгөндүгү туурасында “дүйнөлүк энциклопедияда”айтылат: «Жыл башы 1-январдан башталат деп биздин заманга чейин 46-жылы Рим императору Юлий Цезарь тарабынан киргизилген. Байыркы Римде бул күн – тандоонун, кириш чыгыштын, башталыш бүтүштүн кудайчасы Януска арналган. Январь айы Янус кудайчасынын атынан аталган. Анын эки жүзү болгон, бири – алдын, экинчиси – артын карап турган...».

ИСЛАМ ДИНИНДЕ ЖАҢЫ ЖЫЛДЫН ӨКҮМҮ

Ислам дининде жаңы жылды тосуу – бирден бир чоң күнөөлөрдөн жана ширкке алып баруучу себептерден болуп саналат. Аллах Тааладан башкага сыйынуу ширк болот жана аны кылган адам Тозокко түшөт. Ал эми өзүн мусулманмын деп эсептеген адам ширктен эле сактанбастан, ага алып баруучу себептерден да сактанат.

Азыркы күндө диний илим алган же мечиттин имамы болгон кээ бир адамдардын бул майрамга шериктеш болгондорун көрүп таң каласың. Мусулмандар үчүн каапырлардын майрамын майрамдоого жана аларды ээрчүүгө кескин тыюу салынган. Бирок тилекке каршы көпчүлүк мусулмандардын бул айтылган сөздүн маани-маңызын түшүнбөстөн жаңы жылды майрамдаганы жана анысы аз келгенсип ак дасторкон үстүндө арак-шараптар суудай агып, жашы-карысы дебей уят сыйды жыйыштырып таң аткыча бийлешип, тойлошуп күнөөгө батканы кейиштүү. Бир эле жаңы жыл үчүн канчалаган ресторан-кафелер алдын ала брондолуп, ал эми ресторанга акчасы жетпегендер үчүн телевидение аркылуу “көгүлтүр от” телеберүүсү көрсөтүлүп, жадагалса бала бакчаларда, мектептерде конкурстар уюштурулат.

Алардан эмнеге мындай кылып жатасыңар деп сурасаң, эмнеге кылып жатканын өзү деле билбейт. Сааттын жебеси 12:00 болгондугу үчүн эле ушунчалык аракка тоюп, таң аткыча бийлеп-тойлоонун себептүү жөнү барбы?! Мындай кылык-жоруктар ыйманды, абийирди, уят-намысты биринчи орунга койгон мусулманга жарашабы?! Дегеле жаңы жылдан кандай пайда бар?!

Балким алар “жаңы жыл мурдатан майрамдалып келаткан салт болуп калган” деп жооп бериши мүмкүн. А салт дегендин өзү эмне? Мейли, бул майрам каапырлерге ата-бабаларынан салт болуп муундан-муунга өтүп келе жаткандыр, а мусулмандарга бул салттын кандай тиешеси бар?! Аллахтын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, өзүнүн хадисинде мындай деп айтты:
«Кимде-ким өзүн кандайдыр бир коомго окшотсо, анда ал ошолордон». (Имам Абу Дауд)

Ибну Касир айтты: «Мусулман үчүн каапырлердин мындай майрамы болобу же салттуу майрамы болобу же алардын ибадаттарында болобу, аларга окшошууга болбойт. Анткени Аллах Таала Пайгамбарлардын мөөрү болгон Мухаммад, саллаллаху алейхи уа саллам, аркылуу бул үммөттү урматтуу кылды жана ага кемчиликсиз, туура жана баарын өзүнө камтыган улуу динди Шарият кылды». (“аль-Бидаяту уа ан-Нихая”)

ЖАҢЫ ЖЫЛДЫК КҮНӨӨЛӨР

Жаңы жыл күнү Аллахка карата кылынган кээбир негиздүү чөң күнөөлөрдү айта турган болсок:

• Ширк күнөөсү
Азыркы ата-энелер балдарын тили чыккандан баштап Аллах Тааладан башкага тилек кылууга үйрөтөт. Мисалы, адамдар ойлоп тапкан аяз атага же санта клауска кат жаз же ичиңден тилек кылсаң, ал сага каалаган белегиңди алып келет деп жаштайынан ширк кылууга жана жалган айтууга үйрөтөт. Ушуга окшогон себептерден улам наристенин ыйманга негизделген табияты Аллахка болгон ыйманга эмес, кичинесинен жалганга же бутпарастык ырым-жырымдарга толот.
Көпчүлүк ата-энелер балдарын Аллах Таалага ыйман келтирип, Ага гана ибадат кылууну, чынчыл жана ыймандуу болууну үйрөткөндүн ордуна, кайдагы жомокко айланган, жонуна кап артынган кызыл мурун аяз аталарын айтып алдашат. Ал эми мектептерде жана бала бакчаларда болсо алардан мажбурлуу түрдө чогулткан акчага белектер алынып, ошол эле акчага аяз ата, аяз кыз жалдашып, жаш балдарды балатыны айлантып “аяз ата келиңиз, бизге белек бериңиз!” деп кыйкыргыла деп тилек айттырат. Эгерде жаш наристени чындык менен жалганды айырмалабаган курагынан күнөө кылууга үйрөтсөк, анда келечекте андан кандай адамды күтүүгө болот.

• Каабадан башканы таваф кылуу
Жаш балдардын жаңы жылдык балатыны айланып ырдаганы, бийлегени жана тилек кылганы – аны таваф кылганга барабар. Мындай кылуу мурдагы бутпарас диндерден калган ырым-жырымга жатат жана Аллах Таала жаман көргөн иштерден болуп саналат.
Ислам дининде Каабаны гана таваф кылууга уруксат берилген. Каабадан башка нерсени таваф кылуу чоң күнөөлөрдөн. Каабадан башка кабыр болобу же дарак болобу же балаты болобу, таваф кылуу ширк болуп саналат.

https://t.me/islamonlinekg

*НИСА СҮРӨСҮНҮН 48-АЯТЫ*

{ إِنَّ ٱللَّهَ لَا یَغۡفِرُ أَن یُشۡرَكَ بِهِۦ وَیَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَ ⁠لِكَ لِمَن یَشَاۤءُۚ وَمَن یُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰۤ إِثۡمًا عَظِیمًا}
Аллах таала айтты:
*“Чындыгында, Аллах Өзүнө шерик кылынган иш аракеттерди кечирбейт. Андан башка күнөөлөрдү каалаган пендеси үчүн кечирет. Ким Аллахка ширк келтирген болсо, анда ал чоң күнөө ойлоп тааптыр!”.* (ниса, 48)

*АЯАТТЫН ТҮШҮҮ СЕБЕБИ*

عن عبد الله بن عمر رضى الله عنهما، قال: كنَّا نُمْسِكُ عنِ الاستغفارِ لأهلِ الكبائرِ حتى سمعْنا رسولَ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم يقولُ: {ِإنَّ ٱللَّهَ لَا یَغۡفِرُ أَن یُشۡرَكَ بِهِۦ وَیَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَ ⁠لِكَ لِمَن یَشَاۤءُۚ وَمَن یُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰۤ إِثۡمًا عَظِیمًا} قال النبي صلى الله عليه و سلم: "إني ادَّخَرْتُ دَعْوَتِي شفَاعَة لِأَهْلِ الكبائرِ من أُمَّتِي" قال: فَأَمْسَكْنا عن كثيرٍ مما كان في أنفُسِنا، ثم نطَقْنا بعدُ ورَجَوْنَا.
Абдуллах ибн Умар, радыяллаху анхума айтты: “Биз Пайгамбарыбыз, саллаллаху алейхи уа саллам, Аллахтын бул аятын бизге айтып бергенге чейин чоң күнөө кылгандар үчүн кечирим суроодон карманат элек: *“Чындыгында, Аллах Өзүнө шерик кылынган иш аракеттерди кечирбейт. Андан башка күнөөлөрдү каалаган пендеси үчүн кечирет. Ким Аллахка ширк келтирген болсо, анда ал чоң күнөө ойлоп тааптыр!”.* Пайгамбарыбыз, саллаллаху алайхи уа саллам, айтты: “Мен өз үммөтүмдүн чоң күнөө кылгандарына шапаат кылуу үчүн дубамды кыяматка калтырдым”. Абдуллах айтты: Чоң күнөө кылуучуларды Аллах кечирбейт деген ойдон кайттык, чоң күнөө кылган адамдарга дуба кылып, Аллах күүнөөлөрүн кечиришине үмүт кылдык”. (Баззар, 5813. Абу Йалаа, 5840).

*ХАДИСТЕН АЛЫНГАН ПАЙДАЛАР*

1. Чоң кунөөлөр мусулман адамды динден чыгарбайт.
2. Мусулман адам дин иштеринде качан дин аалымдарынан сурап тактаганга чейин бир чечим чыгаруудан алыс болуш керек.

РАМАЗАНДА КАНДАЙ ЖАКШЫ ИШ-АРАКЕТТЕРДИ КЫЛУУГА КӨБҮРӨӨК МААНИ БЕРҮҮ КЕРЕК?

Рамазан айында оозду бекитип, орозо кармоо менен биргеликте башка да жакшы иш-аракеттерди кылуу зарыл. Анткени касиеттүү Рамазан айында аткарылган ар бир иш-араккеттин сообу эселенип берилет. Бул айда Пайгамбарыбыз, саллаллаху алейхи уа саллам, жана улуу сахабалардын өзгөчө маани берип аткарган ибадаттарды бизда аткарууга умтулуубуз керек. Алар:

1⃣ Түнкү намаз

Аллах таала Куранда Өз кулдарын мактап мындай дейт: «Алар түн ичинде Раббисине сажда кылган, (намазда) тикесинен турган абалда болушат». (Фуркан сүрөөсү, 64-аят)

Пайгамбарыбыз да хадисинде ушундай дейт: “Кимде-ким Рамазанда ыйман менен жана сооп үмүт кылып (түндө) намазга турган болсо, анын өткөн күнөөлөрү кечирилет”. (Бухари, Муслим)

Мына ошондуктан да мусулман эч убак Рамазанда таравих намазын калтырбоосу керек. Колунан келишинче намазды имам менен бирге толук окууга аракет кылуу зарыл. Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:

“Кимде-ким имам менен намазын бүтүргөнчө аны менен бирге окуса, түндө намаз окуду деп жазылат”. (Тирмизи)
Мусулман мына ушундай түнкү намаздарды калтырбай окуп ар-дайым Аллахтын жогоруда Куранда эскерген мусулмандардын катарына кошулууну үмүт кылат.

https://chat.whatsapp.com/3VwF9eqWtEFBEPPIKzfRZb

2⃣ Садака берүү

Аллахтын элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, адамдардын эң жоомарты жана эң берешен адам болгон. Өзгөчө Рамазан айында көп жоомарттык кылат эле.

Анас, радыяллаху анху, риваят кылган хадисте Аллахтын элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам: “Садаканын абзели – Рамазанда берилген садака” – деген. (Тирмизи)
Рамазандагы садаканын орду башка. Ага берилген сооп да көп болот. Садаканын көптөгөн түрлөрү бар, мына ошолорго ооз ачар кылып адамдарга тамак берүү да кирет.
Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, мусулмандарды дасторкон жайып тамак берүүгө өзгөчө маани берчү. Бул ишти кээ бир нафил ибадаттардан жогору койчу. Бул жакшылыкта дасторконго сөзсүз кедей кембагалдарды чакыруу шарт кылынбайт. Бул иште ач адамды тойдуруу маанилүү.

Аллахтын элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты: “Кимде-ким ачка мусулманды тамактандырса, Аллах аны бейиштин жемиштери менен тамактандырат”. (Тирмизи)

3⃣ Куран окуу

Рамазан айы – Куран айы. Жебрейил периште Рамазан айында Пайгамбарыбызга Куранды түшүргөн эле. Мына ошондуктан да мусулман ушул айда өзгөчө Куранды көп окууга аракет кылуу керек. Сахабалардын бул айда Куран окууга маани бергендерин эскере турган болсок, Усман ибну Аффан, радыяллаху анху, ар күнү Куранды хатым кылат эле. Ал эми кээ бир сахабалар Рамазандын ар үч күнүндө таравих намазында Куранды толук баш-аяк окуп бүтүрөт болчу. Кээ бирлери жети күндө, кээ бирлер он күндө Куранды таравих намазында окуп бүтүрүшкөн. Муну менен эле чектелбестен Куранды намаздан тышкары дагы көп окушат эле.
Улуу аалым имам Шаафи Рамазанда Куранды алтымыш ирет хатым кылганы риваят кылынган. Бул кандай гана чоң ибадат. Элестетели, мусулман мындай күндө ар бир Курандан окуган тамга үчүн он сооп алат. Ал эми Курандын башынан аягына чейин тамгаларын онго көбөйтө турган болсок болжол менен отуз үч миллион сооп алат. Кошумча отуз үч миллион күнөө кечирилет. Мунун баары Рамазанды эске албаганда ушундай жакшылыктарга жетет. Ал эии Рамазанда бул сооптор эселеп берилет. Эми имам Шаафи Рамазанда алтымыш ирет Куранды башынан-аяк хатым кылган болсо, ойлоп эсептеп көрүңуз кандай гана чоң соопторго жетти. Мына ошондуктан колдон келишинче бул айда Куранды көбүрөөк окууга аракет кылуу керек.

4⃣ Этикафка отуруу

Аллахтын элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, ар Рамазанда этикафка отурат эле. Этикаф бул – Рамазандын акыркы он күнүн мечиттен чыкпай ибадат кылуу. Аны менен бирге, ибадаттан башка эч бир иш менен алектенбөө. Жан дүйнөсүн, жүрөгүн толугу менен ибадат кылууга арноо.

Этикаф – Куранды окуу, намаз окуу, зикир кылуу, дуба жана башка да ибадаттарды бириктире турган ибадат. Этикафтын кыйынчылыгын бул ибадатты кылып көргөн гана адам билет. Бул ибадатты чын ыклас, чын ниет менен кылам деген адамга Аллах жардам берет.

5⃣ Рамазан умрасы

Хадисте: “Рамазанда умра кылуу ажылыкка тең келет” – деп келген. (Бухари, Муслим)
Мына ошондуктан да мусулман адам өзгөчө Рамазан айында умра кылууга аракет кылуусу керек. Анткени ага ажылык кылгандай сооп берилет.

6⃣ Кадыр түн

Пайгамбарыбыз, саллаллаху алейхи уа саллам: “Кимде-ким Кадыр түнүн ыйман менен жана сообун үмүт кылып өткөрө турган болсо, анын өткөн күнөөлөрү кечирилет” – деп айткан. (Бухари, Муслим)
Аллахтын элчиси жана сахабалар Кадыр түндү издешип Рамазандын акыркы он түнүн көп ибадат кылуу менен өткөрүшөт эле. Бул күндүн жакшылыгынан куру калган адам эң чоң жакшылыктан куру калган адам болуп эсептелинет.

7⃣ Дуба менен истигфарды көп айтуу

Рамазан айынын ар бир убактысы эң кынбат, табылгыс убакыт. Мына ошондуктан бул убакытты кадырлай билүү керек. Бул айдын ар убактында көп-көп дуба тилектерди кылуу зарыл. Өзгөчө мына ушул убакыттарга көбүрөөк маани берүү керек:
1. Ооз ачардагы убакыт. Орозо кармаган адамдын ооз ачар алдында кылган дубасы кайтарылбайт.
2. Түндүн акыркы үчтөн бир бөлүгү.
3. Ооз жабар учурундагы убакыт.

8⃣ Туугандар менен мамилени күчөтүү

Мусулман адам бул айда туугандык мамилени күчөйтүүгө өзгөчө маани берүүсү керек. Анткени бул да чоң сооптуу иштерден.
Абу Хурайра, радыяллаху анху, айтат: Мен Аллахтын элчиси, саллаллаху алейхи уа салламдын: “Кимде-ким ырыскысы кең жана өмүрү узун болуусун кааласа, анда туугандык карым-катнашта болсун”. (Бухари)
Туугандар менен жылуу мамиледе болуу – көркөм мүнөздүүлүк. Ал эми алардан туугандык мамилени үзүү – чоң күнөөлөрдөн. Ыйык Курандын он тогуз аятында Аллах таала адамдарды туугандар менен жакшы мамиледе болууга чакырат. Ал эми үч аятында туугандык байланышты үзгөндөргө наалат жана акыретте аларга азап болоору айтылат.
Туугандык мамиле эң азында учур-учуру менен салам берип, ден-соолук сурап туруу менен болот.

✍ Ильяс Рыскулов

Live stream started

🎥 РАЖАБ АЙЫ ТУУРАЛУУ КЕЛГЕН МААЛЫМАТТАРДЫН БААРЫ НЕГИЗСИЗ

Абдишүкүр ажы Нарматов

⚠️ Ражаб айынын биринчи күнү 13-январга (2024-ж.) туш келет. Жогорудагы видеону сөзсүз көрүңүз. Себеби бул ай туурасында көптөгөн негизсиз маалыматтар интернетте таркап жүрөт.

💌 Видеону башкалар менен бөлүшүңүз