سانحه دلخراش قتل امیرمحمد خالقی، دانشجوی دانشگاه تهران هنگام سرقت و زورگیری خشن در پایتخت، موجب رنج و اندوه و خشم بسیاری شده است. مدیران دانشگاه تهران و دیگر متولیان در حال دلجویی و پیگیری حادثه و اوضاع هستند.
تحلیل های متعددی از چرایی این رخداد دردناک بیان شده و میشود.
معتقدم با هر سطح تحلیلی، یک نکته مهم نباید مورد فراموشی قرار گیرد:
⬅️ آنچه در این رخداد برجسته شده و احساس ناامنی و ناخشنودی به جامعه دست میدهد، نوک کوه یخی است که از اقیانوس مسائل و آسیبهای مختلف نظام اجتماعی بیرون زده و رخ نمایانده است. چرا که:
خشونتهای خرد، #برساخت چرخهی خشونتهای کلان و فساد سیستماتیک در کشور ماست.
اگر سارقان و زورگیران در سطح #خرد، جسم و روان شهروندی را با خشونت می درند، رویای او را نابود میکنند، داراییش را با زور میستانند، وی را از حق زندگی محروم میکنند؛ فراموش نکنیم جامعه سالهاست در سطح #کلان در معرض این خشونتها قرار دارد آنجا که زورگیران در لباس #مدیر، #آقازاده، #واعظ و #تاجر با استفاده از ناامنی و فساد سیستماتیک، با انواع اختلاس ها و رانت ها، هم دارایی جامعه و این سرزمین را غارت کرده و میکنند، هم فقر و نابسامانی را بر جسم و جان میلیونها شهروند ایران آوار میسازند، هم فرصتهای زندگی معمولی را از این همه انسان دریغ میدارند. ما سالهای مدیدی است که زخمی خشونت سارقان و زورگیران بظاهر آرامی هستیم که کاملا عادی و قانونمند در میان ما زندگی میکنند.
اما شگفتا که فساد و خشونت شان چون کوه یخی پنهان مانده و تنها به مجازات خشونت های خرد و برخی عاملان خشونتهای کلان بسنده میشود و ارادهای برای زدودن زمینه های فساد سیستماتیک و رانت خواری دزدان و اختلاس گران قلدر که به پشتوانهی خلأ ها و درزهای امن مهیاشده ازسوی فرادستان قدرت مدار، میلیونها ایرانی را به سخره گرفته و از بیت المال کامجویی میکنند؛ دیده نمیشود.
برخی از این خشونت های کلان که دارایی و جسم و جان میلیونها ایرانی را هدف قرار داده با هم مرور میکنیم:
۱- اختلاس دو تاجر بنام های فاضل #خداداد و مرتضی #رفیقدوست به میزان ۱۲۳ میلیارد دلار( ابتدای دههی هفتاد)
۲- اختلاس و فساد اقتصادی تاجری بنام شهرام #جزایری ( ابتدای دههی هشتاد)
۳- اختلاس ۳ هزار ميلياردي يك گروه اقتصادي در شبكه اي از بانكها ازجمله یک مدیر عالی دولتی محمودرضا #خاوری و یک تاجر مه آفرید خسروی ( ابتدای دههی نود)
۴- پرونده فساد مالی سعید #مرتضوی دادستان اسبق تهران در تأمین اجتماعی با مشارکت تاجری با نام بابک #زنجانی ( ابتدای دههی نود)
۵- اختلاس میلیاردی بیمه ایران با متهمانی چون #معاون اول رییس دولت نهم( ابتدای دههی نود)
۶- فساد مالی نفتی ۴ میلیارد دلاری تاجری با نام بابک زنجانی( در ابتدای دههی نود و دولت دهم)
۷- پرونده باز گم شدن دکل های نفتی به میزان ۱۲۴ میلیون دلار ( دههی نود)
۸- ماجرای فساد و تخلف اقتصادی میلیاردی در صندوق ذخیره #فرهنگیان( دههی هشتاد و ابتدای دههی نود)
۹- اختلاس بزرگ میلیارد دلاری چای #دبش ( در سال های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲)
۱۰- پرونده کلاهبرداری ۶/۶میلیارد یورویی در #پتروشیمی که ۱۴ متهم دارد و سه برابر بیشتر از بدهی بابک زنجانی است و اغلب متهمان آن مدیران پیشین و فعلی شرکت سرمایهگذاری پتروشیمی بودند ( اواخر دههی نود)
۱۱- پرونده فساد مالی، ارتشا، پولشویی، اعمال نفوذ در پروندههای قضایی معاون اول اسبق سیستم قضایی با نام امیر #طبری ( اواخر دههی نود)
چند نکتهی بسیار مهم:
1️⃣ برقراری حقوق تنبیهی و اجرای مجازات در هر جامعهای، لازم و یکی از راههای بازدارندگی از افزایش و رخداد جرائمی چون سرقت، فساد مالی، اختلاس، قتل و ایجاد ناامنی در حوزه عمومی است ولی کافی نیست.
در واقع آسیبهای اجتماعی چون سرقت و قتل تحت تاثیر یک عامل ایجاد نمیشوند که با یک راهکار هم ازبین بروند.
2️⃣ ازبین بردن زمینه و ابزار فساد سیستماتیک در سطح کلان، به منظور ایجاد عدالت اجتماعی و اعتماد عمومی و کاهش نفرت پراکنی و #خشم جامعه از مصونیت سارقان و فاسدان دانه درشت و رواج آسیبهای اجتماعی؛ از وظایف اصلی نظام حکمرانی است.
3️⃣ ایجاد فضای باز و امن و پایدار فعالیتهای اقتصادی در کشور، منطقه و جهان؛ و در اولویت بودن رفاه اجتماعی ساکنان این سرزمین؛ از وظایف مهم و اساسی نظام حکمرانی است.
4️⃣ برقراری امنیت در جامعه بدور از غیریت انگاری و دستهبندی ایدئولوژیک و سیاسی مردم، از وظایف اصلی نظام حکمرانی است.
فریبا نظری
۳۰ بهمن ۱۴۰۳
#فرهیختگان راهی به رهایی