پست‌های تلگرام انجمن نجوم آماتوری ایران

#سیاهچاله

سیاهچاله عجیب !

سیاهچاله‌ها به انتشار پرتوX معروفند. در سال۲۰۱۸، محققان متوجه شدند که تاج پلاسمای بسیار داغ اطراف اَبَرسیاه‌چاله 1ES 1927+654 در کهکشانی به فاصله ۱۰۰میلیون سال نوری از ما، ناگهان ناپدید شد؛ سپس چند ماه بعد، دوباره ظاهر شد. اخترشناسان پیش از این چنین پدیده‌ای را ندیده بودند. علاوه بر این، تاج دوباره برای مدتی به درخشان‌ترین منبع ایکس تبدیل گردید.
در سال۲۰۲۲، پژوهشگران مؤسسه فناوری ماساچوست هنگام مشاهده درخشش‌های تابشX این سیاهچاله حدود یک میلیون برابر جرم خورشید، با استفاده از رصدخانه فضایی XMM-Newton آژانس فضایی اروپا، متوجه پدیده‌ عجیبی شدند. این درخشش‌ها با سرعتی بی‌سابقه در حال افزایش بودند.
پژوهشگران بتازگی اعلام کردند که این تابش‌ها از هر ۱۸دقیقه به ۷دقیقه رسیده‌اند.
آنها گفتند شاید این پدیده ناشی از یک ستاره کوتوله سفید باشد که با سرعت بالا به سیاهچاله نزدیک‌ می‌شود.
اخترشناسان قبلاً نیز چند بار پالس‌های افزایشی سیاهچاله‌ها را دیده بودند، اما هرگز چنین افزایش سریعی را هرگز.
شرح تصویر: تصویر مفهومی سیاهچاله‌ای در حال جذب ماده از کوتوله سفید.اعتبار تصویر از ناسا

@iranastronomy

#کهکشان_خانه

نگاه متفاوت ما به راه کاهکشان

هیچ فضاپیمایی نمی‌تواند از خانه‌مان کهکشان راه‌شیری خارج شود تا یک عکس واقعی از آن ثبت کند. فضاپیمای گایا (Gaia) متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) که در سال۲۰۱۳ به فضا پرتاب شد، بیش از یک دهه را صرف نقشه‌برداری از راه‌شیری کرد.
آژانس ESA چهارشنبه ۱۵ ژانویه۲۰۲۵ (۲۶دیماه) اعلام کرد که مأموریت گایا به پایان رسیده و دیگر در حالت جمع‌آوری داده نیست.
با این حال، حجم عظیمی از داده‌های گایا جهت تحلیل باقیمانده و دانشمندان انتظار دارند که این داده‌ها بینش‌ شگفت‌انگیزی درباره راه‌شیری و فضای اطرافش ارائه دهد.
در حال حاضر، دانشمندان یک انیمیشن کوتاه منتشر کرده‌اند که نمای کلی از برخی از بینش‌های جدید گایا را امکان‌پذیر ساخته است.
گایا تصور ما از راه کاهکشان را تغییر داده و حتی ایده‌های به‌ظاهر ساده‌ای مانند ماهیت میله مرکزی کهکشان و بازوهای مارپیچی آن دستخوش تغییر شده‌اند.
گایا نشان داد که راه‌شیری بیش از دو بازوی مارپیچی دارد و این بازوها کمتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، برجسته‌ترند؛ علاوه بر این، گایا نشان داد که میله مرکزی راه‌شیری با خورشید زاویه بیشتری دارد.

@iranastronomy

#فرازمینی‌ها

آیا موجودات فرازمینی وجود دارند؟

منظومه ما چندین مکان امیدوارکننده برای وجود حیات دارد، از جمله اقیانوس‌های زیرسطح قمر اروپا در اطراف سیاره برجیس و انسلادوس در اطراف کیوان و همچنین زیر سطح سیاره سرخ بهرام؛ چرا که زمانی با وجود دریاچه‌ها و رودخانه‌ها و جوی غنی، شرایط زیستی بالایی داشته‌اند.
یک نظرسنجی از ۵۲۱ اخترزیست‌شناس و ۵۳۴ دانشمند غیرمتخصص در این زمینه، در مورد وجود حیات فرازمینی انجام شد؛ ۸۶.۶٪ از اخترزیست‌شناسان و ۸۸.۴٪ غیر اخترزیست‌شناس نیز جزو موافقین بودند که نشاندهنده آنست که احتمال وجود اینگونه حیات (حتی به شکل ابتدایی) بالاست و کمتر از ۲٪ مخالف و ۱۲٪ نظری نداشتند.
اما وقتی بحث وجود حیات پیچیده و یا هوشمند فرازمینی رسید، میزان موافق اخترزیست‌شناسان و افراد غیر بترتیب ۶۷.۴٪ و ۵۸.۲٪ بود.
این نتایج زمانی برجسته‌ می‌شود که تعداد مخالف در تمام دسته‌ها پایین بود (۱۰.۲٪) و این نتایج نشان داد که بیشتر دانشمندان بوجود حیات فرازمینی، حتی در اشکال پیشرفته‌ معتقدند؛ اما نبود شواهد قطعی، همچنان چالشی در این زمینه محسوب و هنوز هیچ مدرکی از وجود حیات در خارج از زمین بدست نیامده است.

@iranastronomy

#شهاب‌سنگ‌

برخورد یک شهاب‌سنگ‌ با زمین را ببینید و بشنوید !

سنگ‌های فضایی همواره با زمین و جو آن برخورد می‌کنند؛ بتازگی دانشگاه Alberta اعلام کرد شهاب‌سنگی که در جزیره Prince Edward کانادا فرود آمده منحصر بفرد می‌باشد، چرا که ویدیو و صدای برخورد آن با زمین ضبط شده‌ است!
فردی بنام Joe Velaidum صاحب خانه‌ در Charlottetown جزیره پرنس ادوارد، متوجه الگوی ستاره‌ای شکل غبار خاکستری روی پیاده‌روی جلوی خانه‌اش شده و فیلم دوربین امنیتی خانه‌ این صدا و تصاویر را ثبت نموده است. (ویدئو بالا)
بنا به گفته مسئول مجموعه شهاب‌سنگ‌های دانشگاه آلبرتا: احتمالاً این اولین بار است که صدای برخورد شهاب‌سنگ بطور همزمان با تصویر برخورد ضبط شده است.
اما آیا واقعاً این برخورد یک شهاب‌سنگ بوده؟ دانشگاه آلبرتا اعلام کرد که این برخورد، بطور قطع یک شهاب‌سنگ بوده و حدود ۷ گرم از تکه‌های ریز این شهاب‌سنگ جمع‌آوری و مورد آزمایش قرار گرفته است.
◽شرح تصاویر:
🔸پایین چپ: الگوی ستاره‌ای شکل غبار خاکستری در محل برخورد شهاب‌سنگ.
🔸پایین راست: چند نمونه از شهاب‌سنگ برخوردی در جزیره پرنس ادوارد. اعتبار ویدئو و تصاویر از دانشگاه آلبرتا

@iranastronomy

#دنباله‌دار

دنباله‌دار درخشان ATLAS G3 مهمان شامگاهی

دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS) جمعه ۱۷ فروردین امسال، توسط سامانه هشدار نهایی برخورد سیارک‌ها به زمین (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) و یا ATLAS با استفاده از تلسکوپ بازتابی نیم متری رصدخانه Río Hurtado شیلی با قدر ۱۹ کشف شد.
این شبها دنباله‌دار C/2024 G3 در صورت فلکی بزماهی (جَدی - Capricornus) قرار دارد و در فاصله تقریبی ۱۵۸ میلیون کیلومتری زمین دیده می‌شود. (تصویر پایین)
این دنباله‌دار با دوره مداری ۱۶۰هزار سال، دوشنبه ۲۵دیماه جاری به حدود ۱۳.۵میلیون کیلومتری و نزدیک‌ترین فاصله با خورشید (حضیض) رسید و فردای آن روز در کمترین فاصله با زمین، (۱۴۰میلیون کیلومتر) را تجربه کرد.
دنباله‌دار G3 اکنون در نیمکره شمالی با ارتفاع پایین، در افق جنوب‌غرب آسمان دیده می‌شود. مشاهده این دنباله‌دار بهتر است با دوربین دوچشمی و در یک آسمان صاف، با افق باز باشد.
دنباله‌دار ATLAS G3 تا شامگاه دوشنبه اول بهمن ۱۴۰۳ در آسمان نیمکره شمالی، بعد از غروب خورشید دیده می‌شود.
شرح تصویر بالا: دنباله‌دار C/2024 G3 پنجشنبه ۲۷ دی - گواتمالا توسط David Rojas

@iranastronomy

#پرتاب_ناکام

پرتاب ناکام Starship و فرود موفق بوستر Super Heavy

ساعت ۲:۰۸بامداد امروز جمعه ۲۸دیماه بوقت ایران، هفتمین پرتاب آزمایشی بدون سرنشین موشک ۱۲۳متری Starship بعنوان بزرگترین و قدرتمندترین موشک جهان از Boca Chica در جنوب تگزاس انجام شد؛ مرحله دوم موشک ۴دقیقه بعد از پرتاب، طبق برنامه از بوستر Super Heavy جدا شد، اما این پرتاب با انفجار استارشیپ بر فراز اقیانوس اطلس ناکام ماند!
با وجود سوختن مرحله بالایی Starship، اما این آزمایش موفقیت‌آمیز نیز بود؛ چرا که موتورهای موشک در حین پرتاب و قبل از قطع ارتباط تیم کنترل زمینی با آن، ۸.۵دقیقه پس از پرواز روشن شدند.
با این وجود شرکت SpaceX توانست برای دومین بار تقویت کننده Super Heavy را بعد از ۷دقیقه، با بازوهای مکانیکی Starbase در هوا بگیرد.
اسپیس‌ایکس قبل از این پرتاب اعلام کرده بود که یک موشک نسل جدید Starship با تغییرات قابل توجه را به فضا پرتاب می‌کند تا ۱۰ماهواره غیرواقعی استارلینک را بعنوان اولین محموله آزمایشی در مدار قرار دهد.
پس از سقوط، SpaceX اعلام کرد که علت احتمالی نشت سوخت اکسیژن بوده ولی به بررسی برای درک علت حادثه ادامه می‌دهد.

@iranastronomy

#عجایب_فضا

کشف‌های شگفت‌انگیز نجومی

۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.

۹. جابجایی عجیب مداری سیارات اورانوس و نپتون !

بیرونی‌ترین سیارات منظومه ما اورانوس و نپتون، اغلب بعنوان غول‌های یخی شناخته می‌شوند؛ زیرا آنها عمدتاً از آب، آمونیاک و یخ متان تشکیل شده‌اند. برخی شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد که در جهان اولیه، این سیارات مکان خود را تغییر داده‌اند، یعنی شاید اورانوس زمانی آخرین سیاره سامانه خورشیدی بوده باشد.
یک مدل پیشرفته از دینامیک جوانی منظومه ما بنام Nice، از زمان پیدایش در سال ۲۰۰۵ توسعه یافته و اصلاح شده؛ در مدل Nice، سیارات غول‌پیکر نزدیکتر به خورشید شکل گرفتند و سپس بعنوان پیش سیاره به مدارهای کنونی خود رفته‌اند.
عجیب است که تعداد قابل توجهی از شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهند که اورانوس و نپتون در حالیکه هر دو از خورشید دور شده‌اند، اما مکان خود را تغییر داده‌اند.
در حالیکه فرضیه اورانوس بعنوان بیرونی‌ترین سیاره منظومه در زمان شکل‌گیری اولیه در حد حدس و گمان است، اما می‌تواند یک راز گیج‌کننده پیرامون آنرا توضیح دهد و آن اینکه، کل سیستم سیاره‌ای ما به پهلو کج شده است!

@iranastronomy

@iranastronomy

#مقاله

نااینهمانیِ راستی و اثبات‌پذیری

مقالات متعدد جناب دکتر بلوری، فارغ‌التحصیل دانشگاه برلین تا کنون در وبگاه انجمن نجوم آماتوری ایران منتشر گردیده؛ اکنون مقاله دیگری از ایشان با عنوان " نااینهمانیِ راستی و اثبات‌پذیری " بر روی وبگاه انجمن قرار دارد که امیدواریم مورد استفاده علاقمندان به مطالعه قرار گیرد.
دکتر حسن بلوری متولد زنجان، فارغ‌التحصیل دبیرستان مروی تهران؛ فوق لیسانس فیزیک، فوق لیسانس تعلیم ریاضی و فیزیک، تدریس بخش‌های مختلف فیزیک و ریاضیات و علوم فنی در موسسات آموزش عالی برلین طی بیش از دو دهه، ارائه مقالات و سخنرانی‌های علمی، فعالیت در فیزیک کوانتومی در راستای مسئله‌ وحدت نیروهای پایه‌ای در جهان فیزیک، عضو انجمن فیزیک آلمان و...

چکیده:
آیا توانِ شناختِ انسان محدود است یا نامحدود؟ اگر محدود باشد چگونه و در کجا خود را نشان می‌دهد؟
دانش فلسفه در باره‌ نکات ذکر شده چه می‌گوید؟ ریاضیات، به‌ویژه علم منطق، و فیزیک چه موضعی دارند؟ پرسش‌هائی که می‌خواهم در این مقاله پس از توضیحات ضروری و در حد امکان خود به آنها بپردازم....

متن کامل مقاله:👇
https://iaas.ir/news/4167/031026/

#کهکشان

میهمان شگفت‌انگیز یک کهکشان مارپیچی

تصور می‌شود اختروش‌ها (Quasars) در قلب کهکشان‌های دور، با سیاه‌چاله‌های بسیار پرجرم همنشین هستند؛ آنها توسط دیسک‌های داغ درخشانی از گاز چرخان احاطه شده‌ و می‌توانند مواد را فوارن کنند.
جریانهای جت‌ مانند اختروش‌ها اغلب در کهکشان‌های بیضوی بزرگ یافت می‌شود که تصور می‌شود در هنگام ادغام کهکشان‌ها شکل گرفته‌اند؛ ولی در کشف اخیر، بطور مرموزی یک جت کوازار در یک کهکشان مارپیچی دیده می‌شود.
ما اختروش‌ها را کهکشان‌های قدیمی‌تری می‌دانیم که به همراه سیاه‌چاله‌های مرکزی‌ پس از ادغامی آشفته، به شکل بیضی می‌شوند.
اما یافتن یک کهکشان میزبان اختروش با بازوهای مارپیچ و سیاهچاله‌ای با بیش از ۴۰۰میلیون برابر جرم خورشید، باضافه فوران‌های جوانی که ۲۰سال پیش قابل تشخیص نبوده، بسیار نادر و هیجان‌انگیز است!
گرچه J0742+2704 شکل مارپیچی دارد، تصویر هابل نشانه‌های جالبی از برهم کنش احتمالی آن با دیگر کهکشان‌ها را نشان می‌ده که یکی از بازوهای آن شاید جزر و مدی باشد.
شرح تصویر: نگاه تلسکوپ فضایی هابل به کهکشان مارپیچی که میزبان اختروش J0742+2704 است. اعتبار تصویر از NASA/ESA

@iranastronomy

#هنر_علم

آنچه که از یک سیاهچاله آموختم (۳)

... به نظر می‌رسید که فضای عمداً خالی اطراف قاب *Sgr A در واقع وزن مفهومی و بصری آنرا نشان می‌داد، بگونه‌ای که هرگز پس‌زمینه آنلاین معمولی نوارهای جستجوی Google Chrome آنجا وجود نداشت. خود این قطعه به نظر من پیشگامانه نبود، اما انتخاب آن برای قرار دادن آن بر روی دیوار گالری ممکن بود چنین بوده باشد.
این موضوع باعث شد که شروع به این فکر کنم که آیا طول موج های هنر و علم به طور سازنده یا مخرب با یکدیگر تداخل دارند یا اینکه واقعاً در ابتدا یکسان هستند؟
به عنوان مثال، چیزی که نه برای علم اما به شدت در ذات هنر است، ایده فردی بودن آنست. یک اثر هنری واقعی اغلب غیرقابل تکرار در نظر گرفته می‌شود، اما یک نتیجه‌گیری علمی ایده‌آل بر تکرارپذیری تکیه دارد تا خود را بعنوان یک حقیقت جهانی ثابت کند.
از سوی دیگر، یکی از معروف‌ترین نمونه‌های شخصی که آهنگ هنر و علم را می‌شناخت، لئوناردو داوینچی است که شاهکارهای او بطور خاص بر اساس اصول آناتومی، فیزیک و ریاضیات ساخته شده‌اند.
آیا منصفانه است که بپرسیم کدام یک از این دو رشته برای داوینچی اول شد؟ کدام یک برای شروع در ذهنش می جوشید و دستش را برای فراخوانی دیگری دراز می کرد؟
"هنر علمی" توانسته تصاویری وابسته به معانی ارائه دهد که مدت‌ها به لحاظ مفهومی آنها را در نظر گرفته‌ایم، اما عمیقاً آرزو می‌کردم که می‌توانستم این قطعات را از چشمان دنیای هنر نیز ببینم تا بدانم چگونه علم ممکن است باعث افزایش، کاهش یا تلفیق جانبی در تجربه آنها شده باشد؛ اما تجربه آن را نداشتم.
هنرمند فرانسوی Marcel Duchamp معتقد است که این عمل خلّاقانه، رقصی خاص بین هنرمند و تماشاگر است.

@iranastronomy