شبکه اجتهاد

💢 اجتهاد بانوان در حوزه‌های علمیه خواهران: گذار از چالش‌های نگرشی به افق‌های نوین تربیت مجتهدین زن

🔻 در میانه تحولات اجتماعی و فکری جامعه امروز، مسئله اجتهاد بانوان در حوزه‌های علمیه خواهران به یکی از محوری‌ترین مباحث تبدیل شده است. با وجود تأکیدات مکرر رهبر انقلاب بر ضرورت تربیت مجتهدین زن برای پاسخگویی به نیازهای فقهی حوزه زنان، این مسیر همچنان با چالش‌های عمیق نگرشی و روشی روبه‌روست. در گفتگوی پیش‌رو، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، با نگاهی تحلیلی و راهبردی، به واکاوی موانع پیشِ روی اجتهاد بانوان و ارائه راهکارهای نوین برای عبور از این تنگناها می‌پردازد.

◻️ این مصاحبه نه تنها به بررسی دلایل کم‌رنگی حضور مجتهدین زن در ساختار حوزوی می‌پردازد، بلکه با طرح مفاهیمی مانند «اجتهاد متجزی»، «شورای فقهی زنان» و آزمون‌های تخصصی، افق‌های تازه‌ای را برای بازتعریف استانداردهای آموزشی و اعتمادسازی اجتماعی ترسیم می‌کند. از نقد نظام مدرک‌محور حوزه‌ها تا تأکید بر نقش «حلقه استاد و شاگردی» در تقویت اعتماد به نفس طلاب، این گفتگو تلاش می‌کند پلی میان آرمان‌های دیرینه و واقعیت‌های امروزین حوزه‌های خواهران ایجاد کند.

◻️ در عصری که نیاز به صدای فقهی زنان در عرصه‌های حقوقی، اجتماعی و خانوادگی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود، این مصاحبه به‌مثابه نقشه‌راهی است برای تبدیل چالش‌های تاریخی به فرصت‌هایی ملموس، تا با همگرایی مراکز علمی و اصلاح نگرش‌های کهنه، مسیر تربیت مجتهدین زن را هموار سازد.

👈 در «اجتهاد» بخوانید

🆔 @ijtihadnetwork

💢 گفتمان‌سازی فقه تخصّصی در حوزه علمیه خراسان

✍️ حجةالاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری

امروز طلبه‌‏ای می‌‏تواند در بستر جامعه و حکومت پاسخ‌گوی نیازهای فقهی باشد که توانسته باشد در حوزه‌ای خاص به‌صورت متمرکز و متمحض، دانش‌اندوزی کرده و به مرحله نظریه‌پردازی، پژوهش و پاسخگویی رسیده باشد. امروز با انباشت اطلاعات کلی، مختلف و متکثر، نمی‌توان کنشگری علمی-فقهی متناسب با نیاز روز جامعه و نظام اسلامی داشت.

حوزه خراسان، حوزه‌ای چست و چابک و دارای انگیزه فراوان با اساتید و طلاب مستعد است که بسیار بهتر و راحت‌تر از دیگر حوزه‌های علمیه شیعی، می‌تواند در این جهت گام بردارد و به‌عنوان الگویی تمام عیار در زمینه «حوزه تراز انقلاب اسلامی» به منصه ظهور برسد.

مرکز تخصصی آخوند خراسانی، باتوجه به این مهم و متکی بر منابع علمی و انسانی مورد توجه، تلاش کرده است در حوزه علمیه خراسان در این زمینه کنشگری مناسب علمی، آموزشی، پژوهشی و تبلیغی داشته باشد و به‌صورت مستمر در پیشنهاد و طراحی رشته‌های مختلف تخصصی در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی، از جمله فقه‌‏های تخصصی و مضاف پیشگامی فعالانه‌ای داشته است.

گروه فقه و مبانی اجتهاد به دنبال طراحی و اجرای رشته‌های جدید فقهی در حوزه‌های مختلف و مورد نیاز نظام و جامعه اسلامی است. رشته فقه و تعلم و تربیت، رشته فقه سیاسی، رشته فقه حکمرانی از جمله رشته‏‌هایی است که در دستور کارگروه قرار دارد.

👈 بیشتر بخوانید

🆔 @ijtihadnetwork

💢 نقد و بررسی پیشینه‌شناسی آیةالله خوئی و آیةالله سیستانی از نظریه ولایت مطلقه فقیه در فقه امامیه

✍️ محمدعلی ملک

درباره پیشینه شناسی نظریه ولایت مطلقه اگر چه تاکنون تحقیقات قابل قبولی انجام شده است، اما همچنان برخی اشکالات و شبهات درباره پیشینه این نظریه وجود دارد که بعضاً برخی از آن اشکالات و شبهات نیز در فضای مجازی در حد وسیعی منتشر شده است. در همین زمینه برخی از افراد و جریان‌ها به دو کلام از آیةالله خوئی و آیةالله سیستانی درباره پیشینه ولایت مطلقه فقیه در فقه شیعه استناد می‌کنند که در آن دو کلام، پیشینه ولایت مطلقه فقیه در فقه امامیه به نحوی زیر سوال رفته است.

مستمسک مدعیان شاذ بودن نظریه ولایت مطلقه فقیه در فقه امامیه، این کلام آیةالله خوئی است که در پاسخ به استفتائی در مورد ولایت مطلقه فقیه، می‌گویند: (معظم فقهاء امامیه، قائل به عدم ثبوت ولایت مطلقه فقیه بودند) و مستمسک دیگرشان، متن یکی از تقریرات منتسب به مباحث آیةالله سیستانی است که (نزد قدماء از فقهاء امامیه اثری از باور به ولایت مطلقه فقیه نبوده و ادعاهای اجماع بر ولایت مطلقه فقیه، همه و همه از زمان محقق کرکی آغاز شده است)

تحقیق در پاسخ به اشکال موجود در کلام آیةالله خوئی و آیةالله سیستانی، اثبات کننده این ادعاست که ولایت مطلقه فقیه بدین معنا که فقیه بر تمام شؤون اجتماعی و حاکمیتی ولایت داشته و ولایتش مقید به حوزه‌ای خاص نیست، جایگاه محکمی در فقه امامیه دارد که قاطبه فقهاء عظام را نیز با خود همراه کرده است.

👈 متن کامل را در «اجتهاد» مطالعه نمایید

🆔 @ijtihadnetwork

💢 ریشه‌یابی تاریخی دو نگاه معاصر به جایگاه قرآن در اجتهاد

✍️ حجةالاسلام محمد عشایری منفرد

از زمانی که اخباریان نغمه نامبارک استغنای اجتهاد از دانش اصول فقه را سر داده و دانش اصول را به سنی‌زدگی متهم کردند، در اردوگاه مجتهدان دو اتفاق رقم خورد: اتفاق نخست این بود که مجتهدان در شماره کردن دانش‌های پیش‌نیازِ اجتهاد، ناگزیر شدند ضرورت اصول فقه را بیش از ضرورت دانش‌های دیگر توضیح دهند و به تدریج ضرورت دانش اصول در سخن آنها، با غلظت و مبالغه بیشتری بیان شد.

اتفاق دوم، رشد دانش اصول بود. دانش اصول پس از عصر وحید بهبهانی، با زدودن زوائد فلسفی و ادبی خود، در درون خود غور کرد و با تمرکز بر مسائل واقعی خود به تولید ادبیات اختصاصی خود پراخت و بدین ترتیب توانست با ابتکارات شیخ اعظم انصاری، آخوند خراسانی و اندیشمندانی مانند محقق نائینی و محقق اصفهانی و محقق عراقی رحمهم الله، به اتقان و استواری بلندمرتبه‌ای برسد.

فراهم آمدن چنین مرتبه‌ای از اتقان و استواری، به دستمایه‌ای برای اندیشمندانی مانند شیخ حسین حلی، محقق خویی و شهید سید محمدباقر صدر و ... تبدیل شد و این بزرگواران با پشتکار و نبوغ ارزنده خود توانستند آن اتقان به ارث رسیده از گذشتگان را به درجه‌ای برسانند که بتواند اصلی‌ترین پیش‌نیاز اجتهاد شمرده شود. از این دوره به بعد، فقیهان را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:

👈 دو نگاه معاصر به جایگاه قرآن در اجتهاد

🆔 @ijtihadnetwork