Farid Abdullah

Özünə dəyər vermək, özünü sevmək, bir sözlə, varlığını dərk etmək səni başqaları ilə bərabər etmək üçündür. Təvazökarlıq da budur. Yəni sən, heç kəsdən əskik deyilsən, artıq da.

Neqativ: Nə üçün mənim vaxtım çatmır?
Qapalı: Çarə axtara və daha çox vaxt ayıra bilərəmmi?
Açıq: Özüm üçün necə daha çox vaxt ayıra bilərəm?
Daha açıq: Məhz hansı şəkildə özümə daha çox vaxt ayıra bilərəm?
Fokuslanma: Hansı üsullar daha çox uğurludur?
Sistemli düşüncə: Sərf olunan zamanı hansı şəkildə hər gün daha da artırmaq olar?
---
Problemin həlli daha düzgün sual verə bilməkdir (2022)

İncil vaizi Bill Qlass həbsxana keşişi olduğu müddətdə belə bir qənaətə gəlmişdi ki, dustaqların təxminən doxsan faizi valideynləri tərəfindən daim alçaldılıb, ailədə onlara ömürlərinin həbsxanadaca keçəcəyini söyləyiblər.

Tom Mullen “Həqiqətən də, Həyat gülməlidir” kitabında Emi adlı on beş yaşlı bir qız barədə danışır. Emi həmişə dərslərindən əla qiymətlər alardı, hətta B aldıqda valideynləri çox məyus olardılar, Emi valideynlərinə yazdığı qeyddə belə bildirmişdi: “Əgər gördüyüm işlərdə uğursuzluğa yol verirəmsə, o zaman özümə inamım məhv olur”. Bu ismarış Eminin intihar məktubundan bir parçadır.

İnsanın bir şeyi beyninə yeritməyi nəticədə onun davranışlarına təsir göstərir.
#oxuduqlarımdan

Məhəbbətin birinci dərəcəli amil olmadığı ailə cəhənnəm yuvasıdır. Məhəbbətin hakim olmadığı ev, əslində, ev deyil, restorandır, arvad yemək hazırlayır, kişi də gəlib yeməyini yeyir, uşaqlar da nə vaxt ürəkləri istəsə onda stolun başına yığışırlar. Ailə məhəbbət və səmimiyyət ocağıdır. Əgər ailədən məhəbbət və səmimiyyəti götürsək, daha o ailə olmayacaq. Ərlə arvad birbirinə ancaq cinsi gözlə, ya pul mənbəyi kimi bəxsa, onların bir yerdə yaşaması insani və islami ailə adına layiq deyil.
#oxuduqlarımdan #behişti

Yadıma gəlir, bəlkə də 80-lərin axırı idi, anam məni Nardaran pirinə aparmışdı. O vaxt hələ kiçik bir pir idi. Qadınlar oturmuşdu. Mənə şirniyyat ehsanı vermişdilər. Ağzımdan bir tikə yerə düşdü. Çox yaşlı bir qadın əyləşmişdi, əlini atdı, o şirni tikəsini götürüb ağzına atdı və anama mənim barədə bəzi sözlər dedi ki, burada yazmaq istəmirəm. Bir sözlə, mənə hələ qanmadığım bir şəxsiyyət verdi.

Böyüdükcə cəmiyyətə adaptasiya olmaq mənə çox çətin gəldi. Bəli, xeyr, zəhmət olmasa - ilə böyüdülən uşaq meşə və küçə qanunları ilə yaşayan topluma adaptasiya ola bilmirdi. Mən də həyatım boyunca çox bullinqə məruz qalmışam. Qanmırdım ki, axı niyə belə edirlər.

Odur ki, ində də məni cəmiyyət arasında görmək çətindir. Zənglərə nadirən cavab verirəm, kiminləsə görüşmək, tədbirdə, toyda və sair yerlərdə iştirak etmək istəmirəm. Bir sözlə yeni tanışlıq, insanlarla ünsiyyətə enerjim qalmayıb.

Uşaq ikən başladım Allaha yalvarmağa ki, İlahi, məni böyüt. Heç olmasa, yaşıma görə mənimlə işləri olmasın. Çünki camaat onlara zərəri olmayan insan üzərində öz eqolarını göstərməyi sevirlər.

Həyat məni yaşlı insanların arasına atdı. Artıq həmyaşıdlarımla və özümdən kiçiklərlə danışa da bilmədim. İndi də belədir. Məndə mental ağsaqqal, böyük qardaş, müəllim obrazı formalaşdı. Camaatla münasibətlərim dəyişdi.

Sual edirdim özümə ki, niyə camaat başqaları ilə deyib gülür, mənə çatanda ağlayır, ciddiləşir, həyat dərdi danışır, sonra gedib həyata davam edirlər. Yəni Fərid ancaq dərd olduqda yada düşür? Gördüm ki, bu qılaf və görkəmi mən özümə biçmişəm ki, ətrafdan bürünüm. Bu mənim qoruyucu mexanizmim oldu, hər kəslə öz dilində danışa bilmək.

Bütün bunları nə üçün yazdım. Mən öz hislərimi, nə düşündüyümü açıq yazmağı bacarıram. Kim nə deyər, düşünər - vecimə də deyil. Səhvimlə, doğrumla beləyəm. Bu da camaatın sənə qarşı əyinlərindən zirehi çıxarmalarına, makiyajlarını silmələrinə səbəb olur. Sən olduğun kimi olduqda, eyni halda olan insanları cəlb edirsən.

Neçə vaxt idi ki, bir qardaşın evinə gedirdim. Onun atam yaşında atası, hansı ki, yaxşı vəzifələrdə işləyib və s vardı. Son məclislərdə özündən, həyatındakı səhvlərindən, aqibətinin necə olacağından sual edirdi mənə. Yaşlı bir adam, oğlu yaşında birinə. Elə bil ki, Allah onu müvəffəq etmişdi. Çünki yaşlandıqca adam bunu dilə gətirə bilmir. Fərid müəllim, bu məsələ necə olacaq?

Bu gün İmam Əlinin mövludu günü o kişini torpağa tapşırdıq.

Yatağı yığışdırıldı, həyat davam etdi... Dünyaya bir adam gəldi, yaşadı, getdi. Bir müddət sonra isə xatirələrdən də unudulacaq. Sən yaşlandıqca başa düşürsən ki, Allahdan başqa heç kəsin olmayıb. Sən başqalarına ifrat vaxt ayırıb, Allahı gözardı etmisən. Səni bir gün bastırıb, həyatlarına davam edəcəklər. İmam Hüseyn faciəvi şəkildə şəhid olduqdan sonra da günəş çıxdı, yağış yağdı, xoruz banladı, uşaqlar doğuldu, həyat davam etdi... Allah isə qaldı.

Bəli, insana ancaq öz cəhdləri qalır. Gerisi təfərrüat. Etiraf edə bilmək özü bir nemətdir. Allah bizi bundan məhrum etməsin. Bizi əfv edib, öz yolunda sabitqədəm etsin. Hər nə olsa da, Ona tərəf qayıdacağıq.

Cəhdlər qarşılıqlıdırsa, sevginin ömrünü uzatmaq mümkündür.
Allah Quranda buyurur ki, sizin aranızda sevgi və rəhmət qərar verib.

🎉 Allahın salamı olsun sizə, əzizlər. Möminlərin əmiri, təqvalıların İmamı, alnı açıqların rəhbəri həzrət Əli ibn Əbutalibin doğum günü münasibətilə sizləri təbrik edirəm. ❤️🎈

🤷‍♂️ Ola bilər ki, ailədə ata övladlarını dəstəkləsin, ana isə yox. Əksinə də ola bilər. Məsələn, ata övladlarına: "əhsən, bacararsan, halaldır", desin. Ana isə kiçik səhvi belə keçməsin: "Tupoysan, qanmazsan, bir yerə çıxmayacaqsan" - desin.

Nəticədə yenə uşaq zədə alır. Ən pisi bilirsiniz nədir? Övlad daim ananın təsdiqini almaq istəyəcək. Atanın təsdiqi ona maraqlı gəlməyəcək. Həyatını zibil edəcək ki, təkcə anam razı olsun.

İnsanoğlunun təbiətidir bu. Şərhdə on nəfərdən doqquzu xoş söz desin, biri mənfi. Biz isə o bir nəfərə önəm verəcəyik. Enerjimizi də. Halbuki o doqquz nəfərin enerjisi ilə kosmosa qalxa bilərdik. (2023)

❤️Nə gözəl deyib Tolstoy: Hətta ən hirsli və qəzəbli (yaxud pis) insana - onu sevdiklərini söylədikdə, üzü gül açır. Deməli, xoşbəxtlik elə bundadır.

Bərəkət haqqı, əyninin qalın (isti), ayyaqqabının su keçirməməsi də şükür etməyə layiqdir. Bunun üçün xüsusi mərasim və ayin lazım deyil.
Sadəcə "Nə yaxşı əynim qalındır, istidir, ayaqlarım da rahatdır. Qoy ehtiyacı olanlarda da olsun. Lap bundan artığı olsun. Təşəkkür edirəm".
Adama əlavə enerji gəlir. Nikbinliyin artır. Bəli, sabah bundan məhrum da ola bilərsən. Daha yaxşısına layiq ola da bilərsən. Məhz bu gün üçün əlində olanlara təşəkkür etməyə dəyər. (2021)

İnsanların bir-birini dinləməsi nemətdir. Əksər insanlar sadəcə cavab vermək üçün qulaq asır. Bayaq marşrutda bir orta yaşlı kişi neçə dəqiqə: yox e, yo, bir də, dəqiq..ə, qu..laq as, bir dəq, yox e, yo - deyə-deyə durmuşdu. Bir cümləsini də sona çatdıra bilmirdi. Telefonun o tayındakı səs hey onun sözünü kəsir və qulaq asmaq mövqeyində qalmasına vadar edirdi. Xoşagəlməz haldır, mənfi aurası mənə təsir edirsə, gör onları nə günə qoyur. Halbuki insanlar sadəcə bir-birlərini dinləyib, sonda normal şəkildə ya razılaşa bilərlər, ya da vidalaşa. (2022)

Heç kimə lazım və gərəkli olmadığını zənn edən insanlar, əslində ən gərəkli insanlardır
(Remark)

"20 Yanvar”a gəlib boş miktoavtobusa əyləşdim. Sumqayıta doğru hərəkət etməsi üçün əlavə 5-6 nəfər də minməliydi.Təxminən 15 dəqiqə gözləsəm də, məndən başqa minən olmadı. Məcbur qalıb əlavə 5-6 nəfərin də ödənişini etdim ki, mikroavtobus yola düşsün.

Razılaşdıq. Bu an bir neçə nəfər maşına minməyə başladı. Sürücü dedi ki, bu oğlan ödənişin hamısını edib deyə, heç kimi götürə bilmərəm. İngiliscə “no problem, come, come” (problem yoxdur, gəlin, gəlin) dedim ki, minsinlər. Yəni ödənişi mən etdiyim üçün sürücü sərnişinlərdən pul almayacaqdı”.

Ən dəhşətlisi isə bundan sonra başlayıb. Yolda eşidirəm ki, bunlar məndən danışır. Biri deyir, gərək pulu çox alardın. O biri deyir, bunlar Afrikadan gəlib azərbaycanlı qızları yoldan çıxarır.

Yanımda oturan başladı ki, bəs, Sumqayıtda camaat acdır, bunun kimiləri pulumuzu Afrikaya daşıyır və sair. Qısası, yolboyu məni üstüörütülü şəkildə söyürdülər (gülür).

Və mən danışılanların 70-80 faizini başa düşürdüm. Amma özümü eşitməməzliyə vururdum ki, davamına qulaq asım. Sonda dözməyib azərbaycanca dedim ki, dostlar, bayaqdan nə danışırsınızsa, hamısını anlayıram. Amma deyəcək sözüm yoxdur. Allah hər şeyi görüb, qiymət verəndir.

Bunu deyən kimi hamı şoka düşdü, içərini sükut bürüdü. Hamıdan çox sürücü pərt olmuşdu".

Sumqayıtın "Gənclərbirliyi" klubunun sabiq burkina-fasolu futbolçusu İssa Nikiema [sportinfo]

Allahın hər bir insan barədə tədbiri vardır

Sevgi çatışmazlığı sindromu
***
Bu, o kəslərə aiddir ki, uşaqlıqda valideynləri tərəfindən kifayət qədər sevgi almayıblar.
Böyüdükdə üzləşdikləri problemlər:
----
* İnsanlara köklü şəkildə etibar etməmək, inanmamaq
* Çətin sevgi münasibətləri
* Emosiyaları idarə edə bilməmək
* Səhv etməkdən qorxmaq
* Böyüsələr də uşaq qalırlar
* Depressiyaya və daim həyəcanlı olmağa meyilli olurlar
* Kiməsə gərəksiz olacaqlarından, onları rədd edəcəklərindən qorxurlar
* Həmişə özünə aşağı qiymət verərlər
* Doğma ailəsindən, qohumlarından qaçarlar
* Öz uşaqları ilə həmişə problemləri olar (2019)

İmkan edib bu videoya baxın. Əksəriyyətin ürəyi dözməz, qaçıb kömək edərdi. Ağlayır, ata-ata deyir. Lakin övlad öyrənməlidir. Məsələni həll etməyi. Allahla bizim də münasibətimiz belədir. Gərəkli zamanda Allah kömək edir. O halda ki, özümüz bacara bilmərik. Bəzən bizim çıxmağımızı istəyir

🔴 İmam Əli (ə):
"بالإحْسانِ تُمْلَكُ القُلوبُ؛"
"Yaxşılıq etməklə qəlblər fəth edilir".

Ğurərul-Hikəm, hədis 4339.

🔸Şükür, son dövrlər qumar əleyhinə təbliğatlar nəhayət ki başlayıb. Məncə qumar əleyhinə qəsdən irihəcmli təbliğat aparılmır. Çünki o zaman misli, topaz, lotoreyalar və sair şeylər gərək işinin dalınca getsin. Artıq xaricdə futbol yarışlarında bet altında mərc oyunları aşkar təbliğ edilir. Qumarxanalar influenserlərə yaxşı reklam verirlər.

Məni yandıran odur ki, adamlar minlərlə pul uduzub, məhv olub, video çəkir, camaat, etməyin, müalicə alın - deyir, kimsə şərhdə yazır ki, qaqa, boş danışma, 4 min borcum vardı, 11 min uddum hər şeyi bağladım. Yaxud yazır ki, xırda-xırda risk eləmədən olar. Ah, bu havayıdan pul qamarlamaq arzusu. Sonra olur "heç olmasa pulumu çıxarım", sonra artıq asılı olursan. Əlindən telefonu yerə qoya bilməyən kəs də asılı sayılır.

Bax, bəla bu günaha ümid bəsləyib, ümidlə yaşayanlardadır. 50 qramla heç nə olnaz. 50 manatla heç nə olmaz. Olmaz, olmaz... Hopp, bir də görürsən gəldi bəla. Amma qulaq asmır ki, asmır...

Yəqin ki, uşağın üstünə acıqlanan olub aranızda. Hər nə qədər haqlı da olsanız, uşağın gözündəki qorxunu, səsinizdən diksinməyini, sizə gücü çatmadığı üçün təslimçiliyini gördükdə, adam özünə nifrət edir. Bu həyatda sənə cavab verə bilməyəcək adama zülm etməkdən rahat nə var? Bu, alçaqlıq deyil də, nədir?!

Mən uşaq yaşlarımdan mədrəsə, hövzə, universitet və sair təhsil ocaqlarında böyümüş kəsəm. Ərəb dilini bu dilin daşıyıcılarından tutmuş fərqli müəllimlərdən öyrənmişəm. Neçə-neçə klassik kitabları Ərəb dilindən tərcümə etmişəm. Lakin bütün bunların kökündə bir şey durur. İlk dəfə mənə Ərəb dilini keçən müəllimin zəhməti. Mən o vaxt 90-ların əvvəllərində Təzə Pirdə mədrəsəyə gedib Quran oxuyarkən artıq lazım olan şeyləri bilirdim. Çünki ərəbtəmayüllü keçmiş adı Hüseyn Cavid adına olan 132 nömrəli məktəbdə oxuyurdum. Mənə ilk təməl bilgiləri öyrədən isə əksər din xadimlərdən fərqli olaraq bir nəcib xanım olmuşdur. Tahirə xanım Fətullayeva.

Mən ömrüm boyu, xüsusilə təhsil ocaqlarında çox intizamsız şagird olmuşam. Havalı, ipə-sapa yatmayan. Nadinc yox ha, nizamsız. Lakin məni tanıyan əksər müəllimlər bunu mənə keçirdilər. Çünki əlaçıydım, dərsi təhvil verə bilirdim. Sadəcə bir yerdə qərar tuta bilmirdim. Mən axmaq dövrlərdən keçmiş biriyəm. O cür potensialıma baxmayaraq, 9-cu sinifdən sonra küçəyə dadandım. Ev uşağı, səhər-axşam dərs oxuyan uşaq Sovetski məhəlləsinin qucağına düşdü və mən hər şeyi buraxdım. Rəhmətlik direktorumuz Aliyə Təhmasib, zavuçumuz və sair müəllimlər ana kimi mənə deyirdilər: Fərid, noldu sənə? Fərid isə nə dərsə gəlirdi, nə dərsdə tapılırdı, nə dərs oxuyurdu. Küçə, futbol, veyillənmək. Elə bil zəncirdən qırılmışdım. Həyatı tanıyırdım.

Bir də ayıldım, məktəb bitdi. Keçmiş müəllimlərimin bəzisi mənə keçmiş biliklərimə görə qiymət yazdılar. Bəziləri bunu mənə bağışlamadılar. Xüsusilə fənnindən Respublika olimpiadasına çıxdığım Fizika müəllimim.

Amma Tahirə müəllimə mənə keçdi. Mən daha onunla heç yerdə üz üzə gəlmədim. Həyatın axarı məni ayrı istiqamətə apardı. Amma onu tez-tez xatırlayır, onun üçün xeyir-dua edirəm. Çünki mənim din sahəsi üzrə əsas potensiallarımdan biri Ərəb dilidir. Onun da təməlini Tahirə müəllimə atıb. Onun üzərimdə böyük haqqı var. Naxələf tələbə olsam da, ona ömrüm boyu minnətdaram və əgər bir savab qazana bilmişəmsə, bundan ona da pay düşür.

🔸Bu artıq danılmaz faktdır ki, insan gec-tez həsrət günü ilə üzləşəcək. Hər bir insan peşman olacaq: ya etdiklərinə, ya da etMƏdiklərinə görə. Fakt odur ki, biz daim etdiklərimizi analiz edirik. Bəlkə elə etmədiyimiz şeylərə görə Cəhənnəm yaşayırıq?
Mən sadəcə son dövrlərdə analiz şəklində özümə sual verirəm: Bax, Fərid. Nəyi indi etməsən, öldükdə "it kimi" peşman olacaq və "ey kaş edəydim" deyəcəksən? Bax indi ki, fürsətin var, bu fikir zehninə gəlirsə, deməli, Allah onu düşünməyini istəyir. Bax nəyi indi etməlisən? Nəyi etmək sənin qəlbinə su səpə, onu aram edə bilər? Təbii ki, sənin qüdrətin çatan şeylərdən söhbət gedir.
Həqiqi uğur qazanmış adamlar lazım olan şeyi lazım olan vaxtda edənlərdir. Geridə qalanlar sadəcə peşman adamlardır.

💬Mənə indiyədək vasvasılıqdan (Obsessiv kompulsiv pozuntu) şikayət edən çox adam yazıb. Özüm də vasvasılığın dibinə getmiş biri olmuşam. İndi də qalıqları qalıb. Hər kəs: dəstəmaz, qüsl, namaz, təmizlik barədə şikayətlənib. Deyəndə ki, bunun dinlə əlaqəsi yoxdur. Allah səndə iynə ucu yer axtarmır. Şəriət deyir, bir şeyi düz və ya səhv etdiyinə şəkk etsən - etibarlı şəkk sayılmır. Hətta səhvə də güzəşt var. Bu sadəcə psixoloji pozuntudur ki, burada özünü üzə çıxarıb - qane olan azdır.

Amma məşhur bir irad var: Mən hələ də bir nəfərin pul məsələlərində, yəni sədəqə, Allah yolunda infaq kimi məsələlərdə vasvası olduğunu görməmişəm. Görəsən bu işi Allaha xatir gördümmü, ya yox - deyəni heç görməmişəm (İstisnaların olması, az da olsa, bəlkə də, ola bilər, mümkündür). Vasvasılıq adətən qüsl, dəstəmaz kimi şeylərdə ortaya çıxır. Yəni səni vasvası edən din deyil. Səbəbi ayrı şeydir.

izə kouçinqdə mövcud olan ən sadə “GROW” modelindən müxtəsər yazım. Ancaq diqqətli olun, bunun vasitəsilə bir çox işlərinizi yerbəyer edə bilərsiz.
GROW nədir?
GROW, yəni
G – goal – Hədəf; (insan nəyə can atır. Burada zəruri olan hədəfi bəlli etməkdir)
R – reality/reallıq, ətraf gerçəklik; (insan indi haradadır, hədəflə onun arasında nə qədər məsafə var)
O – opportunity/malik olduğun imkanlar; (maneələr nədir, hədəfə çatmağın qarşısını nələr alır və nə etməlidir)
W – what to do/hərəkət, fəaliyyət. (hərəkət planı tərtib edilir. Burada isə maneələri aşdıqdan sonra hədəfə çatdıracaq yol təyin edilir)
Hər biri barədə fərqli nəzərlər var. Hər bir halda, öz potensialınızı bununla aça bilərsiz. Lakin bunun hər biri üçün xüsusi suallar təyin edilib, bu suallara cavab verməklə, bir çox şey aydınlaşır.
Gəlin sizə Hədəfin (G/goal) düzgün təyin edilməsində istifadə edilən SMART metodunu da qeyd edim. SMART nədir?
Sizin hədəfiniz S – maksimum dərəcədə konkret (Specific); M – ölçüyə uyğun gələn (Measurable); A – nail oluna bilən (Achievable); R – real (Realistic); T – vaxtla məhdud (Time-bound) olmalıır.
Varlı olum, çoxlu pulum olsun, maşınım olsun, xaricə gedim, ərə gedim, xarici dil bilim – tipli utopik arzular yox, yoxsa elə arzu olaraq qalacaq.
Məsələn, 6 aya mən İngilis dilini “Upper Intermediate” səviyyəsində öyrənməliyəm. Əlbəttə, daha da konkretləşdirmək olar. Hədəfləri belə təyin etmək lazımdır. Ona görə hədəfə barmaq sayı qədər adamlar çatır, yerdə qalanları sadəcə arzu edirlər, belə də ölüb gedirlər.

👍 İmam Baqir (ə) buyurub:
"Təmiz sözü deyən şəxsdən götürün, hətta o, həmin sözə əməl etməsə belə".

(Tuhəf əl-Uqul, səh. 291)
PS: Kəlamda "Tayyib" sözü keçir. Tayyib pak, təmiz deməkdir. Antonimi xəbisdir. Yəni baxma sözü kim deyir. Ola bilər, heç dediyinə əməl etməsin. Söz pakdırsa, təmizdirsə, düzdürsə, kim deməsindən asılı olmayaraq, qəbul edilir

Bəzən buraxmaq tutub saxlamaqdan yaxşıdır

✅ İnsan nə qədər ki, öyrənir, gəncdir. Bədəni qocalsa da. İnsan nə qədər ki, "diplom aldığını" düşünür, qocadır. Bədəni gənc olsa da. Ona görə, daim gənclərlə söhbət edən, müasir texnologiya və elm ilə maraqlanan, özünü hələ də inkişaf etdirən yaşlı adamlardan gənclik aurası və xarizma hiss edərsiz.

Bir gün bir müdrikdən soruşdular:
– Yaxşı insanı necə tanımaq olar?

Müdrik cavab verdi:
– Bu, onun nə dediyi və ya necə göründüyü deyil, onun yanında olduğu zaman yaranan atmosferdir. Məhz bu, onun yaxşı insan olub-olmadığını göstərir. Çünki heç kim öz ruhuna aid olmayan bir atmosfer yarada bilməz.

✅ Adamın harasısa ağrıdıqda ona müalicə təyin edirlər. Əvvəl neçə gün elə də təsir etmir. Sonra təsir başlayır və insan öz idarəsini itirir. Deyir ki, pəh, yaxşıyam daha, gerisi qalsın. Müalicəni sona çatdırmır. Düzəldiyini güman etdiyi halda budur, ikiəlli qapaz dəyir ona. İnsanın mənəvi, psixoloji durumu da budur. Nadir insanlar ani olaraq köklü dəyişə bilərlər. Yerdə qalanları nəinki sona çatdırmalı, hətta arada bir daha müalicə (gücləndirmə) etməlidirlər. Gücün artdıqca sınağın dərəcəsi də.

Bir gün Sokrata bir nəfər hücum edir. Bu, kobud və mədəniyyətsiz bir adam idi və zəif arqumentlər gətirə-gətirə elə yerə çatdı ki, Sokrata bir şillə vurdu. Belə insanlara bu gün də rast gəlmək mümkündür. Onlar öz fikirlərini necə ifadə edəcəklərini bilməyəndə aqressivləşirlər.

Bəs Sokrat necə reaksiya verdi? O, heç nə etmədi! Nə qışqırdı, nə də zorakılıqla cavab verdi – sadəcə heç nə etmədi.

Şagirdlərindən biri Sokratın bu davranışını sorğulayanda, böyük filosof belə cavab verdi:
"Əgər məni eşşək təpikləsəydi, onu məhkəməyə verərdimmi?"

Sokrat bizə nəyi öyrədir? O ki, ağıllı insan heç vaxt öz səviyyəsini aşağı salmamalıdır.

Bəzən susmaq ən zərif cavabdır.
"Zəriflik" (yaxud alicənablıq) sözü latın dilindəki "eligere" sözündən götürülüb və "seçmək", "ayırd etmək" mənasını daşıyır.

Bu nə deməkdir?
Bu, o deməkdir ki, zərif insan brend geyimlər geyinən və ya bahalı əşyaları olan biri deyil, öz davranışlarını düzgün seçməyi, nə vaxt danışmağı və nə vaxt susmağı bacaran biridir.

Sokratın zəhlətökən insanlarla mübarizə metodu haqqında eşitmisinizmi?

Heç səs-küylü mübahisə zamanı qarşı tərəfin öz haqlılığını sübut etmək üçün qışqırması başınıza gəlibmi? Bundan daha dözülməz bir şey yoxdur, deyilmi?
👇👇👇

Bayaq oğlumun çubuğundan birini götürdüm, sakit səslə dedi ki, icazə aldın? Dedim, bağışla, düz deyirsən, almalı idim. Olar? Dedi, hə.
Etiket qaydaları hər kəsə aiddir. Əgər mən bu qaydanı qoyurmsa, başda özüm riayət etməliyəm.

🔸Bunu 2021-də yazmışdım

➡️Yeganə edəcəyimiz hərəkət baxışınızı “Niyə mənə bunu edirlər?” sualından “Mənə nə öyrətməyə çalışırlar?” nöqteyi-nəzərinə çevirməkdir.

Həqiqətən də, belədir. Anı yaşamaq o qədər önəmlidir ki. Məsələn, şəkil və videoya çəkib saxladığımız nə çox xatirə yadımızda deyil. Bizim yadımızda yalnız hiss etdiklərimiz, anı yaşadığımız şeylər qalır.

Tənhalıq heç də yanınızda heç kimin olmaması deyil. Onun mahiyyəti, sizə vacib görünən şeyləri başqalarına çatdırmağın mümkünsüzlüyü və ya həmfikir insanların olmamasıdır.

Karl Qustav Yunq

— Bir təsəvvür et: mən yoxam, sən isə tək oturub heç kimlə danışa bilmirsən.
— Bəs sən haradasan?
— Mən yoxam.
— Elə şey ola bilməz, — dedi Ayı balası.
— Mən də belə düşünürəm, — dedi Kirpi. — Amma birdən elə olar ki, mən tamamilə yoxam. Sən təksən. Onda nə edəcəksən?..
— Hər şeyi alt-üst edərəm ki, sən tapılasan!
— Mən yoxam, heç yerdə yoxam!
— Onda, onda… Onda çölə qaçaram, — dedi Ayı balası. — Və bağıraram: “Ki-i-i-rpi-i-i-i-i! ”, sən də eşidib bağırarsan: “Ayı balasııııı! ” Bax belə.
— Yox, — dedi Kirpi. — Mən heç zərrəcə də yoxam. Başa düşürsən?
— Niyə mənə ilişmisən? — hirsləndi Ayı balası. — Əgər sən yoxsan, deməli, mən də yoxam. Başa düşdün?…

/Kirpi dumanda/

🔴Dünən şərhlərdə bunun nə üçün baş verməsi haqqında suallar verilmişdi. Gəlin indi analiz edək.

Dostluq və sırf yaxın münasibətlərdə insanlar bir-birinə təbii olaraq sərhədsiz bir rahatlıq və sevgi bəxş edə bilirlər. Çünki burada öhdəliklər, rəsmi gözləntilər və ciddi məcburiyyətlər yoxdur. Amma münasibətlərin daha ciddi bir mərhələyə keçməsi – sevgili, evlilik, ya şəriklik kimi – artıq həmin münasibətə məsuliyyət, vəzifə və daha yüksək gözləntilər əlavə edir.

⚡️ Daha yaxın münasibətlərdə insanlar bir-birindən daha çox şey gözləyir. Bu, təbii olaraq məyusluğa gətirib çıxara bilər.
⚡️ İki nəfər bir-birinə daha yaxın olduqda şəxsi sərhədlər bəzən pozulur. Bu, münaqişələrə səbəb ola bilər.
⚡️ Sevgi və ya evlilik zamanı zamanla münasibətlər rutinləşə bilər və bununla bağlı təzyiqlər (maliyyə, məişət problemləri və s.) artır. Bu da əvvəlki təbii münasibətləri çətinləşdirir.
⚡️ Günəşə ona görə bənzətmişəm ki, insanları uzaqdan seyr etdikdə qüsurları az görünür. Lakin yaxınlaşdıqca həm müsbət, həm də mənfi tərəflər ortaya çıxır.
⚡️ İki insan arasında əlaqə başladıqda bir-birini idealizə etmək mümkündür. Amma yaxınlıq artdıqca, idealizm yerini reallığa verir.

💬Bəzən iki nəfər arasında çox gözəl münasibət olar. Bir-birini anlayarlar, gülərlər, güzəşt edərlər, sirr paylaşarlar. Elə ki, sevgili, ya evli, ya şərik, ya bu qəbil şey oldular - hər şey məhv olub gedər. Bəzi insanlar günəş kimidir. Uzaqdan faydalan, vəssəlam.

➡️İmam Sadiq buyurub: "Təkəbbürlük və qüdrət nümayiş edən kəs bunu yalnız daxilində alçaqlıq duyduğuna görə edir". (Kafi,c.2, s.312)

Kəlamdakı "zillət" ifadəsini - çatışmazlıq, alçaqlıq kimi ifadə edə bilərik. Yəni özündə natamamlıq kompleksi hiss edən adam həmişə təkəbbürlük və qüdrət göstərir ki, bununla həm öz gözündə özünü, həm də digərləri onu təsdiq etsin.

🤷‍♂️Bəzən çətinliklər güclünü daha güclü, zəifisə daha zəif edir.

Qəzəb anında verilmiş qərarı, edilmiş seçimi ləğv etmək olmur.

Fatimə xanımın duasından incilər

Bu, Mari Smitdir. O, "oyadıcı" olaraq işləyərək həftədə 6 pens qazanırdı.

Bu qadın (və digər belə işçilər) qurudulmuş noxudu insanların pəncərələrinə tüpürürdülər və "müştərinin" oyandığına əmin olmadan getmirdilər. O zamanlar zəngli saatlar bahalı idi. Şərqi London, 1930-cu illər.

🗃 "Əgər qutuya almaz qoyulsa, sandıq olacaq. Əgər qutuya bir parça zibil qoyulsa, zibil qabı olacaq. Biz başımıza nə qoyuruqsa, oyuq."

✏️Bernard Şou

Öz dəyərini bilməyən adam başqasının dəyərini heç bilməz.

– İmam Əli | Nəhcül-bəlağə

Bir insanı məhv etmək üçün çox şey lazım deyil: sadəcə, məşğul olduğu işin heç kimə lazım olmadığını ona inandırmaq kifayətdir.

Fyodor Mixayloviç Dostoyevski

Ey Xuda, məni sən eylədin icad,
Kamal almağa da sən ver istedad.
Ya özün hər işdə mənə ustad оl,
Ya da yоl göstər ki, tapım bir ustad. /M.Füzuli/

Bəzən diqqət mərkəzində olmamaq tamamilə normal bir şeydir

İnsan ölümə görə qorxmamalıdır. Əksinə, heç zaman yaşaya bilməyəcəyindən qorxmalıdır.
Mark Avreliy

"Cahil və nadan insanın tərbiyələnməsi, habelə öyrəşmiş və adət etmiş adamın öz vərdişindən əl çəkməsi möcüzə kimi bir işdir".

/İmam Həsən Əskəri; Tuhəful-uqul, s.489/

"Dil tapmaq bacarığı ömrü uzadır."

Keçən dəfə bir yerdə oxumuşdum ki, bir problemin camaat içində məzhəkə obyektinə çevrilməsində maraq var. Yəni sən o problemi ciddiyə alma, sadəcə məzələn, hır-hır elə, keç, get. Mən fikir vermişəm, o problem ki, bizim dəyərli xalqımız var gücü ilə 32 dişi görünənə qədər hır-hır edib, o problem nəinki düzəlməyib, əksinə daha da böyüyüb. O problem ki, komediyasız ciddi cəhdlə müzakirəyə çevrilib, narahatlıq izhar olunub, bir-iki günə dərhal həll edilib. Sadəcə nəyə hırıldmaqla, nəyə narahat olmağı ayırd etmək gərəkdir.

Başqa birisinin qulu olma. Allah səni azad yartmışdır. (İmam Əli)

Özünə aid olanı tapdıqda, başqasına aid olana, hətta baxmaq belə istəmirsən. /Remark/

Özünü pis hiss etdikdə bunu yadına sal: ola bilər ki, günün pis keçib. Ancaq bu tamamilə həyatın pis olması anlamına gəlmir

Uşaqlar gördüklərini edirlər

Köhnə xəbər olsa da, yenə aktualdır.

Bu şaxtaçı işdən dərhal sonra oğlunu oyuna aparıb. O, üzünü yumağa belə vaxt tapmayıb və sosial şəbəkələrdə ulduza çevrilib.

NCAA "Kentucky" komandasının oyununda bir az çirkli görünən bu kişini məşhur komandanın baş məşqçisi John Calipari görüb. O, bu barədə paylaşım edib və həmin paylaşım 170 mindən çox bəyənmə toplayıb:

"Bu kişi iş növbəsindən dərhal sonra mənim komandama baxmağa gəlib. Kim olduğunu bilmirəm, amma onun ailəsi üçün VIP biletlərim var."

Şərhlərə həmin qəhrəmanın həyat yoldaşı daxil olub və onun adını açıqlayıb: Maykl Maguayr. Həqiqətən də, o kişi şaxtada işləyir: həmin gün səhər saat 4:45-də növbəyə gedib, 12 saat işləyib və sevimli komandasının axşam oyununa oğlunu güclə çatdırıb.

Uşağın xoşbəxtliyi üçün vaxtından keçməli olub. Lakin indi Maguayr ailəsi "Wildcats" oyununa ən yaxşı yerlərdən baxacaq.

Varlı o kəs deyil ki, çox şeyə malikdir. Varlı o kəsdir ki, kifayət qədərə malikdir.
Epikür

Tomas Karlayl deyir ki, mübahisə əsnasında qəzəb hiss etdiksə, deməli, biz artıq həqiqət naminə deyil, özümüzə görə mübahisə edirik.
Düz deyir?

"Şeytanın ən məkrli hiyləsi onun mövcud olmadığına sizi inandırmaqdır."

– Şarl Bodler

Fikir verirəm, artıq neçə ildir ki, telegramdayam. O vaxt barmaq sayı qədər kanal vardı burda. İndi on minlərlə kanal var və sən düşünürsən ki, bu qədər informasiya ötürməyin nəticəsi nə ola bilər? Nə paylaşa bilərsən ki, bu oxucuya faydası dəysin.

Mən bir-iki dəfə toplu kanallara qoşuldum. Baho. Bir linklə 100 kanala qoşulursan. Danqadaranq bildirişlər. Nəticəsi nədir? Sanki sən də onlardan biri.

Ona görə də illər keçdikcə yalnız və yalnız öz sadiq oxucularınla kifayətlənmək lazım gəlir.

— Bilirsən, dünyada niyə bu qədər çox pislik var?
— Niyə?
— Pisliyi fəal şəkildə maliyyələşdirirlər.
— Mmm... Bəs yaxşını?
— Yox, yaxşını maliyyələşdirmirlər. Yaxşılıq insanın vicdanı, ədaləti və həqiqəti üzərində dayanır.
— Mmm...
— Bilirsən, yaxşılıq niyə sonda qalib gəlir?
— Niyə?
— Çünki pul gec-tez tükənir, amma vicdan, ədalət və həqiqət — onlar əbədi qalır.

Sergey Bodrov

Deyir, bu gün vaxt yoxdur, sabah güc olmayacaq, biri gün də biz olmayacağıq. Ona görə də heç nəyi təxirə salmayın və indini yaşayın.

Bir uşaq səkidə oturub ağlayırdı. Yanından keçən biri soruşdu ki, niyə ağlayırsan? Dedi ki, bir manatımı itirmişəm. Adam manat çıxarıb verdi ki, ağlama. Sonra getdi. Qayıtdıqda gördü ki, yenə oturub ağlayır. Dedi, indi nolub? Cavab verdi ki, pulumu itirməsəydim, indi iki manatım olacaqdı.
Bəzən həyatda mövqeyimiz belə olur.

Deyir, qaqa, əgər səni incidirlərsə...
İncimə.
Gülməli gəlir? Amma həqiqətdir.

Bizi başqa insanlara qarşı münasibətdə qıcıqlandıran hər şey, özümüzü dərk etməyə gətirib çıxara bilər. /Yunq/

Bir dəfə Axundov parkındaydım. Valideyn (bəlkə də nənəsi idi) 4-5 yaşlı uşağa rusca dedi ki, zəhmət olmasa, bura gəl.
Alimlərdən biri deyirdi ki, uşaqkən, bir söz dediyim zaman atam hər kəsi sakit edib, deyərdi ki, sakit olun, görək filankəs nə deyir. Və bu, mənim şəxsiyyətimin formalaşmasında rol oynadı.
[2019]

* Günümüzdə insanlar hər şeyin qiymətini bilirlər, lakin heç nəyi dəyərləndirə bilmirlər.
*Adi adamlar gözləyirlər ki, həyat özü onlar üçün öz sirlərini açsın, lakin çox az seçilmişlər var ki, onlar üçün həyatın sirləri erkən açılır, bəzən buna sənət kömək edir (özü də, əsasən, ədəbiyyat), o, birbaşa insanın ağlına və hisslərinə təsir göstərir.
* Sən hamını sevirsən, hamını sevmək isə heç kəsi sevməmək deməkdir.
(Oskar Uayld, Dorian Qreyin portreti) 👍🏻

Əhdi-ətiqdə Əyyubun dilindən qeyd edilib: İlahi, nədən çəkinib ehtiyat edirdimsə, başıma gəldi.
----
Gözəl şeylər də büt ola bilir. Hərdən dostlara deyirəm. Ad, san, izzət, abır və sair. İnsan o qədər onları qoruyub, dağılmasına ehtiyat edir ki, bilmədən Allahın qarşısında bütə çevrilir. Allah qurban almağı sevir. Sən gərək istənilən vaxt ən dəyərli şeyini qurban verə biləsən. O zaman Allah sənə ən dəyərli şeyi verəcək. Allah Qabilin beşinci sort qurbanını yox, Habilin ən dəyərli qurbanını qəbul etdi. Sonra da onun canını aldı. Bəni-İsrail sərgərdan qalmağa, illərlə səhrada sürgün olmağa məhkum oldu. Lakin onlarla bərabər Musa peyğəmbər də çöllərdə qaldı. Boynumuza almalıyıq ki, biz heç nə bilmirik. Allah mələklərə bunu öyrətdi. De ki, bilmirəm. Lakin hər an ən dəyərli şeyini qurban verməyə də hazır ol.
(2021)

https://t.me/quranevi


Salam əzizlər, yenidən Quran Evi Dərnəyinin kanalını yaratdım, inşallah, irəlidə Quran maarifilə əlaqədar paylaşımları bu kanalda etmək fikrim var. Hələ yenidir. Sadəcə kim qoşulmaq istəsə, qoşula bilər. ❤️

Qorxu emosiya, qorxaqlıq davranışdır. Ən böyük qəhrəmanlar belə, qorxuya malikdir. Qəzəbin aşağı dərəcəsi qorxaqlıq, orta dərəcəsi şücaət, ifratı dəlisovluqdur. Dəlisov adamların müalicəyə ehtiyacı var. Deməli, qorxmağımız problem deyil, mühüm olan qorxaq davranmamağımızdır.

🟡 Öldürmək, Bak Consun revolverini götürüb part deyə atəş açmaq deyil. Elə yox. Ürəkdə öldürmək. Sevməyi dayandırırsan və bir gün o insan ölür.
🟠 Ağrı, özündən gedənə qədər döyülmək deyil, Ağrı, ayağını şüşə qırığı ilə kəsmək, əczaxanada yaranı tikdirmək də deyil. Ağrı, insanların öz sirlərini açmaq fürsəti əldə etmədən ölmələri və bu iztirabın qəlbi doldurmasıdır. Ağrı qollarından, başından gücünü əlindən alır, hətta başını yastıqda döndərmək həvəsini də yox edir.
---
"Şirin portağal ağacım" kitabından. Uşaq dilindən yazmaq çox çətindir bir böyük üçün. Haqqını əda edib. Personajları yadımda qalmayan bir kitabın olduqca mükəmməl tərcüməsi sayəsində, bir neçə dəfə gözlərim dolub, neçə dəfə gülmüşəm. Uşaq zədəsi, travması, sevgisi...
Əla. Oxumaq - düşünmək üçün çox gözəldir.

➡️ “Ümid edirəm ki, həyatımın sonunda, bircə istifadə olunmamış istedadım qalmadan Allah qarşısında durarkən deyə biləcəyəm: “Mən sənin verdiklərinin hamısını qaytara bildim”.
/Emma Bombeckin/

Hər kəs plan qurur və heç kim bilmir ki, görəsən axşama sağ çıxacaq? /Tolstoy/

Heç vaxt: "heç vaxt" - demə. Zamanla daha betər şeylər etməli olursan.

Görəsən səmimiyyət və ixlas üzdə olsaydı, nə baş verərdi? Yəni məsələn, yalan danışsaydın, dərhal burnun uzansaydı...

"Bəzən bir şeyi buraxmaq onu tutub saxlamaqdan daha yaxşı olur."

İnsanda xüsusi bir hikkəlik və tərslik halı olur. Onunla əlaqədar sizə bir paylaşım edim

🔸Concorde sindromu (digər adı ilə batmış xərclər yanılması) psixologiya və iqtisadiyyat sahələrində istifadə edilən bir anlayışdır. Bu sindrom insanın və ya təşkilatın artıq vaxt, pul və ya resurs sərf etdiyi bir layihəyə və ya işə davam etməsi ilə xarakterizə olunur, hətta o işin nəticəsiz olacağını bilsə də.

Adını Concorde təyyarəsi layihəsindən alıb, çünki bu layihə maliyyə baxımından sərfəli olmasa da, Fransa və Böyük Britaniya hökumətləri çoxlu resurs xərclədikdən sonra onu dayandırmamaq qərarına gəlmişdilər. Layihənin davam etdirilməsi artıq qoyulmuş sərmayənin "boşa getməməsi" fikri ilə əsaslandırılmışdı.

🔸Əsas xüsusiyyətləri:

➡️1. Batmış xərclərin təsiri: İnsan və ya təşkilat əvvəlki xərcləri əsas götürərək zərərli və ya mənasız bir işə davam edir.

➡️2. İrəli çəkilən emosional bağlılıq: İnsanlar layihəyə və ya işə emosional olaraq bağlandıqlarından, onu tərk etmək çətin olur.

➡️3. Rasional qərarların pozulması: Gələcək perspektivdə mənfəət gətirməyəcək işlərə resurs ayırmağa davam etmək rasional yanaşmanı əngəlləyir.

Məsələn:

Bir şirkət uğursuz bir məhsulun istehsalına illərdir böyük məbləğdə vəsait qoyub və itkilərə baxmayaraq, layihəni dayandırmaq əvəzinə daha çox resurs ayırır.

Şəxsi həyatında isə insanlar bir münasibətdə xoşbəxt olmadıqlarını bilsələr də, əvvəldən sərf etdikləri zaman və emosiyalara görə ayrılmağa tərəddüd edirlər.

➡️Concorde sindromundan qaçmaq üçün rasional qərarlar qəbul etmək və əvvəlki xərclərə deyil, gələcək perspektivlərə fokuslanmaq vacibdir.

Uşaq yeganə varlıqdır ki, onun üçün sənin kök, ya arıq; gözəl və ya çirkin; varlı və ya kasıb olmağının heç bir fərqi yoxdur. O, sadəcə səni valideyni oıduğun üçün sevir.

Deyir, uşaqla tərbiyəvi söhbət etdikdən sonra mütləq güzgünün qarşısına keçin və deyin: "Bu, sənə də aiddir!"

Bəzən insan burnunu birdəfəlik "fırt" edib təmizləmək əvəzinə bir saat burnunu çəkir. İnsanın problemə yanaşması da belə olur. Həll etmək əvəzinə sadəcə "burnunu çəkməklə" qane olur.

Bir ailənin övladı olmurdu. Xanım daha çox əziyyət çəkirdi. Bir gün psixoloqla danışırdılar. Psixoloq qəşəng söz dedi. Dedi ki, səndən çox soruşurlar və soruşacaqlar ki, bir şey var? Niyə yoxdur? Sən uzun-uzadı izah verəcəksən, eyni halda hislərin oyanacaq. Söhbət elə orada bağlanacaq. Amma sən o iztirabı yenə yaşayacaqsan. De ki, inşallah, fikrimizdə var. Bu barədə düşünəcəyik. Vəssəlam.

"Elə adamlar var ki, səni alqışlayırlar, lakin eyni zamanda səni məhv etmək üçün planlar qururlar.".

📚Brian Tracy-nin "Məqsədlər" kitabından bir hissə:

"Məqsədlər qoymaq həyatınızı formalaşdıran ən güclü güclərdən biridir. Məqsəd qoymadığınız zaman həyatınız təsadüflərə bağlı olur və sizi istənilən istiqamətə aparır. Amma məqsədlər qoyduğunuzda, sanki həyatınız üçün bir xəritə yaradırsınız və hər addımda hara getdiyinizi dəqiq bilirsiniz. İnsanlar qarşılarına nə qədər aydın və konkret məqsədlər qoyurlarsa, uğur qazanma ehtimalları da bir o qədər yüksəkdir."

✅Deyir, mən illərlə gözlədim ki, həyatım dəyişəcək. Lakin indi anlayıram ki, sən demə, o da mənim nə vaxt dəyişəcəyimi gözləyibmiş

💬Deyir: "Bir zamanlar düşünürdüm ki, həyat sadəcə davam etməkdir. Amma zaman keçdikcə anladım ki, əslində davam etmək deyil, hər anı hiss etməkdir. Ən çətin günlərdə belə içimdə kiçik bir ümid işığı tapdım və bu işıq mənə yol göstərdi. Bəzən, sadəcə nəfəs almaq, sakitcə dayanmaq və içindəki gücü hiss etmək kifayətdir. Hər şeyin çox sürətlə dəyişdiyini görəndə, yavaşlamaq və özünü dinləmək ən böyük təcrübədir."