آموزش زبان اردو به فارسی و فارسى به اردو

من مدرسه میروم

مِیں اِسکُول جاتا ہُوں

من اینجا می نشینم

مِيں یَہاں بِيٹَھا ہُوں

شما کجا رفتید؟

آپ کَہاں گَئِے؟

آیا شما غذا می خورید؟

کِيا آپ کَھانا کَھاتِے ہِيں؟


اینجا کجا است؟

یَہاں کَہاں ہِے؟

من او را نمی شناسم

مِیں اُس کُو نَہیں جانتَا

من مى خواهم بنويسم

مِيں لِكْھنا چاہْتا ہُوں

او مى خواهد بيايد

وُه آنا چاہْتا ہِے

اینجا کسی نیست

یَہاں کُوئِی نہِيں ہِے

امروز کدام روز است؟

آج کُونْسا دِن ہِے؟

قاعده فعل معطوف و معطوف علیه:

گاهی دو فعل در کنار همدیگر استعمال
می شوند و علامت ( کَر ) به عوض (اُوْر)
در میان آنها بکار میرود.

مانند:

وُه اُٹْھ کَر چَلِے گَئِے
آنها برخاستند و رفتند

اصل جمله بالا این بود:

وُه اُٹِھے اُور چَلِے گَئِے
آنها برخاستند و رفتند

اُٹِھے : فعل معطوف علیه

چَلِے گَئِے : فعل معطوف

قاعده:

فعل امر مخاطب دو شکل دارد:

در مثال:

۱. دِیکْھ = ببین

۲. دِیکُھو = ببینید


• فعل امر غائب نیز دوشکل دارد:

در مثال:

۱. دِیکِھے = ببیند

۲. دِیکِھیْں = ببینند


تذکر:

شکل فعل امر غائب و فعل مضارع
تفاوتی ندارند. اما معنای آنها تفاوت
دارد.

مانند:

وُه آئِے = او بیاید ( امر غائب )

وُه آئِیں = آنها بیایند ( امر غائب )



وُه آئِے = او می آید ( مضارع )

وُه آئِیں = آنها می آیند ( مضارع )

تفاوت فعل حال، مضارع، مستقبل:


• فعل حال بر زمان حاضر دلالت میکند.

• فعل مضارع بر آینده نزدیک و فعل
مستقبل بر آینده دور دلالت میکند.


مثال فعل حال:

مِيں لِكْھتا ہُوں = من می نویسم ( حالا )

مثال فعل مضارع:

مِیں جاؤُں:
من میروم ( در آینده نزدیک )


مثال فعل مستقبل:

مِیں کِہُوْں گا:
من خواهم گفت ( در آینده دور )

مثال فعل مضارع:

واحد مذكر /

جاؤُں = میروم ( در آینده نزدیک )

جائِے = میروی/میرود (در آینده نزدیک)


جمع مذکر /

جائِيْں:
میرویم/میروید/میروند
(در آینده نزدیک)



واحد مونث /

جاؤُں = میروم ( در آینده نزدیک )

جائِے = میروی/میرود(در آینده نزدیک)


جمع مونث:

جائِيْں /

میرویم/میروید/میروند
‌‌‌‌‌ (در آینده نزدیک)

فعل ( داشتن ) در زبان اردو:

معادل ( داشتن ) در اردو این
افعال كمكى هستند:

( ہُوں = دارم )
( ہِے = داری، دارد )
( ہِيْں = داریم، دارید، دارند )

مانند:

مِيں مَصروف ہُوں = من کار دارم


استعمالِ دیگر فعل (داشتن) در اردو:

مِيرِے پاس کام ہِے = من کار دارم

قاعده آمدن همزه در فعل:

هرگاه بعد از حذف ( نا ) از آخر مصدر
حرف آخر آن، ( الف ) باشد پس افعال
ماضی، مضارع و امر آن مصدر همزه دارند.

مانند مصادر:


کھانا گانا لانا آنا جانا


که بعد از حذف ( نا ) حرف آخرشان
الف است.

مانند: کھا لا آ جا


مثال صرف ماضی با همزه ( ؤ ):


کھائِے = خوردیم/خوردید/خوردند

کھائِى = خوردم/خوردی/خورد

کھائِيْں = خوردیم/خوردید/خوردند



مثال صرف مضارع با همزه ( ؤ ) :


كھاؤُں می خورم

کھائِے می خوری / می خورد


کھائیں میخوریم/
‌ ‌ میخورید/
میخورند



مثال همزه در فعل جمع امر:

کھاؤُ = بخورید


قاعده:

در واژه های همانند پیمایش ، نمایش و
آسایش و ... در زبان اردو بعد از الف،
همزه می آید.


مانند: نمائِش، آسائِش، آرائِش


قاعده:

در مصادر عربی همانند مضایقه، مغایره
در زبان اردو بعد از الف، عوض ( ی )
همزه می آید.


مانند: مضائِقَه، مغائِره

قاعده:

در واژه های عربی که حرف میانی آنها
همزه است در اردو نیز همزه ثابت می
باشد.


مانند: شرائِط مسائِل هیئَت

نمونه از مصادر با صرف فعل حال از مصدر ( چاہْنَا ):


لِكْھنَا چاہْتا ہُوں = می خواهم بنویسم

سُونَا چاہْتَا ہِے = می خواهی بخوابی

آنا چاہْتَا ہِے = می خواهد بیاید

پَڑْھنَا چاہْتِے ہِيْں = میخواهیم بخوانیم

کَھانَا چاہْتِے ہِيْں = میخواهید بخورید

رُونَا چاہْتِے ہِيْں = میخواهند بگریند



بُولْنَا چاہْتِى ہُوں = می خواهم بگویم

چَلْنا چاہْتِى ہِے = می خواهی بروی

کَہْنا چاہْتِى ہِے = می خواهد بگوید

جانْنَا چاہْتِى ہِيْں = میخواهیم بدانیم

دِیْكْھنَا چاہْتِى ہِيْں = میخواهید ببینید

لِینَا چاہْتِى ہِيْں = میخواهند بگیرند

قاعده:

روش استعمال مصدر دیگر با مصدر
( چاہْنَا = خواستن ):

ابتدا مصدر دیگر ذکر مشود سپس
مصدر ( چاہنا ) صرف می شود.

در مثال پایین مصدر جانا ( رفتن ):


فعل ماضی مطلق /

مفرد مذکر:

جانا چَاہَا /

خواستم بروم/
خواستى بروى/
خواست برود

جمع مذکر:

جانا چاہِے /

خواستیم برویم/
خواستید بروید/
خواستند بروند

مفرد مونث:

جانا چاہِى /

خواستم بروم/
خواستی بروی/
خواست برود


جمع مونث:

جانا چاہِيْں /

خواستیم برویم/
خواستید بروید/
خواستند بروند

نوشتن درست برخی ضمایر و حروف:


اِس کُو = این را

اُس کُو = آنرا

اِس لِیِے = برای این

اِس قَدر = اینقدر

کِس قَدر = چقدر

جِس کُو = آنرا

اُسِے = آنرا

جِس قَدر = آنقدر

جِس طَرَف = آن طرف

کِس کِے؟ = از کِی؟

مُجِھ کُو = مرا

تُجِھ کُو = تو را

مُجِھ سِے = از من

تُجِھ سِے = از تو

کِیُوں کِہ = زیرا که

حالاں کِہ = در حالی که

اِن کُو = آنها را

اُن کُو = آنها را

اِس واسِطِے = این وسیله

اِس طَرَح = اینطور

جِس طَرَح = آنطور

ہَمْ كُو = ما را

تُمْ كُو = شما را

کُوْں سَا؟ = كدام؟

كِيُوْں؟ = چرا؟

راهکار ها برای شناخت مونث در اردو:

۱- اسمای که در آخرش ( ی ) باشد.

مانند: لَڑْكِى = دختر

٢- اسم اشياى كه جسامت شان بزرگ
است.

مانند: پَہَاڑ = کوه

۳- اسمای مصغر که در آخر شان ( یَا )
باشد.

مانند: پُڑْيَا

۴- اسم تمام زبان ها

۵- اسم تمام آواز ها

۶- اسم تمام نماز ها

۷- اسمای که در آخر شان ( ه ) یا ( ھ )
باشد.

مانند: توبه و ساکھ

۸- اسمای که در آخر شان ( ئِی ) باشد.

مانند: اَچَّھائِى = خوبی

۹- اسمای سه حرفی عربی که در آخر
آنها، الف باشد.

مانند: خطا ، ثنا

۱۰- حاصل مصدر که حرف آخرش،
( ت، ی، گِی، ش ) باشد.

مانند: شرافت، بَہادری، دیوانگی، کوشش

هفت قاعده برای مونث ساختن اسم:


۱. برخی مذکر و مونث چنان اند که
برای آنها الفاظ جداگانه موجود است.


مانند: ماں باپ = مادر و پدر


۲. اگر در آخر اسم مذکر، الف یا ( ہ ) باشد وقت مونث ساختن آن، الف یا
( ہ ) به یای تبدل می شود.

مانند:

لَڑْكَا = پسر

پس مونث آن: لَڑْكِى = دختر

و مانند:

شهزاده = پسر پادشاه

پس مونث آن:

شهزادی = دختر پادشاه


۳. گاهی اوقات فقط با اضافه کردن
( ی ) در آخر اسم، مونث می سازند.

مانند: لُوہَار = آهنگر مرد

مونث آن: لُوہَارِی = آهنگر زن

۴. گاهی وقت الف یا ی آخر اسم
هنگام مونث ساختن به نون تبدیل
می شود.


مانند: دُولْہَا = شاه داماد

مونث آن: دُولْہَن = عروس خانم


و مانند:

حاجی = حاجی مرد/ حاج آقا

مونث آن:

حَجَّن = حاجی زن / حاج خانم


۵. گاهی اوقات فقط با اضافه کردن
حرف نون در آخر، اسم مونث می
شود.

مانند: سُنار = زرگر مرد

مونث آن: سُنارَن = زرگر زن


۶. حرف آخر اسم مذکر حذف می شود
یا بدون حذف در آخر آن، (نِی) یا(انِی)
آورده می شود.

مانند: اُستاد = آموزگار مرد

مونث آن: اُسْتانِى = آموزگار زن

و مانند: فقیر = مرد تنگدست

مونث آن: فقیرنِی = زن تنگدست


و مانند: نَوكَر = مرد خادم

مونث آن: نَوکَرانِی = زن خادم

۷. علامت مونث واژه های عربی در
زبان اردو، ( ہ ) در آخر اسم است.

مانند: معلم = آموزگار مرد

مونث آن: معلمه = آموزگار زن

قاعده:

کِیا؟ = آیا؟ / چه ؟


این کلمه اکثرا برای استفهام می آید.
اما گاهی مفهوم تعجب را میدهد.


مانند:

مسجد بِھی کِيا انصاف كِى جَگَہ ہِے
مسجد نیز چه جای عدالت است

جَہاں امیر، غريب دُونُوْں بِھیک
جای که امیر و غریب هردو نیاز

مانْگْتِے ہِيْں
می خواهند.




تذکر:

گاهی ( کِیا ) برای سوال از بیان
مقدار چیزی استعمال می شود.


مانند:

اِس کِتاب کِى قيمت كِيا ہِے؟
قیمت این کتاب چقدر است؟

پیشوند های ویژه در زبان اردو:

• اَن : ( بدون ، بی )

مانند: اَن گِنَت = بی شمار/بدون شمارش

• مَہَا : ( بزرگ ، اعلی )

مانند: مَہَاراجَہ = راجه بزرگ


پسوند ویژه زبان اردو:

یْلَا : ( دار ، گین )

مانند: شَرمِیلَا = شرم دار/شرمگین


تذکر:

این پیشوند ها در فارسی و اردو
مشترک اند:

• با مانند: با ادب

• بد مانند: بدبخت

• پست مانند: پست فطرت

• پاک مانند: پاک دِل

• اہل مانند: اہل علم

• بِے مانند: بِے مروّت

• بلند مانند: بَلَند ہِمّت

• پُر مانند: پُر معنى

• تَنگ مانند: تَنگ دِل

• خُوش مانند: خُوش نصیب

• دَر مانند: دَرمانده

• سَر مانند: سَرتاج

• صاحب مانند: صاحِب دِل

• غَیر مانند: غَیر ضروری

• کَم مانند: کَم عقل

• نِیک مانند: نِیک خُو

• نَُو مانند: نَُوآمُوز

• ہَم مانند: ہَم راز

• خِلاف مانند: خِلاف قاعده

• خُود مانند: خُود شناس

• ذِى مانند: ذِى شعور

• شاه مانند: شاہکار

• شَہ مانند: شَہْسوار

• عالى مانند: عالى قدر

• قابِل مانند: قابِل اعتماد

• لا مانند: لاعِلاج

• نا مانند: نامُمكن

• نازك مانند: نازك اندام

• نِيم مانند: نيم جان

• يک مانند: یک دل

قاعده:

جَب فاعِل کِی عِزت اُوْر تعظیم مَلْحُوظ
ہُو تُو فِعل جَمع آتا ہِے۔

هرگاه هدف، احترام و تعظیم فاعل
باشد پس فعل جمع می آید.
( اگر چه فاعل مفرد باشد ).

مانند:

ہَمارِے استاد تشريف لائِے

استاد ما تشریف آوردند


لائِے: فعل جمع عوض ( لایَا ) مفرد.

قاعده:

( کُو ) علامت مفعول است. و فقط
بعد از مفعول ذوی العقول می آید.

مانند:

مِيْں نِے خالد كُو مارا = خالد را زدم

تذکر:

معانی علامت ( کُو ) به فارسی:

۱- را ( دارای کاربرد بیشتر )

۲- به ( دارای کاربرد کمتر )

۳- به خاطر ( دارای کاربرد کمتر )


تذکر دوم:
ذوی العقول عبارت اند از:

۱- الله

۲- فرشته ها

۳- انسان ها

۴- جنّ ها

قاعده:


( نِے ) علامت فاعل است. و بعد از
فاعل فقط همراه چهار قسم فعل
ماضی متعدی می آید.


۱- ماضی مطلق

مانند:
احمد نِے کَہَا = احمد گفت

۲- ماضی قریب

مانند:
مِيْں نِے کَہَا ہُوْں = من گفته ام

۳- ماضی بعید

مانند:
تُو نِے کَہَا تَھا = تو گفته بودی

۴- ماضی احتمالی ( شکّی )

مانند:
اُسْ نِے كَہَا ہُوْگَا = او گفته باشد


تذکر اول:
علامت ( نِے ) در فارسی ترجمه نمی
شود.

تذکر دوم ( استثنا از قاعده فوق ):

علامت ( نِے ) همراه چهار قسم
فعل ماضی از مصادر ذیل
استعمال نمی شود:


۱- ( لانا = آوردن )
۲- ( بُولْنَا = صحبت کردن )
۳- ( بُھوْلْنَا = فراموش کردن )
۴- ( شَرمَانَا = شرمسار کردن )

روش ساخت حال کامل:

فقط علامت مصدر ( نا ) از آخر
حذف می شود و عوض آن ( رَہا
رَہِے ، رَہِى ) استعمال می شود.

مثال ها:


نوشتن:

لِكْھ رَہَا ( از مصدر لِكْھنَا )

خواندن:

پَڑْھ رَہا ( از مصدر پَڑْھنَا )

نوشيدن:

پِيْ رَہا ( از مصدر پِيْنَا )

رفتن:

جَا رَہَا ( از مصدر جَانَا )

آمدن:

آ رَہَا ( از مصدر آنَا )

رفتن:

چَلْ رَہَا ( از مصدر چَلْنَا )

دیدن:

دِيْكْھ رَہَا ( از مصدر دِيْكْھنَا )

شنیدن:

سُنْ رَہَا ( از مصدر سُنْنَا )

خوابيدن:

سُوْ رَہَا ( از مصدر سُوْنَا )

توانستن:

سَكْ رَہَا ( از مصدر سَکْنَا )

خوردن:

كَھا رَہَا ( از مصدر کَھانَا )

گرفتن:

لِىْ رَہَا ( از مصدر لِيْنَا )

نشستن:

بِيْٹْھ رَہَا ( از مصدر بِيْٹْھنَا )

علامات فعل حال استمراری:

• رَہَا ، رَہِے ، رَہِی


مفهوم مقابل آنها به فارسی:

• دارم، داری، دارد، داریم، دارید، دارند

• در حال

اقسام فعل حال در اردو:


۱. ساده

مانند: لِكْھتَا ہُوْں = می نویسم



۲. استمراری

مثال نمونه حال استمراری:

مفرد مذکر/

لِكْھ رَہَا ہُوں:

دارم می نویسم/در حال نوشتن هستم

لِكْھ رَہَا ہِے:

داری می نویسی/در حال نوشتن هستی
دارد می نویسد/در حال نوشتن است

جمع مذکر /

لِكْھ رَہِے ہِيْں:

داریم می نویسیم/
در حال نوشتن هستیم

دارید می نویسید/
در حال نوشتن هستید

دارند می نویسند/
در حال نوشتن هستند


مفرد مونث /

لِكْھ رَہِى ہُوْں:

دارم می نویسم/در حال نوشتن هستم

لِكْھ رَہِى ہِے:

داری می نویسی/در حال نوشتن هستی
دارد می نویسد / در حال نوشتن است

جمع مونث /

لِكْھ رَہِى ہِيْں:

داریم می نویسیم/
در حال نوشتن هستیم

دارید می نویسید/
در حال نوشتن هستید

دارند می نویسند/
در حال نوشتن هستند