حضرت ابوالمعانی "بیدل دهلوی"

.

به اقبال حضورت صد گلستان عیش در چنگم
مشو غایب که چون آیینه از رخ می‌پرد رنگم

✍ #بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

‌


.

به‌غیر از خانمان‌سوزی مقامی نیست عاشق را
چو آتش ‌گوشه‌ی داغی برای خویش می‌جویم


#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

.

در بیابانی که ما راهِ طلب گم‌ کرده‌ایم
کرمِ شب‌تابی اگر در جلوه آید، کوکب است

#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy
.

نبری گمان که یعنی به خدا رسیده باشی
تو ز خود نرفته بیرون به کجا رسیده باشی؟!

سرت ار به چرخ ساید، نخوری فریب عزت
که همان کف غباری به هوا رسیده باشی

به هوای خودسری‌ها، نروی ز ره‌ که چون شمع
سر ناز تا ببالد ته پا رسیده باشی

زدن آینه به سنگت ز هزار صیقل اولی
که به زشتی جهانی ز جلا رسیده باشی

خم طرهٔ اجابت به عروج بی‌نیازی‌ست
تو به وهم خویش دستی به دعا رسیده باشی

همه تن شکست رنگیم مگذر ز پرسش ما
که به درد دل رسیدی چو به ما رسیده باشی

برو ای‌ سپند! امشب سر و برگ ما خموشی‌ست
تو که سوختند سازت به نوا رسیده باشی

نه ترنمی نه وجدی نه تپیدنی نه جوشی
به خم سپهر تا کی می نارسیده باشی؟!

نگه جهان نوردی قدمی ز خود برون آ!
که ز خویش اگر گذشتی، همه ‌جا رسیده باشی

ز شکست رنگ هستی اثر تو بیدل این بس
که به‌ گوش امتیازی چو صدا رسیده باشی

#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy
.

.

نگه شد شمع فانوس خیال از چشم‌پوشیدن
فنا مشکل که از عاشق برد ذوق تماشا را

بیدل دهلوی

@bidele_dehlawy

.

چون بیادت می‌رسم چیزی نمی‌مانم بیاد

#بیدل_‌دهلوی


.

.

که هرکس ره ندارد هیچ‌سو، سوی تو می‌آید...

#بیدل


@bidele_dehlawy
.

.

با دام و قفس ساز که دور است رهایی...

#بیدل


@bidele_dehlawy
.

.
خواهی به دیده قدکش و خواهی به دل نشین

سرو تو مصرعی‌ست که در هر زمین خوش است

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

.
بی‌‌محبت زندگانی نیست جز ننگ عدم
خاک‌ کن بر فرق آن سازی‌ که بی‌آهنگ اوست

#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

📌 در پیوند به اطلاق واژه‌های «فارسی» و «دری» بر زبان ما:

آیا می‌دانید که در حقیقت، زبانی به نام «دری» وجود نداشته و ندارد. بلکه نام زبان رسمی کشور ما در طول تاریخ، «فارسی» بوده است که «دری» صفت آن بوده است.

همین زبانی که در جغرافیای خراسان دیروز و افغانستان امروز، فارس دیروز و ایران امروز و کشور تاجکستان امروز رواج دارد و نیز در شبه قارۀ هند چندین قرن زبان رسمی بوده، زبان فارسی بوده است؛ نه زبان دری!

اطلاق واژۀ «دری» بر زبان فارسی در شعر شاعران و متون قدیم که گاهی صورت گرفته، به گونۀ مجازی بوده است؛ یعنی که صفت را به جای موصوف به کار برده‌اند؛ نه اینکه نام زبان، «دری» بوده باشد. این اطلاق کلمۀ «دری» به گونۀ مجازی بر این زبان، در شعر شاعران فارس قدیم و ایران امروز نیز به کار رفته است.

بنابراین احمقانه است که این زبان را در افغانستان، «دری» بگویند، در ایران فارسی بگویند و در تاجکستان «تاجیکی» بگویند. بلکه نام اصلی این زبان در همه قلمرو این زبان، همان «فارسی» است و کلمۀ «دری» صفت زبان «فارسی» است؛ نه نام زبان. چه این زبان در طول تاریخ قبل از اسلام و در تمام دوران اسلامی تا امروز، به حیث زبان دربار شاهان و امیران مطرح بوده است. بدین اساس، «فارسی دری» گفته شده است.

بنابراین خوب است که در کشور ما زبان «فارسی دری» اطلاق شود؛ یعنی زبان فارسیی که در دربارها رواج داشته و نسبت به سایر لهجه‌ها سره‌تر و سوچه‌تر است؛ چه جایگاه اصلی پیدایش این زبان، همانا خراسان و ماوراء النهر بوده و دربارهایی که این زبان در طول تاریخ در آن رسمیت داشته، بیشتر در خراسان اسلامی بوده‌اند که بیشتر کشور ما را احتوا می‌کند.

نوشتۀ فضل الرحمن فقیهی استاد دانشگاه هرات


@Aayenayidil
.

.
چون شخص سایه بیدل! صدر بساط عجزیم
تعظیم برنخیزد از روی مسند ما

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy

.
در دیر بوالفضولیم، درکعبه ناقبولیم
یارب! شکست دل کن محراب معبد ما

#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy
.

.

دل آشفتهٔ ما را سر مویی دریاب
ای سرموی تو سرکوب ختن‌ها تنها

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

.
عشق نبود به عمارتگری عقل شریک
سیل ازکف ندهد صنعت ویرانی را

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

.
رنگ‌ها دارد بهارِ عالمِ بی‌رنگِ عشق
حسن اگر خواهد دویی، آیینه هم داریم ما


#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

.
گر به خود سازد کسی سیر و سفر در کار نیست
این‌که هرسو می‌رویم از خویش رم داریم ما


#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

.
التفات عشق آتش ریخت در بنیاد دل
سیل شد تردستی معمار، این ویرانه را


#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

اشکی‌ست بر سر مژه بنیاد فرصتت
مغرور آرمیدنی اما گذشته‌ای

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy

یک تار مو گر از سر دنیا گذشته‌ای
صد کهکشان ز اوج ثریا گذشته‌ای

بار دل‌ست این‌که به خاکت نشانده است
گر بی‌نفس شوی ز مسیحا گذشته‌ای


#بيدل_دهلوى

@bidele_dehlawy

.
نفع زین بازار نتوان برد بی جنسِ فریب
ای که سوداندیشه‌ای، سرمایه کن تزویر را

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

.
ساده‌دل از کبر دانش، ترش‌رویی می‌کشد
جوهر این‌جا چین ابرو می‌شود شمشیر را

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy
.

.
تا به کی باشد کسی سودایی سود و زیان
تخته می‌گردد به یک خشت لحد دکان حرص
عالمی اسباب بر هم چید و زین دریا گذشت
تا نفس داری تو هم پل بند از سامان حرص

#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

.
خواه برگنج قناعت، خواه در قصر غنا
روزکی چند است بیدل هرکسی مهمان حرص

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy

ز غصه، چاره ندارد دلی که آگاه است
فروغِ گوهرِ بینش چو شمع، جان‌کاه است


#بیدل_دهلوی ☘

@bidele_dehlawy

.
جز فنا گویند رنج زندگی را چاره نیست
از چه یارب! تشنهٔ این درد بی‌درمان شدیم


#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

.
عمرها شد قدم عافیتی می‌شمریم
شمع هر چشم‌زدن می‌گذرد از سر خویش


#بيدل_دهلوى

@bidele_dehlawy

به فهمِ ‌کیفیتِ حقیقت، ‌کِه راست بینش‌ کجاست فطرت؟
به غیرِ شکلِ قیاس این‌جا نمی‌کند چشمِ ‌کور پیدا


#بیدل_دهلوی ☘

@bidele_dehlawy

.
هیچ ‌موجودی به ‌عرضِ شوق ناقص‌جلوه نیست
ذره‌ هم در رقصِ موهومی‌که دارد کامل است


#بیدل_دهلوی ☘

@bidele_dehlawy

‌

.
ما هیچ‌کسان، بیهُده مغرورِ کمالیم
گر ذره به افلاک پرَد، در چه حساب است؟!


#بيدل_دهلوى ☘

@bidele_dehlawy

‌

.
از تعصب، جاهلان دین هدا را دشمنند
عاقبت در چنگ‌ این‌کوران عصا خواهدشکست

#بيدل_دهلوى

@bidele_dehlawy

.
عمرها شد بی‌خود از خواب غرور دانشیم
لیک گاهی می‌زند آبی به روی ما شراب


#بیدل_دهلوی

@Aayenayidil

.
گفتیم از چه دانش سبقت کنیم بر خلق
تعلیم هیچ‌بودن فرمود موبد ما


#بیدل_دهلوی

@bidele_dehlawy

.
هیچ‌کس بر شمع در آتش‌زدن رحمی نکرد
از ازل بر حالِ ما می‌گرید استعداد ما


#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy

.
وعظِ مردم غفلتِ ما را قوی‌سرمایه کرد
خواب ما افسانه فهمید آن همه تعبیر را

#بیدل_دهلوی


@bidele_dehlawy