Avantaj|Buxgalteriya

Солиқ текшируви пайтида текширувчи ЭҲФлардан кўчирма сўраши мумкин эмас.

Солиқ кодексининг 146-моддасида ҳисобга олиш ҳужжатлари электрон шаклда тузилган тақдирда солиқ тўловчи (солиқ агенти) солиқ текшируви чоғида солиқ органлари мансабдор шахсларининг талабига кўра бундай ҳужжатларнинг қоғоздаги кўчирма нусхаларини тақдим этиши шарт, бундан электрон ҳисобварақ-фактураларнинг ахборот тизимида рўйхатга олинган ҳисобварақ-фактуралар мустасно дейилган. ЭҲФдан бошқа электрон расмийлаштирилган ҳужжатлар, агар текширувчи талаб қилса, қоғозга чиқарилган ҳолда тақдим қилиниши керак.

@avantaj_buxgalteriya

Кеча жисмоний шахслар ўртасида текин фойдаланиш асосида тузилган ижара шартномалари бўйича ижарага берувчиларга 12% даромад солиғи ҳисобланди. 2024 йилдаги барча ойлар учун кеча пенялар билан ҳисобланди. Лекин қизиқ, даромад солиғи нега ижарага берувчига ҳисобланди? Ижара текин бўлгани учун солиқ оқибатлари ижарага олувчида пайдо бўлади-ку?!
СК, 377-модда, 3-банд.

@avantaj_buxgalteriya

Айланмадан олинадиган солиқ, сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ, мол-мулк солиғи ва ер солиқларига нисбатан 2 йилгача тўлашни кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш имконияти берилиши мумкин. СК, 99-модда.

@avantaj_buxgalteriya

Яқинда бир хабар кўриб қолдим. Илон Маск Твиттерни 44 млрд долларга сотиб олганда банк комиссияси учун 200 млн доллар тўлаган. Банк хизмати учун 200 млн доллар. Ҳаёлимга келган биринчи фикр, банк тарифи қиммат экан 😊 қарийб 0,5%. 200 млн доллар камчилик инсонлар ишлаб тополадиган миқдор. Бу суммани 10 баробар камайтирамиз. 20 млн доллар ҳам аксарият инсонлар умри давомида ишлаб тополмайдиган миқдор. Майли, яна 10 баробар камайтирамиз. 2 млн доллар. Ишлаб топиш учун бир неча йиллар, балки бир неча ўн йиллар кетади. Дунё шундайда, сени бир умр ишлаб топган пулингни 100 баробари кимларнидир бир марталик банк хизмати учун тўлаган пулига тенг.

Шунинг учун, мол-дунёда ўзимиздан пастга, илмда ўзимиздан юқорига қарасак, ҳаммаси жойида бўлади ва хотиржамроқ яшаймиз.

"Обороти" 1 миллиарддан ошганлар ҚҚС тўлашга ўтади. Бошқа даромадлар ҳам ҳисобга олинадими?

Солиқ кодексининг 462-моддасида "Солиқ даври давомида жами даромади 1 миллиард сўмдан ошган солиқ тўловчилар, шу жумладан янги ташкил этилган юридик шахслар ва янги рўйхатдан ўтган якка тартибдаги тадбиркорлар жами даромади кўрсатилган миқдорга етган кундан эътиборан қўшилган қиймат солиғини ва фойда солиғини тўлашга ўтади" дейилган. "Жами даромад" таркибига товарлар реализациясига қўшимча бошқа даромадлар ҳам киритилади. Хулоса қиладиган бўлсак, товарлар реализацияси ва бошқа даромадларни қўшганда жами даромад 1 млрд.дан ошса, ҚҚС тўлашга ўтилади. Мисол учун, товарлар реализациясидан олинган даромад 970 млн ва 35 млн қайтармаслик шарти билан молиявий ёрдам олинди дейлик. Реализациядан даромад 970 млн сўм бўлса ҳам, жами даромад 1млрд.дан ошгани учун ҚҚС тўлашга ўтишга тўғри келади.

@avantaj_buxgalteriya

Резидент ва Норезидентдан фоизсиз қарз (қайтариш шарти билан молиявий ёрдам) олинганда солиқ оқибатлари.

СКнинг 299-моддасига асосан фоизсиз қарз олинганда, олувчи томон қарз олиш санасидаги қайта молиялаштириш ставкаси миқдорида даромад кўради. Ушбу даромад корхонанинг даромадлари таркибида акс эттирилади ҳамда фойда солиғи ёки айланмадан солиққа тортилади. Даромадни ҳисоблаш фoрмуласи:

Қарз суммаси х қайта молиялаштириш ставкаси / 365 кун х ҳисобот даврида қарздан фойдаланилган кунлар сони.

Мисол учун, қайтариш шарти билан 100 млн сўм фоизсиз молиявий ёрдам олинган. Қарз 47 кунда қайтарилди. Ушбу ҳисобот даврида қарз олувчи 100 млн х 13,5% / 365 х 47 кун = 1 738 356,16 сўмни даромадлари таркибида акс эттиради.

Худди шундай қарз норезидентдан олинса, 299-модданинг бу қоидаси тадбиқ қилинмайди, яъни қарз олувчи томонда солиқ оқибатлари вужудга келмайди.

Бизни инстаграмда ҳам кузатинг.

@avantaj_buxgalteriya

100 милллион сўм моддий ёрдам олса ҳам бўлади, фақат...

Моддий ёрдамнинг максимал ёки минимал миқдори, унинг берилиши мажбурийлиги тўғрисида қонун ҳужжатлари мавжуд эмас. Ҳар бир корхона ўзининг молиявий имкониятига қараб ҳодимларига моддий ёрдам бериши мумкин ёки умуман бермаслиги ҳам мумкин. СКнинг 377-моддасида белгиланган моддий ёрдамлар берилган тақдирда, СКнинг 378-моддасида кўрсатилган миқдордаги қисми даромад солиғидан озод қилинади, ундан ошган қисми эса солиққа тортилади.

Бизни инстаграмда ҳам кузатинг.

@avantaj_buxgalteriya

Ҳаммани рози қиламан деб уринманг. Одамлар ҳар доим нимадир дейди!

Бизни инстаграмда ҳам кузатинг
Instagram

Кредитни муддатидан аввал тўлаб бўлсангиз, суғуртадан ҳақдор бўлиб қоласиз.

Масалан, кредит олишда суғурта хизматидан фойдаландингиз ва 3 млн сўм тўлов қилдингиз. Кредит муддати 3 йил. Агар кредитни муддатидан аввал тўлаб бўлсангиз, айтайлик 2 йилда, қолган бир йил учун суғурта тўловини (1 млн) суғурта компаниясидан қайтариб олишингиз мумкин.

Cуғурта харажати cуғурта даври қанча бўлса, мос равишда тенг улушларда ойма-ой тан олиниши керак.

@avantaj_buxgalteriya

Оилавий корхона, Хусусий корхона, Масъулияти чекланган жамият.

Қайси бири хавфсизроқ?

Бизнес муваффақиятсизликка учраса, корхонанинг қарзлари ва мажбуриятлари учун таъсисчилар (мулкдорлар) ўз мулклари билан якуний жавобгар бўлиб қолиши мумкин.

Хусусий корхона тўғрисидаги қонуннинг 3-моддасида Хусусий корхона мулкдори корхонанинг мол-мулки етарли бўлмаган тақдирда хусусий корхонанинг мажбуриятлари бўйича ўзига қарашли мол-мулк билан қонунчиликка мувофиқ субсидар жавобгар бўлади дейилган.

Оилавий тадбиркорлик тўғрисидаги қонуннинг 4-моддасида Оилавий корхона иштирокчилари корхона мол-мулки етарли бўлмаганда оилавий корхонанинг мажбуриятлари бўйича ўзига тегишли мол-мулк билан қонунчиликка мувофиқ субсидиар жавобгар бўлади дейилган.

Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисидаги қонуннинг 3-моддасида Масъулияти чекланган жамиятнинг иштирокчилари унинг мажбуриятлари бўйича жавобгар бўлмайдилар ва жамият фаолияти билан боғлиқ зарарлар учун ўзлари қўшган ҳиссалар қиймати доирасида жавобгар бўладилар дейилган.

Хавфсизроғи МЧЖ.

@avantaj_buxgalteriya

Даромадлар ва харажатлар тўланган вақти ва пул келиб тушган санадан қатъи назар, қайси даврга тааллуқли бўлса, ўша ҳисобот даврида бухгалтерия ҳисоби стандартларига мувофиқ акс эттирилади.

Бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун, 18-модда.

@avantaj_buxgalteriya

Ҳаром, ҳаромдир; ҳамма қилаётган бўлса ҳам!
Ҳалол, ҳалолдир; битта сен қилаётган бўлсанг ҳам!

ҚҚС бўйича имтиёздан фойдаланиш мажбурий.

Солиқ тўловчилар солиқлар бўйича имтиёзлардан тегишли ҳуқуқий асослар юзага келган пайтдан эътиборан уларнинг бутун амал қилиш даври мобайнида фойдаланишга ёки солиқ имтиёзидан фойдаланишдан воз кечишга ёхуд ундан фойдаланишни бир ёки бир неча солиқ даврларида тўхтатиб туришга ҳақли, бундан қўшилган қиймат солиғидан озод этиладиган товарларни (хизматларни) реализация қилиш мустасно.
СК, 75-модда.

@avantaj_buxgalteriya

Амалда умуман ишламаётган норма.

ҚҚС гувоҳномани амал қилиши кўпи билан 30 кунга тўхтатилиши керак.

Гувоҳноманинг амал қилишини тўхтатиб туриш тўғрисидаги қарор солиқ органи томонидан амалга оширилаётган битимлар (операциялар) харид қилинаётган ва реализация қилинаётган товарлар (хизматлар) номенклатурасига мос келмаганлиги ҳолатлари аниқланганда қабул қилиниши мумкин.
Бунда гувоҳноманинг амал қилиши кўпи билан 30 кун муддатга тўхтатиб турилади ва ушбу муддатда камерал ҳамда сайёр солиқ текширувлари натижасига кўра юқоридаги ҳолатлар ўз тасдиғини топмаганда, гувоҳноманинг амал қилиши қайта тикланади.
ВМ, 22.09.2021, 595-сон қарорига 1-илова, 8-боб.

@avantaj_buxgalteriya

Офисингиз юқори қаватларда жойлашган бўлса ҳам ер солиғи тўлайсиз!

СКнинг 426-моддасида кўп квартирали уйлар эгаллаган ерлар солиқ солиш объекти сифатида ҳисобланмайди дейилган. Лекин, бундан яшаш учун мўлжалланмаган кўчмас мулк объектлари эгаллаган ер участкалари мустасно. Офисингиз юқори қаватда жойлашган бўлса, ер солиғини ҳисоблаш учун бинонинг умумий майдони, офисингиз майдони ва ушбу бино жойлашган ер участкаси майдонини билишингиз керак. Мисол учун, бино жойлашган ер майдони - 800 м², бинонинг умумий майдони - 3 800 м², офисингиз майдони эса - 120 м² дан иборат. Офисингиз майдони умумий бинонинг 3,15%ни ташкил қилади. Демак, сиз солиқ тўлайдиган ер майдони - 25,2 м² бўлади (800 м² х 3,15%). Ер солиғини ушбу солиқ солинадиган майдонни ҳудудингиз ер солиғи ставкаларига кўпайтириш орқали аниқлайсиз.

@avantaj_buxgalteriya

Кимлар йиллик молиявий ҳисоботларни (бухгалтерия баланси, молиявий натижалар тўғрисида ҳисобот) топширмайди?

1. Якка тартибдаги тадбиркорлар. Молия вазирлигининг 24.01.2003 йилдаги 1209-сонли буйруғи.

2. Aйланмадан олинадиган солиқни қатъий ставкада тўловчи тадбиркорлик субъектлари. 10.11.2022 йилдаги ПҚ-419-сон.

3. 2024 йил 1-октябрдан кейин очилган фирмалар.

«БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ ТЎҒРИСИДА»ги янги тахрирдаги қонуннинг 24-моддасида "Агар юридик шахс (бюджет ташкилотларидан ташқари) 1 октябрдан кейин рўйхатга олинган бўлса, биринчи ҳисобот йили кейинги йилнинг 31 декабрида тугайди" дейилган.

@avantaj_buxgalteriya

​​Байрам муборак!

Бугун, 10-ноябрь, Халқаро бухгалтерлар куни! Кучли бухгалтерлар гурухи ҳар қандай савдо ташкилоти муваффақиятнинг гаровидир. Масъулиятли ишингизда куч-қувват, соғлик ва улкан зафарлар тилаб қоламиз! Барча бухгалтерларга байрам муборак!

P.S. Ўзбекистонда Бухгалтер ва аудиторлар куни 9-декабрда нишонланади. Бир йилда 2 марта ҳам байрам қилиб қўяверамиз, бизга ярашоради )))

@avantaj_buxgalteriya

Еб-ичишимизни ҳам бўлиб тўлашга олиш даражасига тушиб қолаётганимиздан афсусдаман.

Насия савдо жоиз ва ҳалол. Бу томонига фикр билдирмаймиз, илмимиз ҳам етмайди. Лекин, акалар, опалар, агар уйингизда 700 минг қарз бўлганингиз учун светсиз ўтирган бўлсангиз, илтимос, «рассрочка»га сотадиган дўконларга бориб кир машина, холодилник сотиб олманг. Чунки, 5 миллионлик нарсани 7 миллионга оласиз, кейин тўлолмасдан 4 миллионга сотасиз. Шу керакми сизга?

​​Якка тартибдаги тадбиркор товар моддий бойликлар олишда ишончнома (доверенность) БЕРМАЙДИ!

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексининг 134-моддасида бир шахс (ишонч билдирувчи) томонидан иккинчи шахсга (ишончли вакилга) учинчи шахслар олдида вакиллик қилиш учун берилган ёзма ваколат ишончнома ҳисобланиши ўрнатилган. Ишончнома ишонч билдирувчининг бошқа шахс олдидаги вакилига ваколат берилган хатти-ҳаракатларни амалга ошириш учун берилади. Товар-моддий захиралари бўйича битимларни тузиш ва уларни олиш якка тартибдаги тадбиркорнинг ўзи томонидан амалга оширилади. Шунинг учун ишончнома ёзишга эҳтиёж йўқ.
4-сонли БҲМС, 12-боб, 93-моддада ТМЗ сотиб олиш учун ишончномани "ташкилот"лар бериши белгиланган. “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 6-моддасида эса якка тартибдаги тадбиркорлик жисмоний шахс (якка тартибдаги тадбиркор) томонидан тадбиркорлик фаолиятини юридик шахс ташкил этмаган ҳолда амалга оширишдир дейилган.

Хулоса қиладиган бўлсак, ЯТТлар товар моддий бойликлар сотиб олишда ишончнома бермайди.

@avantaj_buxgalteriya

Якка тартиблаги тадбиркорларга (ЯТТ) улгуржи савдо билан шуғулланиш (перечисленияга сотиш) мумкин эмас!

Тижорат мақсадларида ёки ўз ишлаб чиқариш-хўжалик эҳтиёжлари учун фойдаланиш учун ҳисоб-китобларнинг нақдсиз шаклида харид қилинадиган товарларни сотиш улгуржи савдо деб аталади. ВМнинг 26.11.2002 йилдаги №407 сонли қарорининг 3-бандига асосан улгуржи савдо билан юридик шахс сифатида рўйхатдан ўтказилган хўжалик юритувчи субъектлар шуғулланишлари мумкин. ЯТТлар юридик шахс ҳисобланмайди. Амалиётда кўп ЯТТлар "перечисления" орқали ҳам товарларни сотмоқдалар. Бу қонунан мумкин эмас. Фақатгина ўзлари ишлаб чиқарган маҳсулот ёки хизматларини пул ўтказиш йўли билан сотишлари мумкин бўлади.

@avantaj_buxgalteriya

#тафаккур

Ҳеч бир гап қолмади, маълум бўлмаган,
Жуда оз сир қолди, мавҳум бўлмаган,
Билимим ҳақида чуқур ўйласам,
Билдимки, ҳеч нарса маълум бўлмаган.

Aбу Aли ибн Сино.

Шунча илми билан Ибн Сино шундай деб турганда, биз илмда кибр қилмайлик.

Корхонангизга бошка ташкилотдан "иш ҳақи ҳисобидан" деб пул тушса, тўловчи ким?

Мисол келтирамиз. Ўқув марказ ёки боғчага ота-оналарнинг иш жойидан фарзандини таълим олиши учун тўловлар келиб тушади. Тўлов мақсадида "иш ҳақи ҳисобидан" деб ёзилган бўлади. Амалиётда пул тушган ташкилотга ЭҲФ расмийлаштираётган корхоналар ҳам учрамоқда. Бундай вазиятларда НКМ чеки берилиши керак. Тўлов шаклини аҳамияти йўқ. Яъни пул юридик шахсдан (ота ёки онанинг иш жойи) тушгани билан, тўловчи болани отаси ёки онаси бўлиб қолаверади. Чунки шартнома болани ота-онаси билан тузилган. Тўлов ҳам ота-онанинг шахсий даромади ҳисобидан ўтказилмоқда. Фақат бошқачароқ шаклда.

Ўзбекистон Республикаси ҳудудида савдони амалга оширишда ва товарларни сотишда, ишларни бажариш ёки хизматлар кўрсатишда аҳоли билан пулли ҳисоб-китоблар барча хўжалик юритувчи субъектлар томонидан фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналари мажбурий тартибда қўлланган ҳолда амалга оширилади. Хизматни харидори болани ота-онаси ҳисобланади, улар ишлайдиган ташкилот эмас.

@avantaj_buxgalteriya

Пенсия ва нафақа фарқи.

Пенсия билан нафақа тушунчалари синоним сифатида ишлатиш тўғри эмас.

Пенсия — бу етарлича иш стажига эга бўлган фуқароларга ва уларнинг оилаларига давлат томонидан тўланадиган ижтимоий таъминот ҳисобланади. У инсон умрининг охиригача тўлаб бориладиган, доим ошиб борадиган тўлов.

Нафақа — бу ижтимоий ҳимояга муҳтож бўлган айрим тоифадаги шахсларга бериладиган пул тўлови ҳисобланади. Тўловлар ижтимоий ёки оилавий вазият туфайли қийин аҳволга тушиб қолган аҳоли қатламларига бир маротаба ёки бир муддатга берилади.

@avantaj_buxgalteriya

Таълим ташкилотларининг ўқувчилари ва талабалари ўқишнинг бутун даври давомида, бироқ 23 ёшга тўлгунига қадар боқувчисини йўқотганлик пенсиясини олиш ҳуқуқига эга.

Боқувчисини йўқотганлик пенсияси олувчиларнинг бир нафар меҳнатга қобилиятсиз оила аъзоси учун пенсиянинг энг кам миқдори — ойига 745 000 сўм этиб белгиланади ва кейинги ҳар бир меҳнатга қобилиятсиз оила аъзоси учун амалдаги тартибга мувофиқ пенсия тўланади.

@avantaj_buxgalteriya

Янги солиқлар ва йиғимлар белгиланишини назарда тутувчи солиқ тўғрисидаги қонунчилик ҳужжатлари расман эълон қилинган кундан эътиборан камида уч ой ўтгач амалга киритилади.

Солиқлар ва йиғимлар ставкаларининг ўзгартирилишини назарда тутувчи солиқ тўғрисидаги қонунчилик ҳужжатлари, агар уларда кечроқ муддат кўрсатилмаган бўлса, улар расман эълон қилинган ойдан кейинги ойнинг биринчи кунидан эътиборан амалга киритилади.
СК, 4-модда.

@avantaj_buxgalteriya

Пахта терими пули ЖШДС ва ижтимоий солиқдан озод этилган.

Пахта йиғим-теримида қатнашган жисмоний шахсларнинг ушбу ишларни бажаришдан олган даромадлари меҳнатга ҳақ тўлаш тарзидаги даромад ҳисобланади ва даромад солиғидан озод қилинган. СК, 378-модда.

Шунингдек, ушбу тўловлар бўйича ижтимоий солиқ ҳисобланмайди. СК, 403-модда.

@avantaj_buxgalteriya

Дангаса бухгалтерлар учун яна 2 хафта қўшиб берилмоқда!

Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартларига асосан тузилган йиллик молиявий ҳисобот ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 1-мартидан кечиктирмай; (аввал 15-феврал эди)

Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига асосан тузилган йиллик молиявий ҳисобот ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 1-майидан кечиктирмай (аввал муддат белгиланмаган) тақдим этилиши белгиланди.

@avantaj_buxgalteriya

Ажойиб. Каналга маълумот ёзсак одамлар чиқиб кетади, ёзмасак қўшилади. Жим турганимиз яхшироқ шекилли )))

Чегирма ҳисоби (харидорда).

Чегирмалар товарлар нархига таъсир кўрсатувчи элементлардан бири бўлиб, 4-сон БҲМС билан тартибга солинади. Чегирмалар асосан товарларни сотиб олиш пайтида бериладиган ва сотиб олингандан кейин бериладиган чегирмаларга бўлинади.

Товарларни қабул қилиш пайтида берилган чегирмалар товарлар қийматини камайтиради холос. Солиқ оқибатлари мавжуд эмас.

Товарлар қабул қилингандан кейин берилган чегирмалар эса товарлар қийматини камайтирмайди ва корхона молиявий натижаларида акс эттирилади. Солиқ оқибатлари мавжуд.

Мисоллар ва проводкалар билан кўриб чиқамиз.

1. Товар қабул қилиб олинган пайтда чегирма.

Шартнома шартига кўра агар 10 тонна ва ундан кўп шакар олинса, товар нархидан 10% чегирма қилиб берилади. 1т шакар нархи 13 млн сўм. Агар сиз 12 тонна шакар сотиб олсангиз, 11,7 млн сўмдан шакарни кирим қиласиз ва бухгалтериянгизда чегирма миқдорини акс эттирмайсиз.

Дт2910 Кт 6010 - 140 400 000 сўм. (12т х 11,7 млн).

2. Товар қабул қилиб олингандан кейин чегирма.

Шартнома шартига кўра 10 тонна ва ундан кўп шакар олинса ва пули 5 кун ичида 100% тўлаб берилса, 10% чегирма берилади. 1 т шакар нархи 13 млн сўм. Агар сиз 12 т шакар сотиб олсангиз ва пулини 10 кундан кечикмай тўласангиз, 10% чегирмани бошқа операцион даромад сифатида тан олишингиз керак.

Дт2910 Кт6010 - 156 000 000 сўм
Дт6010 Кт5110 - 140 400 000 сўм
Дт6010 Кт9390 - 15 600 000 сўм.

3. Қўшимча бепул товар шаклида чегирма.

Шартнома шартига кўра агар 10 тонна шакар олинса, 1 тонна шакар текинга берилиши белгиланган. 1 тонна шакар нархи 13 млн сўм. Бухгалтерияда бу ҳолат товарлар миқдорини ошириш ва қийматини камайтириш билан акс эттирилади. Яъни, 1 тонна шакар нархи 11,81 млн бўлиб қолади.

Дт2910 Кт6010 - 130 000 000 сўм (11тонна)

4. Товар қабул қилиб олингандан кейин қўшимча бепул товар шаклида чегирма олиш.

Шартнома шартига кўра 10 тонна шакар олинса ва пули 5 кун ичида 100% тўлаб берилса, 1 тонна шакар текинга берилиши белгиланган. 1 тонна шакар нархи 13 млн сўм.

10 тонна шакар кирим қилинади:
Дт2910 Кт6010 - 130 000 000 сўм.

5 кундан кечикмасдан тўлов қилинганлиги учун яна 1 тонна шакар бепулга олинади. Текин шакарни таннархини аниқлаш учун пули тўланган шакар қийматини жами олинган шакар миқдорига тақсимлаш керак бўлади. (130 млн : (10+1)=11.81 млн.

1 тонна шакар кирим қилинади ва бошқа операцион даромад сифатида тан олинади.
Дт2910 Кт9390 - 11 818 181,82 сўм.

5. Қўшимча бошқа турдаги товарни бепул олиш.

Юқоридаги ҳолатлардан бироз фарқли бўлган яна бир ҳолат бўлиши мумкин. 10 тонна шакар олинганда бошқа турдаги бирор бир товардан бонус қилиб берилиш ҳолати бўлса, бу чегирма эмас, текинга олинган мол-мулк ҳисобланади. Ушбу ҳолатда Дт 2910 Кт 8530 бухгалтерия проводкаси берилади. Текинга олинган мол-мулк қиймати солиқ солиш мақсадида фойда солиғини ёки айланмадан олинадиган солиқни ҳисоблаб чиқаришда жами даромадга қўшилади.

@avantaj_buxgalteriya

Бугун кэшбекчиларни оши бор дейишяпти )))

Кундалик ҳаётимизда ишлатаётган айрим “янги сўзлар”.

Уларни кўп бора ишлатамиз-у, айримларимиз қандай ёзилади, маъноси нималигини билмаймиз ҳам. Эсимизга келганларидан айримларини мисол келтирамиз.

PR (ўқилиши — пиар) — инглизча "public relations“, яъни жамоатчилик билан алоқалар маъносини англатади.

HR (ўқилиши — эйчар) — инглизча «Human Resources», яъни “инсон ресурслари" деб таржима қилинади. HR мутахассиси - бу компанияда инсон ресурсларини бошқарадиган ходим.

Fake (ўқилиши — фейк) — инглизчадан сохта, қалбаки деган маъноларни англатади. Ҳақиқатга жуда ўхшаб кетадиган ёлғон хабарлар.

ChatGPT — инглизча “Generative Pre-trained Transformer”, яъни OpenAI томонидан ишлаб чиқилган ва мулоқот тилидаги сўровларни қўллаб-қувватловчи суҳбат режимида ишлашга қодир бўлган генератив сунъий интеллектга эга чатбот.

IT (ўқилиши — айти) — инглизча, "Information Technology", бу соҳа маълумотларни қайта ишлаш, узатиш, таҳлил қилиш ва сақлаш учун компютер ҳисоблаш ва қурилмалардан фойдаланишни ўз ичига олади.

@avantaj_buxgalteriya

Асосий воситаларга амортизация ҳисоблаш усуллари.

Амортизация қуйидаги усулларни қўллаш йўли билан ҳисобланади:

а) амортизацияни бир маромли (тўғри чизиқли) ҳисоблаш.

б) амортизацияни бажарилган ишлар ҳажмига мутаносиб равишда ҳисоблаш (ишлаб чиқариш усули).

Асосий воситалардан интенсив фойдаланилганда, шунингдек илмий-техникавий жараённинг катта таъсирида асосий воситалар амортизацияси қуйидаги усулларда ҳисобланадиган жадаллаштирилган амортизация йўли билан ифодаланади:

а) икки баравар амортизация меъёри билан қолдиқни камайтириш усули;

б) йиллар йиғиндиси усули (кумулятив усул).

@avantaj_buxgalteriya

Товарлар импортида товарга мулк ҳуқуқи қачон ўтади?

Аксарият ҳолларда, товарлар импортида қачонки ИМ40 режимига ўтказилгандан кейин товарга мулк ҳуқуқи пайдо бўлади деб ўйлашингиз мумкин. Лекин товарлар импорт қилинаётганда товарга мулк ҳуқуқи инкотермс шартларига боғлиқ. Масалан, FCA Инкотермс–2010 бўлса, товар ташувчи томонидан қабул қилиб олинган пайтдан бошлаб сотувчининг товарни етказиб бериш бўйича мажбуриятлари бажарилган деб ҳисобланади.

@avantaj_buxgalteriya

Чиқиндилар ҳисоби.

Чиқиндилар асосан ишлаб чиқариш жараёнида пайдо бўлади. Чиқиндилар қайтариладиган ва қайтарилмайдиган чиқиндиларга бўлиниши мумкин. Қайтарилмайдиган чиқиндилар тўлалигича тайёр маҳсулот таннархига киритилади.

Қайтариладиган чиқинди кирим қилинганда Дт 1090 Кт 2010 бухгалтерия проводкаси берилади ва тахминий сотиш нархида (бозорни ўрганиш керак) балансга кирим қилинади.

@avantaj_buxgalteriya

Курс фарқидан фойда/зарарни фойда солиғи ҳисоботида тўғри акс эттиринг.

01.01.2022 йилдан СКнинг 320-моддасига асосан берилган (олинган) бўнакларни қайта баҳолашдан юзага келадиган курсдаги ижобий (салбий) фарқ солиқ солиш мақсадларида ҳисобга олинмайди.
Айнан бўнакларни қайта баҳолашдан юзага келган фарқларни аниқлаш учун 1С дастурида "анализ счета" орқали 96 счетни дебети ва 95 счетни кредити бўйича айланмани 63 ва 43 счетларни ҳисобга олмаган ҳолда аниқлаш мумкин.

@avantaj_buxgalteriya

Хусусий секторда ишловчи аёлларга давлат томонидан тўланадиган “декрет пули”.

2022 йил 1 сентябрдан бошлаб барча юридик шахсларда (бюджет ташкилотларидан ташқари) охирги 6 ой давомида узлуксиз иш стажига эга бўлган аёлларга нафақа тайинлаш санасида белгиланган минимал истеъмол харажатлари миқдоридан келиб чиққан ҳолда Молия вазирлиги ҳузуридаги Ижтимоий суғурта жамғармаси маблағлари ҳисобидан ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси тўланади;
юридик шахсларнинг ушбу ходималар олдидаги мажбуриятлари Жамғарма маблағлари ҳисобидан тўланган ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси ҳажмида камайтирилади. (07.03.2022 й. ПФ-87-сон, 2-б.)

2024 йил 1 майдан бошлаб минимал истеъмол харажатлари 648 минг сўм этиб белгиланган.

20.09.2022 йилдаги 515-сон ВМҚга асосан ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси минимал истеъмол харажатларининг (МИХ) 4 баравари миқдорида Ижтимоий суғурта жамғармаси маблағлари ҳисобидан тўланади. МИХнинг 4 баравари – 2 592 000 сўм;

Корхона "декрет"га чиқаётган ходимасига ҳомиладорлик ва туғиш нафақасини ҳисоблаб чиқаради. Агар унинг суммаси:

МИХнинг 4 бараваридан ортиқ бўлса – корхона ходимага фарқни ўз ҳисобидан тўлайди;
МИХнинг 4 бараварига тенг ёки ундан кам бўлса – корхона нафақа тўламайди.

@avantaj_buxgalteriya

Ягона иштирокчиси ногиронлиги бўлган шахсларнинг жамоат бирлашмалари ҳисобланган юридик шахсларга зўр солиқ имтиёзлари мавжуд.

Соддароқ айтганда корхонанинг ягона таъсисчиси “ногиронлик жамияти” бўлса, корхона қуйидаги солиқ имтиёзларига эга бўлади:

Қўшилган қиймат солиғи. Солиқ кодекси 243-моддасида бундай корхоналарнинг айланмаси ҚҚСдан озод қилинади дейилган.

Фойда солиғи. Солиқ кодексининг 337-моддасига асосан фойда солиғини ноль ставкада тўлайди.

Мол-мулк солиғи. Бундай корхоналар мол-мулк солиғидан ҳам тўлиқ озод қилинган. СК, 414-модда.

Ер солиғи. Солиқ кодексининг 429-моддасига асосан ушбу корхоналар томонидан эгалланган ер участкаларига нисбатан солиқ ставкаларига 0,25 коэффициент қўлланилади.

Айланмадан олинадиган солиқ. Солиқ кодексининг 467-моддасига асосан айланмадан олинадиган солиқ ставкаси ҳам ноль фоиз қилиб белгиланган.

Юқоридаги имтиёзлардан фойдаланиш учун корхона ходимлари умумий сонининг камида 50 фоизи ногиронлиги бўлган шахслардан иборат бўлиши ҳамда ногиронлиги бўлган шахслар меҳнатига ҳақ тўлаш фонди умумий меҳнатга ҳақ тўлаш фондининг камида 50 фоизини ташкил этиши керак.

@avantaj_buxgalteriya

Акани эплаб бўлмаяптию ))) бурни анча кўтарилиб кетди.

#савол
Фирма очганимда устав фондини ёғоч-тахта маҳсулоти билан шакллантирганман. Бироз муддат ўтгач, ёғочлар сотилмади ва мен фирмани ёпишга қарор қилдим. Солиқчилар шу товарларга ҚҚС чиқади дейишди. Шу тўғрими?

Солиқ кодексининг 239-моддасида, юридик шахс тугатилганда, акциядорга ёки иштирокчига товарларни бериш, реализация қилиш бўйича айланма ҳисобланади ва ҚҚС ҳисобланади.

@avantaj_buxgalteriya

​​Инстаграм ва телеграмдаги фирибгарларга алданманг. (Давоми)

Ҳатто расмдагидек “ҳужжатлар” беришса ҳам ишонманг. Булар ҳаммаси сохта ҳужжатлар. Бу шоввозлар банк деса одамлар учун ишончли бўлади деб ҳисоблашади. Марказий банк сайтида Ўзбекистондаги банклар рўйхати бор. Бу очиқ маълумот ҳисобланади.

Агар булар 4 соатда 4 млн сўм ишлаб топганда, сиздан 500 минг сўраб ўтирмасди. Бировга айтмасдан, фақат мен бой бўлай деб бу ишни ҳаммадан яширишган бўларди.

@avantaj_buxgalteriya

​​Инстаграм ва телеграмдаги фирибгарларга алданманг.

Расмдагига ўхшаган юзлаб рекламалар инстаграмм тармоғида тўхтовсиз айланмоқда. Гап-сўзига, уст-бошига, бошидаги рўмолига алданманг. Улар қиммат машина, кўп миқдордаги пул ва саёхат қилаётган инсонларнинг видеоларини монтаж қилиб сизни қизиқтиришади. Кийимига эмас, гапираётган гапига эътибор беринг. Улар очиқчасига қимор ўйинларига чорлашмоқда. 700 минг ёки 100 $ ўтказинг ва 4-5 соатдан кейин пулингиз 10 барораб бўлиб қайтади дейишади. Ҳалол деб ёзиб қўйганига ҳам ишонманг. 3-4 соатда 7-8 миллион топасиз деган гаплар сизни чалғитмасин. Тўғри, ҳозирда ҳалол йўл билан 3-4 соатда 7-8 миллион топаётган одамлар йўқ эмас. Лекин бундай даромад топиш учун бирор касб-ҳунарли, илмли бўлиш ва қандайдир босқичлардан ўтиш керак. Ҳар қандай киши ҳеч нима қилмасдан бундай даромад тополмайди.

Харом иш кўпчилик қилса ҳам, барибир харом бўлиб қолаверади.

Огоҳ бўлинг!

@avantaj_buxgalteriya

Бино учун ижара тўловини энг кам миқдордан хам камроқ суммага шартнома тузиш мумкин!

Ўзини биноси бўлмаган Юридик шахслар (фирмалар) офис, савдо зали ёки ишлаб чиқариш цехлари учун жойни ижарага оладилар. Ижара ҳақини қонунда 1 кв.м учун белгиланган энг кам миқдорлари мавжуд. Энг кам миқдор фақатгина солиқ солиш мақсадида киритилган бўлиб, томонларга энг кам миқдордан оз бўлмаган суммага шартнома тузиш мажбуриятини юкламайди. Ижара ҳақи томонларнинг келишувига кўра белгиланади ва у энг кам миқдордан кам бўлиши мумкин.

@avantaj_buxgalteriya

#савол
Божхона божи ва ҚҚСдан озод қилинган ҳолда импорт қилинган ускуналар Ўзбекистон ҳудудига сотилса, ҚҚС тўланадими?

СКнинг 240-моддасига асосан товар Ўзбекистон Республикаси ҳудудида турган бўлса ва битим натижасида унинг ҳудудидан ташқарига чиқарилмайдиган бўлса, Ўзбекистон Республикаси ҳудуди товарларни реализация қилиш жойи деб эътироф этилади. Импорт қилинганда ҚҚСдан озод қилинган ускуналар сотилганда амалдаги 12% ставкада ҚҚС ҳисобланади.

@avantaj_buxgalteriya

Сайёр солиқ текширувида билишингиз керак бўлган мухим жихатлар.

Сайёр солиқ текшируви 10 кундан кўп бўлмаган муддатда ўтказилади.

Сайёр солиқ текшируви солиқ органи раҳбарининг (ўринбосарининг) буйруғи асосида ўтказилади.

Сайёр солиқ текширувини ўтказиш тўғрисидаги буйруқда солиқ тўловчининг номи, текширувчи шахсларнинг фамилияси, исми, отасининг исми ҳамда лавозими, текширувларни ўтказиш муддати ва мақсадлари, Текширувларни электрон рўйхатга олиш ягона тизимидаги рўйхатга олиш рақами кўрсатилади.

Назорат харидини солиқчиларни ўзи ўтказиши ҳам мумкин. Бунда видеотасвирга олиш мосламаларидан фойдаланиш мажбурий бўлади. Видеотасвир материалларининг кўчирма нусхаси солиқ тўловчига ёки унинг вакилига солиқ назоратига оид тадбир тугагач тақдим этилиши керак.

Текширувини ўтказувчи солиқчи назорат харидини ўтказиш учун нақд пул маблағларини солиқ органи кассасидан олиши ва бу пулларни беришда уларнинг қиймати, банкнота серияси ва рақамлари алоҳида варақда қайд этилиб, чиқим касса ордерига илова қилиниши керак. Харид чоғида айнан шу пуллардан фойдаланилиши керак.

Назорат хариди натижаси бўйича баённома расмийлаштирилиши ва унинг бир нусхаси тадбиркорга берилиши керак. (кўп ҳолларда берилмайди)

Сайёр солиқ текшируви натижалари бўйича сайёр солиқ текширувини ўтказувчи солиқчи томонидан сайёр солиқ текшируви далолатномаси тузилади.

Сайёр солиқ текшируви далолатномаси 2 нусхада тузилади ва солиқ органи мансабдор шахслари ҳамда солиқ тўловчи томонидан имзоланади.

Солиқ органи текширув материаллари кўриб чиқиладиган сана, вақт ва жой тўғрисида солиқ тўловчини кўриб чиқиш бошлангунига қадар камида 2 иш куни олдин хабардор қилиши керак. (солиқ органи доим хам ушбу талабга риоя қилмайди)

Яна кўплаб талаблар мавжуд бўлиб, мухимроқларини келтириб ўтишга харакат қилдик. Солиқ органи юқоридаги текшириш талаблардан қайсидир бирига амал қилмаган тақдирда, юқори турувчи органга ёки судга мурожаат қилинг.

@avantaj_buxgalteriya

Фойда солиғи бўйича бўнак тўловларни ҳисоблаш тартиби.

Жорий солиқ даврининг биринчи чорагида тўланиши лозим бўлган ҳар ойлик бўнак тўловининг суммаси ўтган солиқ даврининг охирги чорагида тўланиши лозим бўлган ҳар ойлик бўнак тўлови суммасига тенг этиб қабул қилинади.

Жорий солиқ даврининг иккинчи чорагида тўланиши лозим бўлган ҳар ойлик бўнак тўловининг суммаси жорий йилнинг биринчи ҳисобот даври учун солиқ ҳисоботи бўйича ҳисоблаб чиқарилган фойда солиғи суммасининг учдан бирига тенг этиб қабул қилинади.

Жорий солиқ даврининг учинчи чорагида тўланиши лозим бўлган ҳар ойлик бўнак тўловининг суммаси ярим йиллик якунларига кўра солиқ ҳисоботи бўйича ҳисоблаб чиқарилган фойда солиғининг суммаси ва биринчи чорак якунлари бўйича ҳисоблаб чиқарилган фойда солиғининг суммаси ўртасидаги фарқнинг учдан бирига тенг этиб қабул қилинади.

Жорий солиқ даврининг тўртинчи чорагида тўланиши лозим бўлган ҳар ойлик бўнак тўловининг суммаси тўққиз ойлик якунларига кўра солиқ ҳисоботи бўйича ҳисоблаб чиқарилган фойда солиғининг суммаси ва ярим йиллик якунлари бўйича ҳисоблаб чиқарилган фойда солиғининг суммаси ўртасидаги фарқнинг учдан бирига тенг этиб қабул қилинади.

@avantaj_buxgalteriya

Фойда солиғи бўнак тўловлари суммаси тўғрисида маълумотнома топшириш мажбурият эмас, балки ҳуқуқдир!

Солиқ кодексининг 340-моддасида Ҳар ойлик бўнак тўловини ҳисоблаб чиқариш солиқ органлари томонидан амалга оширилади дейилган. Солиқ тўловчи фойда суммасидан келиб чиққан ҳолда маълумотнома тақдим этиш ҳуқуқига эга. Маълумотнома тақдим қилмаслик хеч қандай жавобгарликка олиб келмайди.

@avantaj_buxgalteriya

Бошқарувчи ташкилотлар ёки кўп квартирали уйларни бошқарувчилар томонидан умумий мол-мулкни бошқариш, унга техник хизмат кўрсатиш ва уни таъмирлаш, шунингдек кўп квартирали уйларга туташ ер участкаларини ободонлаштириш бўйича кўрсатилаётган хизматлар ҳамда бажарилаётган ишлар ҚҚСдан озод қилинган. СК, 243-модда.

@avantaj_buxgalteriya

Талабалигимизда домламизни ҳам шошириб қўйган бир савол ўртага ташланганди: Сигир болаласа, қандай бухгалтерия проводкаси берилади?

Фикрингизни изоҳларда қолдиринг.

Корхона раҳбари алмашганда, корхонанинг электрон рақамли имзоси ҳам алмаштирилиши керак.

ЭЛЕКТРОН РАҚАМЛИ ИМЗО ТЎҒРИСИДАги қонуннинг 27-моддасида электрон рақамли имзо калитининг эгаси бўлган юридик шахснинг раҳбари ўзи билан тузилган меҳнат шартномаси тугатилганда электрон рақамли имзонинг калитини белгиланган тартибда топшириши шарт дейилган. Юридик шахснинг янги тайинланган раҳбари юридик шахсга тегишли бўлган электрон рақамли имзонинг калитини белгиланган тартибда («булутли технологиялардан» фойдаланилганда аутентификация қилиш омилларини алмаштириш мажбурияти билан) қабул қилиб олади.

@avantaj_buxgalteriya

Божхона тўловларига тортилмайдиган республикага жисмоний шахслар томонидан олиб кириладиган товарларни айрим турлари учун нормалар.

Алкогол маҳсулоти, шу жумладан пиво - умумий миқдори 2 литрдан кўп бўлмаган миқдорда.

Тамаки маҳсулотларининг барча турлари - умумий миқдори 10 қутидан кўп бўлмаган миқдорда.

Атир ва ифор таратувчи сувлар - умумий миқдори 3 тадан кўп бўлмаган миқдорда.

Қимматбаҳо металлар ва қимматбаҳо тошлардан заргарлик буюмлари - умумий оғирлиги 65 граммдан кўп бўлмаган миқдорда.

2018 йил 6 февралдаги ПҚ-3512-сон қарорига 1-илова

@avantaj_buxgalteriya

Банк солиқ органи сўровига жавоб бермаса, жарима тўлайди.

Банк ҳар қандай юридик ёки жисмоний шахснинг ҳисобварағи ёки омонати очилганлиги ёки ёпилганлиги, ҳисобварағи ёки омонати реквизитларининг ўзгартирилганлиги тўғрисидаги ахборотни тегишли ҳодиса рўй берган кундан эътиборан 3 кун ичида электрон шаклда, ўзи жойлашган ердаги солиқ органига маълум қилиши шарт.

Ушбу маълумотларни (кўчирмаларни) банк томонидан солиқ органига тақдим этмаслик, шунингдек маълумотномаларни (кўчирмаларни) белгиланган муддатни бузган ҳолда ёки нотўғри маълумотлар бўлган маълумотномаларни (кўчирмаларни) тақдим этиш, —
2 миллион сўм миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.
СК, 134, 229-моддалар.

@avantaj_buxgalteriya

Солиқ органи шартномани кўзбўямачилик учун тузилган деса…

Ўзи кўзбўямачилик учун тузилган шартнома нима дегани? Фуқаролик кодекси, 124-моддада Агар битим бошқа битимни ниқоблаш мақсадида тузилган бўлса, кўзбўямачилик битими бўлиши келтирилган. Солиқ органи айтгани учун шартнома кўзбўямачилик учун тузилган бўлиб қолавермайди. Уни Судда исботлаш керак. Яъни, агар солиқ органи бир шартномани кўзбўямачилик учун тузилган деб даъво қилса, яширилган иккинчи шартнома қайсилигини ҳам келтириб бериши керак. Чунки, солиқ кодексининг 212-моддасида жавобгарликка тортилаётган шахс ўзининг солиққа оид ҳуқуқбузарликни содир этганликда айбдор эмаслигини исботлаши шарт эмас.

Солиққа оид ҳуқуқбузарлик факти ва шахснинг уни содир этишда айбдорлиги тўғрисида далолат берувчи ҳолатларни исботлаш мажбурияти солиқ органларининг зиммасига юклатилади дейилган.

Демак, тадбиркор шартномаси ҳақиқийлигини ёки бошқа шартномани ниқоблаш учун тузилмаганини исботлаши шарт эмас.

@avantaj_buxgalteriya