Najmiddin Ermatov

ПУБЛИЦИСТИК ШЕЪР

Ҳозирча чўпоннинг суруви
Сочилиб юрибди яйловда.
Ҳозирча далада ўт сийрак,
Сигири ҳалиям байловда.
Кейинроқ ўйлайди Қомусни,
Кейинроқ қатнашар сайловга.

Ҳозирча деҳқоннинг дарди мўл,
Журат йўқ қилмоққа шикоят.
Ҳокимлар гоҳида сўкса ҳам,
Шукрки, ер қилди иноят.
Кузгача ҳосилни йиғса бас,
Қизиқмас ҳозирча сиёсат.

Ҳозирча савдогар бозорда
Молини сотолмай оввора.
Шундоқ ҳам қийпинчоқ бошини
Солиб не қилади ғавғога?
Юрт ҳақда бошқалар қайғурсин,
Бошқалар топишсин бир чора.

Ҳозирча мулланинг ўйи кўп,
Аёллар ёпиқроқ кийса бас.
Йигитлар олдирмай соқолин,
Ҳар айтган гапига кўнса бас.
Давлатнинг ҳукми ўз йўлига,
Сиёсат охират ишимас.

Ҳозирча бир гала тепутат,
Қўй санаб ётибди мудрабон.
Ҳозирча сайловга анча бор,
Ҳозирча ҳаёти чароғон.
Ҳозирча уйғониш шарт эмас,
Бошида турса бас шу сарбон.

Ҳозирча ҳокиму тўранинг
Ҳукмдир чиқарган ҳар саси.
Қомус не, қонун не, ҳозирча
Сўзидан паст эрур ҳаммаси.
Ўзгарса ўзгарсин, фарқи не?
Бу юртда яшамас боласи.

Ҳозирча кексалар қумсайди
Гугуртлар бир тийнлик пайтларни:
“Шукрки, ҳалиям Оға бор,
Бўлмаса, биз шўрлик қайтардик?
Нон нархи тушмади, ўзинг кўр,
Бирор иш бўлмади айтарлик”.

Ҳозирча ёшларнинг дардини
Тинглашга қулоқ йўқ арзирли.
Гар “сурса” не бўлар, гар қолса,
Нима ҳам қиларди хайрли.
Тепани кексалар банд этган,
Ҳаққини ололмас айириб.

Ўртада бир авлод оввора,
Ҳозирча етади саботи.
На четда, на юртда дарди бор,
Тинч ўтса бўлгани ҳаёти.
Берса ер, гар урса, бемалол,
Оёқни узатиб ўлади.

Айтгандай, ҳозирча аёлнинг
Бошида нўхта бор, қўлида тушов.
Айтгандай, ҳозирча аёлнинг
Сўзига қулоқ ҳам солмайди биров.
Айтгандай, ҳозирча аёлга
Бутун бир жамият эга ҳамда ғов.

Шукрки, ҳозирча умид бор,
Бир ховуч уйғоқ бор, бор ҳали имкон.
Бир ёруғ қон бордир оқарга,
Айтарга сўз бордир бегумон.
Бир ёвқур руҳ бордир шуурда,
Ватан бор—арзирли берса жон.

Н.Э.
Июнь, 2022

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Tajohil-ul orif

(Men tahsil olgan Zahiriddin Muhammad Bobur nomli oʻrta maktabning aziz ustozlariga bagʻishlanadi.

Manzil: https://t.me/Bobur_Elmurod

“Izlam”ning 2-fasli keyingi haftadan sotuvga chiqadi, inshaAlloh. Bu safar 16 nafar muallif saralab olindi. Yoʻnalishlar roʻyxati ham kengaydi: nasr, nazm, adabiy tanqid va publitsistika.

Mualliflar orasida adabiyotimiz uchun kashfiyotlar ham borligiga ishongim keladi. Allaqachon oʻz ovozi va oʻz oʻquvchisini topib ulgurgan ijodkorlar ham bor roʻyxatda. Oʻz syurprizi – “Istisno”si ham bor ;).

1-faslda boʻlganidek asosli-asossiz tanqidlar boʻlishi tabiiy. Va 1-faslda boʻlganidek adabiy jarayonni yana bir qalqitib yuborishidan ham umidvormiz.

@akademnashr

Telegram | Instagram | Facebook

ТОМЧИЛАР

Шоир, ёзувчи, умуман, ижодкор қўлига қалам (мўйқалам ва ҳ.к..) олиб юрагидаги оғриқларни қоғозга тўкиб солгандан кейингина тинчланади. Унинг битикларини ўқиб туриб: “Сизга нима бўляпти? Ёрдам керак эмасми, мабодо?” дея ўсмоқчиламанг. Ижодкор бундай юзаки ҳамдардликка муҳтож эмас, ҳатто бу унинг ғашини келтиради. Ёзиб бўлгач, у ҳам эл қатори бир одамга айланади. Ундан қўрқишнинг ҳожати йўқ. Энди сиз унинг битикларига кўз югуртириб: “замонга, одамларга, менга нима бўляпти?” дея ўзингиздан хавотирланиб сўранг. Чунки, одатда, ижодкор ўзи ҳақида ёзаётгандек бўлади-ю, аслида, ўзи мансуб замоннинг, замондошлар дунёсининг ағдар-тўнтарини чиқариб ташлайди.

Улуғбек Ҳамдам

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Тақво йўлларинда мажнунтол эгик,
Тераклар кеккайган азалий кофир.
Аслан қўноқлиги яширин дунда
Ёмғирлар муҳожир, мен-да муҳожир.

Токларнинг шохида тўнглаган ёши,
Беҳиштда данагин қолдирган анжир.
Бизни тарошлаган норасо дунё,
Ёмғирлар хабарчи, мен-да хабарчи.

Оҳулар кўзидан андуҳий бода
Ҳўплаган шамоллар эсида жудо.
Эс бу қолганларга ўхшамак бўлса,
Ёмғирлар девона, мен-да девона.

Қўрғошин тусдаги ёшни симирган,
Туманлар заминнинг чўнтакрўмоли.
Унинг бир камига даво қидирган,
Ёмғирлар сазойи, мен-да сазойи.

Ҳаққуш уясига тухумин қўйиб,
Каккулар минг йилки жўжа очирган.
Бул мудҳиш сирларнинг гувоҳи бўлиб,
Ёмғирлар осилган, мен-да осилган.

Кун-бакун тусланиб бораётган бул—
Замон оловбардор, замин ўтхона.
Кимки ёндош бўлса, эта бошлар кул,
Ёмғирлар бегона, мен-да бегона...

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Сен ёқтирган ёмғирлар ёғди,
Ойнага урилди видо шитири.
Уяси бузилган қушдай руҳимни,
Ололмадим уйга киритиб.

Босган изларимиз кўлмакка дўнди,
Оқчарлоқ мисоли учди нигоҳим.
Во ажаб, кўлмакдан нилуфар эмас,
Бақалар чиқарди бошини, моҳим.

Тўр ташлаб ўтирдим балиқчи чолдай,
Бисотимда қолган хўрагим жондир.
Тилла балиқнимас, дуридан айри
Тутиб қайтаяпман чиғаноқларни.

Ҳорғин одимлайман чўлоқ турнадай,
Эзилиб ёғмоқда эзғинваш ёмғир.
Тешик товоғига тикилиб уйда,
Умидвор кутадир қаримсиқ кампир.

Бу кампир ўлмади, тинчитмас мени,
Борига кўнмаган бу кампир - висол.
Гар тирик бўлса у
ушбу дунёда,
Менинг ҳам тирикдай юрмоғим маҳол.

Уйга кириб келдим, яна ғалаён,
Кўчага итқитар итдайин хўрлаб.
Ё танга кишанла, чиқарма мени,
Ё руҳим ол, мана, эй руҳи талаб.

Бундай яшамоққа мажол қолмади,
Ё куч бер, ёки бу юрагим тинсин.
Келгин, кутаяпман, агар келмасанг,
Сен ёқтирган ёмғир ёғмасин!

Сен ёқтирган ёмғирлар ёғди...

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

***

Қон ва Сиёҳ

Қон:
—пақ этди, отилди ўқ.
ҳақ, деган ул ўғлоннинг
тешилган кўкрагидан
бўй чўздим гул мисоли.

Сиёҳ:
—пақ этди, отилди ўқ.
зирҳланган қўналғада
қондан қўрққан қўлни ва
кўрдим қоғоз висолин.

Қон:
—авлодим, эгилмагин,
бошингни тик тут, дея
жондан кечган ўғлоннинг
исён тўла кўксидан
Ватан дея тўкилдим.

Сиёҳ:
—келажакка солдим из:
“Бош эгмади исёнчи,
Хоин эди, отилди”.
Йиллар ўтиб авлодинг
Бошин эгиб ўқийди.

Қон:
—Ватан дея тўкилдим.

Сиёҳ:
—хоин дея ўқилгай.

@Najmiddin_Ermatov

Qattol tuzum qurbonlari faqat jadidlar emas, bular ham edi... 👇👇👇

https://t.me/Najmiddin_Ermatov/932

Қачон ва ким айтгани эсимда йўқ, қайсидир гурунгда бир акамиз: “Миллатнинг эрлари ёвга кўксини тутиб ҳалок бўлишган, биз қўрқоқлар—акобда, уйда пусиб қолганлар наслимиз”, деган эди. Аламли гап.
4 октябрь—қаро кун, миллат кўксини ерга босиб йиғлайдиган кун. Элнинг ойдинлари отилган кун. Агар тақвимнинг жони ва эси бўлганда, 4 октябрь ўзини аламдан, камида осарди.
Воҳки, бу кунни унутмаймиз, ойдинларимизни отган, сотганларни тоабад ланатлаб ўтгаймиз, бу ланат уларнинг етти авлодига ургай. Тарих чархи айланаверади, айланаверади, элга эллик қилмаганлар мудом чиққай ва доим хоин саналгай.

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Жим кетинг.
Тегинманг.
Қараманг, қўйинг,
Кўзига мунг экиб қўйгандир уйқу.
Қулочи кенг-ку деб беҳад севинманг,
Йиғи довушига ўйнаяпти у.

Йиғлаётган ўзи,
Ўйнаган ўзи,
Йиғлатган ҳам асли ўзининг насли.
Ғамбода ҳолига таскин қидириб,
Йиғи-ла куйлайди ҳурликнинг васфин.

Ачинманг ҳам энди,
Бори шу экан,
Йиғи билан ювиб бўлди осмонни.
Ўзи-ку кўникди мазлум ҳолига,
Кўниктирмак истар энди жаҳонни.

Ажаб,
Ғамларига меҳр бойлаган,
Ажиб ҳузурдайин туйилар қайғу.
Ўзи-ку ишониб, ўзгани авраб,
Йиғи довушига ўйнаяпти у.

Лек умид боқийдир,
Ёруғ кунлар бор!
Аммо келганида кутилган фурсат,
Ҳайронман, эркини қандай танийди,
Йиғи довушига ўрганган миллат.


https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Сизга тақдим этаётган хотира-эссе шу пайтгача Рауф Парфи ҳақида ёзилган хотиралардан фарқ қилади деб ўйлайман.Чунки у Рауф Парфини жуда яхши билган, узоқ йиллар у билан ҳаммаслак, ҳам дўст, ҳам шогирд бўлган Сулаймон Раҳмон томонидан ёзилган. Яна фарқли жойи шундаки, агар Рауф Парфи ҳақидаги ёзилган хотираларнинг аксарият қисми муаллифлар томонидан ўзларини буюк шоир билан таниш бўлганларини дунёга билдириб қўйиш ниятида ёзилган бўлса,Сулаймон Раҳмон хотиралари теран ва ботиний самимият билан ёзилгани,улуғ шоирнинг сиймосини аниқ ва ёрқин тарзда кўз ўнгимизда намоён этиши билан ажралиб туради.Хотирада Рауф Парфи яшаган муҳит,унинг ўша йиллардаги ўйлари ва кечинмалари,шоирни ёнидаги одамлар ҳақида аниқ ва тиниқ ёзилгани ҳам диққатга сазовор.

Эссенинг тўлиғи 👇👇👇

https://kh-davron.uz/kutubxona/uzbek/memuarlar/sulaymon-rahmon-suyuk-va-buyuk-shoir.html

#Rauf_Parfi

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Раҳимжон Раҳмат: - Шундай сатрингиз бор: »Факат шоир хақли бахтсиз бўлмоққа»…

Рауф Парфи: - Ички бир туйғу билан сезганман: жуда кўп нарсани ҳис этиб, англаб турган зотнинг ҳаёти қийин кечади. Ҳаётни жуда қисқа қилиб бўлиб олиб, буёғи меники, нариги ёғи билан ярим тийинлик ишим йўк, дейдиган одам бахтлидир. У ўзини улкан фожеадан ажратиб олди.Уйга кириб эшикни ёпди, ўша ондаёқ дунёни унутди. У-оддий одам. У – ҳайвон каби бахтли. У ўз қалбини ўлимга ҳукм этди. Санъаткорнинг ҳислари, ҳатто уни қамаб қўйсангиз ҳам ташқарида юради. Санъаткорнинг миясида олам фожеаси айланади.
Фикрлайдиган, кўнгли нозик маъно, ишораларни англайдиган инсонлар ҳар доим ва ҳар жойда хор этилган. Инсонларнинг юрагини оғритадиган нарсалар бор экан, билингки, шоирга тинчлик йўқ, омонлик йўқ. Ёлғизлик – тинимсиз ўлим хақида ўйлашдир. Шоир чин ибодат- ўлимни эсдан чиқарган золимлар учун ҳам оғир ўйлар суради, яъни ўлимни ўйлайди.

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

—Аё, беклар, фақирларни
Кўп ҳам туртманг ўз юртида.
—Ким тегинди, юраверсин.
—Сизни элга фидо ўйлаб
Тинмай армон ўстирдида.
—Манглайидан кўраверсин.

—Ўз Ватани, ўз бойлиги,
Ўз ризқидан бермайсизми.
—Ваъда бердик, етмайдими.
—Ер юзига тарқаб борар,
Ҳолини бир сўрмайсизми.
—Ундан нари кетмайдими...

—Сизлар пешво, кўп айтарсиз
Халқ деб тинчдан кечганингиз.
—Мадҳ айласин, алқасин.
—Лек айтмайсиз эл кўзи-чун
Ёлғон қасам ичганингиз.
—Билдирмасдан қарғасин.

—Минглаб қонун жорий қилиб,
Нечун амал қилмайсизлар.
—Амал қилсак чиқармиди.
—Сабр тўлган коса бир кун
Ёмон синар, билмайсизлар.
—Элнинг ҳадди сиғармиди.

—Ўғри урган карвон мисол
Бор бисоти тугаб борар...
—Яшайверсин, ватан мана.
—Бир кун одил судлов бўлса,
Эл ҳаққини сўраб борар!
—Худосига айтсин ана...

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

"Negadir ularga aloqam yoʻqdek,
Yomgʻir boʻlsam kerak aslida... "

Mahliyo Asqaraliyeva ijrosida

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

* * *
Наҳот шеърлар айтдим
бўшлиққа қараб,
наҳотки соврилди олов сўзларим,
наҳотки ҳақ бўлса, элу юрт асли
қуруқ сўзлар, деган гумроҳ дўстларим?!
Наҳот, бекор ўтди
гулдай умримнинг
минг йилга татирлик олтин чоқлари,
наҳот бирор руҳни уйғотолмади
шоир юрагимнинг қалдироқлари?!
Наҳотки, бирорта дилга етолмай,
беҳуда сарфланиб қанча куч-чидам,
келиб кетаверар ёруғ дунёга,
келиб кетаверар мендай куйчилар?!

****

Ҳаммамиз қуёшда куйган жиззамиз,
қачон тиз чўкувдик,
ҳамон иззамиз,
сирқираб оғрийди шишган тиззамиз,
ўриндан озгина турсак майлиму?

Ўтганлар бари бек,
қолган жавдирар,
гарданда кўринмас ғуллар шалдирар,
меҳнатдан ёрилган қўллар қалтирар,
ўз беким ерида юрсак майлиму?

Насимлар гулламиш озод тоғларда,
озодлик муждаси сўлу соғларда,
боболар қийналиб тиккан боғларда
ағанаб бир хаёл сурсак майлиму?

Неча минг аллома, жўмардлар ўлган,
тафаккур сасиган,
руҳлари сўлган,
уруғлар айниган тап-тақир чўлда
ўз беким давлатин қурсак майлиму?

Юз эллик йилдирки мана шу ҳолат,
ҳануз давом этар маккор тижорат,
билмадим, қаердан ушбу жаҳолат,
нега сиз бўлмайсиз сира хижолат?

Нега мен сўрайман сиздан ижозат?!

Шавкат Раҳмон

Бугун зулфиқор руҳли, Ҳақ, халқ ва ҳақиқат тарафида турган шоир — ШАВКАТ РАҲМОН туғилган кун!!!

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Кўнглимни сўрайсан,
Ҳа, кўнглим бордир—
Дунёни сиғдирган,
Сени сиғдирган,
Бошдан оёққача бус-бутун юрак.
Менинг топинганим ўшаку ахир,
Энди бу дунёлар менга не керак.

Ишқимни сўрайсан,
Ҳа, ишқим бордир—
Хув, ўша одамга 
жон кирар маҳал
чалинган мусиқадан ажралган наво.
Мен унинг сеҳри-ла яна қайтадан
Яратиб олгайман бошқа бир дунё.

Фақат сўрамайсан,
Сўрай олмайсан.
Менинг яна битта азобим бордир—
Яратган яратган, эй, тенгсиз дилдор,
Ҳижронга эврилган умр йўлимда—
Менинг сен сиғмаган пешонам ҳам бор.

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Кузак боғларида дилгир дарахтлар
Эроний қизлардай ечганда рўмол,
Кафтим чизиғига монанд турналар
Ортидан кетурман, боғларим, хуш қол.

Ҳижроннинг сояси майсани қоплаб,
Сарғарган хазондай ёйилган чоғда,
Кўрар тушларини ҳушида оқлаб,
Бир сулув келади ҳали бу боғга.

Дарахтлар соясин тирқишларидан
Кўзига ботганда идраган ёғду,
Гўёки бегона — юз йил наридан
Исмини пичирлаб сўрагайдир у.

Хазонлар ёяди хотирдан раста,
Ғоваклар бўғриқиб чалади бурғу:
“Бу боғлар баҳорги боғлар эмасда,
Исмини барибир эслолмайди у...”

Эгик мажнунтолнинг баланд шохидан
Энг сўнги япроқлар тупроққа энса—
Йўлакка тўшалган хазон оҳидан
Синиққан сас чиқар: “бу ахир сенсан”!

Шамоллар хас ила сўз ёзар кўлга,
Тошларга тўш уриб пичирлайди сув.
Измини унутиб ботади ўйга,
Исмини кўнглимга жойлаган сулув.

Қисматдай орқага йўл бошлайди йўл,
Эслатар фурсати етганлигини.
Бир умр билмайди, яноқлари ҳўл —
Исмининг мен билан кетганлигини.

Сентябр, 2024

https://t.me/Najmiddin_Ermatov