{ئاگادار بە ڕازی بونت بە کردارێک وەک کردنیەتی}
●هاوسەری لوط عليه السلام کاری قێزەونی گەلەکەی لوطى نەدەکرد بە لام ئاسایی بو بەلایەوە و پێی ڕێ پێدراو بوو ، اللە سبحانەوتعالی وەک ئەوانەی کاتەکە دەکەن سەیری کردو لەگەڵیان لەناوی برد فەرموی:-(فأنجيناه وأهله، إلا امرأته، كانت من الغابرين ) . هەمان سزای ئەوانی چەشت بەهۆی ڕازی بونیەوە بەکارەکانیان
●بۆیە نەک نابێت خۆت بەشداربیت لەجەژنی کافراندا و لە خراپەکاریەکانیاندا بەڵکو نا بێت لەدڵیشەوە پێت ئاسایی بێت لەسەر زەوی هەبێت بۆیە رسول اللە صلى الله عليه وسلم دەفەرموێت:{ إذا عملت الخطيئة في الأرض كان من شهدها فكرهها كمن غاب عنها، ومن غاب عنها فرضيها كان كمن شهدها.}
●واتە: ئەگەر تاوانێک کوفرێک بکرێت لەسەر زەوی وەکەسێک ئامادەی بێت ، بەڵام دژی بوەستێت وەک ئەوە وایە لەوێ نە بوبێت و لێی بەری دەبێت ، بەڵام ئەگەر کەسێک لە جێگای تاوانەکە نە بێت بەلام لەدڵەوە پێی ئاسایی بێت ئەواوەک ئەوە وایە لەوێ بوبێت و بەشدار بوبێت
رواه أبو داود
●بۆیە نەکەیت پێت ئاسایی بێت کوفر هە بێت تاوان هە بێت لە هیچ جێگایەکی زەوی نەک خۆت بچیت جەژنی کوفری بگێڕیت
●بگرە نیشانەی هەبونی خێر لەتۆدا و نیشانەی ئەوەی لە ئومەتی ئیسلامیت ئینکاری کردنی ئەو کوفرە ئەو تاوانەیە و قەدەکردنیەتی و فەرمانکردنتە بە چاکە لە جێیدا وەک اللە سبحانەوتعالی دەفەرموێت{ كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ }
هەتاوەکو گەر خۆشت لە تاوانا بیت واجبە لەسەرت هەوڵی گۆڕینی تاوان بدەی لە کۆمەڵگادا چونکە رسوڵ اللە صلى الله عليه وسلم دەفەرموێت{مَن رأى منكم منكرا فليغيره بيده، فإن لم يستطع فبلسانه، فإن لم يستطع فبقلبه، وذلك أضعف الإيمان" رواه مسلم}
●واتە: هەرکەس لە ئێوە خراپەیەکی بینی لەئێوەی ئیمانداران جا کوفر و شیرک بێت یان بیدعەو و نیفاق و فیسق بێت با بەدەست بیگۆڕێت گەر نەی توانی با دەم گەر نەیتوانی با بەدڵ پێی ناخۆش بێت و ئەوەش نزمترین پلەی ئیمانە ، کەواتە بەدل پێ ناخۆش بوونەکە مەبەست لێی بەری بونە لەتاوانەکەو لە تاوانبارەکەش، وە دەرچونە لەسنورەکە ی بەتەواوی ، وە گەر سەرنج بدەین مەرجی ئەوەی تێدا نیە کە کەسی قەدەغە کەر دەبێت خۆی بێ هەڵەو کەم و کوڕی بێت بە لکو بەس ئیماندار بێت ئیدی واجبە خەم خۆری تەواوی ئیمانداران بێت
●بۆیە بڕاو خوشکانمان ئەم بابەتە بە هەند وەربگرن ، نەکەن خراپەکاری ئاسایی بێت لەلاتان ، بە لكو دەبێت بەگژیدابچنەوە ، ئەوسا لێی بەرین ، جائێستا جگە لە سەدان جۆری کوفر و شیرک و نیفاق و بیدعەو تاوان کە ئێمە بەوردی دژیان وەستاوینەتەوە کەلەوانەیە ئەمە بۆ تاک بەتاکی موسوڵمانان سەخت بێت ، خۆ ئەوانەی ڕون و دیارن پێویستە لەسەر تاک بە تاکی ئێوە دژی بوەستێتەوە، وەک جەژنە کانی کافران و بابەتانەی تری زۆر ڕون
م.هەڵۆ
●هاوسەری لوط عليه السلام کاری قێزەونی گەلەکەی لوطى نەدەکرد بە لام ئاسایی بو بەلایەوە و پێی ڕێ پێدراو بوو ، اللە سبحانەوتعالی وەک ئەوانەی کاتەکە دەکەن سەیری کردو لەگەڵیان لەناوی برد فەرموی:-(فأنجيناه وأهله، إلا امرأته، كانت من الغابرين ) . هەمان سزای ئەوانی چەشت بەهۆی ڕازی بونیەوە بەکارەکانیان
●بۆیە نەک نابێت خۆت بەشداربیت لەجەژنی کافراندا و لە خراپەکاریەکانیاندا بەڵکو نا بێت لەدڵیشەوە پێت ئاسایی بێت لەسەر زەوی هەبێت بۆیە رسول اللە صلى الله عليه وسلم دەفەرموێت:{ إذا عملت الخطيئة في الأرض كان من شهدها فكرهها كمن غاب عنها، ومن غاب عنها فرضيها كان كمن شهدها.}
●واتە: ئەگەر تاوانێک کوفرێک بکرێت لەسەر زەوی وەکەسێک ئامادەی بێت ، بەڵام دژی بوەستێت وەک ئەوە وایە لەوێ نە بوبێت و لێی بەری دەبێت ، بەڵام ئەگەر کەسێک لە جێگای تاوانەکە نە بێت بەلام لەدڵەوە پێی ئاسایی بێت ئەواوەک ئەوە وایە لەوێ بوبێت و بەشدار بوبێت
رواه أبو داود
●بۆیە نەکەیت پێت ئاسایی بێت کوفر هە بێت تاوان هە بێت لە هیچ جێگایەکی زەوی نەک خۆت بچیت جەژنی کوفری بگێڕیت
●بگرە نیشانەی هەبونی خێر لەتۆدا و نیشانەی ئەوەی لە ئومەتی ئیسلامیت ئینکاری کردنی ئەو کوفرە ئەو تاوانەیە و قەدەکردنیەتی و فەرمانکردنتە بە چاکە لە جێیدا وەک اللە سبحانەوتعالی دەفەرموێت{ كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ }
هەتاوەکو گەر خۆشت لە تاوانا بیت واجبە لەسەرت هەوڵی گۆڕینی تاوان بدەی لە کۆمەڵگادا چونکە رسوڵ اللە صلى الله عليه وسلم دەفەرموێت{مَن رأى منكم منكرا فليغيره بيده، فإن لم يستطع فبلسانه، فإن لم يستطع فبقلبه، وذلك أضعف الإيمان" رواه مسلم}
●واتە: هەرکەس لە ئێوە خراپەیەکی بینی لەئێوەی ئیمانداران جا کوفر و شیرک بێت یان بیدعەو و نیفاق و فیسق بێت با بەدەست بیگۆڕێت گەر نەی توانی با دەم گەر نەیتوانی با بەدڵ پێی ناخۆش بێت و ئەوەش نزمترین پلەی ئیمانە ، کەواتە بەدل پێ ناخۆش بوونەکە مەبەست لێی بەری بونە لەتاوانەکەو لە تاوانبارەکەش، وە دەرچونە لەسنورەکە ی بەتەواوی ، وە گەر سەرنج بدەین مەرجی ئەوەی تێدا نیە کە کەسی قەدەغە کەر دەبێت خۆی بێ هەڵەو کەم و کوڕی بێت بە لکو بەس ئیماندار بێت ئیدی واجبە خەم خۆری تەواوی ئیمانداران بێت
●بۆیە بڕاو خوشکانمان ئەم بابەتە بە هەند وەربگرن ، نەکەن خراپەکاری ئاسایی بێت لەلاتان ، بە لكو دەبێت بەگژیدابچنەوە ، ئەوسا لێی بەرین ، جائێستا جگە لە سەدان جۆری کوفر و شیرک و نیفاق و بیدعەو تاوان کە ئێمە بەوردی دژیان وەستاوینەتەوە کەلەوانەیە ئەمە بۆ تاک بەتاکی موسوڵمانان سەخت بێت ، خۆ ئەوانەی ڕون و دیارن پێویستە لەسەر تاک بە تاکی ئێوە دژی بوەستێتەوە، وەک جەژنە کانی کافران و بابەتانەی تری زۆر ڕون
م.هەڵۆ
