تاوان | پژوهش‌های حدیثی टेलीग्राम पोस्ट

🔸 هفدهمین نشست مدرسه آزاد علمی حکمت و حرکت:

🔻 حجاب؛ حدود عرفی و آزادی‌های شرعی

🔹با ارائه جناب حجت‌الاسلام و المسلمين مهدی مهریزی

ساعت ۱۷:۱۵ عصر چهارشنبه ۵ دی ماه ۱۴۰۳

🔻🔻🔻
@Hekmat_Harkat

🔻متولدین ۱۳۶۳، تاوان و جبران

کلینی و صدوق به سند صحیح از امام صادق علیه السلام نقل کرده‌اند:

إِنَّ الْعَبْدَ لَفِي فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ أَرْبَعِينَ سَنَةً فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مَلَكَيْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِي هَذَا عُمُراً فَغَلِّظَا وَ شَدِّدَا وَ تَحَفَظَّا وَ اكْتُبَا عَلَيْهِ قَلِيلَ عَمَلِهِ وَ كَثِيرَهُ وَ صَغِيرَهُ وَ كَبِيرَهُ.

"إِنَّ الْعَبْدَ لَفِي فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ أَرْبَعِينَ سَنَةً":
این عبارت نشان می‌دهد که انسان در مرحله قبل از چهل سالگی در وسعت و گشایشی از کار خود قرار دارد، یعنی خداوند متعال برای او آسان می‌گیرد و ممکن است نوعی تخفیف در حساب و مؤاخذه برایش وجود داشته باشد. گویا این مرحله به عنوان دوره شکل‌گیری، آزمایش و تجربه برای انسان محسوب می‌شود.

"فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مَلَكَيْهِ":
رسیدن به چهل سالگی نقطه عطفی در زندگی انسان است. در این هنگام، خداوند متعال به دو فرشته‌ای که مأمور ثبت اعمال انسان هستند دستور ویژه‌ای ابلاغ می‌کند.

"قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِي هَذَا عُمُراً":
این عبارت بیانگر لطف خدا تا این مرحله از زندگی است، به طوری که خداوند آن را عمری قابل توجه می‌داند که به بنده‌اش ارزانی داشته است.

"فَغَلِّظَا وَ شَدِّدَا وَ تَحَفَظَّا وَ اكْتُبَا عَلَيْهِ قَلِيلَ عَمَلِهِ وَ كَثِيرَهُ وَ صَغِيرَهُ وَ كَبِيرَهُ":
این گزاره، جوهر اصلی حدیث است و به تشدید نظارت و محاسبه بر اعمال انسان پس از رسیدن به چهل سالگی اشاره دارد. "غلظا و شددا و تحفظا" به معنای دستور به دقت و سختگیری بسیار در ثبت اعمال فرد چهل ساله است. اما "اكتبا عليه قليل عمله وكثيره وصغيره وكبيره" به معنای جامعیت ثبت و عدم غفلت از هیچ عمل فرد، اعم از عمل کوچک یا بزرگ، کم یا زیاد است.

📿این حدیث انسان را به اهمیت مرحله بعد از چهل سالگی آگاه می‌کند، زمانی که انسان در برابر خداوند مسئولیت بیشتری پیدا می‌کند. این مرحله نیازمند محاسبه دقیق نفس، تلاش ویژه در انجام اعمال نیک و دوری از گناهان و جبران گذشته است.
رسیدن به چهل سالگی هشداری لطیف برای انسان است تا مسیر زندگی خود را مرور کند، اشتباهاتش را اصلاح کند و به انجام وظایف دینی و دنیوی خود به بهترین شکل ممکن بپردازد.
این حدیث و برخی از احادیث مشابه پیرامون هشدار به چهل‌ساله‌ها، به این معنا نیست که انسان قبل از چهل سالگی مسئولیتی ندارد، بلکه او نیز مسئول است، اما بعد از چهل سالگی مسئولیت به طور خاص افزایش می‌یابد.

متولدین ۱۳۶۳: عقلتان کامل‌تر و تجربه‌تان بیشتر و مرگتان نزدیک‌تر شد. گذشته‌های دوری از خدا و غفلت از امور مهم دنیوی و اخروی را به یاد بیاوریم که جز خسران و افسوس چیزی نداشت. از این بیشتر تاوان ندهیم، جبران کنیم.

عمرتان دراز باد

@tavanerejal

🔻معنی لَکَزَها
🎤استاد  سید محمدجواد شبیری زنجانی

🔥نفرین بر دشمنانِ پاکان و خوبان

@tavanerejal

🕋مکعب مقدس، از موسم حج تا موسم ریاض
✍مصطفی قناعتگر

محترم‌ترین ماده در میان مادیات حاضر در فرآیند حج، کعبه است؛ به گونه‌ای که حتی مسجدالحرام و مکه نیز احترام خود را از دربردارندگی کعبه به دست آورده‌اند[1]. اندیشۀ «حرمت» کعبه نزد زائر به ضمیمۀ معرفت بزرگان دین، در افزونیِ رتبۀ زیارت موثر می‌افتد[2]. حرمت کعبه در دوران پیشااسلامی، در زیارت مومنان به آن و عقاب حرمت‌شکنان آن نمود یافته است[3]. نیز اساسا تمام بایدها و نبایدهای «اِحرام» که برای زائر در نظر گرفته شده، به هدف «کعبه‌پایی» و حفظ حرمت آن است[4].
کعبه نزدیک‌ترین مکان مادی زمینی است که «نماد» حضور خداست. این حضور به کعبه قداست داده، نمود آن قداست در حرمت‌گزاری به آن بروز کرده است. گرچه حضور خدا همه‌جایی است و حس حضور وی در همه‌جا بایسته است، اما تجسّم این تقّدس در فضاها و اشیاء مرتبط با کعبه و زمین حرم در مکه بیش از سایر مکان‌هاست و زائر خود را بیش از سایر فضاها در حضور خدا می‌یابد.
چیستیِ کعبه، چراییِ محوریت آن برای جهان اسلام، چراییِ طواف گرد آن و واردنشدن زائران به داخل آن، فلسفۀ پوشش آن با پارچه‌ای ابریشمی و سیاه، مورد توجه برخی مطالعات در غرب قرار گرفته است. نیز سخن از شش نمودِ مادی آن یعنی: به‌عنوان قبله، به عنوان محور و مبدأ جهان اسلام، به‌عنوان یک معماری در بستر این جهان، به‌عنوان مقصدی زیارتی و یک پایگاه اتحاد معنوی برای عرفا و متصوفه و به عنوان یک سکونتگاه، بررسی شده است[5].
ساختمان کعبه همانگونه که از نامش نیز پیدا است، به شکل یک مکعب ساده است که با معماری‌های پُرکار و پرخرج بسیاری از بناهای مقدس دنیا متفاوت است (گرچه امروزه مینیمالیسم و سادگی در معماری خود جذابیت‌ها و طرفدارانی پیدا کرده است). ارتفاع کعبه که به هیبت آن افزوده اینک بیش از 13متر است؛ اما شواهدی نشان می‌دهد که این ارتفاعِ نسبتا زیاد، اصالت ندارد. کعبه در دورانی به اندازه قد انسان بوده و بعدها به دست خلفای اسلامی مرتفع گردیده است[6].
شکل مکعب که در عربستان و فرهنگ اسلامی نماد بیت الله الحرام است، در جشنواره «موسم ریاض» و به صورت کلی در بناهای تجاری و تفریحی عربستان جدید به گونه معناداری به کار رفته است. این کاربست در معماری بناهای تفریحی و دیزاین محافل عیش، به صورت مشهود و غیرقابل کتمانی طعنه به حرمت کعبه می‌زند.

-------------------------------------------------------

[1]. حُرِّمَ الْمَسْجِدُ لِعِلَّةِ الْكَعْبَةِ وَ حُرِّمَ الْحَرَمُ لِعِلَّةِ الْمَسْجِدِ وَ وَجَبَ الْإِحْرَامُ لِعِلَّةِ الْحَرَمِ (‌‏ابن‌بابویه، محمدبن علی، من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 195؛ برقی، احمد بن محمد، «المحاسن»، جلال‎الدین محدث، ج 2، ص 330.).

[2]. مَنْ أَتَى الْكَعْبَةَ فَعَرَفَ مِنْ حَقِّنَا وَ حُرْمَتِنَا مَا عَرَفَ مِنْ حَقِّهَا وَ حُرْمَتِهَا لَمْ يَخْرُجْ مِنْ مَكَّةَ إِلَّا وَ قَدْ غُفِرَ لَهُ ذُنُوبُه ...‏ (‏برقی، احمد بن محمد، المحاسن، ج 1، ص 69.).

[3]. إِنَّ الْعَرَبَ لَمْ يَزَالُوا عَلَى شَيْ‏ءٍ مِنَ الْحَنِيفِيَّةِ يَصِلُونَ الرَّحِمَ وَ يَقْرُونَ الضَّيْفَ وَ يَحُجُّونَ الْبَيْتَ- وَ يَقُولُونَ اتَّقُوا مَالَ الْيَتِيمِ فَإِنَّ مَالَ الْيَتِيمِ عِقَالٌ وَ يَكُفُّونَ عَنْ أَشْيَاءَ مِنَ الْمَحَارِمِ مَخَافَةَ الْعُقُوبَةِ وَ كَانُوا لَا يُمْلَى لَهُمْ إِذَا انْتَهَكُوا الْمَحَارِمَ وَ كَانُوا يَأْخُذُونَ مِنْ لِحَاءِ شَجَرِ الْحَرَمِ- فَيُعَلِّقُونَهُ فِي أَعْنَاقِ الْإِبِلِ فَلَا يَجْتَرِئُ أَحَدٌ أَنْ يَأْخُذَ مِنْ تِلْكَ الْإِبِلِ حَيْثُ ذَهَبَتْ ... (حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ج 13، ص 238.).

[4]. حُرِّمَ الْمَسْجِدُ لِعِلَّةِ الْكَعْبَةِ وَ حُرِّمَ الْحَرَمُ لِعِلَّةِ الْمَسْجِدِ وَ وَجَبَ الْإِحْرَامُ لِعِلَّةِ الْحَرَم‏ (‏ابن‌بابویه، محمد بن علی، علل الشرائع، ج 2، ص 415.).

[5]. See: Simon O’Meara, The Kaʿba Orientations: Readings in Islam’s Ancient House (Edinburgh University Press, 2022).

[6]. نک: ‏جعفریان، رسول، «آثار اسلامی مکه و مدینه»، صص 53-92.

@tavanerejal

🔻چه کسی جعفری است؟
🔹️کلینی به اسناد خود از حنان بن سدير روايت كرده مى‌گويد:
«ابو الصّباح كنانى به حضرت صادق علیه‌السلام عرض كرد: به خاطر شما چه ناروايی‌ها از مردم مى‌بينيم [و زخم زبان‌ها می‌شنویم]!
امام فرمود: مگر به خاطر من از مردم چه مى‌بينى؟
گفت: هرگاه ميان من و مردى سخنى ردّ و بدل مى‌شود به من مى‌گويد: جعفرى خبيث!
فرمود: شما را به من سرزنش مى‌كنند؟
ابو الصبّاح گفت: آرى.
فرمود: به خدا در ميان شما كسانى كه پيروى جعفر مى‌كنند بسيار اندک‌ هستند! همانا صحابه من كسى است كه ورعش بسيار باشد و براى آفريدگارش عمل كند و به پاداش او اميدوار باشد.
اينان اصحاب من هستند».

@tavanerejal

📑 متن ارائه‌شده در نشست «عیون اخبار الرضا و سیزده معجزه (برکت) از مزار حضرت رضا علیه السلام»

@tavanerejal

🎤صوت نشست «عیون اخبار الرضا و سیزده معجزه (برکت) از مزار حضرت رضا علیه السلام»

@tavanerejal

🔻جهانی موازی میان منبر و قبر نبی
بر اساس شمار زیادی از روایات، بین منبر پیامبر و منزل ایشان که در همانجا هم دفن شدند، باغی از باغ‌های بهشت است. حضور زائر در این قطعه از زمین و با توجه به این دسته از روایات، معنایی هتروتوپیایی دارد. فوکو از اصطلاح هتروتوپیا برای توصیف فضاهایی استفاده می‌کند که دارای لایه‌های مختلف معنا و رابطه با دیگر مکان‌ها هستند؛ هر چند در ابتدا چنین به نظر نرسند. زائر در مسجدالنبی و بین منبر و قبر است، اما خود را در مکانی دیگر یعنی بهشت می‌بیند. به طور کلی هتروتوپیا «بازنماییِ مادیِ فضاهایی موازی»‌ است. بودن بین قبر و منبر، بودن در جهانی موازی یعنی بهشت است.

📚برای نمونه نک: کلینی، الکافي، ج 4، ص 553؛ طوسی، تهذيب الأحكام، ج 6، ص 7.

@tavanerejal

🔻سلسله نشست‌های علمی دهه آخر صفر ۱۴۴۶ق / ۱۴۰۳ش
🔹️ بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، گروه حدیث‌پژوهی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ شعبه خراسان رضوی برگزار می‌کند:

🔹️«امام رضا علیه السلام و دو کتاب کهن»🔹️
۱.صاحب بن عَبّاد وزیر آل بویه؛ نقش سیاسی و فرهنگی با تأکید بر ارتباط با شیخ صدوق، دکتر علی یحیایی، استادیار دانشگاه حکیم سبزواری، پنج شنبه، ۸ شهریور، ساعت ۱۷
۲. عیون اخبار الرضا و سیزده معجزه از مزار حضرت رضا علیه السلام، استاد مصطفی قناعتگر، پژوهشگر حوزه علمیه خراسان، شنبه، ۱۰ شهریور، ساعت ۱۶
۳. داستان کتابی از امام رضا علیه السلام در قزوین، دکتر محمود ملکی، استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی، یکشنبه، ۱۱ شهریور، ساعت ۱۷:۳۰


لینک ورود به جلسه (گوگل میت): https://B2n.ir/u29762

آی دی ارتباطی در ایتا:
@mohammd4030000

گواهی حضور در نشست صادر می‌شود

🔻پیرامون تنها شرح کامل فارسی بر الکافی کلینی
✍مصطفی قناعتگر

🔹کتاب «صافی در شرح کافی» (ملا خلیل قزوینی) از جهات مختلف بسیار حائز اهمیت است. این کتاب، تنها کتاب فارسی است که به صورت کامل، الکافی را شرح کرده است. ما فقط دو شرح داریم که به صورت کامل الکافی را توضیح داده باشد؛ یعنی هر سه قسمت اصول، فروع و روضه را شرح زده باشد. یکی مرآة العقول مرحوم مجلسی دوم است و دوم همین کتاب صافی در شرح کافی. این دو کتاب از این جهت نمونه و سرآمد سائر شروح هستند.

🔸نکته‌ی جالب توجه این است که نسخ خطی که از کتاب صافی در شرح کافی وجود دارد، بیش از نسخی است که از مرآة العقول وجود دارد؛ یعنی اقبال نُسّاخ و کاتبان به این کتاب خیلی بیشتر از کتاب مرحوم مجلسی بوده است. شاید دلیل آن، فارسی بودن این کتاب باشد که در برهه‌ای از تاریخ صفویه، خیلی مورد مراجعه مردم بوده است.

🔹شاه عباس دوم، پیشنهادی به ملا خلیل قزوینی داد که: شما شرحی فارسی بر کتاب الکافی بنویس. مرحوم ملا خلیل قزوینی این پیشنهاد را قبول کرد که بیست سال تالیف این کتاب در ۳۴ جلد طول کشید! مانند مدت زمان تالیف الکافی توسط کلینی.

🔸مرحوم ملا خلیل از اخباریان متصلب بوده و تند بودن زبان ایشان، نسبت به اصولیان مشهود و در آثار ایشان مانند حاشیه بر العده مرحوم شیخ طوسی دیده می‌شود. شاید یکی از نکاتی که انتشارات وزین دارالحدیث از ادامه‌ی تحقیق و تصحیح و چاپ سایر مجلدات این کتاب منصرف شد (در کنار کمبود بودجه)، همین زبان تند ایشان علیه اصولیان باشد.

👈 متن کامل گزارش را در «اجتهاد» ملاحظه نمایید.

🆔 @ijtihadnetwork