🎭نقد تئاتر
📜نقد ژن زامبی، زندگیِ از دست‌رفته
فروید در مقاله‌ی «ماتم و ماخولیا» به اهمیت «سوگواری» برای مراقبت از خود در برابر بار سنگین از دست دادنِ عزیز و جلوگیری از ورود به مرحله‌ی «مالیخولیا» اشاره می‌کند. او به انسان هشدار می‌دهد که اگر رنج خود را بیرونی، و سوگواری نکند، از قطع ارتباطش با جهان بیرونی که عزیزش را از او گرفته (ماتم) به قطع ارتباط و تنفر از خودش که ناتوان در تغییر این وضعیت تحمیلی است، یعنی مالیخولیا (یا جنون) می‌رسد که وضعیتی ویرانگر و برگشت‌ناپذیر است. جامعه‌ی ما چند سالی است که عزیزترین رویای خود را از دست داده و ماتم‌ای در آن به سمت مالیخولیایی حرکت کرده که در این روزها، به اوج خود رسیده است.
نمایش «ژن زامبی» با ظرافتی مثال‌زدنی، این موقعیت بغرنج جامعه‌ی ما را هدف می‌گیرد؛ موقعیتی که تنفر و خشم از سیستم اجتماعی ناتوان در زنده نگه‌داشتن رویای ایرانی بودن، به تنفر از خود برای ناتوان بودن در مراقبت از آن رویا تبدیل شده و ما را نسبت به هر روزنه‌ی امیدی برای از نو ساختن، بی‌حس کرده است. نویسنده‌ی «ژن زامبی» این موقعیت اجتماعی اغراق‌آمیز و به نوعی پوچ را دستمایه‌ی یک طنز دلبرانه قرار می‌دهد: آدم‌هایی رها از غم مرگ و ترس از آینده، به یک زندگی پایدار مشغول‌اند، تا این که برای حل معضل بیماری دامادشان، ایده‌ای مبهم از یک عضو مسن جامعه، به نام آکولاد مطرح و ذهن آنها را درگیر می‌کند و دغدغه‌ساز می‌شود. جامعه‌ای که بی‌دغدغه به زندگی تا زندگی (و نه مرگ) مشغول است، با ایده‌ی پیدا شدن منجی (استاد)، ناگهان و به سرعتی باورنکردنی به سمت تهی شدن از رهایی خود پیش می‌رود. حل این مساله برای جامعه‌ای که یک ناخودیِ بیمار (عمو قضیه) دارد، مهم می‌شود و کَل کل بزرگان باعث می‌شود که غریبه‌های دیگری را وارد محفل بی‌دغدغه‌ی خود کنند. از همین جاست که جامعه با سرعتی سرسام‌آور رو به افول و از هم گسیختگی می‌رود. در واقع، «ژن زامبی» پارادوکس مهمی را بیان می‌کند؛ این که نسخه‌ی شادابی و پویایی جامعه، در ندانستن و جهل مرکب نهفته است و گویا عبارت «آن کس که نداند و نداند که نداند، در جهل مرکب تا ابدالدهر بماند» دیگر معنایی کنایی یافته و حتی راهگشاست.
ایرادی که در زمینه‌ی اجتماعی می‌توان به متن و ایده‌ی غایی «ژن زامبی» گرفت، نسخه‌ای است که با سیر روایت‌اش برای جامعه‌ی مالیخولیایی ما می‌پیچد؛ حتی اگر فرض کنیم که از توان نمایش، صرفاً برای نشان دادن آنچه ما را در این جامعه به این نقطه رسانده، استفاده کرده، باز هم می‌توان مسیر پربارتری را برای به ثمر رساندن این طنز جاری در کار و شخص‌های کمیک و آشنای آن در نظر گرفت، تا به جای شناخت مرگ، خونی نو به رگ‌های بی‌جان ما تزریق شود تا میوه‌ی این نمایش پس از خروجمان از سالن، تلنگری باشد که در نتیجه‌اش، برخیزیم و راهی بسازیم و مسیر زنده بودن را پی بگیریم نه این که تازه به فکر مرگ بیفتیم که مدتهاست سراسر زندگی و آرزوهایمان را دربرگرفته. شاید اگر کارگردان و نویسنده در تعاملی فرم‌ساز، از الگوی روایی پینتر در «خیانت» که از معکوس روایت کردن یک مساله‌ی عمیق انسانی، به منظور موشکافی آن بهره برده، استفاده می‌کرد و روند روایت نمایش از انتها به ابتدا، یعنی از مرگ به زندگی و از یاس و پایان به امید و آغاز بود، موشکافی‌های به جا و گیرای نمایش به نتیجه‌ای دلنشین و راهگشا می‌رسید.
بازی‌ها، طراحی صحنه، لباس، گریم، حرکات و در کل، میزانسن‌های بازیگران، از دقت بالا و عمق درک کارگردان از مضمون متن و ذائقه‌ی مخاطب‌اش می‌آید. آنچه رحیمی نصر را به عنوان کارگردانی توانمند در دراماتورژی معرفی می‌کند، ایجاد ریتم جذاب در روایت، به شکلی است که تمامی بازیگران قطعه‌ای برای دیده شدن روی صحنه دارند و همچون قطعات سازنده‌ی یک سمفونی عمل می‌کنند. در واقع، «ژن زامبی» شخصیت اصلی و فرعی ندارد اما دارای یک شخصیت بزرگ، یعنی تمام افرادی است که وارد منطقه‌ی «فورتونای اینوری» می‌شوند. این ظرافت در درام‌سازی به همراه موسیقی زنده با ترانه‌هایی بامزه، «ژن زامبی» را اثر نمایشی قابل تاملی معرفی می‌کند که در زمانه‌ی کم‌فروغ تجربه‌ی تئاتر به معنای اصیلش، برای تجربه کردن حال خوب به دوستداران هنر نمایش پیشنهادش می‌کنم.
پویا عاقلی زاده
سیزدهم اسفند سالِ سه
@SurrealSundayS
یکشنبه های سوررئال
🎬 شنبه های سینما و فرهنگ
دبیر: پویا عاقلی زاده @PouyaAghelizadehM
🎬کانال "تدوین خلاق"
https://www.youtube.com/@GoldenTimeEverywhere
相似频道
یکشنبه های سوررئال: پلی به دنیای سینما و تحلیل فیلم
یکشنبه های سوررئال، یک برنامه تحلیلی سینمایی است که به بررسی عمیق و دقیق فیلم ها و ابعاد مختلف آن ها می پردازد. این برنامه از سال 1395 آغاز به کار کرده و با تحلیل بیش از صد فیلم از آن سال، به یکی از منابع معتبر و مهم در زمینه نقد و تحلیل فیلم تبدیل شده است. هدف اصلی این برنامه، ایجاد فضایی برای بحث و تبادل نظر بین علاقه مندان سینما و فرهنگ است. دبیر این برنامه، @PouyaAghelizadehM، با رویکردی خلاقانه و بدیع به تماشای فیلم ها و نقد آن ها می پردازد و مخاطبین را به دنیای زیبای سینما دعوت می کند. در این برنامه، نمایش و تحلیل جمعی فیلم ها در فضایی دوستانه و صمیمی انجام می شود و مخاطبین می توانند به راحتی نظرات و دیدگاه های خود را به اشتراک بگذارند.
موضوعات اصلی برنامه یکشنبه های سوررئال چه هستند؟
برنامه یکشنبه های سوررئال به بررسی فیلم های مختلف و تحلیل عمیق ابعاد آن ها می پردازد. این برنامه با تمرکز بر روی مضامین مختلفی همچون داستان، کارگردانی، بازیگری و عناصر بصری، تلاش می کند تا یک تجربه غنی و جامع از سینما برای مخاطبان فراهم سازد. همچنین، این برنامه می تواند به بررسی مسائل اجتماعی و فرهنگی مرتبط با هر فیلم بپردازد و نشان دهد که چگونه سینما می تواند به عنوان یک ابزار برای بیان و تفکر اجتماعی عمل کند.
علاوه بر تحلیل فیلم ها، این برنامه همچنین به نقد فرهنگ سینما و تأثیر آن بر جامعه می پردازد. به عنوان مثال، در برنامه های گذشته، فیلم هایی که موضوعات اجتماعی مهمی را بررسی می کردند، تحت تحلیل و بررسی قرار می گرفتند و عمل کرد سینما به عنوان یک نیروی سیاسی و اجتماعی مورد بحث قرار می گرفت.
چگونه می توان در برنامه های یکشنبه های سوررئال شرکت کرد؟
برای شرکت در برنامه یکشنبه های سوررئال، علاقه مندان می توانند به شناسه تلگرام @surrealsundays مراجعه کنند. این شناسه اطلاعات لازم درباره زمان برگزاری برنامه ها، فیلم های مورد بحث و نحوه شرکت را در اختیار علاقه مندان قرار می دهد. همچنین، برنامه ها به صورت آنلاین برگزار می شوند که این موضوع دسترسی به آن را برای تمامی علاقه مندان تسهیل می کند.
علاوه بر شرکت در برنامه، شما می توانید نظرات و دیدگاه های خود را در مورد فیلم های مورد بحث به اشتراک بگذارید و به تبادل نظر با سایر شرکت کنندگان بپردازید. این تعاملات به غنی تر شدن بحث ها کمک می کند و فضایی دوستانه و صمیمی برای علاقه مندان سینما به وجود می آورد.
برنامه یکشنبه های سوررئال چه تفاوتی با دیگر برنامه های سینمایی دارد؟
برنامه یکشنبه های سوررئال با تمرکز بر تحلیل جمعی و خلاقانه فیلم ها، به ایجاد فضایی تعاملی برای علاقه مندان سینما کمک می کند. همچنین، این برنامه به بررسی عمیق تر ابعاد فیلم و ارتباط آن با مسائل اجتماعی و فرهنگی می پردازد. در حالی که بسیاری از برنامه های دیگر ممکن است به نقد سطحی فیلم ها پرداخته و تنها بر روی نقاط قوت و ضعف آنها تمرکز کنند، یکشنبه های سوررئال به دنبال فهم عمیق تری از محتوا و پیام فیلم هاست.
علاوه بر این، استفاده از رویکرد 'تدوین خلاق' در این برنامه به این معناست که تحلیل ها تنها به تماشای فیلم محدود نمی شود، بلکه با تمرکز بر روی جنبه های مختلف سینما و بحث های جمعی به یک تجربه تحلیلی عمیق تر تبدیل می شود. این مسئله باعث می شود که شرکت کنندگان بتوانند از زوایای مختلف به بررسی فیلم ها بپردازند.
آیا برنامه یکشنبه های سوررئال به فیلم های خاصی تمرکز دارد؟
برنامه یکشنبه های سوررئال به بررسی فیلم های مختلفی از ژانرها و موضوعات گوناگون می پردازد. از فیلم های مستقل در سینما تا آثار بزرگ و معروف هالیوود، این برنامه تمامی ابعاد سینما را در بر می گیرد. به همین دلیل، شرکت کنندگان می توانند انتظار داشته باشند که با انواع مختلفی از فیلم ها آشنا شوند و هر بار تجربه جدیدی کسب کنند.
این برنامه همچنین تمایل دارد تا فیلم های جدید و نوآورانه را تحت بررسی قرار دهد و به مخاطبان این امکان را بدهد که از روندهای جدید سینما آگاه شوند. همچنین، برنامه به فیلم هایی با موضوعات اجتماعی و فرهنگی خاصی که نیاز به توجه بیشتری دارند، توجه می کند.
چگونه می توان به تحلیل های فیلم در یکشنبه های سوررئال دسترسی پیدا کرد؟
تحلیل های فیلم در برنامه یکشنبه های سوررئال عمدتاً از طریق پلتفرم یوتیوب منتشر می شود. این برنامه دارای یک کانال یوتیوب به آدرس https://www.youtube.com/@GoldenTimeEverywhere است که در آن ویدئوهای تحلیل فیلم به اشتراک گذاشته می شوند. علاقه مندان می توانند با عضویت در این کانال و تماشای ویدئوها به تحلیل های عمیق و مفصل درباره فیلم های مختلف دسترسی پیدا کنند.
علاوه بر ویدئوهای تحلیلی، در این کانال فرصت مشاهده جلسات زنده برنامه نیز وجود دارد. این جلسات به مخاطبان این امکان را می دهد که به صورت مستقیم در بحث ها شرکت کنند و نظرات خود را بیان کنند. به این ترتیب، همه می توانند در این تجربه سینمایی غنی و تعاملی مشارکت داشته باشند.
یکشنبه های سوررئال Telegram 频道
یکشنبه های سوررئال یک کانال تلگرامی پرطرفدار است که تحلیل بیش از صد فیلم از سال ١٣٩۵ را در اختیار علاقمندان به سینما و هنر قرار می دهد. این کانال هر هفته در شنبه های سینما و فرهنگ فعالیت می کند و توسط دبیر حرفه ای به نام @PouyaAghelizadehM اداره می شود. در اینجا، شما می توانید به تحلیل جمعی فیلم ها، نمایش و تحلیل خلاقانه شان، و دیدن ویدیوهای مربوط به این موضوعات در کانال YouTube آنها به آدرس https://www.youtube.com/@GoldenTimeEverywhere دسترسی پیدا کنید. اگر به سینما علاقه مندید و دوست دارید فیلم ها را به زاویه های مختلف ببینید، یکشنبه های سوررئال بهترین انتخاب برای شماست.
