دادگاه تجاری زوریخ پس از اقامۀ دعوای فدراسیون بینالمللی فوتبال (فیفا) علیه شرکت فناوری آمریکایی گوگل، این پرسش را مورد ارزیابی قرار داد که آیا باید از نمایش نتایج جستوجو و لینکدهی به برخی مقالات توسط گوگل جلوگیری شود یا خیر. در پایان، به علت فقدان همکاری مؤثر گوگل در ادعای تخلف، دادگاه دعوای فیفا را رد کرد.
سایت اینترنتی مورد بحث، مجموعهای از مقالات بهصورت ناشناس منتشر کرده بود که به گفتۀ فیفا حاوی توهینهای شدید شخصی و حیثیتی نسبت به ارکان این فدراسیون است. این وبسایت به طور اختصاصی به موضوع فیفا میپرداخت و در مقالات خود فیفا را به فساد و مواردی مشابه متهم میکرد. در نتیجه، فیفا نزد دادگاه تجاری زوریخ طرح دعوا نمود تا از گوگل بخواهد که از طریق موتور جستوجوی خود، نمایش این مقالات را متوقف کرده و مانع دسترسی به آنها شود.
با توجه به اینکه دو نهاد از گروه گوگل طرف دعوا بودند، «گوگل ایرلند لیمیتد» در دوبلین (ایرلند) و «گوگل الالسی» در مانتن ویو (ایالات متحده) – موضوع بُعد بینالمللی پیدا کرد و نخست باید مشخص میشد آیا دادگاه تجاری زوریخ صلاحیت رسیدگی دارد یا خیر. بر اساس قواعد بینالمللی، در دعاوی مرتبط با صدمه به شخصیت (توهین، افترا و امثال آن) که بُعد برونمرزی دارد، دادگاهی صلاحیت دارد که یا در مقر اصلی خوانده است یا در مکانی که زیان (توهین یا افترا) در آن رخ داده است.
از آنجا که این مقالات در سطح جهان قابل دسترسی بودند، از جمله در سوئیس و کانتون زوریخ، و بهویژه با توجه به آنکه دفتر مرکزی فیفا در زوریخ قرار دارد، دادگاه تجاری زوریخ مکان وقوع زیان را کانتون زوریخ قلمداد و صلاحیت رسیدگی خود را تأیید کرد.
نکتهی محوری در این دعوا، ارزیابی نقش گوگل در نقض احتمالی حقوق شخصیتی بود؛ اینکه آیا با فهرست کردن (Indexing) وبسایت و نمایش نتایج جستوجو، گوگل در انتشار محتوای موهن مشارکت کرده است یا خیر. فیفا مدعی بود که گوگل با فراهم کردن نمایش این مقالات در نتایج جستوجو، موجب گسترش محتوای توهینآمیز شده و عملاً در نقض حقوق فیفا سهیم است.
با اتکا به آرای قبلی مرتبط و رویه قضایی دیوان فدرال سوئیس، دادگاه تجاری زوریخ به این نتیجه رسید که صرفِ اداره یک موتور جستوجو و امکان یافتن مطالب، در قالب “مشارکت در نقض شخصیت” جای نمیگیرد. به باور دادگاه، باید اقدام مشخصی از سوی موتور جستوجو صورت گرفته باشد که بین عمل جستوجوگر و یافتن محتوای توهینآمیز، ارتباط علیتی مستقیم برقرار کند.
فیفا نتوانست ثابت کند که گوگل عامداً کاری انجام داده است که باعث رواج یا آسانترشدن دسترسی به مقالات موهن شود. دادگاه اشاره کرد که مقالات صرفاً در صورتی از طریق گوگل پیدا میشدند که کاربر عبارات خاصی از متن مقاله به همراه واژه «FIFA» را جستوجو میکرد. در این حالت، خود جستوجوگر است که حاوی کلیدواژههای مرتبط با محتوای مسئلهدار است و در واقع، گوگل بهطور مستقل این مطالب را پیشنهاد نمیکند. بدینترتیب، دادگاه نتیجه گرفت که امکان جستوجو در گوگل، علیت مورد نیاز برای اثبات مشارکت در نقض را فراهم نمیکند.
نقض شخصیت در فضای اینترنت عموماً میتواند در هر نقطه از جهان رخ دهد و بنابرین اشخاص متضرر، بسته به محل سکونت، فعالیت اقتصادی یا دفتر مرکزی خود، حق دارند در آن حوزه قضایی طرح دعوا کنند. با این حال، در مقام احراز مسئولیت ارائهدهندگان زیرساخت اینترنتی از جمله پلتفرمهای میزبان یا موتورهای جستوجو، مراجع قضایی سوئیس بر وجود یک اقدام خاص و موثر در تسهیل یا ترویج محتوای ناقض حقوق شخصیتی تأکید دارند.
به بیان ساده، هر گونه فراهمسازی بستر (مانند قرار دادن لینک مستقیم، تکمیل خودکار عبارات موهن یا مشارکت در میزبانی) باید صریحاً نقشی علیتی در انتشار یا دسترسی به محتوای خلاف حقوق شخص داشته باشد تا بتوان «مشارکت در نقض» را بر آن بار کرد. در این پرونده، دادگاه تشخیص داد که ورود واژههای خاص توسط جستوجوگر (کاربر) نمیتواند به گوگل منتسب شود.
از سوی دیگر، دادگاه اشاره کرد که فیفا برای حذف یا ممانعت از نمایش صفحات، از ظرفیتهای قانونی دیگری نظیر مقررات قانون حفاظت از دادهها (Data Protection Act) نیز میتوانست استفاده کند، اما در این دعوا این مسئله اساساً طرح نشد و دادگاه فقط به ادعای نقض حقوق شخصیتی فیفا رسیدگی کرد.