Спадчына @spadczyna Channel on Telegram

Спадчына

Спадчына
Канал пра гістарычную архітэктурную спадчыну Беларусі і не толькі.

Наш чат: https://t.me/spadczynachat
Бот зваротнай сувязі: https://t.me/spadczyna_szepat_bot
Чат пра могілкі: https://t.me/mohilki
3,003 Subscribers
11,049 Photos
104 Videos
Last Updated 06.03.2025 02:27

Similar Channels

sacral_BY
3,099 Subscribers

Архітэктурная спадчына Беларусі: гісторыя і сучаснасць

Архітэктурная спадчына Беларусі з'яўляецца адной з самых каштоўных частак культурнай спадчыны краіны. Яна ўключае ў сябе не толькі знакавыя і гістарычна важныя будынкі, але і цэлыя комплексы, якія дазваляюць зазірнуць у мінулае і зразумець, як жылі нашы продкі. Пачынаючы ад сярэднявечных замкаў, якія нагадваюць пра баявы дух і палітычныя інтрыгі таго часу, і заканчваючы вытанчанымі барочнымі цэрквамі і неастарычнымі палацамі, беларуская архітэктура з'яўляецца адлюстраваннем шматвяковай гісторыі і культурных змен. У апошнія гады архітэктурная спадчына Беларусі атрымала ўсё большую ўвагу з боку гісторыкаў, архітэктараў і турыстаў, што спрыяе яе аднаўленню і захаванню. У гэтым артыкуле разгледзім, якія гістарычныя моманты найбольш уплывалі на развіццё архітэктуры краіны, якія аб'екты з'яўляюцца найважнейшымі, і як сучаснасць ўплывае на ўспрыняцце гэтай спадчыны.

Якія асноўныя перыяды ў развіцці архітэктуры Беларусі?

Архітэктура Беларусі прайшла праз некалькі ключавых перыядаў, ад сярэднявечча да сучаснасці. Першы этап - гэта перыяд сярэднявечча, калі былі пабудаваны многія знакавыя замкі і цэрквы. Тады архітэктура адлюстроўвала ўплыў розных культур, і манастыры, як правіла, займалі цэнтральнае месца ў жыцці грамадства.

У XVI-XVIII стагоддзях адбыўся ўздым архітэктуры, калі з'явіліся палацы і больш складаныя архітэктурныя формы. У гэты час у Беларусі актыўна будаваліся палацы роду Радзівілаў і іншых магнатаў, якія з'яўляліся не толькі праўладнымі цэнтрамі, але і культурнымі.

Якія значныя аб'екты архітэктурнай спадчыны Беларусі?

У Беларусі знаходзіцца шмат значных архітэктурных аб'ектаў, якія па праве лічацца нацыянальнымі скарбамі. Сярод іх - Нясвіжскі замак, які з'яўляецца ўнікальным прыкладам рэнесанснай архітэктуры і занесены ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Не менш важнымі з'яўляюцца і іншыя архітэктурныя помнікі, такія як Брэстская крэпасць, Гродзенскі замак і мноства барочных цэркваў. Кожны з гэтых аб'ектаў не толькі адлюстроўвае непаўторны стыль і архітэктурныя асаблівасці свайго часу, але і расказвае пра гісторыю Беларусі.

Якая роля архітэктурнай спадчыны ў сучасным жыцці Беларусі?

Сучаснае жыццё ў Беларусі не можа абысціся без уплыву архітэктурнай спадчыны. Гістарычныя будынкі прыцягваюць турыстаў, якія жадаюць даведацца пра мінулае краіны, а таксама стаяць як сімвалы культурнай і гістарычнай ідэнтычнасці беларусаў.

Акрамя таго, многія з гэтых аб'ектаў служаць культурнымі цэнтрамі, дзе праводзяцца выставы, канцэрты і іншыя мерапрыемствы, што спрыяе супрацоўніцтву паміж місцевымі жыхарамі і турыстамі.

Як заховаць архітэктурную спадчыну Беларусі?

Захаванне архітэктурнай спадчыны Беларусі патрабуе комплекснага падыходу. Перш за ўсё, патрэбна юрыдычная абарона, якая б забяспечыла захаванне значных аб'ектаў ад знішчэння і непрадуманай рэканструкцыі.

Таксама важна актыўна ўдзельнічаць у аднаўленні і рэстаўрацыі гістарычных будынкаў, а таксама прасвятляць грамадскасць аб значэнні архітэктурнай спадчыны. Толькі праз супрацоўніцтва дзяржаўных органаў, грамадскіх арганізацый і насельніцтва можна забяспечыць захаванне культурнай спадчыны для будучых пакаленняў.

Якія сучасныя ініцыятывы па захаванні спадчыны існуюць у Беларусі?

У Беларусі існуе некалькі ініцыятыў, накіраваных на захаванне архітэктурнай спадчыны. Напрыклад, дзяржавай былі прынятыя праграмы па рэстаўрацыі знакавых аб'ектаў, а таксама створаны фонды, якія фінансуюць гэтыя праекты.

Акрамя таго, актыўна працуюць недзяржаўныя арганізацыі, якія праводзяць інфармацыйныя кампаніі, мерапрыемствы па аднаўленні і культурныя акцыі, накіраваныя на павышэнне цікавасці да архітэктуры і гісторыі Беларусі.

Спадчына Telegram Channel

Спадчына - гэта канал, які прысвечаны гістарычнай архітэктурнай спадчыне Беларусі і не толькі. Тут вы знойдзеце цікавую і пазнавальную інфармацыю аб архітэктурных памятках, іх гісторыі і значэнні. Канал прапануе вам пазнакоміцца з унікальнымі будынкамі, мёстамі і архітэктурнымі творамі, якія сцягнулі ўвагу на працягу вякоў

Краса, майстэрства і гісторыя - усё гэта на канале "Спадчына". Падпісвайцеся, каб знаходзіць незабытныя моманты ў гісторыі архітэктуры Беларусі і ўсходніх краінаў. Далучайцеся да нашага чату для абмеркавання цікавых тэм і абмену поглядамі. Калі ў вас ёсць пытанні аб архітэктуры, вы можаце звярнуцца да нашага бота для атрымання адказаў. Таксама ў нашым чаце вы можаце атрымаць інфармацыю аб магільніках і іх гісторыі

Запрашаем у свет архітэктурнага надвор'я ў канале "Спадчына"!

Спадчына Latest Posts

Post image

У фэйсбуку нагадалі пра адну важную рэч з Ішкалдскага касцёла, пра якую, як мне здавалася, ужо тут пісаў, але адшукаць допіс не атрымала. Што ж, прыйдзецца распавесці яшчэ раз пра інтэр'ерныя роспісы, пра якія мала хто здагадваецца.

У самым раннім з выяўленых вопісаў касцёла за 1675 г. у апісанні інтэр'ераў адзначана, што яны аздоблены выявамі святых і абразамі, а таксама «старым маляваннем, акураным ад агню непрыяцеля». А. Ярашэвіч лічыць, што фрэскі на сценах касцёла напісаны не пазней сярэдзіны XVI ст. Пра тэта сведчыць і адсутнасць фрэсак у храме, які быў узведзены у першам чвэрці XV ст. ва Уселюбе — родавым маёнтку Неміровічаў.

Як вынікае з інвентара Ішкалдскага касцёла за 1782 г., палова фрэсак сцерлася, запылілася, пазелянела ад вільгаці.

Два роспісы, як можна вылічыць у прэзбітэрыі (алтарнай частцы храма), былі замаляваныя беларускім мастаком Эдвардам Паўловічам у 1848 годзе. Гэты малюнак быў апублікаваны польскай даследчыцай Каламайскай-Саед. На першым роспісе пазнаецца ўверсе сцэна унебаўзяцця Дзевы Марыі. Ніжэй - чатыры фігуры па калена, кожны з невялікім нахіленым гербам. Можна выказаць здагадку, што гэта выявы фундатараў. Другі роспіс адлюстроўвае хваставанне Хрыста. Роспісы суправаджаюцца вялікай колькасцю надпісаў, запісаных гатычным шрыфтам

Не выключала, што рэшткі манументальнага жывапісу яшчэ захаваліся пад слаямі пазней-шай пабелкі.

Такія роспісы не тое, каб рэдкасць у якіх-небудзь ганзейскіх нямецкіх гарадах, але нічога падобна больш нідзе на тэрыторыі сучаснай Беларусі не вядома. Адзінай блізкай аналогіяй з'яўляюцца роспісы гатычнага бернардзінскага касцёла Святых Францыска і Бернарда ў Вільні. Але ў Ішкалдзі не бачна такіх характэрных вялікіх стужак, як у Вільні.

Абсалютна не зразумела, чаму столькі ўвагу надаецца Сынкавічам і Малому Мажэйкаву, але Ішкалдзь застаецца па-за ўвагай. Ці не таму, што каталіцкі храм?

#Роспісы #інтэр'еры #Ішкалдзь #Вільня

05 Mar, 22:48
177
Post image

Будаўніцтва будынка архітэктурнага факультэта БНТУ ў канцы 1970-х гг. (фота)

Не ведаю за што яго любілі сакурснікі, як па мне дык больш мярзотнага збудавання ў Мінску няма. Па-першае, размешчаны ў срацы свету, калі я вучыўся ўжо было метро, але таксама трэба было праехаць праз увесь горад, а калісьці метро канчалася на Усходзе і трэба было яшчэ даязджаць на наземным транспарце. На маю думку ў маладых архітэктараў мусіць выхоўваць густ тая прастора, у якой яны вучацца. Я не разумею чаму можна было навучыцца паміж МКАД, лесапаркам і балотам... І гэта толькі звонку.

Унутры халодныя велізарныя холы з суцэльным шкленнем на першым паверсе. Шмат шкла, але заўсёды цёмна і холадна, бо будынак галоўным фасадам арыентаваны на поўнач, ніводны прамень святла туды не трапляў. У будынку не працавалі (і ніхто не памятае каб працавалі) эскалатары, якія стаялі проста зашытыя гіпсакардонам. Ліфты не хадзілі на наш паверх, таму даводзілася цягаць драўляныя планшэты 1х1 м з тоўстымі рамамі па лесвіцы.

А паверх... Найгоршае, што можна прыдумаць у грамадскім будынку гэта калідорная сістэма з двухбаковым размяшчэннем памяшканняў. Гэта заўсёды цёмны і клаўстрафабічны шланг, як у фільмах жахаў. 15-ы корпус БНТУ тут пераплюнуў усіх, даўжыня яго калідора складае каля 100 метраў. Тут на паверхах няма ніводнай рэкрэацыі, дзе можна проста пастаяць адпачыць, пагрэцца на сонейку, паглядзець за акно.

Мы яшчэ засяліліся ў корпус, калі ў ім актыўна ішла рэканструкцыя. Былі разламаныя карабы паветранага ацяплення, якое ніколі як след не працавала. Мы маглі паглядзець праз гэтыя дзіры ўверх ці ўніз на некалькі паверхаў. Вокны былі новыя, але ўстаўлены так, што можна было прасунуць пару пальцаў на вуліцу. Паўсюль будаўнічая разруха. Мы займаліся ў кофтах, куртках, пальчатках і вельмі часта бегалі купляць гарачы чэфір у смярдзючыя буфеты пад параднай лесвіцай - толькі аб яго ў корпусе можна было пагрэць рукі.

Я паспеў адвучыцца 7 гадоў і нават папрацаваць у кампаніі, якая ўзялася зрабіць другі заход у рэканструкцыі гэтага корпуса. Але мінула больш за 15 гадоў, а 15-корпус дагэтуль незавершаны.

Я быў вельмі шчаслівы, калі нас перавялі ў "загоны" ў галоўны корпус БНТУ. Было цесна, але само месца і добра размешчана, і дыхае гісторыяй, і разнастайнае па добрай архітэктуры, і рукі не так мерзнуць. Ну і калідоры - прасторныя і светлыя, з вокнамі на вуліцу. А 15-ы корпус трэба знесці і не мучаць архітэктараў, ні маладых, ні тых, хто вымушаны гэтае гаўно рэканструяваць.

Смерць 15-му корпусу!

05 Mar, 13:25
651
Post image

Як выглядае аднаўленне пабудоў гаспадарчага двара лошыцкай сядзібы. Нагадаем, што летась многія гістарычныя будынкі былі знесены да падмуркаў і цяпер аднаўляюцца з нуля. Вонкавы рад муроўкі адной з пабудоў выкананы з цэглы, якая засталася пасля дэмантажу аўтэнтычнага папярэдніка.

#аднаўленне #сядзібы #лошыца #мінск

05 Mar, 11:13
679
Post image

У 2023 годзе пры будаўніцтве кацельнай на тэрыторыі Дзяржынскай раённай бальніцы пачалі масава выяўляць у зямлі чалавечыя парэшткі.

У адным месцы ўдалося выявіць як быццам цэлае пахаванне — драўляныя рэшткі труны, а ў ім — шкілет. Побач з ім знайшлі таксама элементы, вельмі падобныя да жаночых упрыгажэнняў (на першы погляд, выкананыя з нітак блакітнага колеру, якія, аднак, выдатна захаваліся) і амаль цэлую пару жаночага абутку — чорныя туфлі.

Пісалася, што людзі ляжаць у зямлі пластамі, адзін над адным. Некаторыя людзі знаходзяцца ў вертыкальным становішчы.

Паводле слоў работнікаў, калісьці тут стаяла царква (храм), пры якой хавалі мірнае насельніцтва. Таксама відавочцы разглядаюць яшчэ некалькі версій. Выказваліся здагадкі, што там расстралялі калісьці вязняў гета, якое знаходзілася ў раёне вуліцы Першамайскай.

Апошняе, вядома, выключаць нельга. Але ніякай царквы там дакладна не было, бо там былі евангельскія могілкі. Гэта бачна пры накладанні на сучасныя спадарожнікавыя здымкі нямецкіх аэрафотаздымкаў і плана 1835 года. Замест царквы - кальвінскі збор на суседнім пагорку. Пры супастаўленні картаў бачна, што кацельную пабудавалі на ўскрайку могілак.

Толькі ўдумайцеся, што ў беларускіх гарадах дагэтуль не ведаюць, дзе былі могілкі! Па беларускім заканадаўстве на іх забаронена любое будаўніцтва, а значыць, што яны мусяць быць нанесены ў праектах дэтальнай планіроўкі. Але многіх з іх няма.

П.С. За адно двор ("замак Койданаў") нанёс.

#могілкі #Дзяржынск #фотапараўнанне

05 Mar, 06:37
760