مهران صولتی

🔹 تفاوت زلنسکی با سیاست‌مداران ما

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین که به دعوت دونالد ترامپ و برای انعقاد قرار داد بهره‌برداری امریکا از معادن اوکراین به کاخ سفید رفته بود در مقابل خبرنگاران به شدت تحقیر و سپس از کاخ سفید اخراج شد. او سپس با حضور در دفتر فاکس نیوز ضمن ابراز احترام به مردم امریکا و دونالد ترامپ حاضر به عذرخواهی از  رئیس‌جمهور امریکا نشد. زلنسکی که از ۲۰۱۹ و پس از پیروزی در یک انتخابات آزاد رئیس جمهور اوکراین شده است از سه‌سال پیش و به‌رغم تهدیدات فزاینده روسیه هم‌چنان در کشورش مانده و به مقاومت در برابر متجاوزان ادامه می‌‌دهد. اما رفتار زلنسکی در قبال رویداد دیروز کاخ سفید حاوی درس‌هایی است که می‌تواند برای سیاست‌مداران ما به غایت مفید باشد:

🖌 زلنسکی که برآمده از انتخاب آزادانه در اوکراین است در هر موقعیتی از مردم به مثابه مهم‌ترین پایه مشروعیت‌یابی خود دفاع می‌کند حال آن‌که سیاست‌مداران ما مشروعیت خود را در ارزش‌هایی خارج از مدار مردم جست‌وجو می‌کنند.

🖌 پای‌بندی زلنسکی به منافع ملی موجب شد که حتی برخورد ناشایست ترامپ نیز نتواند شکاف ایجاد شده میان امریکا و اوکراین را ترمیم نشدنی سازد حال آن‌که بی‌اعتنایی سیاست‌مداران ما نسبت به منافع ملی باعث بهانه‌جویی‌های متعدد از سوی کشور در عرصه دیپلماسی شده است

🖌 زلنسکی واقع‌بینانه می‌داند که بدون حمایت امریکا، از اروپا در مقابله با روسیه کار چندانی ساخته نیست بنابراین می‌کوشد تا هم‌چنان امریکا را به عنوان حامی اصلی اوکراین حفظ نماید حال‌آن‌‌که سیاست‌مداران ما همواره داعیه بی‌نیازی به حامی در منازعات بین‌المللی را دارند

🖌 زلنسکی در راستای منافع اوکراین حتی باب مذاکره با روسیه به عنوان قاتل مردم خود را مسدود نکرده بلکه آن‌را مشروط به دریافت تضمین‌های امنیتی از سوی امریکا کرده است در حالی‌که سیاست‌مداران ما با آفریدن دوگانه خیر- شر مذاکره با دشمنان را به یک تابو تبدیل کرده‌اند

🔹 نکته پایانی: برخورد تحقیرآمیز ترامپ با زلنسکی اکنون مستمسکی شده‌است تا مذاکره ستیزان از انسداد باب گفت‌و‌گو با امریکا دفاع کرده و دوران پساترامپ را انتظار کشند. این در حالی است که ایده کلنگی کردن ایران که از سوی هر دو جناح قدرت در امریکا پی‌گیری می‌شود ایجاب می‌کند که صرفا منافع ملی و دغدغه توسعه ایران برای شهروندان به غایت رنج‌کشیده آن در همه این سال‌ها مورد توجه باشد

@solati_mehran

#زلنسکی
#ترامپ
#اوکراین
#امریکا

✅ نقاط ضعف کارنامه فکری طباطبایی

۱- نظریه زوال و امتناع تفکر و اندیشه طباطبایی از آن‌جایی که ساختاری، کل نگر و متصلب است قادر به دیدن پویایی‌های شکل‌گرفته در تاریخ و فرهنگ ایران نیست.

۲- نظریه طباطبایی از آن‌جایی که متاثر از ایده‌آلیسم آلمانی است تحولات اندیشگی را در مدار تحلیل‌های تئوریک خود قرار داده و به تحولات عینی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که در نوعی دیالکتیک با وجوه اندیشگی قرار داشته‌اند بی‌اعتناست

۳- نظریه طباطبایی یک کلان‌روایت از تاریخ ایران تلقی می‌شود که وی کوشیده نگاهی یک‌پارچه به کلیت یک تاریخ بیفکند. روشن است که بی‌اعتنایی به تفاوت‌ها می‌تواند این نظریه را به آفت تقلیل‌گرایی دچار سازد.

🔹 نکته پایانی: طباطبایی اگر چه  از خود میراثی ارزشمند به یادگار نهاد ولی ناتمام ماندن  برنامه پژوهشی او برای جامعه علمی ایران خسارتی بزرگ محسوب می‌شود. تنها امیدمان این‌است که تلاش او برای بیان روایت فراز و فرود مواجهه ایرانیان با تجدد اگر‌چه در منازل نخستین است ولی هم‌راستا با همت بلند او گام‌های بلندی برداشته شود.

@solati_mehran

🔹 سیدجواد طباطبایی؛ از بازخوانی ایده‌های اصلی تا نقد کارنامه فکری

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


نهم اسفند‌ماه سال‌روز درگذشت سیدجواد طباطبایی است. شاید روایت داود فیرحی از پروژه طباطبایی مجمل‌ترین و مفیدترین نمونه از روایت‌ها درباره او باشد. آن‌جایی که او ایرانشهری را کانون نظریات وی تلقی می‌کند؛ " ایرانشهری بیشتر با ادبیات و آثار طباطبایی گره خورده است. اگر مسئله جلال و شریعتی بازگشت به خویشتن، مذهب و مسائل بومی جامعه است، مسئله اصلی طباطبایی ایرانی‌است که کانون آن نه در اکنون و حتی دوره اسلامی، بلکه در گذشته پیشااسلامی قرار دارد. او می‌کوشد اولا فلسفه ایرانی و اسلامی را از هم تفکیک کند و ثانیا اولویت و اصالت را به اندیشه ایران دهد و به ویژه در جانب ایران قدیم بایستد."


✅ ایده‌های اصلی طباطبایی

۱- طباطبایی به زوال اندیشه سیاسی در تاریخ ایران بعد از اسلام و به‌ویژه پس از حمله ترکان سلجوقی و مغولان به مرزهای آن باور دارد. به اعتقاد وی پس از این تهاجم های سهمگین و در دوره‌ای بلند ایرانیان به دلیل شرایط امتناع تفکر و اندیشه قادر نشدند که درباره انحطاطی که ایران به آن دچار شده بود پرسش‌گری کنند.

۲- طباطبایی معتقد است که تاریخ ایران بر خلاف اروپای اواخر قرون وسطی شاهد شکل‌گیری جدال قدیم و جدید و رویش تجدد به نحو طبیعی از بطن آن نبوده بلکه تنها بعد شکست عباس میرزا در جنگ با روسیه است که نوعی خودآگاهی ملی در نخبگان ایرانی نسبت به مسئله عقب ماندگی تاریخی ما از جهان جدید شکل می‌گیرد. مشروطه هم مجالی برای طرح مفاهیم نوآیین را فراهم آورده و چالش میان قدیم و جدید را آن‌هم بسیار دیرهنگام رقم می‌زند.

۳- طباطبایی معتقد است که مشروطه با فراهم آوردن فرصت مناسبی برای طرح مفاهیم نوآیین امکان مناسبی را برای طرح پرسش از انحطاط ایران فراهم کرد و راهی را گشود که فرجام امیدبخشی را نوید می‌داد ولی ورود روشنفکرانی مانند آل احمد و شریعتی آن‌هم با طرح ایدئولوژی‌های جامعه‌شناسانه که متعاقب آن انقلاب ۵۷ را موجب شد این فرصت را برباد داد و در نتیجه مسئله اصلی ایرانیان که چگونگی مواجهه‌ای عالمانه با تجدد بود به حاشیه رفت.

۴- طباطبایی دیدگاه خاصی را درباره نسبت دیانت و ملت ایرانی دارد. به اعتقاد وی ایران نه جزئی از تاریخ و جهان اسلام، بلکه همواره در ناحیه‌ای در درون بیرون آن قرار داشته است. ناحیه‌ای که هنوز نتوانسته‌ایم مختصات آن‌را به دقت ترسیم کنیم، اما هست و به هستی آن اجمالا شهود داریم. این نکات مجمل دریچه ورود به نظریه ایرانشهری می‌باشد.


✅ نقاط قوت کارنامه فکری طباطبایی

۱- بخش مهمی از چالش‌های پر‌حاشیه طباطبایی با متفکران و مترجمان ایرانی ناظر بر شلختگی مفهومی نزد آنان‌است. در همین راستا طباطبایی کوشیده است تا با تدقیق مفاهیم نوآیین آن‌ها را در متناسب‌ترین زمینه‌های خود به‌کار گیرد.

۲- پیرامونی بودن ایران در قرون اخیر موجب ورود اندیشه‌های مدرنی مانند سوسیالیسم، لیبرالیسم و ناسیونالیسم به کشور، التقاط حوزه های معرفت، و اغتشاشات مفهومی متعاقب آن شده است. در چنین وضعیتی طباطبایی کوشید تا با تفکیک روش‌مند حوزه‌های معرفت از یکدیگر گام مهمی را در رفع این معضل بردارد.

۳- طباطبایی مسیر پژوهیدن محققانه را طی کرد و سعی کرد تا پژوهش‌هایی آکادمیک، روش‌مند و به‌دور از ابهامات تئوریک را عرضه کند. آشنایی او با آثار غربیان به زبان اصلی و داشتن چشم‌انداز روشن از مسیر پژوهش‌هایی که می‌پیمود امتیازات مهمی برای کارنامه او محسوب می‌شود.

۴- در کشوری که مهد فعالیت‌های پراکنده و پژوهش‌های بدون هدف است تعداد اندیشمندانی که دل در گرو انجام پروژه‌های فکری هدف‌مند دارند به سختی از تعداد انگشتان یک دست فراتر می‌رود. در این میان طباطبایی با پای‌بندی به یک برنامه پژوهشی (Research Program) یکی از برجسته‌ترین نام‌ها در این زمینه به‌شمار می‌رود.

۵- طباطبایی متفکری مسئله‌مند بود و ایران مهم‌ترین مسئله او محسوب می‌شد. او در حیات فکری خود کوشید تا با پرابلماتیزه کردن ایران آن‌را در بستر یک نگاه تاریخی - فرهنگی مورد توجه و نقد قرار داده و از علل دچار‌شدن آن به انحطاط و چرایی شکل‌گیری شرایط امتناع تفکر و اندیشه پرسش نماید.

Ⓜ️ در پاسداشت عقلانیت و توسعه


➕دکتر محمود سریع القلم


➕من به هر کجای کشور که سفر می‌کنم، می‌بینم‌ همه در انتظار یک تحول هستند. برای دستیابی به توسعه دو راه وجود دارد؛ یکی جامعه‌محور است و دیگری نخبه‌محور. سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه از طریق جامعه تغییر کردند. باروری جامعه مدنی و بخش خصوصی در این کشورها، حاکمیت را وادار به عقب‌نشینی کرد. اما سایر کشورها همه تحت تأثیر نخبگان متحول شدند. حتی آمریکا توسط ۵۰ نفر که می‌اندیشیدند و کارآفرین بودند، متحول شد. در ژاپن حاکمیت و در چین حاکمیت و نخبگان تحول ایجاد کردند.

➕وی افزود: اگرچه درست هم همین است که جامعه یک کشور را تغییر دهد، اما این کار بسیار زمان‌بر است. سال ۱۸۵۵ در انگلیس شش هزار رمان چاپ‌ شد. یعنی مردم آگاهی داشتند و توانستند پارلمان خود را وادار به تغییر کنند. در آلمان و فرانسه نیز چنین‌بود. در سایر دنیا اما مردم چنین سطحی از آگاهی نداشتند و این نخبگان بود که تشخیص دادند و تغییر ایجاد کردند. +++



🛄 @zistboommedia || مدرسه علوم انسانی