Посты канала بنیاد قم‌پژوهی

💢 ‌‌‌گزارش تصویری قمگردی با بنیاد قم‌پژوهی در مسیر محله‌های تاریخی دروازه کاشان، دولتخانه، سرحوض و سنگ سیاه ۱۴۰۳/۱۲/۲۱

۱۴۰۳/۱۲/۲۲
#عکس
#قمگردی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 ‌‌‌گزارش تصویری قمگردی با بنیاد قم‌پژوهی در مسیر محله‌های تاریخی دروازه کاشان، دولتخانه، سرحوض و سنگ سیاه ۱۴۰۳/۱۲/۲۱

۱۴۰۳/۱۲/۲۲
#عکس
#قمگردی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 ‌‌‌قمگردی با بنیاد قم‌پژوهی در مسیر محله‌های تاریخی دروازه کاشان، دولتخانه، سرحوض و سنگ سیاه ۱۴۰۳/۱۲/۲۱

جواد بخشی
@javadbakhshi13
۱۴۰۳/۱۲/۲۲
‌‌#قم‌_گردی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 ‌‌‌‌آب‌انبار کیهانی
‌
این آب‌انبار یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر قم می‌باشد که در خیابان روحانی (محله دروازه کاشان) قرار دارد و به عنوان اثری از دوره پهلوی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
‌
آب‌انبار، مخزنی مسقف است که در زیر زمین برای ذخیره کردن آب ساخته می‌شود و علاوه بر مخزن و سقف ممکن است دارای سردر، راه‌پله، پاشیر و بادگیر باشد.
‌‌
با توجه به کتیبه‌های موجود، آب‌انبار کیهانی در سال ۱۳۶۸ هجری قمری، توسط حاج عبدالله کیهانی به عنوان بانی و استاد علی بنا به عنوان معمار ساخته شده است.
‌
جواد بخشی
@javadbakhshi13
‌۱۴۰۳/۱۲/۱۵
#محله_دروازه_کاشان
#آب_انبار_کیهانی
#قم_گردی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

گزارش تصویری قمگردی با بنیاد قم پژوهی: نشست ۵۴۴
محور سوم از ده مسیر گردشگری تاریخی شهر قم ۱۴۰۳/۰۱۲/۱۴

هنرجو عکاسی: علیرضا دادگر
۱۴۰۳/۱۲/۱۵
#عکس
#قمگردی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

گزارش تصویری قمگردی با بنیاد قم پژوهی: نشست ۵۴۴
محور سوم از ده مسیر گردشگری تاریخی شهر قم ۱۴۰۳/۰۱۲/۱۴

۱۴۰۳/۱۲/۱۵
#گزارش_عکس
#قمگردی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

قمگردی با بنیاد قم پژوهی: نشست ۴۴۴
محور سوم از ده مسیر گردشگری تاریخی شهر قم

اماکن قابل بازدید:
یک. گلزار شهدا: حضور بر مزار سرداران و شهدای  لشگر ۱۷ علی بن ابیطالب و یادآوری خاطرات هشت سال جنگ تحمیلی
دو. بقعه علی بن جعفر: تاریخچه و معماری
سه. مقابر کنبد سبز: خاندان آل صفی حاکمان قرن هشتم قم
چهار. محله دروازه کاشان مسجد و آب‌انبار
پنچ. محله سنگ سیاه: مسجد و شاهراه قم قدیم
شش. محله سرحوض: مسجد آب‌انبار
هفت. محله چهل‌اختران مرقد موسی مبرقع و امامزاده زید
هشت. محله و مرقد سید سربخش

کارشناسان آقایان:
- ابوالفضل قیامی، کارشناس گردشگری و تاریخ
- محسن محسنی، پژوهشگر حوزه قم‌پژوهی
- امیرحسین میرقیصری، کارشناس کاشی‌کاری سنتی
- حسین صادقی، کارشناس گردشگری و تاریخ
- مهندس محمد امیدواریان کارشناس معماری

زمان: سه‌شنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۳
مکان شروع: انتهای چهارمردان، گلزار شهدا، ساعت ۱۵

رمضان در آیینه مردمان دستگرد قم؛ از خانه‌تکانی خانه‌ها تا خانه‌تکانی دل‌ها
مردم روستای دستگرد با آیین‌ها و سنت‌های خاص خود به استقبال ماه میهمانی خدا می‌روند.

https://www.yjc.ir/fa/news/8920563/%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%82%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%AA%D8%A7-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7

💢 استقبال از ماه مبارک رمضان در دستگرد قم؛ از کلوغ‌اندازون تا رویت هلال ماه

مقدمه
با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان، مردم پس از انجام کارهای تدارکاتی، فرصتی برای تفریح و رفع خستگی پیدا می‌کردند و با این اصطلاح که «فردا ماه رمضون میاد و دس و پا و دهنتون بسته است» این روزها را با گردش در طبیعت، خوردن خوراکی‌های ساده و سرگرمی‌های دسته‌جمعی می‌گذراندند.

کلوغ‌اندازون
در روزهای پیش از ماه رمضان، روزی به‌نام «کلوغ‌اندازون» وجود دارد. در این روز، زنان به همراه دوستان و اقوام خود با سفره‌هایی شامل نان، پنیر، چای و آجیل به باغ‌ها و دشت‌ها می‌روند. مردان و جوانان نیز در اطراف آبادی به بازی‌ها و سرگرمی‌های خاص خود مشغول می‌شوند. یکی از رسوم جالب این روز، پرتاب کلوغ (کلوخ) در زمین‌های شخم‌خورده است که به نوعی نماد پایان روزهای عادی و آغاز ایام روزه‌داری محسوب می‌شود.

دورهمی‌های قبل از ماه
در روز قبل از ماه رمضان، این تفریحات شکلی عمومی‌تر به خود می‌گیرد. زنان و دختران به میان دشت و سبزه‌زار می‌روند و در کنار بازی و گفت‌وگو، غذاهای سنتی می‌خورند. در این میان، رسم است که دختران عقد بسته نیز از سوی خانواده همسر به این مراسم دعوت شوند.
این رسم قدیمی که شباهت زیادی به سیزده‌بدر دارد، در گذشته شیرینی و رونق بیشتری داشت، اما با گذر زمان، بسیاری از این سنت‌های زیبا رو به فراموشی رفته‌اند.

رویت هلال ماه
رویت هلال ماه، چه در پایان ماه شعبان و چه در پایان ماه رمضان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در آخرین روز ماه شعبان، عده‌ای از جوانان و افراد میانسالی که از بینایی خوبی برخوردارند، از نیم تا یک ساعت قبل از غروب خورشید در مکان‌های مرتفع روستا مانند پشت‌بون حمام یا مسجد، دیوار قلعه یا کوه‌های اطراف (مانند «تاپه سفید» و «مصلی») گرد هم می‌آیند. آن‌ها چشم به سمت مشرق و محل غروب خورشید می‌دوزند و منتظر می‌مانند تا سرخی افق از بین برود.

روش جستجو و اصطلاحات رایج
شرط اصلی رویت هلال، آسمان صاف و بدون ابر است. هر گروه، ناحیه‌ای از آسمان را بررسی می‌کند و نگاه خود را به سمت ناحیه خاصی از آسمان متمرکز می‌کند. به عنوان مثال، یک گروه سمت کوه اورگس (ابرجس) تا چند کوه بالاتر را جستجو می‌کند، در حالی که گروه دیگر کوه‌های سمت «کرمجگون» و مناطق اطراف آن را بررسی می‌کند و هنگام جستجو از چنین اصطلاحاتی استفاده می‌کنند:

«ماه سی‌کمه!، خیلی بد پیدا می‌شه.»

«اون شیره ابره، جلوی ماه رو گرفته.»

«هنوز ستارۀ آفتاب‌غروب، نزده؛ هر جا ستاره پیدا بشه، ماه چند متریِ همونه.»

اصطلاح ماه بلند و کوتاه!
در دستگرد، یک اصطلاح دیگر نیز در مورد هلال ماه ۲۹ روزه و سی روزه رایج بود که به بالا بودن و پایین بودن ماه نزدیک غروب اشاره داشت. در ماه ۲۹ روزه، چون هلال ماه خیلی سخت پیدا می‌شد و خیلی زود ناپدید می‌شد، می‌گفتند «ماه کوتاهِه». اما اگر هلال ماه واضح‌تر بود و دیرتر ناپدید می‌شد، می‌گفتند «ماه بلندِه».

اعلام رویت هلال
اگر کسی موفق به دیدن هلال ماه شود، با صدای بلند صلوات می‌فرستد و با خوشحالی فریاد می‌زند:
«اون‌هان، اون‌هان! دیدمش، دیدمش!»

پس از آن، دیگران برای تأیید به سمت او می‌آیند. هلال باید به چند نفر عادل و معتمد نشان داده شود تا صحت آن تأیید گردد. اگر رویت هلال ثابت شود، برنامه‌های مخصوص شب اول ماه رمضان آغاز می‌شود. این خبر از طریق اذان گفتن و جارزدن به اطلاع مردم می‌رسد.

تأیید و اطلاع‌رسانی
در صورتی که پیش‌نماز در محل حضور داشت، تأیید ایشان لازم بود. سپس چند نفر با نامه‌ای مُهرشده، خبر را به روستاهای اطراف می‌رسانند. اگر هلال ماه دیده نشود، مردم شب را در مسجد به دعا و تلاوت قرآن می‌گذرانند و چند نفر برای کسب خبر به آبادی‌های اطراف فرستاده می‌شدند. تا بازگشت آنها، مردم در مسجد منتظر می‌مانند.

اگر قاصدان خبر رویت ماه را با مهر و امضای پیش‌نماز روستای دیگر بیاورند، مؤذن آبادی جار می‌زند:
«آی مردم، امشب سحر بیدار شید، فردا روز اول ماه است.»

شیوه‌های اطلاع‌رسانی در گذشته
شیوه‌های اطلاع‌رسانی در گذشته بسیار ساده و محدود بودند. در گذشته، مردم برای دریافت یا رساندن خبر، پیاده یا با الاغ به روستاهای اطراف می‌رفتند. با گسترش راه‌ها و وسایل نقلیه، این روش‌ها تغییر کرده و کارآمدتر شدند.

سخن آخر
آداب و رسوم استقبال از ماه رمضان در دستگرد قم، مانند کلوغ‌اندازون و رویت هلال ماه، بخش مهمی از فرهنگ مذهبی و اجتماعی مردم بوده است. این سنت‌ها، علاوه بر آمادگی برای روزه‌داری، موجب همبستگی اجتماعی و تقویت روابط خانوادگی می‌شدند.

مصطفی جعفرزاده دستجردی
۱۴۰۳/۱۲/۱۱
#کلوغ‌_اندازون
#رویت_هلال_ماه
#ماه_رمضان_در_دستگرد_قم
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 قدیمی‌ها
نان روغنی منتظری

تنها دکان قدیمی  در خیابان لوکس صفائیه  که به شکل سنتی شصت هفتاد سال پیش باقی مانده و یادگاری از آن دوران است و خاطرات قدیمی‌ها را زنده می‌کند. بسیاری وجود چنین مکان‌های  تغییر نایافته را دوست می‌دارند.

سیدمحسن محسنی
۱۴۰۳/۱۲/۱۱
#نان_روغنی_منتظری
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا |   سایت