Толькі пра мову

Вяртаемся да апытанкі. У беларускай мове два словы для паваротнае прылады — адно старадаўняе, другое новае. Маем з чаго выбіраць.

20 лістапада — Усясьветны дзень дзяцей. Слоўнічак-мінімум для маладых бацькоў

Славуты вучоны, пачынальнік навуковага беларусазнаўства Міхал Баброўскі адстойваў беларускую мову як найважнейшы складнік нацыянальнай сьведамасьці свайго народу. Сёньня 240 гадоў з дня яго нараджэньня.

У першы дзень трэцяга тыдня лістапада адзначаецца Дзень няпарных шкарпэтак — напамін аб праве кожнага на дзівацтвы. І нагода сказаць пра культавае слова шкарпэтка.

Наваградак — адзін з найстарэйшых і найбольш значных для беларускай гісторыі гарадоў. У гістарычным тэсьце ёсьць і наваградзкая анамастыка https://smarturl.click/z2BDZ

Прыйшлі халады, тэма зноў стала надзённаю. У печы ПАЛЯЦЬ — каб НАЦЯПЛІЦЬ дом. Так у беларускай літаратурнай мове.

ТАПІЦЬ можна воск ці парафін. Таксама ТОПЯЦЬ варожыя караблі. А расейскі жаргонны выраз „топить за“ — падтрымліваць некага / нешта — у беларускай мове немагчымы: наша слова „тапіць” не азначае ані „грэць“, ані „ціснуць (на пэдаль)“.

Бабёр — важны пэрсанаж у беларускай фразэалёгіі. Нагадаем сакавіты і эмацыйны выраз зь ягоным удзелам.

Чытач задаў пытаньне: чаму ў пазычаных словах мяккае ЛЬ? Чаму плякаты й дыплёмы?
• Так, гэта прыкметная рыса беларускае літаратурнае мовы несавецкай традыцыі, норма клясычнага правапісу з часоў Тарашкевіча. А ён зафіксаваў жывую моўную зьяву.
• У народнай мове пазычаньні з лацінскай ці нямецкай маюць мяккі гук [ЛЬ]: акуляры, клямка, вэлюм.
• У мовах-крыніцах гук L „сярэдні“, на беларускае вуха мяккі.
• Савецкая рэформа беларускае мовы 1933 году наблізіла яе да расейскай і ў гэтым пункце, а тут у суседзяў вялікі разнабой (Финляндия — Голландия).