Tanishamiz :
-lab – shakldosh qo’shimcha .
1) -lab lug’aviy shakl yasovchi qo’shimcha
Sonlarga qo’shilib chama son yasaydi .Mayda sonlarga qo’shib ko’rib yurmang-a ,kovushi ko’chada qolmagan . Faqat kattaroq sonlarga qo’shiladi : millionlab ,minglab ,yuzlab ,o’nlab
( yettilab ,sakkizlab ???)
2) -lab -so’z yasovchi qo’shimcha .
Hisob so’zlarga qo’shilib ravish yasaydi :
Haftalab ,oylab ,yillab , soatlab ,kilolab ,tonnalab
Bu bitta qo’shimcha -lab -edi .
Endi xuddi shu qo’shimchaga o’xshaydigan la+b shakli haqida :
Tanishamiz :
-la -eng faol fe’l yasovchi qo’shimcha ,unga farqi yo’q
otdan ( ishla,aybla ) ,
sifatdan ( yomonla,oqla )
undov so’zdan (dodla ,ufla )
duch kelganidan FEL YASAB ketaveradi .
endi o’sha sodda yasama fe’lga -b -ravishdosh qo’shimchasini qo’shib ko’ramiz .
-b ,-ib -ravishdosh yasovchi qo’shimchalar , unli bilan tugasa -b ; undosh bilan tugasa -ib -qo’shimchasi qo’shiladi .
Demak ,-la bilan tugaydigan fe’llarga -b -qo’shimchasi qo’shilar ekan . Qarshilar ,betaraflar ,yo’q !
Xulosa :
Haftalab –hafta+lab – 1 ta qo’shimcha ;
Millionlab -million-lab – 1 ta qo’shimcha ;
Ishlab ( ish+la +b - 2 ta ) ,
ayblab (ayb+la+b -2 ta qo’shimcha )
Agar tushunib olgan bo’lsalaring ,quyidagi gaplarga ham yordam bervoraslar ! Qaysi birida 2 ta ,qaysi birida 1 ta qo’shimcha bor ?
1 Bu olimlar o‘nlab fanlarning rivojiga beqiyos hissa qo‘shganlar.
2 U qishloqdan yillab saqlangan yilqi moyi topib keldi.
3 Onaxon bu moyni idishchalarga solib yillab saqlar edi.
4 Shamolda eshik taraqlab ochildi.
5 Tantanada o‘nlab yurtdoshlarimiz ishtirok etishdi.
6 U ba’zan oylab qorasini ko‘rsatmas edi.
RAHMAT HAMMAGA !
Hamid Qurbonboyev
https://t.me/ona_tili_Qurbonboyev