Til har bir millatning koʻzgusi, uning haqiqiy sarchashmasidir. Til bor ekan, millat barhayotdir. Tilni Onaga qiyoslanishi bejiz emas, inson oʻz onasini koʻrmasdan, uning sof muhabbatini, mehrini tuymasdan yashay olishi mumkin emas. Bu fikrimizning isboti sifatida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan Oʻzbek tiliga davlat tili maqomi berilganligining 30 yilligi munosabati bilan soʻzlagan nutqini keltirishimiz mumkin: “Kimda-kim oʻzbek tilining bor latofatini, jozibasi va taʼsir kuchini, cheksiz imkoniyatlarini his qilmoqchi boʻlsa, munis onalarimizning allalarini, ming yillik dostonlarimizni, oʻlmas maqomlarimizni eshitsin, baxshi va hofizlarimizning sehrli qoʻshiqlariga quloq tutsin”.
1989-yil 21-oktyabr… Aynan shu kunda oʻzbek tilining haqiqiy jozibasini anglashni boshlashga imkoniyat berildi. Oʻzbek millati uchun dunyoga tuynuk ochildi.
Taʼkidlab oʻtish joizki, Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida oʻzbek tili maqomi huquqiy jihatdan mustahkamlandi. Oʻzbek tili haqidagi qonun qabul qilinganidan soʻng barcha davlat hujjatlari oʻzbek tilida yuritila boshlandi, gazeta va jurnallarning oʻzbek tilida chop etilishi yoʻlga qoʻyildi. 1993-yil 2-sentyabrda “Lotin tiliga asoslangan oʻzbek alifbosini tuzish toʻgʻrisida”gi qonun qabul qilingandan soʻng, mamlakatimiz har tomonlama rivojlandi va jahon kommunikatsiya tizimidan munosib oʻrin egallashiga yoʻl ochdi. Shu oʻrinda statistik maʼlumotlarga eʼtibor qaratsak: dunyoda 5600 dan ortiq tillar mavjud boʻlib, bundan 200 tasigina davlat tili sifatida qabul qilingan. Ularning orasida oʻzbek tilining borligi uning naqadar sof, mukammal, purmaʼno va jozibadorligining yorqin dalilidir. Rossiyalik tilshunos olima, professor A. M. Kozlyanina “Oʻzbek tili nafis va musiqa ohangidek jozibador” deb bejiz taʼkidlamagan edi.
Lekin, shu oʻrinda savol tugʻilish tabiiy: nahotki oʻzbek tili biror bir joyga nom qoʻyish uchun ham yaroqli boʻlmasa?! Afsus, barchamizga maʼlumki, koʻchalarda doʻkonlar, supermarketlar, turli xil ustaxona shoxobchalari, goʻzallik salonlari, turli xil osmonoʻpar binolar, bogʻchalarga qoʻyilgan nomlar oʻzbek tilida emas balki, boshqa xorij tillarida yozilganligining guvohi boʻlishimiz mumkin. Bu haqiqatni isbotlash uchun siz ulkan bir ilmiy izlanish qilishingiz shart emas, aynan koʻchaga otlanib turib, qoʻlingizga qalam va ruchka olgan holatda chiqsangiz kifoya. Naqadar achinarli holat boʻlishiga qaramay, biz bunga koʻnikib yashab kelmoqdamiz! Axir biz Oʻzbekistonda yashayapmiz-ku, nima uchun unda joy nomlarini oʻzbek tilida nomlay olmaymiz? Buning uchun kim aybdor: davlat organlarimi yoki oʻzbek millatimi? Ijtimoiy tarmoqlarda Oʻzbekistonda osmonoʻpar binolar qurilayotgan boʻlishiga qaramasdan, ularning nomi hali-hamon ingliz tilida ekanligi haqida bildirilgan turli xil fikrlarga duch kelishimiz mumkin. Misol uchun ularning birida yozilishicha, Toshkent shahrining markazida qurilgan “Nest one” deb nomlangan turar joy binosining nomi oʻzbek tilida emas, aynan ingliz tilida! Vaholanki, bu bino Oʻzbekistonda, aynan oʻzbeklar tomonidan (inglizlar emas!) qurilgan-ku! Shuningdek, ijtimoiy tarmoqlarning birida yozilgan maqolada mana bu soʻzlarni ham uchratishimiz mumkin: “Xullas, bunyodkori oʻzbekmi, uning dastxati qurgan binosida yaqqol koʻrinishi kerak va bu oʻsha quruvchining oʻzligini yoʻqotmaganidan darak beradi. Dastxat avvalo nomlarda namoyon boʻladi. Ochigʻini aytganda, rasmiy matbuotda oʻzbek tiliga boʻlgan eʼtiborsizlik anchagina yuqori. Yana ham aniqrogʻi, bu borada davlat muassasalari yetakchilik qilib kelmoqda. Aslida ular tilshunoslarni jalb qilib boʻlsa ham, oʻzbek tilining boyligini xalqqa namoyon etish, yangi soʻz va iboralarni oʻzbekcha talqinini joriy qilishda bosh qosh boʻlishlari kerak”.
Oʻzbek tili AQSH, Buyuk Britaniya, Germaniya, Rossiya, Xitoy, Hindiston, Turkiya va shu kabi bir qator davlatlarning 60 ga yaqin universitetlari va 100 dan ziyod maktablarida oʻrganilayotgan bir paytda biz qurilgan binolarimizning nomini ingliz yoki rus tillarida nomlab oʻtirganligimizni qanday tushunish kerak?!