Matnook | ﻣﺘﻨﻮک Telegram Gönderileri

دربارۀ واژۀ «ناطور»

«ناطور» واژه‌ای عربی و به معنای «پالیزبان و نگهبان کشتزار» است. املای *ناتور نادرست است. املای واژه‌ها را تنها باید از فرهنگ‌های معتبر گرفت و نباید آن‌ها را تغییر داد. با این حال، در ارجاع‌دهی، املای کتاب‌ها را ـ حتی اگر نادرست باشند ـ تغییر نمی‌دهیم و به همان صورت چاپی می‌نویسیم (املای اَسناد هویتی و حقوقی را نیز همچنین). پس اگر مثلاً از ناتور دشت (کتاب سمت راست در تصویر) نقل می‌کنیم، نباید این املای نادرست را ویرایش و اصلاح کنیم.
#املا_رسم‌الخط
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۵ فعل ممنوع در نامه‌های اداری
+ جایگزین فارسی آن‌ها که باید بدانید!
#متن‌آوا #ویرایش_زبانی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

سه قاعدۀ املایی

۱) واژۀ پایان‌یافته به «ء» (مانند «شیء» و «جزء») به‌علاوۀ «-ی» چگونه نوشته می‌شود؟ این‌گونه: شیئی، جزئی.

۲) واژۀ پایان‌یافته به «أ» (مانند «خلأ» و «مبدأ») به‌علاوۀ «-ی» چگونه نوشته می‌شود؟ این‌گونه: خلئی، مبدئی.

۳) واژۀ پایان‌یافته به «ی» به‌علاوۀ «-ی» چگونه نوشته می‌شود؟ این‌گونه: قوری‌ای،‌ مانتویی‌ای، قهوه‌ای‌ای،‌ تیزپِی‌ای.

«سعی» چطور؟ «سعی‌ای» یا «سعیی»؟ اینجا را ببینید.
#املا_رسم‌الخط
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

مبتداسازی در جمله‌؛ چیستی و چرایی

در دستورزبان زبان‌شناختی، به فرایند انتقال یکی از بخش‌های جمله به آغاز جمله «مبتداسازی» می‌گویند. مبتداسازی برای برجسته‌ کردن بخشی از جمله به کار می‌رود که موضوع اصلی گوینده یا نویسنده است و در نظر او اهمیت بسزایی دارد. مثال (زیرخط‌دارها مبتداسازی شده‌اند):
قرن ۴: «شبیب کارش (= کار شبیب) چنان بزرگ شد که همۀ خوارج، که بر حَجاج بیرون شدند، از وی بتر نبود.» (بلعمی، تاریخ طبری، ج ۵، ص ۱۵۶۹)
قرن ۵: «پدر ابراهیم کارش (= کار پدر ابراهیم) بتگری بود.» (نیشابوری، قصص‌الانبیا، ص ۴۳)
قرن ۹: کار امروز را مباش اسیر (= اسیر کار امروز مباش) / بهر فردا ذخیره‌ای برگیر (جامی، هفت اورنگ، ج ۱، ص ۳۲۲)
قرن ۱۱: «امروز را فردا در پی است (= فردا در پی امروز است).» (حبله‌رودی، جامع‌التمثیل، ص ۲۹)
قرن ۱۳: «درخت آلوزرد ثمرش (= ثمر درخت آلوزرد) خوب و درشت و آب‌دار و بی‌کِرم می‌شود.» (تحویلدار، جغرافیای اصفهان، ص ۴۴)
قرن ۱۴: «سالارالدوله کارش (= کار سالارالدوله) بالا گرفته‌است.» (معیّرالممالک، وقایع‌الزمان، ص ۳۷)
معاصر: «جنبش کارگری وظیفه‌اش (= وظیفۀ جنبش کارگری) بیرون کشیدن رهبری از دست استثمارگران است.» (به‌آذین، از هر دری، ج ۱، ص ۱۲۵)
معاصر: «خدا علمش (= علم خدا) فعلی است، نه انفعالی.» (الهی قمشه‌ای، حکمت الهی، ج ۲، ص ۲۵۸)
معاصر: «کیف رضا را قفلش را (= قفل کیف رضا را) بریدند.» (پرویز دوایی، باغ، ص ۱۰۷)
معاصر: «شریفه چادرش (= چادر شریفه) می‌لغزد رو شانه‌اش.» (احمد محمود، داستان یک شهر، ص ۲۵)
معاصر: «عشق منطقش (= منطق عشق) دیوانگی است.» (از اینترنت)

یادآوری:
۱) جمله‌ای که در تصویر پیوست آمده‌است نمونه‌ای از همین فرایند مبتداسازی است و درست است: مجموعۀ روحانیت کارش ادامۀ کار انبیاست. تفاوت این جمله با جملۀ «کار مجموعۀ روحانیت ...» در این است که عبارت «مجموعۀ روحانیت» موضوع اصلی گوینده بوده و بر آن تأکید داشته‌است. بنابراین، برای برجسته‌سازی، آن را در آغاز سخن خود آورده‌‌است.
۲) برخی از ویراستاران (بخوانید «ویرگولاستاران»)، از سر ناآشنایی با دستور زبان‌شناختی و ناآگاهی از ویژگی‌های ساختاری زبان، مبتداسازی را ـ به گمان‌های واهی (از جمله این‌که نوعی گرده‌برداری است) ـ نادرست می‌دانند و با ویرایش و تغییر جمله، نادانسته، برجسته‌سازی و تأکید نویسنده را از میان می‌برند. أعاذنا الله و ایّاکم من شرور أعمالهم و خرابکاری‌های أنفسهم!
#دستورزبان #زبان‌شناسی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com
https://t.me/Matnook_com/5006

✍️ مؤسسۀ دیلماج و نشر برگردان برگزار می‌کنند:

✅ فن ترجمۀ جامع انگلیسی به فارسی
✅ فن ترجمه با محوریت هوش مصنوعی

👥 به‌صورت حضوری، آفلاین و آنلاین
🔹 با اعطای مدرک معتبر از ادارۀ ارشاد
🔹 همکاری با زبان‌آموزان در ترجمۀ کتاب

✍️ ویژۀ تمامی سطوح زبانی و هر رشتۀ دانشگاهی
🌐 امکان شرکت در دوره‌ها از هر کجای دنیا
💯 تخفیف ویژه با شرایط اقساطی

👩🏻‍💻 مشاوره و ثبت‌نام: @dilmaj95

🔗 وبگاه مؤسسۀ‌ دیلماج:
dilmajcenter.com
🔗 اینستاگرام:
instagram.com/dilmajcenter
🔗 تلگرام:
@dilmajtarjoman

«هم‌زادپنداری» یا «هم‌ذات‌پنداری»؟
مسئله این است!
#واژه‌شناسی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

پاسخ آزمون: 👇
https://t.me/Matnook_com/5010

از رفتار دیگران آزرده نشو، آگاه شو؛ آن‌ها در حال معرفی کردن خودشان هستند.

نکته:
۱) میان دو جمله‌ای که تضاد یا تقابلی را نشان می‌دهند ویرگول می‌گذاریم.
۲) میان دو جمله‌ای که دومی با اولی معنا می‌یابد نقطه‌ویرگول می‌گذاریم.
#نشانه‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۱۰ کتاب مفید در دستورزبان فارسی
به مناسبت ۱۴ بهمن، زادروز ژیلبر لازار
استاد فقید زبان‌شناسی و زبان فارسی
(ویراست دوم)

۱) فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی، علاءالدین طباطبایی، فرهنگ معاصر؛
۲) دستور زبان فارسی، علی‌اشرف صادقی و غلامرضا ارژنگ، به‌زودی ویراست جدید از انتشارات کتاب بهار؛
۳) دستور زبان فارسی معاصر، ژیلبر لازار، ترجمۀ مهستی بحرینی، با توضیحات هرمز میلانیان، نشر هرمس؛
۴) دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی، مهدی مشکوة‌الدینی، انتشارات سمت؛
۵) دستور زبان فارسی ۱، تقی وحیدیان کامیار (با همکاری غلامرضا عمرانی)، انتشارات سمت؛
۶) دستور زبان فارسی ۱، حسن انوری و حسن احمدی گیوی، انتشارات فاطمی، ویرایش چهارم (همراه با تمرین، پرسش‌های چهارپاسخی، و نمونه‌سؤالات آزمون‌های سراسری)؛
۷) صرف در زبان فارسی، حسین سامعی، انتشارات کتاب بهار؛
۸) ساختمان واژه و مقولۀ دستوری: تشخیص مقولۀ دستوری واژه‌ها براساس ملاک‌های صرفی، علاءالدین طباطبایی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛
۹) تاریخ زبان فارسی*، محسن ابوالقاسمی، انتشارات سمت؛
۱۰) دستور تاریخی زبان فارسی، محسن ابوالقاسمی، انتشارات سمت.
★ تاریخ زبان فارسی پیش‌نیاز دستور تاریخی زبان فارسی است.

یادآوری:
۱) کتاب اول برای کسانی که نمی‌خواهند همۀ کتاب‌ها را بخرند و بخوانند به‌تنهایی کافی است.
۲) این کتاب‌ها کمابیش خودخوان‌اند و بیشتر برای اهل قلم، به‌ویژه ویراستاران، مناسب‌اند.
۳) این ۱۰ کتاب، به نظر من، شما را از شرکت در کارگاه‌های دستورزبان بی‌نیاز می‌کنند و به‌ترتیب بهترین‌اند (چه‌بسا دیگران کتاب‌های دیگری معرفی کنند).
۴) کسانی که در دورۀ جامع ویرایش گروه متنوک، با تدریس من، شرکت می‌کنند از خریدن و خواندن این کتاب‌ها هم بی‌نیاز می‌شوند، زیرا ویرایش را با سبک ابداعی خودم بر پایۀ دستورزبان زبان‌شناختی آموزش می‌دهم و سرفصل‌های اصلی و لازم دستورزبان را هم کاملاً می‌گویم.
#کتاب_خوب_بخوانیم #دستورزبان
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

🎵 Une Femme Amoureuse
🎼 ترانه‌ای زیبا و خاطره‌انگیز از میرِی مَتیو (زادهٔ ۲۲ ژوئیهٔ ۱۹۴۶)، خوانندهٔ فرانسوی سبک پاپ، که آن را در سال ۱۹۸۰ اجرا کرده‌است.
#منهای_ویرایش
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com