کیچ (Kitsch)
واژه‌ی کیچ در قلمرو هنر به معنای هنر بازاری و قابل‌دسترس با ویژگی‌هایی نظیر تکرار امر آشنا، تکثر، بهره‌گیری از عواطف کاذب به جای تعقل و دور بودن از ایده همراه است. امروزه تعاریف کیچ در عرصه‌هاي مختلف هنري، ادبي، سياسي و فرهنگیْ بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کیچ شبه‌هنری فاقد ارزش زیبایی‌شناسی و در دسترس عوام است. به عبارت دیگر کلیشه‌شدن مفهوم و گردش نسل‌به‌نسل آن ، موجب آفرینش کیچ می‌شود. کیچ بازسازی چیزی است که مورد استقبال عامه مردم قرار گرفته، آن هم با تکنیکی ضعیف و شیوه‌های اجرایی غیرهنرمندانه.
کیچ تنها یک صفت منفی که به اثری ضعیف و نامربوط اطلاق می‌شود محسوب نمی‌گردد، بلکه یک روند است که در طول زمان رشد پیدا کرده و در قرن اخیر وارد مباحثات بسیار جدی هنر شده است. آن‌جا که خلاقیت و حرف تازه مکانی برای ظهور نیابد، کیچ با تمام قدرت و فراگیری خود وارد عرصه شده و نتیجه‌ای را حاصل می‌شود که در آن فضا کمیت حرف اول را می‌زند. کیچ به بهانه نوآوری با اندکی تغییر سطحی، چیزهایی را که قبلا دیده شده‌اند را مجدداً ارائه می‌دهد و عمدتاً بیانگر اثری است که از نشانه‌های پیش پا افتاده، عامیانه یا بیش از اندازه شناخته‌شده با هدف جذب آنی مخاطب استفاده می‌کند.
دامنه نفوذ کیچ گاه به قدری فراگیر می‌شود که گویی اصلاً وجود ندارد و اتفاقاً نفوذ و همه‌گیری خود را از چنین وجهی می‌گیرد. کیچ در برابر پدیده‌ای به نام آوانگارد ظهور یافته و به خوبی با پدیده‌هایی همچون ماشینیسم شهرنشینی و جامعه مصرفی همخوانی دارد.
... #نجف_دریابندری در توضیح عنصر کیچ می‌گوید: «شکل ارزان‌بهای آثار هنری یا شبه‌هنری که برای مصرف طبقه متوسط تقلید یا تکثیر می‌شود. سرمشق اصلی کیچ ممکن است اثر والایی مانند ونوس میلو یا داوود میکل آنژ باشد ولی کیچ ممکن است تا حد ناشیانه‌ای از سرمشق خود پایین بیاید، و در اغلب موارد سرمشق کیچ چیزی جز یک کیچ دیگر نیست» (دریابندری ۱۳۷۷: ۸). کیچ هنری است فاقد ارزش زیبایی‌شناختی و به تنها چیزی که نظر دارد آسان‌پسندی مردمِ ساده خواه و ساده‌اندیش است و سلیقه آن‌ها را نمایندگی می‌کند.
به عبارتی کیچ می‌کوشد با شیوه‌ای سرراست و قابل فهم ما را سر شوق آورد و آسایش و احساساتی‌گری را به جای بیان‌هایی از یک مفهوم پر محتوای بشری یا معانی عمیق انسانی جایگزین نماید. «کیچ به مخاطب چیزی را نشان می‌دهد که قبلاً هم شناخته تا وی را از سختی تجربه‌کردنِ چیزی برای بار اول رها کند» (قهرمان، ۱۳۸۳: ۱۹۱). وقتی که هنر دیگر بیانی حاوی پیام نداشته باشد و بر جنبه عمومی تأکید نماید، کیچ نامیده می‌شود.
▪️میترا معنوی‌راد و فاطمه مرسلی توحیدی
از کتاب «چالش‌های طراحی جلد کتاب دهه اخیر در ایران»
واژه‌ی کیچ در قلمرو هنر به معنای هنر بازاری و قابل‌دسترس با ویژگی‌هایی نظیر تکرار امر آشنا، تکثر، بهره‌گیری از عواطف کاذب به جای تعقل و دور بودن از ایده همراه است. امروزه تعاریف کیچ در عرصه‌هاي مختلف هنري، ادبي، سياسي و فرهنگیْ بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کیچ شبه‌هنری فاقد ارزش زیبایی‌شناسی و در دسترس عوام است. به عبارت دیگر کلیشه‌شدن مفهوم و گردش نسل‌به‌نسل آن ، موجب آفرینش کیچ می‌شود. کیچ بازسازی چیزی است که مورد استقبال عامه مردم قرار گرفته، آن هم با تکنیکی ضعیف و شیوه‌های اجرایی غیرهنرمندانه.
کیچ تنها یک صفت منفی که به اثری ضعیف و نامربوط اطلاق می‌شود محسوب نمی‌گردد، بلکه یک روند است که در طول زمان رشد پیدا کرده و در قرن اخیر وارد مباحثات بسیار جدی هنر شده است. آن‌جا که خلاقیت و حرف تازه مکانی برای ظهور نیابد، کیچ با تمام قدرت و فراگیری خود وارد عرصه شده و نتیجه‌ای را حاصل می‌شود که در آن فضا کمیت حرف اول را می‌زند. کیچ به بهانه نوآوری با اندکی تغییر سطحی، چیزهایی را که قبلا دیده شده‌اند را مجدداً ارائه می‌دهد و عمدتاً بیانگر اثری است که از نشانه‌های پیش پا افتاده، عامیانه یا بیش از اندازه شناخته‌شده با هدف جذب آنی مخاطب استفاده می‌کند.
دامنه نفوذ کیچ گاه به قدری فراگیر می‌شود که گویی اصلاً وجود ندارد و اتفاقاً نفوذ و همه‌گیری خود را از چنین وجهی می‌گیرد. کیچ در برابر پدیده‌ای به نام آوانگارد ظهور یافته و به خوبی با پدیده‌هایی همچون ماشینیسم شهرنشینی و جامعه مصرفی همخوانی دارد.
... #نجف_دریابندری در توضیح عنصر کیچ می‌گوید: «شکل ارزان‌بهای آثار هنری یا شبه‌هنری که برای مصرف طبقه متوسط تقلید یا تکثیر می‌شود. سرمشق اصلی کیچ ممکن است اثر والایی مانند ونوس میلو یا داوود میکل آنژ باشد ولی کیچ ممکن است تا حد ناشیانه‌ای از سرمشق خود پایین بیاید، و در اغلب موارد سرمشق کیچ چیزی جز یک کیچ دیگر نیست» (دریابندری ۱۳۷۷: ۸). کیچ هنری است فاقد ارزش زیبایی‌شناختی و به تنها چیزی که نظر دارد آسان‌پسندی مردمِ ساده خواه و ساده‌اندیش است و سلیقه آن‌ها را نمایندگی می‌کند.
به عبارتی کیچ می‌کوشد با شیوه‌ای سرراست و قابل فهم ما را سر شوق آورد و آسایش و احساساتی‌گری را به جای بیان‌هایی از یک مفهوم پر محتوای بشری یا معانی عمیق انسانی جایگزین نماید. «کیچ به مخاطب چیزی را نشان می‌دهد که قبلاً هم شناخته تا وی را از سختی تجربه‌کردنِ چیزی برای بار اول رها کند» (قهرمان، ۱۳۸۳: ۱۹۱). وقتی که هنر دیگر بیانی حاوی پیام نداشته باشد و بر جنبه عمومی تأکید نماید، کیچ نامیده می‌شود.
▪️میترا معنوی‌راد و فاطمه مرسلی توحیدی
از کتاب «چالش‌های طراحی جلد کتاب دهه اخیر در ایران»
