Publications du canal فرهیختگان

‍ فیلم مسافرت مهم قوام السلطنه به مسکو
علی مرادی مراغه‌ای

امروزها سالروز سفر مهم قوام السلطنه به اتحاد جماهیر شوروی است در ۱۳۲۴ش.
ابتدا توضیحی در مورد این سفر مهم می دهم که باعث توافق با استالین بر سر نفت شمال و خروج قوای روسی از ایران گردیده و مقدمات سقوط فرقه دمکرات و جمهوری مهاباد فراهم شد...

عجیب است که توافقنامه ای که قوام با روسها امضا کرده بود بهترین توافقنامه بود اما مجلس پانزدهم آنرا امضا نکرد.

سهم ایران در قرارداد مختلط ایران و شوروی، بدون پرداخت سرمایه ای، پنجاه درصد بود که در آن زمان، یک قرارداد ایده آل بود در حالیکه در آن زمان، در قرارداد نفتی ایران با ویلیام دارسی انگلیسی، سهم ایران حتی کمتر از ۱۷ درصد بود!
(برای قرارداد قوام و استالین، بنگرید به دست خط قوام موجود در: سازمان اسناد ملی ایران:شماره ردیف290005237محل در آرشیو1:ب الف2 ن 174. یادداشتهای قوام السلطنه در لندن )

اما برگردم به این سفر و فیلم تاریخی جالب که در زیر نوشته آورده ام:
قوام پس از رسیدن به نخست وزیری به فراست دريافته بود كه حوادث آذربايجان، مسئله ایست كه بايد در مسكو حل و فصل شود. وقتی مقامات شوروی از تصميم قوام، مبنی بر اعزام هيئتی به شوروی برای مذاكره، اطلاع پيدا كردند از اين تصميم استقبال كردند.

در بامداد روز ۲۹ بهمن، قوام به همراه هيئتی با يك هواپيمای ۲۷ نفره كه از مسكو برای هيئت فرستاده شده بود در ميان بدرقه گرم هيئت وزيران، نمايندگان مجلس و امرای ارتش، عازم مسكو شد.

آنها در روز دوشنبه ساعت هفت‌ ونيم صبح وارد بادكوبه شده؛ در فرودگاه، كميسر خارجه دولت آذربايجان قفقاز و اعضاء سركنسولی به استقبال آمده بودند و از هيئت اعزامی پذيرائی نمودند و قرار بود پس از نيم ساعت توقف به طرف مسكو رهسپار شوند. چون به وسيله بی ‌سيم از مسكو اطلاع دادند [هوا] سخت طوفانی است، شب را در بادكوبه متوقف و از طرف كميساريای خارجه پذيرائی كامل به عمل آمد. اما واقع امر این بود که چون ممكن بود هواپيما شب به مسكو برسد، احترامات و تشريفاتی كه در نظر گرفته بودند هنگام شب كامل جلوه ‌گر نشود در نتیجه، كاملاً هیئت را در بادكوبه پذيرائی نمودند كه هواپيما طوری وارد مسكو بشود كه هوا كاملاً روشن و احترامات و تشريفات مجلل به خوبی آشكار باشد.

هیئت ایرانی، صبح سه‌ شنبه ۳۰ بهمن ساعت هفت و نيم تهران، از فرودگاه بادكوبه به مسكو حركت كردند و دو و نيم بعد از ظهر به ساعت مسكو وارد فرودگاه مسكو شدند و این فیلم در واقع سفر هیئت ایرانی از بادکوبه به مسکو است در فرودگاه مسکو، مولوتف قائم مقام كميسر ملی و كميسر خارجه، دكانوزف جانشين كميسر خارجه رؤسای عالی ‌رتبه و وزرای مختار مقيم مسكو آقای ميكونف جانشين كميسر تجارت و فرمانده پادگان مسكو و اعضاء سفارت ايران حاضر شده بودند و گارد احترام نيز در ميدان فرودگاه منتظر ورود بود.

همچنانکه در فیلم دیده میشود پس از پياده شدن قوام از هواپيما، بلافاصله مولوتف نزديك آمده، خير مقدم میگوید و رؤسای عاليرتبه كميساريای خارجه، سفرا و وزرای مختار معرفی شده سپس فرمانده گارد احترام پيش آمده و تبريك ورود میگوید. در اين موقع سرود ملی ايران بعد از آن سرود شوروی زده شده و گارد احترام در مقابل هيئت اعزامی رژه میروند.
اقامتگاه مخصوصی كه سابقاً چرچيل نخست وزیر انگلستان را در آن پذيرائی نموده بودند، برای قوام و محل مناسب ديگر جهت اعضاء هيئت اعزامی تخصيص دادند قوام در مدت ۱۷ روزی كه در شوروی بود ۲ بار با استالين و ۴ بار با مولوتف ملاقات كرد.

آنچه در منابع ایرانی نیامده اما در اسناد روسی دیده می شود و جمیل حسنلی آورده است اینکه: استالین در ملاقاتش از قوام خواسته بود به ایران برگشته با کمک شوروی، محمدرضاشاه را برکنار ساخته خودش رئیس جمهور شود که البته در جلسه دوم دیدار، قوام این پیشنهاد استالین را نمی پذیرد...

سرانجام، بعد از سه هفته مذاكرات تند و سخت در روز يكشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۲۴ به تهران برگشت ادامه مذاکرات برسر قرارداد نفت با سفیر روسیه در تهران پیگیری شد و توافق به عمل آمد که البته این توافق باید از تصویب مجلس پانزدهم ایران می گذشت. نیروهای روسی ایران را ترک کرده و فرقه دمکرات آذربایجان نیز یک مسئله داخلی تلقی گردیده اما مجلس پانزدهم ایران قرارداد مربوطه را که به مراتب بهتر از قرارداد ایران با ویلیام دارسی انگلیسی بود تصویب نکرد...
این فیلم مهم و تاریخی را ببینید:

#فرهیختگان راهی به رهایی

در دنیای پر تب و تاب و پر تلاطمِ کنونی، هر از گاهی « مرخصی گرفتنِ از بزرگسالی» و پای نهادن در کفش دوران کودکی و از آن منظر، بازیگوشانه و فارغ دلانه به دنیا نگریستن، سلامت روانِ بیشتر من و تو را در پی دارد.
کودکان زندگی را جدی نمی گیرند؛ بیش از آنکه به فکر داشته های خود باشند و در گیر محاسبه و مقایسۀ با فلانی  و بهمانی؛ کنجکاوانه دلمشغولِ « بودنِ» خود و کشف دنیای پیرامون اند و در «اکنون» زندگی می کنند. ساعاتی که بچه ها گرم بازی اند، از عالم و آدم و مافیها رها گشته و غافلانه و سرخوشانه در اندیشۀ بازی کردن اند و لاغیر. افزون بر این، تلخی و قهر کردن کودکان با یکدیگر دوامی ندارد و زود رنگ می بازد؛ از اینرو کین توزی و بدخواهی و انتقام را نمی شناسند و با آن میانه ای ندارند. همچنین، بچه ها توان خندیدن به خود و دیگران و دلشاد گشتنِ از خوشحالی و شادیِ دیگران را دارند و از دیدن آن لذت می برند.

خلاف آمدِ عادت عمل کردن و سرمه ای بر چشم کشیدن و مرخصی گرفتنِ وقت و بیوقت از دنیای بزرگسالی و قیل و قالها و سر و صداهایِ تمام نشدنی اش، بر حجم حال خوب من و تو می افزاید."

نقل از « دفترچۀ زمزمه های مخملین»

سروش دباغ


#فرهیختگان راهی به رهایی

در منزل خجسته اسفند
همسایه سراچه فروردین
با شاخه های تُرد بلوغ جوانه ها
باران به چشم روشنی صبح آمده ست

زشت است اگر که من
یار قدیم و همدم هم ساغر سَحَر
در کوچه های خامُش و خلوت نجویمش
یا...

با جام شعر خویش
خوش آمد نگویمش!


محمدرضا شفیعی کدکنی



#فرهیختگان راهی به رهایی

به مناسبت روز هشتم مارس، روز جهانی زن

و در پیشواز جشن‌های نوروزی ایرانیان و وابستگان به ایران فرهنگی

پیشکش به پیشگاه همه‌ی زنان و مردان و دختران و پسران سرزمین ماندگارمان که با گوناگونی قومی و فرهنگی در همبستگی دیرین فرهنگی و هنری و اجتماعی و سیاسی می‌زیند.

کنسرتی در شهر بوکان
نقل از کانال موسی اکرمی

#فرهیختگان راهی به رهایی

رزم تو قشنگ است، قشنگ است به فریاد زنانه

این ویدیو از آوازخوانی دو زن افغان که چادری/برقع به سر دارند، در شبکه‌های اجتماعی بین کاربران افغانستان به شکل گسترده دست به ‌دست شده است.

این آهنگ اعتراضی در حالی منتشر می‌شود که سه روز پیش طالبان با فرمانی اعلام کردند که زنان دیگر اجازه ندارند تا امر ثانی به دانشگاه بروند. امروز نیز طالبان در یک دستور تازه، کار زنان در تمام سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی را ممنوع اعلام کرده است



#فرهیختگان راهی به رهایی

ای آه تو سوزانده تر از آه زمانه
رزم تو قشنگ است به فریاد زنانه

آشفته مشو غیر مده صفحه تقدیر
هر چند که تو را خلق بگویند فلانه

از ظاهرت هفت رنگ بشستند و کنون تو
نوری که نهان گشته ز تیری زمانه

آتش نفس آتش نفس دختر شرق است به آفاق
احسنت زهی آتش و شاباش زبانه

رزم تو قشنگ است و قشنگ است به فریاد زنانه

تو صاحب این خانه ویرانه تویی تو
عکس من بشکسته در آیینه تویی تو

تا کی به تماشا به تماشای فراق خود و خانه
این خانه فروشند پلیدان به بیگانه

تنها نگذارید و نگذارید به میدانش عزیزان
شاهین که پرید از پی پرواز ز لانه

رزم تو قشنگ است و قشنگ است به فریاد زنانه
رزم تو قشنگ است به فریاد زنانه

ای در دل من گشته تو فانوس شبانه
نوری که نهان گشته ز تیری زمانه

خواهی به در آریم به در آریم غم و دیوار ز خانه
وقت است برزمیم من و تو شانه به شانه

رزم تو قشنگ است و قشنگ است به فریاد زنانه

رزم تو قشنگ است به فریاد زنانه
رزم تو قشنگ است به فریاد زنانه


#فرهیختگان راهی به رهایی

بیانیهٔ بیش از ۱۰۰۰ نفر از فعالان سیاسی و اجتماعی، برای آزادی فوری بازداشت شدگان فراخوان ۲۵ بهمن

#فرهیختگان راهی به رهایی

سلسله گفت‌وگوهای  "قدرِ وحی"
ویژه ماه رمضان با حضور اساتید و محققان ارجمند
پاسخ به یک پرسش:
انسان امروزی چه مواجهه‌ای با قرآن می‌تواند داشته باشد که با آن انس پیدا کند؟

غلبه انذاردر قرآن و تأثیرش بر مخاطب غیر مستقیم

عباس علی منصوری
میزبان: نورا نوری‌صفت
شنبه ۱۸  اسفند ۱۴۰۳



#فرهیختگان راهی به رهایی

پیش از پایان قرن هجدهم، ترکها ایرانیان و سایر ملتهای خاورمیانه فرصت بسیار اندکی برای مشاهده مستقیم غرب داشتند که اصلاً با فرصتهای غربیها در شرق حتی زمانی که به لحاظ مادی و فرهنگی در موقعیت نازلتری به سر می بردند قابل قیاس نبود... عدم توازن مشابهی را در مورد تجارت نیز می‌توان دید. به طور کلی بازرگانان غربی آزادانه و به دفعات به سرزمینهای اسلامی رفت‌وآمد می‌کردند اما تجار خاورمیانه‌ای معمولاً به غرب نمی‌رفتند. مسلمانان از سفر به سرزمینهای غیر اسلامی فوق العاده اکراه داشتند و غربیها نیز خواستار آمدن آنها نبودند...
از سوی دیگر مسلمانان نیز به همان اندازه از رفتن به اروپا اکراه داشتند و فقهای اسلامی در مورد مجاز بودن مسلمانان به زندگی در یک کشور غیرمسلمان بحث های زیادی می‌کردند و می‌کنند... اجماع عمومی فقهای کلاسیک به این پرسش پاسخ منفی می‌دهد. از نظر یک مسلمان ممکن نیست که وی یک زندگی خوب مسلمانی در سرزمین کفر داشته باشد. وی باید موطن خود را ترک و به یک کشور اسلامی برود. این معضل با فتح دوباره اسپانیا (به دست مسیحیان) دشوارتر شد. اگر یک سرزمین اسلامی به تصرف مسیحیان درآید آیا آنها (مسلمانان) می‌توانند زیر سایه حکومت مسیحیان بمانند؟ یکبار دیگر پاسخ بسیاری از فقها منفی بود یعنی این که نمی‌توانند بمانند.

برنارد لوئیس،
مشکل از کجا آغاز شد؟ تأثیر غرب و واکنش خاورمیانه،
ترجمه شهریار خواجیان،
تهران: انتشارات اختران.



#فرهیختگان راهی به رهایی

گفت‌وگوی رضا علیجانی با رادیو فردا

برای ترسیم شرایطِ پیش رو ما با دو مجهول مواجه هستیم: «تاب‌آوری اقتصادی» حکومت و «تاب‌آوری سیاسی» مردم...

مردم بسیار ناراضی، عصبانی و سراسر نفرت هستند اما باید دید کی و چگونه این امر بالقوه تبدیل به بالفعل و این ظرفیت و پتانسیل به انرژیِ جنبشی و خیابانی تبدیل می‌شود.


«وفاق ملی» از ابتدا مرده به دنیا آمده بود. این وفاق اصلا «ملی» نبود، وفاق جناح‌های درون نظام زیر چتر رهبر ولایی بود.

کلمه وفاق یک پوسته ظاهری است که «ترکیب کابینه» پزشکیان و بندهای «لایحه بودجه» پیشنهادی‌اش به مجلس، نشان داد که معنای واقعی آن چیست.

بخشی از دلایل استیضاح همتی، جنگ و جدال سیاسی پایداری‌چی‌ها و دشمنان و رقبای دولت و شخص پزشکیان و یا همتی است، اما به این امر منحصر نمی‌شود. باید یکی را به عنوان مقصرِ وضعیت وخیم اقتصادی مردم قربانی کنند. این مصلحتی بالاتر از مسئله «وفاق» است. همه این جار و جنجال‌ها برای آدرس اشتباه دادن به جای مقصر اصلی، علی خامنه‌ای، است.

دو موضوع مصداق روشن وفاق ادعایی دولت پزشکیان است: کابینه دولت که وزیر اطلاعاتش همان وزیر دولت رئیسی بود! و لایحه بودجه که سهم همه نشستگان بر سر سفره نظام به خصوص روحانیون و نظامیان را بی هیچ تغییری نسبت به گذشته و حتی با افزایش سهم‌شان، می‌پرداخت.

اینک اما حکومت و دولت با خطر جدیدی مواجه شده‌اند؛ کسری بودجه و اوج گرانی‌ها و خطر امنیتی که فروپاشی اقتصادی، به صورت شورش و اعتراض‌های مردمی، به دنبال خواهد داشت.

نمایندگان مجلس باید به گونه‌ای رفتار کنند که در حد همان افرادی که در انتخابات شرکت می‌کنند، بتوانند از مردم شهر و روستایشان دوباره رأی بگیرند. بنابراین باید خودشان را دلسوز مردم نشان دهند.

اکثر نمایندگان مجلس اصلا از حرف‌های همتی و آمار و ارقام‌ها و تحلی‌های او سر در نمی‌آورند و متوجه نمی‌شوند او چه می‌گوید!

همتی گفت مسائل دیگری هم هست که به خاطر امنیت ملی و منافع ملی نمی‌خواهم مطرح کنم. این یعنی مسائل و مشکلات اقتصادی ریشه‌دارتر از شرح وضعیتی است که او داد (و پزشکیان از آن به عنوان شرایط جنگی یاد کرد).

پزشکیان صریحا گفت معتقد به مذاکره با آمریکا هستم اما چون رهبر گفت مذاکره نمی‌کنیم کنار گذاشتم و تمام شد رفت! این در حالی است که مسعود پزشکیان در انتخابات گفته بود اگر نتوانم کار کنم با مردم در میان می‌گذارم و کنار می‌کشم. اما او حالا می‌گوید از مردم معذرت‌خواهی می‌کنم ولی کنار هم نمی‌کشم و تا آخر ادامه می‌دهم.

پزشکیان وضعیت اقتصادی را جنگی معرفی می‌کند ولی راه‌حلش یکسری کلی‌گویی و نصیحت و موعظه اخلاقی و انشاء تکراری است که دعوا نکنیم و دست به دست هم بدهیم تا مشکلات را حل کنیم.

بن‌بستی که منجر به برکناری همتی شده بن‌بست کل نظام ولایی به رهبری علی خامنه‌ای است. ج.ا اگر لازم باشد خود پزشکیان و امثال او را هم قربانی می‌کند. در نظام گذشته دیدیم که در اواخر کار، نخست وزیر و رئیس ساواک و وزیر و شهردار هم قربانی شدند. این سنت نظام‌های دیکتاتوری است، برای اینکه مقام و شخص اول هدف قرار نگیرد مجبورند بقیه را قربانی کنند.

علی خامنه‌ای در کشمکش‌ها و رقابت‌های زیر سقف ولایت تا جایی که به کلیت نظام آسیب نرساند، دخالتی نمی‌کند.

ایده خامنه‌ای همانی است که در دور اول دونالد ترامپ هم داشت؛ «نه مذاکره میکنیم و نه جنگ میشود». اما او متوجه نیست که شرایط تغییر کرده است؛ هم بنیه اقتصادی حکومت به شدت ضعیف شده، هم شکافهای درون نظامش بیشتر شده و هم مردم ناراضی و عصبانی تر هستند.

شرایط بین المللی ج.ا نیز با دوره اول ترامپ متفاوت است. ج.ا اینک در ضعیف‌ترین حالت در مناسبات بین‌المللی اش قرار دارد.

باید ببینیم «تاب‌آوری اقتصادی» حکومت برای عدم فروپاشی یعنی مرحله‌ای که دیگر نتواند نان بخور و نمیری سر سفره مردم بگذارد و حقوق کارمندان و کارگرانش را، به عنوان بزرگترین کارفرمای کشور، بپردازد و با زدن از سهم و جیب مردم کسری بودجه‌اش را جبران کند، چقدر است. همچنین، تحمل و «تاب‌آوری سیاسی» مردم چقدر است. «تاب‌آوری اقتصادی» مردم که خیلی وقت است تمام شده و طاقت‌شان طاق شده است. به گفته کارشناسان هم اکنون کالری کافی به بدن بیش از هفت دهک جامعه نمی‌رسد.

لینک فایل صوتی



#فرهیختگان راهی به رهایی