پست‌های تلگرام انجمن نجوم آماتوری ایران

#فوران_رادیویی

بزرگترین جت رادیویی که تاکنون در کائنات دیده شده ! (۱)

در بخش نزدیک به ما در کیهان، اخترشناسان بسیاری از فوران‌های رادیویی را دیده‌اند که از سیاهچاله‌های واقع در هسته کهکشان‌ها به بیرون پرتاب می‌شوند؛ اما دانشمندان به تازگی و با استفاده از رصدخانه‌های رادیویی پیشرفته دنیا، بزرگ‌ترین جت رادیویی کشف‌شده در دوران اولیه‌ جهان را شناسایی کردند.
شرح تصویر: نمایی از بزرگترین جت رادیویی در طول موج‌های نوری و رادیویی.
بخش نوری به رنگ سرخ، کهکشان روشن و فعالی، مشهور به اختروش (quasar) و بخش زرد، جریان جت مانندی می‌باشد که در طول موج های رادیویی ردیابی شده است. اعتبار تصویر از LOFAR/DECaLS/ DESI Legacy Imaging Surveys/ LBNL/DOE/CTIO/NOIRLab/ NSF/AURA/F. Sweijen (دانشگاه دورهام)
پردازش تصویر از: م. زمانی (NSF NOIRLab)

@iranastronomy

#موجودات_فرازمینی

حیات زمینی از چه فاصله‌ای برای تمدن‌‌های بیگانه قابل تشخیص است؟

مطالعه جدید محققان مؤسسه SETI با همکاری پروژه Characterizing Atmospheric Technosignatures و مرکز اطلاعات فرازمینی Penn State، آنچه را که تمدن‌های بیگانه با فناوری در سطح فعلی ما، ممکن است در صورت نگاه کردن بسمت زمین ببینند، بازسازی کرد.
بر اساس این پژوهش، موجودات فرازمینی(ET) ممکن است از فاصله حدود ۱۲,۰۰۰سال نوری، بتوانند سیاره زمین را شناسایی کنند.
در این پروژه نشانه‌های زیستی موجود در جو زمین، بهمراه سیگنال‌های رادیویی ناشی از فعالیت‌های تکنولوژیک انسان و اینکه چگونه می‌تواند بعنوان شاخص‌هایی برای وجود حیات و فعالیت‌های فناوری در سیاره ما عمل کنند، بررسی گردید.
گرچه تشخیص دقیق این نشانه‌ها نیازمند ابزار و روش‌های پیشرفته است، نتایج این یافته‌ها ممکن است راهنمایی برای یافتنET باشد و افق‌های تازه‌ای را برای جستجو و بررسی حیات فرازمینی به‌ همراه ارزیابی تأثیرات فناوری‌های ما بر محیط زیست که توسط ناظران احتمالی دوردست تشخیص داده می‌شود، برای محققان بگشاید.
این مطالعه طی روزهای قبل در مجله Astronomicalمنتشر گردید.

@iranastronomy

#کهکشان

شناسایی کهکشان فوق‌العاده عجیب !

بتازگی یک کهکشان با ۹حلقه و در فاصله‌ حدود ۲.۷میلیارد سال نوری از زمین شناسایی گردید که بطور غیرمعمول به شکل سیبل تیراندازی (Bullseye) دیده می‌شود.
این کهکشان که ۲.۵برابر قطر کهکشان راه‌شیری است، قبلاً با نام LEDA 1313424 شناخته میشد و اکنون نام علمی آن AM 0644-741 است؛ ۶حلقه بیش از هر کهکشان شناخته شده دیگر دارد!
حلقه‌های این کهکشان بدلیل انحنای نور و بخاطر گرانش قدرتمند مرکز کهکشان ایجاد شده است. ویژگی خاص این کهکشان، وجود مجموعه حلقه‌هایی است که بصورت منظم در اطراف مرکز آن قرار گرفته‌اند.
گمان می‌رود یک کهکشان کوچک حدود ۵۰میلیون سال پیش از قلب کهکشان Bullseye عبور کرده و این برخورد باعث ایجاد حلقه‌هایی از ستارگان تازه تشکیل، گردیده است.
کهکشان عامل این اتفاق، کهکشان آبی کوچکتر در سمت چپ Bullseye با فاصله ۱۳۰هزار سال نوری از آنست.
چنین ویژگی‌هایی در کهکشان‌های دیگر نادر و کشف جدید به ما کمک می‌کند تا بیشتر درباره نحوه شکل‌گیری کهکشان‌ها بیاموزیم.
شرح تصویر: کهکشان Bullseye. اعتبار تصویر از STScI/NASA/ESA/عماد پاشا و Pieter van Dokkum از دانشگاه Yale

@iranastronomy

#فراخورشیدی

کشف کوچکترین سیاره فراخورشیدی

اخترشناسان اروپایی سیاره فراخورشیدی جدیدی را کشف کرده‌اند که ممکن است کوچک‌ترین سیاره فراخورشیدی شناخته‌ شده باشد.
این سیاره به دور یک تپ‌اختر (pulsar) به نام PSR J0337+1715 می‌چرخد که در فاصله ۴۲۰۰ سال نوری از زمین در صورت فلکی گاو (ثور - Taurus) ار صور منطقه‌البروج قرار دارد.
تپ اختر PSR J0337+1715 بخشی از یک سیستم شامل سه‌ستاره‌ است که یکی از آنها همین تپ‌اختر و دو ستاره دیگر، کوتوله سفید می‌باشند. بر اساس محاسبات، این سیاره احتمالی، کوچک‌تر و کم‌جرم‌تر از کره ماه زمین است و اندازه و جرمی مشابه پلوتو دارد.
ستاره‌شناسان اولین سیاره فراخورشیدی را در سال ۱۹۹۲ میلادی کشف کردند که آن سیاره نیز به دور یک تپ‌اختر با نام PSR B1257+12 می‌چرخید.
تپ‌اختر یک ستاره نوترونی است که به سرعت در حال چرخش وضعی به گرد محور خود است و ستاره نوترونی بقایای کوچک، اما فوق‌العاده چگال از ستاره‌ای بسیار پرجرم‌تر می‌باشد که بصورت یک اَبَرنواختر منفجر شده است.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از منظومه‌ای با ۳ ستاره حاوی تپ‌اختر PSR J0337+1715. اعتبار تصویر از NRAO/AUI/NSF

@iranastronomy

#هدف_ماه

ربات جهنده، مأموریت فضایی جدید چین

سازمان ملی فضایی چین (CNSA) قصد دارد در مأموریت Chang'e 7 به مقصد کره ماه در سال ۲۰۲۶ از یک ربات جهنده استفاده کند تا منابع آب در قطب جنوب ماه را شناسایی کند.
این ربات با قابلیت پرش، امکان کاوش در سطوح ناهموار ماه را خواهد داشت و می‌تواند به مکان‌هایی دسترسی پیدا کند که کاوشگرهای قبلی قادر به رسیدن به آنجاها نبوده‌اند.
ماموریت سال آینده Chang'e 7 شامل یک فرودگر، یک کاوشگر و یک ربات جهنده متحرک است تا دهانه‌های ماه بویژه دهانه Shackleton را برای وجود آب بررسی کند.
بر اساس این گزارش، این قیف نخستین کاوشگر ماه در نوع خود است که از مناطق واقع در نور خورشید در سطح ماه به داخل دهانه‌های سایه‌دار می‌پرد تا با استفاده از یک آنالیزور مولکولی به دنبال آب بگردد!
این مأموریت بخشی از تلاش‌های گسترده‌ کشور چین برای اکتشاف و بهره‌برداری از منابع موجود در ماه برای فضانوردان یا سوخت موشک‌ها و فضاپیماها است؛ تا در دهه ۲۰۳۰ میلادی ایستگاه بین‌المللی تحقیقات ماه (ILRS) را بسازد.
شرح تصویر: مه‌نورد چینی Yutu 2، از دید فرودگر Chang'e 4، در پشت ماه. اعتبار تصویر از CNSA

@iranastronomy

#عجایب_فضا

کشف‌های شگفت‌انگیز نجومی

۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.

۱۲. ماه رنگارنگ‌تر از آنچه است که به نظر می‌رسد !

ماه در طیف‌هایی از رنگ‌های نامرئی برای چشم انسان، سایه‌های ظریفی از رنگ در سراسر سطحش دارد که می‌توان با پردازش عکس‌ها، استفاده از دوربین‌ها و نرم‌افزارهای پیشرفته آنرا آشکار کرد و این رنگ‌ها باندازه سایر جزئیات دیگر ماه، واقعی‌اند.
اخترشناسان قرن‌ها بوسیله تلسکوپ‌ها، نشانه‌های بسیار کمی از رنگ‌های موجود بر سطح ماه را توصیف کرده‌اند؛ برای مثال، دریای آرامش (Mare Tranquillitatis) بخاطر ته‌رنگ متمایل به آبی شهرت دارد. مرداب خواب (Palus Somni) نیز برنگ متمایل به شنی معروف است.
اما در میان تمامی مناطق رنگارنگ ماه، فلات Aristarchus Plateau بعنوان شاخص‌ترین مناطق مرتفع ماه؛ بر فراز دشت‌های آتشفشانی Oceanus Procellarum (اقیانوس طوفان‌ها) در بخش غربی ماه قرار دارد. سطح این فلات با لایه‌ آتشفشانی تیره‌ای پوشیده شده، که گاهی بدلیل رنگ زرد، خردلی توصیف می‌شود.
این رنگ‌ها از ارزش علمی بالایی برخوردارند و سرنخ‌های مهمی درباره ترکیب معدنی سطح ماه ارائه می‌دهند.

@iranastronomy

#سیاره_سرخ

لرزه‌های مریخی و شهاب‌سنگ‌های لرزه‌زا

دانشمندان شواهد جدیدی از لرزه‌های مریخی (Marsquakes) کشف کرده‌اند که ناشی از برخورد شهاب‌سنگ‌ها به سطح سیاره بهرام است.
داده‌های لرزه‌ای کاوشگر InSight ناسا نشان می‌دهد که برخی از این لرزه‌ها، حاصل برخوردهای پرانرژی شهاب‌سنگ‌ها هستند.
مشاهدات همچنین نشان می‌دهد که برخورد شهاب‌سنگ‌ها می‌تواند امواج لرزه‌ای قوی در سیاره سرخ تولید کند که تا کیلومترها دورتر قابل ثبت است. این لرزه‌های مریخی می‌تواند به بخش گوشته سیاره نیز برسد!
این یافته‌ها به درک ساختار داخلی بهرام و فعالیت‌های زمین‌شناسی آن کمک می‌کند و بینشی ارزشمند در مورد تاریخچه و پویایی سیاره ارائه می‌دهد.
شرح تصویر: شهاب‌سنگی در فوریه ۲۰۲۱ به سیاره بهرام برخورد کرد و باعث ایجاد امواج لرزه‌ای شد که به فضاپیمای InSight ناسا در ۱۶۰۰ کیلومتری آن رسید؛ این برخورد دهانه‌ای به قطر ۲۱ متر بر جا گذاشت و منطقه‌ای به عرض تقریباً ۱۶۰۰ متر را فرو برد.
مدارگرد ردیابی اگزومارس (TGO) ESA با استفاده از سیستم تصویربرداری سطحی رنگی و استریو (CaSSIS) این برخورد را ثبت کرد. اعتبار تصویر از آژانس فضایی اروپا ESA

@iranastronomy

#ماه

آیا کره ماه از نظر زمین‌شناسی مرده است؟

دانشمندان بر این باورند که حدود ۴.۵میلیارد سال پیش و در اوایل شکل‌گیری منظومه ما؛ یک جرم به اندازه سیاره سرخ بهرام با زمین برخورد کرده و ماه شکل گرفته است.
این برخورد می‌توانسته مواد داغ را به فضا پرتاب و پس از آن بروی ماه بازگشته باشد و ماه بعنوان یک جرم مذاب، محل فعالیت‌های لرزه‌ای و آتشفشانی شدید بوده و بتدریج سرد و منقبض شده است.
ماه‌لرزه‌هایی که برای اولین بار توسط فضانوردان آپولو شناسایی شدند، ناشی از همین فرآیند خنک‌ شونده آهسته‌ای هستند که در ماه هنوز در حال انجام است. 
بتازگی محققان دانشگاه مریلند و مؤسسه Smithsonian، تعداد ۲۶۶ چین‌خوردگی را در سمت پنهان ماه شناسایی کرده‌اند، که نشان‌دهنده فعالیت‌های زمین‌شناختی در ۲۰۰ میلیون سال گذشته است و احتمالاً ماه از نظر زمین‌شناسی هنوز هم فعال باشد!
این چین‌خوردگی‌ها، که در نواحی مرتفع ماه یافت شده‌اند، با گسل‌های معکوس مرتبطند و بنظر می‌رسد در اثر نیروهای تکتونیکی ایجاد شده باشند.
شرح تصویر: تصویر موزاییکی سمت دور ماه توسط مدارگرد شناسایی ماه (LRO). اعتبار تصویر از NASA/GSFC/دانشگاه ایالت آریزونا

@iranastronomy

#سیاهچاله

کلاس جدیدی از انفجارهای قدرتمند کیهانی !

در ژانویه ۲۰۲۴ آکادمی علوم چین و آژانس فضایی اروپا، ماهواره‌ Einstein Probe را به فضا پرتاب کردند و در آوریل همان سال، این کاوشگر انفجاری موسوم به EP240408a را شناسایی کرد که در ابتدا بعنوان فوران پرتو گاما در نظر گرفته شد.
با این حال مشاهدات بعدی با تلسکوپ‌های مختلف NuSTAR، Gemini، Keck و VLA نشان داد که این رویداد با ویژگی‌های فوران‌های پرتو گاما، مطابقت ندارد و تلسکوپ رادیویی VLA هیچ سیگنالی از این انفجار دریافت نکرد!
محققان این احتمال را دادند که این اتفاق ممکن است رویداد اختلال کشندی از جریان جت مانندی باشد، که در آن یک سیاه‌چاله اَبَرپرجرم، یک ستاره را از هم می‌پاشد! با این حال، عدم مشاهده انتشار رادیویی درخشان، این فرضیه را نیز با چالش مواجه می‌کند.
در روزهای گذشته پژوهشگران دانشگاه Carnegie Mellon این احتمال را مطرح کردند که EP240408a می‌تواند یک کلاس جدید و نادر از انفجارهای کیهانی باشد که تاکنون شناسایی نشده‌ است.
شرح تصویر: کانسپت ذهنی هنرمند از بقایای خرد شده یک ستاره، پس از یک اختلال جزر و مدی. اعتبار تصویر از C. Carreau/ESA/MIT

@iranastronomy

#برخورد_نزدیک

اعلان هشدار برخورد احتمالی سیارک 2024 YR4

سیارک 2024 YR4 چهارشنبه ۵ دیماه امسال توسط سیستم هشدار اولیه برخورد سیارک‌، موسوم به ATLAS کشف شد.
احتمال برخورد این سیارک که قطر آن با توجه به کوچکی و فاصله زیاد از زمین، ۴۰ تا ۹۰ متر تخمین زده شده، چهارشنبه ۲ دیماه ۱۴۱۱ خورشیدی ۱ به ۸۳ است و طبق محاسبات کنونی، این احتمال بیش از ۱٪ (۱.۴% و احتمال ۱ در ۷۱) است.
این سیارک در مقیاس تورینو (میزان احتمال برخورد اجرام آسمانی با زمین) در سطح ۳ قرار دارد که نشاندهنده احتمال برخوردی است که نیاز به توجه داشته و در صورت برخورد، انرژی معادل ۷.۹ مگاتن TNT آزاد می‌کند که می‌تواند تا شعاع ۵۰ کیلومتری محل برخورد، خسارات شدیدی ایجاد کند.
انتظار می‌رود در دسامبر ۲۰۲۸ نزدیک‌ترین گذر بعدی 2024 YR4 از کنار زمین باشد که فرصتی برای مشاهدات بیشتر فراهم می‌کند؛ با این حال با توجه به عدم قطعیت‌های کنونی، احتمال برخورد ممکن است با داده‌های بیشتر تغییر کند و برای شناخت دقیق‌تر مسیر این سیارک، مشاهدات بیشتر مورد نیاز است.
شرح تصویر: ایده ذهنی هنرمند از نزدیک شدن یک سیارک به زمین. اعتبار تصویر از urikyo33/ Pixabay

@iranastronomy