Gujarati PDF Books

“એલા એઇ…વળાવીયા..!હથીયાર મુકી દ્યો નિકર..શેઠ ને આ વરરાજા ના માથા ગોળી થી વીંધાઇ જાશે..”
વળાવીયા લાચાર બની જોતા રહ્યા..ચાર લુંટારા એ પછેડી પાથરી રાખી એમા જાનૈયા ના ઘરેણા માંડ્યા પડવા કોઇ પાસે વાલ ની વાળી પણ બચી નહી,વરરાજા માટે રાજદરબાર મા થી લાવેલા હિરામોતી ના કિંમતી ઘરેણા પણ લુંટારા એ આંચકી લીધા..આખી જાન કકળી ઉઠી કારણ કે શેઠ ની તમામ મિલકત વેંચાઇ જાય તો પણ રાજદરબાર ના એ ઘરેણા ની કિંમત ચુકવાઇ એમ નહોતી…શેઠ સહીત સૌ ના મોઢા કાળા ઠણક થઇ ગયા..
લુંટારા ઘરેણા ના પોટલા ચડાવી ને ઘોડે ચડી જંગલ મા અદ્રશ્ય થયા…
મોટી ધાડ પાડી ને હરખાતા..લુંટારા જંગલ ના આડબીડ રસ્તે નિરાંતે ચાલ્યા જાય છે..એમા પાછળ થી સાદ સંભળાયો…”એલા કેણી..પા…!”
લુટાંરા એ પાછળ જોયુ તો,કરોડપાણા નેસ નો મોભાદાર ગઢવી સામતભા હાથ મા ડાંગ રમાડતો નજીક આવતો દેખાયો…આ સામતભા કો’ક વેળા અસુરા નેસડે આવેલા ભુખ્યા દુખ્યા ને પુછતો નહી કે,તમે કોણ છો અને રોટલો આપતો સામતભા ની રોટલા ની રખાવટ થી લુંટારા વાકેફ હતા અને,અંતરીયાળ ગીર મા સામતભા નું ઝુંપડુ અન્નપુર્ણા ના આશ્રમ સમાન હતું..આ લુંટારા એ પણ ઘણીવાર પોતાના પેટ ની આગ શેકી હતી એટલે ગઢવી પાસે છુપાવવાનો કોઇ અર્થ નહોતો…
“મોટો હાથ માર્યો છે ગઢવી..!વાણીયા ની જાન હતી…”
“વાણીયા ની જાન…?”ગઢવી ને કપાળે કરચલી પડી..”ક્યા ગામ ની..?”
“હાલાર પંથક ના સરપદડ ની”
“હે……” સામતભા સમસમી ગયા…”ઇ તો મારા ભાણા ની જાન..!”
“રાખો…રાખો..સામતભા નાતે વાણીયા વેપારી ને પાછા ક્યા…. આવ્યુ સરપદડ…ઈ વળી તમારો ભાણો ક્યાનો… એવો ક્યો નાતો…?
“રોટલા નો..ભાઇ…રોટલા..નો..!
ખરે ટાણે જે આ પેટ ની આગ ઠારે એની હારે સંબંધ મા નાત-જાત નો આવે..અને ઇ શેઠાણી તો મારા ધરમ ના બોન મારે કાપડુ કરવુ પડે..”
“કાઇક ફોડ પાડો ગઢવી..”અને ગઢવી એ પંદર વર્ષ પહેલા ની વાળુ વાળી રાત ની વાત કરી…વાત સાંભળી ને લુટાંરા ની કઠણછાતી મા પણ પરપકાર ની સરવાણી ફુટી….સામતભા ને ખભે હાથ મુકી ને લુટાંરો બોલ્યો..”વાત જો રોટલા ના રખાવટ ની હોય ને ગઢવી..તો,કોક’દી વેળાકવેળા રોટલો તો મે પણ તમારો ખાધો છે..ભલે તમને ખબર નઇ હોય પણ ઉપરવાળા એ આજ મને રોટલા નુ ૠણ અદા કરવાની વેળા આપી છે ઈ કેમ જાવા દઊ…?લ્યો આ તમારા ભાણા ની જાન ના ઘરેણા જાવ…સોંપી દ્યો…”
ઘરેણા નુ પોટલુ હાથ મા આપી ને લુંટારા ગીર ની ઝાડીઓ મા ઓગળી ગયા…
ઉતરેલે મોઢે…ધીમે ધીમે ચાલતી જાન ના ગાડા…ગીર ના ઉબડખાબડ રસ્તે..હવે હોશ વગર ના ચાલ્યા જાય છે થોડી વાર પહેલા નો ઊમંગ અને ઉસરંગ ઓગળી ગયો છે બળદો નો ઘુઘરમાળ પણ હવે.જાણે લગનગીત ના છોળ ને બદલે મરશીયા નો સુર રેલાવી રહ્યા છે…એવા મા પાછળ થી સાદ સંભળાયો….”શામજી શેઠ…!!”
લુટાંરા ના અવાજ થી ફફડેલા જાનૈયા ના કાળજા ફરી થડકી ગયા…
“મુંજાશો મા બાપ…લ્યો આ તમારા ઘરેણા પે’રી લ્યો “કહી ને સામતભા આગળ આવ્યા….”તમે કોણ ભાઇ…!” કહી ને શેઠ ગાડે થી નીચે ઉતર્યા…જાનૈયા ને ભગવાને વહાર કરો હોય એમ હરખાતા..પોતપોતાના દાગીના પહેરવા લાગ્યા…
“મને ન ઓળખ્યો શેઠ…?”ગઢવી બે ડગલા આગળ આવ્યો ને શેઠે એને નીરખી ને જોયો..”હું સામતભા ગઢવી તમારે આંગણે મે રોટલો ખાધો છે..યાદ આવ્યુ..?”
અને શેઠે ગઢવી ને પોતાની બથ મા લઇ લીધો…
ગઢવી એ ઘરેણા પાછા કેમ આવ્યા એની માંડી ને વાત કરી..અને શેઠ ને કહ્યુ “રોટલો દેવા નું નીમ તો મે તમારા ઘરે થી જ લીધુ હતું બાપ..અને એનુ વળતર પણ આજ તમને જ મળ્યુ…”
“અરે..તમે તો મારો રોટલો લાખ નો કરી દીધો ગઠવી…!!” કહી ને શેઠે ગઢવી ને ફરી પાછો બથ મા લીધો..
“હવે તો મારે પણ ભાણાભાઇ ની જાન મા આવવાનુ છે હો..બોન..પણ પેલા..આ ગરીબ ને નેહડે..લાપસી ખાઇ ને પછી જાવાનું છે…”
અને શામજી શેઠ ના દિકરા ની જાન ના ગાડા…ગઢવી ના નેહડા બાજુ વળી ગયા.

🙏🙏🙏

*વાર્તા: રોટલો*

✒લેખક: ઝવેરચંદ મેઘાણી

*○ રોટલો ○*

ગુજરાત ના હાલાર પંથક ના એક ગામ મા સંધ્યા એ કસુંબલ ચુંદડી ધારણ કરી આકાશ ને માંડવે પથારીવાળી..છે
એવી રુંજયુ પુંજ્યુ વેળા એ અજાણી ભોમકા ના એક આદમી એ આ ગામ ની બજાર મા પગ મુક્યો..
ઘેરદાર ચોરણો..ઉપર આછી પછેડી ની ભેંટ્ય..પાસાબંધી કેડ્યુ..ઉપર ચોવીસ આંટા ની ગોળ પાઘડી…દાઢીમુછ ના કાતરા મા કાબરચીતરી પ્રોઢતા કળાય છે પણ,ચહેરા ની ચામડી ની રતાશ એના સુખીપા ને છતી કરે છે..
ગામ ના નગરશેઠ સાંજ વેળા ના ઘરાક ને સાચવતા..ખાતાવહી રોજમેળ અને ‘ઘડીયુ’ જેવા ચોપડા ને ઉથાપતા જાય છે અને નામું ખતવતા જાય છે..ગામ મા શેઠ નો કરીયાણા ગંધીયાણા નો બહોળો વેપાર..અને ગામ ના દાનસ્તા વેપારી ની એની છાપ..એટલે સાંજ ના હટાણા ની ઘરાકો ની ઘીંઘ જામી છે…
“શેઠ….!!”ઘરાકો ની ઘેરા મા થી પેલો પાઘડીવાળો આદમી આગળ આવી ને બોલ્યો…”એક જણ ને થાય એટલું સીધુ તોળી દ્યો ને..!!”
સાવ અજાણ્યો સ્વર સાંભળીને શેઠ ની નજર દુકાન ના બારસાખ ભણી મંડાણી ચોપડા મા વચ્ચે ટચલી આંગળી ટેકવીને..ચશ્મા ને ખુણે થી ઉંચી થયેલી એક જ નજરે આગંતુક ના ગજ ને માપી લીધો…
પગ થી માથા સુધીના પહેરવેશ અને ચહેરા ની સુરખી ઉપર થી ચતુર વણીકે અનુમાન કર્યુ કે આ માલધારી સોરઠ નો જ હોવો જોઇએ…
“આમ કેણી’પા થી આવો છો..ભાઇ..? ” શેઠે આગંતુક ની ઉપર માયાભરી આંખ ટેકાવી…..”બૌ આઘે થી શેઠ..ગીર ના નેહડે થી”આવતલે ટુંકો જવાબ આપ્યો.
“ઓ..હો…અમારા હાલાર મા ?”
“હા બળદો વેંચવાના હતા..”
“વેંચાઇ ગયા..?”
‘હા..’
“જ્ઞાતી..એ..?”
“દેવી પુતર છું મારુ નામ સામતભા..”
હવે શેઠ ગાદી એ થી ઉભા થયા…
“આ પંથક મા કોઇ સગું સાગવુ છે…ભાઇ..?
“સગુ તો માતાજી નું નામ શેઠ…પણ રાંધતા આવડે છે..હો..”કહી ને ચારણ હસી પડ્યો..
“અરે….દેવીપુતર…ને હાથે રાંધવુ પડે…?
શેઠે..ચોપડા ની દોરો બાંધી અને પોતાના દીકરા ની સામુ જોયુ..સંસ્કારી વાણીયા નો દીકરો આંખ ની ભાષા સમજી ગયો..
“હા..બાપુજી હમણા કે’વરાવી દઉ..”
દીકરા એ હળવુ હસી ને ટુંક મા જવાબ આપ્યો..
શેઠે સામતભા નો હાથ પકડ્યો..
“ભગવાન ની દયા છે..ગઢવી આજ વાળુ મારે ઘરે કરવાનું છે અને રાતવાસો પણ…સવારે તમતમારે સુખે થી નીકળજો..”
ગઢવી ને શેઠ ની વાણી મા આખા હાલાર ની ખાનદાની દેખાણી આ પંથક એને હરખાળો ભાસ્યો…પરાણે બાવડું પકડી ને શેઠ આ ગઢવી ને પોતાને ઘરે લઇ ગયા..
વિઘાવડ જેવડા ફળી મા દશેક ભેંશુ બાંધેલી હતી..એક ઓસરીયે ચાર મોટા ઓરડા વેપારવાણજ ની સાથે શેઠ નો દુધ-ઘી નો પણ મોટો વહીવટ ચાલતો હશે એવુ લાગ્યુ..ફળીયા મા ઢોલીયા ઢળાયા..ધડકલા પથરાય ગયા..ભેંશુ દોવહાણી…અને શેઠ ગઢવી સાથે વાળુ કરવા બેઠા…ઘી મા તરબોળ બાજરા ના સોડમદાર રોટલા ને છલકતી તાંસળી મા દુધ પીરસાણા…
શેઠ જમતા-જમતા ઉભા થાય..અને ગઢવી ની તાંસળી મા પરાણે દુધ પીરસે દીકરા પણ તાણ્ય કરે..બારસાખે ઉભા શેઠાણી પણ આગ્રહ કરે..”નિરાંતે વાળુ કરજો હો..ભાઇ,દેવી પુતર અમારે આંગણે ક્યાથી..!!”
આમ..વાળુ પાણી પરવારી ગઢવી અને શેઠે ફળીયા મા ઢોલીયે આવી દેહ ને લંબાવ્યા..પોત-પોતાના પંથક ની અને સુખદુખ ની આડી-અવળી વાતો કરી પછી સુખરાત કરી..
સવાર મા જાગ્યા ત્યારે..અજાણ્યાપણું ઓગળી ગયુ હતુ,હાલતી વેળા એ ગઢવી એ શેઠાણી ના હાથ મા પાંચ રૂપીયા આપી ને..”લો બોન આ મારુ કાપડુ..”થોડી આનાકાની પછી શેઠાણી એ રૂપીયા તો લીધા પણ ફરી પાછા આવવાનું વચન લીધું..(પાંચ રૂપીયા એ સમયે સાવ નાની રકમ નહોતી)
“બોન તમારે ઘરે ભાણા ભાણી ના લગન મા જરૂર આવીશ..જય માતાજી” કરી ગઢવી પંથે પડ્યા…
સામત ગઢવી નેહડે આવ્યા…સમય વિતતો રહ્યો..અને આ વાત ઉપર થી પંદર વરસ ના વાણા વીતી ગયા..
ગીર નુ જંગલ ગાજે છે,ઝાડે ઝાડ પાનેપાન..પહાડે પહાડ નદીએનદી સાંજ વેળાએ ટાઢાપહોર ના ગીત ગણગણે છે..
વંકીધરા ના આબડખુબડ રસ્તાઓ અને ઢાળઢોળાવ ને પાર કરતા વીસેક જેટલા જાન ના ગાડા..દણેણ…દણેણ..ચાલ્યા જાય છે જાન ની હારે પાંચ વળાવીયા સીપાઇ છે,ગીતો ગવાઇ છે..વાતો ની ઝકોળ બોલે છે..નદીના વહેણ માથી અને ઝાડીઓ ની બુહડ મા થી આવતો ઠંડો પવન વાતાવરણ ને પ્રફુલ્લીત કરી રહ્યો છે જાનૈયા અને જાનડીઓ ના લગન નો ઉમંગ ગીરની રળીયાત ની જાણે વાર્તા માંડી રહ્યો છે..
અને એકાએક બધુ થંભી જાય છે..
ધરતી ના પેટાળ મા થી ફુટ્યા હોય એવા વીસેક લુંટારા..ભેખડ ઉપર થી ધસી આવ્યા ને ગાડા ને ઘેરી વળ્યા..”ઉભા રાખો ગાડા…!” ની ત્રાડ પડી ને ગાડા હાંકનારા થથરી ઉઠ્યા..
વરરાજા સાથે સૌથી આગળ ના ગાડે બેઠેલા શેઠ હજુ તો કાંઇ વિચાર કરે એ પહેલા એને લમણે બંદુક નું નાળચું આવ્યુ…”ક્યાની જાન છે..એલા..!”
લુંટારા નો કરડાકી ભરેલો સ્વર ગીર ના ખાખરા ના ઝાડવા ની ડાળીઓ મા ભરાઇ ને વિખરાય ગયો…..”હાલાર પંથક ના સરપદડ ગામ ની છે બાપુ”
શેઠ ની પાઘડી ના આંટા ડોક મા આવી ગયા…

*Asli sukh badi lifestyle me nahin,*
*Shanti aur Santulan me hai*

मैं बिहार के एक छोटे से जिले, सीवान का रहने वाला हूँ, और मेरी पत्नी उत्तर प्रदेश की राजधानी लखनऊ से हैं। मैं अपने माता-पिता का इकलौता बेटा हूँ। हमारी शादी के समय सब कुछ अच्छा चल रहा था। हमारी बातचीत के दौरान मैंने पत्नी को साफ़-साफ़ बताया था कि मेरी नौकरी सिर्फ बड़े शहरों में ही लग सकती है। यह बात मानते हुए भी शादी आगे बढ़ी और धूमधाम से हमारी शादी हो गई।

शादी के कुछ महीनों बाद ही लॉकडाउन लग गया और जीवन में एक नया मोड़ आ गया। शुरुआती कुछ महीनों तक कंपनी ने पूरा वेतन दिया, लेकिन फिर वेतन आधा कर दिया गया। बैंगलोर जैसे महंगे शहर में आधी सैलरी में गुजारा करना मुश्किल हो गया। अंततः कुछ समय बाद कंपनी ने सभी को नौकरी से निकाल दिया।

सेविंग्स के सहारे हम दो महीने किसी तरह गुजारा कर पाए, लेकिन जल्द ही बचत भी खत्म हो गई। मजबूर होकर हमें अपने गाँव सीवान वापस आना पड़ा। गाँव लौटने के बाद मैंने ऑनलाइन काम की तलाश शुरू की और मुझे एक अच्छी कंपनी से वर्क-फ्रॉम-होम का ऑफर मिला। इससे जीवन थोड़ा सुकून में आया, क्योंकि अब हम गाँव में कम खर्च में रह सकते थे और मैं आराम से कमाई भी कर पा रहा था।

लेकिन जहाँ मुझे यह नयी परिस्थिति सुकून दे रही थी, वहीं एक नई मुसीबत खड़ी हो गई – पत्नी को छोटा शहर रास नहीं आया। रोज़ हमारी इसी बात पर बहस होने लगी कि "जब अब कमाई अच्छी है, तो हम बैंगलोर क्यों नहीं जा रहे?"

मैंने उसे समझाने की कोशिश की कि यहाँ गाँव में हर महीने 80 हजार रुपये बच रहे हैं, जबकि बैंगलोर में रहने पर हम हर महीने कर्ज़ में रहते थे। लेकिन यह बात उसे समझ नहीं आ रही थी।

फिर, उसकी छोटी बहन की शादी हुई। बहन की शादी एक बड़े घर में हुई थी, जहाँ नौकर थे, गाड़ी थी, और एक बड़े शहर में शानदार लाइफस्टाइल थी। इसके बाद पत्नी को भी नौकर और गाड़ी की चाहत होने लगी। उसे यह लगने लगा कि हम छोटे शहर में रहकर बाकी लोगों से पिछड़ रहे हैं। इस बात को लेकर हमारे बीच हर दिन झगड़े होने लगे।

एक दिन मैंने उसे शांत बैठाकर समझाने की ठानी। मैंने छोटे शहर में रहने के फायदेगिनाते हुए उसे बताया:
1. पहले बैंगलोर में रहते हुए सेविंग्स नहीं हो पाती थी, जबकि अब हमने एक साल में 9 लाख रुपये बचा लिए हैं।
2. बैंगलोर में वह लगातार डॉक्टरों के पास जाती थी – कभी पीरियड्स की समस्या, तो कभी स्किन की। लेकिन यहाँ गाँव में एक साल से उसकी सेहत बिल्कुल ठीक है।
3. पहले हम हर दिन बाहर का जंक फूड खाते थे, लेकिन यहाँ घर का शुद्ध खाना खा रहे हैं, जिससे हमारी सेहत बेहतर हो गई है।
4. मॉल से जो सब्जियाँ वह लाती थी, वो अक्सर 3-4 दिन पुरानी होती थीं, जिन पर केमिकल छिड़का होता था। लेकिन यहाँ हर दिन ताज़ी सब्जियाँ घर के सामने ही उपलब्ध हैं और वो भी बहुत सस्ती।
5. मैंने कहा, कार अगर आज चाहूँ, तो कैश में खरीद सकता हूँ, लेकिन हमने सोचा कि बिना किसी जरूरत के यह फिजूलखर्ची क्यों करें।
6. मैंने उसे समझाया कि बैंगलोर में बेशक अच्छी लाइफस्टाइल है, लेकिन वो लाइफस्टाइल हमारी सेहत और शांति को अंदर से खोखला कर रही थी। यहाँ हम कम तनाव में, बेहतर स्वास्थ्य के साथ रह रहे हैं।

मैंने कहा, "यहाँ रहते हुए हमारे पास इतना पैसा हैकि भविष्य में कोई भी समस्या आए, तो हम उससे निपट सकें।" यह सब बातें सुनकर उसने भी महसूस किया कि मैं सही कह रहा हूँ।

अब हमारी ज़िंदगी शांति और समझदारी से चल रही है। हमारा तीन साल का बेटा है और हमने तय किया है कि उसे दसवीं तक यहीं गाँव में पढ़ाएँगे। इसके बाद, अगर ज़रूरत हुई, तो उसे आगे की पढ़ाई के लिए बड़े शहर भेज देंगे।

अब मेरी पत्नी भी खुश है और उसने शहर जाने की जिद करना छोड़ दी है। मैं इस नए जीवन से बहुत संतुष्ट और खुश हूँ। शायद उसने भी समझ लिया है कि असली सुख बड़ी लाइफस्टाइल में nahi शांति और संतुलन में है। ✍️

🙏🙏🙏

*સબરસ - નવા વષઁની* *પ્રથમ ખરીદી સબરસ-નમક-મીંઠુ -*
*એક પૌરાણિક કથા*

🌹દિવાળી ની શ્રેષ્ઠ તહેવાર હતો . દ્વારિકાનગરી માં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ અને રુક્મણી હીંચકા પર બેઠા હતા આનંદ ની પળો હતી. રુક્મણી ખુશ મિજાજ માં હતા. અચાનક રુક્ષમણી થી પુછાય ગયું કે " પ્રભુ આપ મને કેટલો પ્રેમ કરો છો "? " હું તમને કેટલી વહાલી લાગુ છું "? અચાનક પૂછેલા પ્રશ્ન થી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ એ એવોજ ઉત્તર આપ્યો " તું મને મીઠા જેટલી વહાલી લાગે છે ". આ સાંભળીને રુક્ષમણીજી રિસાઈ ગયા એમને ખોટું લાગ્યું " બસ મીઠા જેટલીજ મારી કિંમત કરી "? એમનું મોઢું ચડી ગયું મીઠા જેવી શુકસ ચીજવસ્તુ સાથે મારી તુલના કરી .રિસાઈને હીંચકા પર થી ઉઠી ગયા ને પોતાના મહેલમાં જતા રહ્યા , ભગવાને પ્રેક્ટિકલ પ્રયોગ કરી રુક્ષમણીજી ને સમજાવવા નું નક્કી કર્યું. જાતે રસોડામાં જઇ રુક્ષમણીજી ને ભાવતી રસોઈ બનાવા આદેશ કર્યો. અને કહ્યું કે વ્યાજન માં ક્યાંય મીઠું ન નાખશો . આદેશ મુજબ રસોઈ તૈયાર કરી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ અને રુક્ષમણીજી સાથે જમવા બેઠા, થાળી પીરસવામાં આવી રુક્ષમણીજી જેવો કોળિયો મોમાં મુક્યો મોઢું બગડી ગયું " આ શું છે? કોણે રસોઈ બનાવી ?" મીઠા વગર ની ગળે કેમ ઉતરે "?
ભગવાન બોલ્યા " રસોઈમાં માત્ર મીઠું જ નથી .. બાકી તો બધું તો બરાબર છેને ?"એમાં શું થઈ ગયું "?
રુક્ષમણીજી બોલ્યા " મીઠા વગર ની રસોઈ ગળે ન ઉતરે ".
ભગવાન બોલ્યા " હા હવે તમે બરાબર સમજ્યા .. હું મીઠા જેટલોજ તમને પ્રેમ કરું છું .અર્થાત મીઠા જેટલા વહાલા છો " .
રુક્ષમણીજી ને પોતાની ભૂલ સમજાઈ પ્રભુ પાસે ક્ષમા માંગી " હવે આવી ભૂલ ક્યારેય નહિ કરું મને માફ કરી દો ".
મીઠાનું મહત્વ જેમ મને સાંજવ્યું તેમ આવતીકાલે નુતનવર્ષ ના પવિત્ર દિવસે આપણે નગરવાસીઓ ને મીઠાનીજ ભેટ અપશુ અને મીઠાનું મહત્વ સમજાવશું
ભગવાને કહ્યું " આજથી મીઠાને સૌ સબરસ તરીકે ઓળખાશે .મીઠું શુકનવંતુ ગણાશે .નવાવર્ષ ની શરૂઆત માં સૌપ્રથમ મીઠાની ખરીદી કરશે .
બસ ત્યારથી નુતનવર્ષ ના પ્રથમ દિવસે વહેલી સવાર થીજ સો ' સબરસ ' ની ખરીદી કરતા થયા છે.
" શુભ શુકન સબરસ "
" શુકન લ્યો શુકન "
અવાજ સંભળાય તો જરૂર થી સબરસ લેજો
આ પ્રથા ધીરેધીરે લુપ્ત થતી જાય છે જો આપણે આ પ્રથા ચાલું રખશું તો આવનારી પેઢી ને આપણી પરંપરા ને અનુસરશે ખરું ને !!

घर पहुंचते ही, मम्मी पापा दीदी सब उसकी राह देखकर खडे थे।
"बेटा! बाइक कहाँ हैं?" मम्मी ने पूछा। मोहन ने दीदी के हाथों में पैसे थमा दिये और कहा कि सोरी! मुझे बाइक नहीं चाहिये। और पापा मुझे ओटो की चाभी दो, आज से मैं पूरे वेकेशन तक ओटो चलाऊंगा और आप थोड़े दिन आराम करेंगे, और मम्मी आज मैं मेरी पहली कमाई शुरू होगी। इसलिये तुम अपनी पसंद की मैथी की भाजी और बैगन ले आना, रात को हम सब साथ मिलकर के खाना खायेंगे।

मोहन के स्वभाव में आये परिवर्तन को देखकर मम्मी ने उसको गले लगा लिया और कहा कि "बेटा! सुबह जो कहकर तुम गये थे वो बात मैंने तुम्हारे पापा को बतायी थी, और इसलिये वो दुःखी हो गये, काम छोड़ कर वापस घर आ गये। भले ही मुझे पेट में दर्द होता हो लेकिन आज तो मैं तेरी पसंद की ही सब्जी बनाऊंगी।" मोहन ने कहा
"नहीं मम्मी! अब मै समझ गया हूँ कि मेरे घरपरिवार में मेरी भूमिका क्या है? मैं रात को बैंगन मैथी की सब्जी ही खाऊंगा, परीक्षा में मैंने आखरी जवाब नहीं लिखा हैं, वह प्रेक्टिकल करके ही दिखाना है। और हाँ मम्मी हम गेहूं को पिसाने कहां जाते हैं, उस आटा चक्की का नाम और पता भी मुझे दे दो"और उसी समय भागवत सर ने घर में प्रवेश किया। और बोले "वाह! मोहन जो जवाब तुमनें लिखकर नहीं दिये वे प्रेक्टिकल जीवन जीकर कर दोगे

"सर! आप और यहाँ?" मोहन भागवत सर को देख कर आश्चर्य चकित हो गया।

"मुझे मिलकर तुम चले गये, उसके बाद मैंने तुम्हारा पेपर पढा इसलिये तुम्हारे घर की ओर निकल पडा। मैं बहुत देर से तुम्हारे अंदर आये परिवर्तन को सुन रहा था। मेरी अनोखी परीक्षा सफल रही
और इस परीक्षा में तुमने पहला नंबर पाया है।"
ऐसा बोलकर भागवत सर ने मोहन के सर पर हाथ रखा।

मोहन ने तुरंत ही भागवत सर के पैर छुएँ और ऑटो रिक्शा चलाने के लिये निकल पडा....

जय माता दी
🙏🙏🙏🙏

*પરિવર્તન*

"बेटा! थोड़ा खाना खाकर जा ..!! दो दिन से तुने कुछ खाया नहीं है।" लाचार माता के शब्द है अपने बेटे को समझाने के लिये।

"देख मम्मी! मैंने मेरी बारहवीं बोर्ड की परीक्षा के बाद वेकेशन में सेकेंड हैंड बाइक मांगी थी, और पापा ने प्रोमिस किया था। आज मेरे आखरी पेपर के बाद दीदी को कह देना कि जैसे ही मैं परीक्षा खंड से बाहर आऊंगा तब पैसा लेकर बाहर खडी रहे। मेरे दोस्त की पुरानी बाइक आज ही मुझे लेनी है। और हाँ, यदि दीदी वहाँ पैसे लेकर नहीं आयी तो मैं घर वापस नहीं आऊंगा।"

एक गरीब घर में बेटे मोहन की जिद्द और माता की लाचारी आमने सामने टकरा रही थी।

"बेटा! तेरे पापा तुझे बाइक लेकर देने ही वाले थे, लेकिन पिछले महीने हुए एक्सिडेंट ..

मम्मी कुछ बोले उसके पहले मोहन बोला "मैं कुछ नहीं जानता .. मुझे तो बाइक चाहिये ही चाहिये ..!!"

ऐसा बोलकर मोहन अपनी मम्मी को गरीबी एवं लाचारी की मझधार में छोड़ कर घर से बाहर निकल गया।

12वीं बोर्ड की परीक्षा के बाद भागवत 'सर' एक अनोखी परीक्षा का आयोजन करते थे।
हालांकि भागवत सर का विषय गणित था, किन्तु विद्यार्थियों को जीवन का भी गणित भी समझाते थे और उनके सभी विद्यार्थी विविधता से भरे ये परीक्षा अवश्य देने जाते थे।

इस साल परीक्षा का विषय था *मेरी पारिवारिक भूमिका*

मोहन परीक्षा खंड में आकर बैठ गया।
उसने मन में गांठ बांध ली थी कि यदि मुझे बाइक लेकर नहीं देंगे तो मैं घर नहीं जाऊंगा।

भागवत सर के क्लास में सभी को पेपर वितरित हो गया। पेपर में 10 प्रश्न थे। उत्तर देने के लिये एक घंटे का समय दिया गया था।

मोहन ने पहला प्रश्न पढा और जवाब लिखने की शुरुआत की।

*प्रश्न नंबर १ :- आपके घर में आपके पिताजी, माताजी, बहन, भाई और आप कितने घंटे काम करते हो? सविस्तर बताइये?*

मोहन ने जल्द से जवाब लिखना शुरू कर दिया।

जवाबः
पापा सुबह छह बजे टिफिन के साथ अपनी ओटोरिक्शा लेकर निकल जाते हैं। और रात को नौ बजे वापस आते हैं। कभी कभार वर्दी में जाना पड़ता है। ऐसे में लगभग पंद्रह घंटे।

मम्मी सुबह चार बजे उठकर पापा का टिफिन तैयार कर, बाद में घर का सारा काम करती हैं। दोपहर को सिलाई का काम करती है। और सभी लोगों के सो
जाने के बाद वह सोती हैं। लगभग रोज के सोलह घंटे।

दीदी सुबह कालेज जाती हैं, शाम को 4 से 8 पार्ट टाइम जोब करती हैं। और रात्रि को मम्मी को काम में मदद करती हैं। लगभग बारह से तेरह घंटे।

मैं, सुबह छह बजे उठता हूँ, और दोपहर स्कूल से आकर खाना खाकर सो जाता हूँ। शाम को अपने दोस्तों के साथ टहलता हूँ। रात्रि को ग्यारह बजे तक पढता हूँ। लगभग दस घंटे।

(इससे मोहन को मन ही मन लगा, कि उनका कामकाज में औसत सबसे कम है।)

पहले सवाल के जवाब के बाद मोहन ने दूसरा प्रश्न पढा ..

*प्रश्न नंबर २ :- आपके घर की मासिक कुल आमदनी कितनी है?*

जवाबः
पापा की आमदनी लगभग दस हजार हैं। मम्मी एवं दीदी मिलकर पांंच हजार
जोडते हैं। कुल आमदनी पंद्रह हजार।

*प्रश्न नंबर ३ :- मोबाइल रिचार्ज प्लान, आपकी मनपसंद टीवी पर आ रही तीन सीरियल के नाम, शहर के एक सिनेमा होल का पता और अभी वहां चल रही मूवी का नाम बताइये?*

सभी प्रश्नों के जवाब आसान होने से फटाफट दो मिनट में लिख दिये ..

*प्रश्न नंबर ४ :- एक किलो आलू और भिन्डी के अभी हाल की कीमत क्या है? एक किलो गेहूं, चावल और तेल की कीमत बताइये? और जहाँ पर घर का गेहूं पिसाने जाते हो उस आटा चक्की का पता दीजिये।*

मोहनभाई को इस सवाल का जवाब नहीं आया। उसे समझ में आया कि हमारी दैनिक आवश्यक जरुरतों की चीजों के बारे में तो उसे लेशमात्र भी ज्ञान नहीं है। मम्मी जब भी कोई काम बताती थी तो मना कर देता था। आज उसे ज्ञान हुआ कि अनावश्यक चीजें मोबाइल रिचार्ज, मुवी का ज्ञान इतना उपयोगी नहीं है। अपने घर के काम की
जवाबदेही लेने से या तो हाथ बटोर कर साथ देने से हम कतराते रहे हैं।

*प्रश्न नंबर ५ :- आप अपने घर में भोजन को लेकर कभी तकरार या गुस्सा करते हो?*

जवाबः हां, मुझे आलू के सिवा कोई भी सब्जी पसंद नहीं है। यदि मम्मी और कोई सब्जी बनायें तो, मेरे घर में झगड़ा होता है। कभी मैं बगैर खाना खायें उठ खडा हो जाता हूँ।
(इतना लिखते ही मोहन को याद आया कि आलू की सब्जी से मम्मी को गैस की तकलीफ होती हैं। पेट में दर्द होता है, अपनी सब्जी में एक बडी चम्मच वो अजवाइन डालकर खाती हैं। एक दिन मैंने गलती से मम्मी की सब्जी खा ली, और फिर मैंने थूक दिया था। और फिर पूछा कि मम्मी तुम ऐसा क्यों खाती हो? तब दीदी ने बताया था कि हमारे घर की स्थिति ऐसी अच्छी नहीं है कि हम दो सब्जी बनाकर खायें। तुम्हारी जिद के कारण मम्मी बेचारी क्या करें?)
मोहन ने अपनी यादों से बाहर आकर
अगले प्रश्न को पढा

*प्रश्न नंबर ६ :- आपने अपने घर में की हुई आखरी जिद के बारे में लिखिये ..*

मोहन ने जवाब लिखना शुरू किया। मेरी बोर्ड की परीक्षा पूर्ण होने के बाद दूसरे ही दिन बाइक के लिये जिद्द की थी। पापा ने कोई जवाब नहीं दिया था, मम्मी ने समझाया कि घर में पैसे नहीं है। लेकिन मैं नहीं माना! मैंने दो दिन से घर में खाना खाना भी छोड़ दिया है। जबतक बाइक नहीं लेकर दोगे मैं खाना नहीं खाऊंगा। और आज तो मैं वापस घर नहीं जाऊंगा कहके निकला
हूँ।
अपनी जिद का प्रामाणिकता से मोहन ने जवाब लिखा।

*प्रश्न नंबर ७ :- आपको अपने घर से मिल रही पोकेट मनी का आप क्या करते हो? आपके भाई-बहन कैसे खर्च करते हैं?*

जवाब: हर महीने पापा मुझे सौ रुपये देते हैं। उसमें से मैं, मनपसंद पर्फ्यूम, गोगल्स लेता हूं, या अपने दोस्तों की छोटीमोटी पार्टियों में खर्च करता हूँ।

मेरी दीदी को भी पापा सौ रुपये देते हैं। वो खुद कमाती हैं और पगार के पैसे से मम्मी को आर्थिक मदद करती हैं। हां, उसको दिये गये पोकेटमनी को वो गल्ले में डालकर बचत करती हैं। उसे कोई मौजशौख नहीं है, क्योंकि वो कंजूस भी हैं।

*प्रश्न नंबर ८ :- आप अपनी खुद की पारिवारिक भूमिका को समझते हो?*

प्रश्न अटपटा और जटिल होने के बाद भी मोहन ने जवाब लिखा।
परिवार के साथ जुड़े रहना, एकदूसरे के प्रति समझदारी से व्यवहार करना एवं मददरूप होना चाहिये और ऐसे अपनी जवाबदेही निभानी चाहिये।

यह लिखते लिखते ही अंतरात्मासे आवाज आयी कि अरे मोहन! तुम खुद अपनी पारिवारिक भूमिका को योग्य रूप से निभा रहे हो? और अंतरात्मा से जवाब आया कि ना बिल्कुल नहीं ..!!

*प्रश्न नंबर ९ :- आपके परिणाम से आपके माता-पिता खुश हैं? क्या वह अच्छे परिणाम के लिये आपसे जिद करते हैं? आपको डांटते रहते हैं?*

(इस प्रश्न का जवाब लिखने से पहले हुए मोहन की आंखें भर आयी। अब वह परिवार के प्रति अपनी भूमिका बराबर समझ चुका था।)
लिखने की शुरुआत की ..

वैसे तो मैं कभी भी मेरे माता-पिता को आजतक संतोषजनक परिणाम नहीं दे पाया हूँ। लेकिन इसके लिये उन्होंने कभी भी जिद नहीं की है। मैंने बहुत बार अच्छे रिजल्ट के प्रोमिस तोडे हैं।
फिर भी हल्की सी डांट के बाद वही प्रेम और वात्सल्य बना रहता था।

*प्रश्न नंबर १० :- पारिवारिक जीवन में असरकारक भूमिका निभाने के लिये इस वेकेशन में आप कैसे परिवार को मददरूप होंगें?*

जवाब में मोहन की कलम चले इससे पहले उसकी आंखों से आंसू बहने लगे, और जवाब लिखने से पहले ही कलम रुक गई .. बेंच के निचे मुंह रखकर रोने लगा। फिर से कलम उठायी तब भी वो कुछ भी न लिख पाया। अनुत्तर दसवां प्रश्न छोड़कर पेपर सबमिट कर दिया।

स्कूल के दरवाजे पर दीदी को देखकर उसकी ओर दौड़ पडा।

"भैया! ये ले आठ हजार रुपये, मम्मी ने कहा है कि बाइक लेकर ही घर आना।"
दीदी ने मोहन के सामने पैसे धर दिये।

"कहाँ से लायी ये पैसे?" मोहन ने पूछा।

दीदी ने बताया
"मैंने मेरी ओफिस से एक महीने की सेलेरी एडवांस मांग ली। मम्मी भी जहां काम करती हैं वहीं से उधार ले लिया, और मेरी पोकेटमनी की बचत से निकाल लिये। ऐसा करके तुम्हारी बाइक के पैसे की व्यवस्था हो गई हैं।

मोहन की दृष्टि पैसे पर स्थिर हो गई।

दीदी फिर बोली " भाई, तुम मम्मी को बोलकर निकले थे कि पैसे नहीं दोगी तो, मैं घर पर नहीं आऊंगा! अब तुम्हें समझना चाहिये कि तुम्हारी भी घर के प्रति जिम्मेदारी है। मुझे भी बहुत से शौक हैं, लेकिन अपने शौक से अपने परिवार को मैं सबसे ज्यादा महत्व देती हूं। तुम हमारे परिवार के सबसे लाडले हो, पापा को पैर की तकलीफ हैं फिर भी तेरी बाइक के लिये पैसे कमाने और तुम्हें दिये प्रोमिस को पूरा करने अपने फ्रेक्चर वाले पैर होने के बावजूद काम किये जा रहे हैं। तेरी बाइक के लिये। यदि तुम समझ सको तो अच्छा है, कल रात को अपने प्रोमिस को पूरा नहीं कर सकने के कारण बहुत दुःखी थे। और इसके पीछे उनकी मजबूरी है।
बाकी तुमने तो अनेकों बार अपने प्रोमिस तोडे ही है न?
मेरे हाथ में पैसे थमाकर दीदी घर की ओर चल निकली।

उसी समय उनका दोस्त वहां अपनी बाइक लेकर आ गया, अच्छे से चमका कर ले आया था।
"ले .. मोहन आज से ये बाइक तुम्हारी, सब बारह हजार में मांग रहे हैं, मगर ये तुम्हारे लिये आठ हजार ।"

मोहन बाइक की ओर टगर टगर देख रहा था। और थोड़ी देर के बाद बोला
"दोस्त तुम अपनी बाइक उस बारह हजार वाले को ही दे देना! मेरे पास पैसे की व्यवस्था नहीं हो पायी हैं और होने की हाल संभावना भी नहीं है।"

और वो सीधा भागवत सर की केबिन में जा पहूंचा।

"अरे मोहन! कैसा लिखा है पेपर में?
भागवत सर ने मोहन की ओर देख कर पूछा।

"सर ..!!, यह कोई पेपर नहीं था, ये तो मेरे जीवन के लिये दिशानिर्देश था। मैंने एक प्रश्न का जवाब छोड़ दिया है। किन्तु ये जवाब लिखकर नहीं अपने जीवन की जवाबदेही निभाकर दूंगा और भागवत सर को चरणस्पर्श कर अपने घर की ओर निकल पडा।

*દૂસરે કા દિખાવા દેખકર દુઃખી નહીં હોના ચાહીએ*

पत्नी और पति में झगड़ा हो गया। पति और बच्चे खाना खाकर सो गए तो पत्नी घर से बाहर निकाल गई, यह सोचकर कि अब वह अपने पति के साथ नहीं रह सकती। मोहल्ले की गलियों में इधर-उधर भटक रही थी कि तभी उसे एक घर से आवाज सुनाई दी, जहाँ एक स्त्री रोटी के लिए ईश्वर से अपने बच्चे के लिए प्रार्थनाएं कर रही थी।

वह थोड़ा और आगे बढ़ी तो एक और घर से आवाज आई, जहाँ एक स्त्री ईश्वर से अपने बेटे को हर परेशानी से बचाने की दुआ कर रही थी। एक और घर से आवाज आ रही थी जहाँ एक पति अपनी पत्नी से कह रहा था कि वह मकान मालिक से कुछ और दिन की मोहलत मांग लें और उससे हाथ जोड़कर अनुरोध करें कि रोज-रोज आकर उन्हें तंग न करें।

थोड़ा और आगे बढ़ी तो एक बुज़ुर्ग दादी अपने पोते से कह रही थी, "बेटा, कितने दिन हो गए तुम मेरे लिए दवाई नहीं लाए।" पोता रोटी खाते हुए कह रहा था, "दादी माँ, अब मेडिकल वाला भी दवा नहीं देता और मेरे पास इतने पैसे भी नहीं हैं कि मैं आपके लिए दवाई ले आऊं।"

थोड़ा और आगे बढ़ी तो एक घर से स्त्री की आवाज आ रही थी जो अपने भूखे बच्चों को यह कह रही थी कि आज तुम्हारे बाबा तुम्हें खाने के लिए कुछ ना कुछ जरूर लाएंगे, तब तक तुम सो जाओ। जब तुम्हारे बाबा आएंगे तो मैं तुम्हें जगा दूंगी। वह औरत कुछ देर वहीं खड़ी रही और सोचते हुए अपने घर की ओर वापस लौट गई कि जो लोग हमारे सामने खुश और सुखी दिखाई देते हैं, उनके पास भी कोई ना कोई कहानी होती है।

फिर भी, यह सब अपने दुख और दर्द को छुपाकर जीते हैं। वह औरत अपने घर वापस लौट आई और ईश्वर का धन्यवाद करने लगी कि उसके पास अपना मकान, संतान, और एक अच्छा पति है। हाँ, कभी-कभी पति से नोक-झोंक हो जाती है, लेकिन फिर भी वह उसका बहुत ख्याल रखता है। वह औरत सोच रही थी कि उसकी जिंदगी में कितने दुख हैं, मगर जब उसने लोगों की बातें सुनीं तो उसे यह एहसास हुआ कि लोगों के दुख तो उससे भी ज्यादा हैं।

सीख :---

जरूरी नहीं कि आपके सामने खुश और सुखी नजर आने वाले सभी लोगों का जीवन परफेक्ट हो। उनके जीवन में भी कोई न कोई परेशानी या तकलीफ होती है, लेकिन सभी अपनी परेशानी और तकलीफ को छुपाकर मुस्कुराते हैं। दूसरों की हंसी के पीछे भी दुख और मातम के आंसू छिपे होते हैं। कठिनाइयों और परीक्षणों के बावजूद जीना जीवन की वास्तविकता है, यही सच्ची जिंदगी है

🙏🙏🙏

*जीवन की सफलता*

एक बेटे ने पिता से पूछा---
यह 'सफल जीवन' क्या होता है ?

पिता, बेटे को पतंग उड़ाने ले गए।
बेटा पिता को ध्यान से पतंग उड़ाते देख रहा था...
थोड़ी देर बाद बेटा बोला-
पिताजी.. इस धागे की वजह से पतंग अपनी आजादी से और ऊपर की ओर नहीं जा पा रही है,
क्या हम इसे तोड़ दें !! ये और ऊपर चली जाएगी....
पिता ने धागा तोड़ दिया ..

पतंग थोड़ा सा और ऊपर गई और उसके बाद लहरा कर नीचे आयी और दूर अनजान जगह पर जा कर गिर गई...

तब पिता ने बेटे को जीवन का दर्शन समझाया...
बेटा..
'जिंदगी में हम जिस ऊंचाई पर हैं..
हमें अक्सर लगता है कि कुछ चीजें, जिनसे हम बंधे हैं वे हमें और ऊपर जाने से रोक रही हैं
जैसे
-घर-
-परिवार-
-अनुशासन-
-माता-पिता-
-गुरू-और-
-समाज-
और हम उनसे आजाद होना चाहते हैं...वास्तव में यही वो धागे होते हैं जो हमें उस ऊंचाई पर बना के रखते हैं..

'इन धागों के बिना हम एक बार तो ऊपर जायेंगे परन्तु बाद में हमारा वही હાલ होगा जो बिन धागे की पतंग का हुआ...

"अतः जीवन में यदि तुम ऊंचाइयों पर बने रहना चाहते हो तो, कभी भी इन धागों से रिश्ता मत तोड़ना.."

"धागे और पतंग जैसे जुड़ाव के सफल संतुलन से मिली हुई ऊंचाई को ही 'सफल जीवन' कहते हैं.."
इसलिए संतुलन और सामंजस्य बनाए रखें

🙏🙏🙏

સરેરાશ એક દિવસમાં 6 બળાત્કારના કેસ નોંધાતા હોય છે, દરેક કેસ સમાચાર નથી બનતા, પણ કોઈ એકાદ ક્રુર ઘટના સામે આવે પછી આપણે જેની સાથે રૂટીનમાં ટેવાઈ ગયા હોય એવી ઘટનાઓ પર આપણું ધ્યાન જાય છે, ગુજરાતમાં પણ સતત હેડલાઈન બની રહેલા બળાત્કારના કેસમાં આવુ છે...

આ વિષય માત્ર કાયદો – વ્યવસ્થાનો નથી, રાજ્યની પોલીસ કે ગૃહ વિભાગ કે ગૃહ મંત્રી પર ટોપલો ઢોળી દેવાથી જવાબદારી પુરી નથી થઈ જવાની, અપરાધીઓની ધાર્મીક ઓળખ પર બુમો પાડી દેવાથી પણ સમસ્યા હલ નથી થવાની, સમસ્યાનાં અનેક પાસા છે, બહારથી ગુજરાત રોટી કમાવા માટે આવતા લોકો બેટી પર નજર બગાડે ત્યારે ભરોસો તુટતો જાય છે, સમસ્યાઓ વધી રહી છે. આ સ્ત્રી સામેના દ્રષ્ટીકોણ અને માનસીક રીતે અસંતુલિત થઈ રહેલા માણસની સમસ્યા છે. ભરોસો કોના પર કરવો એ પ્રશ્ન સામે આવીને ઉભો છે.

આ સરખામણીનો વિષય નથી છતાંય દેશમાં નોઁધાતા કેસ અને સામે સજા થાય છે એ કન્વિક્શન રેટમાં ગુજરાત ખુબ સારુ પ્રદર્શન કરી રહ્યું છે. ગુજરાતની પોલીસ એવી ચાર્જશીટ બનાવે છે જેથી આરોપીઓને ફાંસીથી લઈ જનમટીપની સજા થાય છે, ઝડપી ન્યાય કોને કહેવાય એનું ઉદાહરણ આપણાં રાજ્યએ આપ્યું છે. છતાંય સમસ્યાઓ છે, કોઈ એક લાઈનમાં સંભળાવી દે એટલું સરળ આનું સમાધાન હોત તો ક્યારનુંય આવી ગયુ હોત. સેવ કલ્ચર સેવ ભારત જેવી સંસ્થાઓ ઓટીટીના નામે પોર્ન કોન્ટેન્ટ પીરસાઈ રહ્યું છે એની સામે લડત ચલાવે છે, કોઈ દિકરીને ડિફેન્સ ટ્રેનીંગ આપી રહ્યું છે, કોઈ દિકરાને સંસ્કાર મળે એ પ્રયત્નોમાં છે, છતાંય આ રાક્ષસી વૃત્તિને નાથી નથી શકાઈ, સૌથી વધારે પીડિત દિકરી પોતાની સૌથી નજીકના માણસોથી બની રહી છે.

દશેરા ખાલી રાવણના વધ માટે નથી, એ સાંકેતિક છે. મનના રાવણને હણવાની દિશામાં કામ થાય, સ્ત્રીઓ મા સીતા જેટલા જ સશક્ત બને કે જેથી શક્તિશાળી રાવણ પણ સ્પર્શ ના કરી શકે, આવા અપરાધોને કોઈ જ ભેદભાવો વગર જોઈને ન્યાય અને સમાધાન બાજુ જઈએ.

મા સિદ્ધિદાત્રીને પ્રણામ.

*હું તમારો ચહેરો યાદ કરવા માંગું છું*
*જેથી જ્યારે હું તમને સ્વર્ગ માં મળીશ*
*ત્યારે તમને ઓળખી શકું*
*અને ફરી એકવાર તમારો આભાર માની શકું*

જ્યારે ભારતીય અબજોપતિ રતનજી ટાટાને
રેડિયો પ્રસ્તુતકર્તા એ
ટેલિફોન ઇન્ટરવ્યુમાં પૂછ્યું...?

*સર* જ્યારે તમને જીવન ની સૌથી ખુશી ની ક્ષણ મળી ત્યારે તમને શું યાદ છે...?

*રતનજી ટાટાએ કહ્યું* : હું જીવન માં
ખુશીના ચાર તબક્કા માં થી
પસાર થયો છું
*અને આખરે*
મને સાચા સુખ નો અર્થ સમજાયો

*પ્રથમ તબક્કો*
સંપત્તિ અને સંસાધનો એકઠા કરવાનો હતો
પણ આ તબક્કે મને જોઈતું સુખ મળ્યું નથી

*બીજો તબક્કો*
કીમતી વસ્તુઓ એકત્ર કરવાનો
પણ મને સમજાયું કે
આ વસ્તુની અસર પણ ક્ષણિક હોય છે
અને કિંમતી વસ્તુઓ ની ચમક
પણ લાંબો સમય ટકતી નથી

*ત્રીજો તબક્કો*
મોટો પ્રોજેક્ટ મેળવવાનો
તે સમયે મારી પાસે
ભારત અને આફ્રિકામાં
ડીઝલનો 95% પુરવઠો હતો

હું ભારત અને એશિયા ની
સૌથી મોટી સ્ટીલ ફેક્ટરી નો
માલિક પણ હતો

*અહીં પણ મને એ સુખ નથી મળ્યું જે મેં ધાર્યું હતું*

*ચોથો તબક્કો*
જ્યારે મારા એક મિત્ર એ
મને કેટલાક અપંગ બાળકો માટે
વ્હીલચેર ખરીદવાનું કહ્યું

લગભગ 200 બાળકો

એક મિત્રના કહેવાથી મેં તરત જ વ્હીલચેર ખરીદી

પરંતુ મિત્રે આગ્રહ કર્યો કે
હું તેની સાથે જાઉં
અને બાળકોને
વ્હીલચેર સોંપી દઉં

હું તૈયાર થઈને તેની સાથે ગયો

ત્યાં મેં આ બાળકો ને
મારા પોતાના હાથે
આ વ્હીલચેર આપી

મેં આ બાળકો ના ચહેરા પર
ખુશી ની એક વિચિત્ર ચમક જોઈ

મેં તે બધાને વ્હીલચેર માં
બેસતા, ચાલતા અને મજા કરતા જોયા

એવું લાગતું હતું કે
( રતન ટાટા પોતે )
તેઓ કોઈ
પિકનિક સ્પોટ પર પહોંચ્યા હતા
જ્યાં તેઓ
વિજેતા ભેટ વહેંચી રહ્યા હતા

*મેં મારી અંદર વાસ્તવિક આનંદ અનુભવ્યો*

જ્યારે મેં ત્યાં થી જવાનું નક્કી કર્યું
ત્યારે એક બાળકે
મારો પગ પકડી લીધો

મેં ધીમે ધીમે
મારા પગ છોડાવવાનો
પ્રયત્ન કર્યો
પરંતુ
બાળકે મારા ચહેરા તરફ જોયું
*અને મારા પગને જકડી રાખ્યા*

મેં ઝૂકીને બાળકને પૂછ્યું...?
તમને બીજું કંઈ જોઈએ છે....?

આ બાળકે મને જે જવાબ આપ્યો
તેનાથી મને માત્ર આઘાત જ લાગ્યો નથી
પરંતુ જીવન પ્રત્યેનો
મારો દૃષ્ટિકોણ પણ
સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગયો

*આ બાળકે કહ્યું* :
હું તમારો ચહેરો
યાદ કરવા માંગુ છું
જેથી
*જ્યારે હું તમને સ્વર્ગમાં મળીશ*
*ત્યારે હું તમને ઓળખી શકું*
*અને ફરી એકવાર*
*તમારો આભાર માની શકું*

( સત્ય ઘટના...! )



Well deserved tribute to LEGEND RATAN TATA

*સહી જગહ પર હી તુમ્હે સહી મહત્વ મિલેગા*

पिता ने बेटे से कहा, "तुमने बहुत अच्छे नंबरों से ग्रेजुएशन पूरी की है। अब क्यूंकि तुम नौकरी पाने के लिए प्रयास कर रहे हो , मैं तुमको यह कार उपहार स्वरुप भेंट करना चाहता हूँ , यह कार मैंने कई साल पहले हासिल की थी, यह बहुत पुरानी है। इसे कार डीलर के पास ले जाओ और उन्हें बताओ कि तुम इसे बेचना चाहते हो। देखो वे तुम्हें कितना पैसा देने का प्रस्ताव रखते हैं।"

बेटा कार को डीलर के पास ले गया, पिता के पास लौटा और बोला, "उन्होंने 60,000 रूपए की पेशकश की है क्योंकि कार बहुत पुरानी है।" पिता ने कहा, "ठीक है, अब इसे कबाड़ी की दुकान पर ले जाओ।"

बेटा कबाड़ी की दुकान पर गया, पिता के पास लौटा और बोला, "कबाड़ी की दुकान वाले ने सिर्फ 6000 रूपए की पेशकश की, क्योंकि कार बहुत पुरानी है।"

पिता ने बेटे से कहा कि कार को एक क्लब ले जाए जहां विशिष्ट कारें रखी जाती हैं।

बेटा कार को एक क्लब ले गया, वापस लौटा और उत्साह के साथ बोला, "क्लब के कुछ लोगों ने इसके लिए 60 लाख रूपए तक की पेशकश की है! क्योंकि यह निसान स्काईलाइन आर34 है, एक प्रतिष्ठित कार, और कई लोग इसकी मांग करते हैं।"

पिता ने बेटे से कहा, "कुछ समझे? मैं चाहता था कि तुम यह समझो कि सही जगह पर ही तुम्हें सही महत्व मिलेगा। अगर किसी प्रतिष्ठान में तुम्हें कद्र नहीं मिल रही, तो गुस्सा न होना, क्योंकि इसका मतलब एक है कि तुम गलत जगह पर हो।

सफलता केवल अपने हुनर और परिश्रम से नहीं मिल जाती, लोगों के साथ मिलती है, और तुम किन लोगों के बीच में हो , कुछ समय में तुमको स्वतः ही ज्ञात हो जाएगा I तुम्हें सही जगह पर जाना होगा, जहाँ लोग तुम्हारी कीमत जानें और सराहना करें।

🙏🙏🙏

SOURCE : QUORA,
મમ્મી ગજબનું શિખવાડી ગઈ

રોજની જેમ જ આજે પણ ધોમધખતી બપોરે શાકવાળી બારણે આવી અને બુમ પાડીને પૂછ્યું, "શાક જોઈએ, બેન?"

મમ્મીએ પણ રોજની જેમ જ અંદરથી બુમ પાડીને પૂછ્યું, "શું શું છે?"

"ગવાર, ચોળી, પાલક,..." આગળ કાંઈ બોલે તે પહેલાં જ મમ્મીએ કહ્યું, "ઉભી રે', આવું છું."

બારણે આવીને મમ્મીએ શાકવાળીના ટોપલા પર નજર નાખી પૂછ્યું, "પાલકનું શું?"

"બે રૂપિયાની ઝૂડી"

"રૂપિયામાં દે તો ચાર લઉં."

"નહીં પોષાય."

"ઠીક તો રહેવા દે." કહી મમ્મી બારણે જ ઉભી રહી.

શાકવાળી આગળ ગઈ અને પછી પાછું વળીને બોલી, "દોઢ રૂપિયો."

મમ્મીએ નનૈયો ચાલુ રાખ્યો. "રૂપિયામાં દેવી હોય તો જ વાત કર."

"નહીં પોષાય" કહી એ ફરી આગળ ગઈ. થોડું આગળ જઈને......

બીચારી પાછી આવી,મમ્મીને ખાત્રી હતી એ આવશે જ એટલે હજી બારણામાં જ ઉભી હતી. મમ્મીએ એને માથેથી ટોપલો ઉતારવામાં હાથ દીધો. પછી બરાબર જોઈ ચકાસીને ચાર ઝૂડી પાલક લઈ, ચાર રૂપિયા દીધા.

શાકવાળી ટોપલો ઉંચકીને માથે મુકવા ગઈ ત્યાં એને ચક્કર આવ્યાં. મમ્મીએ ટોપલો પકડીને નીચે મુક્યો. એનો હાથ પકડી પૂછ્યું, "જમી નથી?"

પેલી સહેજ પરાણે ફિક્કું મલકીને બોલી, "ના બેન. બસ, આટલું શાક વેચાઈ જાય એટલે દુકાનેથી સીધું-સામાન લઈ, ઘેર જઈ, રસોઈ બનાવીને પછી તરત જમીશ અને છોકરાવને પણ જમાડીશ.

"ઉભી રહે. અહીં બેસ." કહી મમ્મી રસોડામાંથી એક રકાબીમાં બે રોટલી, શાક ને ચટણી લઈ આવી. પછી થોડાં દાળ-ભાત આપ્યાં. છેલ્લે એક કેળું ખવડાવી, પાણી પાયું ને કોથળીમાં બાળકો માટે થોડો સુકો નાસ્તો પણ બાંધી દીધો...પછી શાકવાળી ટોપલો માથે લઈને આગળ ગઈ.

મારાથી રહેવાયું નહીં. મેં કીધું, "તેં આટલી નિર્દયતાથી આ ગરીબ સાથે પાલકના ભાવતાલ કર્યા , અડધી કીમતે લીધું, અને પછી જેટલા બચાવ્યા એનાથી વધુ તો એને ખાવાનું દીધું."

મમ્મી હસી અને પછી જે કીધું તે આજીવન મગજમાં કોતરાઈ ગયું.

વેપાર કરતી વખતે દયા ન કરવી અને દયા કરતી વખતે વેપાર ન કરવો..!!

*ચૂરેચૂરા*
ચંદ્રકાન્ત જે સોની (મોડાસા)

વૃધ્ધાશ્રમના નામ સરનામાવાળા પરબીડિયામાં આવેલી ટપાલને એણે ખોલ્યા વગર જ ડસ્ટબીનમાં નાખી દીધી,ફાડીને ચૂરેચૂરા કરીને....
"આ દસ્તાવેજમાં તમારા પિતાજીની સહી તો અવશ્ય જોઈશે જ..." વકીલે ભાર પૂર્વક અનિમેષને કહ્યું.."નહીં તો તમારે જમીન વેચાણ પેટે લીધેલી ટોકન રકમ પરત કરવી પડશે"
અનિમેષ ચિંતામાં પડ્યો. પિતાજીની વારંવાર આવતી ટપાલ તો એ વાંચતો જ ક્યાં હતો? કે એમને જવાબ આપવાનો પ્રશ્ર્ન ઉભો થાય? મોબાઈલ તો એ વખતે જન્મ્યા જ ન હતા...
. જમીનના ટોકન પેટે લીધેલી રકમ તો , નવી ગાડી પેટે ચૂકવાઈ ગઈ હતી...અને નવી ગાડી લઈ અનિમેષ અને એની પત્ની ઈશાકા તો પંદર દિવસથી ટૂર પર નીકળી ગયા હતા
"હવે તો, જમીન વેચાણ રાખનારને દસ્તાવેજ કરી જ આપવો પડે...કેમ કે એ દસ્તાવેજ માટે ઉતાવળ કરતો હતો..."વકીલે અનિમેષને તાકીદ કરી.
પિતાજીને , વૃધ્ધાશ્રમમાં જઈ ,રૂબરૂ વાત કરી, એમને મનાવી લેવાની ,મનમાં પેરવી ગોઠવી અનિમેષ ઘેર આવ્યો
ઘેર આવી એણે વૃધ્ધાશ્રમના લેન્ડ લાઈન પર ફોન કર્યો
અને પિતાજી સાથે વાત કરાવવાની વિનંતી પણ.....
સામે છેડેથી જબાબ હતો, "હા, અનિમેષભાઈ તમારા પિતાજીના અવસાનના સમાચાર આપવા અમે વારંવાર ફોન કર્યા...પણ નો રીપ્લાય આવતો હતો છેવટે સંસ્થાના કવરમાં આપને અમે જાણ કરી હતી.
અનિમેષથી "હાશ" બોલાઈ ગયું ને ફોન કટ કરી વકીલને ફોન કર્યો.."હા વકીલ સાહેબ, પિતાજી હયાત નથી રહ્યા...હવે?"
"તો સીધીલીટીના તમે વારસ...કામ સરળ" વકીલે એ અંગે કાર્યવાહી કરવાની હૈયાધારણા આપી..
"ચાલો, જે થયું તે સારા માટે..તારા બાપા જીવતા હોત તો કદાચ સહી ના પણ કરી હોત...."ઈશાકા મંદમંદ હસતાં બોલી..
એટલામાં ટપાલી રજીસ્ટર એ.ડી .ટપાલ આપવા આંગણામાં આવીને ઉભો હતો
આ ટપાલ એણે વાંચી....ચૂરેચૂરા કરતા પહેલાં
ટપાલ વૃધ્ધાશ્રમના વકીલની હતી...અનિમેષના પિતાજીએ એમની હયાતી ન હોય ત્યારે પોતાના નામની તમામ મિલકતો આ વૃધ્ધાશ્રમને દાન કરી દીધાની.....
અનિમેષ અને ઈશાકાના સ્વપ્નોના ચૂરેચૂરા...

🙏🙏🙏
ચંદ્રકાન્ત જે સોની
મોડાસા
.

🚨 સારી ગુણવત્તા વાળા હેલ્મેટ નું મહત્ત્વ 🚨

આજ રોજ સિવિલ હોસ્પીટલ ઇમરજન્સી વિભાગ માં નોકરી હતી બપોર ના ૩ વાગ્યા નો સમય હતો અને એમ્બ્યુલન્સ 🚑 ના સાઇરન નો અવાજ સંભળાયો અને એમ્બ્યુલન્સ માંથી રો- કકળાટ સાથે આખો પરિવાર ઇમરજન્સી રૂમ માં દોડતા આવ્યા. મન મક્કમ કર્યું કે નક્કી કંઇક ઈમરજન્સી આવી છે .

EMT એ આવી માહિતી આપી સાહેબ ફોલ ડાઉન છે . તરત જ સ્ટ્રેચર માં લાવેલા એ ભાઈ ની તપાસ કરવા હું સમય લીધા વગર આગળ વધ્યો. ભાઈ ભાન મા જ હતા પણ માથા પર થી લોહી ખુબ જ વહી રહ્યું હતું .

તમામ સારવાર ચાલુ કરી અને આઇસીયુ વિભાગ મા એમને શિફ્ટ કર્યા . એમના પત્ની ને પૂછ્યું " બેન શું થયું હતું ? "
"સાહેબ, હજુ તો સરધાર થી સાતમ-આઠમના કપડા લેવા નીકળ્યા હતા. હું, મારા ઘરના અને મારો બાબો, પાંચેક કિલોમીટર હોન્ડા ઉપર હજુ તો આગળ પુગ્યા હતા ત્યાં જ એક અભાગીયું કૂતરું આડું ઉતર્યું, તમારા ભાઈ એ એ કૂતરા ને બચાવવા માટે હોન્ડા ને સાઈડ મા કર્યું પણ બેલેન્સ નો રયું અને હોન્ડા સીધું નીચે ખાડા મા ઉતરી ગયું , બેન એક શ્વાસે રૂદન ભર્યા અવાજે 🥹 બધી આપવીતી જણાવી. માતાજી ની દયા થી હું ને મારો બાબો નીચે પડી ગયા તો બચી ગયા પણ એ સીધા ખાડા માં પડ્યા તો માથું ફાટી ગયું"

એટલું કહી ને બેન એ કહ્યું "સાહેબ મારા ઘરના સાજા તો થય જશે ને" આટલું બોલી ને એ હૈયાફાટ રુદન ને આંખ ની પાંપણ માં આવેલા આંસુ 🥹😢 માં ઢાંકી દીધું .

લાગણીવશ મે પૂછ્યું " બેન મારા ભાઈ એ માથે હેલ્મેટ નોતું પેર્યું,
" ના ભાઈ , રાજકોટ સુધી જ તો આવવું તું એમાં શું હેલ્મેટ પેરવું....."

હાલ તો એ ભાઈ આઇસીયુ માં જીવન મરણ વચ્ચે ઝઝૂમી રહ્યા છે . પાછળ આખો પરિવાર એના સાજા થઈ ને ઘરે આવવાની આશામાં આઇસીયુ ની બાર રોજ રાહ જોઈ રહ્યો છે . કદાચ માં ભગવતી ની કૃપા થી એ ભાઈ સાજા પણ થય જશે પણ શું દરેક વ્યક્તિ આઇસીયુ ની કપરી કસોટી માંથી બાર નીકળી શક્શે ??

તમામ મિત્રો ને ખાસ વિનંતિ 🙏 ટુ વ્હીલર પર ઘર થી બહાર નીકળો ત્યારે સારી ગુણવત્તા વાળા હેલ્મેટ ને માથા પર અવશ્ય લગાવો એ હેલ્મેટ કદાચ આજ કાલ ના ફેશન યુગ પ્રમાણે ફેશનેબલ નહિ લાગે પણ આપના જીવન ને આવનારી અઘરી મૂશ્કેલી થી બચાવી ચોક્કસ શક્શે 😊🙏

POST FROM:
Dr Rahul Singh Parmar. Rajkot PDU Hospital

*વડીલો જીવનના આ ત્રણ તબક્કામાં દુઃખી ના થશો:*

*(1) પહેલો પડાવ :-58 થી 65 વર્ષ*

કાર્યસ્થળ તમને દૂર કરે છે.
તમારી કારકિર્દી દરમિયાન તમે ગમે તેટલા સફળ અથવા શક્તિશાળી છો, તમે એક સામાન્ય વ્યક્તિ કહેવાશો. તેથી, તમારી ભૂતકાળની નોકરી સમયની માનસિકતા અને શ્રેષ્ઠતાની ભાવનાને વળગી ન રહો

*(2) બીજો પડાવ :-65 થી 72 વર્ષ*

આ ઉંમરે, સમાજ તમને ધીમે ધીમે દૂર કરે છે. તમે જે મિત્રો અને સહકાર્યકરોને મળો છો અને તેમની સાથે સામાજિક રીતે મળતા હતા તે ઓછા થઈ જશે અને તમારા અગાઉના કાર્યસ્થળ પર ભાગ્યે જ કોઈ તમને ઓળખે છે.
એવું ન કહો કે "હું હતો..." અથવા "હું એક સમયે હતો..." કારણ કે યુવા પેઢી તમને ઓળખશે નહીં, અને તમારે તેના વિશે અસ્વસ્થતા અનુભવવી જોઈએ નહીં!

*(3) ત્રીજો પડાવ :-72 થી 77 વર્ષ*

આ પડાવે, કુટુંબ તમને ધીમે ધીમે દૂર કરશે. જો તમારી પાસે ઘણા બાળકો અને પૌત્રો હોય, તો પણ મોટાભાગે તમે તમારા જીવનસાથી સાથે અથવા તમારી જાતે એકલાં રહેતા હશો.

જ્યારે તમારા બાળકો પ્રસંગોપાત મુલાકાત લે છે, ત્યારે તે સ્નેહની અભિવ્યક્તિ છે, તેથી ઓછી વાર આવવા માટે તેમને દોષ ન આપો, કારણ કે તેઓ તેમના પોતાના જીવનમાં વ્યસ્ત છે!

*(૪)અને છેલ્લે 77+ પછી*,
પૃથ્વી તમને ખતમ કરવા માંગે છે. આ સમયે, ઉદાસી અથવા શોક ન કરો, કારણ કે આ જીવનનો અંતિમ પડાવ છે, અને દરેક વ્યક્તિ આખરે આ માર્ગને અનુસરશે!

તેથી, જ્યારે આપણું શરીર હજી સક્ષમ છે, સંપૂર્ણ જીવન જીવો!
તમને
જે ગમતું હોય તે ખાઓ,
જે જોઈએ તે પીવો, રમો અને ગમતી વસ્તુઓ કરો.
આનંદમાં રહો, મોજથી જીવો..

58+ પછી મિત્રોનું ગૃપ બનાવી અવાર- નવાર નિયત સ્થળે, નિયત સમયે મળવાનું રાખો. ટેલિફોનીક સંપર્કમાં રહો. જીવનના જુના અનુભવો યાદ કરી વાગોળો અને એક બીજાને શેર કરો.

સદાય મોજમાં રહો.

🙏🙏🙏

*કુદરતી જીવન જીવો*

આપણાં ગુજરાતી ક્રાંતિકારી સ્વામી સચ્ચિદાનંદ ના યોગ બાબત વિચારો જાણો, સમજો ને અમલ કરો.
🙏

યોગ-ઉપવાસમાં જરાય ન માનતા સચ્ચિદાનંદ સ્વામીજી 88 વર્ષે પણ એનર્જીથી તરબતર છે !

શું કહેવું છે તેમને પોતાની સદાબહાર તંદુરસ્તી વિશે.
*કુદરતી જીવન જીવો:*
હું ૨૦-૨૨ વર્ષનો હતો ત્યારે રામદેવ બાબા કરાવે છે એવી યૌગિક ક્રિયાઓ કરતો હતો, પણ જ્યારે મને સમજાયું કે આમાંનું ઘણું કુદરત વિરોધી છે, ત્યારે એ બધું મેં છોડી દીધું.
નેતી, ધોતી, બસ્તી, કુંજલ, નૌલી જેવી યૌગીક ક્રિયાઓ અને વધુ પડતો પ્રાણાયામ કુદરત વિરોધી છે. આખી જિંદગી યોગ કરતા કેટલાય યોગીઓને મેં ભૂંડી રીતે મરતા જોયા છે.

યોગીઓએ બતાવેલી આ બધી ક્રિયાઓ આરોગ્યને બરબાદ કરી દે છે. લોકોને પ્રભાવિત કરવા હોય તો આ બધું બરાબર છે, પણ એ કરાય નહીં. ત્યાગી લોકો મરતાં બહુ રિબાય છે. એક ત્યાગી યોગી એટલું રિબાયા હતા કે મરતાં પહેલાં તેમણે એકરાર કર્યો હતો કે તેમણે જે કર્યું એ નહોતું કરવુ જોઈતું.

મારી સાથે કનખલમાં રહેતા એક યોગી મર્યા ત્યારે તેમના શરીરમાંથી એટલી દુર્ગંધ આવતી હતી કે સારવાર માટે તેમને અમેરિકા લઈ જવામાં આવ્યા હતા તો અમેરિકન સરકારે પણ તેમને તડીપાર કર્યા હતા.

આ બધા અનનૅચરલ જીવન જીવે છે, ગુફાઓમાં બેસે તો શરીરને ઑક્સિજન ન મળે અને પલાંઠી વાળીને બેસી રહે તેથી શરીરની હલનચલન ન થાય તેથી તે ડલ થઈ જાય.
મહેનત-મજૂરી કરનારા અને સહજ જીવન જીવતા લોકો જ સ્વસ્થ રહે છે અને તેમને સહજ મૃત્યુ મળે છે.
મારી આવી તતૂડી ભલે કોઈ ન સાંભળે, પણ એ હકીકત છે.

શરીરને સાચવવા હું કાંઈ નથી કરતો. તે એની મેળે જ સચવાય છે.યોગીઓ જે ધ્યાન કરે છે તે કુદરતી નથી, જીવન માટે જરૂરી પણ નથી. તમે જે કામ કરો એ ધ્યાનથી કરો, એમાં મન પરોવીને કરો તો એ તમારું ધ્યાન જ છે.

સોયમાં તમે દોરો પરોવો ત્યારે એ ધ્યાન જ છે.
ઘરનું કામ છોડી ધ્યાન કરવા બેસો તો જેવી આંખો બંધ કરો એવું અંદરથી મન કૂદાકૂદ કરવા લાગશે.
યોગ અને ધ્યાને લોકોને ઊંધા રસ્તે વાળી દીધા છે. યોગી થવા કરતાં ઉપયોગી થાઓ, લોકોને ઉપયોગી બનો. સેવા પ્રવૃત્તિ કરો. લોકોનું ભલું થાય એવાં કામ કરો એ સૌથી મોટી સાધના છે.

ગીતામાં પણ કહ્યું છે કે
યોગ: કર્મસુ કૌશલમ.
મારો નિત્યક્રમ:
- હું રોજ સવારે ૪ વાગ્યે ઊઠી જાઉં છું.
- નહાઈ-ધોઈ જાપ તથા પ્રાર્થના કરું.
- સાંજે સાડા છ વાગ્યે મંદિરમાં આરતી વગેરે પતે પછી મારી રૂમમાં જઈ થોડી વાર ટીવી જોઉં, જેમાં સમાચાર ખાસ જોઉં અને રાત્રે સાડા આઠ વાગ્યે સૂઈ જાઉં છું.
રોજ સવારે ૧૦ વાગ્યે અને સાંજે ૪ વાગ્યે જમી લઉં છું.
હવે ઉંમરના હિસાબે ઊંઘ જલદી ઊડી જાય છે તેથી રાત્રે ૧૨ વાગે જાગીને લખવા બેસી જાઉં ને પાછું મન થાકે ત્યારે સૂઈ જાઉં.
૧૯૯૪માં મદ્રાસમાં બાયપાસનું ઑપરેશન થયું હતું. જો કે એ કર્યા પછી મને સમજાયું કે એની જરૂર નહોતી. ડૉક્ટરોના દબાણને કારણે વળી એ થયું.
હાર્ટ માટે ડૉક્ટરે આપેલી એક ગોળી સિવાયની અત્યારે હું કોઈ દવા નથી લેતો.
કોઈ વાર તાવ જેવું લાગે તો સુદર્શનની ગોળી લઈ લઉં.
શરીરને કોઈ તકલીફ થાય તો આયુર્વેદિક દવા લઈ શકાય.
બાકી ..
શરીર આપમેળે સારું થઈ જતું હોય છે. સ્વાદિષ્ટ ખાઓ:

હું પહેલાં ખાવામાં ગાંધીજીના અસ્વાદના રવાડે ચઢ્યો હતો.અસ્વાદ એટલે મીઠું, મરચું, ખાંડ, તેલ, મસાલા વગેરે ન ખાવા.
એમાં મારું શરીર બગડી ગયું તેથી મેં એ બધું છોડી દીધું.
લગભગ ૩૦-૩૫ વર્ષથી બધું ખાઉં છું તો શરીર સારું રહે છે. મસાલા દવાઓ છે.
પશ્ચિમના દેશોના રવાડે ચઢી આપણે મસાલાનો ત્યાગ કરવા લાગ્યા એ ખોટી વાત છે. આપણા મસાલા લેવા માટે તો વાસ્કો દી ગામા ભારત આવ્યો હતો.ખાવાનું હંમેશાં સ્વાદિષ્ટ ખાઓ તો એ પચશે. કોળિયો મોઢામાં આવે ત્યારે ભરપૂર લાળ છૂટવી જોઈએ, એવું એ સ્વાદિષ્ટ હોવું જોઈએ.
હું રોજ બે જ ચીજો ખાઉં છું : દાળ-રોટલી
અથવા તો શાક-રોટલી.
થાળી ભરેલી હોય એવું મને ન જોઈએ, પણ જે હોય એ સ્વાદિષ્ટ હોવું જોઈએ. રોટલી બરાબર શેકાયેલી અને દાળ કે શાક સ્વાદમાં સરસ હોવાં જોઈએ. રસોઈ ખાવાની પ્રેરણા થાય એવી સરસ બનેલી હોવી જોઈએ. હું બધું જ ખાઉં છું, કોઈ વસ્તુની ઍલર્જી નથી. કાંદા-લસણ પણ ખાઉં છું. એટલું જ નહીં, આશ્રમમાં બધાને એ ભરપૂર ખાવા કહું છું.
ખાવાનું પ્રમાણસર ખાવું જોઈએ. મસાલામાં કે ખાવામાં અતિરેક ન થવો જોઈએ એમ હું માનું છું.

મનની પ્રસન્નતા મહત્વની છે, હસો, રમો, ટોન્ટ-ટૂચકા કરો, ખાઓ, જૉબ કરો, હરો, ફરો, જેનાથી મન પ્રસન્ન થાય એ બધું જ કરો, બસ મન મુકીને જિંદગી જીવો. મનની પ્રસન્નતા જ સૌથી મોટો યોગ છે. જે કામ કરો એ મન પરોવીને અને ખુશીથી કરો. જે કરવાથી મન ખુશ રહે એવાં કામ કરો.

મને જૂનાં ફિલ્મી ગીતો સાંભળવાં બહુ ગમે છે. એ હું જ્યારે મન થાય ત્યારે સાંભળું છું. સંગીતકાર શંકર-જયકિશનવાળા જયકિશને જે ધૂનો બનાવી છે... લાજવાબ...!!!

થોડા સમય પહેલાં દસ લાખ રૂપિયાના ખર્ચે મેં વાંસદા ગામમાં જયકિશનનું સ્ટૅચ્યુ મુકાવ્યું છે, જે પહેલી વાર બન્યું છે કે કોઈ ફિલ્મ સંગીતકારનું સ્ટૅચ્યુ મુકાયું હોય! જયકિશન વાંસદાનો મિસ્ત્રી હતો એની એના ગામના લોકોને પણ નહોતી ખબર!

બસ... એક પ્રોફેસર અને એક સંત એમ બન્નેના સ્વાદિષ્ટ અને વિવિધતા સભર ખોરાક વિષેના વિચારોથી આજ સાંજથી જ તમારા દૈનિક ભોજનમાં પરિવર્તન લાવી દેજો. આ ખવાય, આ ન ખવાય તેના રવાડે ચડતા નહી, દિલ જે માગે તેને સંતોષજો. અને પછી જુઓ જિંદગીના પાટા કેવા બદલાઈ જાય છે. ચારે તરફ ખૂશી અને પ્રસન્ન્તા છવાઈ ગઈ હશે અને તમારો પીછો નહી છોડે....

*-- સ્વામી સચ્ચિદાનંદ*

🙏🙏🙏

મોટાભાઈ એ કહ્યું પહેલા જો તેં આટલા જ પ્રેમ થી વાત કરી હોત તો બધું જ તને આપી દેત,
ઘરે આવી જા પ્રેમ થી બેસીને વાતો કરીશું,
આટલી કડવાહટ ...થોડા મીઠા શબ્દો બોલતા ક્યાં ચાલી ગઈ ? ખબર જ ન પડી...
કાલ.. જે એક ઈંચ જમીન માટે લડતા હતા... એ આજ બધુ જ દેવા તૈયાર થઈ ગયા.
મિત્રો, ત્યાગ ની ભાવના રાખીએ અને હંમેશા દેવા માટે તત્ત્પર રહીશું તો સામેવાળા નું હૃદય પરિવર્તન થશે જ...
અને હંમેશા યાદ રાખવાનું કે સબન્ધ મા ક્યારેય નફો કે નુકસાન નહી જોવાનું ...

🙏🙏🙏

*સબંધમાં નફો કે નુકસાન ન જોવાય*

સડક કિનારે એક 12-13 વર્ષ ની દીકરી તરબુચ વેચતી હતી...
વિશાલે ગાડી રોકી પૂછયું, બેટા, તરબુચ કેમ આપ્યા..??
દીકરીએ કહ્યું, એક નંગના 50 રૂપિયા સાહેબ, પાંચેક કિલા વજન હશે,,
પાછળની સીટ પર બેઠેલી તેની પત્ની ભાવિકા એ કહ્યું... આટલા મોંઘા ?
ચાલો આગળથી લઈ લઈશું....
વિશાલે કહ્યું, ક્યાં મોંઘા છે ?
બજાર માં થી તો તું વીસ રૂપિયા કિલોના લઈ આવે છે.
ભાવિકા એ કહ્યું, તમને ના ખબર પડે...
મને ભાવ તાલ કરવા દો...
દીકરીને કહ્યું, 30 નું નંગ આપવું હોય તો આપ નહિંતર કઈ નહિ...
દીકરી બોલી, આંટી 40 નું તો મને પડે છે...
ચાલો 45 આપી દેજો...
એના થી સસ્તું તો નહી આપી શકું 🙏🏻
ભાવિકા એ હવે 10 ₹ માટે ય ઈમોશનલ દાવ રમી લીધો અને પોતાના દીકરા ને બતાવી ને પેલી છોકરી ને ક્યે કે " જો આ તારા નાના ભાઈ જેવો છે, એના માટે થોડું સસ્તું કરી આપ...
આમ કહી પોતાના દીકરા તરફ ઈશારો કર્યો..
સુંદર બાળકને જોઇ ને દીકરી ગાડી તરફ આવી...
ગાલ પર હાથ ફેરવી કહ્યું , સાચે જ મારો ભાઈ ખૂબ સુંદર છે , આંટી...
ભાવિકાએ કહ્યું, બેટા દીદી ને નમસ્તે બોલ,,, બાળકે પણ પ્રેમ થી નમસ્તે દીદી........કહ્યું.
દીકરી એ દરવાજો ખોલી બાળક ને તેડી લીધું.. પૂછયું, ભાઈ તારું નામ શું છે..??
દીદી મારું નામ ગોલું છે...
સાચે જ તું ગોળ મટોળ છે મારા ભાઈ...
તરબુચ ખાઈશ..?
એમ કહી એક તરબુચ લાવી ભાઈ નાં હાથ માં આપ્યું પરંતુ વજન હોવાથી હાથ માં થી નીચે પડી ત્રણ ચાર ટુકડા થઈ ગયા...
ગોલુ થી પડી ગયું એટલે રડવા લાગ્યો.
બેન બોલી, અરે ભાઈ રડ નહીં, હૂં બીજું લાવી આપું, એમ કહીને રેંકડી પર લેવા ગઈ, ત્યાં સુધીમાં ભાવિકા એ ગોલુ ને અંદર લઈ લીધો, દરવાજો બંધ કરી દીધો.
દીકરી આવી ખુલા કાચમાંથી તરબુચ આપતા બોલી.. લે ભાઈ આ મીઠું નીકળશે... વિશાલ આ બધી હરકત જોઈ રહ્યો હતો.
ભાવિકા એ કહ્યું , જે તૂટ્યું છે એના પૈસા નહી આપું, એ તો તારી ભુલ હતી.
દિકરી હસતાં હસતાં બોલી આંટી, બન્નેમાંથી એકેય ના પૈસા નથી જોતા, મેં તો મારા ભાઈ ને આપ્યું છે...
આટલું સાંભળી વિશાલ ને તેની પત્ની બન્ને ચોંકી ઉઠ્યા,, કહ્યું બેટા બન્ને ના પૈસા લઈ લે.. એમ કહી સો રૂપિયા હાથે થી લંબાવ્યા,
દિકરી ઝડપથી રેંકડી પાસે જતી રહી,
વિશાલ નીચે ઉતરી, પાસે આવીને કહ્યું , બેટા પૈસા લઈ લે, તારું ખૂબ નુકસાન થઈ જશે.
દિકરી બોલી... "મા કહેતી કે જ્યાં સંબંધની વાત આવે ત્યાં નફો નુકસાન નહી જોવાનું...
તમે ગોલુ ને મારો ભાઈ કહ્યો મને ખૂબ ગમ્યું... મારે પણ ગોલુ જેવો જ ભાઈ હતો પરંતુ..."
વિશાલે કહ્યું, શું થયું હતું તારા ભાઈ ને..?
દીકરી એ કહ્યું કે જ્યારે એ બે વર્ષ નો હતો ત્યારે રાત્રિ ના તાવ આવ્યો હતો, સવારે માં હોસ્પિટલ લઈ જાય તે પહેલા જ શ્વાસ છોડી દીધો હતો,, એના એક વર્ષ પહેલા પાપા પણ અમને મૂકી ને જતા રહ્યા.. અંકલ, મને મારા ભાઈની ખૂબ યાદ આવે છે...
ભાવિકા એ કહ્યું, બેટા પૈસા લઈ લે......
આંટી , હૂં પૈસા તો નહિ જ લઉં..
ભાવિકા ગાડી માં ગઈ, પોતાની બેગ માં થી એક ચાંદી ની ઝાંઝર ની જોડી કાઢી જે પોતાની આઠ વર્ષની દીકરી માટે આજે જ ત્રણ હજારમાં ખરીદી હતી...
દીકરી ને દેતા બોલી.. તે ગોલુ ને ભાઈ માન્યો છે ને તો હૂં તારી મા કહેવાઉં તો તું ના ન કહેતી...
દીકરીએ હાથ ન લંબાવ્યો, તો જબરદસ્તીથી દીકરીના ખોળામા ઝાંઝર મૂકતા બોલી, રાખી લે બેટા.. જ્યારે પણ પહેરીશ ત્યારે અમારી બધાની યાદ આવશે... આટલું કહી ઝડપથી ગાડી માં બેસી ગઈ.
દીકરીને, બાય, કહેતા વિશાલે ગાડી સ્ટાર્ટ કરી,,, ગાડી ચલાવતા ચલાવતા વિચારી રહ્યો હતો કે ભાવુકતા શું ચીજ છે ?
થોડા સમય પહેલા પોતાની પત્ની દસ વીસ રૂપિયા બચાવવા માટે બાંધ છોડ કરી રહી હતી, ને થોડી જ ક્ષણો મા આટલી બદલાઈ ગઈ..
જો તો ખરા...ત્રણ હજારનું ઝાંઝર આપી દીધું...!!
ત્યાં જ અચાનક વિશાલ ને દીકરીની વાત યાદ આવી... કે સંબંધ મા નફો કે નુકસાની ન જોવાય...
વિશાલ ને થોડા વર્ષો થી પ્રોપર્ટી બાબતે પોતાના જ ભાઈ સાથે કેસ ચાલી રહ્યો હતો..
વિશાલે તરત જ ભાઈ ને ફોન લગાવ્યો કહ્યું.. ભાઈ હૂં વિશાલ બોલું છું,
સામે થી ભાઈ એ કહ્યું... ફોન કેમ કર્યો..? વિશાલે કહ્યું ભાઈ મેઈન માર્કેટ વાળી દુકાન તું રાખી લે, બજાર વાળી હું રાખીશ...
અને હા મોટો પ્લોટ તું રાખી લે જ્યારે નાનો પ્લોટ હું રાખી લઈશ..
હું કાલે જ આપણો કેસ ચાલે છે એ પાછો ખેંચી લઈશ...
સામે થી થોડો સમય અવાજ જ ના આવ્યો, પછી મોટા ભાઈ એ કહ્યું,છોટુ ,આમ કરવાથી તો તને ખૂબ જ નુકસાન થશે...?
ત્યારે વિશાલે કહ્યું આજ મને સમજાણું છે કે સંબંધમા નફો કે નુકસાન ન જોવાઈ, એક બીજા ની ખુશી જોવાની હોય....
ફોન મા સામેથી એકદમ ખામોશી છવાય ગઈ, થોડી ક્ષણો પછી વિશાલ ને સામેથી મોટા ભાઈ નો રડવાનો અવાજ સંભળાયો, વિશાલે કહ્યું, રડી રહ્યા છો ભાઈ...?

उधर बुआ कमरे में पुरानी फटी चादर बिछे खटिया पर अपने भैया के पास बैठी थीं....

बुआ जी का बेटा श्याम दोड़ कर फ़ूफा जी को बुला लाया था.

राखी बांधने का मुहूर्त शाम सात बजे तक का था.मम्मी अपनी ननद को लेकर मॉल चली गयी थी सबके लिए नए ड्रेसेस खरीदने और बुआ जी के घर के लिए किराने का सामान लेने के लिए....

शाम होते होते पूरे घर का हुलिया बदल गया था

नए पर्दे, बिस्तर पर नई चादर, रंग बिरंगे डोर मेट, और सारा परिवार नए ड्रेसेस पहनकर जंच रहा था.

न जाने कितने सालों बाद आज जया बुआ की रसोई का भंडार घर लबालब भरा हुआ था....

धीरे धीरे एक आत्म विश्वास सा लौटता दिख रहा था बुआ के चेहरे पर....

पर सच तो ये था कि उसे अभी भी सब कुछ स्वप्न सा लग रहा था....

बुआ जी ने थाली में राखियाँ सज़ा ली थी

मिठाई का डब्बा रख लिया था

जैसे ही पापा को तिलक करने लगी पापा ने बुआ को रुकने को कहा

सभी आश्चर्यचकित थे...

" दस मिनट रुक जाओ तुम्हारी दूसरी बहनें भी बस पहुँचने वाली है. "

पापा ने मुस्कुराते हुए कहा तो सभी पापा को देखते रह गए....

तभी बाहर दरवाजे पर गाड़ियां के हॉर्न की आवाज सुनकर बुआ ,मम्मी और फ़ूफ़ा जी दोड़ कर बाहर आए तो तीनों बुआ का पूरा परिवार सामने था....

जया बुआ का घर मेहमानों से खचाखच भर गया था.

महराजगंज वाली नीलम बुआ बताने लगी कि कुछ समय पहले उन्होंने पापा को कहा था कि क्यों न सब मिलकर चारो धाम की यात्रा पर निकलते है...

बस पापा ने उस दिन तीनों बहनो को फोन किया कि अब चार धाम की यात्रा का समय आ गया है..

पापा की बात पर तीनों बुआ सहमत थी और सबने तय किया था कि इस बार जया के घर सब जमा होंगे और थोड़े थोड़े पैसे मिलाकर उसकी सहायता करेंगे.

जया बुआ तो बस एकटक अपनी बहनों और भाई के परिवार को देखे जा रहीं थीं....

कितना बड़ा सरप्राइस दिया था आज सबने उसे...

सारी बहनो से वो गले मिलती जा रहीं थीं...

सबने पापा को राखी बांधी....

ऐसा रक्षाबन्धन शायद पहली बार था सबके लिए...

रात एक बड़े रेस्त्रां में हम सभी ने डिनर किया....

फिर गप्पे करते जाने कब काफी रात हो चुकी थी....

अभी भी जया बुआ ज्यादा बोल नहीं रहीं थीं.

वो तो बस बीच बीच में छलक आते अपने आंसू पोंछ लेती थी.

बीच आंगन में ही सब चादर बिछा कर लेट गए थे...

जया बुआ पापा से किसी छोटी बच्ची की तरह चिपकी हुई थी..

मानो इस प्यार और दुलार का उसे वर्षों से इन्तेज़ार था
बातें करते करते अचानक पापा को बुआ का शरीर एकदम ठंडा सा लगा तो पापा घबरा गए थे...

सारे लोग जाग गए पर जया बुआ हमेशा के लिए सो गयी थी....

पापा की गोद में एक बच्ची की तरह लेटे लेटे वो विदा हो चुकी ..

पता नही कितने दिनों से बीमार थीं....

और आज तक किसी से कही भी नही थीं...

*आज सबसे मिलने का ही आशा लिये जिन्दा थीं शायद...!!*

अपनों का ध्यान रखें। जो समर्थ है वो अपने असमर्थ रिश्तेदारों की सहायता करें।
🙏🙏🙏
🌸हम बदलेंगे,युग बदलेगा।🌸

*Ruby Jain:*

*मेरी छोटी बुआ...!!*

रक्षाबंधन का त्यौहार पास आते ही मुझे सबसे ज्यादा जमशेदपुर (झारखण्ड )वाली बुआ जी की राखी के कूरियर का इन्तेज़ार रहता था.

कितना बड़ा पार्सल भेजती थी बुआ जी.

तरह-तरह के विदेशी ब्रांड वाले चॉकलेट,गेम्स, मेरे लिए कलर फूल ड्रेस , मम्मी के लिए साड़ी, पापाजी के लिए कोई ब्रांडेड शर्ट.

इस बार भी बहुत सारा सामान भेजा था उन्होंने.

पटना और रामगढ़ वाली दोनों बुआ जी ने भी रंग बिरंगी राखीयों के साथ बहुत सारे गिफ्टस भेजे थे.

बस रोहतास वाली जया बुआ की राखी हर साल की तरह एक साधारण से लिफाफे में आयी थी

पांच राखियाँ, कागज के टुकड़े में लपेटे हुए रोली चावल और पचास का एक नोट.

मम्मी ने चारों बुआ जी के पैकेट डायनिंग टेबल पर रख दिए थे ताकि पापा ऑफिस से लौटकर एक नजर अपनी बहनों की भेजी राखियां और तोहफे देख लें...

पापा रोज की तरह आते ही टी टेबल पर लंच बॉक्स का थैला और लैपटॉप की बैग रखकर सोफ़े पर पसर गए थे.

"चारो दीदी की राखियाँ आ गयी है...

मम्मी ने पापा के लिए किचन में चाय चढ़ाते हुए आवाज लगायी थी...

"जया का लिफाफा दिखाना जरा...

पापा जया बुआ की राखी का सबसे ज्यादा इन्तेज़ार करते थे और सबसे पहले उन्हीं की भेजी राखी कलाई में बांधते थे....

जया बुआ सारे भाई बहनो में सबसे छोटी थी पर एक वही थी जिसने विवाह के बाद से शायद कभी सुख नहीं देखा था.

विवाह के तुरंत बाद देवर ने सारा व्यापार हड़प कर घर से बेदखल कर दिया था.

तबसे फ़ूफा जी की मानसिक हालत बहुत अच्छी नहीं थी. मामूली सी नौकरी कर थोड़ा बहुत कमाते थे .

बेहद मुश्किल से बुआ घर चलाती थी.

इकलौते बेटे श्याम को भी मोहल्ले के साधारण से स्कूल में डाल रखा था. बस एक उम्मीद सी लेकर बुआ जी किसी तरह जिये जा रहीं थीं...

जया बुआ के भेजे लिफ़ाफ़े को देखकर पापा कुछ सोचने लगे थे...

'गायत्री इस बार रक्षाबंधन के दिन हम सब सुबह वाली पैसेंजर ट्रेन से जया के घर रोहतास (बिहार )उसे बगैर बताए जाएंगे...

"जया दीदी के घर..!!

मम्मी तो पापा की बात पर एकदम से चौंक गयी थी...

आप को पता है न कि उनके घर मे कितनी तंगी है...

हम तीन लोगों का नास्ता-खाना भी जया दीदी के लिए कितना भारी हो जाएगा....वो कैसे सबकुछ मैनेज कर पाएगी.

पर पापा की खामोशी बता रहीं थीं उन्होंने जया बुआ के घर जाने का मन बना लिया है और घर मे ये सब को पता था कि पापा के निश्चय को बदलना बेहद मुश्किल होता है...

रक्षाबंधन के दिन सुबह वाली धनबाद टू डेहरी ऑन सोन पैसेंजर से हम सब रोहतास पहुँच गए थे.

बुआ घर के बाहर बने बरामदे में लगी नल के नीचे कपड़े धो रहीं थीं....

बुआ उम्र में सबसे छोटी थी पर तंग हाली और रोज की चिंता फिक्र ने उसे सबसे उम्रदराज बना दिया था....

एकदम पतली दुबली कमजोर सी काया. इतनी कम उम्र में चेहरे की त्वचा पर सिलवटें साफ़ दिख रहीं थीं...

बुआ की शादी का फोटो एल्बम मैंने कई बार देखा था. शादी में बुआ की खूबसूरती का कोई ज़वाब नहीं था. शादी के बाद के ग्यारह वर्षो की परेशानियों ने बुआ जी को कितना बदल दिया था.

बेहद पुरानी घिसी सी साड़ी में बुआ को दूर से ही पापा मम्मी कुछ क्षण देखे जा रहे थे...



पापा की आंखे डब डबा सी गयी थी.

हम सब पर नजर पड़ते ही बुआ जी एकदम चौंक गयी थी.

उन्हें समझ नहीं आ रहा था कि वो कैसे और क्या प्रतिक्रिया दे.

अपने बिखरे बालों को सम्भाले या अस्त व्यस्त पड़े घर को दुरुस्त करे.उसके घर तो बर्षों से कोई मेहमान नहीं आया था...

वो तो जैसे जमाने पहले भूल चुकी थी कि मेहमानों को घर के अंदर आने को कैसे कहा जाता है...

बुआ जी के बारे मे सब बताते है कि बचपन से उन्हें साफ सफ़ाई और सजने सँवरने का बेहद शौक रहा था....

पर आज दिख रहा था कि अभाव और चिंता कैसे इंसान को अंदर से दीमक की तरह खा जाती है...

अक्सर बुआ जी को छोटी मोटी जरुरतों के लिए कभी किसी के सामने तो कभी किसी के सामने हाथ फैलाना होता था...

हालात ये हो गए थे कि ज्यादातर रिश्तेदार उनका फोन उठाना बंद कर चुके थे.....

एक बस पापा ही थे जो अपनी सीमित तनख्वाह के बावजूद कुछ न कुछ बुआ को दिया करते थे...

पापा ने आगे बढ़कर सहम सी गयी अपनी बहन को गले से लगा लिया था.....

"भैया भाभी मन्नू तुम सब अचानक आज ?*

*सब ठीक है न...?

बुआ ने कांपती सी आवाज में पूछा था...

आज वर्षों बाद मन हुआ राखी में तुम्हारे घर आने का..

तो बस आ गए हम सब...

पापा ने बुआ को सहज करते हुए कहा था.....
"भाभी आओ न अंदर....

मैं चाय नास्ता लेकर आती हूं...

जया बुआ ने मम्मी के हाथों को अपनी ठण्डी हथेलियों में लेते हुए कहा था

"जया तुम बस बैठो मेरे पास. चाय नास्ता गायत्री देख लेगी."

हमलोग बुआ जी के घर जाते समय रास्ते मे रूककर बहुत सारी मिठाइयाँ और नमकीन ले गए थे......

मम्मी किचन में जाकर सबके लिए प्लेट लगाने लगी थी...

ના, દાદા ! કાગળ વળી શું દેવો’તો ! ગાંફના ધણીને એમ ખબર નહિ હોય કે જીવતાજાગતા માનવીથીયે કાગળની કટકીની આંઈ વધુ ગણતરી હશે !

ચમારના તોછડા વેણની અંદર વાંકાનેરના રાજાએ કંઈક સચ્ચાઈ ભરેલી ભાળી. આખા ગઢમાં વાત પ્રસરી ગઈ કે ગાંફના એક ઢોર ચીરનારો આવીને ખસતા ગામની પહેરામણી સંભળાવી ગયો. રાણીને માથે મે’ણાંના ઘા પડતા હતા તે થંભી ગયા. અને બીજી બાજુએ ચમારે ગાંફનો કેડો પકડ્યો. એને બીક હતી કે જો કદાચ વાંકાનેરથી અસવાર છૂટીને ગાંફ જઈ ખબર કાઢશે તો ગાંફનું ને મારું નાક કપાશે. એટલે મૂઠીઓ વાળીને એ તો દોડવા માંડ્યો. ગાંફ પહોંચીને ગઢમાં ગયો, જઈને દરબારને મોઢામોઢ વેણ ચોડ્યાં :

ફટ્ય છે તમને દરબાર ! લાજતા નથી ? ઓલી બોનડી બચારી વાંકાનેરને ગોખે બેઠી બેઠી પાણીડાં પાડે છે. એને ધરતીમાં સમાવા વેળા આવી પહોંચી છે અને તમે આંહીં બેઠા રિયા છો ? બાપુ ! ગાંફને ગાળ બેસે એનીય ખેવના ન રહી ?

પણ છે શું મૂરખા ? દરબાર આ મીઠી અમૃત જેવી ગાળો સાંભળીને હસતા હસતા બોલ્યા.

હોય શું બીજું ? ભાણેજ પરણે છે ને મામા મોસાળાં લઈને અબઘડી આવશે એવી વાટ જોવાય છે.

અરરર ! એ તો સાંભર્યું જ નહિ : ગજબ થયો ! હવે કેમ કરવું ?

હવે શું કરવાનું હતું ? ઈ તો પતી ગયું હવે તો મારે જીવવું કે જીભ કરડીને મરવું એજ વાત બાકી રઈ છે.

કાં એલા ! તારું તે શું ફટકી ગ્યું છે ?

હા બાપુ ! ફટકી ગ્યું’તું એટલે જ તમારા થકી મામેરામાં ખસતા ગામ દઈને આવ્યો છું.

શી વાત કરછ ? તું આપણું ખસતા દઈ આવ્યો ?

હા, હા ! હવે તમારે જે કરવું હોય તે કહી નાખો ને એટલે મને મારો મારગ સૂઝે.

દરબારનું હૈયું ભરાઈ આવ્યું : વાહ ! વાહ, મારી વસ્તી ! પરદેશમાંય એને મારી આબરૂ વહાલી થઈ. ગાંફનું બેસણું લાજે એટલા માટે એણે કેટલું જોખમ ખેડ્યું ! વાહ ! મારી વસ્તીને મારા ઉપર કેટલો વિશ્વાસ !…ભાઈ ! ખસતા ગામ તેં તારા બોલ ઉપર દીધું એ મારે અને મારી સો પેઢીને કબૂલ મંજૂર છે.

આજે તારે મરવાનું હોય ? તારા વિના તો મારે મરવું પડત..બાપ

ચમારને દરબારે પાઘડી બંધાવી, અને ડેલીએ ભાણેજનાં લગ્ન ઊજવવાં શરૂ થયાં. ચમારવાડે પણ મરદો ને ઓરતો પોરસમાં આવી જઈ વાતો કરવા લાગ્યાં :

વાત શી છે ? આપણા ભાણુભા પરણે એનાં મોસાળાં આપણે ન કરીએ તો કોણ કરે ? ધણી ભૂલ્યો, પણ આપણાથી ભુલાય ?

વાંકાનેરના અસવારે આવીને ખબર કાઢ્યા ગાંફના ધણીએ જવાબ મોકલ્યો : એમાં પૂછવા જેવું શું લાગ્યું ? ગાંફની વસ્તીને તો મેં કોરે કાગળે સહિયું કરી આપી છે.’ વરની માતા હવે દાઝ કાઢી કાઢીને વાંકાનેરના દરબારગઢમાં લગ્નગીત ગજવી રહ્યાં છે કે

તરવાર સરખી ઊજળી રે ઢોલા !
તરવાર ભેટમાં વિરાજે એ વાલીડા વીરાને,
એવી રે હોય તો પ્રણજો રે ઢોલા નીકર સારેરી પરણાવું રે વાલીડા વીરને

સૌરાષ્ટ્ર ની રસધાર ભાગ - 3

"બોલ "

લેખક - ઝવેરચંદ મેઘાણી.

વાંકાનેર દરબારગઢમાં આજ રંગરાગની છોળો ઊડે છે ગઢના માણસો તો શું પણ કૂતરાં મીંદડાંયે ગુલતાનમાં ડોલી રહ્યા ઓરડામાં વડારણોનાં ગીતો ગાજે છે અને દોઢીમાં શરણાઈઓ પ્રભાતિયાંના સૂર છેડી વરરાજાને મીઠી નીંદરમાંથી જગાડે છે દરબારના કુંવર પરણે છે વાંકાનેરની વસ્તીને ઘેર સોનાનો સૂરજ ઊગ્યો છે.

આખું ગામ જ્યારે હરખમાં ગરકાવ હતું ત્યારે એક જ માનવીના હૈયામાંથી અફસોસના નિસાસા નીકળી રહ્યા છે આખી રાત એણે પથારીમાં આળોટી આળોટીને વિતાવી છે : મટકુંયે નથી માર્યું જાગીને મનમાં મનમાં ગાયા કર્યું કે...

વીરા ચાંદલિયો ઊગ્યો ને હરણ્યું આથમી રે,
વીરા, ક્યાં લગણ જોઉં તમારી વાટ રે,
મામેરા વેળા વહી જાશે રે….

ડેલીએ જરાક કોઈ ઘોડા કે ગાડાનો સંચાર થાય ત્યાં તો આશા ભરી ઊઠી ઊઠીને એ ડેલીમાં નજર કર્યા કરે છે પણ અત્યાર સુધી જેની વાત જોતી હતી તે મહેમાનના ક્યાંયે વાવડ નથી.

શોકાતુર માનવી બીજું કોઈ નહિ પણ વરરાજાની ખુદ જનેતા છે જેનું પેટ પરણતું હોય એને અંતરે વળી હરખ કેવા ? એને તો કંઈક કંઈક રિસામણાં મનામણાં કરવાનાં હોય સંભારી સંભારીને સહુ સગાંવહલાંને લગ્નમાં સોંડાડવાનાં હોય એ બધું તો હોય પણ વાંકાનેરના રાજકુંવરની માતાને હૈયે તો બીજી વધુ અણીદાર બરછી ખટકતી હતી રાજાજી આવી આવીને એને મે’ણાં મારતા હતા :

કાં ! કહેતાં’તાં ને કુંવરના મામા મોટું મોટું મોસાળું કરવા આવશે !

કાં ? ગાંફ ગામથી પહેરામણીનું ગાડું આવી પહોંચ્યું ને ? તમારાં પિયરિયાંએ તો તમારા બધાય કોડ પૂર્યા કે શું !

ઊજળું મોં રાખીને રાણી મરકતે હોઠે ઉત્તર દેતાં હતાં કે : હા ! હા ! જો જો તો ખરા, દરબાર ! હવે ઘડી બેઘડીમાં મારા પિયરનાં ઘોડાંની હણહણાટી સંભળાવું.. આવ્યા વિના એ રહે જ નહિ.

પહેરામણીનું ચોઘડિયું બેસવા આવ્યું ગોખમાં ડોકાઈ ડોકાઈ ને રાણી નજર કરે છે કે ગાંફને માર્ગે ક્યાંય ખેપટ ઊડે છે ! ક્યાંય ઘોડાના ડાબા ગાજે પણ એમ તો કંઈ કંઈ વાર તણાઈ તણાઈને એ રજપૂતાણીની આંખો આંસુડે ભીંજાતી હતી એવામાં ઓચિંતો મારગ ઉપરથી અવાજ આવ્યો :

‘બા, જે શ્રીકરશન… સાંભળીને રાણીએ નીચે નજર કરી

ગાંફના ચમારને ભાળ્યો કેમ જાણે પોતાનો માનો જણ્યો ભાઈ આવીને ઊભો હોય.., એવો ઉલ્લાસ પિયરના એક ચમારને દેખીને એના અંતરમાં ઊપજવા લાગ્યો કેમ કે એને મન તો આજ આખું મહિયર મળી ગયું લાગતું હતું એ બોલ્યાં :

ઓહોહો ! જે શ્રીકરશન ભાઈ ! તું આંહીં ક્યાંથી બાપુ ?

બા., હું તો ચામડાં વેચવા આવ્યો છું મનમાં થયું કે લાવને, બાનું મોઢું તો જોતો જાઉં પણ ગઢમાં તો આજ લીલો માંડવો રોપાતો હોય ભામણબામણ ઊભા હોય એટલે શી રીતે જવાય ? પછી સૂઝ્યું કે પછવાડે ગોખેથી ટહુકો કરતો જાઉં !

હેં ભાઈ ! ગાંફના કાંઈ વાવડ છે ?

ના, બા ! કેમ પૂછ્યું ? વીવાએ કોઈ નથી આવ્યું ?

રાણી જવાબ વાળી ન શક્યાં. હૈયું ભરાઈ આવ્યું. ટપ ટપ આંખો માંથી પાણી પડવા લાગ્યાં.

ચમાર કહે : ‘અરે, બા ! બાપ ! ખમ્મા તમને, કાં કોચવાવ ?’

ભાઈ ! અટાણે કુંવરને પેરામણીનો વખત છે. પણ ગાંફનું કોઈ નથી આવ્યું એક કોરીય મામેરાની નથી મોકલી અને મારે માને મેણાંના મે વરસે છે મારા પિયરિયાં તે શું બધા મરી ખૂટ્યાં ?

કોઈ નથી આવ્યું ? ચમારે અજાયબ બનીને પૂછ્યું.

ના, બાપ ! તારા વિના કોઈ નહિ.

ચમારના અંતરમાં એ વેણ અમૃતની ધાર જેવું બનીને રેડાઈ ગયું.
મારા વિના કોઈ નહિ ! હાં ! મારા વિના કોઈ નહિ ! હું ય ગાંફનો છું ને ! ગાંફની આબરૂના કાંકરા થાય એ ટાણે હું મારો ધરમ ન સંભાળું ? આ બે’નડીનાં આંસુડાં મારાથી શે દીઠાં જાય ?

એ બોલી ઊઠ્યો :

બા ! તું રો તો તને મારાં છોકરાંના સોગંદ. હમણાં જોજે, ગાંફની આબરૂને હું જાતી રોકું છું કે નહિ ?

અરેરે, ભાઈ ! તું શું કરીશ ?

શું કરીશ ? બા, બાપુને હું ઓળખું છું આજ એની કોણ જાણે કેમ ભૂલ થઈ હોય.., પણ હું એને ઓળખું છું તું ધરપત રાખજે હો, "માં" શું કરવું તે મને સૂઝી ગયું છે એમ કહીને ચમાર ચાલ્યો..

દરબારગઢની દોઢીએ જઈને દરબારને ખબર મોકલ્યા :

ગાંફથી ખેપિયો આવ્યો છે અને દરબારને કહો, ઝટ મોઢે થાવું છે.

દરબાર બહાર આવ્યાં. તેમણે ચમારને દેખ્યો; મશ્કરીનાં વેણ કાઢ્યાં :

કાં ભાઈ ! મામેરું લઈને આવ્યા છો કે ?

હા, અન્નદાતા ! આવ્યો છું તો મામેરું લઈને જ.

એમ ! ઓહો ! કેમ, તમને મોકલવા પડ્યા ! ગાંફના રજપૂત ગરાસિયા શું દલ્લીને માથે હલ્લો લઈને ગયેલ છે ?

અરે દાદા ! ગાંફના ધણીને તો પોતાની તમામ વસ્તી પોતાના કુટુંબ જેવી છે. આજ મારા બાપુ પંડે આવતા હતા, પણ ત્યાં એક મરણું થઈ ગયું. કોઈથી નીકળાય તેવું ન રહ્યું, એટલે મને દોડાવ્યો છે.

ત્યારે તો મામેરાનાં ગાડાંની હેડ્ય વાંસે હાલી આવતી હશે, કાં ?

એમ હોય, બાપા ! ગાંફના ભાણેજનાં મોસાળાં કાંઈ ગાડાંની હેડ્યુંમાં સામે ?

ત્યારે ?

એ અમારું ખસતા ગામ કુંવરને પે’રામણીમાં દીધું.

દરબારે મોમાં આંગળી નાંખી એને થયું કે આ માણસની ડગળી ખસી ગઈ હશે.

એણે પૂછ્યું : કાંઈ કાગળ દીધો છે ?

અમરેલી જિલ્લાના નીલવળા ગામના તરવરિયા કાઠી યુવાન જયેશ ખાચરે ૨૦૧૮માં જી.પી.એસ.સી.ની પરીક્ષા પાસ કરી અને નાણા વિભાગમાં ક્લાસ-૨ અધિકારી તરીકે સેવામાં જોડાઈ ગયો. ગામડાની સરકારી શાળામાં ભણેલો આ યુવાન પોતાની ક્ષમતાના જોરે માત્ર ૨૨ વર્ષની ઉંમરમાં અધિકારીના ઉચ્ચ પદ પર પહોંચી ગયો. ૨૦૧૮ની એમની બેચનો કદાચ એ સૌથી નાની ઉંમરનો અધિકારી હતો. રાજકોટના સરદાર ભવનમાં પરીક્ષાની તૈયારી કરતો ત્યારે માર્ગદર્શન માટે મને ઘણીવાર મળતો.

સરકારી પદ મળતા જ માણસના તેવર બદલવા માંડે એવા અનેક કિસ્સા મે મારી સગી આંખે જોયા છે, પણ જયેશ અધિકારી બન્યા પછી ઉલ્ટાનો વધુ નમ્ર થયો. હોદાનો કોઈ જ ઘમંડ નહિ, સામાન્યમાં સામાન્ય માણસ સાથે હસીને વાત કરે. તમે સરકારી કચેરીમાં જાવ તો ઘણા બાબુઓના મોઢા તમને ઉતરેલી કઢી જેવા લાગે એની સામે આ છોકરો હંમેશા હસતો જ હોય. કામમાં ક્યારેય વેઠ નહિ ઉતારવાની. એના નિયમિત કામ સિવાય કલેકટર દ્વારા બીજું કોઈ કામ સોંપવામાં આવે તો એ કામ પણ ઉમંગ અને ઉત્સાહ સાથે કરે. જ્યાં પણ કામ કરે ત્યાં એવા ભળી જાય કે બધાને એમ જ લાગે કે આ આપણાં વિભાગના અધિકારી છે.

અધિકારીની ખુરશી પર બેસતાની સાથે મોટા ભાગના અધિકારીઓમાં ખુરશી પણ બેસી જતી હોય છે. આ સાવ નોખી માટીનો માણસ હતો. ખુરશીનો કોઈ ભાર નહિ. સાવ સાદું જીવન. બીજા શું કરે છે એમાં કોઈ રસ નહિ બસ પોતાની મસ્તીમાં જીવવાનું.

એમના હાથ નીચે કામ કરતા કર્મચારીઓને જયેશભાઈ બોસ ઓછા અને મિત્ર વધુ લાગે. સહ કર્મચારી હોય કે અરજદાર બધાને કામમાં મદદ કરે. અમરેલીમાં અધિક જિલ્લા તિજોરી અધિકારી તરીકે જિલ્લાના નિવૃત્ત કર્મચારી/અધિકારીઓને પેન્શન ચૂકવવાની એમની જવાબદારી હતી. આ જવાબદારી એમણે એવી બખૂબીથી નિભાવી કે હજારો પેન્શનરોના હદયમાં એમણે સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું. કોઈ દાદા કે દાદી પોતાના પેન્શનના કોઈ પ્રશ્નના નિરાકરણ માટે આવ્યા હોય તો પોતાની ચેમ્બરમાંથી બહાર ઊભા થઈને જાણે એમના જ દાદા કે દાદી હોય એ રીતે સાથે જાય અને એમના પ્રશ્નનો ઉકેલ લાવે. સાચો કાઠી દરબાર કેવો હોય એ તમને જયેશને જોઈને સમજાય.

ગઈકાલે રાત્રે અકસ્માતમાં બ્રેઈન હેમરેજ થવાથી માત્ર ૫ જ મિનિટમાં શરીર છોડીને અનંતની વાટે નીકળી ગયા. જેટલી ઝડપથી એ લોકોના કામ કરતા એટલી જ ઝડપથી માત્ર ૨૮ વર્ષની વયે આ જગત છોડી દીધું. ભગવાન પણ ગજબનો ખેલ ખેલે છે. એમની રચેલી આ સૃષ્ટિને જે સુંદર બનાવવામાં મહત્વનું યોગદાન આપતા હોય એને અહીંયા રહેવા દેવાને બદલે પોતાની પાસે બોલાવી લે છે.

અમારી હિસાબી કેડરે એક ઉત્કૃષ્ટ લાગણીશીલ અધિકારી ગુમાવ્યા છે. ભગવાન તમારા દિવ્યાતમાને એમના સાનિધ્યનું સુખ આપે એવી પ્રાર્થના.

વૈભવી જતાં જતાં ખૂબ રડી અને પોતાના સાસુ સસરા ને અને પોતાના માં બાપાને પ્રેમ થી ભેટી અને તબિયત સાચવવાનું સાંત્વન આપી આશિષ ની સાથે ગાડી માં બેસી ચાલી નીકળી. ગામવાળા અને સમાજના આગેવાનોએ ભગવાનભાઈ ના આ નિર્ણય ની ખૂબ સરાહના કરી.

વૈભવી અને જય અને નાની શ્વેતાનો દાદા ભગવાનભાઈ ઉપર અવારનવાર ફોન આવે છે,ખબર અંતર પૂછે છે.
ભગવાનભાઈ અને રેવાબેન શાંતિ થી આધ્યાત્મિક જીવન ગુજારે છે, અને હરિ ગાડું ક્યાં લઇ જાય છે....તે જાણવાની મથામણ માં જીવન વ્યતીત કરે છે.
🙏🙏🙏

લેખન

રસિકભાઈ મોદી(નિવૃત્ત ઈજનેર)
(સમાજની એક વેદના ને વાચા આપવાનો પ્રયાસ માત્ર છે,પાત્રો ના નામ કાલ્પનિક છે.)