بافتار

«بازگرد»
خواننده و آهنگ‌ساز: مصطفی راغب
شاعر: رها رضایی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«عطر نرگس»
خواننده و آهنگ‌ساز: غلام‌رضا صنعتگر
شاعر: مریم فتاحی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«انتظار» (آلبوم «سخاوت»)
آهنگ‌ساز: محمدرضا احمدیان
شاعر: یوسف‌علی میرشکاک
خواننده: مهرداد کاظمی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«اشتیاق»
خوانندگان: حسین حقیقی و امید روشن‌ بین
شاعر: سیدمحمدرضا حسینی
تنظیم: امید روشن‌ بین

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«منجی» (آلبوم «دل‌شوره»)
آهنگ‌ساز: بابک بیات
شاعر: اكبر آزاد
خواننده: خشایار اعتمادی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«نفس تازه کنیم»
خواننده و آهنگ‌ساز: حامد زمانی
شاعر: محمدکاظم کاظمی
تنظیم: امیر جمال‌فرد

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«یکی از همین روزا» (آلبوم «هوای حوا»)
آهنگ‌ساز و خواننده: مرحوم ناصر عبداللّهی
شاعر: اهورا ایمان

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«حس غریب» (آلبوم«دریایی‌ها»)
آهنگ‌ساز و تنظیم کننده: محمدرضا چراغعلی
شاعر: سیاوش پورشیر محمد
خواننده: علی لهراسبی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«متبرّک» (آلبوم «خواب گریه‌ها»)
آهنگ‌ساز: امیرعباس حسن‌زاده
شاعر: میلاد اکبری
خواننده: قاسم افشار

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«ماه دل‌آرا»
آهنگ‌ساز و خواننده: مجید اخشابی
شاعر:‌اسحاق انور

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«ماه نو» (آلبوم «برکت»)
شاعر: محمدعلی معلم دامغانی
آهنگ‌ساز: پدرام کشتکار (بر اساس ملودی قدیمی عربی)
خواننده: محمد اصفهانی
بر روی جلد این آلبوم به خط یدالله کابلی نوشته شده: «تقدیم به اصل برکت در عصر آخر».

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«بوی پیراهن» (آلبوم «نیلوفرانه ۱»)
آهنگ‌ساز: عباس خوش‌دل
شاعر: قیصر امین‌پور
خواننده: علی‌رضا افتخاری
به‌اهتمام: فریدون شهبازیان

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«آرزو» (آلبوم «ماه پنهان»)
آهنگ‌ساز: فریدون خشنود
خواننده: محمد حشمتی
شاعر: فصیح‌الزمان رضوانی شیرازی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«او»
آهنگ‌ساز، خواننده و ترانه‌سرا: محسن چاوشی

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«آخرین امید» (آلبوم «آرام دل‌ها»)
آهنگ‌ساز و تنظیم‌کننده: امید فتح الهی
خوانندگان: گروه تواشیح «لیله القدر»

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«طلب» (آلبوم «برکت»)
آهنگ‌ساز و خواننده: محمد اصفهانی
شاعر: حافظ

بر روی جلد این آلبوم به خط یدالله کابلی نوشته شده: «تقدیم به اصل برکت در عصر آخر».

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«بوی پیراهن» (آلبوم «نیلوفرانه ۱»)
آهنگ‌ساز: عباس خوش‌دل
شاعر: قیصر امین‌پور
خواننده: علی‌رضا افتخاری
به‌اهتمام: فریدون شهبازیان

در پشت جلد این آلبوم نوشته شده است: «تقدیم به آستان پرمهر تو ای موعود که حضورت را تشنه‌ایم».

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

وقتی سراغ نغمه‌های امام زمانی می‌رویم که در سال‌های بعد پیروزی انقلاب اسلامی خوانده شده‌اند، با انبوهی از آثار روبروییم که در سبک‌های مختلف موسیقایی و با صداهای متنوع خوانندگان آهنگ‌سازی شده‌اند. بیشتر این قطعات، به‌طور مشخص با توجه به نیمه شعبان و میلاد امام زمان (عج) خوانده شده‌اند.
با بررسی موسیقی‌های انتظار، روشن است که نام بسیاری از خوانندگان محبوب پاپ به موسیقی‌ انتظار پیوند خورده است. از علی‌رضا افتخاری و آن آلبوم مشهور و محبوب «نیلوفرانه‌» (۱) گرفته تا خوانندگان جوانی مانند حسین حقیقی، همگی قطعاتی آشنا با موضوع موعود در کارنامه خویش دارند. بسیاری از این قطعات، حالا دیگر بخش مهمی از خاطرهٔ جمعی ما را در نیمه شعبان شکل داده‌اند. به‌طوری که در این روزها از توسط تلویزیون یا در سطح شهر و ایستگاه‌های صلواتی شنیده‌ایم. به‌طور کلی می‌توان گفت برخی از این قطعات، صرفا مناسبت نیمه شعبان را پوشش می‌دهند و عرض تبریکی برای میلاد امام زمان هستند. چنین قطعاتی معمولا عرض ارادت از سوی منتظران ظهور است که در طلب دیدار امامشان هستند. این قطعات دارای تنوع بسیاری هستند. برای مثال، برخی قطعات، از دوری امام شکایت دارند (مانند «حس غریب» با صدای علی لهراسبی) و برخی دیگر (مانند موسیقی «نفس تازه‌ کنیم» با صدای حامد زمانی) در طلب اعتراضی سیاسی به اسلام عافیت‌طلب در عصر پیش از ظهور است. برخی دیگر از آن‌ها، (مانند آلبوم «نیلوفرانه») انتظار را با فضایی عرفانی و معنوی پیوند می‌زنند. در این میان، آثاری هم وجود دارد که رنگ‌وبوی فولکلور به خود دارند؛ مانند قطعه «عطر نرگس»‌با صدای غلام‌رضا صنعتگر که موسیقی جنوبی دارد. همین چند نمونه،‌ حاکی از تنوع رنگ صداها و نغمه‌ها در موسیقی انتظار است. نقد و بررسی نقاط ضعف و قوت هرکدام از این آثار، مجال دیگری را می‌طلبد. پیشتر در فرسته جداگانه‌ای، به مرور ۸ ترانه انتظار و بررسی آن پرداخته‌ایم. اما در این فرسته، در این فرسته سعی کردیم تا همین گوناگونی موسیقی انتظار را نشان بدهیم.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

ای نامت از دل‌جان...
به هر زبان جاری...
منتخب قطعاتی برای امام زمان (عج)

بخش دوم

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

مسعود نجابتی، استاد خط، گرافیک و تایپوگرافی در مصاحبهٔ معروفش با مجلهٔ «سوره» در مرداد ۱۴۰۲، حرفی اساسی درباره جوهرهٔ حرکت هنرمندان در دوران خیزش مردم و پیروزی انقلاب اسلامی می‌زند که به‌واسطهٔ تواضعش، آن را ساده و عادی ایراد می‌کند. او اساسِ‌ هنر هنرمندان را در هم‌راهی و پشتِ سر مردم انقلابی حرکت‌کردن می‌داند. او می‌گوید: «طبق شرایط آن زمان، همهٔ مردم از روحانیون و اساتید دانشگاه گرفته تا ارتش و مردم عادی در کف خیابان و در صحنهٔ انقلاب حضور داشتند. هنرمند هم حس می‌کرده باید نقشی ایفا کند. مشابه فضایی که در مسیر پیاده‌روی اربعین شاهد هستیم و هرکس با هر تخصص و بضاعتی در مسیر در حال خدمت‌رسانی و همراهی با زائران است، دوران انقلاب هم شرایطی مشابه داشت و حس این همراهی در همه آحاد و صنوف بود.»
وقتی قصهٔ آثار هنری مهم دوران انقلاب را هم مرور می‌کنیم، این حرف استاد نجابتی، پرطنین‌تر هم می‌شود. مهم‌ترین کار هنرمندان آن دوران، توجه به موقعیت تاریخی و نمایندگیِ وجدان عمومی مردم بوده است. این ویژگی، روح کلی آثار دوران انقلاب است. غیر از این مضمون و روح کلی، می‌توان این پیگیری حرکت مردم را در اجزای آثار هنری هم دید. در مدیوم گرافیک، یکی از الهام‌بخش‌ترین حرکت‌های مردمی برای هنرمندان،‌گرافیتی‌ها و دیوارنوشته‌ها بوده. مثلاً «مرگ بر شاه» معروفی که کلمهٔ «شاه» آن معکوس و سرنگون نوشته می‌شد یا دست خونین حک‌شده بر دیوار‌ها، ازجمله نمادهایی بودند که به پوسترهای انقلابی، راه پیدا کردند. این قبیل الهام‌بخشی‌ها را می‌توان در مدیو‌م‌های دیگر نیز پیدا کرد. ما در این فرسته به‌سراغ «سرود» رفته‌ایم؛ قالبی که به‌واسطه استعداد بالایش در انتقال حس و روح جمعی، جزو بهترین فرم‌های هنری‌ست که با آن، حرف یک قیام یا خواست عمومی را می‌شود زد، روایت کرد و ثبتش کرد. عمدهٔ سرودها در روح کلی‌شان، حامل این ویژگی هستند؛ اما برخی از آن‌ها به‌نحو مشخصی، از شعارهای مردم الهام گرفته شده‌اند یا همان شعارها را در سرود خود تکرار کرده‌اند. هرکدام از این شعارها در آن لحظات شاعرانه و پُرشور، متناسب با رخدادی خاص و توسط خود مردم خلق شده‌اند تا گویای فریاد جمعی‌شان باشند و برای انقلاب اسلامی، هم‌چون رسانه‌ای الهام‌بخش عمل کنند. و همین شعارها هم بودند که تبدیل به عناصری الهام‌بخش برای خلق اثر هنری شدند.
ما در این فرستهٔ بافتار، به‌مناسبت روز پیروزی انقلاب اسلامی، منتخبی از سرودهایی را آورده‌ایم که براساس همان شعارهای ایام پیروزی انقلاب اسلامی خلق شده‌اند؛ شعارهایی که نه‌فقط برای موسیقی، منبع الهام بوده‌اند، بلکه می‌توان رد آن را در قالب‌های دیگری چون گرافیک و نقاشی نیز پی گرفت.
شما چه اثر هنری سراغ دارید که متأثر از شعارهای مردمی در دوران انقلاب، خلق شده است؟

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

شعارهایی که سرود شدند
منتخب سرودهای انقلابی که از شعارهای مردمی الهام گرفتند

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

🎙قطعه «للّه دَر الخمینی»
(خدا خمینی را رحمت کند و خیرش دهد)

شاعر، خواننده و نوازنده: یوسف الحسون (ابوعلاء) | اهل فلسطین
سال ابداع: 1979 (1357) | به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی ایران


🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«لِلّهِ دَرُّالخمینی» نام قطعه‌ای‌ موسیقایی‌ست که یاسر عرفات، نوار کاست آن را در سفر ایران به امام خمینی (ره) هدیه داد. یوسف الحسون (معروف به «ابوعلاء»)، شاعر و بداهه‌نواز مشهورِ فلسطینی‌ بود که در رادیوی «صدای فلسطین» فعالیت می‌کرد. زمانی که خبر پیروزی انقلاب اسلامی ایران به گوشش می‌رسد، شعری را در رثای مردم ایران و امام‌خمینی می‌سراید. الحسون بلافاصله پس‌از اتمام شعر، عودش را بر‌می‌دارد و به رادیو می‌رود. ضبط آغاز می‌شود و ابوعلاء می‌خواند و می‌نوازد. یاسر عرفات که در دفترش آن را می‌شنود، دستور می‌دهد تا نوار آن را به دفترش بیاورند. عرفات، بارهاوبارها به این موسیقی، گوش می‌کند و حتی دستور می‌دهد که نوار آن بین رزمندگان فلسطینی پخش شود تا قوت قلب بگیرند.
فلسطین که پس‌از شکست لشکر جهان عرب از اسرائیل، تنها شده بود و رژیم صهیونیستی نیز طرح عادی‌سازی را به‌سرعت در منطقه پیش می‌برد، به‌یک‌باره با انقلاب در ایران، جان تازه‌ای گرفت. «للّه درّالخمینی» در واقع، صدای سرور و شادی‌ فلسطین‌ است که متوجه دگرگون شدن وضعیت شده است. ابوعلاء که گویا با ایران نیز آشنا بوده، در کلام این قطعه به شهر‌های مختلف ایران اشاره می‌کند و از قیام‌های مردم هرشهری، با طبع شاعرانه‌اش یاد می‌کند. در بخش‌های دیگر آن شعر، شاعر از ظلم و ستم شاه و از سیطرۀ آمریکا بر حکومت پهلوی، سخن می‌گوید. الحسون که به «شاعرالشعبی» معروف است، به ملودی و لحن نیز تسلط دارد و طی اجرایش در موقعیتی که شعر حماسی می شود، لحنش نیز به رنگ حماسه‌ درمی‌آید و در جایی دیگر، لحنش حالت ثناگویی به خود می‌گیرد و کلمه‌ها لطیف‌تر ادا می‌شوند. همچنین در بخش‌هایی که شعر به حکومت شاه و آمریکا تشر می‌زند، لحن او نیز عتاب‌گونه می‌شود.
بازخورد نسبت به انقلاب اسلامی در هنر فلسطین منحصر در این قطعه نیست و نشانه‌های متعددی را در گرافیک و هنرهای تجسمی می‌توان دید. پوسترهایی که برخی از آنان در فضای مجازی در دسترس است یا عکس‌هایی که این علقه را نشان می‌دهد. اشرف دَبور، یکی از سفیران فلسطین در ایران می‌گوید: «از قدیم با ابوعمار (یاسر عرفات) همراه بوده‌ام و در منزل وی و هر فلسطینی دیگری تصاویری از حضرت امام‌خمینی(س) و یاسر عرفات، نصب شده است.»

به‌مناسبت چهل‌و‌ششمین دهۀ فجر انقلاب اسلامی، اثری کمتر شنیده‌شده از «یوسف الحسون» برای پیروزی این نهضت را مرور می‌کنیم.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

🔻آهنگ فلسطین هم‌نوا با طوفان خمینی

قصهٔ ترانه‌ای که یاسر عرفات به امام خمینی (ره) هدیه داد

🔻رسانه بافتار
🆔 @baftar_resane

جنگ که تمام شد، سیدمرتضی آوینی برخلاف بسیاری که از میدان جهاد فاصله گرفتند، به‌دنبال اجرای فرمان جدید امام رفت: صدور انقلاب و تشکیل بسیج جهانی مستضعفین. آوینی و تیمش به لبنان رفتند و نتیجه سفرشان، مجموعه‌مستندی شد به‌نام «نسیم حیات، رایحه انقلاب اسلامی در لبنان». قسمت پنجم این مجموعه «انقلاب اسلامی، فقط از آن ایران نیست» نام دارد که روایت جشن‌های دهه فجر سال 1367 در لبنان است. آوینی در صدد نشان دادن تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر ملت لبنان و شکل‌گیری جوانه‌های انقلاب اسلامی در آن‌جا بود. او روایت جامع و منسجمی را از لبنان برای ما می‌سازد؛ مدرسه را نشان می‌دهد، خیابان را واکاوی می‌کند، به‌میان مردم کوچه‌و‌بازار می‌رود و با آن‌ها سخن می‌گوید، به‌سراغ رادیو تازه‌تأسیسِ انقلابی می‌رود و روایتشان می‌کند. آوینی برای این روایت، بهمن ماه را انتخاب کرده و از میان روز‌های بهمن، دهه مبارک فجر را. دهه فجر، زمانی‌ست که آوینی را در موقعیت ابراز احساسات مردم لبنان به انقلاب اسلامی قرار می‌داده و این امکان را فراهم می‌کرده که از واکنش مردم لبنان به این رخداد عظیم تاریخی، تصویر واقعی بگیرد.
مصاحبه‌های این مستند، یکی از مهم‌ترین بخش‌های این روایت است. آوینی که همیشه توجهش بیش از هر چیز به انسان بوده، در لبنان نیز به سراغ انسان‌ها می‌رود و جملاتی را از اعماق افکار و احساساتشان بیرون می‌کشد. فهم این انسان‌ها و حال‌و‌هوای آن‌ها فقط برای تاریخ‌نگاری نبوده، بلکه جواب سوال‌های امروز ما نیز هست. اینکه چرا در طوفان‌الاقصی، مردم لبنان چنین مقاومتی را از خود نشان‌ دادند، پاسخش را می‌توان در صحبت آن دختری یافت که از تقیدش به احکام اسلام پس از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گوید. یا آن پدر شهیدی که مبدأ انسانیت را انقلاب اسلامی می‌داند، سندی برای توضیح جامعه مقاوم لبنان است. از دل چنین انسان‌هایی‌ست که مقاومت، زاییده می‌شود و برای فهم این مقاومت، باید این تاریخ را بازخوانی کرد. مجاهدان امروز لبنان، همین کودکانی هستند که در این مستند، تکبیر می‌گویند.
در این فرسته، به‌مناسبت دهه فجر انقلاب اسلامی، به سراغ مستند مهجور و کم‌تردیده‌شده آوینی رفته‌ایم و بریده‌هایی از قسمت پنجم مجموعه‌مستند «نسیم حیات» با موضوع جشن‌ پیروزی انقلاب در لبنان را مرور کرده‌ایم.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

🔻انقلاب اسلامی، فقط از آنِ ایران نیست

روایت آوینی در "نسیم حیات" از جشن‌های دهه فجر در لبنان

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

🔹والا پیامدار محمد

منتخب موسیقی‌های خاطره‌انگیز در
عرض ارادت به حضرت محمد(ص)


🔹برای پاسداشت شخصیت گرامی حضرت محمد (ص)، در جهان اسلام - به‌ویژه میهن ما ایران - آلبوم‌ها و تک‌قطعه‌ها و موسیقی متن فیلم‌های فراوانی در سبک‌های گوناگون خلق و نواخته شده‌اند. در میانشان آثاری وجود دارند که بارها مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته یا نسل‌های مختلف با آنان خاطره‌های بسیار دارند و گویا به بخشی از حافظۀ شنیداری‌شان تبدیل شده است.
با شادباش فرارسیدن سال‌روز بعثت حضرت محمد (ص)، یازده قطعه موسیقی در این فرسته گلچین شده‌اند که با شنیدن آنان، یاد و نام آن پیامبر بزرگوار اسلام برایمان یادآوری می‌شود.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
عشق محمّد بس است و آل‌ محمّد»

حامد مغروری را می‌توان از آدم‌های حرف‌گوش‌کن به این شعر سعدی دانست. گرافیست جوان و خوش‌ذوقی که در هنرش می‌توان عشق و محبت به محمد و آل محمد را به چشم دید. شعری که ازقضا مایهٔ اصلی یکی از پوسترهای او برای عرض ارادت به پیامبر است؛ پوستری با خط نستعلیق و حال‌وهوای هنر ایرانی.
مغروری از آن‌ طراحانی است که بیشتر با تکنیک «فتومونتاژ» و تبحرش در آن شناخته می‌شود؛ اما آیا هنرمندی که در شهر گنبد‌های فیروزه‌ای با معماری‌هایی منقش به خطوط اسلامی به دنیا آمده و قد کشیده، می‌تواند بی‌خیال خط و تایپوگرافی شود؟ او به تناسب موضوع و حال‌وهوای پوسترهایی که طراحی می‌کند، به سراغ این شاخه هنری نیز می‌رود و در طراحی لوگو، کتیبه و پوستر از آن بهره می‌گیرد. یکی از موضوعات پررنگ در این‌گونه آثار او، عرض ارادت به حضرت محمد (ص) است. او برای این موضوع اصیل اسلامی، به سراغ خطوط کوفی بنایی و ثلث و تایپوگرافی رفته است. گرچه در برخی از آثار از خط اساتید دیگر چون روح‌الله ابوالفضلی استفاده کرده اما نمی‌توان مدیریت هنری، دیزاین و توجه خود حامد مغروری به خط را نادیده گرفت. او برای تزئین این خطوط از کتیبه‌نگاری‌های طلاکوب و هنر نگارگری‌ ایرانی نیز استفاده می‌کند که منجر به خلق پوستری با بافت قدیمی و تاریخی می‌شود و رنگ تقدس و اصالت به خود می‌گیرد. آثار او مثل برخی از پوسترهای خط‌محورِ مرسوم، خط‌بسنده و بی‌آرایه از رنگ و تزئین‌های گرافیکی نیست و همین‌جاست که گرافیک و دیزاین هم به خدمت آثار او می‌آید. مغروری به غیر از اسم حضرت و صلوات و احادیث، از ظرفیت شعر فارسی نیز بهره می‌گیرد و در همان پوستر نیز سعی می‌کند از نشانه‌ها و المان‌های هنر ایرانی استفاده کند. گاهی نیز با الهام گرفتن از خطوط، فرم جدیدی خلق می‌کند و به سمت «تایپوگرافی» می‌رود.
درمجموع، آثار حامد مغروری شبیه لهجهٔ اصفهانی‌اش شیرین و شبیه روحیه‌اش شاداب و پرانرژی و جوانانه است. البته عجیب است که برخلاف تصور ما و تبحر خودش، آثارش برای پیامبر با تکنیک «فتومونتاژ» به قوت آثار خط‌محور و تایپوگرافی‌هایش نیست.
در این فرسته به‌مناسبت مبعث پیامبر اکرم (ص)، به سراغ عرض ارادت هنری حامد مغروری به حضرت ایشان رفته‌ایم و به ضمیمهٔ آثارش، اشعاری را گلچین کرده‌ایم.


🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

غمزهٔ نگار و نقش ما

ارادت به حضرت محمد (ص) در آثار تجسمی حامد مغروری

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

«من هیچ‌وقت خودم را منقبت‌گوی و مدیحه‌خوان ندیدم. البته آن کارهایی که من در مورد حضرت امیر چاپ کردم حکایت دیگری دارد. حضرت امیر سِرّ عشق است.
هرچه گویی عشق از آن برتر بُوَد
عشق، امیرالمومنین حیدر بُوَد
تا هستم و هست دارمش دوست. او هستی‌اش لایزال است و به قول همه اهل معرفت در همه ادوار تاریخ، پدر مهربان است. آن شعرها حاصل عشق است نه حاصل مدح و منقبت. جماعتی که مدح و منقبت می‌کنند، سالگرد تولد یا شهادت که شد خودشان را مکلف می‌دانند که شعر تازه‌ای بسرایند یا تا در فلان انجمن یا در تلویزیون بخوانند. چون تلویزیون هم در این سرزمین یک انجمن بیشتر نیست، منتهی یک انجمن فراگیر. ولی ماجرای من این‌طور نیست. شوری است که هر وقت بگیرد گرفته. شوری است که از قدیم بوده و ان‌ شاء لله تا لحظهٔ مرگ هم باشد و این شیفتگی نسبت به کل خاندان آل عمران هم وجود دارد» (موسوی، سیدعبدالجواد؛ زخم بی‌بهبود، گزیده اشعار یوسف‌علی میرشکاک، صص ۵۰ و ۵۱).

یوسف‌علی میرشکاک (میرشکار) آن پیر قلندرمسلکی است که مجنون مولایش است. شاید این عشق دیرینه‌اش را مدیون اولین کتابی باشد که در دوم ابتدایی از پدرش هدیه گرفت؛ کتاب «دوبیتی‌های باباطاهر». ماجرای این خاطرهٔ کودکی‌اش را شاید شنیده باشید. ایشان تعریف می‌کنند: «باری نشسته بودم کنار شط و این دوبیتی را می‌خواندم که: «به دریا بنگرم دریاته بینم/ به صحرا بنگرم صحراته بینم/ به هرجا بنگرم کوه و در و دشت/ نشان از قامت رعناته بینم» و گریه می‌کردم.
به پدرم رسانده بودند که بچه‌ات را زده‌اند و نشسته است دارد گریه می‌کند. پدر با اسب بالای سرم آمد و گفت: «کی تو را زده؟»
گفتم: «هیچ‌کس»
گفت: «پس برای چی گریه می‌کنی؟»
گفتم: «برای این (شعر)» و برایش خواندم و گفتم: «این کیست مگر؟»
گفت: «مولایت علی است» و در آغوشم گرفت و هردو با هم گریه کردیم».

این عشق به مولی‌الموحدین هیچ‌گاه از سر میرشکاک بیرون نرفت. حتی موقعی که شهرنشین پایتخت هم شد، همواره در گفتار و رفتارش یاد امیرالمؤمنین می‌کند. او فقط یک شاعر علوی نیست. او یک اندیشمند، نویسنده و شاعر علوی است. ردپای عشق به علی در سراسر زندگی او مشخص است. برای مثال، معمولا سخنش یا یاد و نام حضرت علی است: «هو الاول و آخر و الظاهر و الباطن/ هو یا علی مدد».

میرشکاک در خطهٔ شاعری، همواره به اولین و آخرین امام توجه داشته است؛ موعود و حضرت علی (ع). عشق به دیدار روی مولایش او را از مرگ نمی‌هراساند و شوق دیدار موعود، به زندگی امیدوارش می‌کند. ماحصل بسامد این عشق و علاقه، یک غزل و یک قصیده شاهکار است که جزو مشهورترین اشعار ایشان محسوب می‌شود؛ غزل «با تمام انتظار» و قصیدهٔ «غدیر، امام‌ آب‌ها» (با یاد علامه امینی).

در این فرسته به مناسبت میلاد امیرالمؤمنین، ابیاتی علوی از جناب میرشکاک را به همراه تصاویر نقاشی‌هایی گردآوری کرده‌ایم. با توجه به محدودیت فضا، مجبور شده‌ایم تنها تک‌بیت‌هایی از ایشان را انتخاب کنیم؛ بااینکه که او در انواع قالب‌های هنری برای امیرالمؤمنین سروده است.

پ.ن: نقاشی رنگ‌وروغن استفاده شده در طرح جلد، بخشی از تابلوی «یا قاهر العدو» اثر حسن روح‌الامین است که در سال ۱۳۹۵ ابداع شده است.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

مد بسم‌الله ابروی علی‌ست
ابیات علوی میرشکاک به ضمیمهٔ نگاره‌های شاعرانه

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

اگر بخواهیم ترانه‌ای را انتخاب کنیم که زبان‌ حال محسن چاووشی، خطاب به امیرالمومنین (ع) باشد شاید «طاق ثریا» شایستۀ این شأن است؛ قطعه‌ای که خود او سروده و این‌گونه شروع می‌شود: «من جَلد تو هستم / بر بام تو هستم...». ویژگی‌هایی در این ترانه است که مشترک با عمدۀ قطعه‌های علوی چاووشی است: سرشار از محبتی قلندرانه و گاهی غلوآمیز؛ مثل آنجا که می‌گوید: «تو شمس منی من، خورشیدپرستم». ارادتی شوریده‌حال که گاهی حتی معنای دقیق جمله‌ها و ترکیب کلمه‌های آن واضح نیست؛ اما آنچه صریح و روشن است، دیوانگی چاووشی برای امیرالمومنین (ع) است که نمی‌شود از کنار آن به‌سادگی گذشت. البته خود او که بارها این محبت به مولا را فریاد زده، حتی آواز‌خوانی‌اش را هم هیچ می‌انگارد: «حکم آنچه تو گویی، من لالِ تو هستم».

محسن چاووشی از ابتدای کارش به خواندن ترانه‌های آیینی اهتمام داشته و همواره از اهل‌بیت (ع) دم می‌زد. فرسته‌های صفحۀ شخصی‌اش در اینستاگرام را هم که مرور می‌کنیم، پُر است از روایات امام‌علی (ع) و نام مبارک نبی‌ اکرم (ص). آنجا گاهی هم از سر ذوق برای امیرالمومنین (ع) متنی منتشر می‌کند. او در کپشن ترانۀ «اسداللّه» نوشته است: «پیشکش به نام نامی «علی» و ذات مبارکش... به علیِ غدیر و خیبر ... به علیِ اول و آخر که تولّا جز به او و پروردگارش دور است و ناروا.»
چهار سال پیش که قطعۀ «او» را خطاب به امام زمان (عج) منتشر کرد، همسر یکی از خوانندگان لس‌آنجلسی به او و اعتقاداتش توهین کرد و چاووشی در جواب، شعر سپیدی نوشت که با این بند تمام می‌شد: «من از تو داغ‌ترم، ادای داغ نکن، که شمشیر ذوالفقار من، مست میدان است، و آماده به گردن‌کشان، جیب‌بران، و عربده‌کشان ...» او همواره اعتقاد و عاشقی‌اش را فریاد زده و ابایی از طعنه‌های جماعتِ به‌قول خودش «نمک‌کور» نداشته است.

محرم ۱۴۰۲ تعدادی از آثار عاشورایی‌ چاووشی را مرور کردیم؛ اما آنچه که از او بیشتر به چشم و گوش می‌آید، علاقۀ شدیدش به امیرالمومنین علی (ع) است. وی حتی تلاش می‌کند بیش‌از خوانندگی، هم‌مرام علی نیز برای فقرا کاری کند و در طی این سال‌ها محبوبیت و شهرتش را خرج کار خیر کرده و خیریه‌ای را هم به نام «جمعیت حیدر» راه انداخته است. مجموع آثار آیینی چاووشی را درون ویترینِ کمتر خواننده‌‌‌ای در سبک پاپ می‌توان یافت؛ چراکه باید خلاف جریان و هژمونی ساختگی جهان غرب حرکت کنند و کمتر کسی این جرأت را دارد که پای اعتقاداتش بماند و آن را در فرم هنری خود، حاضر کند.

یکی از ویژگی‌های همۀ قطعه‌های چاووشی و ازجمله ترانه‌های علوی‌اش، غیر از صدای بغض‌آلود و زخم‌دار او هوشمندی وی در لحن‌بخشی و نحوۀ ادای کلمه‌هاست. به‌طور مثال، او ترانۀ «قراضه‌چین» را با لحنی ملایم می‌خواند؛ اما به مصرع «شیران زده دم بر زمین، پیش سگان کوی او» که می‌رسد کلمه‌ها را پرفشار ادا می‌کند و تکیه را روی واژه‌های «شیران» و «سگان» می‌گذارد تا معنا را به‌درستی القا کند. تغییر هنرمندانۀ لحن در کار‌های چاووشی، فراوان است و باعث دل‌نشین‌شدن آثارش می‌شود؛ اما نمی‌توان از ضعف در کلام‌پردازی ترانه‌هایی که خود می‌گوید گذشت که مجال دیگری می‌طلبد.

به‌مناسبت فرارسیدن میلاد امام‌‌علی (ع) و ضمن تبریک این ایام، قطعه‌های محسن چاووشی با مضمون ستایش آن حضرت را در این فرسته مرور کرده‌ایم.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

من جَلد تو هستم
ارادت هنری محسن چاووشی به حضرت امیرالمؤمنین (ع)

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

امروز ۲۲ دی ماه ۱۴۰۳ و در آستانهٔ روز پدر، جامعۀ موسیقی ایران به سوگ استادی متعهد و نمایندهٔ نسلی مهم در تاریخ موسیقی این سرزمین نشست. «فریدون شهبازیان»، موسیقی‌دان، رهبر ارکستر، تنظیم‌کننده و آهنگ‌ساز و سازآرای بسیاری از قطعاتی است که امروزه با ذوق و شوق از آن‌ها به‌عنوان قطعات «خاطره انگیز» در حافظه شنیداری مردم ایران در موسیقی پاپ، ارکسترال یا سنتی یاد می‌کنیم.

شهبازیان علاوه بر ساخت ده‌ها موسیقی متن فیلم و آلبوم موسیقی، تجربهٔ همکاری با موسیقی‌دان‌هایی مانند مرحوم احمدعلی راغب یا حمید شاهنگیان را نیز در کارنامهٔ هنری خویش دارد.

او جزو موسیقی‌دانانی بود که به قامت کشیدن و بالندگی موسیقی ایرانی برای شنوندگان آن، کمک شایانی کرد. او با تلفیق موسیقی و سازهای ارکستر غربی با سازها و موسیقی ایرانی، توانست قطعات ماندگاری را برای جریان موسیقی فیلم، آلبوم و تک اثر پاپ و سنتی خلق کند. فعالیت او در سِمَت قائم‌مقام مرکز موسیقی صداوسیما نقطه مهمی بود که موجب رونق موسیقی پاپ در ایران شد و افرادی مثل محمد اصفهانی، علی‌رضا افتخاری، مهرداد کاظمی و بسیاری دیگر از هنرمندان و خوانندگان ایرانی در همکاری با او قطعات مشهوری را خلق کردند.
آلبوم «شبانگاهان» با صدای مختاباد، موسیقی فیلم‌هایی مثل «اخراجی‌ها»، «شیر سنگی» و «معصومیت از دست رفته» و قطعه محبوب «سفر برای وطن» (چه سفرها کرده‌ایم) با صدای محمد نوری، از جمله این آثار خاطره‌ انگیز است که او آهنگ‌‌سازی یا تنظیم آن‌ها را برعهده داشته است.

تنظیم و آهنگ‌سازی او، یکی از مهمترین نقش‌ها را در محبوبیت آثار دارد. شهبازیان توانسته بود به درک و فهمی از ذوق ایرانی برای هنر موسیقی برسد تا در برابر پیشرفت این هنر ارزشمند، موسیقی و مخاطب ایرانی را از درک تجربه‌های نوین این عرصه محروم نکند؛ بلکه با ساخت آثار متنوعی در ژانرهای آیینی، حماسی و ملی، این تجربه را براساس آنچه که گوش و سلیقه موسیقایی مخاطب ایرانی می‌پسندد، تنظیم یا آهنگ‌سازی کند.
برخی از کارهای ماندگار او برای اهل بیت به‌خصوص امام حسین (ع) است مانند قطعه «فرصت بدرود»، «من حسینم» و «عاشورا». امید است که در این لحظات سخت پس از مرگ، مهمان عنایت اهل بیت باشد.

در این فرسته، گزیده‌ای از آثار او را جمع‌آوری کرده‌ایم. شما کدام‌یک از موسیقی‌های فریدون شهبازیان را بیشتر می‌پسندید که در لیست نیامده است؟

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

عشق، شوری در نهاد ما نهاد
منتخب قطعات موسیقی با آهنگ‌سازی فریدون شهبازیان

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

بهترین آثار مسعود نجابتی برای امیرالمومنین (ع) است. آثاری که در شاخه خوشنویسی و تایپوگرافی‌ست و غالباً با خط «ثُلث» کار شده است. خطی که در سال‌های نوجوانی، تحت تاثیرش قرار گرفته و از استاد موحد آموخته و خود، به درجه استادی رسیده است. خط ثلث، یکی از خطوط شش‌گانه (اقلام ستّه) اسلامی است که «ام‌الخطوط» خوانده می‌شود و باقی خطوط شش‌گانه از آن منشعب شده‌ است. آن‌گونه که شهرت یافته‌، تمام اقلام شش‌گانه ‌از جمله خط ثلث، برگرفته از تعلیم و ارشادی بوده‌ که امام علی(ع) در عالم خواب به ابن ‌مُقله القاء کرده‌ است.
در آثاری که استاد نجابتی برای امیرالمؤمنین (ع) طراحی کرده، بیشتر به سراغ آیات و روایاتی رفته که در شأن و منزلت حضرت است مانند آیه «اکمال» یا «حدیث منزلت». از آنجایی که خط ثلث از همان اوایل در ایران بیشتر برای نوشتن عنوان سوره‌های قرآن کریم، پشت جلدنویسی، سرلوحه‌ها و به‌خصوص در کتیبه‌ها و کاشی‌کاری‌ها استفاده می‌شده، استاد نجابتی نیز این سنت را حفظ کرده و این آثار را به گونه‌ای طراحی کرده که مخاطب را یاد سنت و اصالت شیعی و کتابت‌های قدیمی یا کاشی‌کاری‌های مساجد می‌اندازد. مضمون خط و تایپوگرافی‌های او، توجه و تمرکز بر ولایت و برحق بودن امیرالمومنین (ع) است.
خط ثلث به خاطر ریتمی که در اثر تکرار ضربه‌های عمودی و بلند حروف در خط دارد، القا‌کننده عظمت و بزرگی و صلابت است و نجابتی به درستی از این ویژگی در آثارش برای حضرت امیر استفاده کرده است. از تسلط نجابتی بر خط ثلث که بگذریم او در خطوط دیگر اسلامی هم تبحّر دارد. به همین خاطر شاهد عرض اردات او نسبت به حضرت علی (ع) با خط‌های دیگر نیز هستیم. مانند خط «کوفی بنایی» که حدیث «علی مع‌ الحق و الحق مع علی» را طراحی کرده است که یادآور بناهای تاریخی مساجد قدیمی است. یا استفاده از خط «رقاع» که از خطوط نرم و لطیفی تشکیل شده و برای رساندن لطافت و مهربانی حضرت به مخاطب، انتخاب مناسبی است. مسعود نجابتی به غیر از تسلط بر خطوط اسلامی، به درجه‌ای از استادی رسیده است که می‌تواند در خطوط و با توجه به ویژگی آن‌ها تغییراتی دهد و به فرم‌های جدیدی برسد مانند نوشته «علی ولی الله» که از خط نستعلیق الهام گرفته و با تغییراتی در آن، فرم جدیدی به آن بخشیده بدون آنکه از چهارچوب و قواعد خارج شود. رنگ‌های استفاده شده در آثاری که نجابتی برای حضرت امیرالمومنین طراحی کرده، رنگ‌های گرمی است که در ذهن مردم هم رنگ مقدسی حساب می‌شوند مثل رنگ سبز که معمولاً در عرف نیز رنگ سادات به حساب می‌آید و برای نشان دادن مذهب شیعه به کار می‌رود.

بخشی از کارهای او نیز به آثارطلاکوب قدیمی شبیه شده است.
مسعود نجابتی برای زنده نگه داشتن گرافیک اسلامی و شیعی تلاش‌های بسیاری کرده و جزو جریان‌سازترین اساتید در این حوزه است. تأسیس کانون «هنر شیعی» و سایت «شیعه‌آرت» را نیز می‌توان در همین راستا فهم کرد؛ سایتی که از طرفی به بازتولید آثار شیعی که در حال فراموشی‌ست می‌پردازد و از طرفی دیگر، آثار فاخر و استاندارِ هنرمندان مسلمان انقلابی را گردآوری می‌کند.
نجابتی و آثارش یادآور اساتید هنر تأثیرگذار در تاریخ است که وصف آن‌ها را فقط در کتاب‌ها خوانده‌ بودیم و حالا این توفیق را داریم که هم‌عصر او باشیم. او اکنون در راه زنده نگه داشتن نام اهل بیت (ع) ریشی سپید کرده و سرد و گرم روزگار چشیده؛ اما هنوز دل جوانی دارد که مالامال از عشق علی (ع) و اولاد علی (ع) است.
در این فرسته، به‌مناسبت ایام ولادت حضرت علی (ع)، منتخبی از آثار مسعود نجابتی برای حضرت امیر را با هم می‌بینیم.


🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

پیرغلام خط علی (ع)
خط و حروف‌نگاری استاد مسعود نجابتی برای امیرالمومنین (ع)

بخش دوم گزیده آثار


پی‌نوشت: عکس استفاده شده در جلد توسط وهب رامزی ثبت شده است.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

کارتون و کاریکاتور‌های او ساده و بی‌تکلف است؛ اما صریح و بُرّان. درست شبیه «جنیبه» خنجر یمنی که همیشه آماده است و به‌هنگام. «کمال شرف» ۴۷ سال سن دارد و از طایفهٔ «اویس قرنی» است. او در طی چهارده ماهی که از طوفان‌الاقصی می‌گذرد، جزو پرکارترین کارتونیست‌هایی‌ست که برای فلسطین و جبهه مقا/ومت، حدود پانصد اثر هنری خلق کرده است. آثار او رنگ‌وبوی سیاسی دارد و رسواگر و عیان‌کنندهٔ سیاست‌های اسرا/ئیل، آمریکا و حتی اسلام آمریکاییِ شیوخ عربستان و کشورهایی همچون ترکیه است. البته بخش اصلی طنزِ مضمونیِ آثارش برعهده کشف تناقضات سیاست‌های غربی و اسلام آمریکایی غرب‌زده است.
غالب کارتون‌های کمال شرف، کاراکترمحور است و داستان دارد؛ داستانی با زبان ساده و نمادین که هر مخاطبی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. مثلا سرباز‌های اسرائیلی و آمریکایی در کارتون‌های او رنگ سرد و حالت سنگی دارند با کلاه جنگی که جلوی چشمانشان را گرفته و انگار که ربات‌هایی بیش نیستند. یا حکام و شیوخ عربستان را به شکل کاراکتر شکم‌گنده‌ای با لباس عربی می‌بینیم که همراه بشکهٔ نفت و پول، کشیده می‌شود. یکی از نماد‌های پرتکرار در آثار او، شخصیت «آبراهام لینکلن» اولین رئیس جمهوری آمریکا و حروف «U.S.A» است که بر روی تانک‌ها و لباس‌های سربازان اسرا/ئیلی می‌بینیم. در آثار او معمولاً هرکجا اثری از آمریکاست، نمادی هم از اسرا/ئیل وجود دارد و او این دو را جدا از هم نمی‌‌بیند.
یکی از کار‌هایی که کارتون‌های سیاسی انجام می‌دهند نشان دادن بخشی از واقعیت است که با فریب رسانه‌ها و دوری مردم از واقعیت، از چشم مردم جهان دور مانده یا مورد غفلت واقع شده است. کمال شرف، در کارتون‌هایش سعی در نشان دادن بخش پنهان‌مانده از واقعیت را دارد.
در آثار او گاهی نیز اشیاء جان می‌گیرند و تبدیل به شخصیت می‌شوند که معمولا این تکنیک را در کارتون زیاد می‌بینیم. استفاده از تخیل‌های هنرمندانه، کارهای او را طنازانه و بامزه می‌کند. مانند موشک‌هایی که سربند حزب‌ا... بر سر دارند یا حتی در حال خواب هستند.
کمال شرف به هر بهانه‌ و مناسبتی سعی می‌کند حرف خود را به مخاطب برساند؛ از کریسمس و پرداختن به شخصیت بابانوئل گرفته تا تحریم کالا‌های اسرائیلی و حتی استفاده از نماد‌هایی فلسطینی همچون مثلث و کوفیه. پس‌زمینه اکثر کارتون‌هایی که تولید می‌کند، رنگ خاکی و ثابت است که حالت سادگی به اثر می‌بخشد و چشم را اذیت نمی‌کند. کمال شرف به تعریف خود، هنرمند مظلومین و مستضعفان است و هنر کارتون را جز برای مبارزه با مستکبران و یاری مظلومان نمی‌خواهد.
در این فرسته، به بهانه مجاهدت‌های یک‌ساله او، گزیده آثاری از او را جمع‌آوری کرده‌ایم که در یک سال اخیر ابداع شده‌اند.

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

بُرّان چو خنجر یمنی
منتخب کارتون‌های کمال شرف (اهل یمن)

بخش دوم آثار

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane

بُرّان چو خنجر یمنی
منتخب کارتون‌های کمال شرف (اهل یمن)

بخش اول آثار

🔻رسانه بافتار
🆔@baftar_resane