Millat

Оилавий тадбиркорлик учун ажратилган кредитлар бўйича NPL 20%, деган рақам қаердан чиқди?

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази "Бакиров келтирган 20 фоиз даражасидаги муаммоли кредитлар ҳақидаги даъво расмий манбалар, статистика ёки тадқиқотлар билан тасдиқланмаган", деб ёзмоқда.

Биринчидан, мен келтирган важларда "Норасмий ҳисобларга кўра, ушбу тоифадаги кредитлар бўйича NPL 20% атрофида" деб ёзилган. Агар Марказ мутахассисларининг бу бўйича умумэътироф этилган методология доирасида ҳисоб-китобларни амалга оширишга хоҳишлари бўлса, мен тайёр. Эртагаёқ Халқ банкига, Микрокредитбанкка ёки шу балога рўпара бўлган исталган банкка бориб ҳисоблаш ишларини амалга оширишимиз мумкин.

Иккинчидан, Марказий банк оилавий тадбиркорликка ажратилган кредитлар бўйича муаммоли кредитлар улуши ва ҳажмини алоҳида кўрсатмай келади дея алоҳида таъкидланган. Фақат бир марта, 2023 йил 4 май куни ўтказилган матбуот анжуманида Марказий банк раиси Оилавий тадбиркорлик учун ажратилган кредитларнинг муаммоли қисми 3 трлн.сўм атрофида эканини маълум қилган (жонли эфир материалларини олиб кўриш мумкин). Бу ўша пайтда Оилавий тадбиркорлик учун ажратилган кредитлар бўйича NPL улуши 20% атрофида эканини англатар эди. Ўтган 1,5 йил ичида барча кредитлар бўйича NPL улуши 3,6%дан 4.2%га етди, яъни аҳвол янада мураккаблашди. Банклар кредит портфели ичида энг ёмон маҳсулот бўлган Оилавий тадбиркорлик учун кредитларнинг сифати бунданда ёмонлашган бўлса борки, яхшиланмаган. Шу маънода, ҳатто яхши гумон билан 20% деган рақам келтирилган эди (бу орада оилавий тадбиркорликка ажратилган неча юз миллиард кредитлар "списать" қилингани эслаш шарт эмас, келинг ўзбекистонликларни қўрқитмайлик).

Ва ниҳоят, учинчидан, Оилавий тадбиркорлик учун ажратилган кредитларнинг муаммоли қисми ва улушлари эълон қилинмаслигига асосий сабаби 7 йилдан бери тўхтамай давом этаётган бу бузуқ ва зараркунанда воситанинг хато эканини, кўзланган мақсадларга умуман эришилмаганлигини тан олмаслик билан боғлиқ бўлиши мумкин холос.

Дарвоқе, марказ эълон қилган материалда "Ҳоким ёрдамчилари томонидан берилган кредитларнинг ўртача 7,9 фоизи қайтарилмайдиган кредитлар" деб кўрсатилган эди. Кейин "қайтарилмайдиган" сўзи "муаммоли" билан алмаштирилди. Биринчи таҳрир ҳақиқатга яқинроқ эди.

👉🏻 @millatparvaruz

Ўзбекистонда чиқиндиларни энергияга айлантирадиган 1,3 млрд долларлик лойиҳалар амалга оширилади

Ўзбекистонда йилига 14 миллион тонна чиқиндилар ҳосил бўлади. Лекин уларнинг атиги 4-5 фоизи қайта ишланади. Чиқинди полигонларидан 7 миллион тоннадан зиёд иссиқхона газлари атмосферага чиқади, 43 минг тонна заҳарли фильтратлар ер остига сингади.

Чиқиндиларни қайта ишлаш орқали унинг табиатга таъсирини камайтириш, фойда олиш мақсадида қарийб 1 миллиард 300 миллион долларлик инвестицияларни жалб этган ҳолда, 8 та чиқинди ёқиш заводи қуриш ҳамда Оҳангарон полигонида чиқинди газини қайта ишлаш режалаштирилмоқда.

Хитойнинг “CAMC Engineering” компаниясининг 350 миллион доллар тўғридан-тўғри инвестицияси ҳисобидан Андижон ва Тошкент вилоятларида 2 та завод барпо этилади. Уларда кунига 4 минг тонна чиқинди қайта ишланиб, йилига 630 миллион киловатт соат электр энергияси ишлаб чиқарилади.

Бу соҳага Хитойнинг бошқа бир компанияси – “Shanghai SUS Environment” ҳам қизиқиш билдирган. У 310 миллион доллар тўғридан-тўғри инвестиция киритиб, Самарқанд ва Қашқадарё вилоятларида 2 та завод қуришни режалаштирган. Уларда кунига 3 минг тонна чиқинди қайта ишланиб, йилига 480 миллион киловатт соат электр энергияси олинади.

Бирлашган Араб Амирликларининг “Tadweer Group” компаниясининг 200 миллион доллар маблағи эвазига Бухоро ва Навоий вилоятлари учун битта завод қурилади. Унд кунига 1 минг 500 тонна чиқиндини қайта ишлаш ва йилига 363 миллион киловатт соат электр энергияси ишлаб чиқариш қуввати яратилади.

👉🏻 @millatparvaruz

Ҳоким ёрдамчилари томонидан берилган кредитларнинг ўртача 7,9 фоизи қайтарилмайди

Халқаро ҳамкорлик ташаббуслари ҳафталиги доирасида спикерлар томонидан одатда расман эълон қилинмайдиган қизиқ рақамлар айтилган.

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази директори Обид Хакимовга кўра, Ҳоким ёрдамчилари томонидан берилган кредитларнинг ўртача 7,9 фоизи қайтарилмайдиган кредитлар. Ушбу тоифадаги қайтарилмайдиган кредитларнинг динамикаси (ўсиши, қисқариши) очиқланмаган. Обид Ҳакимовнинг қайд этишича, Кредит ўртача ҳажмининг 1 фоизга ошиши 1000 аҳолига тўғри келадиган муаммоли (ишламайдиган) кредитларнинг 0,25 фоизга ўсишига олиб келади.

Эслатиб ўтамиз, қайтарилмайдиган кредитлар бу NPL ёки 9-стандарт бўйича қадрсизланган кредитлар эмас. Балки, қайтарилмайдиган дея умидсиз, яъни қайтмаслигидан далолат берувчи омиллар ёки аломатлар мавжуд бўлган ҳамда қайтмайдиган ёки қиймати жуда пастлиги туфайли ҳисобини балансда актив сифатида юритилиши мақсадга мувофиқ эмас деб топилган кредитлар назарда тутилмоқда.

Агар ҳоким ёрдамчилари томонидан берилган кредитларнинг ўртача қайтарилмайдиган кредитлар 7,9%ни ташкил этса, унда NPL улуши икки хонали экани эҳтимоли юқори.

Марказий банк оилавий тадбиркорликка ажратилган кредитлар бўйича муаммоли кредитлар улуши ва ҳажмини алоҳида кўрсатмай келади. Норасмий ҳисобларга кўра, ушбу тоифадаги кредитлар бўйича NPL 20% атрофида.

Камбағалликни қисқартириш воситаларидан бири сифатида камбағал оила вакилларини тадбиркорга айлантириш учун имтиёзли кредитлар ажратилиши иқтисодий самарасизлиги, юқори коррупциогенлиги ва қиммат маъмуриятчилиги сабабли танқид қилиб келинади.

👉🏻 @millatparvaruz

Баҳор мавсумида 28 та туман дарахт экишда режани бажармаган — Шавкат Мирзиёев

Президент раислигида бўлиб ўтаётган видеоселектор йиғилишда баҳор мавсумида 28 та туман дарахт экишда режани бажармагани танқид қилинди. Иқлим шароитини ҳисобга олмасдан, сув йўқ жойларга дарахт экилгани учун минглаб туп дарахт кўкармаган.

Масалан, суғориш тизими йўқ жойга Тошкент шаҳрида 322 минг, Самарқандда 96 минг, Тошкент вилоятида 67 минг, Қорақалпоғистонда 61 минг, Бухорода 24 минг, Навоийда 15 минг кўчат экилган.

Ҳисоботга қўшиб ёзиш энг кўп Бухоро, Тошкент, Андижон, Сурхондарё, Самарқанд вилоятларида ва Тошкент шаҳрида қайд этилган.

Шу муносабат билан Бош прокуратурага соҳадаги назоратни кучайтириш зарурлиги кўрсатиб ўтилди.

Ҳар бир ҳоким, вазир, ташкилотга қаерга, қанча кўчат экиш эгаси, жойи, суви ва маблағи билан аниқ белгилаб бериш топширилди, мутасаддилар бунинг ижроси бўйича қатъий сўров бўлиши ҳақида огоҳлантирилди.

👉🏻 @millatparvaruz

Бироздан сўнг Президент Шавкат Мирзиёев раислигида "Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида амалга оширилган ишлар натижадорлиги ва келгусидаги устувор вазифалар юзасидан видеоселектор йиғилиши бошланади

👉🏻 @millatparvaruz

Эртага долларнинг расмий курси пасайиши кутилмоқда

Эртага тахминан –10 сўмга пасаяди.

👉🏻 @millatparvaruz

Бугун Президент Шавкат Мирзиёев Тошкент шаҳрида Марказий Осиё атроф-муҳит ва иқлим ўзгаришини ўрганиш университети (Green University) фаолияти ҳамда циркуляр иқтисодиёт соҳасида амалга оширилиши режалаштирилган инвестиция лойиҳалари тақдимоти билан танишади.

👉🏻 @millatparvaruz

Салоҳиддин Аюбий ўзбек тили ҳақида

Келиб чиқиши этник ўзбек бўлган "Толибон" қўмондонларидан бири Салоҳиддий Аюбий. У Зобул вилоятидаги хавфсизлик масалаларига масъул амалдор.

👉🏻 @millatparvaruz

❗️Мактабгача ва мактаб таълими вазири жамғармаси ҳисобидан боғчалар раҳбар ва педагогларини рағбатлантиришга рухсат этилади — Президент фармони

2025 йил 1 январдан:

➖ мактабгача таълим ташкилотининг директори ўринбосари лавозими жорий этилади;

➖ республиканинг барча туман (шаҳар)ларида камида биттадан таянч мактабгача таълим ташкилотлари фаолияти йўлга қўйилади;

➖ барча мактабгача таълим ташкилотларида малака оширишнинг “Методик маҳорат соати”, таянч мактабгача таълим ташкилотларида эса “Методик маҳорат куни” каби шакллари босқичма-босқич жорий этилади;

➖ тренер сифатида фаолият юритаётган директор ўринбосарларига лавозим маошининг 20 фоизи миқдорида қўшимча ҳар ойлик устама ҳақ тўланади.

2025 йил 1 мартдан тажриба-синов тариқасида республиканинг узоқ ва чекка ҳудудларида жойлашган мактабгача таълим ташкилотлари педагог кадрлари учун мобиль малака ошириш хизматлари жорий этилади.

Мактабгача ва мактаб таълими вазири жамғармаси ҳисобидан мактабгача таълим ташкилотлари раҳбар ва педагог кадрларини ҳам рағбатлантиришга рухсат этилади.

2025 йил 1 январдан тажриба-синов тариқасида ҳар бир туман (шаҳар)даги биттадан умумий турдаги давлат мактабгача таълим ташкилотларида инклюзив таълим гуруҳлари очилади.

👉🏻 @millatparvaruz

❗️Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари фаолияти такомиллаштирилади
Президент томонидан имзоланган Қонун (ЎРҚ-976-сон, 17.10.2024 й.) билан айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди

🔰Қонун билан айрим қонун ҳужжатларига ҳокимларнинг ҳамда халқ депутатлари Кенгашларининг ваколатларини аниқлаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.

📝 Жумладан, “Маҳаллий давлат ҳокимияти тўғрисида”ги Қонунидан вилоят, туман, шаҳар ҳокими бир вақтнинг ўзида тегишли ҳудуддаги вакиллик ҳокимиятига бошчилик қилиши ҳақидаги норма чиқариб ташланмоқда.

✉️ Ҳокимларга тегишли халқ депутатлари Кенгашлари сессиясига масалалар киритиш, зарурат бўлганда Кенгаш сессияси чақирилишини талаб қилиш ва тегишли халқ депутатлари Кенгашининг қонунчиликка зид бўлган қарорларини бекор қилиш учун Сенатга ёки судга мурожаат қилиш каби қатор янги ваколатлар берилмоқда.

✔️ Шунингдек, халқ депутатлари Кенгашларига депутатлар орасидан сайланадиган раис бошчилик қилиши, у ўз фаолиятини жамоатчилик асосида амалга ошириши белгиланмоқда, уни ваколатлари муддати тугагунига қадар лавозимидан озод қилиш тартиби назарда тутилмоқда.

🖥 Бундан ташқари, халқ депутатлари Кенгашлари ва ҳокимлар томонидан қабул қилинадиган ҳужжатларни Маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорларини ишлаб чиқиш, келишиш ва рўйхатдан ўтказишнинг ягона электрон тизимида рўйхатдан ўтказиш тўғрисидаги талаб мустаҳкамланмоқда.

❕Бунда ушбу тизимда рўйхатдан ўтказилмаган ҳужжатлар ҳақиқий эмас деб ҳисобланади ҳамда ҳуқуқий оқибатларга олиб келмайди.

✅ “Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги Қонунга Маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорларини ишлаб чиқиш, келишиш ва рўйхатдан ўтказишнинг ягона электрон тизимига маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари эълон қилинадиган расмий манба мақоми берилишини назарда тутувчи ўзгартириш киритилмоқда.

📆 Кенгашларга сайланадиган раис бошчилик қилишига оид ўзгартиришлар вилоятлардаги, Тошкент шаҳридаги кенгашларга нисбатан - навбатдаги сайлови якунлари бўйича, туман, шаҳар давлат ҳокимиятининг вакиллик ва ижро этувчи органларига нисбатан – 2026 йил 1 январдан эътиборан амалга киритилади.

📜 Қонун лойиҳаси Адлия вазирлиги томонидан ишлаб чиқилиб, Олий Мажлисга бир гуруҳ депутатлар ташаббуси билан киритилган.

👉🏻 @millatparvaruz

Rossiya Qozog‘iston donini olib kirishni taqiqladi

Vaqtinchalik cheklov qachongacha amal qilishi haqida ma’lumot berilmagan.

👉🏻 @millatparvaruz

Асосий солиқлар бўйича ставкалар ўзгармайди

Иқтисодиёт ва молия вазири ўринбосари Аҳадбек Ҳайдаровга кўра, келаси йилда қатор солиқлар, хусусан ҚҚС ва фойда солиғи бўйича ставкалар ўзгаришсиз қолади (интервьюда бошқа солиқлар бўйича тафсилотлар келтирилмаган).

Харажатларни мақбуллаштириш ва самарадорлигини оширишга урғу берилади.

Бюджет дефицити 2024 йилда тасдиқланган 4% атрофида сақланади, 2025 йил ва кейинги йилларда 3%гача пасайтирилади.

👉🏻 @millatparvaruz

🇺🇿✈️ Telegram Ўзбекистонда ўз офисини очиши мумкин

Компания LinkedIn'да Ўзбекистондаги офис директори лавозими учун вакансия эълон қилди.

Бу эса компаниянинг маҳаллий бозорга қатъий кириш ниятида эканини англатади.

Аввалроқ Telegram Қозоғистонда бош офис очиш режасини маълум қилган эди. Ўзбекистонда офис очилишига доир расмий маълумот ҳали эълон қилинмади.

👉🏻 @millatparvaruz

Кеча президент ҳузурида янграган айрим рақам ва вазифалар:

➖бюджетга тушумларни ошириш билан бирга харажатлар оптималлаштирилади, иқтисод қилинган ресурслар инсон манфаатларига йўналтирилади.

➖асосий солиқ ставкалари сақланиб қолган ҳолда, бюджет даромадларини оширишнинг ягона йўли солиқ маъмурчилигини такомиллаштириш ҳисобланади.
Давлат раҳбари буни тадбиркорлар фаолиятига аралашиш йўли билан ҳал этмаслигини таыкидлаган.

➖2030 йилда ЯИМ ҳажмини 160 млрд.долларга етказиш бўйича мақсадли кўрсаткични яхшилаган ҳолда, янги прогнозни 200 млрд.доллар этиб ўзгартириш бўйича топшириқ олинган. Шунда жон бошига ЯИМ 2030 йилга бориб 5 000 долларни ташкил этади.

➖2024 йил якунлари бўйича ЯИМ ҳажми 111 млрд.долларга етади.

➖2025 йилда инфляция 7%дан ошмаслиги, 2026 йилда 5-6% даражасида сақланиши ва 2027 йилдан бошлаб 5% ва ундан паст бўлиши бўйича вазифалар қўйилган.

➖2030 йилгача суверен рейтинг инвестицион даражага олиб чиқилади. Иқтисодчи Отабек Бакировга кўра, ҳозирда Ўзбекистоннинг суверен рейтинги Ba3 (Moody’s), ВВ- (S&P ва Fitch) даражасига эга. Рейтинг шкалалари бўйича инвестицион тоифа Baa3 (Moody’s) ва BBB- (S&P ва Fitch) даражасидан бошланади. Яъни суверен рейтингни инвестицион тоифагача яхшилаш учун камида уч марта юқорига сакраш керак бўлади.

Buxoroda 2 oyda saksovul bilan bog‘liq 25 ta huquqbuzarlik aniqlandi

O‘tkazilgan reyd tadbirlari davomida aniqlangan holatlarda tabiatga 29 mln 702 ming 400 so‘m zarar yetkazilgan.

Aybdorlarga nisbatan 222 mln 900 ming so’m jarima tayinlangan. Huquqbuzarlar jami 252 million 602 ming 400 so‘m tovon to‘lashlari belgilangan.

👉🏻 @millatparvaruz

Душанба куни долларнинг расмий курси кўтарилиши кутилмоқда

Душанба куни тахминан +12 сўмга ошади

👉🏻 @millatparvaruz

Лирик чекиниш

Шақол юрган бу тоғларда юр, ўғлим.
Хоин кезган бу тоғларда кез, ўғлим,
Ватанингга кўз тиканни эз, ўғлим,
Дўстинг ким, душманинг ким, сез, ўғлим.
Тарихингни шараф билан ёз, ўғлим,
Ёз, ўғлим...

Мардлик, ҳалоллик, тўғриликни таъсирли даражада тарғиб қиладиган қўшиқлар ҳар доим ҳам яралавермайди. Балки, ҳақиқий шундай қўшиқлар яралиши учун уни куйлаётган одамнинг юраги ҳам ёниб туриши керак.

Сиз ҳам тингланг. Умид қилинг. Балки бизда ҳам шундай қўшиқлар яралиб қолар, ўзимиздан ортиб, Ватан ҳақида ҳам ўйлаб қолармиз. "Ватан" деганда бор вужудимиз титраб кетадиган қўшиқлар миллатни уйғотади. Ғурурлантиради. Бир бутунлигини ҳис қилдиради. Ватанни ўйлаганлар юраги Ватан дея ёниб турсин.

@anora_sodiq