به گفته دو انجیل پرآوازه متی (ماتئوس) و بَرنابا سفر تاریخی سه بیگانه نزد عیسای نوزاد پس از آن آغاز میشود که ستاره پیامبر به هنگام زایشش در آسمان پدیدار میشود. آنان که بر ستارهشناسی چیرگی داشتند در پی آن ستاره تا نزد نوزاد آسمانی میشتابند و به پاس زادروزش زر، مُر و کُندر (گیاه خوشبو) به ارمغان میبرند.
در این باره انجیل متی میگوید آنان نخست پس از پدیداری ستاره مسیح بیدرنگ نزد هِرودیس (هرود بزرگ) میروند که در آن زمان به نمایندگی از روم، فرمانروای یهودیه بود. از او درباره زایش پادشاه یهود (مسیح) میپرسند، چرا که ستاره او را در آسمان دیده بودند. هرود پیش از آن نیز از کاهنان و پیشگویان شنیده بود که کریستوس یا مسیح یهودیان در بیتلحم یهودیه زاده میشود. پس آن سه فرزانه را به بیتلحم فرستاد. اما از آنها خواست که هر گاه فرزند را یافتند به او نیز اطلاع بدهند اما مردان مجوس بر پایه رویایی که دیده بودند هرود را آگاه نکردند. درونمایه رویای آنان بازگوینده کشتن عیسی به دستور هرود بود. بر این پایه آنان مسیح را از چنگال مرگ رهایی دادند. همانگونه که آنان نخستین کسانی نیز بودند که پس از زایش پیامبر ابراهیمی با او دیدار کردند و خود بیانگر جایگاه سفر و دیدار آنان با مسیح در داستان زایش او است.
سنت مسیحی که نخستین بازگوکننده این روایت است آنان را «سه مُغ» مینامد. مُغ که در انجیل متی به گونه مجوس آمده واژهای آشنا در ایران باستان است و در دوره ساسانیان به واژه موبد دگرگون شده و معنی فرزانه و اندیشمند دینی گرفت و جایگاهی والا در ردههای سازمانی دینداران ایرانی به ویژه کیش زرتشتی داشت. در متون اروپایی از دیگر نامهای این سه مغ، میتوان به سه مجوس شرقی، سه شاه، سه پادشاه مقدس و سه فرزانه یاد کرد. در داستانهای نخستین بر پایه انجیل متی، آنها سه مرد دانا یا مجوس بودند اما در روایتهای پسین به ویژه از سده دهم پادشاه خوانده شدند. این دگرگونی هم میتوانست به ماندگاری داستان یاری برساند و هم به نهاد پادشاهی که در اروپا گسترش یافته بود رنگ آسمانی ببخشد و آن جایگاه زمینی را زیر پوشش پشتیبانی کلیسا جای دهد.
نام هر یک از این سه تن به روشنی پیدا نیست و هر یک از گزارشها نام آنان را به گونهای آوردهاند. گاه از آنان با نامهای لهراسب، جاماسب و گشتاسب یاد شده اما نوشتارهای مسیحی از آنان با نامهای کاسپار؛ ملکیور و پالتازار یاد کردهاند. مسیحیان سوریه نیز آنان را به نامهایی میخوانند که گویا ایرانی است: لرونداد، گشناساف و هرمیزداز .
این سه مغ زرتشتی دیدگاه ویژهای به ستارگان داشتند و زاده شدن عیسی (ع) را به ارمغان آوردند.
🔸به نقل از خبرگزاری کتاب ایران
@tabrizschoolofpersianpainting