قاعده حرمت تَنفیر قاعدهای فقهی است که انجام هر عملی که موجب بیزاری و نفرت مردم از دین شود را حرام میداند.
طبق این قاعده، اجرای احکام شریعت باید در بستر مقبولیّتِ عمومی و در یک تعامل منطقی و معقول با جامعه اجرا شود، تا مورد پذیرش قرار گیرد. مطابق قاعده حرمت تنفیر، مکلَّف نمیتواند تنها بر وظیفهگرایی اعتماد کند، بلکه باید به بازتاب و پیامدهای عمل خویش در جامعه نیز توجه داشته باشد.
بر این اساس معنای قاعده حرمت تنفیر را چنین دانستهاند که برای اجرای احکام دینی نوعی آمادگی و پذیرش نسبی از سوی مردم ضروری است؛ البته این به معنای تبعیّت دین از عرف نیست.
پیشفرض قاعده حرمت تنفیر، ابتنای (بنا ساختن) احکام الهی بر مصالح و مفاسد است که در عمل، گاه میان این دو تزاحم رخ میدهد. بر این اساس، ملاک قاعده حرمت تنفیر آن است که مفسده یک حکم شرعی قویتر از مصلحت آن باشد که با بروز چنین شرایطی اجرای حکم شرعی کنار گذاشته میشود.
از مواردی که قاعده تنفیر در آن جریان دارد، اجرای برخی مجازاتهای حدی مانند سنگسار است. همچنین امر به معروف و نهی از منکر نباید به گونهای باشد که سبب نفرت مردم از دین شود. قاعده حرمت تنفیر مستند به قرآن، سنت، اجماع و عقل دانسته شده است.
SobheEslam