Postagens do Canal صبح اسلام

🟡 معنای برتری تفضیلی در قرآن

🟢 موضوع: شرح آیات ۴۷ و ۱۲۲ از سوره مبارکه بقره (یا بَنِي إِسْرائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَ أَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعالَمِينَ)

🟢 مدّت گفتگو: ٢۵ دقیقه
🟢 مورّخ: ١٣٩۶/۵/٧

SobheEslam

🟡 از تو به حق رسیده‌ام

محمد که درود خدا بر او باد، خود را بشری چون ما معرفی کرد: «أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ» تا مردمان او را در هیچ سطحی، مقام الوهیّت و قُدْسیَّت ندهند و معبودشان فقط خدا باشد: «أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ»، «وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا»

او گفت؛ جز آن‌چه به او وحی می‌شود، از غیب نمی‌داند. از غیب آسمان‌ها و زمین فقط خدا آگاه است و او تنها بشارت‌دهنده و بیم‌دهنده است: «قُلْ لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۚ وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ ۚ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»، «قُلْ لَا يَعْلَمُ مَنْ فِي‌السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ ۚ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ»

چون می‌پرسیدند چرا بر او معجزه‌ای نازل نمی‌شود؛ جوابش این بود که: «إِنَّمَا الْآيَاتُ عِنْدَ‌اللَّهِ وَ إِنَّمَا أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ» او پیروانش را پی ‌در پی به تعقّل و تفکر و تدبّر دربارۀ خویشتن و جامعه و طبیعت فرا می‌خواند: «أَفَلَا تَعْقِلُونَ؟» (١٣ بار و فراخوان به تعقل ۴٩ بار)، «أَفَلاَ تَتَفَکَّرُونَ» (امر به تفکر و اهمیت فکر ۴٧٩ بار) «أَفَلاَ يَتَدَبَّرُونَ؟» (۴۴ بار اشاره به تدبّر و مشتقات آن)

محمد مفهومی از «وحدانیّتِ خداوند و برابریِ ابناء بشر [همه‌ی انسان‌ها] در برابر او» مطرح کرد که «بعثتی دیگر» بی‌معنا شد، زیرا آخرین پیام آسمان، پیام توحید بود و به قول متفکر بزرگ زنده‌یاد محمد اقبال لاهوری، از آن پس، باقی قضایا به عقل بشر واگذار شد تا روی پای خود بایستد و به بلوغ رسد و معنی خاتمیّتِ پیامبری با محمد نیز همین است.

باری بشر نابالغ به الوهیّت‌سازی از پیامبران و پرستش چیزهای ملموس و تکیه بر خرافات و خَرقِ عادات و غیب‌گویی‌ها و خدای مُتَجَسِّدیِ که بتوان او را دید و لمس کرد، سخت وابسته است و قادر به کشف وحدانیّت از طریق تعقّل و تفکر و تدبّر در خلقت انسان و زمین و آسمان و مجموعۀ هستی نیست. از این‌رو، در گذر تاریخ، دوره به دوره نظام‌های کهن و منسوخ را در ذهنیّت خود بازسازی و به دیگران تحمیل می‌کند.

باری این بحثی درازدامن است که در حوصلۀ این یادداشت نمی‌گنجد. این دیباچۀ کوتاه فقط به مناسبت بعثت محمد آمد که جا دارد از زبان مولانا به او بگوییم: «از تو به حق رسیده‌ام ای حق و حق‌گزار من»

احمد زیدآبادی

SobheEslam

🟡 درباره ایران

🟣 گفتگوی کامل محمدجواد ظریف با فرید زکریا در اجلاس داووس

SobheEslam

🟡 نقد اندیشه سیاسی آقای مصباح

عباس عبدی

SobheEslam

🟡 به یاد همه‌ی آن دورافتادگان از وطن

ای کاش
ای کاش آدمی وطنش را
مثل بنفشه‌ها
در جعبه‌های خاک
یک روز می‌توانست
همراه خویشتن ببرد هر کجا که خواست
در روشنای باران
در آفتاب پاک

محمدرضا شفیعی کدکنی

SobheEslam

🟡 بازگو، ای بازِ عَرشِ خوشْ‌شِکار

ای علی که جُمله عقل و دیده‌‌یی
شَمّه‌‌یی واگو از آنچه دیده‌‌یی

تیغِ حِلْمَت جانِ ما را چاک کرد
آبِ عِلْمَت خاکِ ما را پاک کرد

بازگو، دانَم که این اسرارِ هوست
زان که بی‌شمشیر کُشتنْ کارِ اوست

صانِعِ بی‌آلَت و بی‌جارِحه
واهِبِ این هدیه‌هایِ رابِحه

صد هزاران می‌چَشانَد هوش را
که خَبَر نَبْوَد دو چَشم و گوش را

بازگو، ای بازِ عَرشِ خوشْ‌شِکار
تا چه دیدی این زمان از کِردگار؟

چَشمِ تو اِدْراکِ غیْب آموخته
چَشم‌های حاضرانْ بَردوخته

رازْ بُگْشا ای علیِّ مُرتَضیٰ
ای پَسِ «سوءُ الْقَضا حُسْنُ الْقَضا»

یا تو واگو آنچه عَقلَت یافته‌ست
یا بگویم آنچه بر من تافته‌ست

از تو بر من تافت، چون داری نَهان؟
می‌فَشانی نورْ چون مَهْ بی‌زبان

باز باش ای بابْ بر جویایِ باب
تا رَسَد از تو قُشور اَنْدر لُباب

باز باش ای بابِ رَحمت تا اَبَد
بارگاهِ «ما لَهُ کُفْوًا اَحَد»

[مولانا، مثنوی معنوی، دفتر اول، بخشی از ابیات ٣٧۵٩ الی ٣٧٧٩]

SobheEslam

🟡 نظر هوش مصنوعی درباره وظیفه مؤمنان در قبال بی‌حجابی

بر اساس آموزه‌های قرآنی، وظیفه مؤمنان در قبال بی‌حجابی و پوشش‌های غیرمتعارف در جامعه، بیش از هر چیز بر مدار حکمت، موعظه نیکو، الگوسازی عملی، و پرهیز از اجبار یا برخورد قهری است. احترام به آزادی و کرامت انسانی، پایه و اساس رفتار مؤمنانه است، و تغییرات اجتماعی و اخلاقی باید از طریق گفت‌وگو، آموزش و محبت صورت گیرد.

SobheEslam

🟡 چرا تجربۀ شکستْ موجبِ تغییر روش نمی‌شود؟

آیا دولت‌ها یا ایدئولوژی‌ها و یا انسان‌ها، آنگاه که نشانه‌های شکستِ رویکردشان یک‌به‌یک بروز پیدا می‌کنند، لزوماً دست به تغییر رویه می‌زنند؟
پاسخ نظریه اثر بازگشت (Backfire Effect) نه تنها منفی است بلکه حتی نشان می‌دهد که این شکست‌ها موجب اصرار بر تکرار خطاها و پایبندی و اعتقاد بیشتر به درستی راه و روش می‌شود.
وقتی افراد با اطلاعات یا نشانه‌هایش مواجه می‌شوند که باورهای پیشین آن‌ها را نقض می‌کند، نه‌تنها اطلاعات اصلاحی را رد می‌کنند، بلکه باورهای اولیه خود را محکم‌تر می‌کنند. دلیل آن هم می‌تواند این باشد که قبول شکست به منزله تهدید هویّت تلقی می‌شود.
هرچه اعتقاد افراطی‌تر و یا منافع بیش‌تر باشد تمایل به قبول نشانه‌ها هم کمتر است.
راه‌حلی که در این نظریه داده شده است این است که در راه اثبات ناکارآمدی نباید احساس خطر تهدید وجودی چندان پررنگ‌ شود تا در طرف مقابل واکنش متعصبانه را برانگیزاند.

لئون فستینگر هم در نظریه ناهماهنگی شناختی (Cognitive Dissonance) معتقد بود که آدمیان‌ از تناقض میان باورهای خود و شواهد بیرونی احساس ناراحتی می‌کنند و برای کاهش این ناراحتی، ترجیح می‌دهند شواهد ناسازگار را توجیه کنند یا نادیده بگیرند.
فرانسیس بیکن فیلسوف انگلیسی مثال بت‌های غار را می‌زند. بت‌های ذهنی (با الهام از تمثیل غار افلاطون) که بر موضعگیری افراد سایه انداخته است و او را اسیر خود کرده است. راه‌حل‌های بیکن عمدتاً تأکید بر استدلال و داده‌های دقیق و بی‌طرفی و امثالهم دارد اما وجه منافع فردی یا تهدید وجودی منجر به مقاومت فرد را نادیده گرفته است.
اسلاوی ژیژک فیلسوف معاصر در کتاب
‏The Sublime Object of Ideology می‌گوید بحران‌ها که به نظر می‌رسد باید ایدئولوژی‌ها را تضعیف کنند، در بسیاری موارد آن‌ها را تقویت می‌کنند. چون ایدئولوژی‌ها نه فقط برای توضیح واقعیت بلکه برای ایجاد چارچوب معنایی و پناهگاهی روانی برای افراد عمل می‌کنند. وقتی این چارچوب در معرض فروپاشی قرار می‌گیرد، افراد بیشتر به آن وابسته می‌شوند و برای تداومش تقلای بیشتری می‌کنند.
ژیژک توضیح می‌دهد که ایدئولوژی‌ها در بحران‌ها به شکل‌های جدیدی بازتولید می‌شوند. به جای ترک کامل ایدئولوژی، افراد روایت‌های جایگزینی می‌سازند که بحران را توضیح دهد بدون این‌که هسته ایدئولوژی را زیر سؤال ببرند و در برابر روایتِ مخالف نابردباری بیشتری نشان می‌دهند.
‏بنابراین بحران‌ها غالباً نه‌تنها ایدئولوژی را نابود نمی‌کنند و‌آن‌ها را به تغییر جهت وادار نمی‌کنند بلکه اغلب به تقویت آن کمک می‌کنند. زیرا انسان‌ها از مواجهه با بی‌معنایی گریزانند و ترجیح می‌دهند به چارچوب‌های آشنا، حتی اگر معیوب باشند، چنگ بزنند. همان چیزی که ایروینگ گافمن در نظریه «نمایش‌خود» (Dramaturgical Theory) می‌گوید:
افراد یا مکاتب تمایل دارند وجهه اجتماعی خود را حفظ کنند، حتی اگر این به معنایِ انکار واقعیت باشد.

سهند ایرانمهر

SobheEslam

🟡 تکلیف مؤمنان در مقابله با بی‌حجابی

🟢 موضوع:

اگر در جامعه قائل به حجاب اختیاری باشیم، آنگاه تکلیفِ مؤمنان در مقابله با بی‌حجابی و پوشش‌هایِ غیرمتعارف چیست؟

🟤 مدت گفتگو: ٢١ دقیقه
🟣 مورخ: ١۴٠٢/١/٢١

SobheEslam

🟡 سیاست‌های اقتصادی دولت پزشکیان

سعید لیلاز

SobheEslam