Rawa Musa :: ڕەوا موسا

لەئێستادا ئۆپۆزسیۆن دوو ڕێگای لەبەردەمە

یەکەم: پەنا بەرێتە بەر دادگای باڵای وڵات بۆ لەکارخستنی دۆخی نائاسایی کە دەسەڵاتی ئەوەیان هەیە.
دووەم: خۆپیشاندانێکی سەرتاسەری ڕێکبخەن تا بە زەبری هێزی خەڵک سەرۆک کۆمار لابدەن و هەڵبژاردن دووبارەبکەنەوە.

ئەو گرژییەی لە کۆریای باشور هەیە بەهۆی ناکۆکی سیاسی نێوان دوو پارتەوەیە.

پارتی هێزی گەل سەرۆکایەتی کۆماریان بەدەستەوەیە کە دەسەڵاتی یەکەمی وڵاتە، لەبەرامبەردا لە هەڵبژاردنی ئەمساڵدا پارتی دیموکراتەکانی ئۆپۆزسیۆن زۆرینەی پەڕلەمانیان دەستەبەرکرد.

ئیدی جەنگی دوو پارتەکە بووە جەنگی پەڕلەمان و سەرۆکایەتی کۆمار، چەندین بڕیار و ڕێنماییان لەدژی یەکتر دەرکرد، هەتا لەکۆتاییدا پەڕلەمان بودجەی وڵاتی بۆ ساڵی 2025 بلۆک کرد کە ڕەزامەندی سەرۆک کۆماری هەبوو.

دوای ئەوەی دۆخەکە گەیشتە بنبەست سەرۆکایەتی کۆمار بڕیاریدا دۆخی نائاسایی سەربازی کارابکات کە لەدەسەڵاتی خۆیدایە. وە ئۆپۆزسیۆن بەوە تۆمەتبار دەکات کە کار بۆ کۆریای باکور دەکەن! ئەوەش تۆمەتبارکردنێکی تەواو بێ مانا و سیاسیانەیە.

پەڕلەمان نەیدەتوانی سەرۆک کۆمار لەکاربخات چونکە هەشت کورسیان کەمبوو لە دوو لەسەر سێی کۆی ژمارەی پەرلەمانتاران.

بەپێی سەرچاوەکانی تەحریر شام 13,000 چەکدار لە دەورووبەری حەمما کۆبوونەتەوە، لە نێویاندا یەکەی عەسائیب حەمرا کە بە یەکەی مەرگیش ناسراوە.

یەکێک لە ئۆپەراسیۆنە گرنگەکانی ئەم گروپە وەک تۆڵەی کوژرانی چەکدارانی جەیش عیزە بوو، هێرشیان کردە سەر ژووری ئۆپەراسیۆنەکانی ڕژێم لە ئەل تەرەبیع لە باکووری حەمما و کوشتنی ئەفسەرانی ڕووسی.

بەگوێرەی سەرچاوە خۆجێییەکان ئەمریکا داوای لە هەسەدە کردووە هێرش بکەنە سەر ناوچەی خشام لە لە کەناری ڕۆژهەڵاتی فورات بەڵام فەرماندە سەربازییەکانی هەسەدە ڕەتیان کردووەتەوە ،
بۆیە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی سێ فەرماندەی عەرەبیان بۆ سەرکردایەتی هێرشەکە دەستنیشان کردووە

ناوچەی خشام تاکە ناوچەیە لە کەناری ڕۆژهەڵاتی فورات کە لەلایەن میلیشیا ئێرانییەکانەوە کۆنترۆڵ کرابێت ،

بە سوپاسەوە بڵاوبوونەوەی دوایین وتارمان لە پێگە فەرمییە میدیاییەکانی ستاندەر، دیپلۆماتیک، کوردجۆڕناڵ، دۆزی زمانحاڵی ڕەوتی هەڵوێست.

گرووپەکانی سەر بە تورکیا ڕێگای نێوان مەنبج بۆ حەلەبیان داخستووە، تەحریریان بە خیانەت تۆمەتبارکردووە و لەژێر فەرمانی تورکیا ئامادەنین ڕێگای گواستنەوە بۆ کوردەکان بکەنەوە.
سەوزە کاڵەکە ناوچەی گرووپەکانی سەر بە تورکیایە و سەوزە تۆخەکە سەر بە تەحریرە.

حەشدی شەعبی پەڕیوونەتەوە سوریا، جارێ دیارنییە نیازیان پاراستنی دێرەزوورە یان هاتنیانە بۆ حەلەب.

گرووپەکانی سەر بە تورکیا کرمانجی کوردی دەگرن و ڤیدیۆیان دەکەن بەناوی شەڕڤانی هەسەدەوە بڵاویان دەکەنەوە. ئەوانە گرتن و کوشتنی هەموو کوردێک بە غەزا دەزانن....

چەکدارانی سەر بە تورکیا ئاو و کارەبایان لەسەر گەڕەکە کوردییەکانی حەلەب بڕی، تحریر الشام هۆشداری داوە ئەگەر لە کاتژمێرەکانی داهاتوودا بە کشانەوە ڕازی نەبن ناتوانن بەر بە هێرشی گرووپە چەکدارەکان بگرن. لەبەرامبەردا بەڵێنی پاراستنی گیانی شەڕڤانەکان و ماڵ و سامانی دانیشتووانی گەڕەکە کوردییەکانی داوە ئەگەر بکشێنەوە. دەشتوانن هەموو ئەو چەکانە ببەن کە پێیان هەڵدەگیرێت.

بەپێی سەرچاوەیەکی نافەرمیم گوایە هەتا کاتژمێر هەشتی بەیانی مۆڵەت بە هەسەدە دراوە، نازانم ئاخۆ ئەم کاتە ڕاستە یان نا.


وە هەروەها بۆ ئەمشەو جیش الإسلام لە شاری حەلەب لەلایەن تەحریرەوە دەرکرا.

فەرماندەکەی تەحریر لەسەرچی کوژراوە؟!

فەرماندەیەکی باڵای تەحریر الشام لەلایەن چەکدارانی جيش الإسلامی نزیک لە تورکیاوە لە حەلەب کوژرا. جیش الإسلام ئێستا لەناو فیرقەی دووی سوپای نیشتیمانی هاوپەیمانی تورکیادایە، ساڵانێکە لەگەڵ تحریر الشام دوژمنداری و خوێنیان لەنێواندا هەیە.

شەڕەکەی ئەمشەویان لەسەر گوند و شەڕڤانە کوردەکان بووە، تحریر الشام داوای گوند و ناوچە کوردییەکانی حەلەب و تەلڕەفعەتی کردووە. بەڵام جیش الإسلام ڕازی نەبوون و تحریر الشامیان بەوە تۆمەتبار کردووە کە چەند شەڕڤانێکی کوردیان داڵدەداوە و تەسلیمیان نەکردوون. هەروەها تۆمەتباریان کردوون بە خیانەت و ڕێککەوتن لەگەڵ هەسەدە، ئیدی لەم دەمەقاڵێیەوە شەڕوپێکدادان درووستبووە. وە لەئێستاشەوە بەشێک لە دەزگا پڕوپاگەندەکانی نەیارانی تحریر الشام هاوشێوەی ئێران و حکومەتی سوریا گرووپەکە بە بریکاری ئیسڕائیل تۆمەتباردەکەن. محمد جۆلانی دوژمنی زۆرە لەناو گرووپەکانی سەر بە تورکیا و لەگەڵ سەرکەوتنە گەورەکانیشی لە حەلەب و حەمما دۆخی ئێستای زۆر نالەبارە و کەوتۆتە نێوانی دوو بەرداشی گوشاری سوریا و تورکیا و گرووپەکانی سوپای نیشتیمانی سوریا.

هەموو ئەو چەکدارانەی لە هێرشەکەدا بەشدارن جگە لە موچەی مانگانەیان، پێیانگووتراوە ڕۆژانە دە هەزار لیرەی تورکیتان پێدەدرێت حەقدەستی ئەم هەڵمەتە نوێیە. وە هەزاران چەکداری نوێ هێندران کە تەنها ماوەیەکی کەمە مەشقیان پێکراوە و پارەی ڕۆژانەیان دراوەتێ بۆ ئەم هێرشە. جگە لەو چەک و تەقەمەنیانەی بەخۆرایی پێیاندراوە لەلایەن تورکیاوە. مەزەندە دەکرێت هەشتا هەزار چەکدار بەشداری ئەم هێرشە نوێیەیان کردبێت، کە زیاتر لە نیوەیان ڕاستەوخۆ سەر بە تورکیان.

ئەگەر ئەبو محمدی جۆلانی نەکەوێتە ژێرباری داواکارییەکانی تورکیا بۆ ڕاگەیاندنی جەنگ لە دژی هەسەدە، بە ئەگەری زۆرەوە میتی تورکی هەوڵی فرۆشتن و لەناوبردنی دەدات بە ڕووسیا. بەڵام لەبەرامبەریشدا ئەگەر جۆلانی بکوژرێت ئیدلیب بەوشێوازەی چەندین ساڵە خۆڕاگرە بەرامبەر سوریا و ڕووسیا و ئێران و گرووپەکانی تر ئاوا بە خۆڕاگری و سەرسەختانە نامێنێتەوە و ئەگەری کەوتنی زۆر بەهێز دەبێت. ئەوکاتە دەبێت تورکیا چاوەڕێی شەپۆلێکی تری ئاوارەکان بکات....

ئەبو محمدی جۆلانی ئەمیری تحریر الشام و بەرەی نوسڕەی جاران لە ئێستادا لە شاری حەلەبە. ئەم کەسە تاکە شەخسی گەورەی بەربەستە لەبەردەم هەژموونی تورکیادا لەناو گرووپە چەکدارە یاخیبووەکان، ئەگەرچی پەیوەندی هەیە لەگەڵ تورکیادا بەڵام نەگەیشتۆتە ئاستی ئەوەی ببێتە بریکاری تورکیا هاوشێوەی گرووپەکانی تر.

چەند ڕۆژێکە تورکیا گوشاری لێدەکات تا جەبهەی فەتحولموبین بە سێزدە گرووپەوە بخاتە ناو شەڕی هەسەدەوە، بەڵام تا ئێستا ڕازی نەبووە. زۆرترین گرووپ و ئەمیری کوردیش لەلای ئەم ئەمیرەن، کوردەکانی ئیدلیب و عەفرین و حەلەب ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ئەم کەسەیان پێ باشترە وەک لە بەکرێ گیراوانی تورکیا. بەهاری ئەمساڵیش ئازادی دا بە کوردەکان کە یادی نەورۆز بکەنەوە و چەند چەکدارێکی بەکرێگیراوی تورکیاشی سزادا کە دەیانوویست ڕێگری لە یادکردنەوەی نەورۆز بکەن.


ئەبو محمدی جۆلانی پێشتر قاعیدە بوو و لەسەر پەیمان بەستن بە ئەیمەن زەواهیری لە ئەبوبەکر بەغدادی جیابۆوە، پێشتر هەردووکیان نوێنەری قاعیدە بوون لە عێراق و سوریا.

گەیشتنی هێزەکانی هەسەدە بۆ فڕۆکەخانەی حەلەب

کورد و جەنگ بۆ حەلەب!

سەرنجێکی نوێ لەسەر هۆکار و کاریگەری هەڵمەتە نوێیەکەی یاخیبووان بۆ حەلەب لە پەیجی فەیسبوکەوە خوێنەربن👇


is.gd/CK4Pck

قەدەغەی هاتوچۆ لە ڕانیە و دەڤەری ڕاپەڕین🕵

- کابینەی نوێی دۆناڵد تڕەمپ بە فەرمی بانگهێشتی مەزڵوم عەبدی فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکراتی کردووە بۆ واشنتن، بە مەبەستی بەشداریکردنی لە دەستبەکاربوونی حکومەتی نوێی ئەمریکا.

❤

هەر لەپاڵ ئەوانەشدا با ئەم زانیارییەش زیابکەین، کە ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانی ئەمریکا بە نزیکترین و کاریگەرترین ڕاوێژکار دادەنرێت لە سەرۆکی ئەمریکاوە لە پرسەکانی داڕشتنی ستراتیژ و بڕیاردانی درووست لە بارەی داڕشتنەوە و لە قاڵپدانی سیاسەتەکانی دەرەوەی وڵات. تەنانەت لە خودی وەزیری دەرەوە و وەزیری بەرگریش کاریگەری زیاترە لەسەر سەرۆک و لەناو کۆشکی سپیش دەوام دەکات نەک لە بینا و فەرمانگەیەکی تری سەربەخۆ.

ڕۆژانە چاوی بە سەرۆک دەکەوێت و ڕاپۆرتەکانی سەبارەت بە ئاسایشی نیشتیمانی وڵات پێشکەش دەکات و گفتوگۆی لەگەڵدا دەکات. هەروەها جیاواز لە وەزیرەکان پێویستی بە دانپێدانانی ئەنجومەنی پیران نییە بۆ وەرگرتنی پۆستەکە و ڕاستەوخۆ لەلایەن سەرۆکەوە دیاری دەکرێت.

لەناو لیستی کاندیدەکانی ئیدارەی تڕەمپ چەندین کەس هەن کە پێشتر لە بەرژەوەندی گەلی کورد لێدوانیان داوە، بەڵام زۆربەیان لێدوانی تاکتیکی بوون و بۆ دۆخێکی تایبەت گووتراون بەزۆریش لەچوارچێوەی دژایەتی هەژموونی شیعە و ئێران بوون.

تاکە کەسێک لەناو کاندیدەکاندا کە بە کرداری ئاگاداری دۆسیەی کوردی بێت بریتییە لە کاندیدی ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانی کاک مایک واتز. مایک واتز زیاتر تەرکیزی لەسەر دژایەتی سیاسەتی تورکیا بووە لە ڕابردوودا وەک لە ئێران، هەروەها سەردانی کوردستانی کردووە و لەنزیکەوە ئاگاداری پرس و مێژووی کوردە. تورکەکان بە لایەنگری پەکەکە و یەپەگەی دەزانن و دەڵێن پشتیوانی لە تیرۆر دەکات. سیاسەتی درێژمەودای ئەمریکا لەسەر پرسە جیاوازەکان بە تەنها کەسێک ناگۆڕێت، بەڵام ئەو پیاوە جێگای ترسێکی گەورەیە بۆ تورکەکان چونکە پێیان وایە کورد دەتوانێت لەڕێگای ئەوەوە لۆبی بکات.

تڕەمپ شەقامی سیاسی تورکی جوڵاندووە!

لە تورکیا دیبەیت و گفتوگۆ و وەڵامدانەوەی یەکتری کەوتۆتە نێوان شرۆڤەکاران و چاودێرانی سیاسی وڵاتەکەوە، ئەمەش لەسەر تێڕوانینیان بۆ کاریگەرییەکانی گەڕانەوەی دۆناڵد تڕەمپ لەسەر تورکیا.

بەشێکی ئەوانەی لایەنگری ئاکپارتین پێیان وایە گەڕانەی تڕەمپ سودی بۆیان هەیە و دەستکراوەتریان دەکات لەبەرامبەر کوردانی ڕۆژئاوا، بەهۆی ئەوەی پێیان وایە ئەمریکا لە ئیدارەی تڕەمپدا تەداخولی کێشەکانی نێوان کورد و تورک ناکات.

لەلایەکی ترەوە چاودێرانی نزیک لە ئۆپۆزسیۆن پێیان وایە ئەوە خەیاڵپڵاوییە، کاندیدەکانی تڕەمپ بۆ پۆستە گرنگەکان کەسانی دۆستی کوردن و پێشتر لێدوانیان لە قازانجی کورد داوە، بۆیە گەڕانەوەی ئەمجارەی تڕەمپ جیاوازدەبێت لە پێشتر لەهەمبەر کێشەکانی نێوان کورد و تورکدا.

کوردەکان لە خولگەی کارت و بەردەبازیدا!
نهێنی نەرمی نواندنەکانی ئەردۆگان و باخچەلی لەبەرامبەر کورد چییە؟!

🔻 چۆن کوردەکان بەهۆی گرژی و گۆڕانکارییەکانی ئەم دواییەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دووبارە هاتنەوە بەرباس؟!

🔻 تورکیا چۆن لە کارتی کوردی ئیسڕائیل دەڕوانێت؟!

🔻 هاتنەوە سەرکاری دۆناڵد تڕەمپ، کاریگەری لەسەر هاوکێشەکان چییە؟!


وتارێکی شیکاری نوێ لە پەیجەوە دەتوانن
لێرەوە خوێنەربن👇

is.gd/XFwnii

ئەگەر لە ساڵی 2014ەوە هەژماری بکەین، حکومەتی هەرێمی کوردستان نزیکەی 1.5 ملیار بەرمیل نەوتی فرۆشتووە. ئەگەر کەمترین بڕی تێچووی زیادە هەژماربکەین کە حەڤدە دۆلاری زیادەیە بۆ هەر بەرمیلێک، بەو پێیە حکومەتی هەرێم لەو ماوەیەدا زیاتر 25 ملیار دۆلاریان بەناوی تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتەوە بەهەدەر داوە!

ئەم بڕە پارەیەش ئەوەندە زۆرە کە ئەگەر وەکو موچە هەژماری بکەین، پارەی موچەی 38 مانگی هەرێم دەکات بەهەموو گەندەڵییەکانیشەوە!

ئەم هەژمارکردنەش کەمترین ڕێژەیە و پارەکە لەوەندەش زیاترە، فەرموون خەڵکی کوردستان کێ بەرپرسیاری ئەم فەزاحەتە زەبەلاحەیە؟! ئێستا ئەگەر حکومەتیش بگۆڕێت ئەو 25 ملیارە لەکوێڕا دەهێندرێتەوە؟! هێشتاش ماویانە زیاتری بفەوتێنن، هەتا یەک ڕۆژ زیاتر حکوم بکەن لەوسەرەوە یەک ساڵ زەرەرمان بەرکەوتووە....

"ساڵەهای ساڵە ئامون فێڵی لێکردووین"

حکومەتی عێراق سەرەتا تێچووی نەوتی هەرێمی بە شەش دۆلار دیاریکرد، دوای نوزانەوەیەکی زۆر لەئێستادا ڕێککەوتن کە تێچووی هەردووک پڕۆسەی بەرهەمهێنان و کرێی گواستنەوەی نەوت شانزە دۆلاربێت بۆ هەر بەرمیلێک نەوتی هەرێمی کوردستان.

کەچی ساڵەهای ساڵە سەرانی نەوت و حکومەتی هەرێمی کوردستان لەوەتەی ئابوری سەربەخۆیان ڕاگەیاندووە بۆ تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی بەرمیلێک نەوت زیاتر لە 34 دۆلار و هەتا 40 دۆلاریشیان داناوە. لە باشترین حاڵەتدا حەڤدە دۆلاری زیاترە لەوەی حکومەتی عێراق دایناوە! کوا ئەو پارە زیادەیە ساڵەهای ساڵە بۆ کوێ چووە؟! کێ لێی بەرپرسە؟! کێ قەرەبووی ئەم میللەتە هەڵخەڵەتێندراوە دەکاتەوە؟!

کۆمارییەکان خەریکە پشتی دیموکراتەکان بە ئەرزدا دەدەن، زۆر نزیکن لەوەی زۆرینەی ئەنجومەنی نوێنەران و زۆرینەی ئەنجومەنی پیران و سەرۆکایەتی کۆماریش ببەنەوە. هەروەها لەو یانزە ویلایەتەی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ویلایەتی تێدا کراوە، کۆمارییەکان توانیوویانە سەرۆکایەتی هەشت ویلایەت ببەنەوە....

هەرچەندە کردەیەکی کۆمیدی دەردەکەوێت، بەڵام دەنگی تڕەمپ ناهۆشیاری و بێ ئاگایی سیاسی تاکی کورد دەردەخات لە ئاستی پێگە و ڕۆڵی کورد لە ململانێ جیهانی و هەرێمییەکاندا....

🔴لە هەڵەبجە ترامپ بوو بە سەرۆک

🔸ئەنجامی جیاکردنەوەی دەنگەکانی هەڵبژاردنی ئەمریکا لە پارێزگای هەڵەبجە کە پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ لەلایەن هاوڵاتییەکەوە ئەنجامدرا.

دۆناڵد ترەمپ ٤٧ دەنگ، کامالا هاریس ٣١ دەنگ ، ١٦ دەنگ هیچیان، ١ دەنگی پوچەڵ.



@diplomatic_magazine

دەستەی هەڵبژێردراوان کە وەک گووتمان 538 کەسن، لە دەنگدانێکدا سەرۆکی ئەمریکا بەدەنگی 269+1ی ئەندامان هەڵدەبژێرن. لەدوای پەسەندکردنی ئەنجامەکان و دەستبەکاربوونی سەرۆکی نوێ ئیدی دەستەکە هەڵدەوەشێتەوە و هیچ کارێکی تریان نابێت بیکەن. ئەم دەستەیە کاتییە پلە و پۆست و ئیمتیازاتی نییە، بۆیە دیموکرات و کۆمارییەکان کەسە دڵسۆز و ئەندامە لەمێژینەکان و کەسایەتییە فەرمییەکانی خۆیان کاندید دەکەن بۆ ئەنجومەنەکە، بۆئەوەی ڕێگری بکەن لەوەی ئەندامێکیان دەنگ بە کاندیدەکەی پارتی بەرامبەر بدات.

سەرۆکی ئەمریکا لە ڕێگەی سیستەمێکەوە هەڵدەبژێردرێت کە نوێنەرایەتی لەلایەن ویلایەتەکانەوە لە پێشینەدا داناوە وەک دەنگدانی ڕاستەوخۆی جەماوەری، ئەمەش وا دەکات سەرۆک زیاتر نوێنەری ویلایەتەکان بێت بەکۆمەڵ نەک نوێنەری تاکەکەسی دەنگدەرەکان ڕاستەوخۆ. 

ئەم پێکهاتە ڕەنگدانەوەی سروشتی فیدراڵی ئەمریکایە، هاوسەنگکردنی بەرژەوەندییەکانی دانیشتووان و ویلایەتەکانە وەک قەوارەی سیاسی. خەڵک سیاسەتی ویلایەتەکەیان هەڵدەبژێرن، دواتریش سەرۆک دەبێتە نوێنەری سیاسەتی ویلایەتەکان.

ویلایەتی کالیفۆڕنیا بەهۆی زۆری ژمارەی دانیشتوانەوە زۆرترین کورسی لە دەستەی هەڵبژێردراوان هەیە کە 52 کورسی کۆنگرێس و 2 کورسی سیناتەکانە. واتا بەکۆی گشتی 54 کورسی هەیە، ئەگەر هاریس بە تەنها یەک دەنگ لە پێش تڕەمپەوە بێت لەم ویلایەتە ئەوا هەر 54 کورسییەکە بۆ هاریس و دیموکراتەکانە و دەنگی دەنگدەدرانی تری کۆماری دواتر بۆ کورسییەکانی کۆنگرێس سودی دەبێت و کاریگەری بەسەر سەرۆکایەتییەوە نابێت.

بەپێی دوایین ڕاپرسییەکانیش ویلایەتی کالیفۆڕنیا بە جیاوازییەکی زۆر بۆ هاریس یەکلایی بۆتەوە، بەحوکمی ئەوەی نزیکەی چارەکێکی دانیشتوانەکەی ئەمریکی بە ڕەچەڵەک ئاسیایی و ئەفریقین، پشتیوانی سیاسەتی دیموکراتەکان دەکەن بەرامبەر پەنابەران.

نزیکەی لە 65% ئەمریکییەکان ئەم سیستەمەیان بەدڵ نییە و دەیانەوێت بگۆڕدرێت، پێیان باشترە سەرۆک لەڕێگەی زۆرینەی دەنگەکانەوە (پەنجا+یەک)ی دەنگی خەڵک هەڵببژێردرێت نەک پەنجا+یەکی دەستەی هەڵبژێردراوان.

زۆرێک لە سیاسەتمەداران و بیرمەندانی فەلسەفەی سیاسیش ڕەخنەیان لەم سیستەمەی ئەمریکا گرتووە، بەڵام ئیدی کۆماری و دیموکراتەکان نایگۆڕن چونکە لە قازانجی مانەوەی ئەم دوو حزبەیە و ڕێگە بە کاندیدی خەتی سێیەم نادات بچێتە خولی دووەمەوە و ببێتە سەرۆک کۆمار.

لە ئەمریکا سیستەمی " براوە هەمووی دەبات" لە هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی جێبەجێ دەکرێت، ئەم سیستەمە لەساڵی 1787ەوە پەیڕەو دەکرێت.

بەپێی سیستەمەکە دەبێت سەرۆک لە دەستەی هەڵبژێردراوانەوە هەڵببژێردرێت، دەستەکەش لە 538 کورسی پێکدێت. کورسییەکان بەپێی ژمارەی دانیشتووان بەسەر ویلایەتەکاندا دابەشکراون.

وە واشنتۆنی پایتەخت کە ویلایەت نییە سێ کورسی بۆ دانراوە، ئەگەر دۆناڵد تڕەمپ بە تەنها یەک دەنگ لە پێش هاریسەوە بێت ئەوا هەر سێک کورسییەکە دەبات. یاخود لە ویلایەتی ئەریزۆنا کە یانزە کورسی هەیە، ئەگەر هاریس بە تەنها یەک دەنگ لە پێش تڕەمپەوە بێت ئەوا هەر یانزە کورسییەکەی ئەریزۆنا دەبات.

دواتر لە دەستەی هەڵبژێردراوان هەڵبژاردنێکی تر دەکرێت ئەگەر دیموکراتەکان زیاتر لە 269 کورسی ببەن ئەوا هەموویان دەنگ بە کاندیدەکەی خۆیان دەدەن کە هاریسە و دەیکەن بە سەرۆک کۆمار. وە بە پێچەوانەشەوە بۆ کۆماری و تڕەمپیش ڕاستە.

ڕوانگه‌ی كوردی بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌مریكا:
تڕه‌مپ یاخود كامالا هاریس له‌ به‌رژه‌وه‌ندی كورده‌؟

لەگەڵ نزیکبونەوەی ڕۆژی هەڵبژاردنی سەرۆکی ئەمریکا کە بڕیارە ئەم سێشەمەیە ئەنجامبدرێت، هەڵوێست و پشتیوانیەکان ڕوونتر بۆتەوە،لەم چوارچێوەیە دوای لێکوڵینەوە و بەدواداچوون، ستاندەر ئەو خوێندنەوەیە دەخاتە بەردەم ڕەوەندی کوردی لە وڵاتی ئەمریکا:

سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی پرسی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی له‌ ئه‌مریكا ڕه‌هه‌ندی زۆره‌ و ئاڵۆزه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ی وێنه‌ گشتیه‌كه‌یه‌ بۆ كورد تا ڕاده‌یه‌ك ڕوون ده‌رده‌كه‌وێت، ئه‌زمونی كورد له‌گه‌ڵ چوار ساڵی حكومڕانی تڕه‌مپ تاڕاده‌یه‌كی زۆر خراپ بووه‌، به‌و پێیه‌ی ئیداره‌ی تڕه‌مپ سیاسه‌تی خۆی به‌شێوه‌ی ته‌واو له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی ئابوری و كێشانه‌وه‌ی پاره‌ ده‌بینێته‌وه‌، كه‌متر به‌لای پره‌نسیپ و مافه‌كان داده‌چێت، هه‌ر بۆیه‌ش هه‌موو رێكه‌وتنه‌كانی له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌وه‌ ئه‌نجامده‌دات كه‌ چی ده‌ستده‌كه‌وێت، هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش رێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ توركیا كرد و به‌شێكی رۆژئاوای كوردستانی بۆ سوپای توركیا بۆ داگیركردنی چۆڵ كرد.
به‌و پێیه‌ش بێت ئه‌و ستراتیژیه‌ته‌ی تره‌مپ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی وڵاتانی زلهێز و خاوه‌ن ئابورییه‌، به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ زیانی گه‌وره‌ له‌ میلله‌تانی بێ ده‌وڵه‌تی هاوشێوه‌ی كورد ده‌دات، بایدن به‌ هه‌موو تێبینیه‌كانی سه‌ری شاره‌زای دۆزی كورد بوو، تره‌مپ هیچ ئاگایه‌كی له‌ دۆزی كورد نیه‌ و به‌ ئاسانی سه‌ودای پێده‌كات، به‌تایبه‌ت كه‌ ئێستا ناو ماڵی كورد زۆر په‌رته‌وازه‌یه‌ له‌ناوخۆ ئه‌گه‌ر هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی ده‌ره‌كی گه‌وره‌ش دروست بێت، زیانی زۆر گه‌وره‌ به‌ر هه‌موو پارچه‌كانی كوردستان ده‌كه‌وێت.
بۆیه‌ به‌خوێندنه‌وه‌یه‌ك له‌ گۆشه‌ نیگای كورده‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت پێویست ده‌كات و به‌رژه‌وه‌ندی كورد له‌وه‌ دایه‌ پشتیوانی ئه‌م بۆچونه‌ ده‌كه‌ین كه‌، كوردانی دانیشتوی ئه‌مریكا پشتیوانی تڕه‌مپ نه‌كه‌ن، به‌ هه‌موو تێبینیه‌كانه‌وه‌ ده‌نگ به‌ دیموكراته‌كان بده‌ن.

هوداپار پێ لە پەکەکە نانێت!

هەتا ئەم ساتەش هوداپار کە ماوەی ساڵێک زیاترە وەکو حزبێکی باکگراوند ئیسلامی کوردی نوێ هاتوونەتە پەڕلەمانی تورکیا و خاوەنی چوار کورسین، ئامادەنین پێ لەسەر پەکەکە دابنێن وەکو ڕێکخراوێکی تیرۆریستی!

لە دوایین لێدوانی فەرمی پارتەکەدا کاک سەرکانی وتەبێژ لە دیمانەیەکی تەلەفیزیۆنیدا پەکەکەی وەکو "ڕێکخراوێکی چەکدار" ناوبرد لەجیاتی ئەوەی وەکو تیرۆریست ناویان بەرێت. لە تورکیا بوێرییەکی زۆری دەوێت خۆ لە ناوهێنانی پەکەکە وەکو تیرۆریست بدزیتەوە و دەیان پەرلەمانتار و سەرۆک شارەوانی و سیاسەتمەداری کورد لەسەر ئەم بابەتە بەتۆمەتی پشتیوانی تیرۆر دەستگیرکراون تەنها لەبەرئەوەی پەکەکەیان وەکو چەکدار و میلیشیا ناوبردووە نەک تیرۆر.

هوداپار وەکو جێگرەوەی حزبوڵای کوردی جاران سەیردەکرێت، کە حزبێکی یاخی بوون لە تورکیا و خوێناوییترین شەڕەکانیشیان لە چیاکاندابوون لەگەڵ پەکەکە سەدان و هەزاران کەسیان لە یەکتری کوشتووە.

بزانن 1,701,433 کەس لە کوردستاندا سەر سندوقیان نەدیووە و پەنجەیان مۆر نەکردووە و بەشداری دەنگدانیان نەکردووە. لەلایەکی تریشەوە ئۆپۆزسیۆن سەروو پێنجسەد هەزار دەنگیان هێناوە، بەم شێوەیە زیاتر لە دوو ملیۆن و دوو سەد هەزار کەس لە کوردستاندا دەنگیان نە بە یەکێتی داوە نە بە پارتی. بیربکەنەوە ئەگەر ئۆپۆزسیۆنێکی یەکگرتوو و سەرکردایەتییەکی متمانەپێکراو و شایستە هەبووایە ئێستا ئەم دوو ملیۆن و دووسەد هەزار کەسە چ گۆڕانکارییەکیان درووستدەکرد. ئەوەشی تاوانبارە سیاسییەکانن نەک خەڵک، ئەوەی خەڵک تاوانباربکات تێنەگەیشتووە.

ڕێژەی دەنگدەرانی هەردووک حزب دەکاتە %31ی کوردستان، بەمشێوەیە %69 ی کوردستان دەنگیان بەهیچ کام لەو دوو حزبە نەداوە.

ژمارەی دەنگدەرانی یەکێتی نزیکەی 408 هەزار کەس بوون، بەمەش ڕێژەی دەنگدەرانی یەکێتی دەکاتە سەدا 10 ی هەرێمی کوردستان. تەنها ژمارەی ئەوانەی کارتی دەنگدانیان دەرنەهێناوە دوو ئەوەندەی ژمارەی دەنگدەرانی یەکێتی بوون، بەوانەشەوە کە دەنگیان نەداوە چوارئەوەندەی دەنگدەرانی یەکێتی بوون.

پارتی دیموکراتی کوردستان نزیکەی 809 هەزار دەنگی هێناوە، ئەمەش دەکاتە نزیکەی 21%ی کوردستان. واتا ژمارەی دەنگدەرانی پارتی سەدا 21ی هەرێمی کوردستان پێکدەهێنن.
هەروەها ژمارەی ئەو کەسانەی کارتی دەنگدانیان نوێ نەکردۆتەوە و دەریاننەهێناوە زیاترە لەژمارەی دەنگدەرانی پارتی، بە ژمارەی ئەو کەسانەشی کە دەنگیان نەداوە دوو ئەوەندەی دەنگدەرانی پارتین.

لە هەرێمی کوردستان 3,789,405 کەس مافی دەنگدانی هەبووە، بەڵام لەو ژمارەیە 2,899,578 کەس هاتوون کارتی دەنگدانیان دەرهێناوە، بەمشێوەیە زیاتر لە 890 هەزار کەس لەکوردستاندا کارتی دەنگدانی دەرنەهێناوە.
هەروەها لەو ژمارەیەی کە کارتیان هەبووە 2,087,972 کەس دەنگی داوە و 811 هەزار کەس دەنگی نەداوە. بەمشێوەیە لەکۆتاییدا با بەرچاومان ڕوون بێت کە تەنها %55 خەڵکی کوردستان دەنگیداوە و ڕێژەی بەشداریکردن هەر %55 بووە، ئەو سەدا 72ەی کۆمیسیۆن بڵاوی کردۆتەوە ڕێژەی دەنگدانە لەناو ئەو کەسانەی کە کارتی دەنگدانیان دەرهێناوە نەک کۆی گشتی ژمارەی ئەو کەسانەی مافی دەنگدانیان هەبووە.

هەر کەسێک باسی تەزویرات بکات باسی دۆڕانی خۆی دەکات، هەموو ئەوانەی باسی تەزویر دەکەن هیچ لە سیستەمەکە نازانن یان دەیانەوێ ڕووی خۆیان سپی بکەنەوە. لەم هەڵبژاردنەدا 6298 وێستگەی دەنگدان هەبوون، لە هەر یەکێک لە وێستگەکاندا بەلانی کەمەوە پێنج چاودێری سیاسی هەبووە، واتا بەگشتی زیاتر لە 30 هەزار چاودێرئ سیاسی چاودێری وێستگەکان بوونە. ئەوە جگە لە چاودێرانی کۆمیسیۆن و ڕێکخراوەکان، دەنگی هەر وێستگەیەک جگە لە ئەلیکترۆنی بە دەستیش ژمێردراونەتەوە. تا دوانزە و یەکی شەو کارمەندانی کۆمیسیۆن و چاودێرانی لایەنە سیاسییەکان لە بنکەکان ماونەتەوە و هەموو ئەو دەنگانەی بەدەست ژمێردراون ئەنجامەکەی لەگەڵ ژماردنی ئەلیکترۆنی هاوشێوە بووە.
هەتا ئەم ساتەش هیچ حزبێکی سیاسی بەفەرمی سکاڵای سوری لەسەر هیچ سندوقێک نییە، بۆیە تکایە دەروونی خۆتان زۆر مەشێوێنن و زۆر گوشار لەخۆتان مەکەن، ئەگەر ئەنجامەکەتان بەدڵ نییە پێویست ناکات بە گریمانەی پیلانگێڕی لە بابەتەکان بڕوانن و خۆتان بهێننە ئەو ئاستەی بڵێن تورکیا و ئێران دەنگەکانیان داناوە!

نەوەی نوێ لەچاو ئەو تموحە زۆرەی سەرکردایەتییەکەی و لایەنگرانی هەیانبوو بەشێک پێیان وایە شکستیهێناوە و بەشێکی زۆری لایەنگرانیشی هەست بە شکست دەکەن، دەنا لەڕووی واقعی گۆڕەپانەکەوە نەوەی نوێ سەرکەوتوو بووە لە جێگرتنەوەی گۆڕان بۆ خەڵک و ژمارەی کورسییەکانیشی دوو هێندە بووە. وەک لە پۆستی پێشوودا باسمانکرد بەهۆی ئەو خاڵانەی ئاماژەمان پێدا چاوەڕێ نەدەکرا ببێتە هێزی یەکەم یان دووەم، بەڵام ئەوە مانای ئەوەنییە کە دۆڕاون. ئەگەر سەرنجبدەین دەبینین ئەوەی نەوەی نوێ بەم شەش ساڵە بەدەستی هێناوە، دوو دەیە زیاترە بەکۆمەڵێک نووسەر و بیرمەند و ڕێکخراوی باکگراوند ئیسلامی یەکگرتوو و کۆمەڵ نەکراوە! ئەمەش دووبارە کۆمەڵێک هۆکاری خۆی هەیە لەوانە لاوازی سەرکردایەتی باکگراوند ئیسلامییەکان کە تا ئێستا نەیانتوانیووە هێز و توانای بیرمەند و نووسەر و ڕێکخراوەکانیان بقۆزنەوە یاخود بگوازنەوە گۆڕەپانی سیاسی، لەکاتێکدا کاک شاسوار بەبێ هیچ نووسەر و بیرمەند و ڕێکخراوێکەوە تەنها بە کەناڵێک و کۆمپانیایەک سێبەری بەسەر ئۆپۆزسیۆندا کێشا.

دەبێ خاڵێکی ترمان لە پێشچاو بێت. یەکێتی نیشتیمانی کوردستان بەدرێژایی مێژوو لە سنوری دەسەڵاتیدا ئازادی زیاتری داوە بە لایەنەکانی تر، ئەم ئازادییەش وایکردووە لایەن و هێزی تر لە سنوری دەسەڵاتیدا بێنە گۆڕەپانەکەوە و جوڵە بکەن. ئەگەر لەڕووی جوگرافی و مێژووی سیاسیشەوە لێی بڕوانین دەتوانین بڵێن هەریەکە لە نەوەی نوێ، گۆڕان، هەڵوێست، بەرەی گەل لە یەکێتییەوە لە دایکبوون. بۆیەشە ئاساییە زۆربەی ئەو دەنگانەی بەدەستیبهێنن دەنگی ئەم سنورەبێت و دەنگی ئەندامانی ئەو خێزانانەبێت کە سەرۆکەکەیان یاخود ئەندامی تریان لەناو یەکێتیدایە. بەبێ گومانی ئەگەر سیاسەتی یەکێتی وەکو پارتی بوایە هەڵبژاردن و سیستەمی پەرلەمانی و حوکمڕانی لە هەرێمی کوردستاندا ئەزموونێکی جیاوازتری دەبوو وەک لە ئێستا.

وەک لە پۆستی پێشوو ئاماژەمان پێدا، پارتی خاوەنی دوو خاڵی بەهێزە و بەهۆی ئەم دوو خاڵەوە هەمیشە وەکو پلەبەندی وەکو یەکەم دەمێنێتەوە ئەگەرچی زۆرینەی پەرلەمانیش لەدەستبدا!
یەکەم: خاوەنی کاک مەسعودە و هێشتا لەگۆڕەپانەکەدایە، زۆرێک لەوانەی لە پارتی توڕەن بەیەک تەلەفۆنی کاک مەسعود دەگەڕێنەوە ناوی و ئامادەن بەخۆیان و عەشیرەتیانەوە دەنگ بدەنەوە پارتی، ئەمەش بێگومان بەهۆی ئەوەی کاک مەسعود میراتگری ئەو قورساییە مێژووییەیە کە بارزانییەکان لە پێش جەنگی یەکەمی جیهانییەوە لەکوردستان هەیانە. پێمانخۆشبێت یان نا ئەوە ڕاستییەکە و سیاسەتیش بە عاتیفە ناکرێ بەڵکو سیاسەت "هونەری ئەگەریی و هۆکارەکانە".

خاڵی دووەم: زۆری ئەو ژمارە موچەخۆرەی هەیەتی ئەویش بەحوکمی سنوری جوگرافییەکەی و ئەو سیستەمەی پارتی لەوێ پەیڕەوی دەکات، بەوەی چەند موچەخۆری حوکمی هەیە ئەوەندەشی لەناو کەرتی تایبەت و کۆمپانیاکاندا دامەزراندووە، وە سەرمایەدارەکانی هەولێر و دهۆک پارتین و ئیش بۆ پارتەکەشیان دەکەن.

کاک لاهوری شێخ جەنگی پێی وابوو دەبێتە کاک نەوشیروان بۆ باڤڵ تاڵەبانی، بەڵام جگە لە دەنگی بەشێکی گەنجانی یەکێتی دەنگی هیچ کەسێکی تری نەبرد. لەناو ئۆپۆزسیۆنیشدا جێگای خۆی نەکردەوە و نەبووە ژمارە، وەک لەپۆستی پێشوودا باسمان کرد، وەزحی ئێستای کاک لاهور چاوەڕوانکراوبوو. ئەو لەئەزموونی ڕابردوویدا کەسێکی زیاتر موخابەراتی بوو لەوەی سیاسی یاخود سەربازی و کۆمەڵایەتی بێت. بۆیە دۆخەکەی ئاساییە....

کۆتاکان بەپێی ئەنجامەکان هەتا ئێستا دوو کورسی کۆتای سلێمانی بۆ هاوپەیمانی یەکێتییەکان یەکلایی بۆتەوە، دانا ئامانجی مەسیحی و مامۆستا نەجدەتی تورکمان. بەمەش دووبارە سیستەمی نوێ لە قازانجی پارسەنگی هێزی یەکێتی بڕیاریدا.

سیستەمی نوێی هەڵبژاردن کە دادگای فیدڕاڵی بڕیاری لەسەردا زۆرترین زیانی لە پارتی داوە.
بەپێی هەژمارکردنی دەنگەکان بە سیستەمی ڕابردوو تەنها پارتی 48 کورسی دەبرد جگە لە یانزەی کۆتا، کە دەبووە 59 کورسی و زۆرینەی پەرلەمانی بەدەستدەهێنایەوە.
بەڵام لەم سیستەمەدا کە دەنگەکەکان بەسەر بازنەکاندا دابەش دەبن پارتی چل کورسی بەدەستهێناوە، یەکێتیش بە هەر کام لە سیستەمەکان بوایە هەر هەمان ڕێژەی کورسی دەبرد، بەڵام ئەو هێزە سیاسییەی لە سیستەمی نوێ بەدەستیهێناوە لە سیستەمی کۆن نەیدەبوو. بەوەی پارتی پێویستی بە کورسییەکانی یەکێتی دەبێ بۆ پێکهێنانی حکومەت لەکاتێکدا پێشتر پێویستی پێنەبوو. بۆیە یەکێتی دەتوانێت ئەم پێویستییە بقۆزێتەوە بۆ دوو ساڵ بە دوو ساڵ وەک لە پۆستی پێشوو باسمان کرد.

کێ براوەیە و کێ لە قەیراندایە؟!

وتارێکی نوێمان دەربارەی قەیران و سینارۆیەکانی دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان!

لەم لینکەوە لە پەیج خوێنەربن:

is.gd/r75nXo

تورکیای نوێ؟!

ئەم پڕۆسە نوێیە لێک نزیکبوونەوەی ئەردۆگان و باخچەلی بەرامبەر "دەم پارتی" بەجددی هەوڵی بۆ دەدەن، بەشێوەیەک بۆ یەکەمینجار لە مێژوودا باخچەلی وەکو سەرۆکی پارتێکی نەتەوەپەرستی تورک لەشوێنەکەی خۆی لە هۆڵی پەرلەماندا هەستا، چوو دەستی تەوقەی بۆ یەک بە یەکی ئەندامانی دەم پارتی وەکو نوێنەری کورد درێژکرد، کە ئەم رەفتارە نامۆیە لە تەواوی میدیاکانی تورکیادا هەرای نایەوە.

تەنانەت لە بەشێک لە میدیاکاندا باس و خواسی پڕۆسەیەکی تری ئاشتی لەنێوان تورکیا و پەکەکە هێنراوەتە گۆڕێ و تەنانەت ناوی خودی بەڕێز ئۆجەلانیش دەهێندرێت تێیدا. ئەم پڕۆسە نوێیەش ئەردۆگان سەرپەرشتی دەکات و باخچەلیشی ڕاسپاردووە.

سەرسام مەبن!

لەپێناوی ڕازیکردنی نوێنەرانی کوردە بۆ بەدەستهێنانی پشتگیرییان بۆ هەموارکردنەوەی دەستور و دانانی دەستورێکی نوێ. ئەگەر کوردەکانی باکور ئەمجارە ئاقڵ بن دەتوانن چەند ماددەیەکی گرنگ و نوێ بۆ دەستور زیادبکەن لە قازانجی کورد....

https://t.me/Kurdish_Front

https://t.me/RasulAlKurdi47

https://t.me/peshangarsalan

https://t.me/Outlawism

هاوڕێیانی خۆشەویستم، بەهۆی سەرقاڵی ئیش و کاری تایبەتییەوە توانای ئەوەمان نەماوە وەکو جاران بەردەوام لەگەڵتان بین و ڕۆژانە هەواڵ و زانیاریتان پێشکەش بکەین. مەگەر ئاوا جار جارە بە وتارێک لەخزمەتتاندابین.
بۆئەوەی بەردەوام زانیاری و هەواڵی گرنگی ڕۆژانەتان پێبگات دەتوانن ئەم کەناڵانەی خوارەوە جۆین بکەن، کە خۆشم موتابەعەیان دەکەم و متمانەیان هەیە....