🔥 پایگاه خِرَدگان 🔥

پاسارگاد و تاثیر جهانی کوروش بزرگ

@Kheradgan_Official

شاید درباره هنر هخامنشی بیشتر از احترام هخامنشیان به هنر و فرهنگ اقوام گوناگون و تاثیرپذیری هخامنشیان از آنها شنیده‌ایم. ولی آیا فقط اقوام دیگر بر هخامنشیان تاثیر گذاشتند و ایرانیان هیچ تاثیری بر دیگران نگذاشتند؟! اتفاقا هنر ایرانی تاثیر ماندگاری در جهان بر جای گذاشت.

پردیس‌های هخامنشیان و کوروش بزرگ بر دیدگاه بشر به بهشت تاثیر گذاشت تا جایی که بهشت در اساطیر اقوام گوناگون مانند پردیس‌های ایرانی ترسیم شده است. گویی آنچه در اسطوره‌های کهن درباره بهشت در ذهن آدمی ترسیم شده، تحت تاثیر پردیس‌های کوروش بزرگ بوده است.

الگوی باغ ایرانی نخستین بار در پاسارگاد به فرمان کوروش بزرگ ساخته شد و از این جهت الگوی چهارباغ ابداع ماندگار هخامنشیان به شمار می‌رود که در دوره‌های اشکانی و ساسانی استفاده می‌شده و در دوار اسلامی نیز در ترکیب ابعاد تمثیلی بهشت و چهار نهر معروف آن همواره مورد توجه قرارگرفته است (ن.ک: فروغی، ۱۳۹۵).

همین بوستان‌های ایرانی تاثیر فراوانی در باغ و بوستان های اقوام و ملل گوناگون گذاشت. از زمان هخامنشیان ایده «باغ بهشتی» به نوشتار و افسانه‌های دیگر فرهنگ‌ها نیز ورود کرد. واژه پردیس ریشه اوستایی دارد و به کلمه یونانی «paradeisoi» تبدیل شد و آن نیز به کلمه لاتین «paradisus» تغییر یافت و از آن جا به زبان های اروپایی راه پیدا کرد. این کلمه به زبان‌های سامی نیز راه یافت؛ از جمله پاردسو در زبان اکدی، پردیس در عبری، و فردوس در زبان عربی (Hunt, 2011).

درباره چهارباغ بخوانید: چهار باغ ایرانی

بازسازی بانوان با شکوه ایران باستان

بیشتر این بازسازی‌ها بر اساس آثار هنری استاد حجت شکیبا و ابوالفضل میرزابیگی است

@Kheradgan_Official

یکم بهمن ماه، یادگاری از زادروز فردوسی

@Kheradgan_Official

در شاهنامه فردوسی ابیات جالبی وجود دارد که به نظر می رسد فردوسی درباره زادروزش سخن می‌گوید:

چو آدینه هرمزد بهمن بود
برین کار فرّخ نشیمن بود!

می لعل پیش آورم، هاشمی
زبیشی که خُنبَش نگیرد کمی

چو شست و سه شد سال و شد گوش کر
ز گیتی چرا جویم آیین و فر؟

گرچه با توجه به تحولات گاهشماری خورشیدی، یافتن تاریخ دقیق زادروز فردوسی دشوار است، اما یکم بهمن ماه  کنونی هم یادگاری از فردوسی و زادروز او می‌باشد.

تفاوت سخنان کوروش بزرگ با دیگر فرمانروایان دورانش

@Kheradgan_Official

چنین گفت خشایارشا
@Kheradgan_Official

سخنان بیشتر:
https://kheradgan.ir/p/19966

رنگ، مشخصات و ریشه‌های درفش کاویانی

این نوشتار به روز شد

@Kheradgan_Official

از آنجایی که درفش کاویانی ریشه در اسطوره‌های ایرانی دارد، در طول تاریخ با مشخصات گوناگونی تلاش کردند درفشی شبیه به آن چیزی که در اسطوره‌ها آمده به وجود بیاورند.

کهن‌ترین نشانی که چنین شمایلی دارد در شهر سوخته به دست آمده است.

بعدها در آثار هخامنشیان و همچنین سکه‌های فرترکه‌ها (حاکمان محلی پارس در دوران سلوکیان و اشکانیان) این ستاره با شباهت آشکار به همان نقش شهر سوخته دیده می‌شود.

احتمالا از همان سده‌های پیش از میلاد داستان کاوه آهنگر و ضحاک در میان ایرانیان فراگیر بوده است. مطمئن هستیم که در دوران هخامنشیان نام جمشید را می‌شناختند و در گنجینه الواح ایلامی که در پارسه به دست آمده شماری از نام‌های اشخاص مانند یمه (ییمه، جم)، یکمه و یمکشدا به چشم می‌خورند. پس احتمالا با داستان خیزش کاوه آهنگر علیه ضحاک هم آشنا بودند.

این در حالی است که در آثار مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد انسان یا شاهی که دو مار روی دوشش دارد، دیده می‌شود و شاید داستان ضحاک و کاوه از هزاره‌های پیش از میلاد شناخته شده بوده است.

از دوران ساسانیان اثری به دست آمده که یادآور درفش کاویانی است ولی ستاره آن کمی تفاوت دارد.

این احتمال وجود دارد این نماد و نشانِ یکی از حاکمان محلی در دوران ساسانیان باشد به همین دلیل ستاره آن تفاوت‌هایی داشته است ولی چنین تصویری پیش از هر چیز یادآور درفش کاویانی است؛ ولی با ذوق هنری جدید.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23458

سخنانی از داریوش بزرگ به همراه بازسازی چهره او

@Kheradgan_Official

سخنان بیشتر را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/16015

سخنی از پوران‌دخت، شاهنشاه ایران

@Kheradgan_Official

سرزمینم، زنده بادا

خشم کاوه، شور دستان
می‌خروشد از وجودش

رنگ پاک ارغوانی،
آن درفش کاویانی…
می خرامد در سرودش

سرزمینم،
گرچه زخمی،
گرچه خسته…
از میان خاک نابش،
می تراود، آن غرورش

سرفرازی، تارو پودش


دانلود آهنگ کامل
نماهنگ با کیفیت بالا

@Kheradgan_Official

ایران گهواره‌ی شطرنج

@Kheradgan_Official

برخی از منابع گواه آن است که ایرانیان حتی قبل از دوره ساسانیان، با شطرنج آشنا بوده‌اند. می‌توان گفت ایرانیان بزرگ ترین تأثیر را در بهبود شطرنج و شناساندن آن به دنیا داشته‌اند.

اگر هم هندوستان زادگاه شطرنج باشد، ایران را باید گهواره‌ی این بازی زیبا دانست.

در بسیاری از زبان‌های سراسر گیتی برای واژه شطرنج، واژه شاه پارسی را جناس و اقتباس کرده‌اند.

در فرانسه: اشه

به آلمانی: شاخ

در چک و اسلواکی: شاخی

به روسی: شاخمات (که چنین می نماید که همان شاه مات پارسی است).

به انگلیسی: چس


ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23493

پاسخ به شایعات درباره پارسه و پاسارگاد

@Kheradgan_Official

از آنجایی که آثار باستانی به ویژه آثار پارسه و پاسارگاد بخشی از هویت ایرانی هستند همواره مورد حمله کسانی قرار می‌گیرند که از وجود چنین هویتی ناراضی هستند.

سالهاست که برخی با ساختن کلیپ‌ها، انتشار کتاب‌ها، گذاشتن مطلب در خبرگزاری ها و... شایعات غیر واقعی درباره پارسه و پاسارگاد را گسترش می‌دهند.

نوشتارهای زیر، حاصل پژوهش‌های مفصلی است که در پاسخ به این شایعات آماده شدند. هر کدام از دسته‌های زیر دارای چندین و چند نوشته در پاسخ به این شایعات هستند.

پاسخ به شایعات جعلی خواندن تخت جمشید

پاسخ به شایعات نیمه کاره خواندن تخت جمشید

پاسخ به شایعات جعلی خواندن پاسارگاد

آیا در ایران باستان قرض دادن همسر به دیگران قانونی بود؟!

@Kheradgan_Official

ایران ستیزان ادعا می‌کنند که در ایران باستان مرد می‌توانست به صورت قانونی همسر خود را در اختیار دیگران قرار دهد و از آن با نام ازدواج استقراضی یاد می‌کنند!! 

البته بر اساس بسیاری از منابع، چنین ازدواج‌هایی در میان مزدکیان رواج داشته است. یکی از اختلافات بین زرتشتیان و مزدکیان، اشتراک زنان و در اختیار دیگران گذاشتن همسر بود که مزدکیان آن را روا می‌دانستند ولی زرتشتیان آن را ناروا و گناه می‌دانستند.

ولی هدف ایران‌ستیزان از بیان چنین مواردی، انتقاد به مزدکیان نیست بلکه تبلیغ می‌کنند که موبدان زرتشتی چنین مواردی را قانونی می‌دانستند و در نتیجه می‌خواهند این موضوع را به فرهنگ ایرانیان پیش از اسلام ربط دهند.

به هر حال در منابع گوناگون زرتشتی اشتراک زنان رد شده است برای نمونه در کتاب دینکرد سوم، کرده (فصل) پنجم و پرسش هفتم به وضوح این گونه کارها باعث فساد و تباهی دانسته شده است.

با این حال معمولا ایران ستیزان به بند ۶۷ از فصل ۴۲ مادیان هزاردادستان (ماتیکان هزاردادستان) استناد می‌کنند. لازم به ذکر است که برخی از پژوهشگران از بخش‌های دیگر این منبع هم ازدواج استقراضی را برداشت کردند که می‌توان نقد جدی به آنها کرد.

ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23492

سروده‌ای که در ادامه می‌آید، تحت تاثیر بخشی از گاهان زرتشت است:

در آغاز، آن دو «مینو»ی همزاد و در اندیشه و گفتار و کردار [یکی] نیک و [دیگری] بد، با یکدیگر سخن گفتند. از آن دو، نیکْ آگاهان راست را برگزیدند، نه دُژْآگاهان.

آنگاه که آن دو «مینو» به هم رسیدند، نخست «زندگی» و «نازندگی» را [بنیاد] نهادند و چنین باشد به پایان هستی:

«بهترین منش»، پیروان «اشه» را و «بدترین زندگی»، هواداران «دروج» را خواهد بود (یسنه، هات ۳۰: اوستا، انتشارات مروارید، جلیل دوستخواه، ۱۳۸۵).


دو همزاد گوهر

به آغاز'روزی که همزاد بود
نه هست و نه بود و نه بُنیاد بود

نبرد سِتُرگ حقیقت شدن
چو غوغای آواز و فریاد بود

تو ای حافظِ پاسدارِ نهان
که بادا روانت همیشه جوان

بجوی از همان پیرِ زرتشت‌وار
که پیش از ازل اینچنین یاد بود؟

دو همزاد'گوهر، از آن هست و نیست
همانند و گویی که تنها یکیست

ز پیش از نَخُستین این خاک بود؟
کهن تر، از آن آتش و باد بود؟

ز جام جمِ اندرون خوانمش
نبرد هنرمند و بیداد بود

از آن نیستی‌ها، همی یادگار
دروغ و پلیدی و غمباد بود

ازین هستی جان و جوشیدنش
سخن‌ها پر از نور و آباد بود

(مجید خالقیان)

@Kheradgan_Official

مناسبت‌ها و جشن‌های دی ماه

@Kheradgan_Official

١ دی: نخستین جشن دیگان: خُرم روز (روز برادری و خواهری)

۳ دی: آغاز رسیدگی کوروش بزرگ به پرستشگاه‌های بابل

۵ دی: سالروز درگذشت زرتشت

٨ دی: دومین جشن دیگان

١۵ دی: سومین جشن دیگان – جشن تبیکان

١۶ دی: جشن درامزینان

١۷ دی: سالروز درگذشت بابک خردمدین

٢٣ دی: چهارمین جشن دیگان

درباره این روزها بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/12395

چه مواردی در شکل گیری هویت ایرانی نقش مهم داشتند؟

@Kheradgan_Official

همواره درباره نقش حکومت‌ها و شاهنشاهی‌های بزرگ در ایران سخن به میان آمده است که قطعا نقش مهمی در سامان دهی و شکل گیری تمدن ایرانی داشتند. اما درباره حوزه فرهنگی ایران، باید گفت که پیش از شکل گیری حکومت‌ها پیش‌زمینه‌های قابل توجهی وجود داشته است. حتی پس از هخامنشیان با آنکه بخش‌هایی زیر فرمان شاهنشاهی‌های اشکانی و ساسانی قرار نداشتند (به ویژه در نواحی شرقی) ولی فرهنگ و هویت ایرانی در آنها پررنگ بوده است. حتی پس از یورش‌های بزرگ که باعث شکل گیری حکومت‌های غیر ایرانی در جهان ایرانی شده است، باز هم هویت ایرانی، به حیات خود ادامه داد.

چند مورد مهم وجود داشته است که همواره همگرایی را تقویت می‌کرده است از جمله می‌توان به آرزوهای مشترک، داستان‌های اسطوره‌ای، جشن‌ها و زبان مشترک اشاره کرد.

درباره زبان باید همینجا اشاره کنیم با آنکه ریشه زبانی مشترک در میان بسیاری از اقوام ایرانی وجود داشته است اما در نهایت، زبان مشترک یعنی زبان دری یا پارسی نوین فراگیر شد.

هر کدام از این موارد تحت تاثیر مورد پیشین هستند. به این معنا که وقتی آرزوهای مشترک شکل گرفتند، از دل آنها داستان‌های اسطوره‌ای و نمادین شکل گرفتند. وقتی داستان‌ها شکل گرفتند، با نگاهی که انسان باستانی به زیست بوم خود داشت، جشن‌ها شکل گرفتند و وقتی پیوستگی عمیق به وجود آمد زبانی شکل گرفت که تقریبا همه اقوام جهان ایرانی در شکل گیری آن نقش داشتند و به عنوان دستاوردی مشترک مطرح است.

ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/13811

نام این رو گذاشتن به جای خیابان بیستون

ندانم که نا پاک بود این جهان،
و او با دم پاک خود بر دمید؟!
و یا پاک بود و پلیدی چنین
فراگیر گشت و به عالم رسید

به حق گوی دیر مغانی بگو
تنی خسته و روح ما پر شرر
به یاد ازل واره‌ی بی ثمر
هزاران فسانه بیامد پدید

بیفروز آتش،
که جان‌های ما
همه سرد و گمراه آن قصه‌هاست
ازل‌ها چه دور و حقیقت نهان
همه رنج صدساله را بر درید

ادامه را بخوانید...

@TaamolatFarhangi

نشان به جا مانده از شهر سوخته که شباهت آشکاری به درفش کاویانی دارد.

اینکه هدف پدیدآورندگان این نشان چه بوده، بر ما پوشیده است ولی با توجه به آثار بعدی شاید بتوان گفت هدف آنها ترسیم یک ستاره بوده یا به عبارتی مهری مزین به ستاره را به وجود آوردند و این هنر در تمدن‌های بعدی از جمله هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.

بیشتر بخوانید:
ریشه‌های درفش کاویانی در شهر سوخته و شوش

@Kheradgan_Official

پس از یلدا سحرگاهت همایون
طلوع روشن راهت همایون

رسید اسب زمستان، یالش از برف
نخستین روز دی ماهت همایون

@Kheradgan_Official

🍉 یلدایتان پر از مهربانی 🍉

طرح: Khazar Graph

@Kheradgan_Official

به بهانه شب چله

@Kheradgan_Official

نماهنگ «یلدای مهربان»، همراه با سروده‌هایی از فردوسی، حافظ، سعدی، خواجوی کرمانی، وحشی بافقی، سیمین بهبهانی و... درباره یلدا

آهنگ با هوش مصنوعی و ترانه‌ای از مجید خالقیان

آیا شب یلدا در ایران باستان، اهریمنی بوده است؟!

@Kheradgan_Official

برخی این فرضیه را مطرح کردند که به دلیل آنکه یلدا طولانی‌ترین شب سال است و شب و تاریکی نمادهای اهریمنی هستند، پس شب یلدا در ایران باستان شبی اهریمنی بوده است و ایرانیان برای آنکه با آن مقابله کنند و از اندوه رها شوند در این شب شادی می‌کردند!

البته این فرضیه قابل توجه است و چیزی از ارزش‌های آیین ها، گردهمایی‌ها و شادی‌های شب یلدا کم نمی‌کند. ولی باید توجه داشت که بیشتر یک تحلیل است و منبع معتبری که آن را ثابت کند وجود ندارد.

آنچه از منابع تاریخی و اساطیری کهن می‌توان برداشت کرد این است که یکم دی جشن باستانی خرم روز بوده است.

در این جشن آیین برادری و برابری میان پادشاه و مردم وجود داشته است، ابوریحان بیرونی درباره جشن خرم‌روز اینچنین نوشته است:

پادشاه از تخت شاهی به زیر می آمد و جامه سپید می‌پوشید و در بیابان بر فرش‌های سپید می‌نشست… پادشاه با دهقانان و برزیگران مجالست می‌کرد ... و می‌گفت: «من امروز مانند یکی از شما هستم و من با شما برادر هستم (آثارالباقیه بیرونی، ١۳۸۹، انتشارات امیرکبیر: صص ۳۴۴ و ۳۴۵)

در شب پیش از خرم روز شادی و نوشیدن فراگیر بوده است، به طوری که در شاهنامه فردوسی اینچنین آمده است:

شبِ اورمزد آمد از ماه دی
ز گفتن بیاسای و بردار می

پس گزارشی درباره اهریمنی بودن شب چله نشده بلکه گزارش از جشن خرم روز و شادی در شب پیش از آن شده است.

با این حال در آثار هنری پسا باستان (پس از اسلام) نگاه متفاوتی به شب یلدا وجود دارد و به ویژه در اشعار پارسی گویان، غم و اندوه همراه با شب یلدا وجود دارد.

چرایی این نگاه به شب یلدا در این سروده‌ها را باید در زندگانی پر رنج آن  دوران جستجو کرد. بی گمان، سختی روزگار و شاید جور فرمانروایان ستمکار در این نگاه کارساز بوده است.

بسیاری از فرمانروایان باستانی ایران در سروده‌ها و داستان‌ها ستایش شدند و برخی از آنها نماد دادگری بودند،‌ ولی خرده‌گیری‌های فراوان به فرمانروایان پساباستان (پس از اسلام) در سروده‌های پارسی گویان دیده می‌شود. این جستار را بارها در سروده‌های حافظ شیرازی می‌بینیم.

همچنین نگاه شاعرانه که اغراق بخش مهمی از آن است را نباید نادیده گرفت. به طوری که یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال، نمادی از دوری طولانی از معشوق بوده است. دنیای شعر، دنیای استعاره و نماد و اغراق است.

سعدی بسیار زیبا نوروز و یلدا را در برابر هم قرار داده است:

نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست

(سعدی)

همین نمادها و اغراق‌ها باعث شده است یلدا در ادبیات پارسی جایگاه قابل توجهی پیدا کند و به راستی هم بسیار شاعرانه و زیباست.

باری آه و اندوه در شب یلدا پایان ماجرا نبوده است. این شب می‌توانسته بازگو کننده امید هم باشد چرا که در آیین شب یلدا، امید به پایان تاریکی و آمدن بامداد و روشنایی هم به چشم می‌خورد؛ می‌دانیم پس از یلدا، روزها دوباره بلندتر می شوند.

همچنین نگاه کنید به:
چرا پارسی گویان با اندوه درباره یلدا گفتند؟!

خطرات نفوذ جشن‌های خارجی برای فرهنگ ما

@Kheradgan_Official

اصولا آنچه در بررسی فرهنگ اهمیت دارد، کارکرد عناصر و اجزای فرهنگی هستند. برای نمونه باید بررسی کرد که یک جشن یا یک آیین در آن فرهنگ چه کارکرد و چه ویژگی برای مردمان آن ناحیه فرهنگی دارد.

قطعا آیین‌های این جشن‌ها در جوامع دیگر کارکردهای خود را داشتند و دارند. ولی ایرانیان با چه رویکردی چنین جشن‌هایی را گرامی می‌دارند؟! 

یک رویکرد به نمادها و آیین‌های خارجی این است که اشکالی ندارد مردم شاد باشند. ولی اگر به خطرات آنها برای فرهنگ خودمان توجه کنیم، نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد.

متاسفانه بیشترین کارکردی که این آیین‌ها در زندگی امروز ما دارد، گرفتن عکس برای فضای مجازی است! 

اگر بخواهیم کارکرد جشن‌های ایرانی مانند یلدا را بررسی کنیم، در می‌یابیم که در فرهنگ ما کارکرد و ویژگی‌های مثبت فراوان دارند. شب یلدا فرصتی برای گردهمایی و احوال پرسی خویشاوندان است. کارکردهای ملی این جشن در کنار همزیستی با طبیعت به ویژه طبیعت جغرافیایی که ما در آن زندگی می کنیم، قابل توجه است.

ولی جشن‌های خارجی در میان ایرانیان هیچ کدام از این کارکردها را ندارند.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/21924

بزرگ‌منشی و آزادگی ایرانیان در دیدگاه کریستن‌سن

@Kheradgan_Official

آرتور کریستن‌سن از ایران‌شناسان برجسته که آثار قابل توجهی درباره تاریخ و فرهنگ ایرانیان دارد، درباره اخلاق ایرانیان و بزرگ‌منشی و آزادگی آنها نکات خواندی و جالب توجهی را مطرح کرده است. وی ستاش نویسندگان عرب از ایرانیان و ساسانیان را قابل توجه خوانده و به طور کلی با آنکه تاریخ، فرهنگ و رفتار ایرانیان را از عیب منزه ندانسته به تمجید فرهنگ و تمدن ایرانیان پرداخته است.

کریستن‌سن در بخشی از کتاب «ایران در زمان ساسانیان» می نویسد:

[ایرانیان] از عیب منزه نبودند، اما خصلتی بسیار شریف داشتند که سایر ملل قدیمه جهان کمتر به آن متصف بوده اند و آن مهربانی و ادب و بزرگ‌منشی و آزادگی است.

کوروش سرمشق جوانمردی و بزرگ منشی و بلند همتی است و چه بسیار از یونانیان مطرود و امرای مغلوب خارجی از مهربانی و ادب و حسن پذیرایی ایرانیان استفاده کرده اند!

در تاریخ ساسانیان هم نمونه‌های بسیار از این خصلت دیده می‌شود. روزی بهرام پنجم در خاک روم یکی از صاحب منصبان رومی را دید که برای مذاکرات صلح پیاده و خاضعانه به سوی او می‌آید و چون دانست که وی آناتولیوس، سردار سپاه خصم است، عنان بر تافت و با همراهان شتابان به خاک خود بازگشت و در آن جا از اسب به زیر آمد و پیاده آناتولیوس را پذیره شد … (پروکوپیوس ۱ و ۲)

… نویسندگان عرب، دولت ساسانی را که سرمشق سیاست دول مشرقی بوده با تمجید و تحسین می‌ستایند و مردم ایران را به بزرگی نام می‌برند.

ابوالفدا گوید: «همه اقوام متفقند که پادشاهان ایران بزرگ ترین سلاطین جهان بودند، عقل و فکر و تدبیری به کمال داشتند و از حیث جهانداری هیچ یک از شاهان جهان را با آنان برابر نتوان کرد» (کریستن‌سن، ۱۳۸۸: صص ۵۲۷-۵۲۸).

کریستن‌سن درباره بهرام چوبین و صفات نیک او در افسانه‌های مربوط به وی سخن می‌راند که خود نشان از اخلاق‌های آرمانی در نزد مردمان آن زمان است. شخصیت‌های آرمانی اسطوره‌های ایرانی مانند فریدون، سیاوش و کیخسرو دارای صفات نیک و بزرگ‌منشی و آزادگی ویژه‌ای هستند که همواره مورد ستایش قرار گرفته‌اند و این موارد جایگاه صفات نیک را در میان ایرانیان آشکار می‌سازد.

- کریستن‌سن، آرتور (۱۳۸۸). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: راستی نو.

شاعران و نویسنده‌های باستانی ایران که کمتر آنها را می‌شناسیم

اکثر شاعران برجسته که می‌شناسیم برای دوران پسا باستان (پس از اسلام) هستند. سوال آنجاست که آیا آنها به ناگه و بدون تاثیر پذیری از گذشته باستانی بالیده‌اند؟!

منابع و شواهد نشان می‌دهند که نویسنده‌ها و شاعران باستانی ایران بسیار اثرگذار بودند.

البته این تاثیرگذاری‌ها بدان معنا نیست که فردوسی و ناصرخسرو مستقیم آثار آذرپاد یا بهزاد فرخ‌پیروز را خوانده‌اند. بلکه سنت شفاهی نیرومند در ایران باعث می‌شد حتی پس از نابودی گسترده آثار، اندیشه‌ها انتقال پیدا کنند.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23489

گرایش قابل توجه حافظ به فرهنگ ایران باستان

@Kheradgan_Official

در غزلیات حافظ شیرازی علاقه قابل توجه به فرهنگ ایران باستان دیده می‌شود. به طوری که یکی از نمادهای اصلی شعر او پیر مغان است. واژه‌هایی که برای این نماد انتخاب شده، یادآور آیین ایرانیان باستان است.

در جهان شکوهمند عرفانی حافظ نمادهای زیبایی آفریده شدند که حافظ آنچه را پاک و زیبا می‌دانسته در قالب این نمادها بیان می‌کند.

حافظ در جایی خیلی آشکار این علاقه را شرح می‌دهد:

در اندرونِ من خسته دل ندانم کیست
که من خموشم و او در فغان و در غوغاست
…
از آن به دیر مغانم عزیز می‌دارند
که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست

ارزش‌های فرهنگ ایرانی و زبان پارسی ویژگی‌هایی دارند که گویی برای عارفان و شاعران جذاب بوده است، چرا که برای شرح باورهای خود مناسب می‌دانستند. برای همین عارفان زیادی علاقه ویژه به فرهنگ ایرانی و زبان پارسی داشتند.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23490

سرزمینم، زنده بادا

خشم کاوه، شور دستان
می‌خروشد از وجودش

رنگ پاک ارغوانی،
آن درفش کاویانی…
می خرامد در سرودش

سرزمینم،
گرچه زخمی،
گرچه خسته…
از میان خاک نابش،
می تراود، آن غرورش
سرفرازی، تارو پودش

مهر میهن، سخت و دشوار
مهر تابان، یادبودش

زنده بادا مهر پاکش
در فراز و در فرودش

مجید خالقیان

@Kheradgan_Official

چرا اندیشیدن در انسان امروزی کمرنگ شده است؟!

@Kheradgan_Official

✍️ نویسنده: محسن طزری

انسان امروزی دست به مصرف‌گرایی افسارگسیخته‌ای می‌زند و چهره‌ی خود را با جراحی و انواع وسایل آرایشی تغییر می‌دهد. حالِ او زمانی بهتر است که لباس بهتری بپوشد یا اتومبیل گران قیمت تری سوار شود یا مبلمان و وسایل بهتری بخرد و نهایتا در قالب عکس و نمایش، خود را بیشتر به منصه ظهور بگذارد.

افراد به طور اعتیاد آوری غرق در فضای مجازی شدند و مدام از پستی به پست دیگر کشیده می‌شوند!

هانا آرنت می گوید: «انسان عصر مدرن انسانی است که دیگر فکر نمی‌کند و توانایی اندیشه از او سلب شده است... او بی نهایت تنهاست چون توانایی رهایی و خود بودن را به دلیل بازتولید هنجارها و ارزش‌های جدید از دست داده است». 

فیلسوف بزرگ، نیچه مفهوم «ابرانسان» را خلق می‌کند. در واقع، ابر انسان انسانی است که توانایی آری گویی به سرنوشت را دارد. او همواره در حال خلق ارزش‌ها و ارزیابی ارزش‌هاست.

نیچه در جایی می گوید تو به من بگو چه ارزشی داری تا من به تو بگویم چه کسی هستی.

از این رو، نیچه زرتشت را اولین ابرانسان تاریخ می‌نامد چون اوست که ارزش‌های جدید می‌آفریند.

راهکار آرنت این است که انسان مدت‌های بیشتری در طبیعت بگذراند و خلوت گزینی بیشتری داشته باشد...

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23488

همچون آتش به سوی بالا، به سوی پیشرفت برویم...

@Kheradgan_Official

🔥 جشن باستانی آذرگان 🔥

چو آتش‌های آذرگان، همیشه زندگانی باد

طرح: Khazar Graph

@Kheradgan_Official

روزهای ارزشمند آذر ماه

@Kheradgan_Official

آذر ماه واپسین ماه پاییز است و شب یلدا یکی از نامدارترین شب‌های ایرانی در واپیسین شب این ماه برجاست. جشن آذرگان از جشن‌های ارزشمند ایران باستان در ماه آذر جای دارد و روزهایی مانند روز دانشجو این ماه را برای دانشجویان و دانش پژوهان گیرا و دوست‌داشتنی می‌کند.

چو آتش‌های آذرگان، همیشه زندگانی باد…

- ۹ (۳) آذر : جشن آذرگان

- ۱۶ آذر: روز دانشجو

- ۲۱ آذر: رهایی آذربایجان

- ۳۰ آذر: شب چله (شب یلدا)

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/11997

«صبح می آمد – پیرمرد آرام کرد آغاز، -
پیش روی لشکر دشمن سپاه دوست؛
دشت نه، دریایی از سرباز...
 
آسمان الماس اخترهای خود را داده بود از دست.
بی نفس می شد سیاهی در دهان صبح؛
باد پر می ریخت روی دشت باز دامن البرز.
 
لشکر ایرانیان در اضطرابی سخت درد آور،
دو دو و سه سه به پچ پچ گرد یکدیگر؛
کودکان بر بام،
دختران بنشسته بر روزن،
مادران غمگین کنار در.
 
کم کمک در اوج آمد پچ پچ خفته.
خلق، چون بحری برآشفته،
به خروش آمد؛
خروشان شد؛
به موج افتاد؛
برش بگرفت و مردی چون صدف
از سینه بیرون داد.


«منم آرش، -
چنین آغاز کرد آن مرد با دشمن؛ -
منم آرش، سپاهی مردی آزاده،
به تنها تیر ترکش آزمون تلختان را
اینک آماده.
 
مجوییدم نسب، -
فرزند رنج و کار؛
گریزان چون شهاب از شب،
چو صبح آماده ی دیدار.
 
مبارک باد آن جامه که اندر رزم پوشندش؛
گوارا باد آن باده که اندر فتح نوشندش.
شما را باده و جامه
گوارا و مبارک باد!
 
دلم را در میان دست می گیرم
و می افشارمش در چنگ، -
دل، این جام پر از کین پر از خون را؛
دل، این بی تاب خشم آهنگ ...
 
که تا نوشم به نام فتحتان در بزم؛
که تا کوبم به جام قلبتان در رزم؛
که جام کینه از سنگ است.
به بزم ما و رزم ما، سبو و سنگ را جنگ است.
 
در این پیکار،
در این کار،
دل خلقی ست در مشتم؛
امید مردمی خاموش هم پشتم.
 
کمان کهکشان در دست،
کمانداری کمانگیرم.
شهاب تیزرو تیرم؛
ستیغ سربلند کوه مآوایم؛
 
به چشم آفتاب تاره رس جایم.
مرا تیر است آتش پر؛
مرا باد است فرمان بر.
 
ولیکن چاره را امروز زور و پهلوانی نیست.
رهایی با تن پولاد و نیروی جوانی نیست.
در این میدان،
بر این پیکان هستی سوز سامان ساز،
پری از جان بباید تا فرو ننشیند از پرواز.»
 
پس آن گه سر به سوی آسمان بر کرد،
به آهنگی دگر گفتار دیگر کرد:
 
“درود، ای واپسین صبح، ای سحر بدرود!
که با آرش تو را این آخرین دیدار خواهد بود.
به صبح راستین سوگند!
به پنهان آفتاب مهربار پاک بین سوگند!
که آرش جان خود در تیر خواهد کرد،
پس آن گه بی درنگی خواهدش افکند.
 
زمین می داند این را، آسمان ها نیز،
که تن بی عیب و جان پاک است.
نه نیرنگی به کار من، نه افسونی؛
نه ترسی در سرم، نه در دلم باک است.»

---------------------------------------------------------------
 ‌
شعر بلند آرش کمانگیر 💪

سیاوش کسرایی ♥️

شنبه 23 اسفند 1337

آیا تخت جمشید در آتش سوخته است؟

@Kheradgan_Official

برخی از پژوهشگران درباره به آتش کشیده شدن پارسه (تخت جمشید) توسط اسکندر تردید کرده‌اند. گرچه این پژوهشگران نقدهای محترمانه‌ای در این باره مطرح کردند که قابل توجه است اما با نگاهی دقیق‌تر متوجه می‌شویم، شواهد و منابعی که نشان می‌دهند تخت جمشید آتش گرفته است بسیار فراوان می‌باشد و استدلال‌های قوی‌تری در این باره مطرح می‌شود؛ به طوری که با توجه به آثار به جا مانده در پارسه و نوشته‌های باستان شناسانی که کار حفاری را انجام داده‌اند، دیگر تردیدی باقی نمی‌ماند که این اثر شکوهمند تخریب شده و آتش گرفته است.

متأسفانه در این میان برخی هم به دنبال ماهی گرفتن از آب گل آلود هستند و برای اهداف خاصی ادعا می‌کنند که آتش سوزی تخت جمشید دروغ است!

در این مقاله به طور خلاصه به موضوع آتش سوزی تخت جمشید می‌پردازیم و سپس نادرستی نظر کسانی که آتش گرفتن تخت جمشید را رد می کنند را بررسی می‌کنیم و در این راه اسناد و مدارک آتش سوزی پارسه را چه از نظر یافته های باستان شناسی انجام گرفته و چه از نظر روایات مورخین قدیم را مورد مطالعه قرار میدهیم.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/13380

شهبانوی ایرانی

درباره سروده و آهنگ...

@Kheradgan_Official

خدایانی که از «روم»‌اند، بگو سر ها فرود آرَند

بر آن زیبای بی مانند، به شهبانوی «ایرانی»

@Kheradgan_Official

آهنگ را گوش دهید 👇👇👇

آبادانی مصر توسط داریوش بزرگ

@Kheradgan_Official

داریوش بزرگ دست به عمران و آبادی‌های گسترده در سراسر امپراطوری هخامنشی زد.

شاید باشکوه‌ترین آن را در ساخت کاخ‌های زیبای پارسه بدانیم اما کانال سوئز مصر از دیگر دستاورد‌های شگفت انگیز حکومت داریوش بر مردم بود و این بسیار شایسته تقدیر است که پادشاهان هخامنشی بر خلاف پادشاهان دیگر به جای ویران کردن حکومت‌های مغلوب دست به آبادانی در آن کشور‌ها ادامه کارهای نیمه تمام قبلی می‌زدند.

ایجاد کانال میان دریای سرخ و دریای مدیترانه دارای سابقه‌ای بسیار قدیمی‌تر از داریوش بزرگ بود اولین بار یکی از فراعنه مصر بین سال‌های ۱۷۸۸ تا ۲۱۶۰ پیش از میلاد دستور به ساخت کانالی شبیه به کانال داریوش بزرگ داده بود اما گذر زمان آن را پر از گل و لای ساخت تا آنکه کارایی خود را از دست داد.

داریوش بزرگ پس از انجام این کار، دستور نصب لوحه سنگی با خطوط میخی پارسی، عیلامی، بابلی و مصری را داد. روی این کتیبه سنگی نقش دو نفر حجاری شده است و در وسط آن نام داریوش نوشته شده است (که در داخل یک بیضی می‌باشد. مصریان فقط نام فراعنه را در داخل بیضی قرار می‌دادند)

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/13663

پارسی گویی

@Kheradgan_Official

هرچند در هنر و زبان گفتاری مردم و نوشته‌های همگانی دگرگونی زبان کار ساده‌ای نیست، ولی با یک برنامه‌ریزی خوب، می‌توان نوشته‌های ستادی (اداری) و دانشگاهی را به سوی پارسی‌گویی بُرد تا نوشته‌ها روشن و بدون گنگی باشند.

شوربختانه تلاش درخوری از سوی سرپرستان فرهنگی بزرگترین کشور پارسی زبان برای بهبود و کمک به زبان پارسی به چشم نمی‌خورد. گاهی واژه‌هایی برنهاده می‌شوند که نه پارسی هستند و نه شایسته!

ما در پایگاه خردگان تلاش می‌کنیم کاربران گرامی را با پارسی گویی آشنا نماییم. از شناساندن سامانه‌هایی که در راستای پارسی گویی و پارسی نویسی آماده شدند تا پیشنهاد واژه‌های پارسی سره...

ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/7056

پیشرفت‌های اخترشناسی (نجوم) در دوران ساسانیان

@Kheradgan_Official

در دوران ساسانیان، اخترشناسی ایران با بهره گیری از دستاوردهای ملت‌های دیگر، بیش از پیش پیشرفت کرد. به عقیده‌ی پژوهندگان، در گندی‌شاپور گذشته از دانشکده‌ی پزشکی و بیمارستان، یک آموزشگاه برای اخترشناسی و رصدخانه وجود داشته است.

اخترشناسان در دربار ساسانیان طبقه‌ی شناخته شده‌ای بودند و در داستان‌ها و گزارش‌های تاریخی گوناگون درباره‌ی ساسانیان، همواره می‌توان ردپای فعالیت‌های نجومی این اخترشناسی را دید.

در دوران پیش از ساسانیان هم ستاره‌شناسی ایران پیشرفت و تاثیر گذاری داشته است. یونانیان، زردشت پیغامبرِ ایرانیانِ باستان را همچون یک ستاره‌شناس می‌دیدند و گفته‌هایی نجومی به او نسبت داده‌اند و تکّه‌هایی از کتاب‌های احکامِ نجومیِ نسبت داده شده به زردشت به زبانِ یونانی به جای مانده است...

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23485

هوایِ دل چو آبان است
#شعرخوانی

@Kheradgan_Official

هوایِ دل چو آبان است

کرانِ آسمان خونین، هوایِ دل چو آبان است
زمینِ خشکِ بی‌رونق، به سویِ غم شتابان است

چه کس گوید در این دوران، غزل‌خوانی شود دشوار؟
اگر دردت فزون باشد، غزل خواندن چه آسان است

پرستش می‌کنند آنها، زر و سیم و سلاح و خون
تو گویی شعر ما اکنون، برایِ شخصِ نادان است!

در این دورانِ وانفسا، حضورِ ما چه بی معناست
ببین ارزش گذاری‌ها به روی ما چه ارزان است

بدون سهم ماندیم و غزل خواندیم هر لحظه
دگر دانیم پاسخ را، چرا این خانه ویران است

(مجید خالقیان)

@Kheradgan_Official

اوستای ساسانی چه شد؟

@Kheradgan_Official

بخش‌هایی از اوستا پس از یورش الکساندر مقدونی از بین رفت و این مهم ترین نابودی اوستا بوده است. ولی پس از آنکه شاهنشاهی‌های بزرگ ایرانی شکل گرفتند تلاش‌های فراوانی برای گردآوری اوستا شد.

از جمله این تلاش‌ها در زمان اشکانیان صورت گرفت و بلاش اشکانی پس از پراکنده شدن اوستا و زند دستور داد آنچه از این کتاب به صورت مکتوب یا سینه به سینه وجود داشت گردآوری شود. در کتاب چهارم دینکرد نام بلاش در میان شاهانی است که از دین مزدیسنی پشتیبانی کردند (تفضلی، ١٣٨۹: ص ۱۳۳).

در دوران ساسانیان این تلاش‌ها ادامه پیدا کرد و اردشیر پاپکان و شاپور یکم، به دنبال یافتن مطالب پراکنده اوستا بودند و کتب بسیاری در زمینه‌های مختلف علمی و مذهبی که در سرزمین‌های هند و چین و روم پراکنده بودند را گردآوری کردند (دینکرد چهارم، ص ۶۴؛ ابن ندیم، ۱۳۸۱: ص ۳۴۷). آنطور که در دینکرد آمده است این کتاب‌ها را با اوستا تطبیق دادند و نتایج را در گنج شایگان قرار دادند (دینکرد، همان).

ولی امروز هیچ اثری از گنج شایگان در دسترس نیست و بخش زیادی از دستاوردهای اشکانیان و ساسانیان از بین رفته است. اوستا در دوران ساسانیان ۲۱ نسک بود اما امروزه فقط ۵ بخش است و چیزی حدود یک چهارم آن اوستا است (ن.ک: نظری فارسیانی، ۱۳۹۷: ص ۱۲).

سوال مهم آن است که چرا امروزه بخش اعظم اوستای عهد ساسانی باقی نمانده است؟ هرچند گذار روزگار باعث نابودی منابع باستانی می‌شود ولی قطعا نابودی گسترده‌ای که در یورش و سطله خلفا بر ایران رخ داد بی تاثیر نبوده است.

موضوع نابودی کتاب‌ها توسط فاتحان، چیزی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. با توجه به منابع و مهم‌تر از آن، شواهدی آشکار که این موضوع را نشان می‌دهند...

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23483

نماهنگ «لاله‌های سرخ میهن»

@Kheradgan_Official

آهنگ لاله‌های سرخ میهن

@Kheradgan_Official

بیا ای رستم دستان
…
پرستشگاه دیوان را
به رنگ ارغوانی کن

درفش سرزمینم را
درفش کاویانی کن

تمام رنگ و بوی کشور آزاد فردا را
به رنگ سبز آبادی
به رنگ روشن شادی
به پاس لاله‌های سرخ این میهن
به رنگ زندگانی کن

سروده کامل…

مشاهده نماهنگ:
https://kheradgan.ir/p/23484

آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی

@Kheradgan_Official

با آنکه برخی به اشتباه تصور می‌کنند نام آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی نیامده، ولی چندین بار نام این پهلوان نامدار ایرانی در شاهنامه فردوسی آمده و آشکار است که خردمند توس با داستان آرش کمانگیر آشنا بوده است.

البته جزئیات داستان آرش در شاهنامه نیامده و این موضوع باعث تعجب پژوهشگران شده است!

اینکه چرا فردوسی این داستان را نیاورده مشخص نیست! شاید فردوسی منابعی داشته و خواسته است به آن منابع وفادار باشد و داستان‌های آن منابع (مثلا داستان‌های زمان منوچهر) با داستان آرش کمانگیر تناقض داشته است.

با این حال فردوسی آرش کمانگیر را نادیده نگرفته و چندین بار از او به نیکی یاد کرده است.

در ادامه به ابیاتی از شاهنامه اشاره می‌کنیم که نام آرش و اشاره به داستان آرش کمانگیر در آنها آمده است:
https://kheradgan.ir/p/23051

افعی ضحاک

@Kheradgan_Official

آهنگ «افعی ضحاک»، بر اساس سروده‌ای از مجید خالقیان و با آرایه ادبی تضمین (از خاقانی شروانی) آماده شده است. مصرع تا که جهان افعی ضحاک شد عینا از خاقانی گرفته شده و شعر خاقانی نقش مهمی در این سروده داشته است. این آهنگ حاصل گردآوری چند خروجی هوش مصنوعی با سبک حماسی است که نهایتا ویرایش شدند و در کنار یکدیگر قرار گرفتند. بنابراین تدوین و اصلاحات فراوان به صورت دستی انجام گرفته است.

آهنگ کامل:
https://kheradgan.ir/p/23482

ستایش تعلیم و تربیت ایرانیان توسط افلاطون

@Kheradgan_Official

یکی از بزرگترین فیلسوفان یونان باستان یعنی افلاطون به شیوه تربیت شاهزادگان هخامنشی اشاره می‌کند و تعلیم و تربیت ایرانیان را بسیار می‌ستاید؛ حتی آن را عامل برتری ایرانیان می‌داند!

در رساله آلکیبیادس اول، افلاطون به زبان سقراط با آلکیبیادس به گفت‌وگو می‌نشیند و در این گفت‌وگو آیین حکومت داری و تربیت شاهزاده ایرانیان را با یونان مقایسه می کند:

«اگر تو اجداد خود و سالامیس، وطن اریساکس یا اگینا وطن نیای بزرگ آیاکوس را در برابر اردشیر، پسر خشایارشا نمایش دهی بی گمان بر تو خواهند خندید، پس نیک بنگر تا ببینی که ما از حیث تبار و تربیت تا چه پایه از آنان کمتریم» ...

ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23481

دهم آبان، جشن باستانی آبانگان شاد باد

@Kheradgan_Official

تفسیری از غزل حافظ شیرازی

@Kheradgan_Official

مصرع اول را به يزيد بن معاویه نسبت می‌دارند اما اسناد دقیق و کامل در این باره وجود ندارد و احتمال آن ضعیف است. اصل عربی این بیت گویا مفهوم دنیوی داشته است ولی حافظ با آوردن آن در این غزل مفهومی معنوی به آن داده است.

در این نوشتار به دنبال آن هستیم که به صورت مختصر با نگاه به ابیات دیگر، بیت‌ها را مورد بررسی قرار دهیم و نگاه کلی به مفهوم غزل داشته باشیم.

اینکه منظور حافظ از عشق چیست خود یک بحث مفصل می‌طلبد. ولی از نظر ما مخاطبان می‌توانند برداشت‌های گوناگونی از عشق در اشعار حافظ داشته باشند چرا که هنر باشکوه حافظ به گونه‌ای است که می‌توان از شعر او برداشت‌های گوناگون کرد…

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23480

درباره ۷ آبان، روز کوروش بزرگ بخوانید:

سند ۷ آبان چیست؟

۷ آبان، روزی که دنیا دگرگون شد

نخستین متن انسان‌دوستانه

تمایز و اهمیت کوروش بزرگ

نقطه عطفی در تاریخ بشر

@Kheradgan_Official

کوروش بزرگ، پادشه خوبان...

هفتم آبان، نقطه عطفی در تاریخ بشر و روز کوروش بزرگ گرامی باد

@Kheradgan_Official

به بهانه هفتم آبان، بزرگداشت کوروش بزرگ

@Kheradgan_Official

نماهنگ «سخنانی از کوروش بزرگ»

کیفیت بالا را می‌توانید اینجا ببینید:
https://kheradgan.ir/i/cyrus-the-great-words.mp4

کوروش بزرگ در منابع و ادبیات ایرانی

@Kheradgan_Official

کوروش بزرگ در منابع ایرانی جایگاه قابل توجهی دارد. منابع باستانی ایرانی تاثیر مهمی در نمایان ساختن چهره واقعی کوروش بزرگ داشتند.

آثار باستانی و کتیبه‌های به جا مانده از دوران باستان بسیار معتبرتر از منابع دیگر مانند منابع یونانی هستند.

نام کوروش بزرگ در بسیاری از منابع ایرانی پس از اسلام دیده می‌شود و از او به نیکی یاد شده است. شواهد گوناگون نشان می‌دهند که اشکانیان و ساسانیان، هخامنشیان را بخشی از پادشاهان کیانی می‌دانستند.

البته نباید غافل شد که در منابع ایرانی اشکالات تاریخی دیده می‌شود و این موضوع با توجه به تحولات تاریخی و همچنین نابودی داده‌ها در یورش الکساندر و خلفا طبیعی بوده است و بسیاری از منابع نابود شدند یا قابل خواندن نبودند همین باعث ایجاد آمیختگی در روایات شده است.

ما نباید دانسته‌های علمی امروزی خود را که حاصل پژوهش‌های مدرن و دقیق پس از پیدا شدن آثار باستانی فراوان است را به دوران کهن فرافکنی کنیم.

فهرست نوشتار:

✅ منابع ایرانی بازگو کننده چهره واقعی کوروش بزرگ

✅ تجلیل از کوروش بزرگ در منابع پس از اسلام

✅ نگاهی به جزئیات منابع پس از اسلام درباره کوروش

✅ کوروش بزرگ در نزد اشکانیان و ساسانیان

✅ دلیل وجود اشکالات تاریخی در منابع ایرانی چیست؟

✅ کوروش بزرگ در ادبیات ایرانی

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/17626

شعرهایی درباره کوروش بزرگ

‏هفتم آبان (روز کوروش) نزدیک است...

@Kheradgan_Official

تاج تاریخ جهان کوروش اهخامنشیست
کز قماش و منشی محتشم و اولا بود
(استاد شهریار)


مردی که بنیان ستم زیر و زبر کرد؛
چون جویباری نرم و آرام،...
کوروش منم
کشور رهان دادگستر
آزاده‌ای پویای راه روشنایی
(هما ارژنگی)


به نام حضرت کوروش قیام باید کرد
به واژه واژه‌ی نامش سلام باید کرد...
...نه بارگاه عظیمی، نه گنبد و نه حرم
به عشق خاک تنت ازدحام باید کرد
(مهدی مختارزاده)


کوروشت بر قلب‌ها، همواره رهبر بود و هست
حضرت کوروش، به زعم ما پَیَمبر بوده است
(شاهکار بینش پژوه)


در مکتبِ ما سجده به آن سنگ روا نیست
این سجده نمایی، فقط بوسه به خاک است
(مجید خالقیان)

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23479

بخشی از آهنگ «افسوس زال نیست»

@Kheradgan_Official

آهنگ «افسوس زال نیست»

نه تنها زال پیری نیست،
مجال خیزش اسفندیاران نیست
...
زمان ما پر از ننگ است
پر از سرهنگ پوشالیست
زمین از بینش سردار پُر مهر وطن خالیست
زمان خشم و ایثار گرانقدر گرامی نیست
فقط خون‌های ما در کوچه‌ها جاریست
هزار افسوس زالی نیست

ادامه...

@Kheradgan_Official

اختصاصی پایگاه خِرَدگان: تصویرسازی گفتگوی گوته و حافظ در بهشت

@Kheradgan_Official

اندیشیدن به گفتگوی شورانگیز گوته با حافظ در بهشت باعث شد که ما در پایگاه خردگان به دنبال تصویر سازی از این گفتگو باشیم.

تصویر با کیفیت را ببینید و درباره نحوه آماده سازی این اثر بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23477

همزه یا «ی کوچک»؟! گذشته‌ای که نگاهش نمی‌کنند!

@Kheradgan_Official

درباره پیوست بین واژه‌های «ه/ـه» دار پارسی، در خط امروزی ما،‌ روش‌های مختلفی رایج شده است. گاهی همزه می‌گذارند گاهی هم با «ی» می‌نویسند، گاهی هم اصلا چیزی نمی‌گذارند.

شوربختانه این موضوع حتی ساختار منظمی هم پیدا نکرده است؛ به طوری که حتی در کتاب‌های درسی آموزش و پرور هم ساختار منظمی ندارد و با روش‌های مختلف نگارش می‌کنند!

درباره گذشته این موضوع، معمولا زمان ورودِ صنعت چاپ و خدمات تلگراف و تاثیرگذاری آنها، مورد بررسی قرار می‌گیرد. ولی بررسی خوش‌نویسی‌های کهن و دیگر نوشته‌ها پیش از رواج صنعت چاپ اهمیت دارد و می‌تواند راهگشا باشد.

خوش‌نویسان و نستعلیق‌نویسانِ نامی، در راهِ افزودن زیبایی و آراستن مندرجاتِ نستعلیق خود، «ی» پس از «ه» را در گذرِ زمان کوچک نموده و مانندِ همزه در سامی، به‌بالای «ه» بُردند؛ ولی گویا عامه‌ی نویسندگان، «ی بزرگ‌» را استعمال می‌کردند، مانندِ «نامه‌ی نیکو».

نوشتار کامل را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23476

جزایر سه‌گانه بوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک همیشه ایرانی بودند، ایرانی هستند و ایرانی خواهند ماند.

@Kheradgan_Official

نماهنگ «به نام کاوه و آرش»

@Kheradgan_Official

آهنگ «به نام کاوه و آرش»

به نام کاوه و آرش
به نام کوروش و خاکش

ادامه...

@Kheradgan_Official

آیا ایران در شاهنامه فردوسی افغانستان امروزی است؟

@Kheradgan_Official

هویت ایرانی محدود به هیچکدام از مرزهای دولت های کنونی نمی‌شود. این هویت باستانی که در شاهنامه فردوسی بسیار مورد توجه قرار گرفته است باعث حفظ بسیاری از دستاوردهای فرهنگی و تمدنی دوره باستان شده است.

در منابع تاریخی و اسطوره‌ای ایرانی، افغانستان امروزی صرفا بخشی از ایران بزرگ است نه آنکه ایران معادل افغانستان باشد!!

در شاهنامه از بخش‌های گوناگون مانند آمل، پارس، آذرآبادگان، کرمان، اصفهان، خراسان، اردبیل، اهواز، گیلان و… به عنوان شهرهای ایران یاد می‌شود.

در دیگر منابع هم ایران بسیار فراتر از ایران کنونی و افغانستان است به طوری که ابومنصور محمد بن عبدالرزاق توسی که می‌توان او را استاد فردوسی دانست حدود ایرانشهر را از رود آموی تا رود مصر می‌داند. در نوشته‌های ابوریحان بیرونی، اصطخری، مقدسی و… هم حدود ایرانشهر بسیار فراتر از افغانستان است.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/22420

خوش‌نویسی دیجیتال با الهام از استاد ماهرالنقش

کاری از: خزر گراف

@Kheradgan_Official

ارکستر سمفونیک با هوش مصنوعی

@Kheradgan_Official

آهنگ «خروش ماندگار دل» همانند آهنگ‌های ارکسترهای سمفونیک آماده شده و هوش مصنوعی اجرای قابل توجهی داشته است.

قسم به شوق روزها
به حسرت هنوزها
به رنج و آه و سوزها
به لحظه ی بُروز ها

اگر زمین و آسمان،
شود سرای مُردگان
بماند آن فروغ دل،
همیشه چون فروزها

دریافت نسخه کامل آهنگ:
https://kheradgan.ir/p/23474

درباره استوانه کوروش بزرگ

@Kheradgan_Official

استوانه کوروش بزرگ نخستین سند به دست آمده در تاریخ بشر است که در آن از رفتار مهربانانه پادشاهی از قومی دیگر پس از پیروزی بر قومی مغلوب ذکر می‌شود. برخی از مفاهیم و واژه‌هایی که در استوانه کوروش بزرگ آمده، در اسناد پیشین دیده می‌شود ولی همه آنها درباره قوم خود آنها است؛ بنابراین این متن را می‌توان متنی انسان دوستانه فراتر از مرزهای قومی دانست.

این سند بیان کننده رواداری مذهبی هخامنشیان است به طوری که در این متن بر بازسازی و رسیدگی به پرستشگاه‌های اقوام گوناگون تاکید می‌شود.

با آنکه در این متن از مردوک (خدای بابلی) به عنوان خدای بزرگ یاد می‌شود، ولی آشکارا نشان دهنده آداب ایرانی کوروش بزرگ است. دکتر تورج دریایی در این باره نوشته است: «مضمون درست کردن هر آنچه که خراب شده بود دیدگاهی است که با اهوره‌مزدا ارتباط دارد. اهوره‌مزدا یا خدای خردمند، نماینده نظم در جهان هستی است» (ن.ک: دین کوروش بزرگ چه بود؟).

توجه به نمادهای سایر ادیان بخشی از جهان‌بینی مذهبی هخامنشیان بوده است و زرتشت نقش مهمی در شکل گیری این جهان‌بینی داشته است. می‌توان این جهان‌بینی را در ارتباط با «کثرت در عین وحدت و وحدت در عین کثرت» دانست. از این رو هخامنشیان به دنبال تحمیل نمادهای بومی خود به دیگر ملل نبودند (ن.ک: دین کوروش بزرگ چه بود؟).

سالها پیش از نگارش استوانه کوروش بزرگ، نبونئید پادشاه بابل با همراهی کشورهای دیگر از جمله لودیه و مصر یورش علیه ایرانیان را شروع کرد، این موضوع باعث آغاز جنگ‌ها شد (ن.ک: دلایل آغاز کشورگشایی‌های کوروش) ولی نهایتا پیروزی با ایرانیان و کوروش بزرگ بود و کوروش بزرگ رفتار جوانمردانه با اقوام مغلوب داشت.

لازم به ذکر است که رفتار غیر محترمانه نبونئید باعث ایجاد نارضایتی‌هایی در بابل هم شده بود (ن.ک: نبونعید، پادشاهی متوهم و ستمگر).

به طور کلی فتح بابل نقطه عطفی در تاریخ بشر بوده است و مفهوم انسانیت و توجه به حقوق انسان در سطح جهانی پس از آن بسیار بیش از پیش مورد توجه بشر قرار گرفت (ن.ک: فتح آرام بابل توسط کوروش، نقطه عطفی در تاریخ بشر).

علاوه بر منابع یونانی و یهودی، شواهد و منابع گوناگون از جمله اسناد تجاری و اداری بابل نشان می‌دهند که آنچه در استوانه کوروش بزرگ درباره فتح بدون جنگ شهر بابل آمده،‌ یک واقعیت غیر قابل انکار است (ن.ک: اسنادی که محتوای استوانه کوروش را تأیید می‌کنند).

در ادامه برگردان دکتر عبدالمجید ارفعی از استوانه کوروش بزرگ ارائه می‌گردد که نخستین برگردان مستقیم (بابلی به پارسی) استوانه کوروش بزرگ است.

متن کامل استوانه کوروش بزرگ:
https://kheradgan.ir/p/11319

توصیه‌های انسان دوستانه بهرام گور در شاهنامه

@Kheradgan_Official

بهرام گور از پادشاهان خوشنام شاهنامه است که توصیه‌های اخلاقی و جوانمردانه او بسیار قابل توجه هستند.

در یکی از بخش‌های شاهنامه، بهرام گور به مهربانی و کمک به تهیدستان توصیه می‌کند و در ادامه تاکید می‌کند کسانی که توانایی دارند حتما به کودکان یاری برسانند تا به مدرسه بروند.

یعنی یاری رساندن به تهیدستان و زیردستان چه از نظر مالی و چه از نظر فرهنگی مورد توجه بوده است.

در ادامه ابیات این بخش شاهنامه (تصحیح دکتر خالقی مطلق) را می‌آوریم:

نخواهم خراج ز جهان هفت سال
اگر زیردستی بود، گر همال
...
که با زیردستان جز از رسم و داد
نرانند و از بد نگیرند یاد!

هر آنکس که درویش باشد به شهر
که از روز شادی نیابند بهر

کسی را که فامست و دستش تهیست
به هر جای بی ارج و بی فرهیست

هم از گنج‌ماشان بتوزید فام
به دیوان‌هاشان نبیسید نام
…
بدین مهر ما شادمانی کنید
بر آن کهتران مهربانی کنید

همان بندگان را مدارید خوار
که هستند هم بنده‌ی کردگار

کسی کش بود پایه‌ی سنگیان
[کسی کش بود مایه و سنگ آن]
دهد کودکان را به فرهنگیان

به دانش روان را توانگر کنید
خرد را ز بن بر سر افسر کنید

@Kheradgan_Official

خوانند و آهنگ‌ساز: هوش مصنوعی Udio
سروده و تدوین: مجید خالقیان

چشم شیرین داری و ما را پریشان می‌کنی
زندگی را چون طراوت‌های باران می‌کنی

بی تو راه زندگی سوی مُغیلان می رود
این درست است مرد را خوار بیابان می‌کنی؟

ناز داری هر نفس، دردم فزونی می‌رود
با همه زیبایی‌ات جان را تو حیران می‌کنی

متن کامل سروده...

@Honar_Daroun

رویکرد اشکانیان و ساسانیان به منابع اقوام دیگر درباره تاریخ ایران

@Kheradgan_Official

ایرانیان درباره تاریخ باستانی خود به داستان‌های ایرانی درباره پادشاهان پیشدادی و کیانی، بیشتر اعتماد داشتند. البته کیانیان آمیختگی‌هایی با هخامنشیان داشتند.

اگر خودمان را به جای پژوهشگران اشکانی و ساسانی بگذاریم که پس از نابودی آثار هخامنشیان، به مطالعه درباره تاریخ باستانی ایرانی می‌پرداختند، باید بپذیریم که اعتماد کردن به منابع یونانی و رومی و حتی یهودیان برایشان آسان نبوده است.

سوال آنجاست که چرا باید به آن منابع اعتماد می‌کردند؟ منابع رومی و یونانی سرشار از افسانه سرایی غرض ورزانه علیه ایرانیان بودند. از سوی دیگر افسانه‌هایی مانند افسانه استر در منابع یهودی آشکار می‌سازد‌ که افسانه سرایی در کتاب‌های یهودیان هم وجود داشته است.

در این نوشتار ابتدا به بررسی آشنایی ایرانیان با منابع اقوام دیگر می‌پردازیم و سپس دلایل اعتماد نداشتن ایرانیان به آن منابع را بررسی می‌کنیم.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23473

خوانند و آهنگ‌ساز: Udio AI
سروده و تدوین: مجید خالقیان

متن سروده...

@Honar_Daroun

همه کس طالب یارند چه هشیار و چه مست

همه جا خانه عشق است چه مسجد چه کنشت

از دوران باستان در میان ایرانیان خردمند، اندیشه‌هایی بوده که در سخنگان پارسی دوران پسین نمود ویژه‌ای داشته است. می‌توان گفت گاهی پارسی گویان به بهترین گونه همان اندیشه‌ها را بازگو کرده‌اند. یادشان گرامی باد...

بیستم مهر، بزرگداشت حافظ شیرازی

@Kheradgan_Official

آیا ساسانیان، تاریخ هخامنشیان را حذف کردند؟

@Kheradgan_Official

برخی از فرضیه‌ها تاکید می‌کنند که ساسانیان، تاریخ هخامنشیان را دستکاری کردند! ولی شواهد نشان می‌دهد که این فرضیه چندان معتبر نیست.

آنچه به نظر می‌آید نابودی و کمرنگ شدن آثار هخامنشیان در دوران یونانی گرایی، باعث شده است در سالیان بعد، تاریخ و اساطیر آمیخته شوند و این موضوع سالیان سال پیش از ساسانیان رخ داده است.

بر اساس منابع بسیار معتبر، ساسانیان آثار هخامنشیان را ستایش می‌کردند و گویا با میراث آنان در قالب کیانیان آشنا بودند…

برای مثال شاپور سکانشاه در راه سفر از پایتخت به سیستان روزی را در پارسه (تخت جمشید) توقف می‌کند و در کاخ تچر به خط پهلوی کتیبه‌ای می‌نویسد. در این کتیبه شاپور سکانشاه ایزد را سپاس گفته و به ستایش نیا و پدر خویش می‌پردازد و در جایی می‌گوید «نیز کسی را ستایش کرد که این خانه را کرد (ساخت)»...

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23472

مراقب باشیم شریک تفرقه‌افکنی‌ها و نفرت‌پراکنی‌ها نباشیم

@Kheradgan_Official

این روزها ایران‌ستیزان خود را به هر شکل و شمایلی در می‌آورند تا تفرقه افکنی کنند. کار آنها مانند نیروهای شر در اساطیر کهن است. همانند شیطان و اهریمن که خود را با چهره‌های گوناگون نشان می‌داد.

برای نمونه خود را سلطنت طلب معرفی می‌کنند ولی به دنبال تخریب دکتر مصدق و گسترش اقتدارگرایی و جنگ طلبی هستند!!

خود را مدافع تدریس به زبان مادری معرفی می‌کنند ولی هدف اصلی آنها تخریب تاریخ باستانی و دروغ پردازی علیه کوروش بزرگ است!

خود را مذهبی معرفی می‌کنند ولی علیه اندیشه‌های باستانی و عرفانی تبلیغ می‌کنند!!

خود را از نظر سیاسی چپ معرفی می‌کنند ولی تاریخ ساسانیان را تحریف می‌کنند!

در نهایت همان‌ها با گرفتن ژست ملی گرایی در ادعایی نادرست می‌گویند پس از هخامنشیان نخستین بار به مدیترانه رسیدیم!!!

هر کدام از ما ممکن است گرایش‌هایی به یک طیف داشته باشیم، ولی باید توجه داشته باشیم که در اینگونه تفرقه افکنی‌ها شریک نشویم، چرا که ناخواسته گسترش دهنده نفرت پراکنی می‌شویم.

بگردان می تو ای ساقی

ادر کأسا و ناولها، الا یا ایها الساقی
نماند نام بدنامان، در آن میخانه‌ها باقی

خُروش و خشم آهنگر، شود جاری به هر دوران
ولی در دفتر شاعر، نماند بیت اِلحاقی

دَمِ عیسی و اعجازش، نماند دیر و بی‌پایان
ولیکن جاوِدان ماند، هماره شورِ مُشتاقی

چه فرعون و چه ضحاکان، چه نور روی موسایان
به پایان آمده است اکنون، بگردان مِی تو ای ساقی

به یاد شعر طُغیانی، شود عُصیانِ ما آسان
بماند مهر جاویدان، بماند عشق اشراقی

(مجید خالقیان)

@Kheradgan_Official

پرسش‌هایی که مدافعان یورش خلفا به ایران پاسخ نمی‌دهند!

@Kheradgan_Official

هنگامی که سخن از نابودی کتاب‌ها و دانش در یورش و سلطه خلفا مطرح می‌شود،‌ مدافعان یورش خلفا به ایران صرفا به نقد نوشته‌های ابن خلدون می‌پردازند.

البته نوشته‌های صریح ابن خلدون درباره کتاب سوزی سپاهیان خلفا در ایران بسیار قابل توجه است ولی شواهد و منابع، محدود به نوشته ابن خلدون نیستند.

پرسش‌ها و ابهامات فراوان وجود دارد که معمولا مدافعان یورش خلفا به ایران بی پاسخ می‌گذارند!

برخی از پرسش‌ها و ابهامات:

⁉ کتاب‌های گنج شایگان چه شدند؟

⁉ کتاب‌های دانشگاه گندی‌شاپور چه شدند؟

⁉ کتاب‌های کتابخانه سارویه چه شدند؟

⁉ چرا اصل برخی از نوشته‌های پهلوی به دست ما نرسیده ولی مثلا نوشته‌های پاول ایرانی به زبان سریانی موجود هستند؟!

⁉ دیگر آثار نویسندگان چه شد؟ چرا فقط یک یا دو کتاب از نویسندگان و شاعران برجسته مانند بهزاد فرخ پیروز به جا مانده است؟

⁉ چرا نام نویسندگان بسیاری از آثار به دست ما نرسیده است؟

⁉ چرا نام دیگر دانشمندان ایران باستان به جا نمانده است؟ برای نمونه نام بسیاری از پزشکانی که در گندی‌شاپور دانش آموختند، به دست ما نرسیده است!

⁉ آیا وقتی یک شهر بزرگ‌مانند ری به کلی ویران می‌شد،‌ باید توقع داشته باشیم،‌ کتاب‌هایش نابود نشده باشند؟!

نوشتار «منابع و شواهد درباره کتاب سوزی خلفا در ایران» را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/13804

آیا ساسانیان، آثار اشکانیان را نابود کردند؟!

@Kheradgan_Official

هیچ نشانه قطعی وجود ندارد که ساسانیان آثار اشکانیان را نابود کرده باشند.

شواهد گوناگون نشان می‌دهند که ساسانیان از دستاوردهای فرهنگی و تمدنی اشکانیان بهره بردند و حتی در راه پیشرفت همان دستاورد ها گام برداشتند.

با توجه به شرایط باستان‌شناسی درباره اشکانیان و آثاری که به دست آمده نمی‌توان گفت آثار مربوط به اشکانیان آنطور که ادعا می‌شود اندک و ناچیز است.

منابع زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند در دوران ساسانیان از اشکانیان به نیکی یاد می‌شده است. با این حال نباید انتظار داشت که هیچ انتقادی از اشکانیان نشده باشد…

✅ آیا آثار باستانی از اشکانیان کم باقی مانده است؟

✅ ستایش اشکانیان در آثار مربوط به ساسانیان و زرتشتیان

✅ بررسی اشکانیان در شاهنامه

✅ شانس بیشتر ماندگاری داستان‌های مربوط به ساسانیان پس از یورش خلفا

✅ منابع فردوسی چه بوده است؟


نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23471

نیایش با درون

چو ندای غصه داران، تو بخوان سرود ما را
به تن زمانه حک کن، سند وجود ما را

چو رَوی چنین شتابان، تو به یاد عهد و پیمان،
به شکوفه‌ها به باران، برسان درود ما را

سر از این خمار مستی، همه عمر بر ندارم
که تو در دلم نشستی، ز همان نبود ما را

ادامه را بخوانید...

@Kheradgan_Official

رویکرد افراطی به داستان استر و جشن پوریم پذیرفتنی نیست

@Kheradgan_Official

رویکرد افراطی چه از جانب یهودیان افراطی اسرائیل باشد و چه از جانب یهودستیزان ایرانی و غیر ایرانی باشد، پذیرفتنی نیست.

گویا در سال‌های پیش برخی در ایران با رواج داستان تحریف شده، می‌خواستند نفرت از یهودیان را گسترش دهند، به صورتی که وقتی هر یهودی از هر گروهی، چه نظامی و چه غیر نظامی کشته شود، مردمی در ایران جشن بگیرند، چرا که می‌خواستند مردم تصور کنند که انتقام اجدادشان گرفته شده است!!!

این کار نادرست، نه تنها به نتیجه‌ای که می‌خواستند نرسید، بلکه گاهی نتیجه عکس داده است.

از طرفی افسانه استر، درون مایه‌ای ایران ستیزانه دارد و جشن پوریم را هم نمی‌توان جشن انسانی و پاک دانست چرا که شادی، پایکوبی و شراب‌خواری به یاد اعدام و قتل عام هزاران تن (حتی اگر دشمنان و نظامیان باشند) چندان انسانی به حساب نمی‌آید…

درباره پوریم و داستان استر بخوانید:
پوریم

معنی برخی واژه‌ها:

سالوس: تزویر، ریا

زرق: حقه بازی، ریا

روضه رضوان: بوستان بهشتی (بهشت)

غلمان: پسران زیبای بهشتی که در قران به مومنان وعده داده شده است.

حور: زن زیبای بهشتی که در قران به مومنان وعده داده شده است.

شاهد: زیباروی

تتق: چادر و پرده بزرگ

در این شعر گویا حافظ با کنایه با اشخاص دو رو و ریاکار، سخن می‌گوید. آنهایی که هر کاری می‌کنند ولی چهره‌ای معصوم و پاک به خود می‌گیرند. هرچند همه اشعار حافظ دارای معانی گوناگون هستند و برداشت‌های عرفانی از بسیاری از اشعار حافظ می‌توان کرد.

@Kheradgan_Official

صوفی بیا که خرقه سالوس برکشیم
وین نقش زرق را خط بطلان به سر کشیم

نذر و فتوح صومعه در وجه می نهیم
دلق ریا به آب خرابات برکشیم

فردا اگر نه روضه رضوان به ما دهند
غلمان ز روضه حور ز جنت به درکشیم

بیرون جهیم سرخوش و از بزم صوفیان
غارت کنیم باده و شاهد به بر کشیم

عشرت کنیم ور نه به حسرت کشندمان
روزی که رخت جان به جهانی دگر کشیم

سر خدا که در تتق غیب منزویست
مستانه‌اش نقاب ز رخسار برکشیم

کو جلوه‌ای ز ابروی او تا چو ماه نو
گوی سپهر در خم چوگان زر کشیم

حافظ نه حد ماست چنین لاف‌ها زدن
پای از گلیم خویش چرا بیشتر کشیم

(حافظ)

@Kheradgan_Official