رباعی - نو رباعی

#ترانه
#رباعی
#رویاهای_مرد_نیلوفری
#عمران_صلاحی
خوانش: #سینا_سنجری

تکمیل چند رباعی بر اساس دستنویس رسائل العشاق
(با احترام به میرِ رباعی؛ استاد سید علی میرافضلی)

از فواید کتاب رسائل العشاق یکی آنکه بر اساس این متن کهن، چند رباعی ناقص در متون نثر تکمیل شده‌اند. به عبارت دیگر، در چند متن مهم، ابیات یا مصراع‌هایی با وزن رباعی موجودند که صورت کامل آن‌ها به عنوان یک رباعی تنها در رسائل العشاق آمده است. معرفی این رباعی‌ها جز با مأخذیابی تمامی اشعار رسائل العشاق و بررسی متون مهم چاپی و دستنویس‌های متقدم و گاه متأخر ممکن نبود. از خوانندگان خواهشمندم اگر صورت کامل رباعی‌ها را در منبعی دیگر مشاهده کردند، دریغ نفرمایند و به بنده تذکر دهند.
اینک آن رباعی‌ها:

۱) زین طایفه کارِ ما نخواهد شد راست
یکچند از این نشست بر باید خاست
از نورِ چراغ و آب ناید چیزی
نور از خور و آب از ابر می‌باید خواست
(رسائل العشاق، گ ۸۲پ)

بیت دوم این رباعی به‌تنهایی در تاریخ شاهی قراختاییان، ص ۲۴۲ و مصرع دوم به‌تنهایی در المختارات من الرسائل، ص ۲۳۰ آمده‌ است.


۲) هر محنت و غم کزان صفت نتوان کرد
نادیدنِ رویِ تو به رویم آورد
و اکنون دارم من ای ز پیمان شده فرد
در دوستیِ تو داستانی همه درد
(رسائل العشاق، گ ۱۶۰ر)

بیت نخست این رباعی به‌تنهایی در المختارات من الرسائل، ص ۲۳ نقل شده است.


۳) در هجرانت منم به هم دوخته لب
بیچارگی و غریبی‌ام ساز و سلب
رازی‌ست مرا با شب و رازی‌ست عجب
شب داند و من دانم و من دانم و شب
(رسائل العشاق، گ ۱۳۳پ)

بیت دوم این رباعی به‌تنهایی در کشف‌ الاسرار، ج ۵، ص ۵۰۴؛ روح‌ الارواح، ص ۲۱۳ نقل شده است.


۴) اکنون باری زمانه از رنج آسود
کز من به ستم یار دل‌آرام ربود
این است فعالِ گردشِ چرخِ کبود
چون بی‌غمی‌ای‌ دید، زوال آرد زود
(رسائل العشاق، گ ۱۳۷پ-۱۳۸ر)

بیت دوم این رباعی به‌تنهایی در تاریخ جهانگشای، ج ۳، ص ۴؛ سندبادنامه (تصحیح آتش)، ص ۱۵۴؛ سندبادنامه (تصحیح کمال‌الدّینی)، ص ۱۱۳ نقل شده ‌است.


۵) گر آب شوی، از تو نشویم رخ و دست
ور خاک شوی، آب کنم جایِ نشست
گر بخت شوی، با تو نخواهم پیوست
ور عمر شوی، سویِ اجل یازم دست
(رسائل العشاق، گ ۱۴۷پ-۱۴۸ر)

بیت نخست این رباعی به‌تنهایی در سندبادنامه (تصحیح آتش)، ص ۹۴؛ سندبادنامه (تصحیح کمال‌الدّینی)، ص ۶۹ نقل‌ شده ‌است.


۶) دل نامۀ خرّمی نخواند بی تو
تن دم زدنی خوش نتواند بی تو
دیده همه خون دل فشاند بی تو
جان ماند و همانا که نماند بی تو
(رسائل العشاق، گ ۱۵۴ر)

مصراع نخست این رباعی به‌تنهایی در المختارات من الرسائل، ص ۳۱۸ نقل شده ‌است.

پی‌نوشت
رسائل العشاق توسط نگارنده تصحیح شده است و بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار آن را منتشر خواهد کرد.

خود را همە جا خلیفە می پندارد
سر سلسلەی حیات می انگارد
زد بیل بە خاک، عشق و... آدم لولید
هر باغچە ای کرم خودش را دارد

#واران
@js313

از وصلِ تو بر کناره می‌باید زیست
با سینه‌ی پاره‌پاره می‌باید زیست
بی‌دل، به هزار حیله می‌باید بود
بی‌جان، به هزار چاره می‌باید زیست

(#انوری. مفلسِ کیمیافروش: نقد و تحلیلِ شعرِ انوری. «رباعیات». انتخاب و توضیحِ #محمدرضا_شفیعی_کدکنی. تهران: سخن. ١٣٧٢. چاپِ ١. صفحه‌ی ٢۴١.)

خوشه‌گاه

با خاطره‌های خوب یا حتی بد
هر ثانیه با تو می‌رود سوی ابد
آنقدر به برق چشم تو خیره شدم
تا عقربەی ساعت من خشکش زد!

#سید_شهریار_موسوی
@kar471

از شهر دلم ، نامِ دهی بیش نماند
از پیرهن صبر ، زهی بیش نماند

از بس که گسست شوق و بر هم بستم
از رشته‌ی عمرم گرهی بیش نماند

شکیبی اصفهانی
@zakhme_bz

در سینه ، غمت به رایگان ننشیند
تا جان نرود ، به جای آن ننشیند

زآن‌گونه که دل به زیر تیغ تو نشست
در سایه‌ی بید باغبان ننشیند

شکیبی اصفهانی
@zakhme_bz

با من هرگز تو را سر سازش نیست
طوفانی و در تو یک دم آرامش نیست
پیش تو اگرچه صخره باشم، ناچار
تقدیر به‌جز شکست و فرسایش نیست!

🦋🦋🦋
با اسب سیاه خسروی با شبدیز
می‌تازد سوی باغ خسروپرویز
یک ضربه به شاخه می‌زند صدها برگ
آرام به خاک می‌نشاند پاییز

#جمال_یزدانی
@kar471

خرسند شدم
بدان که گوئی
یکبار
ای خسته روزگار
دوشت چون بود؟

کشف الاسرار و عدة الابرار، ابوالفضل رشید الدین میبدی، به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت، چاپ هشتم، انتشارات امیر کبیر، تهران: ۱۳۸۹ جلد۶ ص ۲۹۵
♦آستان جانان
@kar471

زین عمرِ به تعجیل دوان سوی زوال
دانی که جهان چه آیدم پیشِ خیال؟
دشتی آید: ز دردِ دل میلامیل
طشتی آید: ز خون‌ِ دل مالامال!

(#انوری. دیوان. «رباعیات». به‌ اهتمامِ #محمدتقی_مدرس_رضوی. تهران: علمی‌وفرهنگی. ١٣٧٢. چاپِ ٣. جلدِ ٢. صفحهٔ ١٠٠۴.)

شعرِ تَر

شعر:

باران شب بعد هم فراوان بارید
تا خیسی داغ شانه‌هامان بارید

تو حرف زدی و بعد من حرف زدم
باران بارید و بعد باران بارید


#سید_اکبر_میرجعفری


فیلم را همین الان برداشتم.

چه صحنه‌ای بود....

چه قراری
خدایا.
#پدر
#دختر

ای بی‌خبر، انسانی و غولی بگذار
اندیشه‌ی ردّی و قبولی بگذار
در خانه‌ی وهمْ میهمانی دو سه روز
خود را چیزی مدان، فضولی بگذار

(#بیدل_دهلوی. گزیده‌رباعیات. به کوششِ #عبدالغفور_آرزو. مشهد: ترانه‌. ١٣٧۵. چاپِ ۱. صفحه‌ی ١۴٣.)

خوشه‌گاه

با تب گفتم رنجه مکن بسیارش
از بهر خدای بگذر و بگذارش
تب گفت تو بر تنش ز من بیش ملرز
آخر ز تو من گرمترم در کارش

#مهستی_گنجوی
@Kar471

باری هستم
که روی دوش خودمم
ای مرگ بیا
که خودکِشی
کُشت مرا

#واران
#نو_رباعی
@js313

مجموعه‌ نورباعی‌های هرسناک سروده‌ی حسین اپرا و گورترین نقطه‌ دنیا سروده‌ی جعفر مقیمیان، در جایزه‌‌ی قلم هگمتانه به‌عنوان کتاب سال استان همدان انتخاب شدند.
با تبریک به این عزیزان👏👏
@kar471

از راست، صدای گفت‌وگو می‌آید
وز چپ همه بانگِ های‌وهو می‌آید
بیگانه ز هر دو، من سراپا گوشم
کآوازِ تو از کدام سو می‌آید.

#حسین_منزوی
@kar471

نه ارث و نه اکتساب،
نه زیب و نه فر
ای گردش روزگار،
خاکت بر سر

«نفثة المصدور/ تصحیح و توضیح: دکتر امیرحسن یزدگردی»
@kar471

یک جوشش خالص شهودی بودی
شعری که سکوت می‌سرودی بودی
ای کشف غریب،سال‌ها حس کردم
هروقت کنار من نبودی،بودی..

#امیرحسین_منتظرقائم

تا فردا چند ماه دیگر مانده‌ست؟
تا پایان چند راه دیگر مانده‌ست؟
بیهوده چنین چشم به در دوخته‌ام
تا مرگ هزار آه دیگر مانده‌ست...

#حمیدرضا_شکارسری
@kar471