Германиянинг ва башариятнинг улуғ ёзувчиси Гёте ўзининг шахсий ҳаётини сақлаб қолиш режасига эга эди. Бу режа яшаш хоҳишига асосланган бўлган .
Яшашга бўлган хоҳиш инсонни даволаши ва унинг ҳаётини узоқ давом эттириши мумкин. Буюк Гёте туғилганида деярли ўлик, қорайиб кетган, овозсиз ҳолда дунёга келган эди. Мумтоз адибнинг фикрича уни уч кун давомида туғолмаган онаси бу ҳолат учун осмондаги тўлин ойни айблаган . Уни артиш ва массаж ҳаракатлари билан тирилтира олгандилар.
Албатта, унинг соғлиғи жуда заиф эди. Унинг болалиги ва ёшлигида соғлиғи узлуксиз муаммоларга дуч келади: 21 ёшида Гёте сил касаллигига чалинади ва ўпкасидан қон кетиш бошланади. Эххе адибни қандай касалликлардан азоб чекмаган деса бўлади? Тана аъзоларидан бирортаси тўлиқ соғлом эмасдек эди. Шунга қарамай, у ёшликнинг барча исрофгачиликларини бошидан ўтказди: вино ичди, дуэлларда жанг қилди ва ҳатто муҳаббатда омадсизликка учради. Бу уни шу қадар азобга солдики, ҳатто ўзини ўлдиришни ҳам ўйлади.
Шундай инқирозли пайтда, ўлим рўпара турганда, Гёте ҳаётни, яшашни бутун қалби билан хоҳлаб қолди. Ёш ўлиб кетиш қандай даҳшатли! Ҳаёт жуда гўзал, яшашни тинимсиз хоҳлайсан! Аммо соғлиқ йўқ — нима қилиш мумкин?
Ана шундагина Гёте ўзининг соғлиғини тиклаш учун чоралар кўра бошлайди. Бу чоралар унга нафақат яхши соғлиқ беришга, балки 80 ёшдан ошиқ умр кўришга хам ёрдам берди. У нафақат узоқ умр кўрди, балки ҳаётнинг барча қувончларидан баҳраманд бўлди, буюк асарлар яратди, улкан муваффақиялартга эришди, бойлик ва шон-шарафга эга бўлди. Хўш у нима қилган эди?
Энг аввал у барча исрофгарчиликлардан воз кечди. Спиртли ичимликлардан эҳтиёткорлик билан фойдаланди, винони деярли ичмади.
Шахсий парҳезга риоя қилди. Кун тартибини сақлади, вақтида ухлади. Ва буни доимо узулуксиз килди. Ҳеч қандай истисноларга йўл қўймади.
Ўзини чарчаганини ҳис этганда, сафарга йўл олди ва икки йил Италияда яшади. Албатта, буни ҳар ким ҳам амалга ошира олмайди. Аммо бунинг маъноси шундаки, инсон атроф-муҳитни ўзгартириши, янги таассуротларга эга бўлиши ва саёҳат қилиш имкониятларидан фойдаланиши кераклигини исботлайди .
Гёте кўп ва ижодкорона ишлади. У доим ижод қилар эди. Асарларини сотар эди, меҳнатини бепул тақдим этмас эди. Бу уни илҳомлантириб, мотивация берар эди.
У жанжаллар ва фитналардан қочишга ҳаракат қилди, гарчи унинг даврида бу жуда қийин бўлган бўлсада. Гёте жасур ва матонатли эди. Аммо зарурати бўлмаса, бўлар- бўлмас баҳсларга киришмасди, бошқа истеъдодли инсонлар ҳақида яхши сўзлар айтар, ҳасад қилмас ва ноҳақлик қилмас эди.
У севди ва севимли бўлди. Ҳақиқий, чин дилдан муҳаббат қилди ва уни сева олган инсонлар севар эди. Ҳар доим ҳам бундай бўлмади албатта, лекин кўп ҳолларда шундай эди.
У қўрқишдан воз кечди. У қўрқув ва руҳий заифлик келтириб чиқарган нарсаларни қасддан бажарди: ўзини мажбурлаб, ўзини енгди. Масалан, барабан товушидан қўрққан адиб —атайин махсус уни тинглар эди. Бош айланишидан азият чеккан Гёте — махсус баланд минорларга чиқиб, ўзини енгар эди.
Яшаш ва ҳаётдан завқланиш учун у нималарни қилмади дейсиз! Ва у соғлом, бақувват инсонга айланди. Шифокорларнинг тўқима ташхислари ва тақдирнинг салбий тахминларига қарши узоқ умр кўрди.
У шунингдек бинафшагулни жуда яхши кўрарди. Ўзининг туғилиб ўсган шаҳри Веймарни гуллар билан тўлдирди — ҳозир ҳам бу шахар гуллаб турган боғга ўхшайди . Бу буюк инсон ҳақидаги ёдгорликдир. Ва инсон ҳаёт ва касалликка қарши чиқиши, агар ўзида куч тўплаб, яшаш режасидан чекинмаса, қандай натижага эришиши мумкинлиги ҳақидаги эслатма хамдир .
Муҳаббат ва меҳнат — инсонга узоқ умр кўриш учун куч беради, деганди Зигмунд Фрейд. Ва яна кичик қувончлар, масалан бинафшагуллар каби. Ҳоббилари ҳам муҳим: Гёте рассомликни ўрганди ва улкан минераллар коллекциясини йиғди.
У соғлом бўлиш ва узоқ умр кўришни чексиз хоҳлади. Аммо биргина хоҳишнинг ўзигина етарли эмас, амал қилиш учун режа керак, ва ундан ҳеч қачон, ҳеч қандай шароитда чекинмаслик лозим. Инсонга яшаш хоҳиши жуда зарур. Шундай қилиб, Гёте нафақат буюк китобларни, балки соғлом ва узоқ умр кўришнинг буюк усулини ҳам қолдирди.