Publicaciones de Telegram de انجمن نجوم آماتوری ایران

#عجایب_فضا

کشف‌های شگفت‌انگیز نجومی

۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.

۱۴. وجود الماس نه تنها در زمین بلکه در سراسر کهکشان

الماس، یکی از سخت‌ترین و درخشان‌ترین مواد روی زمین، تحت فشار و حرارت شدید در عمق زمین تشکیل می‌شود؛ اما بنظر میرسد که الماس‌ تنها در سیاره‌ ما نبوده و در سراسر منظومه خورشیدی، کهکشان و فراتر از آن نیز یافت شود!
طبق گفته دانشمندان، ممکن است الماس‌ در جو سیارات اورانوس و نپتون نیز تشکیل شوند. اخترشناسان حضور هیدروکربن‌ها را در جو این دو سیاره شناسایی و در شرایط مناسب، این هیدروکربن‌ها می‌توانند به ساختارهای بلوری الماس تبدیل گردند.
در سالیان اخیر، اخترشناسان تعدادی از کاندیداهای غنی از الماس را در بین اجرام فراخورشیدی شناسایی کرده‌اند.
یکی از آنها BPM 37093 با حدود ۵۳ سال نوری فاصله از زمین، یک ستاره کوتوله سفید بنام Lucy است که زمانی شبیه خورشید بوده و اکنون به ستاره‌ای کوچک و غنی از کربن و اکسیژن تبدیل شده است.
محاسبات نشان می‌دهند که ۹۰٪ از جرم Lucy به ساختار بلوری تبدیل و هسته‌ای جامد از الماس به قطر بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر (در ابعاد کره ماه) دارد!

@iranastronomy

@iranastronomy

#مفاخر_تاریخ‌علم

نابغه‌ای از طوس و بنیانگذار مکتب مراغه

دقایقی به طلوع آفتاب شنبه ۵ اسفند ۵۷۹خورشیدی (۱۱جمادی‌اول٥٩٧ ق) نمانده بود که در خانه یکی از عالمان طوس، طفلی به دنیا آمد که پدر او را محمد نامید؛ این کودک که بعدها القاب گوناگونی گرفت، ابوجعفر محمد مشهور به خواجه نصیر طوسی است.
از آنجا که حکیم طوسی دانشمندی بود که بر همه علوم زمان خود احاطه و در بیشتر آنها تبحّر داشت، معرفی کامل آثار وی کاری بس سخت و قرنها دانشمندان معطوف آن بوده‌اند.

آفتاب روز دوشنبه ۱۱تیر ۶۵۳خورشیدی در افق فرو میرفت که قلب جاودانه تاریخ علم ایران، در ٧٥سالگی از تپش ایستاد، او وصیت کرد پیکرش را در شهر کاظمین دفن کنند؛ وقتی قبر را کندند، سردابه‌ای كاشيكارى پیدا شد که یکی از خلفای عباسی برای خود ساخته، ولی در جاى ديگرى دفن شده بود؛ تاریخ تمام شدن سرداب بر روی سنگی چنین نوشته بود: ١١جمادی‌اول ٥٩٧ ق؛ برابر زادروز خواجه نصیر طوسی!
شرح تصویر:تمبرهای سال جهانی نجوم با نگاه به رصدخانه مراغه و آثار منجمان ایرانی که به همت انجمن نجوم آماتوری ایران در سال۲۰۰۹ رونمایی شد.

آشنایی با آثار خواجه:
https://iaas.ir/news/4203/031205/

@iranastronomy

#مفاخر_ایران

پنجم اسفندماه، زاد روز استاد عشق

پروفسور سید محمود حسابی‌ در سال  ۱۲۸۱ از پدر و مادری‌ تفرشی‌، در تهران‌ زاده‌ شدند.
پس‌ از سپری ‌نمودن‌ چهار سال‌ از دوران‌ كودكی‌ در تهران‌، به‌ همراه‌ خانواده‌ (پدر، مادر و برادر)، عازم‌ شامات‌ گردیدند. در هفت سالگی‌، تحصیلات‌ ابتدایی‌ خود را، در بیروت‌، با تنگدستی‌ و مرارت‌های‌ دوری از وطن‌، در مدرسه‌ كشیش‌های‌فرانسوی‌، آغاز نمودند و همزمان‌ توسط‌ مادر فداكار، متدین‌ و فاضله‌ خود (خانم‌ گوهرشاد حسابی)، تحت‌ آموزش‌ تعلیمات‌ مذهبی‌ و ادبیات‌ فارسی قرار گرفتند.
استاد حسابی، قرآن‌ كریم‌ را حفظ‌ و به‌ آن‌ اعتقادی‌ ژرف‌ داشتند؛ دیوان‌حافظ‌ را نیز از بر داشته‌ و به‌ بوستان‌ و گلستان‌ سعدی، شاهنامه‌ فردوسی‌، مثنوی‌ مولوی‌، منشآت‌ قائم‌ مقام‌، اشراف‌ كامل‌ داشتند.
پروفسور حسابی، در ۱۲ شهریور ۱۳۷۱، در بیمارستان‌ دانشگاه‌ ژنو، بدرود حیات‌ گفتند. مقبره‌ دکتر محمود حسابی، بنا به‌ خواسته‌ ایشان‌، در زادگاه‌ خانوادگی‌ استاد، در شهر دانشگاهی‌ تفرش‌ قرار دارد.

آگاهی از شرح کامل زندگینامه استاد، در تارنمای بنیاد:👇
http://www.hessaby.com/sharhzendegi_fa.html

#سیاهچاله‌

رفتار عجیب سیاهچاله مرکز راه‌شیری

بتازگی تیمی از محققان دانشگاه Northwestern به رهبری جناب آقای فرهاد یوسف‌زاده، اخترشناس و دانشمند ایرانی این دانشگاه، با بررسی یافته‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا، تابش‌های سریع و نوسانی را در اَبَرسیاه‌چاله‌ مرکزی کهکشان خانه‌مان یعنی راه‌شیری، شناسایی کردند.
این سیاه‌چاله بسیار پر جرم، به نام *Sagittarius A شناخته می‌شود و حدود ۴ میلیون برابر جرم خورشید است!
این سیاه‌چاله که در حال تولید فوران‌های نورانی است، بعضی از این فوران‌ها به شدت روشن و برخی دیگر نیز ضعیف و کوتاه هستند. محققان متوجه شده‌اند که این تابش‌ها الگوی مشخصی ندارند و به‌طور تصادفی روشن و کم‌نور می‌شوند.
این یافته‌ها به دانشمندان کمک می‌کند تا درک بهتری در مورد سیاه‌چاله‌ها داشته باشند و اینکه چگونه از محیط اطراف خود تغذیه می‌کنند و دینامیک کهکشان‌ها چگونه است.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از *Sagittarius A، اَبَرسیاهچاله مرکزی پر جرم مرکز راه کاهکشان. اعتبار تصویر از NASA/ ESA/ CSA/ Ralf Crawford (STScI)

@iranastronomy

#فوران_ستاره‌ای

درخشش ناگهانی ستاره Blaze چه زمانی خواهد بود؟

ستاره T تاج شمالی موسوم به Blaze یک ستاره دوتایی، شامل یک ستاره غول سرخ و یک همدم کوتوله سفید می‌باشد که جریان گاز از سمت غول سرخ بسوی همدمش جریان دارد.
این ستاره در صورت فلکی تاج شمالی به شکل حرف C انگلیسی معکوس، بین ستاره نگهبان شمال (سماک رامح) و صورت فلکی هرکول قرار دارد. (با علامت × در شکل بالا)
هر چند پیش‌بینی فوران ستارگان دقیق نیست، ولی ستاره Blaze دو فوران شناخته شده در سالهای۱۸۶۶ و ۱۹۴۶با فاصله ۸۰سال داشته‌ است.
دانشمندان پیش‌بینی کرده بودند که این ستاره دوباره در سال۲۰۲۶ فوران کند، اما چون این ستاره قبل از فوران سال۱۹۴۶، تیره و روشن شد و طی ماه‌های قبل نیز تاریک و روشن می‌شد، باعث گردید محققان تصور کنند که این فوران زودتر از حد انتظار باشد و در سال۲۰۲۴ این ستاره شبیه یک نواختر (Nova) درخشان شود، اما اینگونه نشد.
ستاره Blaze با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نبوده و حدود قدر ۱۰ است؛ اما وقتی که فوران کند، درخشندگی آن بطور چشمگیری افزایش می‌یابد.
ستاره Blaze پرنورترین نواختر تجدید شونده، با فاصله تقریبی ۳۰۰۰سال نوری از زمین است.

@iranastronomy

#فراخورشیدی

بارش باران آهن و وزش بادهای بسیار شدید در یک سیاره فراخورشیدی !

به تازگی ویژگی‌های خارق‌العاده سیاره فراخورشیدی WASP-121 b که حدود ۹۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد، شناسایی گردید که فراتر از تصور می‌باشد.
این سیاره آن‌قدر داغ است که باران‌ آهن مایع در آن می‌بارد و با کشف اخترشناسان، این سیاره همچنین در معرض بادهای بسیار قدرتمند و غیرمنتظره‌ای قرار دارد.
این بادها که توسط تیمی از محققان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ VLT در شیلی رصد شده‌اند، عناصری مانند آهن و تیتانیوم را حمل می‌کنند و الگوهای پیچیده‌ای در جو سیاره مورد اشاره ایجاد می‌نمایند.
سیاره WASP-121 b یک سیاره برجیس مانند فوق‌داغ است که به صورت قفل شده به جاذبه ستاره خود، یک سمت آن همیشه به طرف ستاره و سمت دیگر آن همواره از آن دور است.
محققان جو این سیاره را بطور دقیق نقشه‌برداری کرده و اطلاعات جدیدی در مورد جریان‌های جت مانند و ترکیبات شیمیایی غیرمعمول آن بدست آورده‌اند.
شرح تصویر: نمایی از سیاره فراخورشیدی Wasp-121 b با باران‌ آهن و بادهای شدید همچون داستان‌های علمی تخیلی! اعتبار تصویر از Robert Lea (ایجاد شده با Canva)

@iranastronomy

#فراخورشیدی

کشف سریع‌ترین منظومه فراخورشیدی در نزدیکی مرکز راه‌شیری !

به تازگی محققان یک سیستم سیاره‌ای فوق‌العاده سریع نزدیک مرکز کهکشان راه‌شیری ما شناسایی کرده‌اند.
تیم بین‌المللی پژوهشگران اعلام کردند که این سیستم سیاره‌ای شامل یک ستاره کوتوله سرخ و یک سیاره اَبَرنپتون، با سرعت ۱.۹ میلیون کیلومتر در ساعت (۱.۲ میلیون مایل در ساعت)، در حرکت است! این سرعت تقریباً ۲ برابر سرعت حرکت خورشید و سامانه خورشیدی ما می‌باشد.
این سیستم حدود ۲۴۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و اولین بار در سال ۲۰۱۱ شناسایی شد.
دانشمندان با استفاده از داده‌های جدید رصدخانه کِک و ماهواره گایا، به بررسی دقیق‌تری از این سیستم پرداختند. آن‌ها همچنین مطرح کردند که این سیاره ممکن است حتی سریع‌تر از سرعت فعلی خود حرکت کند و در صورت رسیدن به سرعت ۱.۳ میلیون مایل در ساعت، ممکن است کهکشان ما را برای همیشه ترک کند.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از ستاره کم جرم (کوتوله سرخ) با همدم سیاره‌ای اَبَرنپتون.
در صورت تایید مطالعه جدید، این سریعترین منظومه سیاره فراخورشیدی تاکنون است. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech/ R. Hurt (Caltech-IPAC)

@iranastronomy

#حلقه_عجیب

کشف حلقه اینشتین در نزدیکی یک کهکشان

حلقه موسوم به Einstein ring در نزدیکی کهکشان NGC 6505 توسط تلسکوپ فضایی Euclid (اقلیدس) متعلق به آژانس فضایی اروپا ESA در سپتامبر۲۰۲۳، ثبت شد؛ در این تصویر "حلقه اینشتین" به خوبی قابل مشاهده می‌باشد.
این پدیده زمانی رخ می‌دهد که نور یک کهکشان دورتر توسط گرانش یک کهکشان پیش‌زمینه و نزدیکتر، خم شده و یک حلقه نورانی تقریباً کامل را تشکیل می‌دهد.
در این مورد، کهکشان NGC 6505 که در فاصله ۵۹۰میلیون سال نوری از زمین قرار دارد، به عنوان لنز گرانشی عمل کرده و نور کهکشانی در فاصله ۴.۴۲میلیارد سال نوری دورتر از ما را خم نموده است.
این کشف نشان‌دهنده توانایی تلسکوپ اقلیدس در شناسایی و مطالعه پدیده‌های مرتبط با عدسی گرانشی است که به درک بهتر ما از ماده تاریک و ساختار کیهان کمک می‌کند.
شرح تصویر: نمای نزدیک از حلقه انیشتین در اطراف کهکشان NGC 6505
حلقه نور به همراه ۴ توده درخشان آن، متعلق به یک کهکشان دوردست هستند، که نور آن توسط کهکشان نزدیک‌تر خم شده است. اعتبار تصویر از ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA
پردازش تصویر توسط: J.-C. Cuillandre/G. Anselmi/T. Li

@iranastronomy

#عجایب_فضا

کشف‌های شگفت‌انگیز نجومی

۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.

۱۳. فقط کسری از ستارگان واقعاً سفید هستند

از دید چشم انسان‌ها، بیشتر ستارگان سفید به نظر می‌رسند؛ تعداد کمی از آن‌ها به‌طور مشخص، زرد یا نارنجی هستند و برخی دیگر نیز دارای رنگ آبی کم‌رنگ‌ می‌باشند. با این حال، این رنگ‌های معمولاً ظریف‌تر از آن هستند که به‌وضوح دیده شوند و اغلب تفاوت رنگ آنها توسط ناظران کم تجربه، نادیده گرفته می‌شود.
اما تصاویر نجومی نشان می‌دهند که اکثر ستارگان دارای رنگ مشخصی هستند و تنها کسری از آن‌ها واقعاً سفیدند!
این امر به این دلیل است که ستارگان رفتاری مشابه اجسام ایده‌آلی به نام "جسم سیاه" در فیزیک دارند؛ این اجسام تمام تابش‌های ورودی را جذب می‌کنند.
طبق اصول فیزیک، یک جسم سیاه هنگامی که گرم می‌شود، تابش می‌کند و رنگ ظاهری آن به دمای مؤثرش بستگی دارد؛ این مسئله در مورد ستارگان نیز وجود دارد، زیرا هر ستاره دارای دمای مؤثری است و رنگ آن در اوج تابش تعیین می‌شود.

@iranastronomy

#فوران_رادیویی

بزرگترین جت رادیویی که تاکنون در کائنات دیده شده ! (۲)

این جت که از اَبَرسیاهچاله پر جرم مرکزی یک کهکشان دور دست منشأ می‌گیرد، دارای امتداد و قدرت فوق‌العاده‌ای است که نشان می‌دهد مکانیزم‌های پرانرژی مرتبط با سیاه‌چاله‌ها در اوایل تکامل کیهان بطور قابل‌توجهی فعال بوده‌اند.
طول این فوران دو سمتی، دو برابر ابعاد کهکشان راه‌شیری و در حدود ۲۰۰ هزار سال نوری است. ما این جت را در زمانی می‌بینیم که کیهان کمتر از ۱.۲ میلیارد سال و یا فقط ۹٪ سن کنونی را داشته است!
یافته‌های به دست‌آمده، چشم‌انداز ما را نسبت به چگونگی شکل‌گیری و رشد کهکشان‌ها و تأثیر این جت‌های عظیم بر ساختار ماده در عالم ابتدایی دگرگون می‌کند.
شرح تصویر: کانسپت ذهنی یک هنرمند از بزرگ‌ترین جت رادیویی که ستاره‌شناسان در کیهان اولیه یافته‌اند.
یک اختروش و یا کهکشان جوان و فعال، این فواره‌های رادیویی را تولید می‌کند!  اعتبار تصویر از NOIRLab/ NSF/ AURA/ M. Garlick

@iranastronomy