حسین باستانی Hossein Bastani

🔻پروژه «عبور از خامنه‌ای با خامنه‌ای»

پروژه نوظهور «عبور از خامنه‌ای با خامنه‌ای»، مبارزه با فساد در کشور را در گرو پایان دوره رهبر فعلی می‌داند و همزمان، توهم جا انداختن تعریف جدیدی از «اصلاحات» به سردمداری مجتبی خامنه‌ای را دارد. نشانه‌های ارتباط این پروژه با بخشی از دستگاه اطلاعاتی ایران، معنی‌دارند.

تکرارافشاگری‌های ۱۶ سال پیش از سوی عباس پالیزدار، به خودی خود اتفاق بزرگی نبود. به همین ترتیب، تبلیغ برای جانشینی مجتبی خامنه‌ای ازتریبونی رسمی، اقدام کم‌سابقه‌‌ای محسوب نمی‌شد. ارتباطات پالیزدار با محافلی در حکومت را هم، نمی‌توان خبر جدیدی دانست -او در جایی به وضوح اعلام می‌کند که بعضی از افشاگری‌های قبلیش به خواست «دوستان وزارت اطلاعات» بوده.

اما ویژگی خاص اظهارات عباس پالیزدار آن است که آشکارا، برای فروختن ایده «اصلاحات مجتبی-محور» به افکار عمومی تلاش می‌کند.

لازم به یادآوری نیست که مدافعان سنتی مجتبی خامنه‌ای، عمدتا «استمرار عصر خامنه‌ای» را در گرو جانشینی فرزند او دانسته‌اند و برای تحقق آن، چشم به اجماع اصولگرایان داشته‌اند. پروژه جدید اما، می‌کوشد راه «عبور از عصر خامنه‌ای» را جانشینی پسرش معرفی کند و ظاهرا در این مسیر، سعی در جذب اصلاح طلبان دارد. پالیزدار مشخصا این رویکرد را، با ابراز امیدواری به پایان هرچه سریع‌تر رهبری خامنه‌ای برای ممکن شدن «مبارزه با فساد»، «آزادی‌های اجتماعی» و «اصلاحات بنیادین» همراه می‌کند.

ابراز امیدواری به پایان رهبر جمهوری اسلامی از یک تریبون رسمی -ولو برای تبلیغ پسرش- طبیعتا واکنش طیفی از مدافعان رهبر را در روزهای اخیر به همراه داشته. فارغ از آنکه جزو حامیان جانشینی مجتبی خامنه‌ای باشند یا نه.

برای ملاحظه توضیحاتی بیشتر در همین ارتباط، لطفا لینک زیر را ببینید:

https://www.bbc.com/persian/articles/cy87p128nz2o

@HosseinBastaniChannel

🔻پدیده نظرسنجی‌های «بی‌اعتبار»، از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۴

غلط از آب درآمدن انبوهی از نظرسنجی‌ها در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا، پدیده جدیدی نیست. در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا و رفراندوم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در همان سال هم، اغلب نظرسنجی‌ها به کلی با واقعیت فاصله داشتند.

مقاله زیر ۸ سال پیش، بعد از نخستین پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا -و رفراندوم برگزیت- منتشر شد. مقاله، واقعیت‌هایی را یادآوری کرده که انکارشان، به پیش بینی‌های کاملا اشتباه از نتایج صندوق‌های رای انجامیده، و مشخصا، دورنمای تکرار اشتباهات مشابه را در رای‌گیری‌های بعدی مورد بحث قرار داده است.

با توجه به تکرار مجدد همین پدیده در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا، شاید بازخوانی آن نوشته قدیمی، بی‌فایده نباشد:

https://www.bbc.com/persian/iran-37964195

@HosseinBastaniChannel

 
🔻برنامه هسته‌ای تهران در دوره انتقال قدرت در واشنگتن
 
طی ۱۰ هفته آینده، احتمالا نهادهای تصمیم‌گیر در جمهوری اسلامی، درگیر انتخاب‌های‌ راهبردی سختی در ارتباط با برنامه هسته‌ای خواهند شد. از جمله، انتخاب اینکه آیا باید در زمان باقی مانده تا استقرار دولت دونالد ترامپ، این برنامه را -در حد ممکن- به نقطه بی‌بازگشت نزدیک کنندیا نه؟
 
با توجه به خاستگاه فکری جریان‌های حکومتی رقیب در ایران، قابل تصور است که در سطح نظام، در همین ارتباط دو دیدگاه مشخص وجود داشته باشد:
 
۱- «توسعه حداکثری» برنامه هسته‌ای؛ برای رسیدن به نقطه‌ای که بتوان از آن، به مثابه ابزاری بازدارنده در مقابل دولت بعدی آمریکا -یا حتی به عنوان اهرمی برای چانه‌زنی احتمالی با واشنگتن- استفاده کرد.
 
۲- «احتیاط حداکثری» در پرونده هسته‌ای؛ برای پرهیز از درگیری حداکثری با دولت ترامپ -مشخصا برای پرهیز از واکنش بی‌سابقه‌اسرائیل که ممکن است واشنگتن را هم، در ابعادی غیرمنتظره درگیر کند.
 
پیش‌بینی اینکه حامیان کدام یک از دو رویکرد، بخت بیشتری برای به پیش‌بردن حرف خود خواهند داشت، به‌آسانی ممکن نیست. حتی نمی‌توان مطمئن بود که رهبر جمهوری اسلامی ایران، لزوما مسئولیت «تعیین تکلیف» مباحثاتی از این جنس را خواهد پذیرفت یا نه.
 
ولی با در نظر گرفتن محورهای آشنای اختلاف نظر حکومتی در موضوع هسته‌ای، تصور آنکه در دو ماه و نیم آینده، حلقه‌های تصمیم‌گیر نظام درگیر چنین بحث‌هایی نشوند، دشوار به نظر می‌رسد.
 
@HosseinBastaniChannel

🔻«وقتی همه جمعیت شهید شدند، با ایران هر کاری می‌خواهید بکنید»

اشغال سفارتخانه آمریکا در ایران در ۴۵ سال پیش، به سرعت به میانجی گری های متعدد با هدف پایان بحران گروگان‎گیری منجر شد که تهران تمام آنها را، یکی پس از دیگری رد کرد.

شروط اولیه جمهوری اسلامی ایران برای خاتمه این بحران، بازگرداندن محمدرضا شاه پهلوی برای «محاکمه» و تحویل دارایی های او به تهران بودند که محقق نشدند. با ادامه بحران، مطالبه اصلی تهران برای آزادی گروگان ها، به آزادی دارایی های توقیف شده اش از سوی آمریکایی ها تبدیل شد. یعنی همان دارایی هایی که اگر اشغال سفارت صورت نمی گرفت، اساسا توقیف نمی شدند که نیاز به انجام معامله برای آزاد کردنشان باشد.

چهار روز پس از گروگان گیری، با وضع نخستین مجازات های اقتصادی ایالات متحده، «رویه» تحریم ایران کلید خورد -که درواقع تا به امروز ادامه دارد. در ۱۷ آذر، جیمی کارتر صادرات هرگونه اسلحه ایران را ممنوع کرد، که به معنی بی اثر شدن آخرین قرادادهای ایران و آمریکا برای خرید اسلحه و هواپیماهای جنگی، حتی در صورت پیش‌پرداخت قیمت آنها از سوی تهران بود.

در واکنش به شروع تحریم ها، روح‌الله خمینی در ۱۹ آبان گفت: «ما یک ملتی هستیم که به این گرسنگی خوردن‌ها عادت کرده‌ایم... ما روزه می‌گیریم... ما در هر هفته یک روز گوشت می‌خوریم... یک وعده هم ممکن است غذا [در روز] بخوریم.» وی با اشاره به جمعیت ایران در آن زمان به آمریکا هشدار داد: «ما سی و پنج میلیون جمعیت داریم که اینها بسیاری‌شان، بسیار زیادشان، آرزوی شهادت می‌کنند. ما با این سی و پنج میلیون به میدان می‌رویم. بعد که ما همه شهید شدیم، خودتان با ایران هر کاری می‌خواهید بکنید.»

در ۲۱ آبان، آمریکا نفت صادراتی ایران را نیز تحریم کرد. در ۲۳ آبان، دامنه تحریم های دولت کارتر به کلیه سپرده‌های دولت ایران در بانک‌های آمریکایی -در ایالات متحده و اروپا- گسترش یافت. دولت کارتر، همچنین به بانک های آمریکایی اجازه داد که مطالبات ادعایی خود علیه تهران را، از حساب های مسدود شده ایران در اروپا برداشت کنند.

نهایتا، حدود ۱۴ ماه بعد، در حالی که مقام های ایرانی در ابتدا از مطالبات ۲۴ میلیارد دلاری خود از آمریکا سخن می گفتند، مبلغی که در ازای آزادی گروگان ها از واشنگتن دریافت کردند، حدود ۸ میلیارد دلار بود. مبلغی که ۵ میلیارد آن صرف پرداخت مطالبات متقابل بانک های آمریکایی شد و در انتها بیش از ۳ میلیارد دلار باقی نماند. آن هم در شرایطی حکومت ایران، گروگان ها را در زمانی با بیشترین فایده قابل تصور برای رونالد ریگان، یعنی درست در حین مراسم سوگند ریاست جمهوری او آزاد کرد.

روی کار آمدن رونالد ریگان بعد از جیمی کارتر، با وعده پایان «مدارا» با جمهوری اسلامی ایران همراه بود. در عمل نیز اقدامات او علیه تهران، به مراحلی چون انهدام نظامی تاسیسات نفتی و کشتی های جنگی ایران رسید که تا این لحظه، در زمان هیچ رئیس جمهور دیگری تکرار نشده است.

https://www.bbc.com/persian/iran-features-50239961

@HosseinBastaniChannel

🔻«لب تر کند امروز، سحر قدس شریفیم»

مداح با اشاره به صاحب مجلس آواز می‌خواند: «سیدعلی خامنه‌ای فاتح جنگ است... ما لشکر این مرد خداییم... لب تر کند امروز، سحر قدس شریفیم...» بچه‌ها سرخوشانه کف می‌زنند و برایش می‌خوانند: «حیدر... حیدر!»

صاحب مجلس، خوشش می‌آید. بعد، در مورد «آمادگی ملت ایران» برای «مبارزه» و تدارکات «مسئولان» برای «اقدامات لازم نظامی و تسلیحاتی» و موضوعات دیگر، سخنرانی مبسوطی می‌کند.

@HosseinBastaniChannel

🔻روایت جدید رهبر از «مسئولان»

رهبر جمهوری اسلامی امروز گفت: «کیفیت فهماندن قدرت و اراده ملت ایران به رژیم صهیونیستی را باید مسئولان تشخیص دهند و آنچه را که صلاح این ملت و کشور است انجام گیرد.»

علی خامنه‌ای ۵ سال پیش، بعد از سه برابر شدن قیمت سوخت و کلید خوردن وقایع آبان ۹۸ گفت: «مصوبه سران کشور است... بنده در این قضیه سررشته ندارم... صاحب‌نظر نیستم در این قضیه ... مسئولین کشور تصمیم گرفتند.»

رهبر همچنین ۶ سال قبل، تاکید کرد مسئولیت نهادهای انتصابی را قبول نمی‌کند ولی وضعیت نیروهای مسلح فرق دارد: «آنچه مربوط به نیروهای مسلّح و مانند اینهاست، آنجا بحث مدیریّت رهبری است؛ یعنی آنجا رهبری مدیریت می‌کند در زمینه‌ نیروهای مسلّح؛ صداوسیما این‌جوری نیست، قوه‌ قضائیه این‌جوری نیست.»

او ۷ سال پیش هم، از «مسئولانی» که مسئولیت کارهایشان را نمی‌پذیرند گلایه کرد: «این کسانی که کشور در اختیارشان است یا در اختیارشان بوده... باید موضع مسئولانه [بگیرند]، باید پاسخگو باشند.»

بدون شرح.

@HosseinBastaniChannel

🔻خودزنی «جوانان مومن انقلابی»

خبرگزاری سپاه، صبح روایت کرد «حمله حزب‌الله به مقر نتانیاهو» یک «رویداد تاریخی» است. همین رسانه چند ساعت بعد با این عبارت عقب‌نشینی کرد: «انتصاب [انتساب] حمله به حزب‌الله قطعی نیست». چند ساعت بعد هم، اساسا ارتباط حمله با «نمایندگان ایران» را «توهم» دانست.

«بین‌سطور» این تغییر جهت، قاعدتا -در حد کافی- واضح است.

لینک خبر اولیه:
https://x.com/tasnimnews_fa//Tasnimnews_Fa/status/1847548954470138183

لینک عقب نشینی اول:
https://x.com/tasnimnews_fa//Tasnimnews_Fa/status/1847603450529321302

لینک عقب نشینی بعدی:
https://x.com/tasnimnews_fa//Tasnimnews_Fa/status/1847690341027369464

@HosseinBastaniChannel

🔻دوران «بعد از خامنه‌ای» در غیاب فرماندهان کلیدی

حذف پی در پی چهره‌های کلیدی جمهوری اسلامی از صحنه معادلات ایران و منطقه، تاثیری غیرمستقیم دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است: اینکه برخی از آن چهره‌ها -از ابراهیم رئیسی و قاسم سلیمانی گرفته تا حسن نصرالله- ممکن بود در دوره پس از رهبری علی خامنه‌ای، نقشی تعیین کننده‌ داشته باشند.

حذف چهره‌های -بالقوه- موثر از فضای معادلات سیاسی، وقتی مهم‌تر می‌شود که احتمال ادامه این روند مورد توجه قرار بگیرد. چون بعید است که در نگاه موافقان یا مخالفان جمهوری اسلامی، رهبر حزب‌الله لبنان، لزوما آخرین چهره‌ تعیین‌کننده‌ای باشد که ترور شده. همچنین بعید است موافقان و مخالفان نظام، اطمینان داشته باشند که مقامات رده اول حکومت ایران، در نوبت ترور قرار نخواهند داشت.

بسیاری از تحلیل‌گران، البته معتقدند که اسرائیل در این زمینه از خط قرمزهایی مشخص عبور نخواهد کرد -و شاید حق با آنها باشد. از سوی دیگر اما، باید این تجربه را در نظر داشت که سرنوشت بسیاری از اهداف عملیات اخیر -از اسماعیل هنیه گرفته تا حسن نصرالله- به طور کامل ناظران و تحلیل‌گران را غافلگیر کرد.

درحقیقت، منطقا تضمینی نیست که مجموعه عملیات آینده اسرائیل، غافگیری‌های بیشتر یا بزرگ‌تری را به دنبال نداشته نباشند.

البته در ارتباط با حذف متوالی چهره‌های کلیدی حکومت، هنوز ابهامات بی‌شماری وجود دارند. مثلا هنوز مشخص نیست که احیانا آیا اسرائیل در مرگ ابراهیم رئیسی نقش داشته یا نه؟ به علاوه، معلوم نیست آیا عملیات متاخر اسرائیل علیه فرماندهان رده بالا، هدف تاثیر بر معادلات قدرت در ایران را هم دنبال می‌کرده یا نه؟ از همه مهم‌تر، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که روند حذف‌ فیزیکی چنین چهره‌هایی، مشخصا تا کجا ادامه خواهد داشت؟

اما تردیدی وجود ندارد که ادامه این فرایند، بر وضعیت آینده جمهوری اسلامی ایران، تاثیرات عمیق و واقعی بر جای خواهد گذاشت.

هرچند دامنه نهایی این تاثیرات، لاجرم به مجموعه‌ای از متغیرهای داخلی و خارجی، و به‌ویژه میزان آمادگی بازیگران حکومتی، غیرحکومتی یا ضدحکومتی برای استفاده از شرایط جدید بستگی دارد. بازیگرانی که متناسب با میزان آمادگی‌ -یا عدم‌آمادگی- خود برای موقعیت‌های غیرمنتظره، توانایی استفاده از این موقعیت‌ها را خواهند داشت -یا نخواهند داشت.

🔷متن کامل مقاله در لینک زیر در دسترس است:

https://www.bbc.com/persian/articles/c1m98rx744do

@HosseinBastaniChannel

🔻«بصیرت» رهبر

رهبر جمهوری اسلامی بعد از حمله ۱۵ مهر (۷ اکتبر) پارسال گفت همه می‌گویند اسرائیل شکست خورده ولی او لازم می‌داند تاکید کند که شکست نظامی و اطلاعاتی اسرائیل «غیرقابل ترمیم» خواهد بود: «تأکید من به “غیر قابل ترمیم بودن” است.‌ من می گویم این زلزله‌ ویرانگر توانسته است بعضی از سازه‌های اصلی حاکمیت رژیم غاصب را ویران کند که تجدید بنای آن سازه‌ها به این آسانی امکان‌پذیر نیست. من عرض می‌کنم از شنبه‌ پانزدهم مهر، رژیم صهیونیستی [دیگر] رژیم صهیونیستیِ قبلی نیست.»

عبارات فوق، «جنس» تحلیل مقام اول حکومت ایران را -از واقعه‌ای که در ۱۲ ماه گذشته چنین تبعات عظیمی برای مهمترین فرماندهان و متحدانش داشته- به‌شفافیت توضیح می‌دهند.

مشکل ملتزمین به ولایت فقیه، البته آن است که «هر» طور دیگر هم بشود، باز مجبورند از «آینده‌نگری» و «بصیرت» رهبر تجلیل کنند.

@HosseinBastaniChannel

🔻مدیران جنگ چگونه از نوجوانان داوطلب استفاده کردند؟

اکثریت قاطع نوجوانان حاضر در جنگ، در عملیات تهاجمی و مشخصا در عملیات متعدد سپاه در خاک عراق مورد استفاده قرار گرفتند. این نوجوانان به‌ویژه در عملیات مختلفی به کار گرفته شدند که با هدف تصرف بصره یا قطع ارتباط آن با بقیه عراق صورت گرفتند -و همگی در تامین این هدف شکست خوردند.

استفاده گسترده از بسیجیان نوجوان در عملیات تهاجمی، تا آخرین عملیات سپاه برای تصرف بصره یعنی کربلای ۵، مرتبا ادامه یافت. تصاویر و مستندات به جا مانده از کربلای ۵، از حضور تعداد بی‌شماری از نیروهای نوجوان در آن عملیات حکایت دارند. کربلای ۵، پرتلفات ترین عملیات جنگ برای هر دو طرف بود که در جریان آن بخشی از اراضی نزدیک به بصره به تصرف درآمدند ولی نیروهای ایرانی، کماکان موفق به گرفتن یا محاصره این شهر نشدند.

بازخوانی روایت‌های سیاستمداران و فرماندهان، حکایت از آن دارد که بسیاری از آنها، از همان نخستین عملیات برای تصرف بصره -عملیات رمضان در تابستان ۶۱- به بعد، در توهم پایان قریب‌الوقوع جنگ بودند. در حالی که بعد از عملیات رمضان، طیفی از فرماندهان ارتش و سپاه متوجه شده بودند که گرفتن بصره عملی نیست، فرماندهان و سیاستمداران ارشد اصرار داشتند که گرفتن این شهر ممکن است و تکلیف جنگ را یکسره خواهد کرد.

در نگاه کلان‌تر، علی‌‌رغم اظهارات روح‌الله خمینی از قبیل آنکه اگر «بیست سال هم این جنگ طول بکشد ما ایستاده‌ایم»، اصولا نگاه مجموعه حاکمیت به نبرد با عراق، کوتاه‌مدت و به دور از نگاه راهبردی بود.

این در حالی است که عراقی‌ها، پس از شکست‌های سنگین خود در خاک ایران -و به ویژه بعد از اخراج از خرمشهر- به‌تدریج به سازماندهی برای جنگی درازمدت پرداختند که یکی از مهم‌ترین جنبه‌های آن، تامین نیروی انسانی آموزش دیده بود. در نیروهای مسلح عراق، البته انواع تبعیض‌های سیاسی و عقیدتی، فسادهای مدیریتی، و دخالت‌های غیرحرفه‌ای صدام حسین و نزدیکانش در تصمیم‌گیری های جنگی، مشکل‌ساز بود. ولی مدیران جنگ، یک برنامه حرفه‌ای سربازگیری و آموزش نظامی را پیگیری کردند که در نتیجه آن، از نظر تعداد نیروهای آماده رزم، نسبت به ایران با جمعیت سه برابر، به برتری مطلق دست یافتند.

حسین علایی از فرماندهان سپاه در زمان جنگ، در کتاب «تاریخ تحلیلی جنگ» تخمین زده در سال ۶۷، تعداد نیروهای آماده رزم عراق به ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر رسیده بود که حدود «سه برابر» نیروهای مشابه در ایران می‌شد. این برتری، علاوه بر برتری تسلیحاتی عظیم عراق در زمینه‌های مختلف و از جمله از نظر هواپیما، تانک، توپخانه و انواع موشک بود.

این فرمانده در جای دیگر می‌نویسد به دنبال بازپس گیری غیرمنتظره فاو توسط عراق، که دو ماه پیش از پذیرش آتش‌بس از سوی ایران صورت گرفت، تبلیغات گسترده‌ای برای ترغیب نیروهای داوطلب به اعزام انجام شد، اما تنها ۱۶ هزار بسیجی به نیروهای موجود در جبهه‌ها پیوستند.

کریم عبادت از فرماندهان ارتش در زمان جنگ، در خاطرات خود روایت می‌کند که در آن مقطع، شرایط به گونه‌ای شده بود که برخی از نیروهای اعزامی به مناطق جنگی «تا به جبهه برسند، چون فرمانده و مسئولی همراهشان نبود، بین راه کمتر می‌شدند و اتوبوس‌های خالی به منطقه می‌رسیدند.»

وضعیت این مقطع، در نامه ۲۵ تیر ۶۷ روح‌الله خمینی به مسئولان کشور در مورد پذیرش ناگزیر آتش بس با عراق نیز، به صراحت مورد اشاره قرار گرفته است. او در بخشی از این نامه به نقل از مسئولان سیاسی وقت می‌نویسد: «از آنجا که مردم فهمیده‌اند پیروزی سریعی به دست نمی‌آید شوق رفتن به جبهه ها در آنها کم شده است.»

البته جمعی از سخنگویان حکومت ایران، در توجیه وضعیت وخیم نیروی انسانی در پایان جنگ، استدلال می‌کنند که کشور، به لحاظ اقتصادی و تدارکاتی، توان بسیج نیروهای بیشتر را نداشت. ولی بین سطور این توجیه، اذعان به درستی مهم‌ترین استدلال مخالفان ادامه جنگ بعد از خرمشهر است: اینکه امکانات جمهوری اسلامی ایران، به‌خصوص با توجه به روابط بحرانی آن با آمریکا، شوروی، اروپا و قدرت‌های منطقه، متناسب با تحقق رویای پیروزی نظامی با تصرف شهرهای اصلی عراق نبود... [ادامه بحث در نسخه پادکستی قابل شنیدن است.]

🔷 شماره جدید پادکست «بین سطور»، به بازخوانی ادعاهای بی‌مبنایی می‌پردازد که در دهه‌های گذشته، در توجیه نحوه به‌کارگیری نوجوانان در جنگ ایران و عراق مورد استفاده سخنگویان حکومت ایران قرار گرفته‌اند:

https://tinyurl.com/bddnz97p

🔷 برای اطلاع از شماره‌های جدید این پادکست، با رفتن به لینک زیر و انتخاب گزینه Subscribe مشترک کانال «بین سطور» شوید:

https://tinyurl.com/24v5mf2m

@HosseinBastaniChannel

🔻بین سطور تراژدی «رزمندگان نوجوان» جنگ

سخنگویان حکومت ایران در دفاع از به کارگیری نوجوانان در جنگ ایران و عراق، معمولا بر روایت‌هایی تکراری تاکید کرده‌اند. در راس آنها این ادعا که سیاست حکومت، استفاده از افراد کم سن و سال در جنگ نبوده، ولی نوجوانان، سرخود و ناگزیر، برای «دفاع از خاک و ناموس» به جبهه می‌رفته‌اند.

آنچه در روایت‌های حکومتی پنهان می شود، این نکته کلیدی است که بیشتر موارد حضور نوجوانان در جبهه‌های جنگ با عراق، مربوط به مقطع دفاع از شهرها و روستاهای ایران -در حدودا یک سال اول جنگ- نیست. به طور مشخص، اکثریت قاطع نوجوانان اعزامی به جبهه‌ها، در عملیات «تهاجمی» فرماندهان مورد استفاده قرار گرفتند -و به‌ویژه در حملات متعدد و بی‌فایده‌ای که از تابستان ۶۱، برای تصرف یا محاصره بصره انجام شدند.

اهمیت این رویکرد وقتی برجسته‌تر می شود که در پیوند با آماری حیرت‌انگیز مورد توجه قرار بگیرد: اینکه در پایان جنگ هشت ساله، تعداد نیروهای آماده رزم عراق -با یک سوم جمعیت ایران- به حدود سه برابر نیروهای ایرانی رسیده بود. به عبارت دیگر، سازوکار متفاوت تامین نیرو در دو طرف جنگ، باعث شده بود تا میزان و اساسا نیاز بغداد به استفاده از نوجوانان برای پر کردن جبهه‌ها، به‌شدت کمتر از تهران باشد.

اگر فرصت داشتید ملاحظه بفرمایید:

https://www.bbc.com/persian/articles/cd7xd48n523o

@HosseinBastaniChannel

🔻بین سطور پروژه «مهار اپوزیسیون» در ایران

مطابق تجربیات جهانی، بسیاری از جنبش‌های اپوزیسیون توانسته‌اند با رعایت خط قرمزهایی در هنگام رقابت با همدیگر، کمابیش جلوی «مدیریت شدن» اختلافات خود از سوی حکومت‌ را بگیرند.

به عنوان نمونه، مخالفان حکومت منطقا نمی‌توانند برای رقابت با همدیگر به «افشاگری»های منابع و رسانه‌های حکومتی استناد کنند. این در حالی است که در عمل، حتی بسیاری از فعالینی که خود هدف دروغ‌پراکنی رسانه‌های حکومتی قرار گرفته‌اند، مشتاقانه ادعاهای همان رسانه‌ها علیه رقبا را بازنشر می‌کنند.

مدعیان مبارزه با قدرت حاکم، همچنین مجاز نیستند به «زمینه‌سازی» برای حذف رقبا توسط حکومت بپردازند. به طور مشخص، کنشگران سیاسی نمی‌توانند برای ضربه زدن به فعالان داخل کشور، به انتشار اطلاعات یا ادعاهایی بپردازند که می‌دانند احتمال دارد برای تعقیب و سرکوب آنها کاربرد داشته باشند.

در نگاه کلی، «عادی شدن» استناد به خبرهای بی‌اساس، آسیب‌پذیری اپوزیسیون در مقابل ضداطلاعات حکومتی را به طور نامحدود افزایش می‌دهد. چنانچه «قبح» استناد به خبرهای ساختگی ریخته شود، به‌راحتی قابل تصور است که جریان‌های مختلف اپوزیسیون، در دعواهای داخلی خود نیز از همین عادت پیروی کنند.

اگر فرصت داشتید ملاحظه بفرمایید:

https://www.youtube.com/watch?v=vNsNGsPAV6g

@HosseinBastaniChannel

🔻مهم

بزرگواری که با شناسه «حسین باستانی» در کلاب‌هاوس فعالند، من نیستم. بنده دو سال است مطلقا -و حتی به عنوان شنونده مباحث- در کلاب‌هاوس حضور نداشته‌ام. نمی‌دانم نام کوچک این بزرگوار و بنده حقیر دقیقا یکی است یا کمی تفاوت دارد (چون دیده ام که بعضا، نام «محمدحسین باستانی» هم در تعدادی از اتاق‌های‌شان به کار برده شده). ولی اگر چنین تفاوتی وجود دارد، شاید بتوانند این نکته را در عناوین اتاق‌های آینده مشخص بفرمایند تا باعث اشتباه نشود.

به طور کلی، واضح است که ایشان بسیار فعال و پرانرژی هستند، برعکس بنده که بسیار کم فعالیت هستم. منطقا حیف است که برخی مخاطبان شبکه‌های اجتماعی، حساب -حتی بعضی از- مجموعه فعالیت‌های گسترده ایشان را، به حساب کاربر تنبل و غیرمرتبطی چون من بگذارند.

@HosseinBastaniChannel

دو ماه بعد از آخرین دیدار، عمرش تمام شد. این عکس مربوط به آخرین سفر او و مادرم برای برای دیدن ماست. هر روز، بارها با هم همین‌طور می‌خندیدند. با ۹۵ سال سن شناسنامه‌ای -و ۹۸ سال سن واقعی- شک نداشت که آخرین دیدارمان است. در مورد مرگ به همان راحتی حرف می‌زد که در مورد بازگشت از سفر...

حرف‌هایش در مورد مرگ، بسیار متنوع بودند. البته مطلقا -مطلقا- نگران خودِ «مرگ» نبود، ولی دغدغه‌های خاص خودش را هم داشت. مثلا نگران بود ارگان‌های بدنش پیرتر از آن شده‌اند که در صورت مرگ مغزی، به درد پیوند زدن به بیماران بخورند! یا نگران بود که نکند در سفر بمیرد و انتقال بدن عزیزش به ایران، باعث زحمت ما شود. یا -از همه بیشتر- نگران بود که نکند در آخر عمر روی پا نباشد و باعث زحمت کسانی شود که دوستشان داشت. کسانی که «عاشق»شان بود... و البته در راس همه شان مادرم که ۶۳ سال با هم زندگی کرده بودند.

نمی توانیم سرِ خاکت بیاییم بابای نازنین. ولی همین که هر وقت یادت می‌کنیم، خاطره‌ای شیرین چشم‌های‌مان را تَر می‌کند، یعنی همیشه در ذهن ما زنده‌ای. کاش پایان زندگی ما هم، مثل تو باشد...

@HosseinBastaniChannel

🔻 یادآوری

«در شرایط نارضایتی گسترده جامعه، اگر جریان‌های اپوزیسیون دورنمای امیدبخشی را برای تغییر وضع موجود ایجاد کرده باشند، قابل انتظار است که طیف فزاینده‌ای از شهروندان به فعالیت در مسیر تحقق این دورنما بپردازند.

ولی در فقدان دورنمای ذکر شده، غیرممکن نیست که به‌تدریج بخشی از شهروندان ناراضی، اساسا از "تغییرات ساختاری" ناامید شوند. این ناامیدی، می‌تواند باعث افزایش گرایش آنها به تصور "تغییر جزئی وضع موجود" از طریق سازوکارهایی چون انتخابات شود. حتی اگر امیدشان به تغییراتی باشد که در چارچوب نظام مستقر، منطقا زمینه‌ای برای تحقق نداشته باشند.»

🔹بخشی از مقاله «انتخابات و براندازی در ایران»، منتشر شده در یک هفته قبل از مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری. متن کامل مقاله:

https://www.bbc.com/persian/articles/c8vdjy0p52qo

@HosseinBastaniChannel

🔻رئیس‌جمهور جدید و «سوالات سخت»

در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، تصوراتی در فضای رسانه‌ای ایران مطرح شدند که معنای تلویحی یا صریح آنها، امکان تغییر ‌سیاست‌های کلان حکومت از مسیر صندوق‌های رای بود. اشاره‌های متنوع به موضوعاتی از قبیل اعتراضات ۱۴۰۱، مساله حجاب اجباری و سیاست خارجی، به وضوح چنین حال و هوایی داشتند. حتی بسیاری از وعده‌های مرتبط با بهبود وضعیت اقتصادی کشور نیز، با وجود ظاهر محتاطانه، در بطن خود از همین ویژگی‌ برخوردار بودند.

اکنون با پایان تبلیغات و درگیری‌های انتخاباتی، مطرح‌کنندگان تصورات فوق در معرض پرسش‌های مشخص از امکان «تحقق» آنها قرار گرفته‌اند. پرسش‌های زیر، تنها چند نمونه‌ از این سوالات هستند که هر یک از آنها، با فرض وقوع تحولی محتمل در دوره دولت جدید قابل طرح است:

۱- حرکت ضدحکومتی جدیدی از جنس اعتراضات ۱۴۰۱ در خیابان‌های ایران به جریان می‌افتد. رهبر خواستار برخورد شدید با آنهاست و نیروهای مسلح در حال شلیک به معترضان هستند. تا چه حد محتمل است که رئیس جمهور بتواند جلوی کشتن معترضان را بگیرد یا در میانه سرکوب، علنا به رویارویی با رهبر و نیروهای مسلح تحت فرمان او بپردازد؟

۲- دولت به این نتیجه می‌رسد که حکومت دیگر از عهده هزینه‌های امنیتی و اقتصادی تحمیل حجاب اجباری بر نمی‌آید. اساسا درگیر کردن بخش عظیمی از بودجه و پرسنل پلیس برای کنترل حجاب زنان را، در شرایطی که جرایم خشن در سطح کشور از کنترل خارج شده، ممکن نمی‌داند. تا چه حد قابل تصور است رئیس جمهور، علی رغم مخالفت رهبر، به درگیری با نهادهای حکومتی دیگر برای لغو «رسمی» حجاب اجباری بپردازد؟

۳- سپاه پاسداران و مشخصا نیروی قدس، در آستانه یک درگیری نظامی جدید در بخشی از منطقه هستند. مطابق جمع‌بندی دولت، این درگیری غیرضروری یا اجتناب‌پذیر است. به ویژه چون به دلیل محدودیت‌های اقتصادی کشور، مطلقا توان مالی تامین هزینه‌های اقتصادی درگیری جدید را ندارد. آیا رئیس جمهور امکان «فراهم نکردن» هزینه‌های مالی این درگیری نظامی را خواهد داشت؟

۴- دولت برای جلوگیری از ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی، نیاز به صرفه‌جویی گسترده دارد. به این منظور، ناچار است بودجه چند نهاد تبلیغاتی وابسته به نهاد رهبری را -که عملکردشان را بی‌فایده یا مضر ارزیابی کرده- قطع کند. آیا قدرت اجرای تصمیم خود را خواهد داشت؟

۵- دولت متقاعد شده که نهادهای زیر نظر رهبر یا شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران، درگیر فساد مالی گسترده هستند، به طور جدی حسابرسی نمی‌شوند و مالیات واقعی پرداخت نمی‌کنند. رئیس جمهور بر همین مبنا اصرار دارد که این نهادها و شرکت‌ها به دقت مورد حسابرسی قرار گیرند تا وضعیت حساب‌های آنها شفاف شود و بعد، مالیات واقعی فعالیت‌های خود را پرداخت کنند. آیا قادر خواهد بود، علی رغم مخالفت رهبر، تصمیم اقتصادی خود را عملی کند؟

نیاز به تاکید نیست که پرسش‌هایی از این قبیل، قابل گسترش به زمینه‌های متنوع دیگر هستند.

طرح چنین سوالاتی به معنی آن نیست که جابه‌جایی رئیس جمهور، هیچ تغییری در حکومت ایران ایجاد نخواهد کرد. تغییر رئیس دولت، حتما باعث تغییراتی در عملکرد تعدادی از وزارتخانه‌های دولتی -و البته نه همه آنها- خواهد شد.

اما این تصور که انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، قدرت وادار کردن علی خامنه‌ای به تجدید نظر در سیاست‌های کلان خود را خواهد داشت، لاجرم طرح سوالاتی از جنس فوق را، اجتناب‌ناپذیر خواهد کرد. سوالاتی که حتی اگر در میانه هیجانات انتخاباتی -کمابیش- مغفول مانده باشند، در دوران مسئولیت دولت جدید، پاسخگویی به آنها «ناگزیر» خواهد بود.

@HosseinBastaniChannel

حسین باستانی Hossein Bastani pinned «🔻تصور «شنیدن صدای ملت» ظاهرا عزیزانی معتقدند که اعتراف دیروز رهبر جمهوری اسلامی به آمار بسیار پایین مشارکت در انتخابات ۸ تیر، نوعی «شنیدن صدای ملت» بوده است. به نظر می‌رسد که ذهنیات علی خامنه‌ای، با چنین تصوراتی از «شنیدن صدای ملت‌» تناسب نداشته باشد. تجربه…»

🔻تصور «شنیدن صدای ملت»

ظاهرا عزیزانی معتقدند که اعتراف دیروز رهبر جمهوری اسلامی به آمار بسیار پایین مشارکت در انتخابات ۸ تیر، نوعی «شنیدن صدای ملت» بوده است.

به نظر می‌رسد که ذهنیات علی خامنه‌ای، با چنین تصوراتی از «شنیدن صدای ملت‌» تناسب نداشته باشد. تجربه ثابت کرده که حداکثر ممکن است صدای اعتراض مردم «به گوش او برسد»، ولی به آن «گوش نمی‌دهد».

بین‌سطور اظهارات خبرساز رهبر جمهوری اسلامی، آن است که از بی‌اعتبارشدن حکومت خود در مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری به هم ریخته. بر همین مبنا، مشخصا انتظار دارد حتی‌المقدور، به نحوی جلوی بی‌اعتباری بیشتر نظام در مرحله دوم انتخابات گرفته شود.

اینکه دقیقا به چه نحوی، البته بحث دیگری است.

@HosseinBastaniChannel

🔻اعتراف رهبر به ساختگی بودن اطلاعات نهادهای نظام

رهبر جمهوری اسلامی، امروز در واکنشی دیرهنگام به مشارکت به‌شدت ناچیز رای‌دهندگان در انتخابات ۸ تیر گفت: «در مرحله اول انتخابات مشارکت مردم کمتر از آن مقداری بود که توقع داشتیم و حدس زده می‌شد. افراد مختلفی حدس‌هایی درباره مشارکت می‌زدند؛ حدس‌ها همه‌اش بیشتر از آن چیزی بود که در واقع اتفاق افتاد!»

«حدس»هایی مورد اشاره مقام اول حکومت، به‌وضوح «نظرسنجی»‌های انتخاباتی نهادهای حکومتی متنوع در آستانه مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری هستند -که بدون استثنا، «هیچ» تناسبی با واقعیت نداشتند. نظرسنجی‌هایی که «تولیدکنندگان» آنها، از موسسات دولتی مختلف و حتی نهادهای امنیتی «معتمد نظام» تشکیل می‌شدند و طبیعتا خروجی آنها، چیزهایی بودند که خوش‌آیند مافوق باشند.

وقتی این نوع موسسات و نهادهای حکومتی، در مورد موضوعاتی در حد انتخابات -که صحت و سقم آنها در فاصله‌ای کوتاه مشخص می‌شود- چنین اطلاعاتی تولید می‌کنند، تصور «جنس» اطلاعات تولیدی آنها در موضوعات درازمدت‌تر مشخص است.

با وجود این، علی خامنه‌ای، تا پایان دوران رهبری، کماکان بر مبنای «حدس‌ها» و «نظرسنجی»های کارگزاران و ارادتمندان خود حکمرانی خواهد کرد. تعجبی نخواهد داشت که به همین نسبت، غافلگیری‌های بیشتر و باز هم بیشتری در انتظار او و حکومتش باشند.


@HosseinBastaniChannel

🔻تاخیر نامتعارف خامنه‌ای در صدور «پیام انتخاباتی»

از خرداد ۱۳۷۶ به بعد، علی خامنه ای درست یک روز بعد از «هر» انتخابات ریاست جمهوری پیام داده بود تا از «حضور» مردم تشکر کند. اما با گذشت ۴ روز از انتخابات ۱۴۰۳، رهبر جمهوری اسلامی پیامی صادر نکرده و تا این لحظه، در سکوت کامل به سر می‌برد. درواقع، به نظر می‌رسد بعد از شکسته‌شدن رکورد عدم مشارکت در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری ایران، هنوز حتی نتوانسته «وانمود» کند وضعیت عادی است و مانند همیشه رفتار می‌کند.

او لابد در روزهای آینده، قبل یا بعد از مرحله دوم انتخابات، سرانجام پیامی یا اظهارنظری را منتشر خواهد کرد و لابد خواهد کوشید -به نحوی- از آنچه پیش آمده «دستاورد» بسازد. اما در هر صورت، قاعدتا این تاخیر معنی‌دار، به عنوان نشانه‌ای از تاثیر پیام انتخاباتی اخیر مردم بر علی خامنه‌ای، در زندگی‌نامه او ثبت خواهد شد.

ممکن است تصور شود دلیل پیام ندادن رهبر در روزهای اخیر کشیده شدن انتخابات ریاست جمهوری به مرحله دوم بوده است. برای رفع این تصور، لازم به یادآوری است که او در زمان انتخابات ۱۳۸۴ هم، که رای‌گیری دو مرحله‌ای شد، به روال معمول، یک روز بعد از مرحله اول انتخابات پیامش را در تقدیر از «حماسه پرشور» رای‌دهندگان صادر کرده بود.

به طور مشخص، تاریخ صدور پیام‌های انتخاباتی علی خامنه ای در ۲۷ سال گذشته به شرح زیر بوده: ۳ خرداد ۷۶ (فردای انتخابات ۲ خرداد)، ۱۹ خرداد ۸۰ (فردای انتخابات ۱۸ خرداد)، ۲۸ خرداد ۸۴ (بعد از مرحله اول انتخابات در ۲۷ خرداد)، ۴ تیر ۸۴ (فردای مرحله دوم انتخابات در ۳ تیر)، ۲۳ خرداد ۸۸ (فردای روز ۲۲ خرداد)، ۲۵ خرداد ۹۲ (فردای انتخابات ۲۴ خرداد)، ۳۰ اردیبهشت ۹۶ (فردای انتخابات ۲۹ اردیبهشت) و ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ (فردای انتخابات ۲۸ خرداد).

@HosseinBastaniChannel