آزمون تاریخ (تست و کوئیز)

اینجا میتونی بهترین و پربازدیدترین کانالای
تلگرامو داشته باشی😉💡 بزن روشون⤵️
https://t.me/addlist/eieyyiPtSP43ZWM0
🫦بعد نیم ساعت حذف میکنم❌

جهت ثبت کانالتون🫰@just_dey🌟
گوشیم ۷ میلیونه ماهی ۱۷ میلیون ازش درمیارم 😂
توام بیکار نباش🕊️⭐
چنتا راهکار درامد زایی سریع🤩

🥶🥶🥶🥶🥶        🥶🥶🥶🥶🥶
‌🥶🥶🥶🥶🥶🥶    🥶🥶🥶🥶🥶 
🥶🥶🥶🥶🥶🥶        
⚠️🔥به مناسبت تولد ادمین به مدت 2 ساعت  ورود به کانالهای VIP رایگانه⭐⚡️🔽

🍒https://t.me/addlist/eieyyiPtSP43ZWM0 ✅🔥

😐کی طلا و دلار بفروشیم یا بخریم ک سود کنیم؟🕯🎇
@just_dey ❤️💕شرکت درتب

📘 فهرست برترین‌های آموزشی، تاریخی، ادبی و فرهنگی!

❄️ روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید:

💎 https://t.me/addlist/UTbynWPzYqE4YjU0 👈🏻

📘 فهرست برترین‌های آموزشی، تاریخی، ادبی و فرهنگی!

❄️ روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید:

💎 https://t.me/addlist/M3p9FuGDxQVhZThk 👈🏻

♦️رد ادعای اخیر مقصودعلی صادقی درمورد مکاتبات ترکی صفویان با عثمانی

متأثر از توصیف نادرست برنارد لوئیس دربارۀ نامه‌نگاری‌های دو پادشاه صفوی و عثمانی در آستانۀ جنگ چالدران، برخی پنداشته‌اند که سلطان سلیم شاه به دشمن خود نامۀ فارسی می‌نوشت ولی شاه اسماعیل اول پاسخ ترکی می‌داد که از عجایب روزگار بوده است.[۱] اما باید دانست که برداشت یادشده نادرست و نابجاست؛ زیرا پیش از نبرد، سلیم دو نامۀ فارسی و دو نامۀ ترکی نوشت و تنها پاسخ اسماعیل نیز فارسی بود. لوئیس می‌بایست متناسب با سخن خود که فارسی را زبان شهرنشینان فرهیختۀ آسیای صغیر و ترکی را زبان مادری قبایل صفوی برخاسته از آنجا دانسته، به زبان ادبی دو پادشاه اشاره می‌کرد و می‌نوشت که شاه ایران ترکی‌سرا بود و خداوندگار روم فارسی می‌سرود؛ امری که البته جای هیچ شگفتی ندارد، زیرا دو عنصر نژاد و زبان نقشی در اختلافات عقیدتی عثمانیان با قزلباشان غالی ایفا نمی‌کرد.

اما جدا از نادرستی سخن برنارد لوئیس، نباید از یاد برد که نامه‌هایی ترکی از صفویان به دولت عثمانی در دست است. دراین‌باره نیز بررسی حاضر ضمن استناد بر یکی از مجموعه‌منشآت دست‌اول عثمانی، به رد ادعای اخیر مقصودعلی صادقی گندمانی می‌پردازد که حین یک مصاحبه، منکر وجود نامه‌های ترکی شاهان صفوی به پادشاهان عثمانی شده است.

صادقی بعد از تأکید بر اینکه اغلب مکاتبات داخلی و خارجی دولت صفوی صرفاً فارسی بوده و اسناد ترکی موجود علل خاصی داشته، مکاتبه‌های تاریخی دولت‌های صفوی و عثمانی را مؤکد و مجزا متذکر شده است. او با گوشزد اینکه عثمانیان از زمان سلیم اول به بعد سعی می‌کردند به همه‌جا فقط ترکی نامه بنگارند، با تأکید خاصی می‌افزاید که هر پادشاه صفوی «هیچ‌وقت» پاسخ ترکی به نامه‌های عثمانی نمی‌داده، بلکه همیشه فارسی جواب می‌نوشته است! سپس با لحنی مطمئن می‌گوید که این وضعیت یک امر خیلی روشن است و حتی می‌توانید در مجموعۀ موسوم به منشآت‌السلاطین که تألیف منشی دیوان و دربار عثمانی یعنی احمدپاشا فریدون‌بیگ توقیعی بوده، همۀ نامه‌ها را ببینید تا دریابید که پادشاه عثمانی به ترکی می‌نوشته ولی پادشاه ایران فقط به فارسی جواب می‌داده است.

البته بیان چنین سخنانی تازگی ندارد و پیش‌تر نیز مدیرمسئول وب‌سایت موسوم به «آذری‌ها» در بخشی از یادداشتی پراشتباه نوشت که «حتی یک نامه از شاهان صفوی به خلفای عثمانی نمی‌یابید که به ترکی باشد، اما همۀ نامه‌های خلفای عثمانی به صفویه فارسی است.» سپس افزود که «دراین‌باره می‌توان به منشآت‌السلاطین (منبع دست‌اول عثمانی) و مجموعۀ چندجلدی مکاتبات عصر صفوی تألیف عبدالحسین نوائی (مرجع ایرانی) نگریست.» این اظهارنظر ناشیانه دقیقاً نقطۀ مقابل اشارۀ کلی صادقی به زبان رایج نامه‌های پادشاهان عثمانی به صفویان است که البته، نقطۀ مشترک نظرات هردو در تأکید کاذب بر منابع و اصرار قاطع بر عدم وجود نامۀ ترکی از سوی صفوی‌ها به عثمانیان است.

اما برخلاف تصور مذکور، حداقل مروری دقیق بر دومین مجلد مجموعۀ منشآت‌السلاطین، حاکی از وجود چهار نامۀ ترکی از سوی صفویان به عثمانیان است که اتفاقاً جملگی نیز توسط نوایی نقل و تصحیح شده‌اند و البته، نظر به حفظ ایجاز ردیۀ حاضر با تمرکز بر منبع اصلی، لزومی به ذکر آثار مجزای نوایی و قید رقم صفحات مربوطه نیست. مسلماً بررسی تفصیلی محتوای مکاتبات مذکور در ذیل نیز مجال جدا می‌طلبد.

نامۀ نخست، جواب ترکی شاه طهماسب اول به مکاتبۀ سلطان سلیمان شاه دربارۀ پسرش بایزید است که با برادر مهترش جنگید و بر پدرش شورید، ولی سرانجام ناکام ماند و شکست‌خورده رهسپار و پناهندۀ دربار صفوی شد؛ دومی نیز شفاعت‌نامۀ ترکی طهماسب به شاهزاده سلیم برای درخواست بخشیدن برادر کهترش است؛ سومین مکتوب مندرج نیز نامۀ ترکی شاه صفی اول به سلطان ابراهیم خان با هدف تأیید مؤکد عهدنامۀ صلح دو همسایه همراه با ذکر هدایای ارسالی دولت ایران به دربار خداوندگار است؛ مکاتبۀ چهارم نیز نامۀ ترکی شاه عباس اول به سردار عثمانی فرهادپاشا در زمان سلطان مراد سوم، جهت اعلام تمایل به مصالحه و تهیۀ مقدمات عقد معاهدۀ صلح است.[۲]

فلذا کذب محض ادعای صادقی و امثال وی با ملاحظۀ موارد مذکور کاملاً مبرهن است. مع‌الوصف، اگر مدعای ایشان تعمدی و مغرضانه نباشد، قطعاً بدون مطالعۀ دقیق مستندات موجود و خاصه منشآت‌السلاطین فریدون‌بیگ، مرتکب قضاوت عجولانه و اظهارنظر غلط شده است. بیان چنین برداشت نابجای شتاب‌زده‌ای توسط یک مدرس دانشگاه تأسف‌آور است! در خاتمه ناگفته نماند که سایر مکاتیب و منشآت عثمانی و صفوی نیز هریک از حیث وجود مکاتبات ترکی صفویان قابل تحقیق و لایق تدقیق هستند.

🔻یادداشت‌ها:
۱. برنارد لوئیس. خاورمیانه، ترجمۀ حسن کامشاد (تهران: نشر نی، ۱۳۹۶)، ص ۱۲۰.
۲. منشآت السلاطين (استانبول: دار الطباعة العامرة، ۱۲۷۵)، ج ۲، ص ۳۴-۳۳، ۳۸-۳۶، ۳۰۱، ۳۲۳.

🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه

🕰 فهرست ده‌ها کانال ممتاز تاریخی و فرهنگی و ادبی!

📚روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید!

📜 https://t.me/addlist/m_37FDlTIQJlOTM8 👈

🦋 گزیدۀ بهترین‌های تلگرام:
📘تاریخی، علمی، آموزشی، ادبی، هنری، سرگرمی و...

💎 روی لینک بزنید و عضو کانال‌های دلخواه شوید! 👇

💠 https://t.me/addlist/XQ_IL2aLWE9lOTY0
➖➖➖
عضویت در لیست: @FiruzMehr

‍♦️نقد اظهارنظر غلط مقصودعلی صادقی دربارۀ زبان ترکی در ایران صفوی

زبان ترکی در تمام مدت حکومت صفویان بر ایران، زبان رایج و مرسوم دربار و اردوی صفوی بود و حتی انتقال پایتخت از تبریز به قزوین و اصفهان نیز هیچ‌گاه از اهمیت آن نکاست، زیرا ترکی زبان مادری شاهان و قزلباشان صفوی بود. قوای بانی این حکومت عمدتاً ترک بودند و زبان ترکی با تکلم شایع میان رجال دربار و افراد قشون صفوی اهمیت سیاسی زیادی یافت، وضعیتی که توسط معاصران صفویان و محققان متأخر، صریحاً ذکر و تأیید شده است.[۱]

اما علی‌رغم وضوح قضیه، اخیراً مقصودعلی صادقی گندمانی در اظهارنظری عجولانه، ضمن نقل ناقص و غیردقیق نظرات محققان و تحریف سهوی محتوای صریح گزارشات تاریخی، با تعریف مؤکد مفهوم «زبان رسمی» در معنای صرف «زبان دیوان و مکاتبات»، سعی بر تحاشی از نقش بارز ترکی داشته است.

او مدعی وجود نوعی «خلط مبحث» شده و بانی آن را بعضی از سفرنامه‌نویسان اروپایی دانسته که وقتی درون دربار صفوی شاهد «محاورۀ بالاجبارِ» شاهان با قزلباشان بودند، اشتباهاً می‌پنداشتند که زبان رسمی دربار صفویان ترکی است! بعد با لحن و تأکید خاصی افزوده که «متأسفانه»، محققان امروزی نیز ترکی را زبان رسمی دربار معرفی کرده‌اند، غافل از اینکه زبان رسمی در درجۀ اول و به معنای دقیق کلمه، نه زبان محاورات پادشاه و اطرافیان، بلکه زبان دیوان اداری بوده که غالباً فارسی بود.

تعبیر «بالاجبار» در توصیف محاورۀ ترکی شاهان و قزلباشان بس غریب و ناصواب است! سلطنت صفویان محصول اتکای عمده بر قوای ترکمانان غالباً برخاسته از آناتولی و شام بود. حضور مستمر قوای ترک در مساعی ناموفق نهضت جنید و حیدر، منجر به صیانت از اسماعیل خردسال و رشد او توسط سران قبایل قزلباش شد. لذا ترکی از بدو صفویه زبان مادری شاهان و دودمان سلطنتی بود و اصلاً مجبور نبودند تا فراتر از دو قرن ترکی بگویند! از طرفی، حضور قاطع قزلباشان و تکلم ترکی نیز امری دال بر رواج آن در دربار بوده است. فلذا دقیقاً شخص صادقی مرتکب خلط مبحث شده است!

برخلاف مغالطۀ صادقی، آنچه شاهدان اروپایی نوشته‌اند نیز دربارۀ زبان مادری مرسوم و معمول دربار سلطنتی و قوای نظامی بوده که در آن‌ها ندرتاً به فارسی تکلم می‌شد و بعلاوه، اتفاقاً جملگی بر رواج فارسی در دیوان و مکاتبات اداری تأکید کرده‌اند. اما اگر واقعاً تداول درباری زبان فارسی بیش از ترکی یا حتی نسبتاً مساوی بود، مسلماً درک و ذکر آن برای شاهدان دشوار نبود. وقتی محققان معاصر ما نیز همین تفکیک را قائل‌اند و تعبیر «رسمی» را فقط در معنای رواج و شیوع سیاسی ترکی در دربار و اردو دانسته‌اند، دیگر چه جای تأسف و تأکید بر زبان اداری و کتابی دارد؟! آنان غافل از زبان مرسوم دیوان صفویان نبوده‌اند و ضعف صادقی در نقل دقیق مقوله جای تأمل دارد! وقتی علی‌رغم وجود برخی مکاتبات ترکی فقط فارسی زبان رسمی «دیوان» بوده، چرا مجزا نباید ترکی را زبان رسمی «دربار» یاد کرد؟!

دراین‌باره گزارشات اروپایی پرشماری در دست است که قبلاً تورخان گنجه‌ای و حسن جوادی و ویلم فلور شماری از آن‌ها را عیناً در مقالات ارزندۀ خود نقل کرده‌اند و مطالعۀ آن‌ها توصیه می‌شود. اما محض حفظ ایجاز و البته نظر به اشارۀ مبهم صادقی، در اینجا به نقل گزارش یک سیاح ایتالیایی بسنده می‌کنم.

صادقی جهت تقلیل صبغۀ تکلم ترکی بین درباریان صفوی، از ترجمۀ ترکی محاورۀ فارسی سفیر اروپایی توسط شاه عباس اول برای قزلباشان یاد می‌کند. احتمالاً منظور او پیِترو دلا واله باشد که البته، او نوشته شاه با وی خوشامدگویی و گفتگوی ترکی می‌کرده و برای برخی به فارسی بازمی‌گفته است.[۲] این جهانگرد چند تصریح دیگر نیز به رواج ترکی در ایران صفوی داشته است.

او نوشته که ترکی در ایران به اندازۀ فارسی رایج است و علی‌رغم نقش مهم فارسی در مکاتبات اداری، ترکی زبان عادی و جاری عموم درباریان و نظامیان است و رجال کشوری و لشکری همه بدان سخن می‌گویند و قسم اعظم مردم هر دو زبان را می‌آموزند. پیترو این وضعیت را ناشی از کثرت ترکان در دستگاه و سپاه صفویان می‌داند و حتی یادآور می‌شود که بزرگان قزلباش فارسی را زبانی ادبی و زنانه ولی ترکی را زبان جنگی و مردانه می‌دانند. نکتۀ حائز توجه آنکه می‌نویسد شاه عباس اول نیز غالباً ترکی می‌گوید و از اینکه ترکی‌زبان است به خود می‌بالد![۳]

مسلماً اظهارنظر یک‌سویه بدون مرور و نقل دقیق منابع تاریخی و مآخذ تحقیقی، دور از شأن یک مدرس دانشگاه است.

🔻یادداشت‌ها:
۱. برای اطلاع جامع رک: گنجه‌ای، تورخان. ۱۹۹۹. «زبان ترکی در دربار صفویه در اصفهان.» تریبون ۴: ۷۹-۷۳؛
Floor, W., & Javadi, H. 2013. "The Role of Azerbaijani Turkish in Safavid Iran." Iranian Studies, 46(4): 569-581.
۲. ترجمۀ فارسی سفرنامۀ پیترو دلا واله (تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۷۰)، ص ۲۲۹، ۲۳۸.
۳. همان، ص ۹، ۸۷، ۱۲۹.

🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه

👑 فولدری از بهترین کانال ViP تلگرام
این‌کانال ها سرشار از محتوای VIPپولی هستن که برای شما عزیزان رایگان شده پس فرصت رو از دست ندین و عضو شین ▶️💙😅
🫦💎 https://t.me/addlist/qsqL-vdS7_E5YjQ0 🫦💎

قیمت لحظه‌ای هر گرم طلا : 🪙

🥶🥶🥶🥶🥶 🥶🥶🥶🥶🥶
‌🥶🥶🥶🥶🥶🥶 🥶🥶🥶🥶🥶
🥶🥶🥶🥶🥶🥶
⚠️🔥به مناسبت تولد ادمین به مدت 2 ساعت  ورود به کانالهای VIP رایگانه⭐⚡️🔽

⬆️⬆️⬆️https://t.me/addlist/qsqL-vdS7_E5YjQ0 ⬆️⬆️⬆️

جهت ثبت کانالتون🫰@just_dey⭐️

قیمت لحظه‌ای دلار : 💲

🦋 گزیدۀ بهترین‌های تلگرام:
📘تاریخی، علمی، آموزشی، ادبی، هنری، سرگرمی و...

💎 روی لینک زیر بزنید و عضو کانال‌های دلخواه خود شوید! 👇

💠 https://t.me/addlist/uU6fS00hcW1mM2Nk
➖➖➖
عضویت در لیست: @FiruzMehr

👑 فولدری از بهترین کانال ViP تلگرام
این‌کانال ها سرشار از محتوای VIPپولی هستن که برای شما عزیزان رایگان شده پس فرصت رو از دست ندین و عضو شین ▶️💙😅
🫦💎 https://t.me/addlist/5WG5LCUdnog1ODVk 🫦💎

جهت ثبت کانالتون🫰@just_dey💎ـ

بلخره پرمیوم ارزون ترازهمجا پیداکردم😱🤩😀

🥶🥶🥶🥶🥶 🥶🥶🥶🥶🥶
‌🥶🥶🥶🥶🥶🥶 🥶🥶🥶🥶🥶
🥶🥶🥶🥶🥶🥶
⚠️🔥به مناسبت تولد ادمین به مدت 2 ساعت  ورود به کانالهای VIP رایگانه⭐⚡️🔽

⬆️⬆️⬆️ https://t.me/addlist/5WG5LCUdnog1ODVk ⬆️⬆️⬆️

جهت ثبت کانالتون🫰@just_dey⭐️

وایی خدایا بلخره یجا پرمیوم تلگرامو تخفیف
زده😭 منم خریدم 🥺 @premium😀

🔻با کانال «روانکاوی از لاکان تا دوانلو» سفری داشته باشید برای شناختن موضوعات مختلف از جامعه تا خودتان!

🔺@LacanTaDavanloo 👈
🔺@LacanTaDavanloo 👈