Zebidar Media (ዘቢዳር ሚዲያ)

መንግስት ግብር መሰብሰብ እንዳለበት አከራካሪ አይደለም። ግብር የሚሰበስበው ግን የልማትና የሀብት ክፍፍል ግቦችን ለማሳካት አንዳንዴም ኢኮኖሚው በጤናማነት እንዲሄድ እንደ ማስተካከያ መሳሪያነት ለመጠቀም መሆን አለበት። መንግስት ግብር ስለሰበሰበ ልማት አያመጣም። እንዲያውም በተቃራኒው የግብር መቀነስ ቁጠባና ኢንቨስትመንት በመጨመር የኢኮኖሚውን እድገት የሚያፋጥንበት ዕድል ሰፊ ነው። ገንዘቡ በግብር ከፋዩ እጅ የተሻለ ሃገራዊ ልማት የሚያመጣበት ዕድልም አለ። መንግስት ቀጥተኛ ግብር በመቀነሱ ምክንያት ኢኮኖሚው መነቃቃት ሲያሳይ ቀጥተኛ ባልሆኑ መንገዶች የተሻለ ገቢ መሰብሰብ ይችላል። በተለይ ሌባና ሙሰኛ መንግስት ሲኖር በመንግስት እጅ የሚገባ ገንዘብ ከጥቅሙ ጉዳቱ ሊያመዝን ይችላል። ሙስናና ሌብነት ባይኖር እራሱ ግዙፍ መንግስት በአብዛኛው የግል ሴክተር ጠንቅ ነው። መንግስት ስላበጠ አገር ታድጋለች ማለት አይደለም። crowd out effect ይሉታል የምጣኔ ሃብት ባለሙያዎች። ኢኮኖሚውን የሚዘውር ግዙፍ መንግስት ባለበት ሐገር ጠንካራ የግል ዘርፍ ሊፈጠር አይችልም። በአንድ ቤት ሁለት አባወራ አይኖርም አይነት ነገር ነው። በኢኮኖሚ ውስጥ በሰፊው እጁን የሰደደ መንግስት እራሱ "ስግብግብ ነጋዴ" ይሆንና መንግስታዊ ባህሪውን ያጣል።

ህዝቡን አስጨንቆ ከስራ ውጭ የሚያደርግ የግብር ስርአት በኢኮኖሚው ላይ የሚያሳርፈው ጠባሳ በቀላሉ የሚሽር አይሆንም። ግብር ዜጎች በአቅማቸው ልክ ሐገራቸውንና ህዝባቸውን የሚደጉሙበት፣ ከመንግስት አኳያም ከገቢ መሰብሰቢያነት ባሻገር የኢኮኖሚውን ጤናማ ጉዞ ማሳለጫ መሆኑ ቀርቶ ዜጎችን ማስጨነቂያ መሳሪያ ከሆነ የዜጎችና መንግስት ግንኙነት የባሪያና ጌታ ወይም የባላባትና ጭሰኛ ከመሆን አይላቀቅም።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

በፐብሊክ ፋይናንስ ዘርፍ ግብር የሚጣልበትና የሚተዳደርበት የራሱ አላማዎችና መሰረቶች አሉት። ከነዚህ አንዱ Simplicity የሚሉት ነው። የግብር ስርአቱ የከፋዩና ተገዢነትና የግብር ሰብሳቢው አፈፃፀም በቀላሉ የሚያስተናግድና ከውስብስብነትና ተደራራቢነት የፀዳ እንዲሁም ተገማች መሆን አለበት። የግብር መጠን በእርግጠኝነት የሚታወቅበት አሰራር መኖር አለበት። ይህ ማለት አንድ አስመጪ ከውጭ እቃ ከመጫኑ በፊት ለመንግስት ምን ያህል እንደሚከፍል በእርግጠኝነት ማወቅ አለበት ማለት ነው። ወይም አንድ ነጋዴ አመታዊ ግብሩን ከራሱ የሂሳብ መዝገብ ተነስቶ ለእርግጠኝነት በቀረበ ሁኔታ ማወቅ አለበት ማለት ነው። ግብር በየትኛውም የስራ መስክ እን cost የሚታይ በመሆኑ እንደ ማናቸውም ወጪዎች ለእርግጠኝነት በቀረበ ደረጃ ተገማች መሆን አለበት። ኢትዮጵያ ውስጥ ግን እቃህ ጉምሩክ ደርሶ እንኳን እርግጠኛ መሆን አትችልም። በኛ ሀገር ሁኔታ ያስተናገደህ ሰው፣ ምን ያህል አቋራጭ መንገድ ታውቃለህ፣ መንግስት ካንተ ስንት ይጠብቃል፣ ወዘተ የሚሉ ጉዳዮች ይወስኑታል።

ሌላው የEfficiency መለኪያ ነው። በግብር የሚጎብጥና ግብር ሳይከፍል የሚኖር መኖር የለበትም ማለት ነው። ግብር ሰዎች ስራን እንዲሸሹ፣ ግብርን ለመሰወር እንዲገደዱ፣ ወይም በህገ ወጥ ስራ እንዲሰማሩ ያሚያደርግ መሆን የለበትን ይላል። እዚህ ሀገር ግብር ከፋይ ነጋዴ መሆን ማለት በራስህ ላይ የማይቀር እዳ እንደማስቀመጥ የሚታይ ነው። መንግስት በአመታዊ ሪፖርት የተቀበለህ የሂሳብ መዝገብ በኦዲት ጊዜ ይጥለዋል። ከአመታት በኋላ ቅጣትና ወለድ ተጨምሮበት ያለ ጥፋትህ ከአቅምህ በላይ እንድትከፍል ትደረጋለህ። መጀመሪያ ለምን ተቀበልከኝ ብለህ መጠየቅ አትችልም። ነጋዴዎች ያለ ደረሰኝ ለምንድነው የምትሸጡት ብለህ ብትጠይቃቸው የሚሰጡህ መልስ ለዚህ ጥሩ ማሳያ ነው። መንግስት ነጋዴውን እንደ ሌባ ስለሚያየው “ሌባው ነጋዴ” ያመጣውን ሂሳብ በቀላሉ አይቀበለውም። ይህን ያህል ሂሳብ ያመጣው ይህን ያህሉን ደብቆ መሆን አለበት ብሎ ጭፍን እዳ ይጥልበታል። ግብር ከፋይነትህ ክብርና ሙገሳ አያመጣልህም። ስለዚህ አንደኛውኑ ተደብቆ በህገ ወጥ መንገድ በመስራት እራሱን ከወደፊት እዳ ለማዳን ይሞክራል። መንግስት ህጋዊ መዝገብ ይዞ በመጣው ላይ የሚያሳየው ቅጣት ሌሎች ወደ ግብር መረቡ በገዛ ፈቃዳቸው እንዲመጡ ሳይሆን እንዲደበቁ የሚያደርግ ነው። የታክስ መጠን ሰዎች የስራ ምርጫ የሚወስን መሆን የለበትም ይላል።

ሌላው የግብር መርህ fairness ነው። በተመሳሳይ ደረጃ ያሉ ሰዎች ተመሳሳይ ግብር መክፈል አለባቸው ይላል። ሙስናና የዝምድና አሰራር የታክስ ፍትሃዊነት ጠንቅ ናቸው።

እንግዲህ ከላይ እንዳየነው የግብር አላማ ልማት ማረጋገጥ፣ የዋጋ መረጋጋት መፍጠር፣ የስራ ዕድል መፍጠርና ፍትሃዊ የሃብት ክፍፍል መፍጠር የመሳሰሉትን ያካትታል። እነዚህ ዓላማዎች ማሳካት ግብር መጨመር ብቻ ሳይሆን አንዳንዶቹ ግብር መቀነስን የሚጠይቁ ናቸው። መንግስት ግብርን እንደ ገቢ መሰብሰቢያ ብቻ እያየ በዜጎቹ ላይ የግብር መዓት ሲቆልል በአንፃሩ የግሉን ክፍለ ኢኮኖሚ የስራ ዕድል የመፍጠር አቅም እያቀጨጨ ይሄዳል። መንግስት በሰበሰበው ገንዘብ ስለሚፈጥረው የስራ ዕድል ብቻ እያየ ቢሆንም በአንፃሩ ተደራራቢ እና ከፍተኛ ግብር የግሉ ሴክተር የስራ ዕድል ላይ አሉታዊ ተፅዕኖ እንደሚያሳርፍ መገንዘብ ያሻል። የዋጋ መረጋጋትን ለመቆጣጠር እንደ ኢኮኖሚው የእድገት ግለት ግብር መጨመርና መቀነስ ሊጠይቅ ይችላል።

መንግስት ግብር መሰብሰብ እንዳለበት አከራካሪ አይደለም። ግብር የሚሰበስበው ግን የልማትና የሀብት ክፍፍል ግቦችን ለማሳካት አንዳንዴም ኢኮኖሚው በጤናማነት እንዲሄድ እንደ ማስተካከያ መሳሪያነት ለመጠቀም መሆን አለበት። መንግስት ግብር ስለሰበሰበ ልማት አያመጣም። እንዲያውም በተቃራኒው የግብር መቀነስ ቁጠባና ኢንቨስትመንት በመጨመር የኢኮኖሚውን እድገት የሚያፋጥንበት ዕድል ሰፊ ነው። ገንዘቡ በግብር ከፋዩ እጅ የተሻለ ሃገራዊ ልማት የሚያመጣበት ዕድልም አለ። መንግስት ቀጥተኛ ግብር በመቀነሱ ምክንያት ኢኮኖሚው መነቃቃት ሲያሳይ ቀጥተኛ ባልሆኑ መንገዶች የተሻለ ገቢ መሰብሰብ ይችላል። በተለይ ሌባና ሙሰኛ መንግስት ሲኖር በመንግስት እጅ የሚገባ ገንዘብ ከጥቅሙ ጉዳቱ ሊያመዝን ይችላል። ሙስናና ሌብነት ባይኖር እራሱ ግዙፍ መንግስት በአብዛኛው የግል ሴክተር ጠንቅ ነው። መንግስት ስላበጠ አገር ታድጋለች ማለት አይደለም። crowd out effect ይሉታል የምጣኔ ሃብት ባለሙያዎች። ኢኮኖሚውን የሚዘውር ግዙፍ መንግስት ባለበት ሐገር ጠንካራ የግል ዘርፍ ሊፈጠር አይችልም። በአንድ ቤት ሁለት አባወራ አይኖርም አይነት ነገር ነው። በኢኮኖሚ ውስጥ በሰፊው እጁን የሰደደ መንግስት እራሱ "ስግብግብ ነጋዴ" ይሆንና መንግስታዊ ባህሪውን ያጣል።

ህዝቡን አስጨንቆ ከስራ ውጭ የሚያደርግ የግብር ስርአት በኢኮኖሚው ላይ የሚያሳርፈው ጠባሳ በቀላሉ የሚሽር አይሆንም። ግብር ዜጎች በአቅማቸው ልክ ሐገራቸውንና ህዝባቸውን የሚደጉሙበት፣ ከመንግስት አኳያም ከገቢ መሰብሰቢያነት ባሻገር የኢኮኖሚውን ጤናማ ጉዞ ማሳለጫ መሆኑ ቀርቶ ዜጎችን ማስጨነቂያ መሳሪያ ከሆነ የዜጎችና መንግስት ግንኙነት የባሪያና ጌታ ወይም የባላባትና ጭሰኛ ከመሆን አይላቀቅም።

ሌላው የግብር መርህ fairness ነው። በተመሳሳይ ደረጃ ያሉ ሰዎች ተመሳሳይ ግብር መክፈል አለባቸው ይላል። ሙስናና የዝምድና አሰራር የታክስ ፍትሃዊነት ጠንቅ ናቸው።

እንግዲህ ከላይ እንዳየነው የግብር አላማ ልማት ማረጋገጥ፣ የዋጋ መረጋጋት መፍጠር፣ የስራ ዕድል መፍጠርና ፍትሃዊ የሃብት ክፍፍል መፍጠር የመሳሰሉትን ያካትታል። እነዚህ ዓላማዎች ማሳካት ግብር መጨመር ብቻ ሳይሆን አንዳንዶቹ ግብር መቀነስን የሚጠይቁ ናቸው። መንግስት ግብርን እንደ ገቢ መሰብሰቢያ ብቻ እያየ በዜጎቹ ላይ የግብር መዓት ሲቆልል በአንፃሩ የግሉን ክፍለ ኢኮኖሚ የስራ ዕድል የመፍጠር አቅም እያቀጨጨ ይሄዳል። መንግስት በሰበሰበው ገንዘብ ስለሚፈጥረው የስራ ዕድል ብቻ እያየ ቢሆንም በአንፃሩ ተደራራቢ እና ከፍተኛ ግብር የግሉ ሴክተር የስራ ዕድል ላይ አሉታዊ ተፅዕኖ እንደሚያሳርፍ መገንዘብ ያሻል። የዋጋ መረጋጋትን ለመቆጣጠር እንደ ኢኮኖሚው የእድገት ግለት ግብር መጨመርና መቀነስ ሊጠይቅ ይችላል።

እንደ ፊውዳልም እንደ ባሪያ አሳዳሪም የሚያደርገው የግብር ስርኣታችን
=========================

ተከታዩን ጽሑፍ በውስጥ መስመር ያደረሱን የገፃችን ተከታይ የምጣኔ ሃብት ባለሙያው ዶ/ር ሙሉቀን ደምሴ ከአርባ ምንጭ ዩኒቨርስቲ ናቸው። እርሶም ጽሁፉን በትዕግስት ያንብቡና ሃሳብ አስተያየትዎን ያካፍሉ። መልካም ንባብ!!

የባሪያ አሳዳሪ ስርአት (slavery system) በጉልበት ግንኙነት (labor relations) ላይ የተመሰረተ ማህበረሰባዊ ግንኙነትን ፈጠረ። ጌታው በባሪያው ጉልበት፣ ምርትና ህይወት ላይ ሙሉ ቁጥጥር እንዲኖረው በማድረግ ጥቂቶች በብዙሃን ጫንቃ ላይ እንዲመቻቹ አደረገ። ባሪያው ለጌታው እንደ ሸቀጥ የሚታይ የማምረቻ መሳሪያ ሆነ። ሲያሻው እያሳረሰው፣ ሲያሻው እያሳጨደው፣ ሲያሻው እያስፈለጠው፣ ጉልበቱ ሲደክም አለያም ጥሩ ገንዘብ ያወጣል ባለው ሰአት እንደ ሸቀጥ ገበያ አውጥቶ ሲሸጠወ ኖረ።

የፊውዳል ስርአት በመሬት ባለቤትነትና አጠቃቀም ላይ የተመሰረተ የባላባትና ጪሰኛ ግንኙነት (feudalism)ን ፈጠረ። ገበሬው ገባር የሚባል ስም ተሰጥቶት መሳሪያ አንግቶ ለመጣ መልከኛ ሁሉ ሲገብር ሲሰፍር ኖረ። የውግያና ጦርነቱ ሁሉ ዓላማ ብዙ ጪሰኛን በተፅዕኖ ስር ማድረግ ነበር። ጪሰኛው ለባላባቱ ሸቀጥና የሸቀጡ ምንጭ ነበር።

በባሪያ አሳዳሪ ዘመን የባሪያ ፍንገላ (ጉልበቱን መጠቀም እና እንደ ሸቀጥ መሸጥን ይጨምራል) በፊውዳል ስርአት ዘመን ደግሞ ጭሰኛ ማስገበር የጉልበትና የሀገብት ምንጭ ሆኑ። እንግዲህ ባሪያ በጉልበቱ፣ ጭሰኛም በምርቱ ግብር እንዲከፍል ይገደድ ነበር። ባሪያ አሳዳሪውም ሆነ ፊውዳሉ ይህን የሚያደርጉት ያው "ለሀገር ጥቅም፣ ሀገር ለመገንባት፣ ሀገርን ከጥቃት ለመከላከል፣… ወዘተ" ለሚባሉ የተለመዱ መንግስታዊ ምክንያቶች ነበር። ሁለቱም እራሳቸውን የቻሉ ስርዓቶች እንደመሆናቸው ስርዓቱ ፋይናንስ የሚደረግበት አሰራር ዘረጉ። አስገባሪውና ገባሪው መካከል የነበረው ግንኙነት በመብትና በጋራ ስምምነት ላይ የተመሰረተ ሳይሆን ከላይ ወደ ታች የሚወርድ ነበር። የላይኛው መጫን የታችኛው መሸከም፣ የላይኛው መደንገግ የታችኛው መገዛት፣ የላይኛው ማስከፈል የታችኛው መክፈል፣ የላይኛው ማዘዝ የታችኛው መታዘዝ የስርዓቶቹ አይነተኛ መገለጫ ነበር።

ይህንን ጉዳይ ያነሳሁት መንግስት በግብር ስም በህዝቡ ላይ እየጣለው ያለው ተደራራቢ ና ከአቅም በላይ የሆነ ግብር ጉዳይ ላይ አንድአንድ ነገር ለማንሳት ነው። በነገራችን ላይ በሀገራችን ግብር ከነ ስሙ ከገባር ስርአት ጋር ተያይዞ የመጣ ነው። የዘመናዊት ኢትዮጵያ የግብር ስርዓት አስተዳደርም የዚያ ቅሪት የተጣባው ይመስላል። ዘመናትና መንግስታት በሐገራችን ቢፈራረቁም የአስገባሪ‐ገባሪ ግንኙነት በጉልሁ የተቀየረ አይመስለኝም። መንግስት ባሪያ አሳዳሪ/ባላባት ህዝቡም ባሪያ/ጪሰኛ የመሰለ ግንኙነት እስከ አሁን እንደቀጠለ ነው። መሬት የተባለ ሁሉ የመንግስት ነው። የ1967 አዋጅ ገበሬውን ከተበታተነ በዝባዥ ባላባት ጭሰኝነት አወጣው ቢባልም የተደራጀ መንግስት ጭሰኛ አድርጎት አለፈ። Land to the tiller የተባለበት ትግል መሬትን የመንግስት፣ ህዝቡንም የአንድ አምባገነን መንግስት ጭሰኛ አድርጎት አረፈው።

ከሰሞኑ በጉራጌ ዞን አካባቢ የሚገኙ አርሶአደሮች ከፍተኛ የመሬት መጠቀሚያ ግምት ተጥሎባቸው በከፍተኛ ቅሬታ ውስጥ ገብተዋል። በአመት መቶና ሁለት መቶ ብር ሲከፍሉ የነበሩ አርሶ አደሮች (አብዛኛዎቹ እንኳን ሊገብሩ ከመንግስት ድጋፍ የሚያስፈልጋቸው ናቸው ) ዘንድሮ በሺዎች እንዲከፍሉ ተጠይቀዋል። አርሶአደሩ በዚህ ምክንያት ለከፍተኛ ችግር ተዳርጓል። ደግሞ አስተያየት እና አቤቱታ የሌለው ጭነት ነው። በርካቶችም የተጠየቁትን ግብር እራሳቸው መክፈል ስላልቻሉ ከተማ ያሉ ቤተሰቦቻቸውን መጠየቅ ጀምረዋል። ተበድሮና ለምኖ ግብር መክፈል በእውነቱ በፊውዳል ዘመን ቢሆን እንጂ የሚታሰብ አይመስልም!

በዚህ ጉዳይ ላይ አስተያየቱን ያጋራኝ አንድ ወዳጄ "ቤተሰቦቼ ደውለው ከፍተኛ ግብር ጣሉብን፣ ክፈልልን ሲሉኝ ግብር ካፈራችሁት ምርት ላይ የሚከፈል ነው እንጂ ከሌላ ሰው ኪስ የሚከፈል አይደለም። ካለ ንብረት ላይ ሽጣችሁ ክፈሉ፣ ካቅማችሁ በላይ ከሆነ በዛ ብላችሁ ተከራከሩ፣ አልቀንስም ካሉ እና እናንተም መክፈል ካልቻላችሁ ራሳቸው የፈለጉትን ይውሰዱ አልኳቸው።" ሲል ሁኔታውን ገልፆታል።

የግብር ጭነቱ ያላጎበጠው ግብር ከፋይ ያለ አይመስልም። ከምንም በላይ ደግሞ ግብር ከፋዩን እንደ ጭሰኛና ባሪያ የሚመለከት የግብር አስተዳደር ስርአት ነው ያለው። ሲቪል ሰርቫንቱ በመደበኛነት ከሚቆረጥበት ግብር በተጨማሪ ለተለያዩ ጊዜያዊ መዋጮዎች ያለ ፈቃዱ ከደሞዙ ይቀነስበታል። አባል ላለሆነበት ብልፅግና ፓርቲ ሳይቀር ያለ ፈቃዱ ይቆረጥበታል።

ነጋዴውን ከመነሻው እንደ ሌባ የሚያይ ስርአት ነው ያለው። የገቢዎችና ነጋዴው ግንኙነት የሌባና ፖሊስ አይነት ነው። የነጋዴው ሰነድ የሚመረመረው እንደ ወንጀለኛ ዶሴ ነው። አጭበርባሪዎች አሉ ቢባል እንኳን እንዴት ሁሉንም እንደ ሌባ ማየት ይቻላል? ገቢ ልትገብር ሄደህ 3 እና 4 ቀናት መሰለፍ!

አንዳንድ ቦታ ላይ መንግስት ለነጋዴው የግብር እቅድ ያወጣለታል። ሰሞኑ አንድ አስመጪ የሆነ ወዳጄ ከፍተኛ ቀረጥ ተጠይቆ አቤቱታ ለማቅረብ ወደሚመለከተው የጉምሩክ ቅርንጨፍ ኃላፊ ጋር ይገባል። ኃላፊውም ቅሬታውን ካደመጠ በኋላ ጣቱን ግድግዳ ላይ የተለጠፈውን የቅርንጨፍ ፅ/ቤቱ አመታዊ የገቢ እቅድ ላይ እያመላከተው "ካንተም ሆነ ከሌሎች በዚህ መጠን ካልተሰበሰበ እቅዳችንን ማሳካት አንችልም። ይህንን እቅድ ማሳካት ደግሞ ግዴታችን ነው" ብሎ እንደመለሰው አጫወተኝ።

የተለያዩ የመንግስት ተቋማት ልክ እንደ ድሮ ጦር አበጋዞች ሆነዋል። ጠዋት አንዱ አስገብሮህ ሲወጣ ሌላው ከሰአት ይመጣል። አስገባሪው ብዙ ነው። መሬት አስተዳደር፣ ጉምሩክ፣ ገቢዎች፣ ባንክ፣ መብራት ኃይል፣ ውሃ ልማት፣ ቀበሌ፣ ኮሚቴ፣…። ከሰሞኑ በአንዱ ጓደኛዬ የደረሰው ለዚህ ጥሩ ማሳያ ይመስለኛል። ከቀጠና የመጣን ነን ያሉ የንግድና ኢንዱስትሪ ሰዎች መጥተው እቃ የገዛህበት ደረሰኝ፣ የቆረጥከው ደረሰኝ፣… በብዙ ጥያቄዎች አዋክበውት ተመለሱ። እነሱ ሲወጡ ተመሳሳይ ይዘት ያለው ጥያቄ ይዘው የገቢዎች ቢሮ ሰራተኞች መጡ። ቀጥሎ ደግሞ ፖሊሶች መጋዘን ውስጥ መሳሪያ አለ የሚል ጥቆማ ደርሶን ነው ብለው መጡ። ፖሊሶች መሳሪያ ሲያጡ ንግድና ኢንዱስትሪ እና ገቢዎች የጠየቋቸውን ጥያቄዎች ጠየቁ። ይሄ የናንተ ስራ አይደለም ቢላቸው ምን እንደሚከተለው ያውቃል። ሁሉንም እንደ ጠባያቸውና እንደ ፍላጎታቸው አስተናግዶ መለሰ። በአንድ ቀን ሶስት ባላባቶች ማስተናገድ ቀላል አይደለን። ባላባት ቤትህ ከገባ መቼስ በባዶ እጅ አትመልሰውም። ሰውዬው ይነግድ ወይስ ጌቶቹን ያስተናግድ!

በአንዳንድ አካባቢዎች ጠዋት ለመንግስት ግብር ከፍለህ ከሰአት አንዱ ሽፍታ መጥቶ ከብትህን ይነዳል፣ ከፈለገ እራስህን አግቶ ያለህን አጥቦ ይቀበልሃል። ለመንግስት የከፈልከው ግብር ለህይወትህና ንብረትህ ዋስትና ማረጋገጥ አይችልም። ለብዙ ጦር አበጋዞች ትከፍላለህ። በነገራችን ላይ በጥንት ኢትዮጵያ ታሪክ ጠዋት ለአንዱ የጦር አበጋዝ የገበረ ገበሬ ከሰአት ለሌላው የጦር አበጋዝ የገበረበት አጋጣሚ እንዳለ ማንበቤ ትዝ ይለኛል።

የመጥፋት አደጋ የተጋረጠበት ጀᎈረ የጎርደና ᎀጨ
https://linktw.in/bNyzwU

በኢትዮጵያ የወንድ የዘር ፈሳሽ ልገሳ፣ የሰውነት አካል መለገስ እና በህክምና የታገዘ ሞት እንዲጀመር የሚፈቅደው ህግ ጸደቀ

#ዘቢዳር_ሚዲያ:- ታህሣሥ 23/2017

የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የጤና አገልግሎት እና አስተዳድር ረቂቅ አዋጅን አጽድቋል። አዋጁ ከዚህ በፊት በኢትዮጵያ ተጀምረው የማያውቁ እና አዳዲስ አገልግሎቶችን መስጠት የሚያስችሉ የጤና አገልግሎቶች እንዲጀመሩ የሚያደርግ ነው።

ለአብነትም መዳን በማይችል እና በስቃይ ውስጥ ያሉ ታማሚዎች በሀኪሞች እርዳታ እንዲሞቱ የሚፈቅደው፣ የሰውነት አካልን ያለ ክፍያ መለገስ፣ የወንድ የዘር ፍሬ እንዲለገስ እና ሌሎችም አዳዲስ የህክምና አገልግሎቶችን ይፈቅዳል።

Via Ethiopia law

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

የBIWs prize የ20 ሚሊየን ብር ሽልማት አሸናፊዎቹ ታውቀዋል

በሰላም ዘርፍ የ10,000.00 ( አስር ሚሊዮን ብር) እና 5 ኪሎ የሚመዝን የብር ዋንጫ አሸናፊ

#የጋሞ_አባቶች

በኢኮኖሚ ዘርፍ የ10,000.00 ( አስር ሚሊዮን ብር) እና 5 ኪሎ የሚመዝን የብር ዋንጫ አሸናፊ

#ኢንጅነር ቢጂይ ናይከር

"የሽልማቱ ገንዘብ ለሌሎች ለ62 ኢትዮጵያዊያን ስራ እድል ፈጣሪዎች መልሰን እንሸልማለን"

ኢንጅነር ቢጂይ ናይከር

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

የ BIWs prize የ10 ሚሊየን ብር ሽልማት ድምፅ አሰጣጥ ሊጠናቀቅ ሰዓታቶች ቀርተውል።!!

በኢኮኖሚው ዘርፍ እጩ የሆነውን ወጣት ኢዘዲን ካሚልን ለመምረጥ BIW02 ወደ 9355 በመላክ ይምረጡ! ያበረታቱ!

የድምጽ አሰጣጡ እስከ ነገ ሃሙስ ታህሳስ 17 ቀን 6፡00 ሰዓት ድረስ ብቻ ይካሄዳል!

ደጋግሞ መምረጥ ይቻላል። በአጭር መልዕክት (SMS) 9355 ላይ BIW02 ብለው ይላኩ።

#BIW2024 #EthiopianPride #PeaceAndEconomy #EconomyCategory #ወጣትኢዘዲንካሚል #EzedinKamil #10million #ANTEXETHIOPIA #FOODAIDPLUS #BESHATUTOLEMARIAMMULTIMEDIA #Votenow

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

ቢዝነሶቻችን ምን ይምሰሉ?
በመላኩ ይርዳው/ Melaku Yirdaw

የኢትዮጵያ ቢዝነሶች ሲስተም መር አይደሉም። ይህ አለመሆኑ ባለቤቱንም ቢዝነሱንም ዋጋ ሲያስከፍል ኖሯል።

አንድ የቢዝነስ ሰው የመጀመሪያ ህልሙና ጥረቱ መሆን ያለበት ቢዝነሱ ራሱን ችሎ በእግሩ እንደቆም እና በባለቤቱ ሳንባ ከመተንፈስ ተሻግሮ ተቋማዊ ቁመና እንዲይዝ ማስቻል ነው። ለዚህ መፍትሔው ሲስተም ማበጀት ነው። አንድ ቢዝነስ በባለቤቱ ሳንባ መተንፋስ እስካላቆመ ድረስ እራሱንም ባለቤቱንም ይበላል።

ቢዝነሱን/ድርጅቱን ራሱን ችሎ ቆሞ ያለ'ሱ ቡራኬ እንዲንቀሳቀስ ያላደረገ የቢዝነስ ባለቤት ቢዝነሱን ለማቅናት ደፋ ቀና ሲል በሽታ ይሸምታል፤ የራሱና የቤተሰቡ ጊዜ ይሰዋል።

ቢዝነሱን ለማቅናት ደፋ ቀና ሲል ለልጆቹና ለቤተሰቡ መስጠት የሚጠበቅበትን ጊዜ ያልሰጠ የቢዝነስ ሰው በዚህኛው በኩል ቢያተርፍም በሌላ በኩል እየከሰረ ነው። አንድን ተቋም ኮትኩቶ እያሳደገ ሌላ ተቋም እያቀጨጨ ነው። በዚህኛው በኩል ኩትኳቶ አንሶት የቀጨጨ ልጅ የኋላ ኋላ የቢዝነሱ መጥፊያ ይሆናል።

ቢዝነስ በፍጹም የባለቤቱን ጤና፣ የቤተሰቡና ማህበራዊ ግዴታ የሚወጣበትን ጊዜ እንዲሁም የግል ጊዜውን መብላት የለበትም። ቢዝነስ የባለቤቱ የግል ህይወትና ጊዜ ሳይነካ ለባለቤቱ በረከት የሚያመጣ ብቻ ማድረግ ይቻላል፤ ይገባልም። ይህ የሚሆነው ለቢዝነሱ ሰስተም በማበጀት ነው። ያለባለቤቱ የእለት ከእለት ጣልቃ ገብነት እንዲንቀሳቀስ ተደርጎ የልተቋቋመ ቢዝነስ መጨረሻ ላይ ባለቤቱ ሲደክም አብሮ ይደክማል፤ ሲቆም አብሮ ይቆማል።

የቢዝነስ ተቋም ለባለቤቱ ገቢ የሚያመጣ ንብረት አይደለም፤ ልጅ ነው። በቢዝነሱ የእድገት ሒደት ውስጥ የባለቤቱ ድካም፣ ተስፋና ተስፋ ማጣት፣ መውደቅና መነሳት፣ ትርፍና ኪሳራ፣ መሳካትና አለመሳካት፣ ብዙ የሰው ፊት ማየት አለ። በቢዝነሱ ውስጥ በወርቅ ብዕር ሊጻፍ የሚገባው የባለቤቱ ታሪክ አለ። ቢዝነስ ለባለቤቱ በልጅ ደረጃ የሚቀመጠው ለዚህ ነው።

ቢዝነስ ከባለቤቱ ጋር አብሮ እንዳይሞት ተቋም ከማድረጉ ጎን ለጎን የባለቤቱ ልጆች ቢዝነሱ ላይ የወላጆጃቻቸው ርዕይ በሚገባ ሊረዱት ይገባል። ልጆች የወላጆቻቸው ቢዝነስ ለወላጆቻቸው ያለውን ዋጋ (value) በሚገባ እንዲረዱት ማድረግ ይገባል። ወላጅ ሲሞት ድርጅቱን ሽጠው ገንዘቡን የሚካፈሉ ልጆች ቢዝነስን እንደማንኛውም የወላጃቸው ሀብት (እንደ ቤትና መኪና) የሚቆጥሩ ልጆች ናቸው። ሁለተኛ ትውልድ (ልጆች) የወላጆቻቸውን ቢዝነስ ሊያስቀጥሉ የሚችሉት የወላጆቻቸው ርዕይ የሚጋሩ ሲሆኑ ነው።

የቢዝነሱ ባለቤት ልጆቹ በድርጅቱ ውስጥ የመሪነት ሚና እንዲኖራቸው የሚፈልግ ከሆነ በድርጅቱ ውስጥ ከታች ጀምረው እየሰሩ እንዲያድጉ ማደግ አለበት። በመደበኛ ሠራተኛነት ባይሰሩ እንኳን ለድርጅቱ ቅርብ ሆነው ማደግ አለባቸው። የድርጅቱን አረማመድና አተነፋፈስ ከመሰረቱ የሚያውቁ መሆን አለባቸው።

ድርጅቱን ከታች ጀምረው ሳያውቁት፣ ኦፕሬሽኑ ላይ ሳያልፉ ከላይ የመሪነት እርከን ላይ ከተቀመጡ ውጤታማ አመራር መስጠት ይከብዳቸዋል። አንድን ድርጅት ለመምራት የድርጅቱ ባህል፣ ድክመትና ጥንካሬ፣ ደንበኞቹ፣ ባለድርሻዎቹ (stakeholders)፣ የስራው ሒደት፣ የሠራተኞቹ አቅም ... ማወቅ ያስፈልጋል።

ስለስራውና ስለድርጅቱ በቂ እውቀትና ልምድ የሌለው ሰው የባለቤት ልጅ ስለሆነ ብቻ መሪነት ላይ ሲቀመጥ ሠራተኞች ሊለግሙበት ይችላሉ። ስለስራው የእውቀት ክፍተት ስለሚኖርበት በራስ መተማመን ስለማይኖረው አግሬሲቭ ውሳኔዎችን ወደ መወሰን ሊገባ ይችላል። በትክክለኛ ጊዜ ትክክለኛ ውሳኔ መስጠት የማይችል የቢዝነስ ማኔጀር ድርጅቱን ያስበላል።

ራሱንና ባለቤቱን ሳይበላ ከትውልድ ወደ ትውልድ የሚሸጋገር ቢዝነስ ለመመስረት ቢዝነሱ ራሱን በራሱ ኦፕሬት የሚያደርግ አድርጎ በሁለት እግሩ ማቆም እና ተረካቢ ልጆች ወላጆቻቸው ቢዝነሱ ላይ ያላቸው ርዕይ እንዲጋሩ ማስቻልና በወላጃቸው ልክ ቢዝነሱ/ድርጅቱን እንዲዋሀዳቸው ማድረግ ጠቃሚ ነው።

ይህ መደላድል በቀላሉ የሚመጣ አይደለም፤ ስራ ይፈልጋል። ነገር ግን በኢትዮጵያ የማይመች ከባቢ ውስጥ የቢዝነስ ድርጅት መስርቶ ስራ መስራት ለቻለ ሰው ይሄኛው ቀላል ስራ ነው።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

በመዲናዋ በስድስት ክፍለ ከተሞች የስምና ንብረት ዝውውር ታገደ።

#ዘቢዳር_ሚዲያ ታህሣሥ 14/2017

በአዲስ አበባ ከተማ ለመሬት ይዞታ ማረጋገጥ ሥራ ሲባል ለቀጣይ 5 ወራት በስድስት ክ/ከተሞች በተመረጡ ወረዳዎች የስምና ንብረት ዝውውር ታገደ።

የከተማዋ መሬት ይዞታ ምዝገባና መረጃ ኤጄንሲ ለፋና ዲጂታል እንዳስታወቀው፥ ከመሬት ይዞታ ጋር ተያይዞ የሚስተዋሉ ችግሮችን ለመፍታት በትኩረት እየተሰራ ነው።

ለዚህም ዘመናዊ ሁለገብ ካዳስተር ግንባታ ስርዓት በመዲናዋ ሙሉ በሙሉ ተግባራዊ ለማድረግ ሥራ መጀመሩን አመልክቷል፡፡

አሁን ላይ ከአዲስ አበባ ጠቅላላ የቆዳ ስፋት ውስጥ 54 በመቶ ለሚሆነው የመሬት ይዞታ ማረጋገጥ ሥራ መሰራቱ ተጠቁሟል።

በተያዘው በጀት ዓመት ለመጨረሻ ጊዜ በ136 ቀጠናዎች የሚገኙ ይዞታዎችን አረጋግጦ ለመመዝገብ እየተሰራ ነው ተብሏል።

በዚህ መሠረትም የይዞታ ማረጋገጥ ስራው በተመረጡ ስድስት ክ/ከተሞች በቀጣይ አምስት ወራት ውስጥ እንደሚከናወን ተጠቅሷል።

ክፍለ ከተሞችም የካ፣ ለሚ ኩራ፣ አቃቂ ቃሊቲ፣ ንፋስ ስልክ ላፍቶ ፣ቦሌ እና ኮልፌ ቀራኒዮ መሆናቸው ተመላክቷል።

ለመሬት ይዞታ ማረጋገጥ ሥራው ሲባልም ምዝባ በሚካሄድባቸው የክ/ከተሞቹ ወረዳዎች እስከ ቀጣየዩ ሚያዝያ ወር መጨረሻ አካባቢ የስምና ንብረት ዝውውር መታገዱ ተገልጿል።

ባለይዞታዎች ከታሕሣሥ 20 ቀን 2017 ዓ.ም ጀምሮ ባሉት ተከታታይ 10 ቀናት የይዞታ ይረጋገጥልኝ ማመልከቻ እንዲያቀርቡም ጥሪ ቀርቧል።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

ኢዘዲን ካሚልን ለመምረጥ ወደ አጭር ቁጥር 9355 በቴክስት BIW02 ብለው ይላኩ። እኔን መምረጣችሁ የሚያረጋግጥ መልዕክት በቴክስት ይደርሳችኋል።

"ለተሰጠኝ እድል ሁሉ አመሰግናለሁ። ለመጀመሪያ ጊዜ በአንቴክስ ኢትዮጵያ ሸላሚነት በተዘጋጀው BIWs Prize የሽልማት ፕሮግራም በኢኮኖሚ ዘርፍ እጩ በመሆን የ10 ሚሊዮን ብር ውድድር ላይ እየተወዳደርኩኝ እገኛለሁ። ከዚህ ቀደም በሰራኋቸው በ37 የስራ ፈጠራ ሆነ በወደፊት ህልሜ ትልቅ አስተዋፅኦ ያበረክተልኛል ብዬ የማስበው በዚህ ውድድር ላይ በመወዳደሬ ደስታ ይሰማኛል። በዚህ ውድድር አሸናፊ የምሆነው እናንተ ድጋፋችሁንና ድምፃችሁን ከሰጣችሁኝ ነው። አብራችሁኝ ስለምትቆሙ አመሰግናለሁ።" Ezedin Kamil - ኢዘዲን ካሚል



ኢዘዲን ካሚልን ለመምረጥ ወደ አጭር ቁጥር 9355 በቴክስት BIW02 ብለው ይላኩ። እኔን መምረጣችሁ የሚያረጋግጥ መልዕክት በቴክስት ይደርሳችኋል።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

ኢሳት ቲቪ በዜና አሳላፊዋንና በቪዲዮ ኤዲተሩን ከስራ አገደ።

ከሰሞኑ በጉራጌ ዞን እኖር ኤነርና መገር ወረዳ ቆስየ/ቆሴ ከተማ ላይ የአካባቢው ነዋሪዎች ላይ የተከሰተውን ጥቃት አስመልክቶ የተሰራ ዜናን ርዕሰ በምታነብበት ጊዜ በዜናው ይዘት ስትሳለቅ የሚያሳይ ተንቀሳቃሽ ምስል በቲክቶክ ገጿ መልቀቋን ተከትሎ ብዙሃኑን ማስቆጣቱ ይታወቃል።

ኢሳት ይሄን ድርጊት ተከትሎ የዜና አሳላፊዋ ትግስት ተስፋዬ (ቲና) እና ቪዲዮውን አሳልፎ የሰጣት ባለሙያ ከስራ አግዷል።

ጣቢያውም በተፈጠረው ክስተት ህዝቡን ይቅርታ ጠይቋል።

የዜና አሳላፊዋ በትላንትናው ዕለት በቲክቶክ ገጿ ህዝቡን በይፋ ይቅርታ መጠየቋን መዘገባችን ይታወሳል።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

ብንዘገይም አሁም እድሉ አለን!

አሁን አሁን ኢትዮጵያ የምትከተለው የንግድ ስርዓት በልምድ ወይም ከዚህ ቀደም በርካቶች ስኬታማ በሆኑበት አካሔድ ብቻ እንደማሆን ብዙዎች ከረፈደም ቢሆን እየተረዱት ነው፡፡

ከዚህ ቀደም የጠቅላይ ሚንስትር ዐቢይ አህመድ (ዶ/ር) አስተዳደር መደበኛ ስራዎችን መካሔድ በጀመሩበት ሰሞን (ከ4 አመት በፊት) ስለ ኢኮኖሚ ሪፎርምና መሰል ጉዳዬች አጀንዳ መሆን ሲጀምሩ ጉዳዩን በቅርበት የሚከታተሉ የምጣኔ ሀብት ባለሙያዎች በመሰባበሰብ መጪውን ጊዜ እንደ ጉራጌ ላሉ የንግዱ ማህበረሰብ ፈታኝ ጊዜ እንደሚሆን መላምታቸውን በጥናት ጭምር አስደግፈው ያሳስቡ ነበር፡፡

ይህንን በመረዳት ጉዳዩ የሚመለከታቸው የማህበረሰቡ ተወካይ የመንግስት አካላት፣ የንግዱ ማህበረሰብ እና የዘርፉ ባለሙዎችን የሚያገናኝ የስብስብ መድረክ በመፍጠር መጪውን ጊዜ የሚዋጅ የቢዝነስ ማህበረሰብ ለመገንባት ያደረግነው ተደጋጋሚ ሙከራ ሳይሳካ ቀርቷል፡፡

አሁን በሀገራችን እየታየ እና እየሆነ ያለው የኢኮኖሚ ሁኔታ በቃል ሆነ በሰነድ አስደግፈን #በጉራጌ_ጎየ ማህበር በኩል መላምታችንን ለማስረዳት ብንጥርም ብዙዎቹ ባለሀብቶች ነገሩን ለመረዳት ብዙ ፍቀደኛ አልነበሩም፡፡

የሆነው ሁሉ ሆኖ አሁንም ጊዜው ቢዘገይም አረፈደምና የዝያኔ ለጉዳዩ ያሳብናቸው አካላት ሆኑ አብዛኛው የንግዱ ማህበረሰብ ብዙ የተቸገሩበት አሁናዊ ሁኔታ እና መጪውን ጊዜ የሚዋጅ ምክክሮች፣ የሀገሪቱን የማክሮ ኢኮኖሚን አካሔድና መዳረሻን ያገናዘበ አዳዲስ የቢዝነስ አሰራሮች እና ሪፎርሞች የሚያስፈልጋቸው ወቅት እንደሆነ መረዳት ተገቢ ነው፡፡

ይህንን ኃላፊነት መወጣት ያለባችሁ አካላትም በተለይም ነገሩን የሚያሳስባችሁ ወገኖች መንገድ የሚያሳዩ ተቋማት በመፍጠርና ብቃት ያላቸው ባለሙዎች በማሰባሰብ ማህበረሰባችሁን ሊደርስበት ከሚችለው የሀብት፣ የአይምሮ ጤና እና ማህበራዊ መሰረት መናጋት አደጋ ልትታደጉት ያስፈልጋል፡፡

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

የወልቂጤ ከተማ የእግር ኳስ ቡድን የአሰልጣኞች ሽግሽግ አደረገ

በኢትዮጵያ ከፍተኛ ሊግ ውድድሩን እያካሄደ የሚገኘው ወልቂጤ ከተማ የእግር ኳስ ቡድን በዛሬው ዕለት የአሰልጣኞች ሽግሽግ ማድረጉ ተገለጸ።

ክለቡ ከኢትዮጵያ ፕሪምየር ሊግ በዝርክርክ አስተዳደራዊ ጉዳዮች ምክንያት ወደ ከፍተኛ ሊግ እንዲወርድ ከተደረገ በኃላ እያስመዘገበ ባለው ደካማ ውጤት ሳቢያ የቡድኑን ዋና እና ምክትል አሰልጣኝ ከ20 እና ከ17 ዓመት በታች ያለውን ቡድን እንዲያሰለጥኑ ወስኗል።

በዚህም መሰረት የቡድኑ ዋና አሰልጣኝ የነበረው አቶ ሶሬሳ ካሚል ከ20 ዓመት በታች ምክትል አሰልጣኝ የነበረው አቶ አይቼው አባይ ደግሞ ከ17 ዓመት በታች ያለውን ቡድን የሚያሰለጥኑ መሆኑ ለአሰልጣኞቹ የደረሳቸው ደብዳቤ ይገልጻል።

ከ20 ዓመት በታች አሰልጣኝ የነበረው አቶ አብድልሃኒ ተሰማ ዋናውን ቡድን በምክትል አሰልጣኝነት ይዞ ከነገ ጀምሮ ጨዋታዎችን እንዲመራ የቡድኑ ኃላፊዎች ውሳኔ አስተላልፈዋል።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

የኢሳቷ ጋዜጠኛ ነገር

በጋዜጠኝነት ሙያ ውስጥ ፀያፍ የሆነ ድርጊት ብቻ ሳይሆን በኢትዮጵያ የጋዜጠኝነት የሙያ ፍቃድ የሚሰጥ ቢሆን ኖሮ በቀጥታ ፍቃድ የሚያስነጥቅ ድርጊት ነበር።

በእርግጥ ነውር የሆኑ የልጅቱ ንግግር እና ድርጊት ላይ ድርጅቱ (ኢሳት) የሚወስነውን ውሳኔ የሚጠበቅ ቢሆንም የዜና ማሰራጫ ስቱዲዮ እጅግ የተከበረ ቦታ አድርገው ለሰሩ እና ለሚሰሩ ጋዜጠኞች አንገት ያስደፋ፣ ሙያውን ለመቀላቀል ለሚያስቡም መጥፎ ትምህርት የሚሆን ነው።

የ"ዜና አንባቢዋ" የሚገርመው ሌላኛው ድርጊት ደግሞ የሆነ የተለየ ነገር እንዳደረገች ጀብደኛ ሰው በራሷ ቲክ ቶክ ገፅ ላይ ነውሯር እዩልኝ ስሙልኝ በማለት የለቀቀችው መሆኑ ነው።

በመሆኑም ልጅቱ የፈፀመችውን ስህተት ተረድታ ይቅርታ እንደምትጠይቅና የጋዜጠኝነት ሙያ ስነ ምግባር አክብራ እንደምትሰራ ተስፋ አለን።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

ባንኮቻችንን ስንፈትሽ ...
....
/መላኩ ይርዳው/Melaku Yirdaw
በቅርቡ የፋይናንስ ሴክተሩን ቅርጽ ሊቀይሩ የሚችሉ ሁለት አዋጆች ይጸድቃሉ። የባንክ ስራ አዋጅ እና የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ማቋቋሚያ አዋጅ። እነዚህ ሁለት አዋጆች የባንኪንግ ሴክተሩን ለውጭ ገበያ ክፍት ከማድረግ አንስቶ ብሔራዊ ባንክ ባንኮችን በአንድ የማጠቃለል (merging) መብት የሚሰጡ ናቸው።

የውጭ ባንኮች ፍቃድ ጫፍ ላይ የደረሰና የአዋጁ መጽደቅ ብቻ በመጠባበቅ ላይ የሚገኝ ጉዳይ ነው። የባንኮች merging ደግሞ ከሚቀጥለው የፈረንጆች ዓመት (2025) ጀምሮ የሚጠበቅ ነው። ምክንያቱም የባንኮች አነስተኛ ካፒታል 5 ቢሊየን ብር እንዲሆን የተወሰነና ነባሮቹ ባንኮች በ2025፣ አዳዲሶቹ ባንኮች በ2027 እንዲያሟሉ ተቀምጦላቸዋል።

በዚህ ጊዜ ውስጥም ሆነ ተጨማሪ ጊዜ ቢሰጥ ካፒታላቸውን ወደ 5 ቢሊየን ማሳደግ የማይችሉ ባንኮች አያሌ ናቸው። ስለዚህ የኢት. ብሔራዊ ባንክ አዲሱ አዋጅ በሚሰጠው መብት መሰረት አንዳንድ ባንኮች በፈቃዳቸው አልያም እሱ በሚያቀርብላቸው አማራጭ መሰረት merge መሆናቸው አይቀሬ ነው። እነዚህ ሁለት አዋጆች ቆሞ ቀርነትና ልማዳዊነት የሚታይበት የባንኪንግ ኢንደስትሪው ሪፎርም ለማድረግ እድል ይሰጣሉ።

የባንኪንግ ኢንደስትሪው ከፍተኛ ሪፎርም የሚፈልግ ኢንደስትሪ ነው። በኔ ግምገማ ኢንደስትሪው ቢያንስ ሶስት መሠረታዊ ስብራቶች ያሉበት ነው።

1. ዘገምተኝነት (stagnant/non-dynamic) መሆን -

የባንኮቻችን የባህል እና የሙያ እድገታቸው ዘገምተኛ (non-dynamic) እና አንዱ ካንዱ ተመሳሳይ ነው። ኢንደስትሪው ላይ የዚህ ባንክ ባህል፣ ቀለም፣ መለያ (Identity) የሚባል ነገር የለም። ሁሉም ባንኮች አንድ አይነት ናቸው። ይህ መቀረፍ ያለበት ስብራት ነው።

ዛሬ ላይ ያለው የባንኮች ተቀማጭ ገንዘብ የመሰብሰቢያ ስትራቴጂ (deposit mobilization strategy) እና የማበደሪያ መንገድ ከ15 ዓመት በፊት ከነበረው ጋር ተመሳሳይ ነው። የዲፖዚት ሞቢላይዜሽን ስትራቴጂው መንገድ ላይ መንገደኛን እያስቆሙ አካውንት ከማስከፈት እና ይቆጥቡ ይሸለሙ የሚል ማስታወቂያ ከማስነገር የተሻገረ አይደለም። ከዚህ ከፍ ካለ መጠኑ ከፍ ላለ ገንዘብ በድርድር ላይ የተመሰረተ ወለድ ማቅረብ ነው። የባንኮች የዲፖዚት ሞቢላይዜሽን ስትራቴጂ ገንዘብን ከምንጩ አድኖ ማምጣት እና ሰጥቶ መቀበል ላይ የተመሰረተ አይደለም።

ባንኮች ለሚያበድሩት ብድር ወለድ በቀን (daily base) የሚያሰሉ ሲሆን ለቆጣቢው ወለድ የሚከፍሉት ግን ወሩን ሙሉ ለተቀመጠ ገንዘብ ብቻ ነው። ለምሳሌ አንድ ሰው December 2 ላይ ገንዘብ ቢያስቀምጥ እና January 31 ላይ ቢያወጣው ገንዘቡ ለ60 ቀናት ባንክ ተቀምጧል፤ ነገር ግን ከሁለቱም ወሮች ላይ 1 1 ቀን ስለጎደለ በዚህ ተቀማጭ ገንዘብ ላይ ምንም ወለድ አያገኝም። ባንኩ ግን ካበደረው የ60 ቀን ወለድ አግኝቶበታል። ይህ አሰራር ገንዘቡን ባንክ በማስቀመጡ የግሽበት ዱላ ለሚያርፍበት ቆጣቢ ጉዳቱ ድርብርብ ይሆናል።

ባንኮች ለገንዘብ አስቀማጩ ለገንዘቡ ጥበቃ ከማድረግ የዘለለ የሚያቀርቡት ማበረታቻ የላቸውም፤ ገንዘብህን ስጠኝና እኔ ልጠቀምበት አይነት ነው ነገሩ። የማበደሪያ መንገዱም ቢሆን ከ15 ዓመት በፊት ከነበረው ጋር ተመሳሳይ ነው። ብድር የሚሰጠው ለተመሳሳይ ሴክተር በተመሳሳይ ክራይቴሪያ ነው። በተደጋጋሚ ለኢንደስትሪው ለጋነት እንደማሳያ የሚቀርበው የቋሚ ንብረት መያዣ (collateral) ጉዳይም ይበልጥ እየጠነከረ እንጂ እየላላ/እየተሻሻለ አልሄደም። ይሄ የገዢው ባንክ አስገዳጅነት እንዳለውም ልብ ይሏል።

2. ተደራሽነት/የሀብት ስርጭት ( resource allocation) -

የባንኮች ሀብት (resource) ተደራሽነቱ እጅግ የተገደበ ነው። ባለሙያ ያልሆነም ሰው የሚያውቀውም ከአመሰራረታቸው የሚጀምረው የብሔር፣ የአካባቢ፣ የሀይማኖት፣ የጾታ ... ቡድንተኝነት በሪሶርስ ስርጭቱ ኢ-ጤናማነት ላይ የጎላ ተጽእኖ አለው።

ከዚህ ባሻገር የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ህዳር 2017 ዓ.ም ባወጣው financial stability ሪፖርት በሰኔ 2016 ዓ.ም ዴታ መሰረት ባንኮች ካበደሩት ጠቅላላ ብድር ብር 1.5 ቲሪሊየን ውስጥ 3.5 ፐርሰንቱ የተበደሩት አስር የግል ባለሀብቶች ናቸው። ይህ ማለት 10 የግል ባለሀብቶች የተበደሩት ብድር ብር 52.54 ቢሊየን ነው። በአማካይ እያንዳንዳቸው ብር 5.3 ቢሊየን ተበድረዋል ማለት ነው። ይህ ቁጥር ከአገሪቷ ኤክኖሚ እና የማበደር አቅም አንጻር ትልቅ ቁጥር ነው። ከአስሮቹ ቀጥሎ ያሉት ሀያ ባለሀብቶች የተበደሩትን ብንጨምር ፐርሰንቴጁ በጣም ከፍ ማለቱ አይቀርም። የውጭ ምንዛሬ (foreign currency) ስርጨቱም ከዚህ የተለየ አይደለም።

ተደራሽነቱ በዚህ ልክ የተገደበው የብድር ስርጭት በወረቀት ደረጃም ቢሆን ክፍት የሆነው ለነጋዴው ብቻ ነው። ሠራተኛው እና ገበሬው ለባንክ ብድር ባዕድ ናቸው ማለት ይቻላል።
ከሚሰሩበት ባንክ በጥቅማጥቅም መልኩ ብድር ያገኙ የባንክ ሠራተኞችን ጨምሮ አጠቃላይ በባንኮች የብድር ስርዓት ውስጥ ያሉ ተበዳሪዎች ቁጥር 300 ሺ አካባቢ ነው። በማንኛውም መልኩ ከባንኮች ብድር ያገኘው ኢትዮጵያዊ የህዝቡ 0.3% ብቻ መሆኑ ነው። ከነዚህ ተበዳሪዎች ውስጥ ከ10 ሚሊየን ብር በላይ ተበዳሪዎች ቁጥር 0.5% ብቻ ሲሆን እነዚህ 0.5 ፐርሰንቶቹ ተበዳሪዎች የብድሩ 75% ወስደዋል። የተቀረው 99.5% ተበዳሪ የደረሰው የጠቅላላ የባንኮች ብድር 25% ብቻ ነው። ይህ ቁጥር የሚያሳየው የኢትዮጵያ ባንኮች ሪሶርስ ከጥቂት ነጋዴዎች ውጪ ላለው ህዝብ የተፈቀደ እንዳልሆነ ነው።

ሌላኛው በዚህ ማዕቀፍ ውስጥ የሚጠቃለል ጉድለት የብድር ስርጭቱ ከነጋዴዎቹም ውስጥ ንግዳቸው ሸቀጥ ከማምረት እና መሸጥ ውጪ ላሉ ሙያዊና ቴክኒካል ለሆኑ ቢዝነሶች ቦታ የሌለው መሆኑ ነው። ለምሳሌ ቴክኖሎጂ የነገው አለም እንደሚረከብ እና በነገው የአለም ኤክኖሚ ውስጥ ቴክኖሎጂ ወሳኝ ሚና/ድርሻ እንዳለው እየታወቀ ቴክኖሎጂ ለሚያቀርብ/ለሚያመርት ድርጅት ብድር የሚሰጥበት ፕላትፎርም የለም። ለሌሎች የአዕምሮ ውጤቶች ብድር ማማግኘትም የማይታሰብ ነው።

ይህ የባንኮች የሪሶርስ ስርጭት ጥበት ሌላኛው የባንኮቻችን ስብራት ነው።

3. በሚገባው ልክ ውጣታማ አለመሆን (Inefficiency) -
በአማካይ 75% የባንኮች ገቢ ከብድር ወለድ የሚገኝ ነው። የባንኮች የብድር መጠን (total outstanding loan) ስለማይቀንስ ገቢያቸው በቋሚነት የሚገኝ ሆነ እንጂ የባንኮች ገቢ ከባንኮቹ የእለት ከእለት የስራ ጥራትና ፈጠራ ጋር የሚገናኝ ቢሆን የባንኮቹ እድገት ቋሚ ላይሆን ይችል ነበር። ይህ የገቢ አለመዋዠቅ ስራቸው ልማዳዊነት እንዲጫነውና የእለት ከዕለት ስራቸው ውጤት በተናጥል እና በጥልቀት እንዳይገመግሙ/ለይተው እንዳያውቁ አድርጓቸዋል።

ለምሳሌ አንድ ባንክ የተጠየቀውን ወጪ/ዝውውር በሙሉ በተጠየቀበት ቅጽበት መክፈል በቻለበት ወር እና 50 ፐርሰንቱን በተጠየቀበት ቅጽበት መክፈል ባልቻለበት ወር በትርፉም ሆነ በባንኩ የሼር ዋጋ ላይ ያሳየው መቀነስ/አለመቀነስ የሚያውቁበት ሁኔታ የለም። ይሄ ልማዳዊነት ባንኮቹ ኤፊሸንት እንዳይሆኑ አድርጓቸዋል።

ሌላኛውና ዋነኛው የኢንደስትሪው ኢን-ኤፊሸንሲ መገለጫ ባንኮቹ ለሼር ባለድርሻዎቻቸው የሚከፍሉት የሼር ድርሻ ትርፍ (dividend) ከሌሎች የፋይናንስ ተቋማት (ከኢንሹራንስ እና ከማይክሮ ፋይናንስ) ያነሰ መሆኑ ነው። የኢትዮጵያ ባንኮች አማካይ ዓመታዊ ዲቪደንድ 25% አካባቢ ነው። የኢንሹራንሶች አማካይ ግን ከ30% በላይ ነው። ሀገሪቷ ላይ ካለው የዋጋ ግሽበት አንጻር 25% ዲቪደንድ እንደ ጥሩ ትርፍ የሚወሰድ አይደለም።

***
የውጭ ባንኮች ቢገቡ ምን ፋይዳ አለው? ለማን?
....
ከላይ እንዳነሳሁት የባንክ ኢንደስትሪው ለውጭ ባንኮች ክፍት የሚሆንበት ጊዜ እጅግ ተቃርቧል። ሆኖም ገበያው ቢከፈትስ የውጭ ባንኮች ሳያመነቱ ይገባሉ ወይ የሚለው ላይ እርግጠኛ መሆን አይቻልም። ከገቡስ የትኞቹ ባንኮች ናቸው ለመግባት ፍላጎት ሊያሳዩ የሚችሉት የሚለው መሠረታዊ ጉዳይ ነው። ለማንም ግልጽ የሆነው ነገር ኢትዮጵያ ከፍተኛ የህዝብ ቁጥር ያላት፣ ከፍተኛ የአቅርቦትና የፍላጎት አለመጣጣም ያለባትና ከፍተኛ ያልተነካ እምቅ አቅም ያላት ሀገር መሆኗ ነው። ኢትዮጵያ ለየትኛውም ኢንደስትሪ ትልቅ ገበያ ነው። እነዚህ መልካም እድሎች ቢኖሩም ለጠቅላላ ቢዝነሱ እና ለውጭ ቀጥታ ኢንቨስትመንት (FDI) መቀጨጭ ምክንያት የሆነው የሰላም እጦቱ እና የፓለቲካ ብልሽቱ የውጭ ባንኮች የኢትዮጵያን ገበያ እንዲገፉት ሊዳርግ የሚችል ተግዳሮት ነው።

የሚገቡት ባንኮች ጤነኛ የቢዝነስ ሞዴል እና ርዕይ ያላቸው ባንኮች ከሆኑ ለሀገሪቷና ለህዝቡ እንዲሁም ለባንኪንግ ኢንደስትሪው ትልቅ በረከት ነው።

የውጭ ባንኮች ከገቡ -
1. ካፒታል ይዘው ስለሚገቡ ከፍተኛ የፋይናንስ እጥረት ላለበት የሀገሪቷ ኢኮኖሚ ተጨማሪ የካፒታል injection ለኤክኖሚው ትልቅ በረከት ነው።
2. ከኛ የተሻለ/የዘመነ የባንኪንግ ኢንደስትሪ ባህል ይዘው ይመጣሉ። ይህ ለኢንደስትሪው መዘመን ትልቅ አስተዋጽኦ አለው።
3. ተጨማሪ የውድድር መልካም እድል፣ ተጨማሪ ጉልበት ይዘው ይመጣሉ። ቢዝነስ የሚያድገው በውድድር ነው። የውድድር መኖር ደግሞ ኢንደስትሪው እንደ ኢንደስትሪ ያሳድገዋል። ኢንደስትሪው ሲያድግና አማራጮች ሲፈጠሩ ባንኮቹም ህዝቡም/ተጠቃሚውም ተጠቃሚ ናቸው።
4. አሁን ባሉት ባንኮች ቦታ የሌለው 99.7% የኢትዮጵያ ህዝብ ተመልካች የሚያገኝበት እድል ይፈጠራል።

እናም የውጭ ባንኮች ቢገቡ ለኢትዮጵያ ኤክኖሚ ተጨማሪ ጉልበት ነው። ጠቀሜታው ለሀገርም ለባንኪንግ ኢንደስትሪውም እድገት ሁነኛ አስተዋጽኦ ይኖረዋል። ከማንም በላይ ተጠቃሚው ግን ከሀገሪቷ ባንኮች ሪሶርስ ተቋዳሽ ያልሆነው ሰፊው (99.7%) የኢትዮጵያ ህዝብ ነው። ከውጭ የሚገቡ ባንኮች አሁን ከባንክ ብድር ስርዓት ውጪ ለሆነው እና ብድር ቢያገኝ የመክፈል አቅም ካለው (ሠራተኛውና ገበሬው) ህዝብ ውስጥ 10% ተደራሽ ማድረግ ቢችሉ ለሀገሪቷ ኤክኖሚ እና የግለሰቦች የኑሮ መሻሻል ትልቅ paradigm shift ነው።
ይቅናን!!!

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

ኢሳት ቲቪ በጉራጌ ዞን በእኖር ኤነርና መገር ወረዳ ቆስየ ከተማ የጉራጌ ተወላጆች ላይ የተሰነዘረውን ጥቃት አስመልክቶ የሰራው ዘገባ።

በወልቂጤ ከተማ ያለ ደረሰኝ ግብይት ፈጽመዋል የተባሉ ግለሰቦችን ታሰሩ።

#ዘቢዳር_ሚዲያ ታህሣሥ 05/2017

ዛሬ በወልቂጤ ከተማ በጉራጌ ዞን ገቢዎች መምሪያ አማካኝነት በተደረገ ድንገተኛ ቁጥጥር ያለ ደረሰኝ ግብይት ፈፅመዋል የተባሉ ግለሰቦችን ዞን ፖሊስ ጣቢያ ታስረው ምርመራ እየተካሄደባቸው እንደሆነ ታውቋል።

የዞኑ ገቢዎች መምሪያ ድንገተኛ ቁጥጥሩን ያካሄደው ከዞኑ ፖሊስ ጋር በቅንጅት መሆኑ ተገልጿል።

Zebidar Media/ ዘቢዳር ሚዲያ

የጎጎት መጽሐፍ ትረካ
https://youtu.be/MWZeyu5ddR8?si=ismhFugkwoOoRoBR

አቶ ታዬ ከእስር ቢለቀቁም “ማስክ ባደረጉና በታጠቁ ሰዎች ተወስደዋል ተባለ

አቶ ታዬ ደንደዓ ዛሬ ህዳር 25 ቀን 2017 ዓ.ም. አመሻሹን ከማረሚያ ቤት ብለቀቁም ቤተሰቦቻቸውን ሳይቀላቀሉ ከማረሚያ ቤቱ በራፍ በጸጥታ ኃይሎች መወሰዳቸውን ቤተሰቦቻቸው ለዶይቼ ቬለ ገለጹ፡፡ ክስ ተመስርቶባቸው በእስር ላይ የሚገኙት አቶ ታዬ ደንደዓ ከትናንት በስቲያ ሰኞ ህዳር 23 ቀን 2017 ዓ.ም. የዋስትና መብት ተጠብቆላቸው ከእስር እንዲለቀቁ በፌዴራሉ ሰበር ሰሚ ችሎት መወሰኑ ይታወሳል፡፡

በተወሰነላቸውም መሰረት ቤተሰቦቻቸው በፍርድ ቤቱ ትዕዛዝ መሰረት የሕግ ሂደቶቹን ባለፉት ሁለት ቀናት አጠናቀው አቶ ታዬ ዛሬ በኢትዮጵያ ሰዓት አቆጣጠር አመሻሹን 11 ሰዓት ላይ ከቂሊንጦ ማረሚያ ቤት ብለቀቁም የፀጥታ ኃይሎች የማረሚያ ቤቱ በራፍ ላይ ጠብቀው ወዳልታወቀ ስፍራ እንደወሰዱዋቸው ባለቤታቸው ወ/ሮ ስንታየሁ ዓለማየሁ ለዶይቼ ቬለ ተናግረዋል፡፡

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

በኢትዮጵያ ግጭቶች እና እገታዎች ተበራክተው የዜጎች ሰላም አደጋ ላይ ከሚገኙባቸው አካባቢዎች አንዱ የማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል ነው፡፡
በክልሉ የሰላምና ጸጥታ ያለመረጋጋት ሁኔታው የተባባሰባቸው ቦታዎች ያሉበትን ሁኔታ እና የዜጎችን ደህንነት ለማረጋገጥ እየተደረጉ ያሉ ጥረቶች ምንድናቸው የሚለውን ጠይቀናል፡፡
እንቁጣጣሽ ኃ/ማርያም
አራዳ ኤፍ ኤም 95.1 ፤ ውለው የሚያመሹበት!

💬 8545

Facebook: https://www.facebook.com/aradafm95.1/

Youtube:https://www.youtube.com/@aradafm95.1

Tiktok:https://www.tiktok.com/@aradafm95.1

@Arada_Fm

በአቢሲኒያ ፍላይት እና በቲናው አበባ ልማት አክሲዮን ማህበር ለሚገነባው የአየር መንገድ ማረፊ ግንባታ የሚውል የቦታ ርክብክ መደረጉን የእዣ ወረዳ መንግስት ኮሚኒኬሽን በዛሬው ዕለት በፌስቡክ ገፁ አጋርቶናል።

ግንባታው በጉራጌ ዞን እዣ ወረዳ ዳርቻ ቀበሌ የሚካሔድ ሲሆን የአየር መንገድ ማረፊያውም በአጭር ጊዜ ተገንብቶ ወደ ስራ እንደሚገባም አልሚዎቹ ተናግረዋል፡፡

ይህ ግንባታ በኢትዮጵያ በግል አልሚዎች የሚለማ የመጀመርያው የአውሮፕላን ማረፊያና መኮብኮቢያ ይሆናል ሲል IGA ዘግቧል።

የጉራጌዎች የሸንጎ ቡና አጠጣጥ ሥነ-ሥርዓት
የገፓት/የውኴር ቃዋ(የሸንጎ ቡና)

በሲሳይ ዓለሙ [email protected]

ጉራጌዎች መሸት ሲል ተጠራርተው የሚጠጡት ቡና "የገፓት ቃዋ" እያሉ ይጠሩታል፡፡ እናቶች ተራቸውን ጠብቀው ቡና ያፈላሉ፡፡ በገፓት/የውኴር #ቃዋ ድርድር የላቸውም፡፡ ከበድ ያለ ችግር እንኳ ቢያጋጥማቸው ተራቸውን ውልፍት አያደርጉትም፡፡

ባለተረኛዋ እማወራ ልክ ከምሽቱ 12፡30 ሲሆን ቃዋ የማፍላት ዝግጅቷን ትጀምራለች፡፡ ቀኑ ለምሽት ሥፍራውን ሲለቅ፣ ርቆ የሄደም ሲመለስ፣ #ደቦ ሥራ ላይ የነበሩት አባወራዎች ወደየቤታቸው ሲገቡ፣ ገበያ የሄዱት እማወራዎችም ግብይታቸውን አጠናቅቀው ከተመለሱ በኋላ፣ ከብቶችም ወደማደሪያቸው፣ በጎችና ፍየሎችም ወደ ጋጣቸው ከገቡ በኋላ ነው ቃዋ የሚጠጣው፡፡

ጉራጌዎች በማህበራዊ ኑሮዋቸው እጅግ ጠንካሮች ናቸው፡፡ የተጣላም ካለ እርቅ የሚያወርድበት፣ ያጣም ለአባላቶቹ ችግሩን ተናግሮ #መፍትሄ የሚያገኝበት ሰዓት ነው፡፡

አራስ፣ ለቅሶ፣ ሰርግ፣ ታማሚ ወይም በእድሜ የጃጀ ሰው በአካባቢያቸው ካለ ለእነዚህ ጉዳዮች ቅድሚያ ሰጥተው ጉዳዩ በተከሰተበት ቤት ሰብሰብ በማለት #ሸንጎ ያስመሻሉ፡፡ ሃዘንተኛም ሃዘኑን እስኪወጣለት ድረስ ያስተዛዝናሉ፡፡ የገፓት ቃዋቸውንም በእነዚያ ቤቶች ያደርጋሉ፡፡ ሰባት ቤት ጉራጌዎች አንዲት እናት ወልዳ ሁለት ወር እስኪሞላት ድረስ "#ጭን" እያሉ ይጠሩዋታል፡፡ አራስ ማለታቸውን ነው፡፡ ከአመጋገብ ጀምሮ ለአራስ የተለየ ትኩረት በመስጠት እንክብካቤ ይደረግላታል፡፡

የገፓት ቃዋ ጠጪ አባላቶች በተረኛዋ #ቡና አፍዪ እማወራ ቤት ይሰባሰባሉ፡፡ በእድሜ የገፉ አባቶች ከወተት ሰባት እጅ የነፃው ጋቢያቸውን ትከሻቸው ላይ አጣፍተው ከካቧት፣ ዮስጥየ ፣ጂፐ እና ከዳነራ በተዘጋጀው ምንጣፍ ላይ ያርፋሉ አሊያም ጋደም ይላሉ፡፡ ካቧትና ዮስጥየ ከእንሰት ኮባ የሚዘጋጁ ሲሆኑ #ጂፐ ደግሞ ከቃጫና አንጨት ከሚባል እፀዋት ይዘጋጃል፡፡ ዳነራ ከቆዳ የሚዘጋጅ ሲሆን ቆዳው እጅግ የተከበሩ ባለሙያዎች ፍቀው አለስልሰው የሚያዘጋጁ ነው በተለምዶ "ነፉረ" በመባል ይታወቃሉ፡፡

ጉራጌዎች ሦስት አይነት ቤቶች ይሠራሉ፡፡ የመጀመርያው #ጎየ በጣም ትልቅ ቤትነው፡፡ በነገራችን ላይ ጉራጌዎች በተለይም የቤቱ አባወራና እማወራ ከከብቶቻቸው ጋር በአንድ ጎጆ ጥላ ሥር በጎየ (በሰፊ) ቤት ነው የሚያድሩት፡፡ በዚሁ ጎየ ቤት ውስጥ ከብቶች የሚታሰሩበት ቦታ "ጋድር" ተብሎ ይጠራል፡፡

ከጋድር ፊት ለፊት የሚገኘው ሰዎች ቡና የሚጠጡበት እና የሚያርፉበት ሥፍራ ቃቀት እያሉ ይጠሩታል፡፡ #እንግዳ ተቀብለው የሚያስተናግዱበት፣ ድግስ የሚያሰናዱበትና ልጆች የሚያጠኑበትና የሚዝናኑበት እጅግ ያማረና የተዋበ ቤት እልፍኝ(ኽራር) ይባላል፡፡ ሦስተኛውና አነስ ያለው ቤት ዘገር ብለው ይጠሩታል፡፡ ዘገር ለኩሽና፣ ለከብቶች መኖ ማከማቻና ለመሳሰሉ አገልግሎቶች እንደ መጋዘን ይጠቀሙበታል፡፡

#ዘርማዎች (ወጣቶች) በገፓት ቃዋ ላይ ይገኛሉ፡፡ ምድጃውን (ጎርደት) ዙርያ ክብ ሠርተው ቦርጭማ ላይ ቁጭ በማለት ምድጃው መሀል ላይ የሚንቀለቀለው እሳት እየሞቃቸው ያሻቸውን ያወጋሉ፡፡ ጎርደቱ ላይ መሰቀልኛ ተጋድሞ የሚነደው ፍልጥ የሚለቀው ሙቀት ግድግዳና ምሰሶ ላይ ከተለኮሰ የኩራዝ ብርሃን ጋር ሲዳመር የቤቱን የውስጥ ገጽታ ባንዴ ወደ አንዳች ማራኪ እይታ ይቀየራል፡፡

ከብቶቹ ቀን ሲግጡት የዋሉት ሳር አይናቸውን ጨፍነው በመንጋጋቸው ግራና ቀኝ ሲያመነዥኩት አፋቸው ቅኝት (Rhythm) ያለው ድምፅ ያወጣል፡፡ የጉረሮዋቸው ትቦ የላመው ወደ ሆድ ሲያቀብል ሽርክቱ ደግሞ ወደ መንጋጋ ሲያደርስ ሲታይ #ፊልም የመመልከት ያህል ከመምሰል በተጨማሪ ተፈጥሮን አለማድነቅ አይቻልም፡፡

የተጣደው ቡና ቱፍ ብሎ እስኪሰክን ድረስ እማወራዋ ላሟን አልባ ትኩስ ወተት ከሸክላ በተሠራ "እንጃባ" ለሽማግሌዎቹ ትሠጣቸዋለች፡፡ #ሽማግሌዎቹ ማጀትሽ አይጣ፣ ከዓመት ዓመት ወተት አያሳጣሽ ብለው ይመርቋታል፡፡ ላሚቷም "ትትረፍ" ተብላ ትመረቃለች(ክፉ አይንካሽ ውለሽ ግቢ ማለታቸው ነው)፡፡

ለዘርማዎች ዮሸር ኤብ (እርጎ) ይሰጣቸዋል፡፡ ለልጃ ገረዶች (#ዘየዎች) ትኩስ ለጋ ቂቤ አናታቸው ይቀባሉ፡፡ ዘርማዎች ከዮሸር ኤብ በተጨማሪ ቄሳ (አይቤ) ይበላሉ፣ አጓት ይጠጣሉ፡፡

ሲኒ ይጎዘጎዛል፡፡ ቤት ያፈራውን የቡና ቁርስ ይቀርባል፡፡ በትልቅ #ጀበና የተፈላው ቡና መቀዳት ይጀምራል፡፡ ቀን በሥራ ላይ ታች እያለ ሲዳክር የዋለ ጉልበት አደብ ገዝቶ የተቀመጠበት ሰዓት ነው፡፡ እናቶች ጠበቅ አድርገው ወገባቸውን ካሰሩበት መቀነት (አዝጋርት) ተላቀው እረፍት የሚያደርጉበት ጊዜ ነው፡፡ ቡና በኡፋ ቂቤ ወይም ቡና ብቻ እንደየ ፍላጎቱ ተቀድቶ ይዳረሳል፡፡
አንዱ አባወራ #አረቄ ገዝቶ መርቁኝ ይላል፡፡ ቡናቸውን ፉት እያሉ የተለመደው ጨዋታቸውን ያደሩታል፡፡ የሰፈሩ ውሎ በጨዋታ ይገመገማል።

እናቶች በዕለቱ ስለነበረ #ገበያ ውሎ ያወራሉ፡፡ አረቄው ከቀረበ በኋላ በሥራና በተለያዩ ምክንያቶች ከአጠገባቸው ርቀው ለሚገኙ ቤተሰቦቻቸው የሄዱበት ቦታ እንዲቀናቸው ከክፉ እንዲሰውራቸውና ሃሳባቸውንም እንዲሞላላቸው አጥብቀው ይመርቃሉ፡፡

ጉራጌዎች ባህላዊ የሆነ የአረቄ አወጣጥ ዘዴ አላቸው፡፡ በተለያየ መንገድ ለተለያዩ ጥቅሞችና ለመድሀኒትነት የሚያገለግል አረቄ ያዘጋጃሉ፡፡ ከብቅልና ከጌሾ በተጫማሪ ከተለያዩ #እፀዋቶችና ሥራስሮች መጥነው የሚያዘጋጁት አረቄ ለደም ግፊት፣ ለሆድ ቁርጠት፣ ለኮሊስትሮል እና ለአላስፈላጊ ውፍረት ፍቱን መድሀኒት ነው ብለው ያስባሉ፡፡

ቀስ በቀስ #ሸንጎው እየተገባደደ ይሄዳል፡፡ የቡና ጠጪ አባላቶቹ አልፎ አልፎ እራትም አንድ ላይ ይመገባሉ፡፡ የበሰለ ጎመን በደቃቁ ተከትፎ ከአይቤ ጋር በቂቤ ያጣፈጡት ዝማሞጃት ከቆጮ ጋር ሲበላ እንደ ማር ከመጣፈጡ በላይ ለሰውነት አንዳች እርካታ ይሰጣል፡፡ እንደ ወቅቱ ሁኔታ የጎመን #ክትፎ አዘጋጅተው፣ በግ አርደውና ጠላ ጠምቀው ተሰባስበው የሚያከብሩት በዓላቶችም አሉ፡፡ከምሽቱ 4፡00 ሲሆን የገባት ቃዋ ተጠናቅቆ ወደየ ቤቶቻቸው ያመራሉ፡፡

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ሰሜን አሜሪካ የሚኖሩ የቀድሞ ተማሪዎች እና ተወላጆች ለቡራት ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ለላይብረሪ ህንፃ ግንባታ 1.8 ሚሊየን ብር ድጋፍ አደረጉ፡፡

#ዘቢዳር_ሚዲያ ህዳር 20/2017 ዓ.ል

ነዋሪነታቸውን በሰሜን አሜሪካ ያደረጉ የአማርድ የቀድሞ የቡራት ተማሪዎች እና የአካባቢው ተወላጆች ማህበር አባላት ማህበሩ በጉራጌ ዞን ጌታ ወረዳ በሚገኘው ቡራት 2ኛ ደረጃ ት/ቤት ሊያስገነባው ላቀደው የላይብረሪ ህንጻ ማሰሪያ የሚውል ብር 1,800,000 (አንድ ሚሊየን ስምንት መቶ ሺህ) ብር አሰባስበው ገቢ አድርገዋል፡፡

ይህንን ያለው የጌታ ወረዳ መንግስት ኮሚዩኒኬሽን ጽ/ቤት ሲሆን እነዚህ በሰሜን አሜሪካ የሚኖሩ የጌታ ወረዳ ተወላጆች ያደረጉት ድጋፍ የመጀመሪያቸው እንዳልሆነ እና በት/ቤቱ መማሪያ ህንጻ ግንባታ ፕሮጀክት ላይ ከዚህ የላቀ ገንዘብ እንዳበረከቱ የማህበሩ ዋና ጸሐፊ አቶ መላኩ ይርዳው ገልፀውልናል።
 
ይህ ማህበር በጉራጌ ዞን ጌታ ወረዳ ከሚገኙ 6 ሁለተኛ ደረጃ ት/ቤቶች ውስጥ አንዱ በሆነው ቡራት ሁለተኛ ደረጃ ት/ቤት የተማሩ የቀድሞ ተማሪዎች የአካባቢው ልማት ወዳድ ተወላጆችን በማስተባበር አካባቢውን ለማልማት በ2012 ዓ.ል ያቋቋሙት ሀገር አቀፍ ሲቪክ ማህበር መሆኑን የገለፁልን የማህበሩ ፀሐፊ አክለውም ማህበሩ በተቋቋመበት 2012 ዓ.ል ለቡራት ት/ቤት 210,000 ብር ወጪ በማድረግ የተማሪዎች መቀመጫ ዴስክ፣ የላይብረሪ ወንበርና ጠረጴዛ ያማሏ ሲሆን ለጌታ ወረዳ ለኮቪድ መከላከያ ብር 50,000 ድጋፍ አድርጓል አውስተዋል ማህበሩ እስካሁን የሰራቸውን ስራዎች በዝርዝር ገልፀውልናል።

ማህበሩ በ2013 ዓ.ል ብር 530,000 ወጪ በማድረግ ት/ቤቱ ወደ ሁለተኛ ደረጃ ለማሳደግ በቅድመ ሁኔታነት የተቀመጡ እና ለመማር ማስተማር አስፈላጊ የሆኑ ቁሳቁሶች የቤተ-ሙከራ መገልገያዎች፣ የቤተ- ሙከራና የላይብረሪ ሼልፎች፣ ዴስኮች፣ መጻህፍት፣ ጋዎንና የስፖርት እቃዎች አሟልቷል።

በተጨማሪም በዚሁ ዓመት ከ600,000 ብር በላይ ወጪ በማድረግ አራት ክፍሎች ያሉት ለልዩ ልዩ አገልግሎት የሚውል መለስተኛ አንድ ብሎክ ህንጻ አስገንብቷል።

በ2014 ዓ.ል የቡራት ሁለተኛ ደረጃ ት/ቤት ግንባታ የገቢ ማሰባሰቢያ (fund rising) እቅድ አዘጋጅቶ የዞኑ እና የወረዳው አስተዳዳሪዎችን ያሳተፈ ስኬታማ የገቢ ማሰባሰቢያ ፕሮግራም (ቴሌቶን) አከናውኗል።

በ2015 ዓ.ል የዞኑ እና የወረዳው የመንግስት አመራሮች እና የህዝብ ተወካዮች ም/ቤት አባላት በተገኙበት የ2ኛ ደረጃ ት/ቤቱ መማሪያ ህንጻዎች ግንባታ አስጀምሯል። ግንባታው በተያዘለት እቅድ መሰረት ተጠናቅቆ ከ2016 ዓ.ል ጀምሮ ከፊሎቹ ክፍሎች አገልግሎት መስጠት ጀምረዋል።

ከዚህ በተጨማሪ አሁን ያለው ቤተ-መጻህፍት ደረጃው የጠበቀ ባለመሆኑ በሌላ ህንጻ ለመቀየር እየተሰራ ሲሆን ሰሜን አሜሪካ የሚገኙ የማህበሩ አባላት ከዚህ ቀደም ዋናው ግንባታ ላይ እና ቅድመ ግንባታ ላይ ካደረጉት ድጋፍ በተጨማሪ ለቤተ-መጻህፍቱ ግንባታ 1.8 ሚሊየን ብር ገቢ አድርገዋል።  

ማህበሩ በቀጥታ አካውንቱ ወጪ ሳይደረግ በበጎ አድራጎት የተገኙ የአይነትና የሙያ ድጋፎችን ጨምሮ 25 ሚሊየን ብር ወጪ የተደረገበት ይህንን ት/ቤት ከወረዳው አስተዳደር ጋር በመተባበር ሀገር ውስጥ እና ከሀገር ውጪ የሚገኙ የፕሮጀክቱ ባለድርሻ አካላት በተገኙበት ለማስመረቅ ለጥር 2017 ዓ.ል ቀጠሮ ይዟል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

የዳጪ ሃሙስ ገበያ ነዋሪዎች ከ8 ወር በላይ የመብራት አገልግሎት በመቋረጡ ለከፋ ችግር መዳረጋቸውን ገለፁ።

#ዘቢዳር_ሚዲያ ህዳር 20, 2017 ዓ. ል

በምሥራቅ ጉራጌ ዞን #ሶዶ ወረዳ የዳጪ ሃሙስ ገበያ ነዋሪዎች ከግንቦት ወር 2016 ዓ.ል ጀምሮ የመብራት አገልግሎት በመቋረጡ ለከፋ #ማህበራዊና #ኢኮኖሚያዊ ችግሮች ተጋልጠናል ሲሉ ለዘቢዳር ሚዲያ ተናገሩ።

የከተማውና የአጎራባች #ቀበሌ ነዋሪዎች ወፍጮ የመሳሰሉ አገልግሎቶችን ለማግኘት ብዙ ኪሎሜትሮችን ለማቋረጥ መገደዳቸውን ተናግረዋል።

የነዋሪዎችን #ቅሬታ መነሻ በማድረግ የከተማውን ሊቀመንበር አቶ አዳነ ነጋሽን በስልክ ያነጋገረችው #ዘቢዳር ሚዲያ ችግሩ እውነት ስለመሆኑ ከሊቀመንበሩ አረጋግጣለች።

የችግሩ መንስኤ የትራንስፎርመር #ብልሽት መሆኑን በመግለፅ "ችግሩ ከተፈጠረ ጀምሮ በተደጋጋሚ ለወረዳ ፣ለዞንና ለክልል ብናመለክትም 'ጠብቁ #ትራንስፎርመር ሲገኝ እናንተ ቅድሚያ እንድታገኙ እናደርጋለን' ከማለት የዘለለ ምላሽ ማግኘት አልቻልንም ሲሉ ገልፀዋል።

ኃላፊው አክለውም ከተማዋ የመብራት ተጠቃሚ መሆኗን ተከትሎ በርካታ ወጣቶች በተለያየ የሙያ ዘርፍ በስራ ዕድል #ፈጠራ ተሰማርተው የነበረ ቢሆንም በአሁን ሰአት ስራ አጥ ሆነው መቀመጣቸውን ተናግረዋል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ከ3 ነጥብ 8 ሚሊየን ብር በላይ በሆነ ወጪ 8 ሺ የጉራጊኛ ትምህርት መጽሀፍቶች ታትመው ለወረዳና ከተሞች መሰራጨታቸው የጉራጌ ዞን ትምህርት መምሪያ አስታወቀ፡፡

ህዳር 26/2017 ዓ.ል

መምሪያው የመፅሀፍቶች እጥረት ለመቅረፍ 8 ሺህ በዞኑ መንግስት የታተሙ የጉራጊኛ መፅሀፍቶች ለወረዳና ከተሞች ማሰራጨት መቻሉ ገልፀዋል፡፡

የጉራጌ ዞን ትምህርት መምሪያ ሀላፊ አቶ መብራቴ ወ/ማሪያም እንደገለፁት የተማሪዎች ውጤት ለማሻሻል በአጭር ጊዜ ከታቀዱ እቅዶች አንዱ የመማሪያና ማስተማሪያ መፅሀፍት ተደራሽ ማድረግ ነው፡፡

በመሆኑም ከ2016 ዓ.ም ጀምሮ የመጽሀፍት ችግር ለመቅረፍ እንደ ዞን መላው ህዝባችንና ባለሀብቱ በማሳተፍ ከ75 ሚሊየን ብር በላይ በማሰባሰብ ከ2 መቶ 55 ሺ በላይ ከ1-6ኛ ክፍል መፅሀፍ ተባዝቶ መሰራጨቱ አስታውሰዋል፡፡

እንደ አቶ መብራቴ ገለፃ ይህ ጅምር ይበልጥ በማጠናከር በ2017 እንደዞን ከ100 ሚሊየን ብር በላይ መላው ህዝባችን በማሳተፍ ከቅድመ መደበኛ እስከ 8ኛ ክፍል መፅሀፍ ለማሳተም ወደ ተግባራዊ እንቅስቃሴ መገባቱ ጠቁመዋል።

ከእነዚህም አንገብጋቢ የነበረው ከቅድመ መደበኛ እስከ 2ኛ ክፍል የጉራጊኛ የአፍ መፍቻ ትምህርት መፅሀፍ የዞናችን መንግስት ልዩ ትኩረት ሰጥቶ በመደበው በጀት በአጭር ጊዜ 8 ሺህ መፅሀፍቶች ታትመው ተሰራጭተዋል ብለዋል፡፡

በዞናችን የጉራጊኛ ቋንቋ በቅድመ መደበኛ በሙከራ ደረጃ በመጀመር እና አጠናክሮ ለማስቀጠል ሰፊ ስራዎች ተሰርቷል ተብሏል።

የጉራጊኛ ቋንቋ በሙከራ ደረጃ በመነሳት በተሰሩ ስራዎች በአሁን ሰአት በሁሉም ቅደመ መደበኛ ትምህርት ቤቶች እና በአንደኛ ክፍል እንደ አንድ የትምህርት አይነት እየተሰጠ ሲሆን በ2ኛ ክፍል ደግሞ በ18 ትምህርት ቤቶች የሙከራ ትግበራ ስራ መጀመሩ ተናግረዋል።

ለዚህም መጽሀፍቶች የማሳተም ፣ለመምህራን ስልጠናዎችን የመስጠት እና ልዩ ልዩ ድጋፎች መደረጋቸው ተናግረው ተማሪዎችም የበለጠ ደስተኛ ሁነው በመማር ላይ እንደሚገኙ አስገንዝበዋል።

መረጃውን ያገኘነው ከዞኑ የመንግሰት ኮሚኒኬሽን ነው።

ይህንን ቻናል ተወዳጁት ታተርፉበታላችሁ!

እስኪ ስለዚህ አስገራሚ የቴሌግራም ቻናልህ ከተሰጡ ምስክርነቶች አንዱን እናጋራችሁ!

ወንድሜ ክብሩ፤ የቴሌግራም ቻናልህ አስገራሚ ነው፡፡ ብዙ የሚነበቡ Extracts ፖስት አድርገሃል፡፡ በአዲስ አድማስ ጋዜጣ “ማራኪ አንቀጾች” ብለን እንደምናወጣው ዓይነት ነው፡፡ ምስሎችና የመጽሐፍ ሽፋን ቢኖረው ደግሞ ቻናሉን የበለጠ ሳቢና ማራኪ ያደርገዋል፡፡

የማራኪ አንቀጾቹን እጥር ምጥን ማለት ወድጄዋለሁ፡፡ ከአዳዲስ መጻሕፍት ብቻ ሳይሆን ከድሮዎቹም የተመረጡ አንቀጾች ፖስት መደረጋቸው ሸጋ ነው፡፡ የእንደዚህ ያሉ ቻናሎች መበራከት የተፋዘዘውን የንባብ ባህልና ልማድ ያነቃቃሉ ብዬ ተስፋ አደርጋለሁ፡፡ ዘመኑ የዲጂታል ነውና፡፡

ይኼን የመሰለ ግሩም ቻናል በርካታ ተከታዮችና ጎብኚዎች ሊኖሩት ይገባል የሚል እምነት አለኝ፡፡ ስለዚህም በስፋት ፕሮሞት መደረግ አለበት፡፡ Kibru Books የቴሌግራም ቻናል፣ ፌስቡክ ቢኖረውም ጠቃሚ ነው ብዬ አስባለሁ፡፡

በነገራችን ላይ አዳዲስ መጻሕፍት ሲታተሙና ሲወጡ ዜናው እንዲሰራና መረጃው ለንባብ ምዕመኑ እንዲደርስ ብትልክልኝ ደስ ይለኛል፡፡ አሪፍ መጻሕፍት ሲወጡ (በተለይ አንተ ያነበብካቸው) አልፎ አልፎ ብትልክልኝም አይከፋኝም፡፡ ለማንበብም ለማስተዋወቅም፡፡

በነገራችን ላይ አዲስ አድማስ ከመቼውም ጊዜ የበለጠ አሁን ላይ መጻሕፍት ላይ ሪቪው በመሥራት፣ መጻሕፍትና ንባብን ፕሮሞት እያደረገ ይገኛል፡፡ አስተውለህ ከሆነ በአንድ ዕትም ቢያንስ ሁለት የመጻሕፍት ሪቪዎች እየወጡ ነው - በዩኒቨርስቲ የሥነጽሁፍ መምህራን በጥልቀት የተሰሩ፡፡

አዲስ አድማስ ላለፉት 25 ዓመታት ለሥነጽሁፍና ባጠቃላይ ለጥበብ ሰፊ ቦታና ልዩ ትኩረት በመስጠት ከአሜሪካው ኒውዮርከር ጋር ይስተካከላል ቢባል ማጋነን አይሆንም፡፡

ግን ሳልጠየቅ ይሄን ሁሉ የምለፈልፈው ለምንድን ነው? አንዳንድ ቀን እኮ ይሄው ነው፡፡ ለማንኛውም አንባቢን ያብዛልን፡፡ ያለመጻሕፍትና ንባብ አገርን መገንባት ዘበት ነውና፡፡

በሥራህ ሁሉ ስኬትን እመኝልሃለሁ፡፡

https://t.me/kibrubook

የሕግ ባለሙያውና ጠበቃው ምን ገጠማቸው ?

" ቅስም ይሰብራል ! " - የሕግ ባለሙያና ጠበቃ አንዷለም በውቀቱ

🔴 " ሰፈሩ መፍረሱና  መልሶ መልማቱ ላይ ተቃውሞ የሌለውን ኮሚኒቲ በ2 እና በ3 ሰአት እያዋከቡ ማስወጣት መውደቂያውን ሳያውቅ ማሳቀቅ መጨረሻው ይሄ ነው !! "

የሕግ ባለሙያና ጠበቃ የሆኑት አንዷለም በውቀቱ ዛሬ እጅግ ቅስማቸውን የሰበረ ክስተት እንደገጠማቸው ገልጸዋል።

ነገሩ እንዲህ ነው ...

ባለፈው አርብ " ፒኮክ መናፈሻ " አካባቢ አትክልት በማምረት ስራ የሚተዳደሩ ቤተሰቦችና ልጆቻቸው ቢሯቸው ይመጣሉ።

እነዚሁ ነዋሪዎች " ሰፈሩ ለልማት ሊነሳ ነው እየተባለ ነው። ከወላጆቻችን ዘመን ጀምሮ በአካባቢው ለ73 አመታት ቆይተናል። ድንገት ተነሱ ብንባል ምን ይዋጠን!? " ሲሉ ይገልጹላቸዋል።

እሳቸውም " መጀመሪያ የምትሄዱበትን ቦታ ማመቻቸት የመንግስት ግዴታ ነው። ያ ሳይሆን ለማስነሳት እንቅስቃሴ የሚደረግ ቢሆን ለፍርድ ቤት አቤቱታ አቅርቤ እግድ እንዲሰጣችሁ አደርጋለሁ ! " ብለዋቸው ይለያያሉ።

ቅዳሜ ጉዳዩ የሚታይበትን አግባብ ሲያዘጋጁ እንደዋሉ የሚናገሩት የሕግ ባለሙያው ፤ እሁድ ጠዋት ግን ስልክ ይደወልላቸው። በዚህም " ከቤተክርስትያን ስንመለስ ቤታችን እየፈረሰ አገኘነው " ሲሉ እነዚሁ ቤተሰቦች ይነግሯቸዋል።

እሳቸውም ከባልደረባቸው ጋር ወደ ቦታው ሄዱ።

አፅናንተዋቸው " መትረፍ የሚችለውን ለማስቆም እንሞክራለን " ይሏቸዋል።

እስከ ማታ ድረስ ለኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብት ኮሚሽን ጨምሮ ለሚመለከታቸው አካላት የህግ አቤቱታዎችን ሲያዘጋጁ ያመሻሉ።

ሰኞ ጠዋት ኮሚኒቲው ህጋዊ የህብረት ስራ ማህበር ያላቸው በመሆኑ በማህበራቸው ስም ሊቀመንበሩ አቶ ዱላ ኑርጋ ውክልና እንዲሰጧቸው እንደተነጋገሩ የሕግ ባለሙያው አመክተዋል።

ትላንት ከሰአት ሊቀመንበሩ የጠበቃ ውክልና ለመስጠት የማህበሩን የመመስረቻ ጽሁፍ ስላጡት ለማክሰኞ ጠዋት እንደሚሰጧቸው ቀጥሮ ይይዛሉ።

ዛሬ ጠዋት ሊቀመንበሩ አቶ ዱላ ከቤታቸው ሲወጡ ግን የማህበሩ አባላት ሰፈር ውስጥ ለማፍረሻ የመጣ ዶዘር ቆሟል።

ሌሎች አባላቶች ውክልና ለመስጠት ውልና ማስረጃ እየጠበቋቸው ነበር።

እንደ ሕግ ባለሙያው ማብራሪያ ሊቀመንበሩ አብራቸው ከቤት የወጡትን ባለቤታቸውን " መጣሁ እየሄድሽ ጠብቂኝ ! " ብለዋቸው ወደ ቤት ይመለሳሉ።

በኃላም በአንዲት ቀጭን ሲባጎ እራሳቸውን አንጠልጥለው  እንደተገኘ አስረድተዋል።

የሕግ ባለሙያው ዛሬ ጠዋት 3:00 ላይ አቤቱታውን ይዘው የአቶ ዱላን ስልክ ሲጠብቁ እንደነበር ገልጸዋል። መጨረሻው ግን ፍጹም አሳዛኝ ነው የሆነ።

" ሰፈሩ መፍረሱና  መልሶ መልማቱ ላይ ተቃውሞ የሌለውን ኮሚኒቲ በ2 እና በ3 ሰአት እያዋከቡ ማስወጣት መውደቂያውን ሳያውቅ ማሳቀቅ መጨረሻው ይሄ ነው " ሲሉ የሕግ ባለሙያው ሁኔታውን በሀዘን ገልጸዋል።

" አቶ ዱላ ለ20 አመት ያህል በሊቀመንበርነት ያገለገሉትን ከ70 አመት በላይ በአንድ ቦታ የቆየውን ለፍቶ አዳሪ ማህበረሰብ ' ፌይል አደርጌያቸዋለሁ ' ብለው እራሳቸውን አጥፍተዋል " ያሉት የሕግ ባለሙያው " እኔም ያንን ኮሚኒቲ ፌይል አድርጌዋለሁ። ትላንት አቤቱታውን ባስገባ ምናልባት ሊቀመንበሩ ከውሳኔው ይቆጠብ ይሆን?! ከጠዋት ጀምሮ በሰቀቀን ውስጥ ነኝ! ቀብራቸው ነገ ይፈጸማል! ነፍሳቸውን ፈጣሪ ይቀበላት!! " ሲሉ ቃላቸውን ደምድመዋል።

#AddisAbaba

@tikvahethiopia

#ይህ በምስሉ የምትመለከቱት ሃይደር ሙባሪክ የተባለ በጉራጌ ዞን ጌታ ወረዳ ተወልዶ ያደገ ገና ዕድሜው በ20ዎቹ መጀመሪያ ላይ የሚገኝ ሮጦ ያልጠገበ ወጣት ሲሆን በአጥንት ኢንፌክሽን ለረጅም አመታት እየተሰቃየ ይገኛል ። በብዙ ሆስፒታሎች ህክምና ለማድረግ ተሞክሮም በቀላሉ የሚታከም እንዳልሆነ ሙሉ ኦፕሬሽን እንደሚያስፈልገው ዶክተሮች አረጋግጠዋል። ታዲያ ለህክምናው 1,200,000 (አንድ ሚሊዮን ሁለት መቶ ሺህ) ብር የተጠየቀ ሲሆን ቤተሰቦቹ ይህንን ገንዘብ ስሌላቸው ልጃቸው በገንዘብ እጥረት ምክኒያት እግሩን በወጣትነት እድሜው እያጣው እንደሆነ እያዩ እናት በለቅሶ አባትም በጭንቀት ተውጠዋልና ልጄን አድኑልኝ ያላችሁን ተባበሩኝ ሲሉ እጃቸው ወደ ደጋግ የሃገር ልጆች ዘርግተዋልና እናግዛቸው።
የባንክ ቁጥር:-
የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ
1000629694351 ሃይደር ሙባረክ
1000295596515 ሙባሪክ ሸሪፍ

ለበለጠ መረጃ +251910525319
ደውለው ማውራት እና አብሽር ማለት ይችላሉ።
# የላካቹበት ደረሰኝ አስተያየት መስጫው ላይ ብታሰፍሩልን ለኸይር ማነሳሻ እንጠቀመዋለን 🙏🙏

#ፖስቱ ሰዎች ጋር እንዲደርስ ሼር በማድረግ እንድትተባበሩ በፈጣሪ ስም ትጠየቃላችሁ 🙏🙏

ማስታወቂያ

ከ1920ዎቹ ጀምሮ የእምድብር 1ኛና መለስተኛ 2ኛ ደረጃ ትም/ቤት በጉራጌ እና አካባቢው ድንቅ ምሁራንን ያፈራ፤ አንጋፋ የትምህር ማእከል በመሆንም ለብዙዎች ባለውለታ የሆነ አይን ገላጭ የትምህርት እና የእውቀት ማእከል ነው፡፡

ይህ የትምህርት እና የታሪክ ተቋም አሁን ላይ በአገልግሎት ብዛት የተጎዳና የፈራረሰ በመሆኑ መሰረታዊ ጥገና ፈልጋል፡፡

በመሆኑም ይህንን የታሪክ እና እውቀት ማእከል የሆነው የእምድብር 1ኛና መለስተኛ 2ኛ ደረጃ ትም/ቤት መልሶ ግንባታ ላማካሔድ የምክክር፣ የገቢ እና የትምህርት መርጃዎች ማሰባሰቢያ መድረክ ተዘጋጀ በመሆኑ የቀድሞ ተማዎች፤ በጎ ፍቀደኞች፣ የጉራጌ ተወላጆችና ወዳጆች፤ በሁሉም ደረጃ የሚገኙ የመንግስት ስራ ሃላፊዎች በተገኙበት ሕዳር 15 ቀን 2017 ዓ.ም ከጠዋቱ 3፡00 ጀምሮ በተግባረ ዕድ ቴክኒክ ኮሌድ እንድትገኙ በበጎነት ተጋብዛችኃል፡፡

በትምህርት ልማት ላይ በጎ አሻራ ማኖር ለምትሹ እና የዚህ ት/ቤት ባለደራዎች ሁሉ በመርኃ ግብሩ ላይ በመገኘት ታሪካዊና ሞራላዊ ግዴታችሁን እንደትወጡ በአክብሮት እየጠየቅን በ0911169836 ወይም 0911879963 በመደወል የበለጠ መረጃ ማግኘት ትችላላችሁ፡፡

የእምድብር 1ኛና መለስተኛ 2ኛ ደረጃ ትም/ቤት መልሶ ግንባታ አስተባባሪ ኮሚቴ

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ፍርድ ቤቱ በጀምበር አብዶ መዝገብ ክስ በተመሰረተባቸው ተከሳሾች ምስክር ለመስማት ለታህሳስ 02 ቀጠረ

#ዘቢዳር_ቲዩብ ህዳር 02/2017 ዓ.ል

ከጉራጌ የክልልነት ጥያቄ ጋር በተገናኘ በቡታጀራ ከተማ ፖሊስ ጣቢያ ለወራት በእስር ቆይተው በዐቃቤ ህግ ክስ የተመሰረተባቸው እነ ጀምበር አብዶ (21 ሰዎች) ቀደም ሲል ፍርድ ቤቱ ለዛሬ ህዳር ሁለት የዐቃቤ ህግ ምስክር ለመስማት ቀጥሮ የነበረ ቢሆንም ዐቃቤ ህግ ምስክሮችን አሟልቶ ባለማቅረቡ ፍርድ ቤቱ ለታህሳስ 02 ተለዋጭ ቀጠሮ ሰጥቷል።

ዐቃቤ ህግ 30 የሰው ምስክሮችን ለማቅረብ አስመዝግቦ የነበረ ቢሆንም በዛሬው ችሎት ማቅረብ የቻለው 3 የክልሉ ልዩ ኃይል አባላት የነበሩ ፖሊሶችን ብቻ ነው።

ዐቃቤ ህግ ለቀጣይ ቀጠሮ ቀሪ ምስክሮችን አሟልቶ እንደሚያቀርብ የገለፀ ሲሆን ዳኛው በቀጣይ ታህሣሥ 02, 03 እና 04 የዐቃቤ ህግ ምስክሮች ለመስማት ምስክሮች ለመገኘት ፍቃደኛ ካልሆኑ ፖሊስ አስሮ እንዲያቀርብ አዟል።

የተከሳሾች ጠበቃ አቶ ጌዲኦን ቦጋለ በበኩላቸው ዐቃቤ ህግ በቀጣይ ቀጠሮ ምስክሮችን አቅርቦ ምስክርነት ማስደመጥ ካልቻለ የተወሰኑ ደምበኞቻቸው ክሳቸውን እየተከታተሉ ያለው የዋስትና መብት ተነፍገው በማረሚያ ሆነው በመሆኑ ፍርድ ቤቱ ይህንን ከግንዛቤ በማስገባት መዝገቡን እንዲያቋርጠው ጠይቀዋል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ተገኝታለች

#አፋልጉን
እህታችን አማረች ገብሬ በቀን 28/02/17 ከቤት እንደወጣች አልተመለሰችም ።ትንሽ የአእምሮ ህመም ያለባት ሲሆን በእለቱ ከምትኖርበት አሸዋ ሜዳ አካባቢ ከቤት ስትወጣ የለበሰችው ቡኒ ጃኬትና ጥቁር በነጭ ነጠብጣብ ጉርድ ቀሚስ ነበር።ይህች እህታችን ያያችሁ በዚህ ስልክ አሳውቁን። በ0911929247 / 0911041775
በተሰቦቿ።

መረጃውን ለሌሎች በማጋራት ተባበሩን።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

"የገጠር ኮሪደር" የኢትዮጵያ ገጠሮችን በጉራጌ ጀፎረ ዲዛይን ለመስራት ያለመ ይመስላል።
/በመሐመድ አብራር\

እውነት ከሆነና ከተሳካ ይህ እርምጃ በኢትዮጵያ ገጠሮች የአገልግሎት አሰጣጥን የማዘመን አቅም ይኖረዋል።

የጀፎረን ጥበብ መቅዳት ግን ቀላል የሚሆን አይመስለኝም። ጀፎረ በዘመናት ሂደት ከማህበረሰብ ስልጣኔና ባህላዊ ህግ ጋር እያደገ የመጣ ልዩ የጉራጌ ገፅታ እንደመሆኑ በቀላሉ በሌሎች አካባቢዎች ይደገማል የሚል እምነት የለኝም። ከወጪ አንፃርም ቢሆን ቀላል ኢንቨስትመንት የሚጠይቅ አይሆንም። ከጉራጌ ጀፎረዎች አንዳንዶቹ በጥንት ዘመን ገደላማና የተሸረሸሩ ቦታዎች በአፈር በመሙላት የተስተካከሉ መሆናቸው ይታወቃል።

ጉራጌ በመንደሩ ሲኖር እንደማህበረሰብ በጋራ ሊኖረው ከሚፈልጋቸው ነገሮች አንዱ ጥሩ ጀፎረ ነው። ከመሬቱ የተሻለውን ለጀፎረው ይሰጣል። ለዚህም ነው ጉራጌ እርስ በርሱ ከሚፎካከርባቸው ነገሮችም አንዱ የጀፎረው ደረጃ የሆነው። ደረጃውን የጠበቀ ጀፎረ አንድን አካባቢ ስሙ ከፍ አድርገው ከሚያስጠሩ ነገሮች ዋነኛው ነው። ሰው እራሱ ሲጠራ የእንትን ጀፎረ ልጅ እየተባለ ይጠራል። በሁሉም ቤተ ጉራጌ አካባቢዎች በስፋት፣ ርዝመት፣ በአጥር ደረጃቸው፣ በማረፊያ ጥላቸው፣ ወዘተ… ስመ ጥር የሆኑ ጀፎረዎች እንዳሉ ልብ ይሏል።

እንደ ጉራጌ ጀፎረ ያለ ኮሪደር ሲታሰብ ከሞላ ጎደል ጀፎረን የፈጠሩትና ጠብቀው ያቆዩት የወልና የግል የአስተሳሰብና የህግ ማዕቀፎች መቅዳት ይጠይቃል። እነዚህ ደግሞ ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ በቀላሉ የሚቀዱ አይደሉም።

ጀፎረ ትልቅ ሃብት ነው፤ የችግኝ እርሻም የመኪና መንገድም አታድርጉት የምንለው በምክንያት ነው። ጀፎረ የሚዳሰስ፣ የሚታይ ቋሚ ቅርስ ነው። የጉራጌን መንደር ልዩ መገለጫ ብቻ ሳይሆን የሰው ልጅ ስልጣኔ እየጨመረ በመጣ ቁጥር ተፈላጊነቱና ዋጋው እያደገ የሚሄድ ትውልድና ዘመን ተሻጋሪ የወል ሃብት ነው።

ለመሆኑ ጀፎረን በዩኔስኮ ለማስመዝገብ ተጀምሮ የነበረው እንቅስቃሴ ከምን ደረሰ? ፎቶው ከጉራጌ ክልል ነው!

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

በኦሮሚያ ክልል በምስራቅ ሸዋ ዞን በዱግዳ ወረዳ የተገደሉና ቤት ንብረታቸው የወደመባቸው ተጎጂዎች ስም ዝርዝር

በኩሬ ጋሌ ቢጢሰና ደርባ አካባቢ ቤትና ንብረት ብቻ የወደመባቸው ሰዎች ዝርዝር

ሙላቱ ሳሙኤል፣ ተዘከረኝ ሳሙኤል፣ አቡ ሃብቴ፣ የሟች ታሪኩ መንግስቱ ቤት፣ ጥላሁን ከበደ፣ ፎሊስ አርጎ፣ ቦጋለ ፈለቅ፣ አቡ ወልዱ፣ ዱቱ ጉርሜሳ፣ ዘነበ ጉርሜሳ፣ የሟች ማሩ ገብረሰምበት ቤት፣ መቻል አሰፋ፣ ጃርሶ ሲማ፣ አድማሱ አብሹ፣ ደረጀ አብሹ፣ ተስፋዬ አብሹ፣ ኑሬ አብሹ፣ ሲሳይ ወልዱ፣ ኩርፋ ሃዋስ፣ ሃብታሙ ማቶ፣ ደጂ ሞላ፣ ሞላ ጃምቦ፣ አለማሁ ነጋሽ፣ መሰለ ነጋሽ፣ ተሙኔ ገላሼ፣ ብርዞ ፈይሳ፣ በላቸው ማቶ፣ ሞላ ኪዳኔ፣ ምትኩ ወገኔ፣ ለሚ ኢሬሳ፣ ወርጂ ጂማ፣ አሰፋ ዶሬ፣ ታደለ መቻል፣ ጌታቸው ወልዴ፣ አበጋዝ በዳሳ ፎሌ፣ ጉታ በዳሶ፣ አቡ ትላሁን፣ መላኩ ዘርጋ፣ መቴ ኦብሴ፣ ሶሬሳ መቴ፣ አባቤ ሞላ፣ ጋዲሳ አባቤ፣ አለሙ ሶሬሳ፣ አደባይ ሶሬሳ፣ ብርሃኑ መኮንን፣ ስለሺ መኮንን፣ ዘነበ ስለሺ፣ አቡሌ ሰጤ፣ ሶሬሳ ባቲ

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

በምስሉ ላይ የሚታየው ወንድማችን ሙፍቲህ አህመድ ፊሊዶሮ ቤሮ ሰፈር መታወቂያውን እቤት ውስጥ ጥሎ ጠፍቶብናል። ሙፍቲህ የአእምሮ ህመምተኛ ነው። ለአላህ ብላችሁ ይሄን መረጃ በማሰራጨት ተባበሩን። አይቼዋለሁ ወይም ያለበት አውቃለሁ የሚል ሰው ካለ በ0912634651/0953441764 እንድተሳውቁን በአላህ ስም እንጠይቃቸዋለን።
ፈላጊ ቤተሰቦቹ

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

የመርካቶና የመርካቶ ነጋዴዎች አጭር ታሪክ
/መላኩ ይርዳው/

የመርካቶ ምስረታ መነሻው የፋሺስት #ጣልያን ወረራ ነው፡፡ ጣልያኖች ኢትዮጵያን በወረሩበት ወቅት (በ1928 ዓ.ም) ነጭና ጥቁር ተቀላቅሎ እንዳይገበያይ በመፈለግ ለራሳቸውና ለሌሎች ነጮች የሚሆን የገበያ ማዕከል ፒያሳ፣ አራት ኪሎና ካዛንችስ ላይ ሲመሰርቱ ለጥቁሩ (ኢትዮጵያዊው) ማህበረሰብ አዲስ ከተማ ተብሎ በሚጠራው ጫካ በነበረ ስፍራ መርካቶ ኢንዲጂኖ በሚል ስያሜ አዲስ የገበያ ማዕከል መሰረቱ፡፡ መርካቶ ማለት በጣልያንኛ ገበያ ማለት ነው፡፡

በወቅቱ ሀገራችን ውስጥ ንግዱን የተቆጣጠሩት ጣልያኖች፣ አረቦች፣ የመኖች፣ አርመኖችና ህንዶች የበነሩ ቢሆንም ከውጭ ነገዴዎቹ ስር ሆነው የሚሰሩና የራሳቸው ንግድ የነበራቸው ጥቂት ጉራጌዎች ነበሩ፡፡ #ጉራጌዎቹ በአብዛኛው የተሰማሩት ልብስ ስፌት ላይ ሲሆን ከጅምላ አከፋፋይ የውጭ ዜጋ ነጋዴዎች ሸቀጥ እየተረከቡ የሚቸረችሩም እንደነበሩ ታሪክ ያስረዳል፡፡

ጣልያን #ኢትዮጵያዊያን አርበኞች ከእንግሊዝ ጦር ጋር በመተባበር ከሀገር ካስወጡትና ቀዳማዊ ኃ/ሥላሴ ወደ ሀገር ተመልሰው መንግስት ከመሰረቱ በኋላ በከተማው ህዝቡን የሚፈልገውን ሸቀጥ የሚያቀርቡና አገልግሎት የሚሰጡ በቂ ሱቆችና የአገልግሎት ማዕከላት ስላልነበሩ 75 ወጣት ኢትዮጵያዊያን ተመልምለው ሱቅ በደረቴ እና ሊስትሮ እንዲሰሩ ተደረጉ፡፡

በዚያ ዘመን በአብዛኛው የሀገራችን ህዝብ እንዲህ አይነት ስራዎችም ሆነ አጠቃላይ የንግድ ስራ እንደ ነውር ይታይ ስለነበር ሀሳቡን ተቀብለው ወደ ስራ የገቡት አብዛኞቹ ጉራጌዎች ነበሩ፡፡ ከነዚህ ምልምሎች ውስጥ በኢትዮጵያ የአንተርፕረነርሺፕ ታሪክ ትልቁን የማዕዘን ድንጋይ ያስቀመጡት ቀኝ አዝማች #ተካ_ኤገኖ ይገኙበታል፡፡

በ1928 ዓ.ም በጣሊያኖች ሀሳብ የተመሰረተው መርካቶ መነሻ ሀሳቡ የጣልያኖች ቢሆንም ከምስረታው እስከ እድገቱ የጉራጌዎች የእጅ ስራ ውጤት ነው፡፡ በጣልያን ወረራ ዘመን (1928-1933) ከመርካቶ #ነጋዴ|ዎች በቀር ገንዘብ የሚያንቀሳቅስ የሀገሬው ሰው እምብዛም ስለ ነበር በወረራው ወቅትም ሆነ ጣሊያን ከሀገራችን ከወጣ በኋላ ዳግም ወደ መንበሩ የተመለሰው የጃኖ ሆይ መንግስት መሰረቱ እስኪጸና ሀገሪቷ ለሚያስፈልጋት ነገር ሁሉ እጇን የምትዘረጋው ወደ መርካቶ ነበር፡፡

ሀሪቷ በፋሺስት ጣሊያን ወረረራ ስር በነበረችበት ወቅት የመርካቶ ነጋዴዎች ገንዘብ እያዋጡ በየጫካው እየተዋደቁ ለነበሩ አርበኞች ይልኩ ነበር፡፡ ጣልያን ተወግዶ #ቀዳማዊ ኃ/ሥላሴ ከስደት ከተመለሱም በኋላ ለመንግስት ማቋቋሚያ ገንዘብ ይሰጡ ነበር፡፡ ለቤተ-መንግስት ምንጣፍ ከማቅረብ አንስቶ ለጦር ሰራዊቱ ለሁለት ዓመት ደሞዝ የከፈሉት የመርካቶ ነጋዴዎች እንደ ነበሩ ታሪክ ከትቦታል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ከጣልያን ወረራ በኋላ ወደ መንበሩ የተመለሰው የጃኖ ሆይ መንግስት ከነዚህ ባለሀብቶች ለበርካታ ዓመታት ገንዘብ ይበደር ነበር፤ ሂደቱም አባ ሀና የተባሉ ሰው ያስፈጽሙት እንደ ነበር ተጽፈፏል፡፡

#ጥበቡ_በለጠ በሰራው አንድ ዶክመንተሪ ላይ ‘‘የመርካቶ ነጋዴዎች በፋሺስት ወረራ ወቅትና ከወረራው በኋላ ስርዓተ-መንግስቱ እስኪጠናከር ሀገራቸውን በገንዘብ እየደጎሙ ሀገር ያቆዩ ባለታሪኮች እንደሆኑ ዜና ገድላቸው ያወሳል፡፡’’ ይላል፡፡

የመርካቶና የመርካቶ ነጋዴዎች ታሪክ ‘‘ከእንጦጦ ሀሙስ ገበያ እስከ መርካቶ’’ በተሰኘው የብርሃኑ ሰሙ መጽሐፍ በጥልቀት ተጽፏል፡፡ ከዚህ ባሻገር የአዲስ አበባ #ዩኒቨርሲቲ የድህረ-ምረቃ መመረቂያ ጥናታቸውን ከመርካቶ ተነስተው በ50ዎቹ 800 ሰራተኞችን ቀጥሮ የሚያሰራውን፣ የኢትዮጵያ መንግስት ከአለም #ባንክ ብድር እንዲያገኝ ለናሙና ያሳየው የነበረውን ትልቅ የአግሮ ኢንደስትሪ ድርጅት የመሰረቱት ቀኝ አዝማች ተካ ኤገኖንና የመርካቶ አባት በመባል የሚታወቁትን ቀኝ አዝማች ሞላ ማሩን ታሪክ ላይ የሰሩት የታሪክ ተመራማሪው አቶ መኮንን ተገኝ ታሪኩን ከትበው አስቀርተውታል፡፡

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

እናትና ልጅ በእሳት አደጋ ሕይወታቸውን ተነጠቁ።
===============================

በሸገር ከተማ ወለቴ ዘጠኝ ቁጥር መታጠፊያ በተለምዶ ሃረር ዳቦ ተብሎ በሚጠራው ሰፈር ዛሬ ማክሰኞ ጥቅምት 26/2017 ዓ.ል ከቀኑ 8:00 ሰዓት አካባቢ በንግድ ቦታዎች ላይ በተነሳ ድንገተኛ የእሳት ቃጠሎ አደጋ አንድ ህፃን ልጅ እና እናት ተቃጥለው ሕይወታቸው ሲያልፍ በቆርቆሮ/ኮንቴነር የተሰሩ ሱቆች ሙሉ ለሙሉ ወድመዋል።

እናት ውስጥ የቀረችውን ልጇን ልታወጣ በገባችበት እሳቱ እዛው አስቀርቷታል።

እሳቱ ሳይዛመት እና የበለጠ ጉዳት ሳያደርስ በአካባቢው ማህበረሰብ ርብርብ መቆጣጠር ተችሏል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ዳንኤል ታደሰ

ዳንኤል ታደሰ ከእናቱ ከወ / ሮ ፋንታዬ ሩፋኤል እና ከአባቱ ከፊታውራሪ ታደሰ ማርቆስ በአዲስ አበባ ከተማ ታኅሳስ 23 ቀን ፣ 1934 .ም . ተወለደ:: የመጀመሪያ እና የሁለተኛ ደረጃ ትምህርቱን የተከታተለው አዲስ አበባ ተፈሪ መኮንን እና እንዲሁም ሊሴ ገብረማርያም ትምህርት ቤት ነበር። ዳንኤል፣ በሊሴ ገብረማርያም ቆይታው ከክፍሉ በተደጋጋሚ ከፍተኛውን ውጤት በማምጣት የትምህርት ቤት ጓደኞቹ ያስታውሱታል ።

በመስከረም 1952 ዓ.ም. የሁለተኛ ደረጃ ትምህርቱን አጠናቆ፣ በፈረንሳይ የትምህርት ሥርዓት ባካሎሪያ የተባለውን ፈተና በአጥጋቢ ውጤት ካለፈ በኋላ የነጻ የትምህርት ዕድል አግኝቶ ወደ ፈረንሣይ አገር አቀና። በዚያን ወቅት የ18 ዓመት ወጣት ነበር ።

በመጀመሪያ ትምህርቱን የተከታተለውም ፣ ፈረንሳይ በሊዮን ከተማ በሚገኘው የሊዮን የተግባር ሳይንስ ኢንስቲትዩት ነበር። በዚህ ተቋም ትምህርቱን ለአራት ዓመታት ከተከታተለ በኋላ በ1955 ዓ.ም. በምህንድስና የባችለር ኦፍ ሳይንስ ዲግሪውን ተቀበለ። ለትምህርት በነበረው ፍቅር የተነሳ የምህንድስና ትምህርቱን እንዳጠናቀቀ ወደ ፓሪስ በመሄድ ብዙ እውቅ የአገር እና የድርጅት መሪዎችን በማፍራት በሚታወቀው የፖለቲካል ሳይንስ ብሔራዊ ኢንስቲትዩት በመግባት ትምህርቱን ለሁለት ዓመታት ከተከታተለ በኋላ በኢኮኖሚክስ ሳይንስ ተጨማሪ ዲግሪ አገኘ ።

በፓሪስ ቆይታው ወቅት በአውሮጳ የኢትዮጵያ ተማሪዎች ማኅበር ውስጥ ኃይሌ ፊዳን ከመሳሰሉ በንቃት ከሚሳተፉት የፖለቲካ ግንባር ቀደም ተማሪዎች መሃል አንዱ ነበር። ከዚህም በተጨማሪ በፓሪስ የአፍሪካ ተማሪዎች ፌዴሬሽን ውስጥ የጎላ ሚና ነበረው። በዚህም ተሳትፎው በኋላ የጊኒ እና የአፍሪካ አንድነት ድርጅት መሪ ለመሆን ከበቃው አልፋ ኮንዴና ፣ እንዲሁም ከእውቁ የሴኔጋል የታሪክ ተመራማሪ ከሼክ አንታ ዲዮፕ ጋር እጅግ የቅርብ ትውውቅ እና ጓደኝነት አፍርቶ ነበር።

በ1958 ዓ.ም. ዳንኤል በፓሪስ የነበረውን ትምህርቱን ካጠናቀቀ በኋላ ወደ አገሩ ተመልሶ በመጀመሪያ በኢትዮ ጂቡቲ የምድር ባቡር ኩባንያ ፣ በኢትዮጵያ አየር መንገድ እንዲሁም የብርሃንና ሰላም ማተሚያ ድርጅት ዋና ሥራ አስኪያጅ ሆኖ በሙያው አገልግሏል። ከጥቅምት 1961 እስከ ግንቦት 1961 ዓ.ም. ፈረንሣይ አገር ተጨማሪ ስልጠና ወስዷል ። ዳንኤል፣ በነሐሴ 1960 ዓ.ም. የተቋቋመውን የመላው ኢትዮጵያ ሶሻሊስት ንቅናቄን ( መኢሶን ) ከመሰረቱት ጠንሳሽ አባላትና መሪዎች መሃል አንዱ ነበር።

ከየካቲት 1966 ዓ.ም. ሕዝባዊ አብዮት በፊትና ከዚያም በኋላ በአገር ቤት የመኢሶንን የኅቡዕ እንቅስቃሴዎች በማቀናበር እና በግንባር ቀደምነት በመምራት ከፍተኛ አስተዋጽኦ ነበረው። በ1966 ዓ.ም. በኀቡዕ ይበተኑ የነበሩ ጽሕፎችን በመጻፍና አርትኦት በማድረግም ይሳተፍ ነበር። በተለይም “ ሽሙጥ ” ተብላ ትታወቅ የነበረችውና በድብቅ “እንዳመቻት” የምትበተን ተወዳጅ የፖለቲካ አቃቂር ጋዜጣ አዘጋጅም ነበር።

ዳንኤል በየካቲት 1968 ዓ.ም የከተማ ልማት እና ቤቶቸ ሚኒስትር ሁኖ ተመደበ። የሚኒስቴር መሥሪያ ቤቱን በሚንስትርነት ከመቀላቀሉ በፊት የወጣው የከተማ ቦታ እና ትርፍ ቤት ዓዋጅ መሠረታዊ ቸግሮቸ እንደነበሩበት በመገንዘብ ጉድለቶቹን ለመቅረፍ ዳንኤል ያቀረበውን የማሻሻያ ረቂቅ ዓዋጅ ሥልጣን ላይ የነበረው የደርግ መንግሥት ሳይቀበለው ቀረ።

በነሐሴ 1969 ዓ/ም አጋማሸ መኢሶን ሂሳዊ ድጋፍ የሚለውን የትግል መሥመር ትቶ የታውቁ መሪዎቹን እና አባላቱን ኅቡዕ ማስባት ሲገደድ ዳንኤልም የቤቶች እና የከተማ ልማት ሚስትርት ሥልጣኑን፣ ባለቤቱን እና ሦስት ጨቅላ ልጆቹን ትቶ ከአዲስ አበባ ብዙ ሳይርቅ ሙሎ ወረዳ ለጊዜው በስውር እንዲቀመጥ ተወሰነ። እርሱ በኅቡዕ የነበረበት ስፍራ፣ የመኢሶን ጠቅላይ ኮሚቴ ዋና ጸሃፊ የነበረው ዶ/ር ከበደ መነሻ፣ ምትኩ ተርፋሳ፣ ደንቢ ዲሣሣ እና ደምበል አየለ ይገኙብት ነበር።

ነሐሴ 30 ቀን 1969 ዓ/ም ዳንኤል እና ጓዶቹ ያሉበት ስፍራ በደርግ የፀጥታ ሃይሎች ተከቦ እጅ እንዲሰጡ ሲጠየቁ ዳንኤል እና ዶ/ር ከበደ ከእነርሱ ወጣት የነበሩትን እና ያነሰ ድርጅታዊ ኃላፊነት የነበራቸውን ጓዶች አሰናብተው፣ እነርሱም ተሰነባብተው በያዙት መሣሪያ እራሳቸውን ሰዉ።

ይህ የግል ምቾታቸውን ትተው ለድርጅቱ ዓላማ መሳካት ከከፈሉት ዋጋ በተጨማሪ በሕይወታቸው የከፈሉት የመጨረሻው መስዋዕትነት ነበር።
ዳንኤል ለአገር የሚጠቅም እምቅ የአዕምሮ ጉልበትና ልምድ ነበረው። ቢሆንም ግን ይህቺ ሕዝቦቿ ከችግርና መከራ ተላቀው በደስታ እንዲኖሩባት የሚመኛትን አገሩን ሳያይ በለጋ የ35 ዓመት እድሜው ተቀጠፈ።

ዳንኤ ብዙ ስቃይ እና ሰቆቃ ከደረሰባትና ዛሬ በሕይወት ከምትገኘው የትዳር አጋሩ ከወ/ሮ እንጉዳይ በቀለ ሁለት ወንድ ልጆች እና አንዲት ሴት ልጅ እፍርቷል።

የመኢሶን ሰማዕታት
በጓዶቻቸው የተዘጋጀ
ገፅ70-72

የአባቱን ታታሪክ በጨረፍታ በዚህ ማስፈንጠሪያ ታገኙታላችሁ 👇🏽

https://www.facebook.com/share/vxQb23jDALgRyoK6/?mibextid=WC7FNe

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ስለ ጉራጌ ሌላኛው መልክ ማወቅ የሚፈልግ ማስታወሻ ይዞ ሊያደምጠው የሚገባ ቪዲዮ ነው። እንዳያመልጦ!

ይህ በመስል የተቀነባበረው የአንድ ምሁር የድምፅ ቃለ መጠይቅ ከ1966ቱ አብዮት መባቻ እስከ ቅድመ ኢሕዲግ የነበሩ የጉራጌ ሊሂቃን የፖለቲካ ርዕዮት፣ ሀገራዊ ተሳትፎ እና የወቅቱን ሁኔታ ከማህበረሰቡ የባህል ስሪት ጋር አስተሳስሮ ለመቃኘት የተሞከረበት ግሩም ዳሰሳ ነው።

አላማው ከትላንት ለመማር ለዛሬውም ዳራ እንዲሆን በማሰብ እንዲሁም የማህበረሰባችን የፖለቲካ ታሪክ ለመሰነድ መነሻ እንዲሆን በመሆኑ እንዲያደምጡት እና አስተያየት እንዲሰጡበት ሀሳቡን ከወደዱት ደግሞ ለሌሎችም እንዲያጋሩት በአክብሮት እንጠይቃለን!

https://youtu.be/lGso6lQCloQ?si=-vUJKJDPsu1T9Czl

ሰብስክራይብ ማድረጉ እንዳይረሳ!

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ይህ በፎቶ የምታዩት ልጅ በእኖር ወረዳ ኧሰኸር በሚባል ቀበሌ የተወለደ ሲሆን ስሙ ሙሃጅር አህመድ ይባላል እድሜው 23 ነው። በአሁን ሰአት በደም ካንሰር ተይዞ በጥቁር አንበሳ ሆስፒታል ተኝቶ እየታከመ ይገኛል። ቤተሰቡ ምንም የማሳከም አቅም የሌላቸው በመሆኑ የበኩላችሁ እንድትወጡ በፈጣሪ ስም እንማፀናለን። አሳካሚው ወንድሙ አብዱልሰመድ አህመድ

ስልክ ቁጥር 0911786544
የባንክ አካውንት 1000362457468 አብዱልሰመድ አህመድ ሁሴን

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ተወላጆች ያሰባሰቡትን ቁሳቁሶች ለየደቤ ት/ቤት አስረከቡ።

ነዋሪነታቸው አዲስ አበባ የሆኑ የደቤ ቀ/ገ/ማህበር ነዋሪዎች ከተለያዩ ግለሰቦች እና ድርጅቶች ያሰባሰቧቸውን የተለያዩ ቁሳቁሶችን በትምህርት ቤቱ በመገኘት ማክሰኞ ጥቅምት 19/2017 ዓ.ል የት/ቤቱ የወላጅ ኮሚቴዎችና የመንግሰት ኃላፊዎች በተገኙበት ለትምህርት ቤቱ ኃላፊዎች አስረክበዋል።

ቁሳቁሶቹ የአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ መምህር በሆኑት አቶ ዘሪሁን ብርሃኑ አማካኝነት የተሰባሰቡ ዲስክ ቶፕ ኮምፒተሮች ፣ የኮምፒውተር ጠረጴዛዎች፣ ፕሪንተሮችና አጋዥ የመማሪያ መጽሐፍቶች መሆናቸውን ታውቋል።

አቶ ዘሪሁን ቁሳቁሶችን ነዋሪነታቸውን በሃገረ እንግሊዝ ያደረጉ ወዳጆቻቸው በማስተባበር የተገኙ እንዲሁም አጋዥ መጽሐፍቶችን ደግሞ ከኢትዮጵያ ቤተ-መጽሐፍትና ቤተ መዛግብት አገልግሎት (ወመዘክር) እና ከዛጎል የመጽሐፍ ባንክ የተለገሱ መሆናቸውን ገልፀው ምስጋና አቅርበዋል።


ከየደቤ አንደኛና መለስተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት በተጨማሪም ከወመዘክር የተለገሱ ለሰስየና ግራር ትምህርት ቤቶች ለእያንዳንዳቸው አንድ መቶ (100) አጋዥ መጽሀፍት ተበርክቷል።

ትምህርት ቤቱም በተለያየ ጊዜ ድጋፍ ለሚያደርጉ ግለሰቦች የምስጋና የምስክር ወረቀት አበርክቷል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

"ድሃ የሚበላውን ቢያጣ የሚገብረውን አያጣም"
(በውስጥ መስመር የተላከ)


በዚህ ሳምንት ብቻ በከተማዋ በሚገኙ የተለያዩ የንግድ ማዕከሎች ነገዴዎችን የሚያስጨንቁ የተለያዩ ዘመቻዎች እየተደረጉ ነው። በአንዳንድ የንግድ ማዕከላት (ይርጋ ኃይሌን ጨምሮ) ሙሉ ሸቀጦች በመንግስት የፀጥታ ኃይሎች ተወስደዋል። በርካታ ሱቆች ታሽገዋል። ሌሎቹን ትቼ በራሴ የተከሰተውን አንድ ምሳሌ ብቻ ላንሳ።

ጉዳዩ የተፈፀመው መርካቶ ውስጥ በሚገኝ አንድ የንግድ ማዕከል ውስጥ ነው። የገቢዎች ሰራተኞች በብዛት ሆነው ወደ ምሰራበት የንግድ ማዕከል ገቡ። ከቢሮ ተፈርሞ የወጣ አንድ አይነት ደብዳቤ በዛ አድርገው ይዘዋል። ከዚያ እያንዳንዱ ሱቅ እየገቡ ከቢሮ ይዘው የመጡትን ደብዳቤ ለባለሱቆች እያስፈረሙ መስጠት ጀመሩ።

እኔ ያለሁበት ሱቅ ደረሱ። ንግድ ፈቃድ፣ ዜድ ሪፖርት ጠየቁኝ። ሰጠኋቸው። በያዙት ደብዳቤ ለ… ተብሎ በተፃፈው ቦታ ስሜን ፅፈው ፈርም ብለው ደብዳቤውን ሰጡኝ። ከመፈረሜ በፊት ደብዳቤውን ላንብበው አልኳቸውና ተቀበልኳቸው። ርዕሱ "የመጨረሻ ማስጠንቀቂያ" ይላል። የደብዳቤው ዋና ይዘት ሲነበብ «… ድርጅትዎ ለፈፀመው ሽያጭ ደረሰኝ በአግባቡ የማይሰጥ መሆኑ ተረጋግጧል። በመሆኑም ይህንን የመጨረሻ ማስጠንቀቂያ ሰጥተናል…" አይነት ነገር ነው።

ፈርም ሲሉኝ አልፈርምም አልኳቸው። ለምን አትፈርምም ሁሉም እየፈረመ ነው አሉኝ። "ምንም በማላውቀው ጉዳይ እንዴት ወንጀለኛ ነኝ ብለህ ፈርም ትሉኛላችሁ? ለመሆኑ ደረሰኝ ሳልቆርጥ ስለመሸጤ ማስረጃ አላችሁ? አልኳቸው። የለንም አሉኝ። ታዲያ የምን ማስጠንቀቂያ ነው? የምን የመጨረሻ ማስጠንቂያ ነው? ምን ዓይነት አሰራር ነው? ምን እየተካሄደ ነው?… ብዙ ጥያቄ አቀረብኩ።

ሰራተኞቹም "እኛ አስፈርሙ ተብሎ የተሰጠን ነው። ጥያቄ ካለህ ቢሮ ሄደህ መጠየቅ ትችላለህ። አሁን ፈርም አሉኝ። "ይቅርታ በማላውቀውና በማላምንበት ጉዳይ አልፈርምም። በማላውቀው ጉዳይ ወንጀለኛ ነኝ ብዬ አልፈርምም" አልኳቸው። የሱቁን ቁጥር መዝግበው ሄዱ።

መንግስት ነጋዴውን ለመበዝበዝ እያደረገ ያለው ዘመቻ ስታይ "ድሃ የሚበላው ቢያጣ የሚገብረው አያጣም" የሚለውን የፊውዳል ስርዓት የሚያስንቅ እየሆነ ነው። ከመሬት ተነስቶ ተጠንቀቅ?!

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

"ማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል" ተግባራዊ እያደረገው ያለው የገጠር #መሬት መጠቀሚያ እና የግብርና ስራ ገቢ #ግብር አዋጅ ምን ምን ይዟል?

በሥራ ላይ የነበረውን የደቡበ #ብሄር ብሄረሰቦች ክልል መንግስት የገጠር መሬት መጠቀሚያ ክፍያ እና የግብርና ሥራ ገቢ ግብር አዋጅ ቁጥር 122/2000 የተካውና በአዲሱ ማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል ተግባራዊ እየተደረገ ያለው አዲሱ የገጠር መሬት መጠቀሚያ ክፍያ እና የግብርና ሥራ ገቢ ግብር አዋጅ 27/2016 ምን ምን ጉዳዮች ይዟል?

አዲሱ #አዋጅ አርሶ አደሩ በይዞታ ባለቤትነት ከሚያስተዳድረው መሬት እና በመሬቱ ላይ ከሚያመርተው ምርት ለመንግስት በየአመቱ መክፈል የሚገባውን ኪራይና ግብር ተምኗል። የመሬቱ ደረጃ፣ ለመስኖ ያለው ተደራሽነት፣ መሬቱ ጥቅም ላይ የዋለበት አላማ፣ እና መሰል መመዘኛዎች ለተመኑ ዋነኛ ግብአቶች ተደርገዋል።

አዲሱ አዋጅ የገጠር መሬት መጠቀሚያ #ክፍያ (ኪራይ) በተመለከተ የሚከተለውን ተመን አስቀምጧል። (ምስል 1 ይመልከቱ)

የግብርና ስራ #ገቢ ግብርን በተመለከተም (ምስል 2 ይመልከቱ)

በተጨማሪም ማንኛውም የገጠር መሬት የመጠቀም መብት ያለው ሰው ለምርት ባይጠቀምም #በሄክታር የመሬት መጠቀሚያ ክፍያ 350.00 (ሦስት መቶ ሃምሳ) ይከፍላል።

ማንኛውም የገጠር መሬት የመጠቀም መብት ያለው አርሶ አደር ለምርት ባይጠቀምም በሄክታር ለግብርና የገቢ ግብር #450 ብር በሄክታር

ይህ ማለት አንድ ሄክታር መሬት ያለው አርሶ አደር ለመሬት መጠቀሚያ እና ለግብርና ስራ ግብር በአመት በትንሹ 800 (350+450) ብር ይከፍላል ማለት ነው። በተጨማሪም ከ0.1 ሄክታር በታች ይዞታ ያላቸው አርሶ አደሮች ከግብር እና ኪራይ ክፍያ ነፃ ይሆናሉ።

የመሬት መጠቀሚያ እና የግብርና #ስራ ገቢ ግብር በመሬት ስፋት፣ በምርት መጠንና አይነት፣ በመሬቱ አይነት፣ ወዘተ የሚሰላ ሲሆን በየአመቱ የሚከፈል ይሆናል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

ልናቃጥል ነው፣ መቃጠሉ ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ክፍፍል ይፈጥራል፣ ቢያቃጥሉት ደስተኛ ላለመሆኔ እርግጠኛ መሆን አልችልም፣ እሳቱን ለማጥፋት ሚሊዮን ብሮች ክፈሉ፣… ከፓርቲ መሪዎች እስከ አክቲቪስቶች በአደባባይ የተሰሙ ማስፈራሪያዎችና የደስታ መግለጫዎች ናቸው።

ግና ይህንን ያወገዘ፣ ለነዚህ አካላት ተዉ ያለ መንግስትና የመንግስት ተቋም የለም።

አንድ ደሳሳ ጎጆ አፍርሰው ለመገንባት፣ አለያም 5 ኪሎ ዘይት ለመስጠት የወዳደቁ ሰፈሮች ከመገኘት የማይቦዝኑት ትላልቅ ባለስልጣናት በመርካቶ ሰዎች ላይ ምነው ዝምታቸው በዛ? መርካቶ ምነው ራቀቻቸው?

ለምን?

በመሐመድ አብራር

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

#የሸማ ተራው #የእሳት ቃጠሎ አደጋ አስመልክቶ የተለያዩ ኃላፊነት የጎደላቸው ፅሁፎችና መልዕክቶች አይተናል።

ህንፃውን ያቃጠለው #መንግስት ከሚለው ጀምሮ እንኳን ተቃጠለ፣ ያቃጠልነው እኛ ነን የሚሉ ግለሰቦች ሳይቀር በአደባባይ ማየት ተችሏል።

ከሁሉም አስገራሚው ግን የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ ፓርቲ (ኦፌኮ) #ከፍተኛ አመራር የሆኑት አቶ ግርማ ጉተማ (እራሳቸውን አባ ጨብሳ እያሉ ይጠራሉ) ያሰፈሩት አስተያየት ብዙዎችን ያሳዘነና ያስደነገጠ ሆኗል።

ሰውዬው ያሰፈሩት ሃሳብ ከላይ በምስል ተያይዟል። በዚህ ዙሪያ አቶ ግርማም ሆነ የሚመሩት #ፓርቲ ማብራሪያ ሊሰጡ አይገባም ትላላችሁ?

አስቸኳይ መልሶ ማቋቋም ለወገኖቻችን!!!

የመርካቶው ውድመት የብዙዎች የህይወት ዘመን ጥሪት ወደ አመድነት የቀየረ ክስተት ነው። በዚህ ሰዓት በርካቶች የሚይዙት የሚጨብጡት አጥተዋል።

አላስፈላጊ ጣት መጠቋቆም ንብረቱ ለወደመበት ወገን የሚፈይደው ነገር የለም። ትኩረታችን ሁሉ መልሶ ማቋቋም ላይ ይሁን። የከተማ አስተዳደሩም አደጋው ያደረሰው ጉዳት መረጃ ከማሰባሰብ ጎን ለጎን የተቀናጀ የመልሶ ማቋቋም ስራ ይጀምር።

የመንግስት ቀና ድጋፍና አመራር ካለ ወገኖቻችንን በአጭር ጊዜ መልሶ ማቋቋም ይቻላል። ባለሃብቱና መላው ህዝብ ቀና ትብብር እንደሚያደርግ አያጠራጥርም። የመንግስት አቅምና ቁርጠኝነትም የሚለካው አደጋው ለመቆጣጠር ካደረገው ጥረት ይልቅ ተጎጂዎችን መልሶ ለማቋቋም በሚያደርገው ጥረት እና ስኬት ልክ መሆን አለበት።

ትኩረታችን ሁሉ አስቸኳይ መልሶ ማቋቋም ለወገኖቻችን የሚል ይሁን!

የሚሰሩ እጆችን እናበረታታ!

ይህ ማስታወቂያ በሐዋርያት ከተማ ተደራጅተው በእንጨትና ብረታ ብረት ስራ የተሰማሩ ወጣቶችን ለማበረታታት ያለምንም ክፍያ የተሰራ ነው። እርሶም በማጋራት የበኩሎን አስተዋፅዖ ያድርጉ🙏

በምሁር አክሊል ወረዳ ሀዋርያት ከተማ በፈርኒቸር እና በብረታ ብረት ስራዎች ቀዳሚ የሆነው ይናም ቲናም የቤት እና የቢሮ እቃዎች ማምረቻ ለደንበኞቹ እጅግ ጥራት ያላቸውን የአልጋ፣ ብፌ፣ ቁም ሳጥን፣ የምግብ ጠረጴዛዎችና ወንበሮች፣ የህንፃ በሮች፣ የህንፃ መስኮቶች፣ የህንፃ የውስጥ ለውስጥ ታሙቡራታ በሮች፣ የግቢ ኢሚቴሽን በሮች እንዲሁም ጥራት ያላቸው የቢሮ መደርደሪያ ሼልፎች በጥራት እንሰራለን ይላል።

ይናም ቲናም የቤት እና የቢሮ እቃዎች ማምረቻ ፤ ቤታችንን በምን እናስውበው ብለው እንዳይጨነቁ እኛ እንጠበብበታለን ስራን ማክበር ዋናው መገለጫችን ነው ደንበኞቻችንን በማክበር ፍላጎቶቻቸውን ማሟላት ከምንም ነገር በላይ ትኩረት የምንሰጠው ነገር ነው።

አድራሻ፦ሀዋርያት ከአብይተም ሆቴል ጎን
ስልክ ቁጥር +251911581968/+251943096948
ስራ አስኪያጅ አህመደል ተሰማ

በምስራቅ ጉራጌ ዞን ጥያ ከተማ 3 ሰዎች ታግተው ሲወሰዱ አንድ የባንክ ጥበቃ በጥይት ተመቶ ቆስሏል።

#ዘቢዳር_ሚዲያ:- ጥቅምት 08/2017

"በማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል" በምስራቅ ጉራጌ ዞን በሶዶ ወረዳ #ጥያ #ከተማ ላይ ጥቅምት 05 ቀን 2017 በግምት ከምሽቱ 4:00 ሰዓት አካባቢ ታጣቂዎች የግለሰቦች ቤት በመግባት 3 የአካባቢውን ነዎሪዎች አግተው ወስደዋል።

ታጋቾቹም አንድ #መምህር ፣ አንድ የሃይማኖት አባት እና አንድ መንግስታዊ ባልሆነ በጎ አድራጎት ድርጅት (World Vesion) በጥብቅ ስራ ተቀጥሮ በመስራት ላይ የነበረ ግለሰብ ሲሆኑ በከተማው የሚገኘው የንብ #ባንክ ለመግባት ሞክረው ሳይሳካላቸው ቢቀርም የባንኩን የጥበቃ ሰራተኛ በጥይት አቁስለውት ተሰውረዋል።

በሌላ መረጃ በተመሳሳይ ሰዓት በወረዳው #ሱተን በሚባለው ከተማ ታጣቂዎቹ ጥቃት ለመፈፀም ሞክረው የነበረ ቢሆንም የአካባቢው ነዋሪ አፀፋ በመመለሱ የተኩስ ልውውጥ ተደርጎ ታጣቂዎችን ማባረሩ ታውቋል።

በአካባቢው መከላከያ ሠራዊት እንዲሰፍር ከተደረገ በኃላ በአንጻራዊነት መረጋጋት ተፈጥሮ የነበረ ቢሆንም ችግሩ እልባት ሳይሰጠው #መከላከያ ሠራዊት እንዲወጣ መደረጉ ለታጣቂ ቡድኖች መልካም አጋጣሚ ፈጥሮላቸዋል ሲሉ ዘቢዳር ያነጋገረቻቸው የአካባቢው ነዋሪዎች ቅሬታቸውን ገልፀዋል።

ከአምስት ቀን በፊት በዚሁ ወረዳ #አማውቴ ተብሎ በሚጠራው ቀበሌ አንድ አዛውንትና ለጥየቃ የመጣች ሴት ልጃቸው በእነዚሁ ታጣቂ ቡድኖች መገደላቸውን መዘገባችን ይታወሳል።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

የኢትዮ ቴሌኮም ሼር መግዛት ያዋጣል/አያዋጣም?
/መላኩ ይርዳው/

የኢትዮ ቴሌኮምን ሼር አዋጭነት በተመለከተ አንዳንድ የተሳሳቱ ትንተናዎች እና የተዛቡ ቁጥራዊ መረጃዎች ሲዘዋወሩ አይቻለሁ!

ኢትዮ ቴሌኮም ባለፈው ዓመት (2016) ገቢው 93.7 ቢሊየን የነበረ ሲሆን ከታክስ በፊት የነበረው ትርፍ 90.7 ቢሊየን ነው። በበጀት ዓመቱ ደግሞ 27.2 ቢሊየን ታክስ ከፍሏል። ከታክስ በኋላ ያለው የተጣራ ትርፍ 63.5 ቢሊየን ነው።

ከ93.7 ቢሊየን ገቢው ውስጥ ወጪው 3 ቢሊየን ብቻ የሆነው ተቋሙ ሸቀጥ አምርቶ ወይም ገዝቶ የሚሸጥ ስላልሆነ እና የሚሸጠው አገልግሎት ከዚህ ቀደም በዘረጋው መሰረተ ልማት፣ ቴክኖሎጂና እውቀት በመሆኑ ነው። ይህ የተቋሙ ውጤታማነት (efficiency) ማሳያ ሆኖ ሊቀርብ ይችላል።
***
ለኢንቨስትመንት ውሳኔ የሚረዳውን ስሌት ስናይ -

ዛሬ ላይ ያለው የተቋሙ የተጣራ ሀብት (owner's equity) 113.5 ቢሊየን ነው። ነገር ግን ድርሻውን ለገበያ ሲያቀርብ ተቋሙ ድጋሚ ቢገመት ዋጋው 300 ቢሊየን ይሆናል ብሎ ነው የተነሳው። አንድ ሰው/ድርጅት ንብረቱን ሊሸጥ ገበያ ቢያወጣ ለንብረቱ ዋጋ የሚያወጣው ሻጩ ስለሆነ ኢትዮ ቴሌኮም ራሱ ላይ የፈለገውን ዋጋ የመለጠፍ መብት አለው። ይሄ ዋጋ ተወደደ/አልተወደደም? ዋጋ ያወጠው (የተመነው) በዘፈቀደ ነው ወይስ አስጠንቶ? ያጠናውስ ማን ነው? ያጠናው አካል ሙያዊ መርህን ተከትሎ ነው ወይስ ካይከተል? ... ብሎ መጠየቅ ያለበት ገዢው ነው።

ይህ በእንዲህ እንዳለ ኢትዮ ቴሌኮም አሁን ላይ 100.7 ቢሊየን እዳ ስላለበት ሼር ገዢው እዳውንም በድርሻው ልክ አብሮ ይወርሳል ማለት ነው።

ከትርፍ አንጻር
ተቋሙ ለሽያጭ ያቀረበው የሼር ዋጋ የ300 ቢሊየን 10% (30 ቢሊየን) ነው።

ከላይ በገለጽኩት ያለፈው ዓመት ትርፍ መሰረት የሼር ባለቤቶች የሚያገኙት ትርፍ (earning per share) 63.5÷300 = 21.2% ነው። የ1 ሚሊየን ሼር የገዛ ሰው 212,000 ብር ትርፍ (dividend) ያገኛል ማለት ነው። ይህ ትርፍ ለካፒታል ማሳደጊያ ካልዋለ 10% ታክስ ተቆርጦ 190,800 ብር ይከፈለዋል። ትርፍ ከተከፋፈለ 10% ተክስ ስለሚቆረጥበት በባለድርሻው ኪስ የሚገባው ትርፍ ከ21.2% ወደ 19% ዝቅ ይላል። ትርፉ ካልተከፋፈለና ለካፒታል ማሳደጊያ ከዋለ ከሼር ድርሻ የሚገኘው ትርፍ ላይ የሚቆረጠው ታክስ አይቆረጥም።
****
በጥቅሉ ስናየው ከሼር 21.2% ትርፍ ማግነት ትንሽ አይደለም። አንድ ሰው ሳይሰራ ሳይደክም፣ ሳይወጣ ሳይወርድ፣ ቀበሌና ክ/ከተማ ሳይሄድ፣ የሰው ፊት ሳይገርፈው፣ ከሰራተኛ ጋር ሳይጨቃጨቅ በዓመት የኢንቨስትመንቱ 21.2% ትርፍ ካገኘ አዋጭ አይደለም ማለት አይቻልም። ሆኖም በሀገሪቷ ከ35% በላይ ትርፍ የሚያስገኙ ድርጅቶችም አሉ። አንድ ኢንቨስተር 35% ትርፍ የሚያስገኝ ድርጅት እያለ ለምን 21.2% ትርፍ የሚያስገኝ ድርጅት ላይ ኢንቨስት አደርጋለሁ ሊል ይችል።

ነገር ግን ዛሬ 35% ትርፍ የሚያስገኘው ድርጅት የትርፋማነቱ ዘላቂነት እና የህልውናው ቀጣይነት እንዲሁም ዋጋው የማደጉ እድል (appreciation tendency) ከ21.2 ፐርሰንቱ ወይም ከዚያም በታች ከሆነው ድርጅት ሊያንስ ይችላል። ስለዚህ የኢንቨስትመን ውሳኔ ሲወሰን እነዚህ ነገሮች ከግምት ገብተው መሆን አለበት።

ኢትዮ ቴሌኮምን ስናይ ለዘመናት ያካበተው መልካም ስም ያለው ሀገር የምትመካበት ግዙፍ ተቋም ነው። ከቅርብ አመታት ወዲህ በውድድር አልፎ ተወዳዳሪ መሆን እንደሚችልም አሳይቷል። በቅርብ አመታት ያሳየው የአገልግሎት ጥራት እድገት ተቋሙ ብዙ እምቅ አቅም እንዳለው ማሳያ መሆን የሚችል ነው።ከዚህ አንጻር ይህ ተቋም ላይ የሚፈስ ሀብት ከዓመት ትርፍም ባሻገር እንደ አስተማማኝ ጥሪት ሊወሰድ የሚችል ነው።

እንደ ስጋት ሊቀርብ የሚችለው የተቋሙ 50%+1 ባለድርሻ መንግስት እንደ መሆኑ በተቋሙ ላይ ውሳኔ የሚሰጠው መንግስት ነው። አለም ላይ ባለው ተሞክሮ መንግስት የቢዝነስ ተቋማት የመምራት ስኬቱ አናሳ ነው። ሌላው መንግስት የፖለቲካ ተቋም በመሆኑ በዚህ ተቋም ላይ የሚወስናቸው ውሳኔዎች ከbusiness perspective እና ከባለድርሻዎች ጥቅም አንጻር ብቻ የተቃኙ ላይሆኑ ይችላሉ። መንግስት ለፖለቲካዊ አላማ የተቋሙን ዋጋ ባልተገባ መልኩ appreciate ወይም deppreciate ሊያደርገው ይችላል። የተቋሙ ቢዝነስ ስትራቴጂ መንግስት በተቋሙ ላይ ያለው ፍላጎት ላይ የተመሰረተ ስለሚሆን ያ ስትራቴጂ ተቋሙን በሚገባው ልክ የማያሳድግ ሊሆን ይችላል። ይህ ባለድርሻዎችን ይጎዳል።

በእኛ ሀገር ነባራዊ ሁኔታ ከመንግስት ጋር በሽርክና መስራት አዋጭ ነው? ኢትዮጵያ ውስጥ ኢንቨስት ማድረግስ አበረታች ነው? የሚሉትን ጠያቄዎችም ለኢንቨስተሮቹ ውሳኔና ምርጫ የሚተዉ ናቸው።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

በታጣቂዎች አባት እና ልጅ ተገደሉ።

በምስራቅ ጉራጌ ዞን በሶዶ ወረዳ አማውቴ ቀበሌ ልዩ ስሙ ሙራጌ በሚባለው መንደር ታጣቂ ቡድን በአባት እና ልጅ በመግደል ዝርፊያ መፈፀሙ ተሰምቷል።

ታጣቂ ቡድኑ ከዚህ ቀደምም ሶዶ ወረዳዎች ከኦሮምያ ክልል በሚያዋስንባቸው አጎራባች አካባቢዎች ላይ ተደጋጋሚ ሰብአዊና ቁሳዊ ጥቃቶችን እያደረሰ መሆኑን ይታወቃል።

ከዚህ ቀደም "የማእከላዊ ኢትዮጵያ ክልል ርዕሰ መስተዳደር በአካባቢው መንግስት "ኦነግ ሸኔ" እያለ የሚጠራው ቡድን እየተንቀሳቀሰና ጥቃቶችን እየፈፀመ እንደሆነ የገለፁ ቢሆንም እስካሁን ግን ይህ ነው የሚባል እርምጃ በመንግስት በኩል አልተወሰደም።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ

#እህታችን_ያለችበት_ሁኔታ_ ልብ_ይነካል_ሼር_በማድረግ ተባበሩን

በጭንቅላት ዕጢ ምክንያት ሁለቱም አይኖቼ ማየት አቁመዋል!!

ቤተሰብ ዘመድ አዝማድ የሌላት ገነት ብርሃኔ አይኖቼ ማየት ካቆሙ ሰባት ወራት አስቆጥሯል። ተኝቼ ካለሁበት ክፍል ሰዉ ነዉ ለሽንት የሚያወጣኝ።

በመስተንግዶ ህይወቷን ትመራ የነበረችዉ እቺ ምስኪን ወጣት ዛሬ ላይ አይኖቿ ተይዞ እንደፈለገች ተንቀሳቅሳ መስራት አልቻለችምና ከተኛችበትና ከበሽታዋ ታክማ ትድን ዘንድ የሁላችንም እገዛ ያስፈልጋታል።

የጭንቅላት ዕጢዉን ለመታከም ማንም የሚደግፈኝና የሚረዳኝ ሰዉ የለምና የኢትዮጵያ ህዝብ ይድረስልኝ እያለች ትማጸናለች።

በጭንቅላት እጢ በሽታ የመጣ ሁለቱም አይኖቿ ማየት አቁመዋል።

ታማሚ እህታችን ገነት ብርሃኔ ነዋሪነቷ ወልቂጤ ከተማ ሲሆን አሁን ላይ መስተንግዶ ትሰራበት በነበረዉ ደሴ ሆቴል አንድ ክፍል ማረፊያ ተመቻችቶላት ተኝታ የኢትዮጵያን ህዝብ አድንኙ እያለች ትማጸናለች።

መርዳት ለምትፈልጉ ደጋግ ኢትዮጵያዉያን በራሷ ስም በተከፈተ በኢትዮጵያ ንግድ ባንክ አካዉንት ድጋፍ እንድታደርጉላት እኔም እማጸናችሁላዉ።

CBE __1000138365477 (ገነት ብርሃኔ)

ስልክ
0965408730 ( ደዉሎ ማናገር ይቻላል)

ሰጪ እጆች በፈጣሪ ዘንድ ትልቅ ቦታ አላቸዉ።

Zebidar Tube/ ዘቢዳር ቲዩብ