Gjuha e Kur'anit

Kur flasim për gjuhën e Kur'anit, duhet të kemi parasysh që ajo është një gjuhë e cila dallon në substancë nga gjuha e zakonshme megjithëse është e hartuar/formuar me të njëjtat elemente sikurse gjuha njerëzore.

Me fjalë të tjera, ajo kërkon një qasje krejt tjetërfare nga ne.
Konkretisht, leximi i një ajeti kur'anor nuk nënkupton thjesht leximin e tij për 18 sekonda, por nënkupton lexim të kujdesshëm, të vëmendshëm me përqendrim/meditim, duke i pa mirë e mirë finesat/detajet e fjalëve/foljeve si dhe mesazhin i cili përçohet mes rreshtave.

Me një fjalë, duhet të përpiqemi ta shikojmë gjithnjë ajetin me një pamje 4D.

Cila është njëra ndër specifikat kryesore dhe dalluese të gjuhës së Kur'anit?
Më pak është më shumë!

Gjuha e Kur'anit është shumë direkte/e drejtpërdrejtë.
Aty nuk ka shminka. Kurrë!
Kur duhet me folë butë, flet butë.
Kur duhet me ia rras shpullë, ia rras shpullë që ç'ke me të.
Shminkat, teprimet, improvizimet ... i përdor insani n'shkrimet e tij se mos preket pala tjetër.

Hajde, t'lexojmë e t'shijojmë pak këtë shprehje kur'anore:

"قال اخسئوا فيها ولا تكلمون". (المؤمنون: ١٠٨)

Kur xhehenemlitë do t'kërkojnë prej Allahut me i nxjerr prej aty, Ai, Lartësuar qoftë, ua jep këtë "shpullë":

"Trusni aty edhe zanin mos t'jau ni!" (El-Mu'minun: 108)

P.S. Vini re! Edhe ky përkthim është i butë, sepse folja خسأ përdoret kur do me e përzanë qenin.
Pra, Kur'ani i përul aq poshtë këtë soj t'njerëzve duke i krahasu me qentë.
لكل مقام مقال
Sipas vendit, edhe kuvendi!

Krejt të shtatë foljet në këtë faqe, në fillim të ajeteve (brenda tyre ka edhe folje të tjera) janë në kohën e kryer, ama kuptimi është për të ardhmen, meqë bëhet fjalë për situatat në Ahiret të cilat ende nuk kanë ndodhur.

Të shprehurit e së ardhmes me anë të kohës së kryer është dukuri shumë e shpeshtë në Kur'an.

Ky stil unik i Kur'anit/e ardhmja me të kryerën shpreh fuqinë dhe gjallërinë e llojit të vet, pasi lexuesit i flet bindshëm se "këto janë çështje të kryera sikurse të kenë ndodhur tashmë, prandaj mos kini as edhe një pikë dyshimi se do të ndodhin".

1. Ndër veçoritë e gjuhës së Kur'anit është se ajo asnjëherë "nuk e tjerr" qysh dinë "me e tjerr" njerëzia në t'shprehunit e tyne.

2. Nuk ka gjuhë mbi sipërfaqe t'tokës që flet për toke si Kur'ani, krejt thjesht, me përshkrim marramendës e njëkohësisht stili n'hava.

3. Qartësia e gjuhës së Kur'anit t'shtrin për toke!

ÇFARË KUPTIMI KA FJALA "ضيزى?"

Para se të japim shpjegimin rreth kuptimit të saj, vlen të theksohet se kjo fjalë bën pjesë në ato fjalë që hasen vetëm një herë në Kur'an (en-Nexhm: 22)

Allahu i Lartësuar thotë:

"أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الأنْثَى. تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَىٰ" (النجم: ٢٢-٢١)

"Vallë, për ju janë djemtë, e për Atë, vajzat?! Kjo, vërtet, është një ndarje e padrejtë". (En-Nexhm: 21-22)

Nuk është fare e vërtetë se kjo nuk është fjalë arabe siç mashtrohen plot vëllezër e motra kur dëgjojnë e lexojnë se "në Kur'an ka një numër fjalësh me burim joarab".
Ata/ato s'kanë kurrfarë faji, edhepse mund të kenë një faj të vogël kur përcjellin tutje "këtë fakt" të ndikuar nga disa orientalistë mendjendritun të cilët, si gjithnjë tentojnë "me zbulu ujin e nxehtë".

Nuk po ju lodhim sot me këtë "zbulim shekullor marramendës të orientalistëve" por do të ofrojmë disa shpjegime se çfarë kuptimi ka kjo fjalë, e cila konsiderohet "fjala më e çuditshme në Kur'an".
Pse?
Fjala "ضيزى" ka kuptimin "e padrejtë, e pabazë, e paqëlluar dhe larg së vërtetës".

El-Ahfesh thotë: "Arabët thonë:
"ضاز في الحكم أي جار وضاز حقه أي نقصه وبخسه".

Kurse, imam el-Kisai thotë:
"Thuhet:
ضاز يضيز ضيزا وضاز يضوز إذا ظلم وتعدى وبخس وانتقص".
Pra, siç shihet nga shpjegimet e dy gjuhëtarëve të njohur arabë, folja ضاز ka kuptimin: "me bë zullum, me qenë i padrejtë, me shkel vijat e kuqe..." e kuptime të ngjashme.

Para këtyre gjuhëtarëve, Ibn Abasi dhe Katade kanë thënë lidhur me قسمة ضيزى:
"أي قسمة جائرة حيث جعلتم لربكم ما تكرهون لأنفسكم".
"Një ndarje e padrejtë me ç'rast i keni caktuar Zotit tuaj atë çfarë urreni për vete".

Kurse Muxhahid dhe Mukatil kanë thënë:
"قسمة عوجاء" - ndarje e shtrembëruar

Pse "ضيزى" është fjala më e çuditshme në Kur'an?
Duke qenë se kjo fjalë paska plot sinonime, parashtrohet pyetja: "Pse Allahu i Lartësuar nuk ka thënë: ظالمة apo جائرة apo عوجاء apo ndonjë tjetër por ka zgjedh një fjalë të rrallë e të çuditshme, një kombinim i veçantë fjalësh me një shqiptim unik?"

Kjo, për të vënë në dukje harmoninë shembullore e shqiptimit të kësaj fjale të rrallë e të çuditshme me kuptimin e saj që shpreh ndarjen e çuditshme që e bënë kurejshët e Mekës, duke zgjedhur për vete djem, ndërkaq për Allahun - vajza, pa kurrfarë argumenti për një gjë të tillë!

Ustadh Jahja Hondozi

T'magjepsur e t'mahnitur skajshmërisht nga rrjedhshmëria, bukuria dhe harmonia e gjuhës së Kur'anit, arabët e xhahilijetit nuk gjetën për të përshkrim tjetër pos fjalëve "Ajo është magji!"

Përkthimi i Kur'anit word by word, loading...

"Akuza ndaj poezisë së xhahilijetit është akuza ndaj i'xhazit/mrekullisë kur'anore.
Po të thuash se magjistarët e faraonit ishin të dobët në magji, kjo do të ishte një akuzë ndaj i'xhazit/mrekullisë së Musait alejhisselam".

~Muhamed Muhamed Ebu Musa

I mahnitur fort me gjuhën e Kur'anit, një beduin kishte rënë në sexhde pas dëgjimit të një ajeti, e kur u pyet për këtë veprim të tij, kishte thënë:
"Rashë në sexhde nga mahnitja me stilin e tij".

Nga magjepsja me gjuhën e Kur'anit, Ebu Xhehli me dy shokët e tij, Ebu Sufjanin dhe el-Ahnes ibn Shurejk, shkonin natën fshehurazi te shtëpia e pejgamberit të Allahut për të dëgjuar ajete prej tij.

Parashtrohet pyetja:

Përse arabët e xhahilijetit nuk e pyetën të dërguarin e Allahut alejhissalatu uesselam lidhur me kuptimin/sqarimin e ndonjë fjale/fjalie në Kur'an, ndërkohë që më vonë u shtua nevoja e madhe për një gjë të tillë?

Përgjigjja:

Arabët e xhahilijetit kishin shije të rrallë gjuhësore dhe Kur'ani ka zbritur në një gjuhë të tillë e cila ishte tërësisht e kuptueshme për ta.
Ata i njihnin shumë bukur stilet e të shprehurit, përdorimin e figurave stilistike, dallimet kuptimore të fjalëve, e shumë veçori të tjera gjuhësore, për vetë faktin se të gjitha këto ishin të mishëruara tek ta që në vegjëli pasi i përdornin natyrshëm në jetën e tyre të përditshme.
Ata, arabët e xhahilijetit, bashkë me qumështin, "e pinin" edhe poezinë.
Me kalimin e viteve, kjo shije gjuhësore "الذوق اللغوي" gjithherë e më shumë zbehej e dobësohej, prandaj edhe u shfaq nevoja për të dhënë sqarime të ndryshme të cilat u bënë të njohura me termin "tefsir".
Kthimi mbrapa në kohë tek periudha e xhahilijetit, njohja e gjuhës së tyre, poezisë e prozës, përpjekja për të arritur nivelin e shijes së atëhershme të mundëson shijimin e gjuhës së mahnitshme kur'anore për t'u mrekulluar edhe ti ashtu siç u mrekulluan ata.

Ustadh Jahja Hondozi

Balanca mes dunjasë dhe ahiretit (leximi mes rreshtave i fundit të sures el-Kasas).
Leximi mes rreshtave i gjuhës kur'anore mbi Karunin dhe fundin e tij.
Ders i mbajtur këtë të shtunë, pas akshamit, më 25 maj 2024, në Bülach/Zurich, Zvicër.

Kur i lexon broçkullat e profetit të vetëshpallur, Musejlime el-kedhdhab/Musejlime rrenacakut dhe mandej i lexon fjalët e harmonishme të gjuhës së përkryer kur'anore:

"إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ. فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ
إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الأَبْتَرُ" (الكوثر: ١-٣)

e vëren lehtë dallimin dhe e ndjen mrekullinë e mahnitshme dhe stilin unik në të shprehurit hyjnor.

Do me kuptu arsyen pse Kur'ani i ka shtri për toke kolosët arabë t'oratorisë?
Sepse u është drejtu atyre me gjuhën t'cilën ata e kuptonin.

Do me e shtri edhe ti për toke audiencën tënde?
Drejtoju atyre me gjuhën t'cilën ata e kuptojnë.

Kjo veçori e gjuhës kur'anore paraqet vërtet një mësim në vete për ty që synon me bë revolucion tek truri dhe shpirti i njeriut ashtu siç bëri revolucion Kur'ani tek truri dhe shpirti beduin.

Ustadh Jahja Hondozi