Dr. Faqihi Herawi- د. فقیهی هروی

نماز تراویح از جملۀ عبادات ارزش‌مند ماه مبارک رمضان است و از عباداتی است که ادای آن سنت است و برکات و فیوضات زیادی را شامل حال مؤمنان می‌گرداند.
حکم نماز تراویح در بالاترین وجه خود، سنت است ولی وحدت و همدلی و اخوت ایمانی، میان امت اسلامی، از فرایض است. بنابراین، اختلاف نزاع و کش‌مکش میان امت اسلامی بر سر تعداد رکعات این نماز، ناروا و گناه است.
دیده می‌شود که برخی برادران در این زمینه، آگاهانه یا ناآگاهانه اختلاف نزاع را به وجود می‌آورند و دامن می‌زنند. نگارنده مدتی پیش به منظور حل اختلاف و اثبات اینکه این موضوع، نیاز به اختلاف نزاع ندارد، رسالۀ «تنویر المصابیح فی تبیین رکعات التراویح» را نگاشته است. به امید اینکه این رساله در رفع و دفع اختلاف نزاع، کمکی کرده باشد.

#قدس
تجمع نمازگزاران پس از نماز تروایح در مسجد مبارک الاقصی

فرق میان نقد علمی و دشنام و ناسزاگویی به علمای امت اسلامی؟!
(آیا امام ابن ابی العز حنفی- نعوذ بالله- منافق بوده است؟)
نوشتۀ: د. فقیهی هروی

نقد دیدگاه‌های علمی هرکسی، کاری ستوده است؛ به شرط آنکه شخص ناقد، جایگاه علمی لازم را داشته باشد و از سویی هدفش، تصحیح یک دیدگاه علمی باشد؛ نه توهین و تخریب شخصیت‌ها. این همان نقد سالم است، که کاری است ستوده و نمونه‌های زیادی از آن در کتب اهل علم و انصاف، قابل مطالعه است. ابن قیم رحمه الله، وقتی سخن شیخ الاسلام ابو اسماعیل عبدالله انصاری هروی رحمه الله را در شرح «منازل السائرین» نقد می‌کند، می‌فرماید: «شيخ الإسلام حبيب إلينا؛ والحق أحب إلينا منه= شیخ الاسلام نزد ما دوست‌داشتنی است؛ اما حق نسبت به وی در نزد ما دوست‌داشتنی‌تر است» [مدارج السالكين: 2/ 38]. او بدین گونه در هنگام نقد دیدگاه شیخ الاسلام انصاری با حرمت زاید الوصفی از وی یاد می‌کند و او را به لقب شیخ الاسلام یاد می‌نماید.
در این برابر اما هرگاه شخص نگارنده و یا گوینده، هدفش توهین شخصیت‌ها و تخریب آثار علمی باشد، کاری ندارد؛ جز اینکه در پی عیب‌جویی اهل علم می‌برآید؛ به دروغ‌گویی و جعل‌کاری دست می‌زند؛ تهمت می‌بندد و افترا می‌کند، دشنام می‌دهد و لعنت می‌نماید، علمای دین را توهین و تحقیر می‌کند و می‌کوشد آثار علمی ارزنده و معتبر شان را در نگاه اهل مطالعه، زشت و مشبوه جلوه دهد. چنین نوشته‌هایی جز خسارت دنیا و آخرت برای صاحبش، چیزی را به ارمغان نخواهد آورد. چون هدف نویسنده، تصحیح مطلب یا موضوع علمی نیست؛ بلکه هدفش تخریب شخصیت‌ها و آثار علمی و لعن و توهین اهل علم است. نوشته و مطلبی که به هدف تخریب شخصیت‌ها و به منظور توهین اهل علم انجام شود، گناه بزرگی است که مستلزم، دورشدن نگارنده‌اش از رحمت پروردگار خواهد بود. صاحب چنین نوشته‌هایی در حقیقت مصداق این سخن رسول گرامی اسلام است که فرمودند:
«مَنْ طَلَبَ العِلْمَ لِيُجَارِيَ بِهِ العُلَمَاءَ أَوْ لِيُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ أَوْ يَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَيْهِ أَدْخَلَهُ اللَّهُ النَّارَ» [سنن الترمذی: 5/ 32].
(هرکه علم را بجوید تا با آن با علما درگیر شود، یا با نابخردان مجادله نماید، یا روی مردم را به سوی خود جلب کند، الله وی را به آتش دوزخ وارد می‌سازد).
توهين و بدگویی و غیبت مردگان به طور عام، کاری است زشت که رسول الله صلی الله علیه وسلم، به طور صریح از آن نهی نمودند؛ آنجا که فرمودند:
«لاَ تَسُبُّوا الأَمْوَاتَ، فَإِنَّهُمْ قَدْ أَفْضَوْا إِلَى مَا قَدَّمُوا= مردگان را دشنام ندهید؛ چه آنان به آنچه پیش انجام دادند رسیدند» [صحيح البخاري 2/ 104].
حال وقتی بدگویی مردگان عادی، چنین نهی شده باشد، غیبت و توهین علمای بزرگ عالم اسلام، چه قدر شناعت دارد؟!
امام ذهبی می‌گوید، سخنی که لعنت و بدگویی مردگان را احتوا کند، گناهی بزرگ‌تر از لعنت و دشنام به زندگان است...» [المنتقى من منهاج الاعتدال ص: 291]. این بدان سبب است، که معذرت خواهی از زندگان در دنیا ممکن است؛ امام معذرت خواهی از مردگان در دنیا، ممکن نیست و جزا و کیفر اخروی آن متوجه دشنام‌دهنده خواهد بود.
به سلسلۀ عیب‌جویی‌های دروغین، تهمت‌های ناروا و جعل‌کاری‌های نابجایی که برخی افشا گردید و عاملان آن با سکوت جاهلانه، بی‌پاسخ ماندند، اینک باز یکی از کاربران نادان و معروف الحال صفحات مجازی، در یک نوشته‌اش، بر دانشمند بزرگ عالم اسلام، «امام ابن ابی‌العز حنفی» توهین و تحقیر روا می‌دارد و با نهایت گستاخی وی را علنا به نفاق و منافقت، متهم می‌سازد.
مسلّمًا نفاق و منافقت، مفهومی است که نسبت به کفر و شرک، مصداق زشت‌تری دارد؛ چه منافق در نزد الله متعال از کافر و مشرک هم جایگاه بدتری را داراست. حال چه گونه یک انسان مؤمن واقعی، یکی از علمای معروف جهان اسلام را که همه امت اسلامی از آثار علمی او مستفید می‌شوند، به نفاق متهم می‌دارد و مورد هتک حرمت قرار می‌دهد؟!
آیا علم به نفاق و منافقت علمای امت به این شخص- نعوذ بالله- وحی آمده است؟!
آیا این شخص علم غیب دارد؟ و این علم غیب را از کجا دریافته است؟!
حقیقت این است که این همه توهین به اهل علم و علمای اعلام امت اسلامی، از خباثت باطنی این افراد سرچشمه می‌گیرد که به اثر نهادینه شدن دو عنصر شبهه و تعصُّب در خبایای قلوب آنان، شکل می‌گیرد و با شیطنت و تلبیس بر صفحات اجتماعی، نشر و پخش می‌شود. متأسفانه بیماری شبهه، که این طیف سراپا تهمت و دغل، بدان گرفتاراند، از بیماری شهوت زشت‌تر و خطرناک‌تر است و کم‌تر قابل معالجه است.

آری، اهل تحقیق و از جمله امام ابن ابی‌العز حنفی رحمه الله [شرح الطحاوية ص: 187] گفته‌اند که امراض قلوب، دو گونه‌اند: مرض شهوت و مرض شبهه. شخص بیمار گرفتار به مرض شهوت، می‌داند که در زشتی و پلشتی فرو رفته است؛ لذا به توبه و شفایابی وی امیدواری وجود دارد. اما مرض شبهه، شفایی ندارد و دیده می‌شود شخص باورمند به شبهات، با عقیدۀ نابجا به حقانیت آن‌ها در گودال باورهای شبهه‌اندود، دوام‌دار فرو می‌رود و نجاتی ندارد؛ مگر اینکه الله او را به رحمت خود دریابد و هدایت فرماید.
خوب می‌دانیم و ثابت است که جایگاه علمای بزرگی، چون امام ابن ابی‌العز حنفی و امثال وی، با طعن طاعنان و توهین جاهلان، کاستی نمی‌پذیرد و مخدوش نمی‌شود؛ اما هدف این نوشته آن است که اهل مطالعه و تحقیق، آگاه شوند و فریب خزعبلات و نوشته‌های دروغین چنین انسان‌های دشنام‌پیشه و تهمت‌گر را نخورند؛ بلکه بدانند که اتهامات دروغین و تهمت‌های ناروای اینان قابل خوانش و پذیرش نیست، جز تهمت و توهین و جز کذب و بهتان، محتوایی ندارد، جز به سوی شبهات، فراخوانی نمی‌کند و جز دعوت به بدعات، پیامی ندارد.
اهل علم گفته‌اند که زبان خویش را از غیبت نگاه دارید؛ به‌ویژه غیبت و بدگویی علماء و بزرگواران امت اسلامی؛ زیرا گوشت علمای امت مسموم است و سنت الهی در بارۀ کسانی که به بدگویی علمای امت، فرو می‌روند، این است که آنان را قبل از مرگ، به مردن قلب دچار می‌سازد.
بارالها! قلب ما را به نور علم و انصاف منور بگردان و زبان ما را از بدگویی اهل علم، نگاه دار!
«رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ» [الحشر: 10].